◄◄ دهـــــان و دنـــــدان ►►

[sajadhoosein]

صحيح مسواك زدن با تصاوير




مسواک زدن صحیح از ارکان اصلی مقوله ی بهداشت دهان و دندان است. کمتر کسی را می توان یافت که در طی شبانه روز مسواک نزند، ولی چیزی که کمتر به آن توجه می شود، نحوه صحیح مسواک زدن می باشد، طوری که در اکثر موارد مسواک زدن با مسواک نزدن زیاد تفاوتی نمی کند.
یادگیری مسواک زدن صحیح، کمک شایانی در امر بهداشت دهان و دندان خواهد داشت، هر چند که آموزش صحیح مسواک زدن حضوری بهتر است.
اگر هدف اصلی از مسواک زدن را بدانیم، تاثیر مهمی در عملکرد ما خواهد گذاشت.
هدف اصلی از مسواک زدن، پاک کردن کلیه ی مواد غذایی همراه با مواد رسوبی مختلف و میکروارگانیسم هایی است که به طور طبیعی بر روی سطوح دندان جایگزین شده اند.


مسواک زدن وقتی کامل خواهد شد که سطح زبان و بین دندان و لثه را نیز تمیز کنیم.
پس به طور کلی سه نوع مواد است که در شیارهای هر دندان، بین دندان ها و بین دندان ها و لثه رسوب می کنند :
1- مواد غذایی که در طی روز مصرف می شود.
2- پروتئین های بزاق و موادی که در طی شبانه روز براثر تجزیه مواد غذایی توسط آنزیم ها و میکروب های موجود در دهان بوجود می آید.
3- میکروب هایی که به طور طبیعی در محیط دهان وجود دارند.
هدف اصلی از مسواک زدن پاک کردن کلیه این مواد از سطوح مختلف دندانی است.

[sajadhoosein]

روش مسواک زدن :

قبل از شروع مسواک زدن باید از تمیز و سالم بودن مسواک خود مطمئن باشیم. به مقدار کافی خمیر دندان روی مسواک می گذاریم. سپس دهان را با آب خیس می کنیم تا خمیر دندان خوب کف کند.
1- اول از سطح جونده ی دندان ها شروع می کنیم که با حرکت رفت و برگشت روی سطح جونده، خمیر دندان به خوبی کف می کند و شیارهای موجود بر روی دندان تمیز می شوند. سطوح جونده در هر فک، در دو ردیف سمت چپ و راست قرار دارد که از یک سمت در فک پایین شروع کرده و به سمت دیگر می رویم. سپس همینطور برای فک بالا اقدام می کنیم. تمیز کردن سطوح جونده مشکل خاصی ندارد و اگر دقت شود و وقت کافی گذاشته شود به خوبی تمیز می شود.
2- سپس می رویم سراغ بین دندان ها که این کار بدون استفاده از کمک نخ دندان امکان پذیر نیست.
3- بعد از تمیز شدن بین دندان ها، می رویم سراغ مجاورت دندان با لثه که به نظر من مهم ترین قسمت آموزش مسواک زدن، نحوه ی تمیز کردن این ناحیه است. در حالیکه مردم اکثرا به این قسمت کمتر توجه می کنند و مشکل اصلی در رعایت بهداشت هم در تمیز کردن این ناحیه می باشد. لذا این بخش را همراه با تصاویر و دقیق تر توضیح می دهم.
(با کلیک کردن بر روی تصاویر پایین، می توانید آنها را بزرگ تر و واضح تر مشاهده کنید.)

به تصویر بالا دقت کنید. حاشیه بین لثه و دندان طوری است که شکل آناتومیکی آن فضاهای متعددی را ایجاد می کند.
در یک بررسی سه بُعدی می توان فهمید که در هر سه بُعد دارای فضاهایی است که دسترسی مسواک به این نواحی مشکل است.
این تصویر را به خاطر بسپارید. دوباره برمی گردیم.

تصویر کناری را می بینید. به طور معمول ما مسواک را به صورت رفت و برگشت در سطوح کناری دندان ها حرکت می دهیم که این اشتباه است. زیرا اولا در درازمدت باعث سایش روی دندان در مجاورت لثه می شود و ثانیا با پریدن پُرزهای مسواک از روی برجستگی یک دندان بر روی برجستگی دندان مجاور، عملا بین دندان ها خوب تمیز نمی شود. خوب، پس چه کار باید کنیم؟

[sajadhoosein]

قبلا پیشنهاد می کردند که به جای حرکت رفت و برگشتی مسواک روی سطوح کناری دندان، این حرکت به صورت بالا و پایین باشد؛ یعنی مسواک را از سمت لثه به طرف بالا یا پایین حرکت داده و مسواک بزنیم. این کار نیز جوابگوی ما نخواهد بود.
علت هم این است که باز حاشیه مجاور بین لثه و دندان تمیز نخواهد شد.
چرا؟ خوب به عکس اول نگاه کنید. خود لثه یک برجستگی دارد که هر چه به سمت دندان پیش می رویم فرورفتگی ایجاد شده و به دندان ختم می شود.
دندان نیز یک قوس دارد که در وسط هایش به حداکثر بر جستگی می رسد. لذا در صورت کشیدن پُرز مسواک از پایین به بالا و برعکس، این پُرزها از روی برجستگی لثه می پَرَند و روی برجستگی دندان قرار می گیرند و عملا حاشیه ی بین دندان و لثه تمیز نمی شود. خوب چه کار باید کرد؟

به این تصویر دقت کنید و خوب گوش کنید به ادامه مبحث؟! مسواک را با یک زاویه 45 درجه نسبت به محور طولی دندان بر روی شیار لثه و دندان قرار داده و مقداری به سمت پایین فشار می دهیم تا پُرزهای مسواک کاملا بین لثه و دندان و همچنین بین دندان ها فرو رود. بعد با یک حرکت لرزشی مناسب و با دامنه ی کم مسواک را به سمت بالا حرکت می دهیم. این حرکت لرزشی محدود باید 4-3 دفعه تکرار شود تا تمامی سطوح غیر قابل دسترس برای مسواک تمیز گردد.


برای مسواک زدن سطوح داخلی دندان ها نیز مانند شکل بالا عمل می کنیم. تصویر به خوبی گویا می باشد.


برای سطوحی از دندان که در قوس فک قرار دارند، باید با مانوری مناسب و چرخاندن جهت مسواک دسترسی به نواحی را که توضیح دادم، فراهم سازیم و هر چه از ناحیه ی دندان های عقب فک به سمت جلو پیش می رویم جهت مسواک را هم تغییر می دهیم، طوری که در دندان های جلو، کاملا از از پُرزهای جلویی مسواک برای تمیز کردن استفاده می کنیم.

[sajadhoosein]

نخ دندان بهتر از مسواک

پوسیدگیدندان شایع‌ترین بیماری عفونی در کل جهان محسوب می‌شود. شاید خیلی‌هاندانند که پوسیدگی دندان یک بیماری عفونی ا‌ست، ولی باید گفت این مشکل دراصل به‌وسیله عملکرد باکتری‌های حفره دهان ایجاد می‌شود.
همان‌طور که تقریباً همه می‌دانند عامل اصلی در بروز پوسیدگی دندان، حضور مواد غذایی به‌خصوصمواد قندی‌است. این مواد، غذای مناسبی برای باکتری‌های حفره‌ دهان هستند.
باکتری‌هابا مصرف مواد قندی، اسید تولید می‌کنند که این اسید آرام‌آرام مینای دندانرا حل می‌کند و باعث تهاجم باکتری‌ها به عاج دندان می‌شود.
نکتهمهم این است ‌که مینا سخت‌ترین بافت بدن انسان و مقاومت آن ده ها برابربیشتر از استخوان و اصلی‌ترین سد مقاومت دندان در برابر پوسیدگی محسوبمی‌شود. اما در زیر این بافت بسیار سخت عاج قرار دارد که مقاومت آن دربرابر پوسیدگی به مراتب کم‌تر از میناست.
بنابراین در صورتی که پوسیدگیاز مینا وارد عاج شود، با سرعتی چندین برابر در عاج نفوذ می‌کند و اگر دراین مرحله جلوی گسترش آن گرفته نشود، به‌راحتی پالپ دندان (یا همان بافتمرکزی دندان که شامل عروق و اعصاب است) را درگیر می‌کند. آن وقت است کهدردهای شدید دندان آغاز می‌شود و چاره‌ای جز درمان ریشه یا حتی در مواردیکشیدن دندان باقی نمی‌گذارد.

بنابراین برای جلوگیری از پوسیدگی چند راه بیشتر وجود ندارد:

۱- یکی از بین بردن باکتری‌های مولد پوسیدگی‌است. برخی محققان آزمایش‌هایی برای تولید واکسن ضدپوسیدگی انجام دادند، اما نتایج آن چندان امیدوارکننده نبود. حذف کامل باکتری‌های مولد پوسیدگی کار بسیار دشوار یا شاید غیرممکنی باشد که عوارض مصرف داروها برای دستیابی به این هدف به مراتب بیشتر از مزایای آن است.
۲- راه دیگر حذف مواد قندی از رژیم غذایی ا‌ست که کاری دشوار، اما عملی‌ است. تغذیه صحیح با مصرف کم شیرینی، شکلات، قند و شکر، و مصرف زیاد میوه و سبزیجات می‌تواند مواد قندی لازم برای ایجاد پوسیدگی را کاهش دهد.
اما در بسیاری موارد این امر امکان‌پذیر نیست و طیف وسیعی از افراد جامعه قادر نیستند مواد قندی را در رژیم غذایی خود کاهش دهند. یک روش موثر برای کم کردن اثر مواد قندی، مصرف نکردن یا کم مصرف کردن این مواد در فواصل بین وعده‌های غذایی‌ است.

[sajadhoosein]

توصیه می‌شود افراد و به‌خصوص کودکان، مواد قندی را بلافاصله بعد از مصرف وعده غذایی اصلی مصرف کنند و درمیان‌وعده‌های غذایی از میوه و سبزیجات استفاده کنند.
این روش به‌خصوص زمانی موثر است که هر فرد بلافاصله بعد از مصرف مواد غذایی مسواک بزند تا خرده‌های غذا، ازحفره دهان پاک شود تا هم مواد قندی در دسترس باکتری‌ها قرار نگیرد و هم عامل مهم زمان از باکتری‌ها گرفته شود. زمان یکی از اصلی‌ترین عوامل ایجاد پوسیدگی ا‌ست.
تحقیقات نشان می‌دهد که در صورت وجود مواد قندی، در عرض مدت ۲۰ دقیقه حفره دهان کاملاً اسیدی می‌شود.
بنابراین حذف مواد قندی از حفره دهان با روش های مکانیکی، یعنی مسواک و نخ دندان باید در مدت کوتاهی بعد از صرف غذا صورت گیرد.
یکی از نکات مهم در این زمینه استفاده دقیق از نخ دندان است. مسواک به‌طور طبیعی سطوح جونده و گونه‌ای و زبانی را پاک می‌کند، اما قادر به تمیز کردن سطوح بین دندانی نیست. معمولاً پوسیدگی در سطوح بین دندانی بی‌سر و صداشروع می‌شود و حتی ممکن است بیمار متوجه این پوسیدگی هم نشود، چون قابل دیدن نیست و علامت خاصی هم ندارد.
زمانی بیمار متوجه مشکل می‌شود که اغلب پوسیدگی بسیار پیشرفت کرده و حتی به پالپ دندان رسیده است. برخی ازدندان پزشکان حتی معتقدند اگر بنابر انتخاب باشد، نخ دندان بر مسواک ارجحیت دارد. اما به‌رغم مطالب فوق، اغلب امکان مسواک زدن بعد از مصرف هروعده مواد قندی وجود ندارد. بهترین کار، همان محدود کردن مصرف مواد قندی‌است.
در صورتی که بعد از صرف مواد قندی به مسواک دسترسی نداشتیم، خوردن چایگرم برای حل کردن و شستن مواد قندی می‌تواند موثر باشد. حتی چند بار گرداندن آب در دهان هم می‌تواند مفید واقع شود.
به هر حال مسواک زدن دست‌کم دو بار در روز برای پیشگیری از پوسیدگی امری قطعی‌ است. بهترین زمان برای مسواک زدن شب پیش از خواب (پس از شام) و صبح پس از صرف صبحانه است.

[sajadhoosein]

نكات مهم در مورد مسواك
1-هرگز از مسواك مشترك استفاده نكنید.
2-پس از مسواك كردن مسـواك را كـاملا شـسته و بـگذارید خـشك شود. سـپس آن را بصورت عمودی نگهداری كنید.
3-سر مسواك را داخل هیـچ پوشـشی قرار ندهید چـون محیـط مـرطوب داخـل محفظه در بسته موجب رشد بیشتر باكتریها میگردد.
4-مسـواك را هر 3 الی 4 مـاه یـكبـار تـعوض كنید. همچنین اگر
مشاهده كردید كه موهای مسواك فرسوده و از هم باز شده اند
نیز اقدام به تعویض آن كنید.
5-مدت مسواك زدن حداقل باید 2 الی 3 دقیقه بطول بیانجامد.

6- تنها از خمیر دندان به اندازه یك نخود استفاده كنید نه بیشتر.

[sajadhoosein]

نحوه صحیح نخ كشیدن دندانها
ـــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــ

بـه مســواك زدن تنها بسنده نكنید زیرا كه تنها با استفاده از نخ دندان پلاك هـای مـیـان دندانها و خط لثه شما كاملا برطرف میگردند:

1-نیم متر نخ دندان را دور انگشت اشاره بپیچید.

2-نـخ دنـدان را محكم و كشیده بین انگشت اشاره و شست هر
دو دسـت بـگیرید بـطوری كـه میان انگشتان دو دست 2.5 الـی 5
سانتیمتر فاصله باشد.

3-از انـگشـت اشاره برای هدایـت نخ دنـدان مـیـان نـقـاط تـمـاس
دندانهای پـایـین و از انـگشت شســت برای هدایت نخ دندان برای
دندانهای بالا خود استفاده كنید.
4-بـه مـلایمت نخ دندان را میان دندانها به حرك زیـگ زاگ حـركت
دهید.


5 - زمانی كه به خط لثه رسیدید نخ را انحنا داده و مابین دندان
و لثه را تمیز كنید.

6-تنها از حركت لغزشی و آرامو بالا به پایین استفاده كنـیـد. اگـر نـخ دنـدان كشیدن با دستان برایتاندشوار است، می توانید از نگهدارنده های نخ دندان استفاده كنید.
7-ممكن است چند روز آغازین نخكشیدن دندانها منـجر بـه خـونریـزی لثه ها گردند اما مایوس نشوید زیرامعمولا پس از چند روز خونریزی قطع خواهد شد.

[sajadhoosein]

نكاتي جالب راجع به دندان هاي شما

1 لااقل روزی 2 بار، اول صبح و شب، لازم است دندان ها مسواک زده شوند.
2 لااقل روزی یک بار قبل از مسواک زدن باید با نخ دندان حاوی فلوراید، بین دندان ها تمیز شوند.
3 هفته ای 2 تا 3 بار باید از دهان شویه فلوراید 2/0 درصد استفاده شود.
4 هفته ای 1 تا 2 بار باید از دهان شویه کلرهگزیدین 12/0درصد استفاده شود.
5 افراد با ریسک بالای پوسیدگی دندان، باید هر 3 تا 4 ماه یک بار به دندان پزشک مراجعه کنند و افراد با ریسک کمتر، هر 6 تا 9 ماه یک بار.
6 افراد با ریسک بالای پوسیدگی دندان باید هر 12 تا 18 ماه یک بار از دندان های خود کلیشه رادیوگرافی تهیه کنند و افراد با ریسک کمتر، هر 24 تا 36 ماه یک بار.
7 استفاده از آدامس های فاقد قند پس از مصرف غذاهای حاوی ساکارز یا تنقلات به مدت 5 تا 30 دقیقه توصیه می شود.
8 استفاده از خمیر دندان های حاوی فلوراید مناسب و مواد ساینده کم همراه با مسواک توصیه می شود.
9 دهان شویه آب نمک ممکن است مفید باشد اما جایگزین روش های پیشگیری فوق الذکر نمی شود.
10 دندان های شیری کودکان تا سن 11 تا 12 سالگی باید تحت کنترل باشند و بدون حفظ فضایشان نباید آنها را کشید.

[sajadhoosein]

11 کشیدن دندان های شیری منجر به از دست رفتن فضای دندان های دایمی زیرین می شود و نیاز به درمان های ارتودنسی را واجب می کند.
12 به محض رویش اولین دندان دایمی در سن 6 تا 8 سالگی باید شیارهای آن از نظر ابتلا به پوسیدگی مورد معاینه قرار گرفته و در صورت لزوم بسته شوند.
13 در صورتی که به صورت ژنتیکی ناهنجاری های دندانی یا فکی در والدین یا بستگان کودک وجود داشته باشد، بهتر است کودک از سنین 10 سالگی تحت کنترل دندان پزشک متخصص کودکان یا ارتودنسی قرار گیرد.
14 وجود فاصله بین دندان های شیری معمولا طبیعی است و نباید موجب نگرانی والدین شود.
15 مقادیری بی نظمی و درهم رفتگی دندان های پایینی در سنین 8 تا 9 سالگی معمولا طبیعی است و به مرور برطرف می شود.
16 درد نداشتن دندان ها الزاما بیانگر سالم بودن آنها و نداشتن پوسیدگی نیست.
17 در صورتی که دندانی درد شدید داشته باشد، نشان دهنده تخریب وسیع عاج و عصب دندان است و احتمال نیاز به درمان ریشه را مطرح می کند.
18 قسمت هایی از دندان که در معرض پوسیدگی بوده اند، در صورت بهبود بهداشت، موادمعدنی جذب می کنند و پوسیدگی را متوقف می کنند.
19 نواحی متوقف شده فوق الذکر می توانند رنگ جذب کنند و قهوه ای باشند و احتیاجی به ترمیم نیست.
20 هر تغییر رنگی روی سطح جونده دندان ها، الزاما پوسیدگی نیست و نیاز به ترمیم ندارد.

[sajadhoosein]

21 در صورت ترمیم دندان با مواد فلزی غیرهمرنگ (آمالگام)، احتمال حساس بودن دندان به سرما و سایر محرک ها ظرف مدت 45 روز تا 2 ماه وجود دارد.
22 در صورت ترمیم دندان با مواد همرنگ، حساسیت دندان ها بیش از یک هفته قابل توجیه نیست و باید بررسی شود.
23 در صورتی که پس از ترمیم دندان خود احساس بلندی می کنید، در اولین فرصت به دندان پزشک خود مراجعه کنید.
24 بلندی ترمیم می تواند سبب حساسیت به سرما و گرما شده یا سبب شکستگی ترمیم یا دندان شود.
25 در مراحل اولیه پوسیدگی دندان که بیشتر به صورت حساسیت به شیرینی یا سرما نشان داده می شود، به دندان پزشک خود مراجعه کنید.
26 پس از بروز درد شدید، خودبه خود و شبانه که بعضا با داروهای مسکن نیز آرام نمی شود، دندان نیاز به درمان ریشه پیدا می کند.
27 ظرف مدت 3 هفته پس از پایان درمان ریشه حتما باید پانسمان با مواد ترمیمی دایمی جایگزین شود.
28 دندان های درمان ریشه شده به دلیل از دست دادن بیشتر بافت های خود، بسیار ضعیف شده و مستعد شکستن هستند.
29 پس از درمان ریشه، خوردن غذاهای سفت ممکن است سبب شکستن دندان شود.
30 بافت ها و دیواره های دندان درمان ریشه شده باید تقویت شود تا احتمال شکستن کاهش یابد.