◄◄ تـــــازه هــــای دنیای زیست شناسی و علوم پزشکی ►►

[دل تنگم]

كنگره جهاني سكته مغزي در شهر وين پايتخت فرهنگي اروپا با سخنان پروفسور آنتوني حكيم از كشور كانادا با پيغامي حاكي از تداوم جنگ جهاني بزرگ عليه سكته مغزي و در جهت افزايش طول عمر و ارتقاي كيفيت حيات بشر پايان مي‌گيرد.



پروفسور حكيم با قدي به غايت خميده، صورتي چروك خورده و نامتقارن كه شايد آثار زخمي باشد كه دشمن سال‌ها پيش بر آن وارد آورده اما با صدايي بسيار زيبا و كلامي فصيح، اديبانه اما قابل فهم سخن مي‌گويد؛ كلامي كه اگرچه انگليسي است اما مي‌پنداري قبلا آن را از جايي نزديك‌تر جايي آشنا‌تر از لابه‌لاي قصه‌هاي مثنوي يا جملات اسرارالتوحيد يا قانون يا... شنيده اي.
پروفسور حكيم اگرچه به آخرين اطلاعات فني در مورد پيشرفت‌هاي اخير در تشخيص و درمان سكته مجهز است و اگرچه صحبت او بر بسياري اطلاعات آماري و اپيدميولوژيك استوار شده اما اين صحبت آخرين كه بخش عمده‌اي از سه هزار و اندي شركت‌كننده را تا لحظه آخر برصندلي‌هاي خود چسبانده حاوي كليتي است كه بي‌ترديد از ريشه‌هايي شرقي در وجود او حكايت مي‌كند؛ ريشه‌هايي كه اگرچه از نام او برمي‌آيد و چند كلمه‌اي فارسي و عربي نيز مي‌گويد اما آن را بروز نمي‌دهد ! او بي‌ترديد ياد‌آور و تداوم همان حكماي قديمي ماست.

او از كشف خارق العاده‌اي صحبت نمي‌كند. از دستگاه، دارو يا عمل خاصي كه سكته مغزي را به سرعت بهبود مي‌بخشد صحبت نمي‌كند. او تنها و به سادگي داستان تاسيس انجمن سكته مغزي كانادا و موفقيت‌هاي اين جمعيت در تهيه تداركات لازم براي مداوا و پيشگيري از سكته مغزي را توضيح مي‌دهد.

اندرز مي‌دهد كه اگرچه درمان سكته مغزي مهم است اما پيشگيري به همان اندازه اهميت دارد و آن هم جز و وظايف طبيبان است و در اين ميان نگهداري از بيماران سكته مغزي هم اهميت بسيار دارد. او واقعيت تجربه شده در تاثير افزايش اطلاعات عمومي بر كيفيت مراقبت از بيماران را توضيح مي‌دهد.با آمار نشان مي‌دهد كه در نتيجه كار گروهي سازماندهي شده و ايجاد نظم و هماهنگي بين مراكز مختلف ظرف 7 سال ميزان استفاده از آمپول « آر تي پي آ» در كانادا ده برابر شده است.

آر تي پي آ، دارويي است كه اگر در واحد سكته مغزي و در 3 ساعت اول سكته مغزي تزريق شود مي‌تواند باعث پيشگيري از سكته مغزي و عواقب آن شود. اين افزايش استفاده معاني مهمي دارد اين يعني افزايش تعداد واحد‌هاي سكته مغزي يعني افزايش ارجاع بيماران سكته مغزي به اين مراكز و كاهش اعجاب آور زمان مراجعه بيماران كه تزريق آر تي پي‌آ را مقدور مي‌سازد و... .

گويي حكيم از سي مرغ سخن مي‌گويد كه به سيمرغ مي‌رسند.اما حكيم اندرز مي‌دهد كه در اين راه نبايد گوشه‌گيري و اخلاق پيشه كنيد. مي‌گويد نبايد بترسيد كه شما را فرصت طلب بدانند كه في الواقع بايد فرصت طلب باشيد. بايد از هرفرصتي در جلب نظر آنان كه دستي در قانون، در پول يا در رسانه‌ها دارند بكوشيد و خود، داستان فرمانداري در كانادا را مثال مي‌زند كه سكته مغزي او مقدمه چه تحولاتي شد.

مي‌گويد اگرچه بايد در كليات بكوشيد اما جزئيات را نبايد فراموش كنيد اگرچه ضروري است جنگي بي‌امان را با كمپاني‌هاي سازنده موادغذايي براي كاهش نمك در اين محصولات آغاز كنيد و گاه شايد لازم باشد برخي محصولات را تحريم كنيد اما نبايد مبارزه شخصي با نمك پاش موجود در رستوران‌ها و منازل را به فراموشي بسپاريد. مي‌گويد بايد بكوشيد مقالات و تحقيقات علمي در حيطه سكته مغزي از ساير زمينه‌هاي طب كه شايد به دلايلي بيش از سكته مغزي مورد توجه كمپاني‌ها ، رسانه‌ها يا مردم باشند عقب بيفتد.

و من به راه درازي مي‌انديشم كه متوليان سكته مغزي از انجمن سكته مغزي، انجمن مغز و اعصاب و مسئولين دولتي و مسئولين دانشگاه‌ها در كشور ما درپيش دارند، در جايي كه بسياري از پيش زمينه‌هاي 7 سال پيش كانادا هم در آن وجود ندارد اما مي‌دانيم كه مخاطبين حكيم كانادا عمدتا جوامعي مثل كشور ما هستند.

دکتر بابک زمانی

[دل تنگم]

دانشمندان دريافته‌اند در كودكاني كه با وجود دريافت درمان استاندارد با دسموپرسين، همچنان از شب ادراري رنج مي‌برند افزودن داروي كنترل مثانه تولترودين (با نام تجاري دترول) موجب كاهش چشمگير موارد شب ادراري مي‌شود.



به گزارش نشريه تخصصي پزشكي كودكان در آمريكا، دسموپرسين متداول‌ترين درمان براي كودكاني است كه از شب ادراري رنج مي‌برند. اينك دانشمندان مدرسه پزشكي واشنگتن در سنت‌لوئيز ميسوري دريافته‌اند كه گنجايش مؤثر مثانه، نشانگر مطمئني براي واكنش كودك به دسموپرسين محسوب مي‌شود.

بر اين اساس، كودكاني كه مثانه بزرگ‌تري دارند، واكنش بهتري به دارو نشان مي‌دهند. در تحقيق جديد، تيم دانشمندان به سرپرستي دكتر پاول آستين 41 كودك را كه به شكل مناسبي به دسموپرسين واكنش نشان نداده بودند، مورد تحقيق و بررسي قرار دادند.

كودكان مورد اشاره به 2 گروه تقسيم شدند؛ به يك گروه علاوه بر دسموپرسين، داروي تولترودين داده شد و براي گروه ديگر، از پلاسبو (دارونما) استفاده شد. پس از گذشت يك ماه و حذف 7 بيمار كه شرايط درماني را رعايت نكرده بودند، محققان دريافتند در گروهي كه از تولترودين استفاده كرده بودند، موارد شب ادراري تا 66 درصد كاهش يافته است.

دكتر آستين در اين باره مي‌گويد: « ما نشان داده‌ايم كه درصورت درمان تركيبي (دسموپرسين همراه با تولترودين)، ميانگين موارد شب ادراري، در مقايسه با پلاسبو، به شكل چشمگيري كاهش مي‌يابد.»

[دل تنگم]

نكته 1: خطر مرگ كودكان در اولين ماه زندگي كه زايمان ايمن و اقدامات مراقبتي و درماني مؤثر مورد نياز است، در بالاترين حد است.



زايمان پيش از موعد، وقوع خفگي در هنگام زايمان و عفونت‌هاي مختلف، بيشترين علل مرگ هستند. وقتي كه كودكي به سن يك ماهگي رسيد، حالا تا سن پنج سالگي مهم‌ترين عامل از دست دادن حيات، عفونت‌هاي ريوي، اسهال، مالاريا، سرخك و ايدز هستند.

نكته 2: تقريبا هر سال 4 ميليون نوزاد تا سن يك ماهگي جان خود را از دست مي‌دهند. عوامل مهم و اساسي براي سلامتي نوزادان شامل اين موارد هستند:
كيفيت مراقبت‌هاي بهداشتي درماني حين حاملگي مادر، زايمان ايمن توسط گروه زايمان آموزش ديده و باتجربه، مراقبت‌هاي قوي درماني از نوزاد مانند توجه فوري به نفس كشيدن، گرم كردن، بهداشت بند ناف و مراقبت از پوست و به ويژه تغذيه با شير مادر.

نكته 3: عفونت ريوي مهم‌ترين عامل مرگ كودكان زير پنج سال است. هر سال بيش از 154‌ميليون مورد مرگ ناشي از عفونت‌هاي ريوي رخ مي‌دهد كه تقريبا سه چهارم آنها در 15‌كشور است. سوء تغذيه و آلودگي هواي داخل اتاق‌ها عواملي خطرزا براي ابتلا به عفونت‌هاي ريوي هستند.

نكته 4: اسهال، يك عامل اصلي ايجاد بيماري و نيز مرگ كودكان در كشورهاي در حال توسعه و فقير است. تغذيه انحصاري با شير مادر در پيشگيري از اسهال در بچه‌هاي كم سال مؤثر است. درمان كودكان مبتلا، با پودر خوراكي «او- آر-اس» و مكمل‌هاي حاوي عنصر روي (Zinc ) مفيد، كم هزينه و نجات دهنده زندگي است.

نكته 5: در قاره آفريقا هر 30 ثانيه يك كودك جان خود را از دست مي‌دهد. مالاريا عامل اصلي مرگ كودكان زير پنج سال در اين قاره است. از بين بردن حشرات ناقل مالاريا، سبب افزايش طول عمر كودكان مي‌شود.

نكته 6: بيش از 90درصد بچه‌هاي مبتلا به ويروس عامل ايجادي بيماري ايدز(HIV) از طريق مادر خود آلوده شده‌اند. اين موارد از راه‌هاي استفاده مادران از داروهاي ضد‌ويروس، زايمان بهداشتي و نحوه مناسب تغذيه نوزاد، قابل پيشگيري است. تخمين زده مي‌شود كه 3/2‌ميليون كودك زير 15 سال با ويروسHIV زندگي مي‌كنند و هر روز هم بيش از 1400مورد جديد عفونت رخ مي‌دهد.

نكته 7: در حدود 20 ميليون كودك زير پنج سال در سطح جهان، به شدت دچار سوء‌تغذيه هستند كه اين امر باعث مي‌شود آنها به بيماري و مرگ زودرس مستعد باشند. در حدود سه چهارم اين بچه‌ها با رسيدن «غذا‌هاي درماني آماده مصرف‌» نجات پيدا مي‌كنند. اين مواد غذايي كه غني شده و سرشار از انرژي هستند، ميزان مورد نياز مواد مغذي را براي بچه‌هاي بالاي 6 ماه آماده كرده و در منزل قابل مصرف هستند.

نكته 8: طول عمر زندگي كودكان در بين كشورهاي مختلف، تفاوت‌هاي اساسي دارد. سه چهارم مرگ‌ها در آفريقا و آسياي جنوب شرقي رخ مي‌دهد.

نكته 9: درصد سلامتي كودكان در حال پيشرفت است، اما چالش‌هاي جدي براي رسيدن به اهداف جهاني در مورد كاهش مرگ هنوز وجود دارد. حدود دو سوم موارد مرگ و مير، از طريق دسترسي به اقدامات درماني عملي و ارزان قيمت و مراقبت‌هاي اوليه مؤثر، تا سن 5سالگي قابل پيشگيري است.

نكته10: سرمايه‌گذاري بزرگ براي دستيابي به هدف پيشرفت هزاره براي كاهش موارد مرگ كودكان زير 5 سال تا دو سوم تا سال 2015، كليد اصلي است. همكاري نهاد‌هاي عمومي و خصوصي براي دستيابي به اين هدف سخت، اما قابل دسترس كه تخمين زده مي‌شود به 50 ميليارد دلاراعتبار نياز داشته باشد مورد نياز است ‌. كمك دولت‌ها و سازمان‌ها بزرگ جهاني داراي اهميت فراوان هستند.

منبع: WHO.INT

[دل تنگم]

بي‌توجهي به استانداردهاي شنوايي، موجب اختلال در سيستم شنوايي خواهد شد و از اين حيث شهروندان تهراني، در شرايط بسيار نابساماني و در حد «هشدار» يا «فوق بحراني»آلودگي صوتي قرار دارند.



خسرو گورابي، عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي ايران در اين خصوص به همشهري گفت: آلودگي صوتي بعد از آلودگي هوا، مهم‌ترين آلودگي زيست‌محيطي و تهديد‌كننده سلامت انسان است. براساس اصول شنوايي‌شناسي، در محيط‌هاي با آلودگي بالاي 80 دسي‌بل هر فرد مجاز است فقط 8ساعت يعني يك شيفت كاري فعاليت كند.

درصورتي كه ميزان آلودگي صوتي به 85 دسي‌بل برسد بايد شيفت كاري نصف شود و به 4 ساعت در شبانه‌روز كاهش يابد؛ البته فرد بايد حقوق 8 ساعت را بگيرد. اگر آلودگي صوتي به 90 دسي‌بل برسد، كار كردن بيش از 2 ساعت خطرناك است و اگر اين آلودگي به 95 دسي‌بل برسد فرد حداكثر بايد يك ساعت در محيط كار كند و معادل 8 ساعت حقوق بگيرد. گورابي تصريح كرد: متأسفانه چنين استانداردهايي در محيط‌هاي كاري ايران اجرا نمي‌شود و ما كارگراني در محيط‌هاي صنعتي كشور داريم كه يك شيفت كاري كامل را در محيطي با آلودگي صوتي بالاي 120 دسي‌بل كار مي‌كنند.

به گفته وي هيچ آماري هم از تعداد مراكز صنعتي و توليدي كشور كه ميزان آلودگي صوتي در آنها بيش از حد مجاز است وجود ندارد. علاوه بر آن با توجه به افزايش اميد به زندگي در كشور، تعداد روز افزون افراد سالمند و بازنشسته، بي‌توجهي به استانداردهاي شنوايي و حفاظت از آن در كشور موجب مي‌شود طي سال‌هاي آينده با تعداد زيادي بازنشستگان با گوش‌هاي بازنشسته مواجه باشيم كه معضل بزرگي براي كشور خواهد بود. او خاطرنشان ساخت: علاوه بر آلودگي صوتي، ضربه‌ها، تصادفات و انفجارها نيز در بروز مشكلات شنوايي تأثير دارند.

تعداد زيادي از جانبازان كشور اكنون با اختلال‌هاي شديد شنوايي مانند وزوز در گوش مواجهند كه معلوم نيست تا چه ميزان درمان مي‌شوند. ما در درمان وزوز گوش در تاريكي حركت مي‌كنيم، زيرا در پزشكي هرگاه براي يك بيماري 2 روش درماني باشد معلوم است كه منشأبيماري ناشناخته است و ما براي درمان وزوز گوش بيش از 20 روش درماني داريم. گورابي عنوان‌كرد: در بسياري از موارد وزوز گوش به قدري فرد جانباز را آزار مي‌دهد كه راهي جز قطع شنوايي او نداريم تا وزوز را هم نشنود.

عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي ايران اظهارداشت: درباره افرادي كه دچار اختلال شنوايي مادرزادي هستند با شيوع بين 2 تا 3 درصدي در جمعيت كلي كشور مواجهيم. در زمان حاضر هنوز براي درمان اختلال‌هاي گوش داخلي و قطع عصب هيچ درمان كاربردي وجود ندارد و فقط كارهايي درحد تحقيق در دنيا انجام مي‌شود، اما براي رفع اختلال‌هاي شنوايي در گوش بيروني امكان استفاده از سمعك، كاشت حلزون و كاشت سمعك داخلي وجود دارد؛ البته بسياري از افراد كم شنوا به خاطر مشكلات اجتماعي حاضر نيستند از سمعك استفاده كنند. وي اذعان كرد: كاشت حلزون نيز در كشور ما از سال‌هاي گذشته انجام مي‌شود و اكنون شايد بيش از هزارو300 مورد كاشت حلزون در كشور انجام شده باشد كه جزو آمارهاي بالا در منطقه است. هزينه كاشت حلزون بين 15 تا 20 ميليون تومان است كه از سال گذشته دولت براي افراد واجد شرايط يارانه مي‌دهد.

هنوز به‌طور دقيق هيچ كس مكانيسم شنوايي را كشف نكرده است‌ اما در روش كاشت حلزون مكانيسم جديدي جايگزين مكانيسم طبيعي شنوايي مي‌شود و بايد فرد پس از كاشت حلزون آموزش‌هايي را براي توانايي شنيدن از اين طريق كسب كند.

ورود نسل جديد دستگاه‌هاي پخش ديجيتال موسيقي(آي‌پاد) به بازار، گزينه‌هاي زيادي را در اختيار دوستداران موسيقي قرار داده است اما گفته مي‌شود كه اين دستگاه‌ها درصورت استفاده مكرر، سلامتي گوش‌ها را به خطر مي‌اندازند. به گفته كارشناسان، هدفون‌هايي (گوشي‌هايي) كه درون گوش قرار مي‌گيرند و به اين دستگاه‌ها متصل مي‌شوند، كاربران را به بالا بردن صداي موسيقي تشويق مي‌كنند.

در واقع كاربران براي آنكه صداي محيط را نشنوند، صداي موسيقي را تا سطح خطرناكي بالا مي‌برند و ۷۲ دقيقه گوش دادن مداوم به اين صدا مي‌تواند به شنوايي آسيب بزند.

كارشناسان پيشنهاد مي‌كنند كه به‌منظور كاهش اين آسيب‌ها صداي موسيقي از حد مجاز فراتر نرود.
همچنين كاربران هر از گاهي دستگاه را خاموش كنند و به گوش خود استراحت بدهند. استفاده از هدفون‌هايي كه كل گوش را مي‌پوشانند نيز نسبت به نوعي كه در گوش فرو مي‌رود، ارجحيت دارد.وي خاطر نشان كرد: اين بيماري هنگامي كه به گوش آسيب مي‌رساند ديگر قابل درمان نيست. همه كساني كه در معرض آلودگي صوتي قرار دارند به نوعي دچار مشكلات صوتي هستند اما زماني متوجه بيماري خود مي‌شوند كه بيماري آنها به مرحله‌اي رسيده كه ديگر قابل برگشت نيست.اصولاً سر و صداي زياد و آلودگي صوتي نوعي عامل استرس‌زاي بيولوژيك است كه نه تنها بر سيستم شنوايي بلكه بر كل بدن انسان تاثير مي‌گذارد.

اغلب افراد به‌گونه‌اي به سر و صدا عادت كرده و ناراحتي ناشي از آن را چندان احساس نمي‌كنند، در حالي‌كه اگر نسبت به اين مسئله آگاهي پيدا كنند سعي در محافظت و مراقبت خود و خانواده‌شان در برابر سر و صداي محيط اطراف خواهند كرد.

بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه كارگران كارخانجات چوب بري كه با اره كار مي‌كنند و صداي 125 دسي‌بل را تحمل مي‌كنند شب‌ها وقتي به خانه برمي‌گردند انگشتان آنهاسبز رنگ و بعد سفيد مي‌‌شود كه علائم بيماري وازواسپاستيك است كه در نتيجه انقباض رگ‌ها و نارسايي در جريان خون عارض مي‌گردد كه اين ناراحتي به نام بيماري رينال يا انگشتان مرده معروف است.

افرادي كه از برخي داروهايي كه اثر سمي بر سلول‌هاي شنوايي دارند مثل آمينوگليكوزيدها (مثل جنتامايسين)، يا قرص آسپرين يا بعضي از داروهاي ادرار آور، استفاده مي‌كنند درصورتي كه در معرض آلودگي شديد قرار گيرند، اعصاب شنوايي آنها آسيب‌پذيرتر مي‌شود. اين گروه‌هاي شغلي شامل‌ راهنمايان باند فرودگاه، كارگران مته كار، آهنگران، نجاران، كارگراني كه در كارخانه‌هاي ريسندگي و بافندگي و يا چاپخانه‌هاي داراي ماشين‌هاي با سر و صداي زياد كار مي‌كنند، شكارچيان، افراد نظامي، موسيقيدان‌ها و يا كساني كه دائماً از دستگاه واكمن با صداي بلند استفاده مي‌كنند و حتي انفجار ترقه به‌خصوص در بچه‌ها هستند.

اصولاً برنامه حفاظتي براي پيشگيري از آسيب صوتي به گوش كساني كه در محيط‌هاي پر سروصدا مثل كارخانجات كار مي‌كنند به‌صورت زير است:

انجام آزمايش‌هاي شنوايي سنجي قبل از استخدام، آزمايش‌هاي شنوايي سنجي سالانه ،استفاده از محافظ گوش در كارخانه ،كنترل سر و صداي محيط كارخانه توسط مهندسان آن .

كارشناسان راهكارهاي زيررا جهت كاهش آلودگي‌هاي صوتي ارائه مي‌دهند: ضد‌صدا كردن ساختمان‌ها و واحدهاي مسكوني، مضاعف يا دو لايه كردن شيشه پنجره‌ها در جهت جلوگيري از نفوذ صداي بيرون به داخل ساختمان، محدود و ممنوع كردن عبور كاميون‌ها و وسائط نقليه پر صدا، ايجاد نوارهاي عريضي از درختان و پوشش‌هاي گياهي كه به ميزان 10 دسي‌بل از شدت صوت مي‌كاهد.

متأسفانه آلودگي صوتي به‌علت ناملموس بودن، مورد بي‌توجهي افكار عمومي قرار مي‌گيرد؛ تا جايي كه اكثر افراد، شنيدن صداهاي غيراستاندارد و تحمل آلودگي صوتي را يكي از خصايص و ويژگي‌هاي زندگي در كلانشهرها مي‌دانند.

[دل تنگم]

دانشمندان ژاپنی برای اولین بار در جهان کارآزمایی بالینی بر روی استخوان‌های به طور شخصی ساخته‌شده را که تقریبا با جمجمه بیماران تطبیق دارد و نهایتا به استخوان‌های واقعی بدل خواهد شد، انجام می‌دهند.


به گزارش خبرگزاری فرانسه در صورتی که این کارآزمایی موفقیت‌آمیز باشد، این روش ژاپنی در طول چند ساعت پس از بروز سانحه برای یک بیمار، می‌تواند استخوان‌های جدید برای او تولید کند.

دکترها معمولا نقصان‌های استخوانی را با پیوند زدن استخوان‌های واقعی یا جایگزین‌های سرامیکی ترمیم می‌کنند. ایمپلنت‌های (وسائل کاشتنی) ژاپنی از پودر فسفات کلسیم، ماده‌ای که استخوان‌‌های واقعی را می‌سازد، استفاده می‌کند.

این ایمپلنت‌های جدید استخوان سی‌تی (CT Bone) نامیده می‌شوند، چرا که با استفاده از داده‌های توموگرافی کامپیوتری (CT) - شکلی از تصویربرداری پزشکی - ساخته می‌شوند.

به گفته این پژوهشگران این ایمپلنت‌ می‌تواند با ساختارهای پیچیده استخوان فک، گونه و سایر بخش‌های جمجمه تا حد کمتر از یک میلی‌متر تطبیق پیدا کند - یعنی میزانی که به حد کافی قابل‌توجه است که در صورت انسان تفاوتی ایجاد کند.

توسیوشی تاکاتو، جراح ارتوپد و استاد دانشکده عالی پزشکی توکیو در این‌باره گفت: "این ایمپلنت را می‌توان با استخوان خود فرد جایگزین کرد، کاری که پیش از این ممکن نبود."

این استخوان‌های به طور شخصی ساخته‌شده با استفاده از طراحی به کمک کامپیوتر از پودر فسفات کلسیم و یک مایع جامدکننده که بیش از 80 درصد آن آب مقطر است، ساخته می‌شود.

به همان طریقی که پرینتر اینک - جت قطرات جوهر را روی یک قطعه کاغذ می‌پاشد، یک وسیله‌ که مایع روی لایه‌ای به ضخامت 0.1 میلی‌ متری از این پودر برای ایجاد شکل مطلوب می‌سازد.

به طور نظری، آزمایشگاهی در توکیو می‌تواند در طول یک روز با استفاده از داده‌های سی‌تی اسکن یک استخوان شخصی‌ساخته‌شده را در طول چند ساعت برای شخصی که در آن سر دنیا در اثر سانحه ماشین آسیب دیده است، بسازد.

آزمایش‌های بالینی برای حدود دوسال ادامه خواهد یافت، و 70 فرد بزرگسال در 10 بیمارستان را در بر خواهد گرفت. پیش از طرح اخیر، بیمارستان دانشگاه توکیو استخوان سی‌تی را در 10 فرد بزرگسال پیوند زده است.
پژوهشگران انتظار دارند تا این طرح را در طول سه تا چهار سال کاربرد عملی پیدا کند.

همین تکنولوژی برای ساختن نمونه‌های اولیه فراورده‌های صنعتی استفاده شده است.

چونگ اونگ – ایل استاد مهندسی زیستی دانشگاه توکیو که در این طرح شرکت داشته است، در این باره می‌گوید: "اما این برای اولین بار است که در جهان از موادی استفاده می‌شود که می‌توان آن را در بدن انسان کاشت."

چونگ گفت بررسی‌های قبلی نشان داده است که این ایمپلنت‌ها پس از یک تا دو سال بسته به وسعت نقصان استخوانی با استخوان بازسازی‌شده جایگزین خواهد شد.

تاکاتو گفت استخوان میزبان به عنوان "انکوباتوری" عمل می‌کند که به جایگزین شدن استخوان مصنوعی کمک می‌کند. در این روند سلول‌ها در فرایندی که می‌توان آن را "مهندسی بافتی درون بدن" نامید به ایمپلنت تهاجم می‌کنند و جایگزین آن می‌شوند.

به گفته تاکاتو ایمپلنت‌های سرامیکی شکننده هستند و به این علت جراحان اغلب مجبورند تا استخوان میزبان بیمار را بتراشند تا چفت شدن بهتر ایمپلنت‌های معمولی امکان‌پذیر شود.

دکترها برای پیوند‌های معمول، اغلب استخوان پیوندی را از جاهای دیگر بدن خود فرد به تاکاتو گفت: "تقریبا نیمی از این پیوندها در فرایند ساختن ایمپلنتی که با محل نقصان استخوانی جور شود، از دست می‌روند. بنابراین بسیار خوب است که بتوان استخوان را بدون نیاز به برداشتن قطعات استخوانی از جایی دیگر، بازسازی کرد."

تاکاتو امیداوار است که در صورت موفقیت آزمون‌های بالینی کاربرد استخوان سی‌تی برای کودکان هم امکان‌پذیر شود.

تاکاتو گفت:‌"حتی اگر ما بخواهیم آسیب‌ اسکلت یا ناهنجاری رشد استخوان را در کودکان درمان کنیم، نمی‌توان استخوان برای پیوند از جاهای دیگر بدن کودک برداشت. این تکنولوژی باید به کودکان کمک کند."

کودکان معمولا رشد استخوانی عالی دارند. تاکاتو گفت: "ایمپلنت‌ها در کودکان به سرعت با استخوان خود آنها جایگزین می‌شوند، چرا که استخوان‌ها همگام با رشد کودک، رشد می‌کنند."

این تکنولوژی جدید همچنین سوراخ‌های ریزی در میان استخوان‌های مصنوعی ایجاد می‌کند که رگ‌های خونی و سلول‌ها می توانند از میان آن بگذرند و بازسازی استخوان بپردازند.

این گروه پژوهشی همچنین بر روی استخوان سی‌تی نسل دوم کار می‌کنند که حاوی موادی هستند که پل زدن میان استخوان مصنوعی و استخوان واقعی را تسهیل می‌کنند.

به گفته تاکاتو استفاده از این ایمپلنت در جمجمه‌های سگ‌های نژاد بیگل در حال آزمایش است و تا به حال نتایج خوبی داشته است.

هدف نهایی این است که بتوان استخوان را از سلول‌های زنده بیماران ساخت،‌ و این امکان را ایجاد کرد که به صورت قطعات بزرگ درآیند

[دل تنگم]

با تكميل بانك اطلاعات ژنتيك، همه افراد همانند كد ملي، صاحب« باركد» ژنتيك كه تعيين‌كننده هويت ژنتيك هر فرد است، مي‌شوند.



دكترمحمود تولايي، رئيس پژوهشكده فناوري‌هاي نوين زيستي دانشگاه علوم پزشكي بقيه‌الله (عج) باركد ژنتيك را مانند كد ملي دانست و به همشهري گفت: اين باركد ژنتيك به ما امكان مي‌دهد در حوادثي كه پيكر فرد قابل شناسايي نباشد تنها با استفاده از يك
تار مو يا در حد ميلي‌متر از بافت بدن و يا اندكي از مايعات بيولوژيكي بدن فرد به شناسايي قطعي وي بپردازيم.

وي افزود: در اين طرح فعلا اولويت با گروه‌ها و مشاغل پرخطر مثل خلبانان، خبرنگاران، آتش‌نشانان و...است كه اگر سازمان‌هاي مربوطه قرارداد‌هاي لازم را عقد كرده باشند به آنها تعلق مي‌گيرد درغير اين‌صورت افراد بنابه ميل شخصي خود مثلا درصورت ارائه به دادگاه مي‌توانند با پرداخت هزينه‌هاي آن، اين كار را انجام دهند.

وي در پاسخ به اين سؤال همشهري مبني بر اينكه ميانگين هزينه اين كار در حال حاضر چقدر است؟ تصريح كرد: انجام اين كار به‌دليل گران بودن كيت‌هاي آزمايشگاهي بسيار پرهزينه است و حدود 700 دلار است و هر فرد مي‌تواند برمبناي قرارداد حدود 200 تا 300 هزارتومان پرداخت نمايد.

تولايي ادامه‌داد: استفاده از اين فناوري مي‌تواند مانع بسياري از سودجويي‌ها و خلاف‌ها شود؛ به‌طور مثال بر‌اي فردي كه بيمه عمر است مورد سوءاستفاده قرار نگيرد و نمونه دي ان‌اي او در سازمان بيمه‌اي جهت مطابقت موجود است.

تولايي اظهارداشت: با توجه به اينكه ايران جزء كشورهايي است كه از عوارض طبيعي مانند سيل، زلزله، برخوردار است و بعضا امكان در معرض جنگ قرار گرفتن را دارد براي پيشگيري از اينكه در حوادث آينده، افراد پس از جان باختن گمنام و ناشناخته باقي بمانند، سعي شده است تا اين دانش و قابليت به كشور معرفي شود.

وي اضافه كرد: البته اين قابليت در حوزه‌هايي مانند تعيين ابويت، تشخيص مجرم و رديابي لكه‌هاي خون براي شناسايي افراد مجرم در دنيا در حال اجراست و طي چند سال گذشته در كشور ما نيز استفاده شده اما براي نخستين بار است كه به شكل انبوه از مجموعه اطلاعات ژنتيك باركد تهيه شده است كه ترجمه اطلاعات آن مي‌تواند تصوير منحصر به فرد اختصاصي براي هر فرد را تشخيص دهد.

انگشت نگاري ژنتيك

استفاده از اطلاعات ژنتيك موجود در يك سلول و پي بردن به هويت ژنتيك آن در واقع نوعي انگشت نگاري از دي ان‌اي است. اين روش كارايي‌هاي مختلفي در زندگي بشر دارد كه يكي از مهم‌ترين كاربردهاي آن شناسايي قربانيان حوادث مختلف از جمله سقوط هواپيما، آتش‌سوزي‌ها و تصادفات شديد است.

تولايي خاطرنشان ساخت: اثر انگشت ژنتيك به اين معني است كه با استفاده از سلول‌هايي از بدن انسان، اعم از پوست، مو، استخوان يا ارگان‌هاي ديگر مولكول‌هاي دي ان‌اي فرد استخراج مي‌شود و مي‌توان هويت ژنتيك او را شناسايي كرد و با بررسي همان نواحي تكراري كه در دي ان‌اي افراد مختلف متفاوت است، به تفاوت‌هاي انسان‌ها با يكديگر پي برد.

وي ابراز داشت: اگر تمام افراد اثر انگشت ژنتيك يا پروفايل‌هاي دي ان‌اي داشته باشند و اطلاعات حياتي و بيولوژيكي آنها در يك بانك اطلاعات ژنتيك ثبت شده باشد، با مقايسه اين ماركرهاي ژنتيك، عمل تعيين هويت سريع‌تر صورت مي‌گيرد.

پزشكي قانوني

در اين روش با استفاده از كوچك‌ترين اثر باقيمانده از مجرم، دي ان‌اي فرد استخراج مي‌شود.

ذره‌اي از بزاق، ناخن، مو و حتي ته سيگار به جاي مانده از فرد كه اثري از سلول‌هاي او روي آن باقي مي‌ماند، براي متخصص جهت تشخيص هويت كفايت مي‌كند.

دكتر تولايي تأكيد كرد: در اينگونه موارد اگر يك بانك اطلاعاتي باشد كه اطلاعات ژنتيك تمامي مجرمين در آن ثبت شود و به عبارتي پروفايل ژنتيك آنها تهيه شده باشد با مقايسه اطلاعات به دست آمده سرعت عمل تشخيص مجرمين بالا مي‌رود.

دكتر محمود تولايي متخصص بيوفناوري نيز در اين زمينه بيان داشت: استفاده از روش تعيين هويت ژنتيك افراد در مسائل بيولوژيكي، تكامل و مهاجرت‌هاي ژنتيك در عرصه‌هاي جغرافيايي مطرح مي‌شود.

دكتر تولايي درخصوص كاربرد باركد ژنتيك جهت رديابي مجرمين اذعان كرد: ابتدا تشخيص هويت افراد در جرايم جنايي با توجه به يك سري شواهد قابل رؤيت و توجه به شكل ظاهري افراد انجام مي‌شد، به مرور زمان عمل تشخيص هويت با استفاده از اثر انگشت مجرم انجام مي‌شد كه اين روش نيز مشكلاتي به همراه داشت.

او در ادامه گفت:‌ در بسياري موارد مجرمان عمدا براي از بين بردن امكان رديابي، اثر انگشت خود، روي آلات و ابزار جرم را از بين مي‌بردند.

وي افزود: در اينگونه موارد كه شواهد ظاهري به‌طور كامل از بين رفته باشد توجه به ويژگي‌هاي ژنتيك فرد بسيار حائز اهميت است.

تهيه كارت‌هاي ژنتيك

رئيس پژوهشكده فناوري‌هاي نوين زيستي تصريح كرد: در حال حاضر در ايران براي شاغلين در شغل‌هاي پر خطر از جمله خلبانان، كادر‌هاي پرواز و نظاميان كار تهيه كارت‌هاي ژنتيك فراهم شده است.

افرادي چون خلبانان، نيروهاي مسلح، ملوانان و افراد ديگري كه در مشاغل پرخطر شاغل هستند، جزو گروه‌هاي هدف به شمار مي‌روند و با اجراي كامل اين طرح و ايجاد بانك اطلاعات ژنتيك، امكان تشخيص هويت آنها كه در معرض سوانح و خطراتي چون سقوط هواپيما، آتش‌سوزي، انفجار، زلزله و سيل قرار دارند به سهولت فراهم مي‌شود.

درصورت تهيه كارت‌هاي ژنتيك با داشتن باركد ژنتيك افراد در بانك، مي‌توان با استفاده از يك تار مو، يك قطره خون يا چند ميلي‌متر مربع از بافت بدن فرد كه پس از حوادث ناگوار در محل باقي مي‌ماند اطلاعات ژنتيك وي را استخراج و هويت او را شناسايي كرد.

دكتر تولايي درخصوص طرح‌هاي مرتبط در دست اجرا تأكيد كرد: تعيين هويت ژنتيك شهداي گمنام و مفقودين طرحي مداوم است كه انجام مي‌شود؛ پس از يافته شدن اين پيكرها، قطعه كوچكي از استخوان جدا شده و ماركر ژنتيك آنها با نمونه خون خويشاوندان آنان تطبيق داده مي‌شود.

از آنجا كه خصوصيات ژنتيك فرد در تك تك سلول‌هايش وجود دارد، استفاده از اين شيوه به پژوهشگران اين امكان را مي‌دهد كه با در اختيار داشتن يك قطعه مو، يك قطره خون، يك قطعه استخوان و يا حتي آثار بزاق دهان يك فرد نسبت به شناسايي او اقدام كنند.

[دل تنگم]

طرح ساخت ناي مصنوعي كه سال گذشته توسط جلال‌الدين غنوي محقق ايراني معرفي شد و به ثبت رسيد اخيراً با تبليغات گسترده رسانه‌هاي غربي به نام يك محقق اسپانيايي آن هم با تكنيكي ناقص و ناپخته و يك سال پس از ما معرفي شد.



جلال‌الدين غنوي، مبتكر اين طرح نوين پزشكي با اعتراض نسبت به كپي اين طرح ايراني در اروپا در گفت‌وگو با همشهري گفت: اخيراً غربي‌ها اين طرح را بعد از حدود يكسال از ثبت آن در ايران، به نام يك فرد اسپانيايي معرفي كرده‌ و تبليغات رسانه‌اي گسترده‌اي را به‌خصوص از طريق تايمز، رويترز، سي ان ان و شبكه خبري بلومبرگ آغاز كرده‌اند تا اين دستاورد علمي را كه مي‌تواند مهندسي بافت‌هاي انسان را در دنيا متحول كند به نام خود كنند.

وي گفت: ساختار مهندسي بافت و ساخت ناي مصنوعي به‌طور قطع براي اولين بار در ايران انجام شده است و آنچه در كشور اسپانيا پس از ساخت تراشه اوليه ناي در ايتاليا و اتمام آن توسط يك فرد اسپانيايي معرفي شده است يك كپي ناقص از طرح ابداعي ايران است كه مهر ماه 86 مالكيت معنوي آن در ايران به نام بنده به ثبت رسيده است.

وي گفت: حتي بعد از ثبت اين دستاورد بزرگ علمي كه تئوري آن مي‌تواند مهندسي بافت دنيا را متحول كند طي صحبتي كه با دكتر واعظ‌زاده معاون علمي رياست‌جمهوري داشتيم قرار شد اين نوآوري علمي از طريق كنفرانس كشورهاي اسلامي، ثبت بين‌المللي شود اما با توجه به اعتبار مالكيت معنوي ايران، ثبت آن در مجامع غربي از جمع WIPO را ضروري نديديم تا اين دستاورد علمي به نام ايران و در ايران ثبت شده بماند.

وي افزود: در تمام دنيا نيز معرفي يك دستاورد علمي از يك رسانه عام در يك كشور به معناي اين است كه مالكيت معنوي اين دستاورد به نام فردي كه آن را معرفي كرده مي‌ماند همان طور كه براي اولين‌بار ويروس ايدز توسط يك محقق انگليسي در يك كنفرانس خبري معرفي شد و بعد از آن بدون اينكه نيازي به ثبت آن در يك مرجع خاص باشد، مالكيت معنوي شناسايي ويروس ايدز به نام وي رقم خورد.

غنوي گفت:‌ كشورهايي مانند ژاپن و آلمان نيز نظام ثبت مالكيت معنوي خاص خود را دارند و نوآوري‌هاي علمي خود را فقط در مراجع داخلي ثبت مي‌كنند و بدون اينكه نيازي به ثبت آن در مراجع بين‌المللي از جمله WIPO باشد همه جا به ثبت اين كشورها ارجاع مي‌شود.

وي تاكيد كرد: به‌علت اعتبار سيستم ثبت مالكيت معنوي ايران بود كه ما اعتبار 100ميليون توماني را كه دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي براي ثبت اين دستاورد در WIPO به بنده داد براي خريد دستگاه‌هاي جديد و پيشبرد طرح هزينه كردم.

وي افزود: از مسئولان عالي رتبه كشور مي‌خواهم براي دفاع از حقوق مالكيت معنوي اين دستاورد بزرگ علمي ايران در مجامع بين‌المللي دفاع كنند و شرايطي را فراهم كنند كه ثبت مالكيت معنوي يك نوآوري در ايران اعتباري جهاني داشته باشد و زمينه براي سرقت نوآوري‌هاي علمي محققان ايراني و كپي كردن آن در كشورهاي ديگر فراهم نشود به‌خصوص اينكه غرب با در اختيار داشتن رسانه‌هاي بزرگ، امكان تبليغات گسترده‌تري در اين زمينه دارد.

در اين روش، قالبي شبيه به ناي با عاريه گرفتن از بافت‌هاي ديگربدن بيمار و از بين بردن سلول آن ساخته مي‌شود. به اين معنا كه سلول‌هاي غضروفي، از گوش، بيني و يا ناي آسيب‌ديده شخص به قالب تزريق مي‌شود و ناي مصنوعي پس از 6 ماه شكل مي‌گيرد. سلول‌هاي غضروفي بايد از خود شخص باشد تا مشكل پس زدن ناي مصنوعي به عضو پيوندي به‌وجود نيايد.

اين قالب در كيسه‌اي كه دركنار پرده صفاق در شكم بيمار ايجاد شده براي كاشت قرار مي‌گيرد و سلول‌هاي غضروفي در اين قالب شروع به رشد و تكامل مي‌كنند و پس از 6‌ماه، ناي مصنوعي به طول 10 سانتي متر رشد مي‌يابد و پس از شكل‌گيري از بدن بيمار خارج و به همان شخص پيوند زده مي‌شود.

اين طرح براي افرادي كه دچار بيماري‌هاي مختلف تنفسي هستند، جانبازان شيميايي زمان جنگ وكساني كه مدتي در ICUبستري بوده‌اند و ضايعات وسيع ناي برايشان به واسطه لوله تراشه ايجاد شده كاربرد مناسبي دارد چرا كه در تمام موارد ياد شده، عروق اطراف ناي آسيب مي‌بينند.

محمدرضا مسجدي، دبير كل اتحاديه جهاني سل و بيماري‌هاي تنفسي نيز در اين خصوص گفت: مراجع دولتي متولي ثبت ابتكارات و اختراعات در ايران بايد از حقوق معنوي مبتكران ايراني از جمله مبتكر ناي مصنوعي در جهان دفاع كنند.

مسجدي در گفت‌و‌گو با فارس، افزود: دكتر غنوي، مبتكر ناي مصنوعي در ايران، ابتكار خود را در اداره ثبت اختراعات و اكتشافات سازمان ثبت اسناد كشور به ثبت رسانده است و اكنون كه نمونه مشابه كار وي در كشورهاي اروپايي معرفي شده است بايد اين مرجع از حقوق معنوي وي دفاع كند.

وي گفت: من نمي‌دانم كه متولي پيگيري اين امور در كشور چه مرجعي است، وزارت علوم، معاونت علمي رياست‌جمهوري يا سازمان ثبت اسناد و املاك كشور اما هر مرجعي كه در اين زمينه مسئوليت دارد بايد از حقوق مبتكران كشور در دنيا دفاع كند تا امكان كپي‌برداري و ثبت اين نوآوري‌ها توسط ديگران وجود نداشته‌ باشد.
مسجدي تاكيد كرد: البته قبل از اين كار بايد دقت شود كه كار محقق اسپانيايي آيا تفاوتي با طرح ناي مصنوعي دكتر غنوي دارد يا عيناً كپي برداري در طرح ابتكاري اوست.

وي افزود: متولي حمايت ازحقوق معنوي مبتكران ايراني بايد آگاهي لازم را به اين افراد بدهند كه براي ثبت اختراع و اكتشاف خود در مراجع معتبر جهاني به موقع اقدام كنند تا زمينه براي كپي برداري افراد ديگر فراهم نشود.

عملكرد ناي مصنوعي

دكترولايتي، رئيس بيمارستان مسيح دانشوري دراين خصوص گفت:‌ در اين مركز پيوند ناي هم انجام مي‌شود اما براي پيدا‌كردن ناي مناسب اول بايد ديد كه ناي‌دهنده با گيرنده سنخيت دارد يا نه و حتي اگر چنين باشد باز هم گيرنده ناي بايد تا آخر عمر دارو مصرف كند تا پيوند پس نزند اما اگر موفق مي‌شديم ناي مصنوعي را با استفاده از سلول‌هاي بنيادي خود فرد بسازيم در اين صورت اين مشكل برطرف مي‌شد و اين فكر اوليه دستيابي به اين نوآوري جديد علمي بود.

وي افزود:‌ ناي، مجراي تنفس است كه 12سانتي متر طول دارد و گر چه طول آن كم است اما حياتي‌ترين نقش را در انتقال هوا به ريه‌ها دارد.

در كشور ما علاوه بر افرادي كه دچار بيمارهاي مختلف تنفسي هستند، جانبازان شيميايي زمان جنگ نيز هستند كه گاهي مجبوريم براي آنها لوله تراشه به جاي ناي بگذاريم اما اين لوله‌ها نيز بعد از مدتي دچار تنگي مي‌شوند و به عروق اطراف آسيب مي‌رسانند كه اين تنگي نفس ثانويه نيز نيازمند عمل جراحي مجدد است.
رئيس بيمارستان مسيح دانشوري اظهار داشت: در زمان حاضر براي باز كردن ناي از ليزر استفاده مي‌شود اما گاهي اين درمان هم جواب نمي‌دهد و چاره‌اي جز تعويض ناي نيست.

وي تصريح كرد: نوآوري‌اي كه دكتر غنوي و همكاران او در اين مركز انجام داده‌اند اين است كه توانستند براي اولين بار در دنيا، تراشه و ساختار ناي مصنوعي را با استفاده از پليمرهاي شبيه غضروف اصلي ناي بسازند و بعد روي اين اسكلت اصلي كه فاقد سلول‌هاي مجراي ناي است، سلول‌هاي بنيادي را كشت كنند.

وي ادامه داد: پس از كشت سلول‌هاي بنيادي كه از اعضاي خود فرد گرفته مي‌شود، آن را در شكم خود فرد درون پرده صفاقي مي‌كارند تا سلول‌ها رشد كنند و پس از 6 ماه يك ناي كامل با سلول‌هاي خود فرد به دست مي‌آيد كه آن را بر مي‌دارند و به جاي ناي از بين‌رفته خود بيمار پيوند مي‌زنند.

رئيس پژوهشكده سل و بيماري‌هاي ريوي تأكيد كرد: ناي مصنوعي ساخته شده با استفاده از تكنيك مهندسي بافت براي بيماراني كه در طول جنگ تحميلي در معرض سلاح‌هاي شيميايي قرار گرفته‌اند و دچار تخريب، آسيب ديدگي و در نتيجه گرفتاري تنگي ناي شده‌اند و يا آن دسته از بيماراني كه از تنگي ناي ناشي از لوله‌هاي تنفسي رنج مي‌برند كاربردي و بسيار مفيد و حياتبخش است.

دكتر ولايتي اضافه كرد: در روش ساخت ناي مصنوعي با استفاده از تكنيك مهندسي بافت، بافت‌هاي غضروفي با استفاده از سلول‌هاي گرفته شده از خود شخص ساخته مي‌شود و ناي توليد شده همان بافت ناي طبيعي را دارد و هيچگونه سلول اضافي‌اي در آن ديده نمي‌شود.

[Rahe Kavir]

استامينوفن ممنوع!


درمان- سپيده سمائي:
استامينوفن كدئين به‌زودي از سطح داروخانه‌هاي كشور جمع مي‌شود. دكتر حسن امامي رضوي افزايش مصرف بالاي داروهاي مسكن و ضد‌درد در ميان مردم را دليل اين تصميم وزارت بهداشت اعلام مي‌كند، اما نكته جالب صحبت‌هاي معاون وزير بهداشت تاكيد بر «اعتياد‌آور» بودن اين داروهاست: از آنجا كه اين داروها اعتياد‌آور و داراي عوارضي سوء بر بيماران هستند جمع‌آوري و كنترل مصرف آن در دستور كار وزارت بهداشت قرار گرفته است.
امكان اعتياد به دارويي چون استامينوفن كدئين براي آنهايي كه دارو‌هاي مسكن را با بهانه و بي‌بهانه مثل نقل و نبات مصرف مي‌كنند، شايد عجيب به‌نظر برسد؛ آنهايي كه با هر سردردشان دو تا كدئين بالا مي‌اندازند مسلما اين قضيه را شوخي مي‌انگارند اما اعتياد به داروهاي مسكن و خواب‌آور واقعا جدي است.
آنچنان كه پيش از اين نيز مركز ملي مطالعات و درمان اعتياد از افزايش اعتياد به داروهاي مسكن در جامعه خبر داد و از تبعات اين نوع اعتياد در بين اقشار مختلف جامعه ابراز نگراني كرد. اين در حالي است كه كارشناسان نبود آموزش‌هاي لازم در كشور را عامل بي‌اطلاعي اقشار مختلف جامعه از اين موضوع و جدي نگرفتن اين نوع اعتياد مي‌دانند.
اين نا‌آگاهي است كه باعث شده كارشناسان نام «اعتياد خاموش» را براي اين نوع از اعتياد برگزينند.
داروهاي مسكن معمولي، داروهاي خواب‌آور (گروه بنزوديازپين‌ها مثل ديازپام، لورازپام و...) و همچنين مسكن‌هايي كه در تركيب آنها مواد‌مخدر وجود دارد مانند استامينوفن كدئين و اكسپكتورانت كدئين از جمله داروهايي هستند كه درصورت مصرف خودسرانه و طولاني مدت منجر به اعتياد افراد مي‌شوند.
دكتر عليرضا نوروزي كارشناس اداره سوء‌ مصرف مواد وزارت بهداشت در مورد استفاده از اين داروها به همشهري مي‌گويد: البته مصرف داروهاي ضد‌درد كه جنبه مخدر دارند گاهي ناگزير است، اما اين مصرف بايد با تجويز پزشك و تحت نظر او صورت بگيرد چون به هرحال اين داروها خاصيت اعتياد‌آوري دارند.
دكتر نوروزي با تاكيد بر اينكه دوز مصرف و زمان استفاده‌اي كه ممكن است منجر به اعتياد شود با توجه به نوع دارو متفاوت است، مي‌گويد: به‌طور كلي استفاده از اين داروها در زماني بيش از 2 ماه و البته تحت نظر پزشك توصيه نمي‌شود.
وي در پاسخ به اين سؤال كه آيا آماري در زمينه ميزان اعتياد به مسكن در كشور وجود دارد يا نه، مي‌گويد: آماري در اين زمينه نداريم اما شكي نيست كه اين دارو‌ها بايد تحت نظر پزشك مصرف شوند و در غير اين صورت ضررشان بيش از فايده آنهاست.
وي با بيان اينكه در دسترس بودن انواع مسكن‌ها يكي از دلايل افزايش مصرف اين دارو‌هاست، مي‌گويد: همين دليل براي تصميم وزارت بهداشت مبني بر محدوديت عرضه اين دارو‌ها كافي است و نيازي به آمار نيست.
در اين ميان دكتر شاهين شاد‌نيا متخصص سم‌شناسي نيز به نكته جالبي اشاره مي‌كند: در كشور‌هاي غربي كه مصرف الكل رواج زيادي دارد، شايع‌ترين دليل پيوند كبد مصرف استامينوفن است.
اين درحالي است كه در كشور ما به‌طور معمول مردم اين دارو را بي‌خطر مي‌دانند و به‌طور بي‌رويه از استامينوفن ساده و كدئين استفاده مي‌كنند.
اشتامينوفن من كژاست؟
به گفته محققان مصرف داروهاي مسكن و خواب‌آور داراي آثار و عوارض مخربي است كه معمولا تا چند ساعت باقي مي‌ماند.
داروهاي مسكن و خواب‌آور باعث تغييرات رفتاري يا رواني همچون سرخوشي مختصر، پرخاشگري، اختلالات دركي، اختلال قضاوت، گيجي، رخوت، خواب آلودگي، شل شدن عضلات، به هم خوردن تعادل و اختلال عملكرد شغلي و اجتماعي مي‌شوند.
همچنين مصرف طولاني داروهاي مسكن و خواب‌آور عوارضي شامل افسردگي، سردرد، ناراحتي گوارشي، آسيب كبدي و اختلال حافظه در پي دارد.
همچنين براساس تحقيقات به عمل آمده زناني كه به‌طور مداوم از داروي مسكن استامينوفن، بروفن و از اين قبيل استفاده مي‌كنند، دو برابر افراد معمولي در خطر ابتلا به فشار خون بالا هستند.
اما علاوه بر عوارض مصرف، ترك اين داروها نيز عوارضي به‌دنبال دارد. ترك داروهاي مسكن و خواب‌آور داراي علائمي است كه اين علائم معمولا روز بعد از قطع دارو شروع مي‌شود.
علائم ترك اين داروها شامل افسردگي، اضطراب، بي‌قراري، اختلال خواب، بي‌اشتهايي، تهوع، كاهش فشارخون، افزايش درجه حرارت بدن، تشنج و حتي اغما و مرگ است.
دكتر شاد‌نيا در اين زمينه به همشهري مي‌گويد: فردي كه به مصرف داروهاي مسكن و خواب‌آور معتاد باشد درصورت قطع دارو و يا كم كردن دوز مصرف آن دچار علائم ترك مي‌شود.
البته شدت و نوع اين علائم بسته به نوع دارو متفاوت است. مثلا فردي كه به استفاده از داروهاي كدئين دار معتاد باشد درصورت ترك دارو دچار بدن درد، خميازه، آبريزش از بيني و اسهال مي‌شود.
برخي كارشناسان درمان اعتياد به مسكن را سخت‌تر از اعتياد به مخدرهاي معمول مي‌خوانند: حتي در بعضي از موارد درمان ناممكن است زيرا بدن فرد معتاد به اينگونه مسكن‌ها عادت كرده و به نوعي نسبت به مسكن‌ها مقاوم شده است و به همين دليل ديگر در درمان فرد معتاد نمي‌توان از مسكن‌هاي مشابه استفاده كرد.
اما دكتر نوروزي با اين نظر مخالف است: اعتياد به مسكن نيز مانند اعتياد‌هاي ديگر است و افرادي كه متوجه اعتياد به مسكن مي‌شوند، مي‌توانند به مراكز درماني مراجعه كنند و با استفاده از برنامه‌هاي مراقبت مشكل خود را حل كنند.
سوءاستفاده از مسكن
از اعتياد ناخواسته به مسكن‌ها كه بگذريم، مسئله مهم ديگر گرايش بعضي از افراد به اين داروها، دقيقا به‌منظور نشئگي است.
شايد باور اين مطلب مشكل به‌نظر برسد ولي آمارها حاكي از آن است كه نوجوانان در سراسر دنيا هر روز تمايلشان به سوءاستفاده از داروها بيشتر مي‌شود به‌طوري كه برخي از آنها در حال حاضر از قرص‌هاي مسكن به‌عنوان مواد‌مخدر استفاده مي‌كنند.
نتيجه بررسي‌هاي يك مؤسسه تحقيقاتي آمريكايي مواد‌مخدر نشان مي‌دهد كه ازميان
هر 11نوجواني كه امروزه اكس، كوكايين، كراك يا ال‌اس‌دي‌را امتحان مي‌كنند، حداقل يك نفر از داروهاي مسكن استفاده مي‌كند.
مدير اين مؤسسه تحقيقاتي به بي‌بي‌سي مي‌گويد‌: ابتدا نوجوانان مواد‌مخدر مختلفي را امتحان مي‌كردند ولي امروزه آنها به‌طور قانوني جهت تهيه دارو به داروخانه مي‌روند.
پژوهشگران با پرسش از 7 هزارو300 نوجوان در رابطه با مواد مخدر دريافته‌اند كه 84 درصد آنها تقريبا به‌صورت مرتب مسكن مصرف مي‌كنند به‌خصوص كه اين دارو به سادگي در گنجه هر خانه‌اي يافت مي‌شود.
گزارش اخير انجمن «آمريكا بدون مواد» نيز نشان مي‌دهد كه گسترش اعتياد به داروهاي مسكن و روانگردان در ميان نوجوانان آمريكايي، نسبت به اعتياد به مواد‌مخدر بيشتر است.
بر پايه اين گزارش، آنچه باعث شيوع اين داروها در ميان نوجوانان آمريكايي شده، اين است كه اين داروها در مقايسه با مواد‌مخدر، بسيار آسان‌تر قابل تهيه هستند.
هرچند در كشور ما آمار دقيقي از سوء مصرف مسكن‌ها در دسترس نيست، اما استفاده از استامينوفن كدئين به‌عنوان جايگزين مواد‌مخدر موردي است كه شاد‌نيا به آن اشاره مي‌كند: بخش قابل‌توجهي از مسموميني كه در اثر استفاده بيش از حد استامينوفن كدئين به بيمارستان لقمان مي‌آيند، معتاداني هستند كه به‌عنوان جايگزين مخدر از اين دارو استفاده كرده‌اند.
در هر حال بحث جمع‌آوري داروي استامينوفن كدئين به‌صورت جدي در وزارت بهداشت مطرح شده است و قرار است كه داروي استامينوفن ساده،‌‏ بيشتر در داروخانه‌ها توزيع شود.
به گفته معاون سلامت وزارت بهداشت، اعتياد آور بودن داروهاي مسكن و افزايش مقاومت بدن نسبت به اثرات درماني اين داروها در كنار موضوعاتي همچون احتمال شيوع بيماري‌‏هاي افسردگي در اين بيماران موجب شده است تا طبق دستورالعملي جديد، مصرف اين داروها جزء اقلام داروهاي نسخه‌‏‌اي و با تجويز پزشك قرار گيرد.

[Rahe Kavir]

دارویی موثر برای اختلالات گذرای خواب



نتایج دو کارآزمایی بالینی جدید نشان می‌دهد داروی تجربی تاسیملتئون به درمان بی‌خوابی گذرای ناشی از جت‌زدگی یا شیفت‌های شب کمک می‌کند. به گزارش هلث‌دی‌ نیوز بررسی فاز دو بالینی در این کارآزمایی شامل 39 نفر می‌شد که به طور تصادفی یا 10، 20، 50 یا 100 میلی‌گرم تاسیملئتون یا دارونما دریافت کردند.
این افراد برای هفت شب تحت پایش قرار گرفتند- سه شب به عنوان خط پایه، سه شب پس از پنج ساعت پیش‌رفتن چرخه خواب - بیداری با دریافت دارو قبل از خواب، و یک شب پس از درمان.
کارآزمایی فاز سه بالینی شامل 411 نفر می‌شد که در یک کلینیک خواب با پنج ساعت پیش‌بردن چرخه خواب - بیداری در آنها بیخوابی گذرا القا شد. این افراد نیز یا 20، 50، یا 100 میلی‌گرم تاسیملتئون یا دارونما 30 دقیقه پیش از وقت خواب دریافت کردند.
بیماران در این کارآزمایی‌های بالینی مورد پایش قرار گرفتند تا کارآیی خواب (میزان خواب واقعی در زمان درازکشیدن در بستر) و زمان تاخیری خواب (زمانی که طول می‌کشد تا فرد خوابش ببرد) آنها معین شود.
به گفته این پژوهشگران تاسیملئتون (یک داروی آنالوگ هورمون ملاتونین) در مقایسه با دارونما، کارآیی خواب بهبود بخشید و زمان تاخیری خواب را کاهش داد. آنها همچنین دریافتند که بیمارانی که تاسیملتئون دریافت می‌کردند جابه‌جایی زودتر در ریتم پلاسمایی ملاتونین نشان دادند.
این یافته‌ها در نسخه آنلاین و شماره آینده چاپی نشریه پزشکی لانست منتشر شده است.
پژوهشگران آمریکایی و استرالیایی که این پژوهش را انجام داده‌اند، در بخش خبری نشریه در این باره می‌گویند: "تولید داروهای آنالوگ هورمون ملاتونین که به طور اختصاصی گیرنده‌های ملاتونین در بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، همچنین به ما کمک خواهد کرد که بیشتر درباره نقش هورمون ملاتونین در تنظیم خواب بدانند."
آنها این چنین نتیجه‌گیری می‌کنند: "تاسیملئتون با بهبودبخشیدن به زمان تاخیری خواب و حفظ خواب به همراه تغییر در ریتم‌های شبانه‌‌روزی، بالقوه می‌تواند برای درمان بیماران دچار بیخوابی گذرا همراه با اختلالات خواب ناشی از تغییر ریتم شبانه‌روزی از جمله در افراد مبتلا به جت‌زدگی، یا افرادی که در شیفت شب یا شیفت‌های زودهنگام بامدادی کار می‌کنند، به کار رود."

[Rahe Kavir]

اگر لبخند بزنم




دوستان خوشحال شما را خوشحال مي‌كنند- و به همين ترتيب دوستان خوشحال دوستان شما را. نتيجه غيرمعمول يك بررسي جديد نشان مي‌دهد كه شما و شما افرادي كه هيچگاه يكديگر را نديده‌ايد، ممكن است بر احساسات يكديگر تاثير داشته باشيد.
جيمز فولر، استاديار علوم سياسي در دانشگاه كاليفرنيا، سان‌ديه‌گو و يكي از اين پژوهشگران مي‌گويد: "شادي شخصي ما به فراسوي افرادي كه به طور مستقيم با آنها در ارتباط هستيم، گسترش پيدا مي‌كند."
فولر گفت پژوهشگران پيش از اين مي‌دانستند كه رفتارهاي فرد بر افراد ديگر اثر مي‌گذارد، "اگر من لبخند بزنم، احتمال اينكه شما لبخند بزنيد، افزايش مي‌يابد. ما مي‌دانيم كه پيشخدمت‌هايي كه لبخند مي‌زنند،‌ انعام بيشتري دريافت مي‌كنند."
اما آيا ساير افراد - آنهايي كه در خط بعدي قرار دارند، اين تاثير را خواهند گرفت؟ يا آنچنانكه فولر بيان مي‌كند: "آيا تاثير شخص به شخص مي‌تواند به همه شبكه اجتماعي منتشر شود؟"
اين بررسي جديد، يك مورد از رشته‌اي از بررسي‌ها است كه به مسري‌بودن بالقوه چيزهايي مانند انزواجويي و سيگار كشيدن مي‌پردازد، قصد داشت به اين سوال پاسخ گويد.
‌فولر و نيكولاس كريستاكيس استاد دانشكده پزشكي هاروارد، يافته‌هاي بررسي قلب فرامينگهام – كه 5209 نفر را در فرامينگهام ماساچوست از سال 1948 دنبال مي‌كند، را مورد بازبيني قرار دادند. بررسي فرامينگهام در حال حاضر نيز ادامه دارد و اكنون اخلاف افرادي كه در گروه اصلي قرار داشتند را نيز شامل مي‌شود.

اين پژوهشگران بر 4739 فرزند مشاركت‌كنندگان اوليه در بررسي فرامينگهام متمركز شدند و پيوندهاي دوستي آنها را با ساير افراد در طول 20 سال از 1983 تا 2003 دنبال كردند.
اين دانشمندان دريافتند كه شادبودن يك شخص با بيشترين احتمال ميزان‌هاي شادي را در افرادي تقويت مي‌كند كه نزديك‌ترين رابطه را با او دارند- همسران، بستگان، همسايه‌ها، و دوستان.
اما اگر شخصي خوشحال باشد، افزايش‌هاي احتمال خوشحالي دوستي كه در فاصله يك مايلي او زندگي مي‌كند، 25 درصد افزايش پيدا مي‌كند.
اين اثر "آبشاري"، آنچنانكه پژوهشگران آن را مي‌نامند، ادامه پيدا مي‌كند: براي دوست يك دوست 10 درصد احتمال بالاتر خوشحال بودن وجود دارد و براي دوست اين دوست بخت خوشحال بودن 5.6 درصد بالا مي‌رود.
به عبارت ديگر، شادي يك شخص مي‌تواند از سه درجه فاصله گسترش يابد. آنهايي كه در مركز چنين دوايري هستند، ممكن است افرادي باشند كه به قول فولر "شما هرگز ملاقات نكرده‌ايد. اما خلق و خوي آنها اثر عميقي بر روي خلق و خوي خود شما دارد."
پژوهشگران سعي كردند كه آمارشان را بر حسب عواملي كه ممكن است بر چنين روندهاي اثر بگذارد، مانند اينكه افراد با احتمال بيشتري دوستاني را انتخاب مي‌كنند كه مانند خودشان هستند، تعديل كنند.
يافته‌هاي پژوهش در 5 دسامبر در نسخه آنلاين "نشريه پزشكي انگليس" منتشر شده است.
فولر گفت نتايج اين بررسي "به كلي شيوه‌ نگرش من به دنيا تغيير داد."
او گفت: " دريافتن وجود اين شيوه ارتباط ما با يكديگر، باعث شده است كه من مسئوليت بيشتري براي اعمالم قائل شوم."
روزمري بليزنگر، استاد نمو انساني در ويرجينيا تك، يافته‌هاي اين بررسي را قابل‌توجه خواند، زيرا اين پژوهشگران بر روي نمونه بزرگي از مشاركت‌كنندگان كار كرده بودند، كه براي مدت طولاني آنها را دنبال كرده بودند.
به گفته بليزنگر در مجموع اين بررسي نشان ‌‌دهنده اهميت رفقايي است كه فرد براي خود نگه مي دارد.
او گفت: ‌"افرادي كه تعداد بسياري از افراد خوشحال آنها را احاطه مي‌كنند، نسبت به افرادي كه بوسيله افراد ناشاد احاطه مي‌‌شوند، با احتمال بيشتري در آينده خوشحال خواهند بود."