کافئينچيست؟
كافئين پودر سفيد كريستالي شكل با طعم تلخ است كهدر دانه هاي قهوه، برگهاي چاي، برگهاي كاكائو و دانههاي كولا و در نتيجه در شكلات، نوشيدني هاي كولا، قهوهو چاي وجود دارد. يك فنجان قهوه خوري شامل حدود 66ميلي گرم کافئين و يك فنجان چاي 27 ميلي گرم، يك قوطيكولا (280 ميلي ليتري) 35 ميلي گرم، يك پاره شكلات 20ميلي گرم و يك فنجان كاكائو يا شكلات داغ حدود 50 ميليگرم کافئين داد. كافئين در برخي از قرصهاي خواب آور بهمقدار 30 تا 65 ميلي گرم يافت مي شود و در قرصهايي – كه بدون نسخه به فروش مي رسد و به نام قرص هاي بيداريمصرف مي شود- 100 تا 200 ميلي گرم کافئين وجود دارد.
قهوه براي نخستين بار در هزار سال قبل از آفريقا بهاروپا برده شده و معرفي گرديد و کافئين در 1820 م. ازقهوه مجزا شد.
کافئين به عنوان جز تركيبي در بسياري از داروهاي بانسخه و بدون نسخه براي تسكين درد و سرماخوردگي و بهعنوان محرك استفاده مي شود.
اثرات كوتاه مدت كافئين
پس از 5 دقيقه ازنوشيدن قهوه به كليه ساختمان بدن از طريق اعصاب و پساز 30 دقيقه به خون مي رسد و در مدت 4 ساعت در بدنمتابوليزه مي گردد. اثرات آن بلافاصله پس از نوشيدن يكفنجان ظاهر مي شود و تا چند ساعت ادامه دارد. پس ازنوشيدن يك يا دو فنجان قهوه اثرات جسمي آن از جملهافزايش متابوليسم، افزايش فشار خون و درجه حرارت ظاهرمي گردد. کافئين موجود در قهوه بر كليه ها اثر گذاشتهو موجب افزايش ادرار مي شود. هم چنين باعث متابوليزهشدن گلوكزها مي گردد و نتيجتا ميزان قند خون افزايش مييابد. کافئين خواب را كم مي كند و موجب تحريك ترشحاتاسيد معده شده و اشتها را كاهش مي دهد، لرزش دستها واختلال در هماهنگي صحيح در حركت از ديگر عوارض مصرفکافئين است. مصرف مقدار زياد کافئين مي تواند ايجادسردرد، دليــريوم و عصبيت نمايد. مقدار مصرف خطرناك وكشنده آن به صورت خالص و تزريق وريدي 2-3 گرم و بهصورت خوراكي 10 گرم است. استفاده منظم و مرتب بيش از 600 ميلي گرم کافئين در روز (تقريبا هشت فنجان قهوه) مي تواند موجب بي خواب مزمن، حالات اضطراب، افسردگي ودردهاي شكمي گردد. بررسي هاي در مورد رابطه مصرف قهوهو بيماريهاي قلبي و هم چنين سرطان كليه و مثانه انجامشده كه صحت و سقم آن هنوز مشخص نگرديده است. از مصرفزياد کافئين بايد در مدت حاملگي خودداري كرد، زيراتحقيقات جديد نشان داده است كه رابطه احتمالي بين مصرفزياد کافئين و مشكلات زايمان و نقيصه نوزادان وجوددارد. در يك بررسي مشخص شد، در مادراني كه در مدتبارداري شان قهوه زياد مي نوشند، احتمال سقط جنين و يابه دنيا آوردن نوزاد نارس بسيار است. امروزه پزشكان بهمادران باردار توصيه مي كنند كه سعي كنند در روز بيشاز 200 ميلي گرم کافئين (حدود 2 تا 3 فنجان قهوه) بهبدنشان نرسد.
تحمل و وابستگي
تحمل در اثر افزايش مصرف ايجاد مي شود. برخي ازكساني كه به نوشيدن قهوه معتاد شده اند، به طور اجباريا اشتياق به مصرف خود ادامه مي دهند و موجب افزايشتحمل در برخي اوقات موجب پيدايش نشانه هاي ترك ميشوند. هنوز در مورد اينكه مصرف چه ميزان کافئين موجبتحمل و اعتياد مي شود، مورد بحث و شك است ولي آنچهمسلم است مصرف مرتب و روزانه بيش از 350 ميلي گرمکافئين (4 تا 5 فنجان قهوه در روز) مي تواند ايجاداعتياد فيزيكي كه مشخص ترين نشانه هاي ترك آن شاملسردرد شديد، تحريك پذيري، خستگي مفرط است. كه بانوشيدن قهوه از بين مي رود.