دانش تغذيه و تناسب اندام

[mojrem2]

توصيه هاي کلي در مورد غذا خوردن

بسياري از مردم در مورد غذا خوردن با مشکلاتي مواجه هستند و غالبا در اظهار نظرهايشان در مورد غذا خوردن اشکالات و اشتباهاتي وجود دارد. براي نمونه بسياري از بيماران با مفهوم رژيم غذايي آشنا نيستند و دقيقا نمي دانند چه غذاهايي براي آنها مناسب و مفيد است. بعضي از بيماران تمايل به خوردن غذاها را ندارند و برعکس بعضي از غذاها را بيشتر دوست دارند.
توجه به اين حالات از نظر تغذيه اي و درمان آنها اهميت زيادي دارد.

رژيم غذايي چه مفهومي دارد؟

همواره شنيده ايم که بعضي از غذاها براي برخي از بيماريها خوب نيستند و بيماران بايد از مصرف بعضي اغذيه خودداري نمايند يا به اصطلاح پرهيز غذايي را رعايت نمايند. اما بايد يدانيم که رعايت رژيم غذايي با پرهيز غذايي کامل نمي شود رعايت رژيم غذايي کامل داراي اين مفهوم است که بيمار از غذاهاي مناسب براي خود آگاه باشد و از اين غذاها به مقدار مناسب مصرف نمايد به صورتي که تاحد ممکن نيازهاي بدن او به مواد غذايي تامين گردد.

چه کسي بايد رژيم غذايي را مشخص کند؟

پزشک معالج نوع رژيم غذايي شما را تعيين مي کند، درک بعضي از رژيم هاي غذايي بسيار ساده است. ولي براي آشنايي و عمل به برخي از رژيم هاي غذايي لازمست از متخصص تغذيه يا پرستار کمک بگيريد.

با انواع رژيم هاي غذايي بيشتر آشنا شويم

برخي از بيماريها دوره کوتاهي دارند و عوارض و مشکلات زيادي براي بيمار ايجاد نمي کنند و احتياج به رژيم غذايي سخت و طولاني ندارند و احتمالا با وجود تب مختصر و بي اشتهايي و ساير عوارض خفيف گوارشي اين مشکلات در عوض يکي دو روز برطرف مي شوند استفاده از غذاهاي ساده و سبک، مايعات بيشتر، آب ميوه هاي شيرين، سوپ هاي کم چربي و پرهيز از غذاهاي سرخ شده در روغن به اين بيماران کمک مي کند که به سرعت بهبود يابند اما دربيماريهاي سخت و طولاني توجه به رژيم غذايي اهميت زيادي دارد. اينگونه بيماران به مدت طولاني لازمست از رژيم غذايي مناسبي استفاده نمايند. بايد توجه داشته باشيم همانطور که مصرف بعضي از مواد غذايي براي آنها مضر مي باشد، پرهيز زياد و بي مورد نيز موجب ضعف شديد بدني آنها مي شود.

در بسياري از بيماريها بيماران نياز به رعايت رژيم غذايي سخت ندارند ولي مشکلاتي مانند بي اشتهايي موجب مي شود اين بيماران به اندازه کافي غذا مصرف ننمايند و يا به علت بي اطلاعي از خواص مواد غذايي و نقش آنها در رابطه با بيماري خود، به پرهيزهاي غذايي سخت بپردازند. اينگونه بيماران احتياج به مشاوره غذايي دارند و بايد از راهنمايي متخصصين تغذيه استفاده نمايند. مطالب اين کتاب در رفع مشکلات شما کمک مي نمايد تا بتوانيد غذاهاي مورد لزوم خود را بشناسيد و روش تغذيه مناسب براي خود بيابيد.

توصيه هاي کلي در مورد غذا خوردن

در مورد رژيم غذايي خود از پزشک و متخصص تغذيه کمک بگيريد. در بخش هاي بعد به شرح مختصر بعضي از انواع رژيم هاي مي پردازيم. بسياري از بيماران احتياج به رعايت رژيم غذايي مخصوص ندارند و شايد که شما از اينگونه افراد باشيد در عين حال ممکن است با مشکلاتي در مورد غذا خوردن مواجه شويد. لذا به توصيه هاي کلي در مورد غذا خوردن توجه نماييد.

براي غذا خوردن از فرصت استفاده نماييد

توجه داشته باشيد چيزي که امروز براي شما جالب نيست و تمايلي نسبت به آن نداريد، فردا براي شما ارزش پيدا خواهد کرد. سعي کنيد براي غذا خوردن از فرصت هاي مناسب استفاده نماييد و مواقعي که احساس سلامت و راحتي مي کنيد خوب غذا بخوريد. هر ساعت از روز که اشتها داريد غذا بخوريد هر چند که آن ساعت زمان خوردن غذا نباشد. توجه داشته باشيد که تغذيه با مواد مغذي اهميت زيادي دارد، زيرا مواد مغذي مانند پروتئين، ويتامين ها و مواد معدني ضروري مي تواند در بدن شما ذخيره شوند و در روزهاي بعد مورد استفاده قرار گيرند.

براي حل مشکلات تغذيه اي خود از افراد مطلع کمک بگيريد در صورتي که در بيمارستان بستري شديد، موقعيت مناسبي است، براي رفع مشکلات تغذيه اي خود با افرادي که در امر درمان شما مشارکت دارند مشورت نماييد. در مطرح کردن مشکلات خود ترديد نکنيد و هر مشکلي که داريد با پزشک متخصص تغذيه و پرستار خود در ميان بگذاريد و اگر سوالي داريد بپرسيد، هر چند که اين سوال و مشکل از نظر شما بي اهميت باشد.

در وقت صرفه جويي نماييد

غذاهايي را انتخاب کنيد که تهيه آنها احتياج به وقت و زحمت زيادي نداشته باشد به خصوص اگر تنها زندگي مي کنيد يا مجبور هستيد شخصا غذاي خود را تهيه نماييد غذاهايي را انتخاب نماييد، که سريعا پخته مي شوند. از غذاهاي آماده يا نيمه آماده خريداري نماييد. سوپهاي آماده اگر با شير، کره و آب ميوه مصرف شوند از نظر تغذيه اي مفيد هستند. ما در بخش هاي آينده مطالبي در مورد نحوه افزايش پروتئين و انرژي غذاها براي شما عنوان خواهيم کرد.

از خوردن غذاهايي که براي شما جالب نيست اجتناب کنيد برخي بيماران از احساس ناراحتي بعد از خوردن بعضي غذاها شکايت مي کنند. و بعضي از غذاها براي آنها مزه خوبي ندارد يا خوردن بعضي ديگر در آنها ايجاد نفخ و گاز مي کند توصيه ما اين است که اگر غذايي براي شما ايجاد ناراحتي مي کند از خوردن آنها پرهيز کنيد، خوشبختانه غذاها بسياز متنوع هستند. مهم اين است که شما غذاهاي مفيد و ضروري براي بدن خود را بشناسيد و از بين آنها هر کدام که براي شما مطبوع هستند و ايجاد ناراحتي نمي کنند انتخاب و مصرف نماييد.

[mojrem2]

لاغري خطر ابتلا به سرطان را كاهش مي‌دهد

زنان جواني كه حامل ژن سرطان سينه هستند مي‌توانند با لاغر شدن احتمال بيماري را در خود كاهش دهند.
كاهش حداقل ده پوند (حدودا معادل پنج كيلوگرم) در سنين بين هجده و سي سالگي احتمال سرطان سينه را تا شصت و پنج درصد كاهش مي‌دهد اما افزايش همين ميزان به وزن بدن، بر احتمال ابتلاي زنان به سرطان سينه پيش از چهل سالگي مي‌افزايد.

اين اولين مطالعه‌اي است كه رابطه بين افزايش وزن پيش از دوران يائسگي را با سرطان نشان مي‌دهد. پيش از اين ارتباط بين افزايش وزن پس از يائسگي و افزايش احتمال سرطان سينه در زنان مشخص شده بود.

كاهش وزن در دوره جواني اثر حفاظت‌بخش در برابر سرطان سينه دارد. لذا اين تحقيق اهميت حفظ وزن متعادل در تمام طول عمر را براي زناني كه به علل ژنتيكي (اختلالات در ژن‌هاي BRAC1 و BRAC2) در معرض ابتلا به سرطان سينه قرار دارند ، نشان مي‌دهد.

[mojrem2]

بي اشتهايي نشانه چيست ؟

اگر مثل بيشتر مردم هستيد ، از بين رفتن اشتها فرصت خوبي براي کاهش وزنتان است . ( پوشيدن لباس هاي تنگ شده پارسال شما را وسوسه مي کند ) . اما اگر بي اشتهايي به جاي چند روز چند هفته طول بکشد و به طور عادي باعث آب رفتن شما شود ، اين بي اشتهايي علت خاصي دارد .
کم خوراکي يا بي اشتهايي علامت شايعي است که مي تواند علل مختلفي داشته باشد ، که بسياري از آنها اهميت چنداني ندارند .
تقريباً تمام عفونت ها مي توانند باعث بي اشتهايي شوند . مثلاً ويروس سرماخوردگي يا آنفولانزا ممکن است عامل آن باشد . يا علل جدي تر مثل سل ، کم کاري غده تيروئيد ، بيماري هاي قلبي يا ريوي ، يا گرفتاري هاي کبدي داشته باشد .
متأسفانه يکي از شايعترين علائم اخطاردهنده اوليه سرطان بي اشتهايي است که معمولاً با تغيير در حساسيت به مزه ها همراه است .
بي اشتهايي مقاومت بدن در برابر خوردن هر چيزي است که به فرايند بهبود کمک کند .
با اين همه بيماري تنها علت کاهش اشتها نيست . گاهي چيزي که به دليل خاصي خورده ايد ، مثل يک دارو ،‌ مي تواند عامل آن باشد . آنتي بيوتيک هايي مثل اريترومايسين جوانه هاي چشايي را غيرفعال کرده و باعث کندي حرکت غذا در روده شده و احساس پري بعد از خوردن غذا را طولاني مي کنند . تمام آمفتامين ها - که براي کاهش وزن تجويز مي شوند - احساس گرسنگي را از بين مي برند .
داروهاي مسکن و ضد التهاب مفصل مي توانند معده را تحريک کرده و باعث تهوع و برگرداندن غذا شوند . ديژيتاليس ( که يک داروي قلبي است ) و داروهاي مدر ( که مانع احتباس آب شده و فشار خون را پايين مي آورند ) نيز ميل به غذا خوردن را کم مي کنند .
گاهي چيزي غيرخوراکي مشکل ساز شده است . کمبودهاي کلي تغذيه اي مي توانند نيروي حياتي يک اشتهاي طبيعي را تضعيف کنند . مخصوصاً اشخاص مسن ممکن است گرفتار کمبود روي در رژيم غذايي باشند که مي تواند جوانه هاي چشايي را از بين ببرد .
خود پيري بر روي اشتها تأثير مي گذارد . در اشخاص مسن ، سازوکار بدن آهسته مي گردد ، وزن ماهيچه ها کم مي شود و ضعف جسماني مانع فعاليت است . در رأس آنها ، کاهش احساس چشايي و ترشحات معدي قرار دارد که همه باعث بي اشتهايي مي شوند .
گاهي نيز اتفاقي در زندگي بر اشتها تأثير مي گذارد . اگر اخيراً يک برنامه ورزشي را شروع کرده ايد ،‌ ممکن است دچار بي اشتهايي شويد تا بدن خود را با نيازهاي جديد تطبيق دهد .
به طور کلي ، سلامت رواني نقش مهمي در اشتهاي شما دارد ، در هنگام گرفتاري طولاني ، تنش رواني مي تواند شما را به پرخوري بکشاند . ولي فشارهاي کوتاه مدت معمولاً اشتها را از بين مي برند . افسردگي نيز در برخي افراد باعث بي اشتهايي مي شود .
بي اشتهايي عصبي اختلالي است که در افراد مبتلا - معمولاً دختران جوان - تقريباً باعث ترک کامل غذاخوردن مي شود . بيماري وسوسه غذا خوردن دارند ، ولي از ترس چاق شدن چيزي نمي خورند . براي آنها نخوردن از به اندازه خوردن راحت تر است .

[mojrem2]

علل لاغري

الف) فشارهاي دروني، استرسها و افسردگيها
ب) ثانويه به بيماريهايي ازقبيل : هيپرتيروئيديسم (پر‌كاري تيروئيد)، ديابت (بيماري قند خون بالا)، بيماري‌هاي انگلي،

بيماري‌هاي گوارشي و …
ج) اختلال تغذيه‌اي (دريافت كم كالري و زيادي فعاليت)
د) ژنتيك
درمانهاي لاغري به دو دسته دارويي و رژيم درماني تقسيم ميشوند .
لاغري يك مكانيسم مزمن است و مثل هر پروسة مزمن ديگري نياز به زمان دارد.

1- هرگز در درمان لاغري خود از دارو استفاده نكنيد، چرا كه دارو غذا نيست و در هر حال داراي عوارضي مي‌باشد. (به استثناي داروهاي اشتهاآور و تقويتي كه توسط پزشك تجويز مي‌شود.)
2- در درمان لاغري خود هيچگاه عجله نداشته باشيد، يادتان باشد كه رژيم غذايي با افزايش وزن تدريجي علاوه بر اينكه قابل تحملتر است، عوارضي نداشته، تقريباً غير قابل بازگشت مي‌باشد. دليل لاغري چيست؟
اين اولين سؤالي است که يک فرد لاغر بايد از خود بپرسد.مشکلاتي چون پرکاري تيروئيد و اختلالات هورموني، ناراحتي روحي که تأثير مستقيم بر غذا خوردن فرد دارد و تنهايي ، همه مي توانند دلايل تأثير گذاري باشند وجود انگل در روده ها و يا بيماري هاي عفوني دوره اي هم دلايل ديگري براي لاغري مفرط است .
با شناسايي دليل خيلي راحت تر مي توان براي حل اين مسئله اقدام کرد ، دراين صورت راه درمان را مي شناسيم و موانع را يکي يکي از سر راه بر مي داريم . براي مثال، مينا در دانشگاهي تحصيل مي کند که مجبور است دور از خانه وتنها باشد . غذاي دانشگاه را دوست ندارد و حوصله غذا درست کردن هم ندارد.
اصلاً حوصله غذا خوردن هم ندارد . هر دفعه که به خانه مي رود مادر از لاغر شن روز به روزش شکايت مي کند . خودش هم احساس مي کند ريزش موهايش خيلي زياد شده.... تا اينکه يک روز از ضعف و معده درد شديد به پزشک مراجعه مي کند، دکتر داروهاي مناسب درمان التهاب معده را به او داده و به متخصص تغذيه ارجاعش مي دهد.

مشکل مينا تنهايي است . او به کمک مشاور راه مناسبي مي يابد تا دوستان جديدي پيدا کند و مشاور تغذيه نيز يک برنامه غذايي صحيح به او ارائه مي دهد . مينا نيزپس از 3 ماه سلامتي کامل خود را به دست مي آورد. پس بهتر است اول دلايل لاغري را پيدا مي کنيم. قدم بعدي، برنامه غذايي درست استاگر احساس مي کنيد که لاغر هستيد و نياز داريد چند کيلو گرمي اضافه کنيد، راه حل اين نيست که فقط به خوردن غذاهاي پرچرب و شيرين اقدام کنيد . با چنين راه حلي فقط چربي هاي ذخيره اي بدنتان را افزايش داده ايد. مرحله اول
با انجام فعاليتهاي ورزشي و نرمش هاي منظم ، نياز بدن به انرژي افزايش مي يابد و اين 2 حسن دارد.
اول اينکه؛ اشتها شما به غذا خوردن بيشتر مي شود و احساس کسالت شما از بين مي رود.
دوم اينکه؛ غذايي که مي خوريد در بدن شما ، صرف ساخته شدن عضلات مي شود.

کم تحرکي موجب تحليل عضلات شده و دراين صورت فرد حتي قدرت ندارد فعاليت هاي روزمره مثل بالاوپائين رفتن از پله را انجام دهد، اضافه کردن چربي به اين بدن ضعيف هيچ فايده اي نخواهد داشت .
يک فرد مسن و فرتوت عضلات تحليل رفته اي دارد اما فرد مسن و چاق با فعاليت کم و همان ميزان عضله ، بايد وزني حدود دو برابر را حمل کند... مرحله دوم
افزايش انرژي ِ دريافتي است.
يک زن جوان و سالم روزانه به 2000 کيلو کالري و يک مرد جوان و سالم به 2200 کيلو کالري انرژي نياز دارد . يک برنامه غذايي تأمين کننده 2000 کالري ، به شرح زير است:
صبحانه ساعت7 صبح 1 ليوان شيرپرچرب + 60 گرم غلات صبحانه ويتامينه + 2 قاشق چايخوري عسل که به شير و غلات اضافه شود.
ساعت 10 يک لقمه نان و پنير که به اندازه 2 کف دست نان و 30 گرم پنير (1 قوطي کبريت) و 1 عدد گردو است: ميان وعده مناسبي در بين کار يا زنگ تفريح کلاس خواهد بود .

نهارساعت 12: زرشک پلوو مرغ که برنج آن 15 قاشق است و با يک قاشق غذا خوري روغن مايع پخته شده ، مرغ به اندازه130 گرم گوشت داشته باشد(يک ران کامل) ، به علاوه 1 کاسه ماست پر چرب ( 240سي سي) ، 2 عدد خيار و يک گوجه ريز شده به عنوان سالاد در کنار غذا با يک قاشق مربا خوري سس مايونز و 1 قاشق مربا خوري روغن زيتون. عصرانه ساعت 4: چاي و يک عدد شيريني يا 3 تا 4 بيسکويت ترد.
ساعت 6:1 ليوان آب ميوه طبيعي يا يک عدد ميوه.

شام ساعت8 يک آش استثنايي ، داراي 1 ليوان حبوبات پخته + 30 گرم گوشت+ نصف ليوان سبزيجات پخته+ نصف ليوان رشته پخته.( اين چيزي است که شما بايد بخوريد و مي توانيد مقادير آنرا به تعداد افراد خانواده چند برابر کنيد.) ماکاراني داراي نصف ليوان ماکاراني پخته ،60 گرم گوشت چرخ کرده + يک سالاد کاهوي استثنايي ، داراي 1 ليوان کاهو، خيار و گوجه فرنگي ريز شده که نصف ليوان لوبيا سفيد پخته نيز به آن اضافه شده است. (براي شام دو انتخاب داريد هر کدام را که دوست داريد بخوريد)
قبل از خواب: يک عدد ميوه.
يک رژيم غذايي مناسب براي کسي که قصد دارد وزنش را افزاش دهد بايد به گونه اي باشد که از همه گروههاي غذايي به اندازه مورد نياز ميل کند و سعي نمايد در هر وعده ، از همه گروهها بخورد - نان و غلات ، ميوه ها ، سبزي ها ، گوشت و حبوبات ، شير و لبنيات - مثلاً ناهار تنها نان و يک تکه کباب نخورد بلکه به همراه آن سبزي يا سالاد و ماست يا دوغ ميل کند.
نکاتي که بايد رعايت شود....
1. برنامه غذايي يک روزتان را با ذکر ساعت بنويسيد و آنر با برنامه غذايي که داده شده است تطبيق دهيد. چقدر کمتر مي خوريد؟ فاصله
غذاهايتان چقدراست؟ سعي کنيد هيچ وعده اي را حذف نکنيد . هيچ کاري مهم تراز سلامتي تان نيست پس خودتان را عادت دهيد سر ساعت غذا بخوريد.
2. اگر واقعاً نمي توانيد زياد بخوريد ، از مواد غذايي کم حجم و پر کالري در فواصل غذاهايتان استفاده کنيد. مغزها چون فندق ، بادام و گردو خوراکي هايي خوشمزه، مفيد و پر کالري هستند. چند عدد بيسکويت کرم دار، يک تکه نان سوخاري و پنير خامه اي يا يک بستني ميوه اي خامه دار، انتخاب هاي خوبي هستند.
3. اگراستخوان بندي ظريفي داريد لازم نيست سعي کنيد حتماً به وزن ايده آل برسيد و خودتان را آزار دهيد، حتي اگر در محدوده سلامتي هم باشيد براي شما خوبست.

[mojrem2]

رژيم درماني در لاغري

ارائة برنامة كامل و علمي از نظرعلم تغذيه: اگر شخص كاملاً از نظر بيماري‌هاي عامل لاغري بررسي شده و در حال سلامتباشد، با استفاده از يك رژيم استاندارد كه تمام مسائل تغذيه‌اي در آن رعايت شدهباشد قادر به افزايش وزن خواهد بود.
الف) رژيم غذايي صحيح

ب) ورزش مناسب و كافي
در هر رژيم غذايي صحيح بايد اين گروههاي غذايي وجود داشتهباشد.شير و لبنيات، حبوبات و غلات، ميوه وسبزيجات، گوشت

• <LI dir=rtl>رژيم غذايي بايد تأمين كنندة انرژي مورد نياز روزانه باشد.
  <LI dir=rtl>تأمين كنندة ريزمغزيها باشد (موادي كه به مقدار بسيار كم بايد در غذاوجود داشته باشد.
  <LI dir=rtl> بر اساس فرهنگ غذايي ايرانيباشد.
• تنوع لازم را داشته باشد.

در يك رژيم غذايي اصولي افزايش وزنتدريجي است. بطوريكه حداكثر يك كيلوگرم در ماهمي‌توانيد افزايش وزن داشته باشيد. به همين دليل بايد حوصله داشته و با دقت برنامةخود را اجرا كنيد. ضمناً اگر قبل از رژيم عكسي از خود داشته باشيد بهتر خواهدبود.
1- به دليل ايجاد بافت عضلاني نه صرفاًچربي غيرقابل بازگشت مي‌باشد.
2- به دليل دارابودن تماممواد غذايي موردنياز بدن تأمين كنندة سلامت جسم و اعصاب وروانميباشد.
3- به دليل تدريجي بودن آن مورد پذيرش مي‌باشد.
4- از تنوع غذايي بي‌نظيري برخوردار است. ضمن اينكه تماماً از غذاهايايراني استفاده شده است.
5- به دليل استفاده ازپيمانه‌هاي ملموس نيازي به اندازه‌گيري با ترازو نمي‌باشد.

[mojrem2]

چگونه مي توانم وزنم را افزايش دهم؟

ما هميشه فکر مي کنيم چاقي، مشکلي است که بر طرف کردن آن سخت است در صورتي که بسياري از افراد مبتلا به لاغري هستند وافزايش وزن براي آنها مشکل تر از کاهش وزن يک فرد چاق است.
هر کس با مشخصات فيزيولوژيکي که دارد، در يک محدوده وزني ، سالم است . اگر چاق تر از آن شود دچار اضافه وزن شده و در معرض ابتلا به بيمارهاي مزمن قرار مي گيرد ؛ اما کمبود وزن هم خطر زاست .
هر چه وزن فرد با حد پائين سلامتي فاصله بيشتري داشته باشد ، خطر ابتلا به بيمار هايي که موجب مرگ زودرس مي شوند ، بيشتر است . او توان کافي براي انجام فعاليت هاي روزانه را ندارد و بيشتر اوقات احساس ضعف مي کند.
وزن ايده آل ، بر اساس قد و سن يک فرد و شرايط جسمي او محاسبه مي شود . او در اين وزن نه لاغر و نه چاق و از اندام متوسطي برخوردار است. هدف کلي رژيم هاي چاقي و لاغري ، رسيدن به اين وزن ايده آل است که فرد ، با داشتن آن از سلامتي کامل برخوردار مي باشد .

[mojrem2]

بيماري لاغري عصبي(Anorexia)

توضيح مختصري راجع به بيماري آنورکسيا به شرح زير است:

اين بيماري به دليل ترس فرد از افزايش وزن ايجاد شده و فرد دچار لاغري مفرط مي شود، ازخوردن غذا امتناع مي کند و يا غذا را خورده اما
عمدتا بر مي گرداند. اين افراد معمولاً تصويري نادرست از اندام خود دارند . هميشه خيال مي کنند چاق بوده و به اندازه کافي لاغر يا خوش اندام نيستند .
دليل آن رواج تبليغاتي ِ اندامهاي باريک و فشارهاي عصبي در جامعه است . مبتلايان به آنورکسيا مدت طولاني خود را گرسنه نگه مي دارند . ملين ها يا قرصهاي لاغر کننده مصرف مي کنند، وعده هاي غذايي را حذف مي کنند، عصبي اند و بي خوابي دارند.
آنها حساس و زود رنج مي شوند، مبتلا به افسردگي شده و قابليت باروري را از دست مي دهند و در نهايت نيز به بيماري هاي قلبي و ديگر بيمارهاي مرگ بار مبتلا خواهند شد .
اين افراد بايد به متخصصين ارجاع داده شوند . چون درمان آنها در بسياري از موارد تنها با مصرف مواد غذايي امکان پذير نيست.
سلامتي گرانبهاترين ِ گوهرهاست ؛ که خداوند آنرا با سخاوت تمام در اختيارمان قرار داده پس در حفظ آن کوشا باشيم.

[mojrem2]

همه چيز در مورد چاقی

چاقي بيماري مزمني است كه به علت نامتعادل بودن ميزان دريافت انرژي از راه غذا و ميزان مصرف يا سوخت انرژي در نتيجه فعاليت بدني به وجود مي آيد. در واقع چاقي يك اختلال پيچيده تنظيم اشتها و سوخت و ساز مواد غذايي در تبديل به انرژي است كه توسط عوامل زيست محيطي خاصي كنترل مي شود.

معيار تشخيص چاقي بر چه مبنايي است

براي تشخيص چاقي از اندازه گيري بي ام آي (BMI=body mass index) استفاده مي شود كه از تقسيم وزن (كيلوگرم) بر قد (متر) به دست مي آيد. البته عوامل ديگري هم در تقسيم بندي چاقي از نظر شدت موثر است كه از جمله مي توان به توزيع چربي در قسمت هاي مختلف بدن، دور كمر، دور مچ دست و ميزان جثه افراد اشاره كرد. معيار BMI براي سنجش چاقي در بزرگسالان است و در كودكان بسته به سنين مختلف فرمولاسيون هاي متفاوت ارائه شده است.

علل چاقي چيست؟

همانطور كه در ابتداي بحث اشاره شد عوامل بسيار زيادي در بروز چاقي موثر هستند اما به طور عمده علت هاي شناخته شده به قرار زير است.

الف - علل ژنتيكي: بين ۷۰ - ۲۵ درصد از تغييرات غيرطبيعي در وزن بدن ناشي از مسائل مربوط به ژن است. علت بالا بودن طيف حداقل و حداكثر ذكر شده تفاوت منابع علمي و كتب مرجع چاقي است ولي در كل بايستي اذعان داشت كه نقش عوامل ژنتيكي در چاقي ثابت شده است و با توجه به مطالعات خانوادگي كه هم خواني BMI را در منسوبين درجه اول نشان داده است، اين موضوع به اثبات رسيده است كه نقش اختلالات ژنتيكي چيزي غيرقابل انكار است. طبق تحقيقات انجام گرفته مشخص شده است كه عواملي چون سوخت وساز پايين در حال استراحت، اثر حرارتي كم مواد غذايي و يا عدم سوخت وساز كامل چربي به همراه تمايل زياد بدن بر اثر استفاده از كربوهيدرات ها (مواد قندي) به عنوان سوخت مي توانند زمينه ژنتيكي چاقي را نشان دهند.

ب- عوامل محيطي: اختراعات و ابداعات مختلف در جهت راحتي انسان به طور غيرمستقيم سبب افزايش چشمگير چاقي در دنيا شده است. اتومبيل، آسانسور، پله برقي، ماشين هاي لباسشويي و ظرفشويي، دستگاه هاي كنترل از راه دور، مايكروويو و هزاران مورد ديگر همگي انسان را از تحرك بازداشته و از طرف ديگر غذاهاي آماده، رستوران ها و توليد مواد غذايي در بسته بندي هاي بزرگ مثل سس مايونز خانواده، چيپس خانواده و... عوامل مساعدي براي حركت كمتر و مصرف بيشتر را فراهم آورده است به طور كلي داده هاي فوق بيانگر اين مطلب است كه افزايش شيوع چاقي در دو يا سه دهه اخير ممكن است ناشي از كاهش در مصرف انرژي باشد كه با كاهش مساوي در دريافت انرژي نبوده است.
ج- بيماري ها: بسياري از بيماري ها با توجه به مكانيسم آنها باعث چاقي مي شود. كم كاري غده تيروئيد سبب كاهش هورمون هاي تيروئيدي مي شود كه اين هورمون ها نقش بسيار مهمي در سوخت وساز مواد غذايي در بدن دارند و كم شدن آنها باعث ذخيره سازي چربي و در نتيجه چاقي مي شوند.
بيماري هاي ديگري چون اختلالات عصبي _ عضلاني، بيماري هاي استخوان و مفاصل به صورت غيرمستقيم و از طريق كاهش فعاليت باعث چاقي مي شوند. اختلال در هورمون هاي جنسي چه در زنان و چه در مردان ممكن است تعادل متابوليكي بدن را به هم زده و يكي از عوارض خود را با چاقي نشان دهد.

د- داروها: بسياري از داروها در افزايش وزن نقش دارند. اين اثرات ممكن است مستقيم باشد مثل داروهاي ضدبارداري يا كورتون ها و يا در اثر پيامدهاي ناشي از دارو باشد مثل داروهاي ضدافسردگي و ضداضطراب كه با ايجاد خواب آلودگي و بي تحركي سبب كاهش در مصرف انرژي مي شوند.

ه _ اختلالات عصبي و مشكلات رواني: كه با توجه به غيرفعال كردن افراد سبب چاقي شده و مصرف داروهاي مختلف اين اثرات را دوچندان مي نمايد.

روش هاي درمان چاقي چيست؟

امروزه روش هاي بسيار زيادي براي درمان اين بيماري خطرناك ارائه شده است كه موثرترين، مقبول ترين، علمي ترين و سالم ترين آنها در ذيل توضيح داده مي شود:

الف _ رژيم درماني: شايع ترين روش براي كم كردن وزن رژيم درماني است. رژيم هاي مختلفي ارائه شده است كه در نوع خود داراي مزايا و معايب خاص خودشان هستند. مشهورترين آنها رژيم هاي گياهخواري، رژيم اتكينز، رژيم اورنيش و رژيم اندروويل است كه خلاصه اي از آنها توضيح داده مي شود.

در رژيم گياهخواري كه خود به چند زيرگروه تقسيم مي شود افراد از مصرف محصولات حيواني خودداري مي كنند. در اين نوع رژيم بعضي از افراد حتي از محصولات غيرزنده حيوانات چون تخم مرغ استفاده نمي كنند.

با توجه به اينكه بسياري از مواد غذايي مورد نياز بدن در محصولات حيواني است و عدم دريافت آنها ممكن است عوارض مهلكي ايجاد كنند امروزه اين نوع رژيم ها بايستي همراه با مكمل هاي مختلف غذايي باشد به طور مثال آهن موجود در گياهان از جمله اسفناج از نوع غيرقابل جذب براي بدن بوده در صورتي كه آهن قابل جذب براي بدن از نوع آهن موجود در پروتئين هاي حيواني از جمله گوشت قرمز است.

بنابراين در صورت عدم دريافت مكمل هاي آهن ممكن است عوارضي چون ريزش مو و كم خوني ها ايجاد شود .



تذکر : مطالبی که من در این تاپیک قرار می دهم مربوط به سایت ایران مانیا می باشد

[mojrem2]

سونا بدترين روش براي كاهش وزن است

دكتر كشاورز، متخصص تغذيه چگونگي تغذيه ورزشكاران را قبل و حين مسابقه تشريح كرد. دكتر كشاورز بيان كرد: براي رساندن ورزشكار به وزن خاص بايد از 15 روز قبل از مسابقه وي را تحت نظر متخصص تغذيه قرار داد و با اصول غذايي به نحوي كه ذخيره سازي بدن او كم نشود براي
كاهش وزنش برنامه‌ريزي كرد. زيرا با روشهايي مثل سونا يا مصرف داروهاي مدرن راندمان كاري ورزشكار كاهش مي‌يابد؛ براي مثال يك ورزشكار 70 كيلوگرمي هر 5/1 كيلو آبي كه از دست مي‌دهد، 20 درصد راندمان كاري‌اش كم مي‌شود.
وي در مورد مواد غذاي مناسب براي يك ورزشكار توضيح داد: يك ورزشكار با توجه به نوع فعاليت بدني كه انجام مي‌دهد نيازش به انرژي افزايش مي‌يابد كه با مصرف ساير مواد مغذي، ويتامين، پروتئين و املاح اين نياز تامين مي‌شود.

وي تاكيد كرد: آخرين مطالعاتي كه بر روي ورزشكاران سالم از نظر جسمي، روحي و اجتماعي انجام شده نشان داده كه يك ورزشكار زماني به حداكثر توانايي عضلاني مي‌رسد كه نسبت درشت مغذي‌ها در بدنش به اندازه ذخيره شده باشد كه عبارتند از كربوهيدراتها (مواد نشاسته‌اي و قندي) 55 درصد انرژي دريافتي را تامين مي‌كند، چربي‌ها 25 تا 30 درصد كه بايد روغن‌هاي مايع 3/2 چربي دريافتي را تامين كند و دريافت آب و نمك نيز متناسب باشد.

وي ادامه داد:‌ پروتئين‌ها 12 تا 15 درصد كه نسبت پروتئين حيواني به گياهي حداقل 1 يا بيشتر باشد. ضمن اينكه بايد توجه داشت كه بيش از حداكثر 10 درصد انرژي از قد نباشد چون برخلاف تصور همگان مي‌تواند منجر به كاهش انسولين و در نتيجه افت قدرت ورزشكار شود.

اين متخصص تغذيه افزود: مصرف مواد قندي علاوه بر ميزان متناسب بايد به نحوه خاصي هم مصرف شود.

مثلا مواد قندي براي ورزشكار بايد هم به صورت شربت‌هاي آماده و هم شربت‌هايي كه توسط شركت‌هاي مختلف تجاري تهيه مي‌شود مصرف شوند. ولي بايد توجه داشت كه از قندهايي كه جذب كندي دارند استفاده شود كه در طول مسابقات و تمرينات براي ورزشكار مفيد باشد. در مورد روغنها چون روغنهاي مايع سريعتر توسط عضلات مصرف مي‌شوند مناسبترين نوع براي ورزشكار است.

اين متخصص تصريح كرد:‌ همچنين پروتئين‌هاي حيواني كه ورزشكار استفاده مي‌كند نبايد از بره جوان باشد زيرا بازهاي آلي آن بالاست و موجب گرفتگي عضلات مي‌شود؛ براي مثال خوردن كله پاچه، سيرابي و مغز به شدت براي ورزشكار ضرر دارد و بهترست بيشتر از گوشت آب‌پز و بخارپز استفاده شود.

دكتر كشاورز در رابطه با تغييراتي كه در رژيم غذايي ورزشكاران در روزهاي مانده به مسابقه اظهار كرد: 6 روز مانده به مسابقات تغييراتي را در رژيم غذايي ورزشكاران ايجاد مي‌كنيم؛ 3 روز اول مقدار كربوهيدرات‌ها را در رژيم غذايي وي كم مي‌كنيم و تمرينات نسبتا سنگين به ورزشكار داده مي‌شود تا ذخاير گريكوژني بدن او تخليه شود. 3 روز آخر نيز رژيم پركربوهيدرات كه 70 تا 80 درصد باشد تهيه مي‌كنيم و تمرينات سبك مي‌شود و به اين ترتيب ذخاير كربوهيدروژني ورزشكار را تا 2 برابر افزايش مي‌دهيم.

وي تاكيد كرد كه در شب و روز مسابقه، بدن ورزشكار نيز مواد خاص خود را مي‌طلبد.

دكتر كشاورز در پايان گفت: به طور كلي دريافت درشت مغذي‌ها يعني چربي، پروتئين و كربوهيدرات‌ها در افزايش توان عضلاني ورزشكاران نقش اساسي دارد و رعايت اين نكات تغذيه‌اي براي آنها امري ضروري محسوب مي‌شود.

[mojrem2]

روشهاي درمان چاقي چيست؟

امروزه روشهاي بسيار زيادي براي درمان اين بيماري خطرناك ارائه شده است كه موثرترين‘ مقبولترين ‘ علمي ترين و سالم ترين آنها در ذيل توضيح داده مي شود.

الف) رژيم درماني: شايعترين روش براي كم كردن وزن رژيم درماني است. رژيم هاي مختلف ارائه شده است كه در نوع خود داراي مزايا و معايب خاص خودشان هستند.

مشهورترين آنها رژيم هاي گياهخواري‘ رژيم اتكينز‘ رژيم اورينش و رژيم اندروويل است كه خلاصه اي از انها توصيح داده مي شوند. در رژيم گياهخواري كه خود به چند گروه تقسيم مي شود افراد از مصرف محصولات حيواني خودداري مي كنند در اين نوع رژيم بعضي از افراد حتي از محصولات غير زنده حيوانات چون تخم مرغ استفاده نمي كنند با توجه به اينكه بسياري از مواد غذايي مورد نياز بدن در محصولات حيواني است و عدم دريافت آنها ممكن است عوارض مهلكي ايجاد كنند.
امروزه اين نوع رژيم ها بايستي همراه با مكمل هاي مختلف غذايي باشد بطور مثال آهن موجود در گياهان از جمله اسفناج از نوع غير قابل جذب براي بدن بوده درصورتي كه آهن قابل جذب براي بدن از نوع آهن موجود در پرتئينهاي حيواني از جمله گوشت قرمز است بنابراين درصورت عدم دريافت مكمل هاي آهن ممكن است عوارضي چون ريزش مو و كم خوني ها ايجاد شود.

در رژيم پروفسور اتكينز كه در چهار مرحله انجام مي شود مصرف كربوهيدارتها تقريباٌ در حد صفر است و مصرف چربي ها و پروتئينها آزاد است در اين نوع رژيم مصرف هرگونه مواد قندي از جمله نان‘ برنج‘ شيريني و قند ممنوع است كه البته در ابتدا روش موفقي به نظر مي رسد ولي با توجه به اينكه مصرف بالاي مواد غذايي پرچرب عوارض بسيار زيادي از جمله مشكلات قلبي – عروقي‘ فشار خون و مسائل مربوط به گرفتگي عروق خوني را به همراه دارد امروزه منسوخ شده است جالب است كه گفته مي شود پروفسور اتكينز به علت عوارض رژيم غذايي خودش جان خود را از دست داده است.

در رژيم غذايي دكتر اورنيش مصرف سبزيجات و مواد غذايي كم چرب توصيه مي شود و در اين سبك از رژيم غذايي گفته شده كه حبوبات‘ ميوه جات‘ غلات و سبزيجات را مي توان به هر مقدار كه خواست خورد. رژيم غذايي دكتر اندروويل توصيه به كم خوري و ورزش است در اين سبك رژيم توصيه شده از كربوهيدراتها يا مواد قندي مي توان صرفاٌ از غلات‘ لوبيا‘ جو‘ و بمقدار كم برنج مصرف كرد از چربي ها از نوع تك اشباع مثل زيتون‘ ماهي و دانه هاي روغني و از پروتئين ها مواد پروتئين گياهي ازجمله حبوبات و سويا بايستي مصرف شود در اين سبك رژيمي مصرفي شير ممنوع است.

در انتها بايستي ذكر كنم كه امروزه سالمترين نوع رژيم غذايي استفاده از هر پنج گروه مواد غذايي يعني كربوهيدراتها‘ چربي ها‘ پرئتئين ها‘ املاح معدني و ويتامين ها در مقادير تعيين شده توسط پزشك تغذيه است چراكه بدن ما به همه انواع مواد غذايي نياز دارند و حذف يك ماده غذايي ممكن است در درازمدت سبب عوارض خطرناكي شود.
ب) رفتار درماني: امروزه تغيير و اصلاح رفتارهاي غلط تغذيه اي در صف اول درمان چاقي قراردارد همانطوري كه در بحث علل محيطي چاقي ذكر شد زندگي ماشيني سبب افزايش چشمگير چاقي در سطح جهان شده است و تغيير رفتارهاي غذايي و تطابق آن با تكنولوژي پيشرفته باعث بي تحركي همراه با مصرف بالاي مواد پرانرژي شده كه درنهايت معضل چاقي را ايجاد كرده است نمونه اي از تغيير در رفتارهاي بدغذايي براي درمان چاقي ذكر مي گردد:

1_ از خوردن غذا جلوي تلويزيون‘ راديو و كامپيوتر بپرهيزيد چرا كه حواستان پرت شده و ميزان غذايي را كه مي خوريد خيلي بيشتر از مورد نيازتان خواهد بود.

2_ تند غذا نخوريد چراكه قبل از احساس سيري مواد غذايي بيشتري را در داخل معده انباشته مي خوريد خوردن آهسته غذا سبب مي شود كه قند خون در حين خوردن بالارفته و مركز اشتها مهار شود.

3_ از پله بجاي آسانسور يا پله برقي استفاده كنيد.

4_ ريموت كنترل دستگاههاي الكترونيكي ( دستگاههاي كنترل از راه دور) را از دوروبرخود جمع كنيد و براي روشن و خاموش كردن دستگاههاي الكترونيكي حركت كنيد.

5_ اتوموبيل خود را كمي دورتر از مقصد پارك كنيدو مقداري از راه راپياده روي كنيد.

6_ از بشقاب هاي كوچك براي غذا استفاده كنيد چرا كه بشقاب بزرگ حجم غذاي بيشتري را مي گيرد و شما براي جلوگيري از اسراف مجبور خواهيد بود بيشتر از حد مورد نياز غذا بخوريد.

7_ هنگامي كه گرسنه هستيد به خريد نرويدچون ممكن است تنقلات و شيريني جات بيشتري خريداري كنيد.

8_ سعي كنيد وقتي خريد مي رويد پول زياد با خود نبريد چراكه مواد غذايي بيشتري خريد مي كنيد و چه بسا كه مواد خريداري شده ضروري هم نباشد. به كارمندان توصيه مي كنم اواسط و اواخر ماه براي خريد بروند چرا كه در اوايل ماه كه حقوق دريافت كرده اند ممكن است خريد زيادي داشته باشند.

9_ اگر به رستوران مي رويد سعي كنيد يك غذا را براي دونفر سفارش دهيد.

10_ اگر براي شام ميهمان داريد در انتهاي شب غذاهاي باقيمانده را به ميهمانان بدهيد تا با خود ببرند چراكه ماندن آنها باعث مي شود شما بيشتر از معمول بخوريد تا مواد غذايي باقيمانده فاسد نشوند.

ج) ورزش:يكي از موثرترين روشها براي كم كردن وزن داشتن رژيم غذايي توام با يك فعاليت مناسب ورزشي است.

تحقيقات نشان داده رژيم غذايي همراه با ورزش تاثير بيشتري نسبت به انجام تك تك آنهاست ورزش سبب مي شود كه قسمتهاي مختلف بدن با توجه به فعاليتي كه انجام مي دهند بطور متناسب لاغر شوند توصيه به ورزشهاي ايروبيك مي شود چراكه در اين نوع ورزش دوخاصيت شدت و سرعت كم باعث مي شود سوخت غالب براي توليد انرژي چربي ها باشند افزايش شدت و سرعت ورزش باعث مي شود سهم كربوهيدرات ها در توليد انرژي بالا رود چراكه كربوهيدراتها اكسيژن كمتري براي آزاد شدن انرژيشان نياز دارند و سريعتر انرژي آزاد كنند كه بتوانند جبران سرعت بالاي ورزشي را داشته باشند.

براي كم كردن وزن ورزشهاي استقامتي پيشنهاد مي شود كه راحت ترين‘ در دسترس ترين و كم هزينه ترين ورزشها پياده روي است بشرط اينكه پيوستگي آن حفظ شود يعني رفتن به خريد‘ نگاه كردن ويترين و هرنوع توقف از تاثير آن مي كاهد.


د) درمان دارويي: تعداد و انواع داروهاي لاغري كه دركتب مرجع تغذيه معرفي شده اند انگشت شمار بوده و كلاٌ به دو دسته اصلي و البته چند زير گروه فرعي تقسيم مي شوند.


گروه اول داروهاي ضد اشتها هستند كه با تحريك توليد هورمونهاي سروتونين و ساير كاته كولامين ها باعث مهار مركز اشتها مي شوند اين داروها عوارضي چون افزايش فشار خون‘ افزايش ضربانات قلبي‘ اضطراب و درنهايت درصورت مصرف بي رويه سبب سكته هاي قلبي يا مغزي مي شوند.

گروه دوم داروهايي هستند كه باعث جلوگيري از جذب چربي از دستگاه گوارش مي شوند اين داروها تاثيري در جذب كربوهيدراتها ندارند و فقط جذب 30% از چربي هاي مصرف شده را مهار مي كنند.

عوارض اين داروها اسهال چرب و كمبود ويتامين هاي محلول در چربي چون ويتامين E,D,Aو K است كه هركدام درنوع خود سبب عوارض خطرناكي در بدن مي شوند از داروهاي گروه اول اورليستات يا زنيكال و از گروه دوم سبيوترامين را مي توان نام برد.

دسته ديگري از داروهاي ضد چاقي وجود دارد كه با افزايش حجم در معده سبب پرشدن معده و احساس سيري مي شود اين داروها كه به آگار آگار موسوم هستند پس از مصرف در معده باز شده و معده را پر مي كنند و جايي براي مواد غذايي باقي نمي ماند. مصرف داروهاي لاغري بايستي زير نظر پزشك تغذيه و همراه رژيم مناسب غذايي باشد چراكه به تنهايي تاثير مهمي را ايفا نخواهد كرد.

ه) جراحي: جراحي بعنوان آخرين قدم براي درمان چاقي به شمار مي رود. اعمال جراجي درچاقي به دو گروه تقسيم مي شود.

گروه اول جراحي هايي است كه منجر به درمان بيماري چاقي مي شود.

گروه دوم اقداماتي است كه در جهت زيبايي بكار مي رود. اقدامات جراحي مربوط به گروه اول شامل دستكاري در مسير دستگاه گوارش و محدود كردن حجم معده و يا كوتاه كردن مسير جذب مواد غذايي است كه باعث كم رسيدن مواد مصرفي به بدن مي شود از اين نوع جراحي مي توان از,Gastroplasty Bypass Banded- Roux-En-y gastric bypass,Gastric نام برد.

گروه دوم از اقدامات جراحي مربوط به زيبايي فرد چاق است كه در دو شكل انجام مي شود كه در هردوشكل چربي اضافي انباشته شده در قسمتهاي مختلف بدن از جمله شكم‘ تخليه شده كه البته جزو درمان چاقي محسوب نمي شود.

تخليه چربي يا بطريق abdominoplaty صورت مي گيرد كه با تيغ جراحي شكم باز مي شود و چربي ها خارج مي گردد و يا به روش Liposaction است كه با تجهيزات مخصوص چربي از شكم بصورت مكش خارج مي شود.

روشهاي جراحي ديگري هم براي درمان چاقي پيشنهاد شده است كه از جمله آنها جراحي فك بيمار و ثابت كردن آن است كه در نتيجه آن فرد چاق دهانش به اندازه كافي باز نشود و نتواند از حجم زياد غذاها استفاده كند به اين روش محدود كردن فك هاي صورت (Jav Wiring) و عمل مذكورMaxillomandibular Fixation مي نامند.

درآخر توصيه مي شود سالمترين و علمي ترين و البته موثرترين روش در كاهش وزن داشتن رژيم غذايي مناسب همراه با فعاليت بدني و تغيير در رفتارهاي غلط تغذيه اي است تبليغات وسيعي در زمينه داروهاي مختلف لاغري ‘ كمربندهاي لاغري‘ چسب هاي لاغري و هزاران مورد ديگر مي شود ولي همگي اين روشها قابل تامل و بررسي است چراكه در كتب علمي و مرجع تغذيه اين روشها مورد تائيد نيست و ممكن است عوارض خطرناكي را بدنبال داشته باشد.