◄◄ تـــــازه هــــای دنیای زیست شناسی و علوم پزشکی ►►

[Rahe Kavir]

آيا فرزندتان به واكسن آنفلوانزا نياز دارد؟


درمان- در اين فصل از سال، سرماخوردگي شايع‌ترين بيماري است كه همه سنين از كودك و نوجوان گرفته تا بزرگسال و سالمند را درگير مي‌كند به همين دليل بسياري از والدين نگران فرزندان خود و سرماخوردگي آنها هستند. اين در حالي است كه در چند سال اخير كه واكسن آنفلوانزا به بازار آمده اين پرسش در بين والدين مطرح شده كه آيا فرزند آنها به واكسن سرماخوردگي نياز دارد يا خير.
متخصصان مي‌گويند تنها آن دسته از كودكان كه دچار بيماري‌هاي خاص هستند و آنفلوانزا مي‌تواند موجب وخيم‌تر شدن حال آنها شود، بايد اين واكسن را تزريق كنند.
آسم، ديابت، ايدز و ناراحتي‌هاي كليه از جمله بيماري‌هايي هستند كه در صورت دچار بودن كودكان به آنها، تزريق واكسن آنفلوانزا تجويز مي شود.
با اين حال پزشكان تاكيد دارند كه كودكان سالم به تزريق اين واكسن نياز ندارند و بايد با روش‌هاي متداول از جمله شست وشوي مرتب دست‌ها و مصرف ويتامين C از دچار شدن آنها به‌آنفلوانزا جلوگيري كرد

[دل تنگم]

بر اساس نتايج تازه‌ترين مطالعات، مصرف ويتامين‌هاي C و E در كاهش خطر ابتلا به سرطان نقشي ندارد.

اين پژوهش‌ روي 15 هزار مرد در آمريكا صورت گرفته است.

دكتر هووارد دي سسو، ‌استاديار پزشكي در بريگهام و بيمارستان زنان در اين باره گفت: پس از نزديك به 10 سال مطالعه روي مكمل‌هاي ويتامين E‌ يا C دريافتيم هيچ مدركي وجود ندارد كه نشان دهد استفاده از اين مكمل‌ها در پيشگيري از سرطان تاثير مفيد دارد.

وي افزود: اين دو مكمل درعين اين كه تاثير محافظتي و مطلوب ندارند، آسيبي هم به بدن نمي‌رسانند.

شركت كنندگان در اين پژوهش در آغاز مطالعات 64 سال داشتند و به طور متوسط هشت سال تحت بررسي بودند.

آنها روزانه 400 واحد بين المللي ويتامين E يا شبه دارو و يا 500 ميلي گرم ويتامين C يا شبه دارو مصرف مي‌كردند. در طول پژوهش از كل شركت كنندگان هزار و 929 نفر به سرطان مبتلا شدند.

در مورد هر دو ويتامين نتايج مشابهي مشاهده شد و معلوم شد كه هيچ يك از اين مكمل‌ها در پيشگيري از سرطان نقشي ندارند.

بودجه اين تحقيق از سوي انستيتوهاي ملي سلامت و چندين شركت توليد كننده ويتامين تامين شده است.

[دل تنگم]

دانشمندان دانشگاه بريستول از سلول‌هاي بنيادي يك بيمار «نوار پانسمان زنده» براي بهبود زخم‌هايش توليد كردند.




دانشمندان اين سلول‌هاي بنيادي را از بيماري گرفتند كه زانوي وي به دليل شركت در فعاليت‌هاي ورزشي دچار جراحت شده بود.

هر ساله عده زيادي از ورزشكاران دچار پارگي غضروف هلالي مي‌شوند كه نقش بالشتك جاذب ضربه را در بين استخوان‌هاي بالا و پايين پاها ايفاء مي‌كند.

بسياري از مصدومان زنان و مردان در سنين 20 و 30 سالگي هستند واين آسيب ديدگي عمدتا در اثر كشيدگي پا در حين فوتبال، اسب دواني، اسكي و برخي ديگر از فعاليت‌هاي ورزشي رخ مي‌دهد.

تا امروز متخصصان تلاش مي‌كردند تا غضروف پاره شده را دوباره بدوزند، اما در اغلب موارد اين عمل ناموفق بود و مدت بسيار زيادي طول مي كشيد تا عضو آسيب ديده بيمار دوباره احيا شود و توانايي خود را به دست آورد.

بسياري از ورزشكاران تصميم مي‌گيرند، بافت آسيب ديده را طي جراحي از بدن خارج كنند؛ با اين كار فرد به تدريج بهبود پيدا مي‌كند، اما از سوي ديگر استخوان‌ها در زانو باز مي‌مانند و خطر ابتلا به پوكي استخوان تشديد مي‌شود.

در پژوهش جديد دانشمندان توانستند به روشي منحصر به فرد و اميدوار كننده براي درمان اين مصدوميت دست يابند.

اين دانشمندان موفق شدند در آزمايشگاه با استفاده از سلول‌هاي بنيادي برگرفته از مغز استخوان خود بيمار، نوعي «نوار پانسمان زنده» توليد كنند كه مي‌تواند بافت غضروف را به شيوه‌اي خارق العاده شفا دهد.

براي اين منظور آنها از سلول‌هايي استفاده كردند تا يك چارچوب اسفنجي را كه از كلاژن ساخته شده، پوشش دهند، سپس اين ساختار را در داخل شكاف موجود در غضروف قرار دادند.

در نهايت سلول‌هاي بنيادي دو سوي پاره شده غضروف را به سمت يكديگر كشانده و به اين ترتيب پارگي را ترميم مي‌كنند.

[دل تنگم]

كارشناسان كنترل عفونت هشدار دادند: بيمارستان ها بايد در برابر پيدايش نوعي باكتري مقاوم به داروها موسوم به «آسينه توباكتر بائوماني» تجهيز شوند.

به گزارش سرويس بهداشت و درمان، اين باكتري نيز مانند MRSA‌ و كلوسترديوم ديفيسيل خطرات جدي را متوجه بيماران مي‌كند.

طبق گزارش بيماري هاي عفوني در نشريه لانست، سطح مقاومت اين باكتري در برابر آنتي بيوتيك‌هايي كه فعاليت آن را تضعيف مي‌كنند،30 درصد است.

كارشناسان هشدار دادند كه اين عفونت به يك تهديد رو به رشد براي بهداشت عمومي در سراسر جهان تبديل شده كه نگران كننده است.

بر اساس همين گزارش، متخصصان تاكيد كردند: اقداماتي كه در انگليس در جهت مقابله با MRSA و ساير عفونتهاي بيمارستاني انجام گرفته حتما بايد نسبت به آسينه توباكتر نيز اعمال شود.

بسياري از ويژگي‌هاي «آسينه توباكتر» شبيه به دو باكتري ديگر بيمارستاني است كه نام آن ها در بالا ذكر شد.

اين باكتري نوظهور عموما باعث بروز عفونت در جريان خون، ذات الريه يا باعث عفوني شدن زخم‌ها مي‌شود.

باكتري فوق مي‌تواند روي پوست افراد سالم قرار بگيرد و از طريق بهداشت نامناسب دست ها بين بيماران منتقل شود.

[دل تنگم]

بر اساس يافته‌هاي پژوهشگران دانشگاه علوم پزشكي شيراز، طب سوزني دردرمان خشکي زانو موفق تر از ايبوپروفن است.


به گزارش سرويس پژوهشي خبرگزاري علوم پزشکي تهران، استئوآرتريت زانو يا همان آرتروز شايع‌ترين بيماري مفصلي است که مفاصل مختلف بدن را درگير مي‌كند و عمده علت ناتواني مزمن در بين افراد مسن است.


براساس يافته هاي اين بررسي، طب سوزني مي تواند به عنوان يک روش موثر دردرمان اين بيماري به کار رود.


جمعي از محققان گروه طب فيزيکي و توانبخشي دانشگاه علوم پزشکي شيراز دراين بررسي آورده اند: طب سوزني مي‌تواند به عنوان يک روش درماني در بهبود خشکي صبحگاهي مفصل زانو مورد استفاده قرار گيرد.


اين پژوهش باهدف بررسي اثر طب سوزني و ايبو پروفن در کاهش درد آرتروز زانوبه روش باليني بر روي 46 نفر از مبتلايان به آرتروز انجام گرفت.


نتايج به دست آمده حاکي ازکاهش شدت درد زانو و کاهش شدت خشکي مفاصل در گروه دريافت کننده طب سوزني بود.


در هيچ يک از بيماران تحت درمان با طب سوزني در اين مطالعه، عارضه اي مشاهده نشد.

[دل تنگم]

استاندار فارس گفت: پيوند اعضاء يكي از پوياترين دستاوردهاي علم پزشكي و از شاخصه‌هاي مهم ارتقاي دانش پزشكي در دنياي امروز است كه شاهد پيشرفت شتابان اين رشته از دانش پزشكي من جمله در شيراز هستيم.

مهندس سيدمحمدرضا رضازاده در آيين افتتاح يازدهمين كنگره خاورميانه‌اي پيوند اعضا اظهار داشت: برگزاري كنگره خاورميانه‌اي پيوند اعضاء در شهر شيراز هم زمينه هم انديشي اساتيد، دانشمندان و متخصصان اين رشته پزشكي را فراهم كرده و هم فرصت خوبي را براي شـناخت ظرفيت‌هاي تخصصي پزشكي استان فارس به عنوان يكي از قطب‌هاي پزشكي ايران ايجاد مي‌كند و هم امكان آشنايي با فرهنگ و تمدن غني ايراني و اسلامي را با بازديد از جاذبه‌هاي تاريخي، طبيعي و گردشگري اين استان كه آثار منحصر به فردي را از همه دوران‌هاي تمدن ايران در خود جاي داده است، در دسترس شركت كنندگان در اين كنگره قرار مي دهد.

وي افزود: علم طب در تمام ادوار تاريخ زندگي بشر با او همراه بوده و همچنان كه بيماري جزئي از زندگي بشر است، تلاش براي درمان بيماري‌ها نيز همواره ذهن انسان‌هاي جستجوگر و انديشمند را به خود مشغول ساخته است.

رضازاده خاطرنشان كرد: پس از انتشار اسلام و گسترش حوزه نفوذ آن، مسلمانان، ميراث علمي يونانيان و ايران باستان در علم پزشكي را در هم آميخته و به تدريج بزرگترين مراكز علم و دانش پزشكي در قلمرو اسلامي شكل گرفت و نكته جالب توجه اين است كه بيمارستان‌هاي آن دوران نيز همانند مراكز درماني- دانشگاهي امروز عمل مي كردند يعني هم كارهاي پزشكي و داروسازي و هم تعليم به اطباي با سـابقه توأمان انجـام مي شده است.


وي با اشاره به اين موضوع كه ايرانيان در دوران اسلامي نيز سهم بسزايي در توسعه علم طب به عهده داشته‌اند، گفت: ايرانيان در اين دوران چهره هاي درخشاني همچون محمد زكرياي رازي يا شيخ ابوعلي سينا را به جامعه بشري تقديم كردند و تا قرن شانزدهم و هفدهم ميلادي نظريات و كتب پزشكان اسلامي، علم طب در اروپا و ديگر نقاط را تحت تاثير خود داشت.

استاندار فارس از دانش پزشكي به عنوان يكي از مهمترين علومي كه در همه جوامع، انسان‌هاي طالب علم و آگاهي را به خود جذب مي‌كند و هنوز بشر در اين زمينه ناشناخته‌هاي بيشماري دارد، خاطرنشان كرد: به فاصله كمتر از 40 سال كه اولين عمل پيوندي در ايران در شهر شيراز انجام شد، امروز با همت پزشكان متخصص اين ديار، مركزي شكل گرفته كه تاكنون بيش از 550 عمل پيوندي كبدي را انجام داده و نام شيراز را در جايگاه نخست پيوند اعضاء در كشور و منطقه نشانده است.

رضازاده برگزاري كنگره ها، اجلاس‌هاي علمي و تخصصي و ارائه آخرين نتايج دستاوردهاي علمي، همكاري و تعامل مراكز دانشگاهي و درمان پزشكي با يكديگر، تبادل دانشجو و استاد ميان مراكز پزشكي و ايجاد مجموعه هايي با هدف قرار گرفتن مراكز درماني و تخصصي مختلف در كنار يكديگر در راستاي هم افزايي آنان را از جمله اقدامات موثر براي دستيابي به افق تازه در علم پزشكي و تامين سلامت انسانها به عنوان گرانبهاترين نعمت خداوندي دانست و افزود: شيراز هم به دليل سابقه ديرينه پزشكي و همچنين ظرفيت‌هاي موجود در ارائه خدمات تخصصي در اين زمينه و هم شرايط مناسب آب و هوايي و موقعيت ممتاز جغرافيايي و جاذبه گردشگري، محلي مناسب براي ايجاد شهر سلامت مي باشد.

وي همچنين با اشاره به طرح ايجاد شهر سلامت در منطقه شمال غرب شيراز به صورت منطقه‌اي آزاد شامل مراكز درماني، تحقيقاتي و استراحتگاهي تاكيد كرد: دانشگاههاي علوم پزشكي دنيا و مراكز درماني شناخته شده يا مراكز تحقيقات پزشكي مي‌توانند شعبي را در اين منطقه ايجاد كرده و تحت نظر خويش و با شرايط مورد نظر خود اداره و به ايرانيان يا غير ايرانيان خدمات لازم را ارئه كنند.

رييس دانشگاه علوم پزشکي شيراز و دبير اجرايي کنگره نيز گفت: کنگره بين المللي پيوند اعضا با حدود 350 نفر شرکت‌کننده خارجي و نزديک به 700 نفر شرکت کننده داخلي بزرگترين کنگره برگزار شده در دانشگاه علوم پزشکي شيراز مي‌باشد.

دکتر محمد هادي ايمانيه افزود: در اين کنگره آخرين دستاوردهاي علمي دنيا در مسائل مختلف مرتبط با پيوند اعضا با هدف ارتقاي سطح علمي شرکت کنندگان ارائه مي شود.
وي در پايان خواستار افزايش تعداد مراکز پيوند اعضا و همچنين توسعه مقررات و آمادگي فرهنگي مردم براي اهداي عضو شد.

[Rahe Kavir]

ميوه و سبزي را جايگزين مولتي ويتامين كنيد

خواص‌خوراکی‌ها- اين روزها استفاده از كپسول‌هاي رنگارنگ مولتي‌ويتامين در بيشتر جوامع باب شده است. آن قدر مردم در مورد خطر بيماري‌هاي مزمن، سرطان، پيري، آلزايمر و مانند آن شنيده‌اند كه براي فرار از آن حتي شده از طرف خودشان تجويزهاي مختلف مي‌كنند كه ويتامين‌هاي مختلف از همين تجويزهاست. با اين حال، تازه‌ترين مطالعات، فايده اين ويتامين‌ها را زير سؤال برده‌اند؛ به‌خصوص وقتي به‌صورت مكمل مصرف شوند.
محققان از جمع‌بندي اين مطالعات چنين نتيجه‌گيري مي‌كنند كه بهتر است به جاي اتكا به قر‌ص‌ها و كپسول‌هاي رنگارنگ ويتاميني، به مصرف متعادل ميوه‌ها و سبزي‌هاي تازه حاوي اين ويتامين‌ها روي آوريم تا از همه فوايد آن به اندازه لازم بهره ببريم.
يكي از اين مطالعات كه به‌تازگي نتايج آن در نشريه انجمن پزشكي آمريكا چاپ شده، نشان مي‌دهد كه مصرف ويتامين c يا e، نقشي در كاهش ميزان ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و عروقي، شامل حمله قلبي يا سكته مغزي ندارد.
رويترز گزارش كرده است در اين مطالعه كه روي بيش از 14 هزار نفر انجام شده مشخص شده كه طي 8 سال مطالعه، مصرف اين ويتامين‌ها هيچ تفاوتي با مصرف دارونما
(ماده‌اي بي‌اثر) نداشته است. پيشتر مطالعات آزمايشگاهي نشان داده بود كه اين ويتامين‌ها خاصيت آنتي‌اكسيداني دارند و به همين علت مي‌توانند راديكال‌هاي آزاد حاصل از سوخت‌وساز بدن را از بين ببرند؛ موادي كه تجمع آنها در بدن مي‌تواند سبب تسريع فرآيندهاي پيري سلولي، سرطان و بيماري‌هاي ديگر شود. همچنين مطالعات ديگر نشان داده بود كه مصرف ميوه‌جات و سبزيجات، از اين جهت كه حاوي اينگونه مواد آنتي‌اكسيداني هستند، مي‌توانند از احتمال ابتلا به اين بيماري‌ها بكاهند.
اما آيا مصرف اين ويتامين‌ها، به‌صورت مكمل‌هاي جداگانه هم مي‌تواند چنين خاصيت مفيدي داشته باشد؟‌اين سؤالي است كه مطالعات بعدي در پي پاسخ به آن بوده‌اند و جواب اكثر آنها به آن منفي بوده است. به‌عنوان مثال، در يكي از اين مطالعات در دانشگاه كپنهاگ، مشخص شده كه هيچ دليل محكمي براي اينكه مولتي‌ويتامين‌ها بتوانند باعث افزايش طول عمر شوند، به دست نيامده است.
وقتي اين محققان، نتايج 20 مطالعه مرتبط‌تر و معتبرتر را انتخاب و تحليل كردند، به نتيجه جالب‌تري رسيدند و آن اينكه انواع ويتامين‌ها حتي ممكن است باعث مرگ زودرس شوند. به اين ترتيب كه ويتامين e، باعث بالارفتن 4 درصدي احتمال مرگ زودرس مي‌شود، بتاكاروتن، آنتي‌اكسيدان معروف و پيش‌ساز ويتامين a، باعث افزايش 7 درصدي آن مي‌شود و خود ويتامين a باعث 16 درصد افزايش در احتمال مرگ زودرس افراد مي‌شود. در اين بررسي‌ها، نتيجه قابل‌ارائه‌اي در مورد مصرف ويتامين c و همچنين سلنيوم به دست نيامده است.
مطالعه ديگر، سال گذشته ميلادي، در دانشگاه كلورادوي آمريكا انجام شد كه نشان مي‌داد برخلاف آنچه متخصصان و ايمني‌شناسان تصور مي‌كردند مصرف ويتامين e، نه تنها تاثير مثبتي در كاهش خطر ابتلا به سرطان ريه ندارد بلكه درصورت زياده‌روي در مصرف ممكن است احتمال بروز آن را افزايش هم بدهد.
اين محققان در آن زمان در شماره فوريه نشريه «طب اورژانس و بيماري‌هاي تنفسي» اعلام كرده بودند استفاده از روزي 400 ميلي‌گرم از اين ويتامين يا بيشتر در درازمدت، مي‌تواند احتمال ابتلا به سرطان ريه را تا 28 درصد بالا ببرد. براساس اين مطالعه، همچنين مشخص شده بود كه اين خطر، به‌خصوص در مورد سيگاري‌ها به شكل جدي‌تري وجود دارد.
مطالعه ديگري كه نتايج آن بهار سال 2004 منتشر شد، نشان‌دهنده تاثير منفي ويتامين‌هاي اضافي بر سوختن كلسترول در بدن بود. در اين مطالعه كه در دانشگاه نيويورك روي تاثير 2 ويتامين e و c و آنتي‌اكسيدان بتاكاروتن انجام شده بود، مشخص شد اين 3 عامل، مي‌توانند آنزيم‌هاي كبدي مسئول سوزاندن كلسترول بد خون، به نام vldl را مهار كنند و به اين ترتيب باعث تجمع آن در بدن شوند.
مطالعات پيشين نشان داده بودند كه افرادي كه ويتامين‌هاي بيشتري دريافت مي‌كنند، چربي كمتري در رگ‌هايشان رسوب مي‌كند و به همين علت، محققان تصور كرده بودند كه شايد مصرف ويتامين اضافي هم بتواند با تاثيرگذاري مثبت روي سوخت‌وساز چربي‌ها، در كاهش بروز تصلب شرائين، مؤثر باشد؛ بيماري‌اي كه از رسوب چربي‌ها در ديواره رگ‌ها ايجاد مي‌شود و موجب حمله قلبي و سكته مغزي در تعداد زيادي از بيماران مي‌شود. با اين حال، نتايج مطالعات انجام‌شده، خلاف اين را نشان داد و محققان را از يافتن راه‌ ميان‌بري براي كاهش احتمال ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و عروقي و در نتيجه كاهش مرگ‌ومير زودرس اين بيماران نااميد كرد.
مطالعات ديگري نيز در مورد تاثير احتمالي مصرف مولتي‌ويتامين‌ها بر ميزان ابتلا به سرطان‌ها انجام شده و نتايج مشابهي داشته است. محققان مركز ملي تحقيقات سرطان آمريكا در سال 2007 نشان دادند مرداني كه در روز بيش از يك عدد قرص مولتي‌ويتامين استفاده مي‌كنند، 32 درصد بيشتر از ساير مردان به سرطان پروستات مبتلا مي‌شوند. ضمن اينكه احتمال كشندگي سرطان پروستات هم در اين مردان، در مقايسه با ساير مرداني كه هيچ‌گاه به‌طور منظم از اين قرص‌ها استفاده نكرده‌‌اند، تقريبا دو برابر است.

[Rahe Kavir]

علاج پرخوري‌ شبانه



رژيم- هرچند توجه به تناسب اندام موجب شده كه خيلي‌ها وعده شام را حذف كرده يا آن را با خوردني‌هاي سبك جايگزين كنند اما گاهي پيش مي‌آيد كه در ميهماني‌ها يك وعده شام مفصل نوش جان مي‌شود و اين شام سنگين، خواب شبانه را با مشكل روبرو مي‌كند.
به گفته متخصصان، پرشدن بيش از حد معده با غذا‌هاي چرب و سنگين در ساعات پاياني شب عمل هضم را دشوار مي‌كند و به اين ترتيب افراد نمي‌توانند به راحتي بخوابند.
آنها توصيه مي‌كنند در صورت پرخوري شبانه، افراد پيش از رفتن به رختخواب 30 دقيقه به طور آرام در فضاي باز پياده‌روي كنند.
اين اقدام به هضم سريع‌تر غذا كمك مي‌كند و بدن را آرام مي‌كند. توجه داشته باشيد كه دراز كشيدن پس از صرف يك وعده غذايي سنگين به خصوص در شب، هضم غذا را مشكل مي‌كند و ممكن است دل‌درد شديدي به وجود آورد و از سوي ديگر امكان بازگشت اسيد معده به سمت دهان را افزايش مي‌دهد.

[دل تنگم]

بيش فعالي از آن دسته‌ اختلالاتي است كه والدين اغلب آن را با بازيگوشي و شيطنت كودكان اشتباه مي‌گيرند‌ ولي به گفته كارشناسان اين گمان والدين به‌خصوص در مواقعي كه كودك علاوه بر بيش‌فعالي به بي‌توجهي هم مبتلا‌ست، هيچ گونه توجيه علمي ندارد و اين كودكان بايد حتما تحت درمان قرار گيرند.



چون به عقيده كارشناسان در غيراين صورت اين اختلال با اشكال بدتري در بزرگسالي نيز همراه فرد خواهد بود. اين در حالي است كه مطالعات نشان مي‌دهد 4 تا 6 درصد‌ دانش‌آموزان مقطع ابتدايي شهر تهران مبتلا به بيماري بيش فعالي هستند.

همچنين تقريبا بيش از 50 درصد مراجعه‌كنندگان به مراكز روانپزشكي كودك و نوجوان را مبتلايان به اختلال بيش فعالي و كمبود توجه تشكيل مي‌دهند. علاوه بر اين طبق آمارهاي سازمان بهداشت جهاني حدودا 3 تا 4 درصد از شاغلان بزرگسال مبتلا به بيش‌فعالي هستند و بررسي‌هاي به عمل آمده نشان مي‌دهد كه اين شرايط روي نحوه تمركز و ميزان كيفي كار آنها تاثير منفي دارد.

دكتر رضا رستمي، روانپزشك و عضو هيات علمي دانشكده روانشناسي دانشگاه تهران در رابطه با اين اختلال و خصوصيات كودكان بيش‌فعال بيشتر توضيح مي‌دهد.

• آيا بيش فعالي فقط در سنين مدرسه قابل تشخيص است؟

بله، اين اختلال معمولا در سنين مدرسه تشخيص داده مي‌شود و مهم‌ترين عارضه آن اختلال در عملكرد كودك در تحصيل و در ارتباط با برقراري ارتباط با والدين و خانواده است. البته بيش‌فعالي ممكن است قبل از سنين مدرسه هم شروع شده باشد ولي بايد از سنين مدرسه مورد توجه قرار گيرد.

• كودكان بيش‌فعال لزوما بي‌توجه هم خواهند بود يا اينكه اين دو خصوصيت مي‌توانند كاملا مستقل از هم باشند؟

اين بيماري داراي 2 جزء است؛ يعني كودك ممكن است بيش‌‌فعال باشد و يا بي‌توجه و يا هردوي اين‌ دو خصوصيت را با هم داشته باشد.

• بيش فعالي شايع‌تر است يا بي‌توجهي؟

براساس آمارها تعداد كمي از بيماران يعني حدود 20 درصد كودكان بيش‌فعال هستند و 75 تا 80 درصد آنها فقط مبتلا به بي‌توجهي، در حالي كه گفته مي‌شود كودكي كه بيش فعال باشد، درمان سريعتر و بهبودي بيشتري نسبت به كودك بي‌توجه دارد.

• چطور تشخيص مي‌دهيم كه كودك دچار كدام يك از اين دو فاكتور است؟

براي تشخيص هر كدام از اين 2 ويژگي، 9 آيتم در كتب روانپزشكي وجود دارد؛ يعني اگر از اين 9 آيتم كودك 6 آيتم را داشته باشد، بيش فعال به حساب مي‌آيد. در مورد بي‌توجهي هم همينطور است. البته ناگفته نماند كه از نظر شيوع آماري پسرها 2 تا 3 برابر بيشتر از دختران مبتلا به اين بيماري مي‌‌شوند، به‌طوري كه براساس آخرين آمارها 12‌درصد دانش‌آموزان مبتلا به بيش‌فعالي هستند.

• تاثير منفي اين بيماري فقط در تحصيل است؟

نه اينطور نيست. ببينيد صرف‌نظر از تحصيل، كودكان بيش‌فعال اگر درمان نشوند، دچار صدمات جبران‌ناپذيري خواهند شد؛ مثل افسردگي و كاهش اعتماد به نفس.

• چه مشكلاتي در تحصيل و در دوران مدرسه براي مبتلايان پيش مي‌آيد؟

اين كودكان در مدرسه و در خانواده مدام توبيخ مي‌شوند. اگرچه در خيلي از موارد اين كودكان باهوش هستند و اگر درمان شوند، در جامعه بسيار موفق خواهند بود ولي چون اغلب درمان نمي‌شوند، اين اختلال در آنها منجر به ترك تحصيل شده و حتي در آينده به اعتياد روي مي‌آورند، يا دچار رفتارهاي ضد‌اجتماعي متعددي مي‌شوند.

• قبلا اعتقاد بر اين بود كه با بزرگ شدن اين كودكان، مشكل بيش‌فعالي و كم‌توجهي در آنها حل مي‌شود. شما اين حرف را تاييد مي‌كنيد؟

البته اين امر در درصد بسيار كمي از كودكان مصداق دارد. چون حتي اگر بيش فعالي در اين كودكان از بين برود، بي‌توجهي در بزرگسالي هم با آنها ادامه پيدا مي‌كند و منجر به صدمات مختلفي در زندگي فردي و اجتماعي از قبيل بي‌ثباتي زندگي زناشويي و بي‌ثباتي شغلي مي‌شود. البته اين مسئله درست است كه كودك ممكن است بيش‌فعال باشد ولي به تحصيل او لطمه‌اي وارد نشود. كودكان باهوش مشكلي از اين نظر ندارند.

چون هوش خيلي زياد آنها مشكل بي‌توجهي را حل مي‌كند، اما در مراتب بالاتر تحصيل بي‌توجهي خودش را كاملا نشان مي‌دهد. پس هوش يكي از آيتم‌هايي است كه مي‌تواند بي‌توجهي را تحت پوشش قرار دهد. ولي اگر بيش‌فعالي درمان نشود، اين عامل هم در برابر بي‌توجهي خواهد شكست.

• حالا برويم سراغ اينكه اصلا آيا علتي براي اين اختلال شناخته شده است؟

ببينيد، مثل همه اختلالات اعصاب و روان علت اين اختلال تك محوري نيست، به‌طوري كه در جديدترين و جامع‌ترين نگاه به‌علت اين اختلال، علل زيستي، رواني و اجتماعي شناخته شده است.

• منظورتان از علل زيستي همان نقش ژنتيك است؟

بله، جنبه زيستي و ژنتيك بيشتر مورد نظر ماست. چون به احتمال 60 تا 70 درصد، فردي كه مبتلا به بيش‌فعالي است، كودك او هم دچار اين اختلال خواهد شد. علاوه بر اين اتفاقات دوران بارداري، نوع تغذيه مادر، بيماري‌هاي اين دوره ،نوع تربيت كودك، نوع رفتار بيش از اندازه پرخاشگرانه و عجول بودن والدين، نوع چيدمان خانه، ترافيك ، آلودگي و... از عوامل شناخته‌شده براي اين بيماري هستند.

• با توجه به اينكه نوع بارداري مادر هم مي‌تواند در ايجاد اين اختلال مؤثر باشد، آيا از همان بدو تولد هم مي‌توان متوجه بيش‌فعالي در كودك شد؟

بله، ببينيد، مادر حتي در دوران بارداري از نوع لگد زدن جنين هم مي‌تواند متوجه شود كه او بيش‌فعال است. علاوه بر اين، اين كودكان بعد از به دنيا آمدن هم معمولا آرام و قرار ندارند و معمولا كودكان سختي هستند؛ از نوع شير خوردن گرفته تا گريه كردن. براي همين است كه مي‌گوييم هر چه بارداري امن‌تر باشد، احتمال بروز اين اختلال كمتر مي‌شود؛ مثل تغذيه مناسب. متأسفانه رژيم غذايي بدون كلسترول و چربي در اين دوران و اينكه مادر رژيم متناسب با اين دوران را نداشته باشد، بسيار خطرناك است. همچنين تروماها و يا ضربه‌ها چه به‌صورت روحي و چه جسمي روي كودك در دوران بارداري مادر تاثير مي‌گذارد. چون ضربه‌هاي روحي به‌صورت استرس و ضربه‌هاي جسمي به‌صورت ضربه مغزي خود را در اين كودكان نشان مي‌دهد. علاوه بر اين بيماري‌هايي كه مغز را درگير مي‌كنند، مثل مننژيت در بروز اين اختلال مؤثرند.‌ محققان به‌تازگي فهميده‌اند كه بيماري‌هاي دستگاه گوارش و مصرف غيرضروري آنتي‌بيوتيك‌ها هم در بروز بيش‌فعالي مؤثرند.

• با توجه به اينكه اين بيماري از همان بدو تولد هم مي‌تواند خودش را نشان دهد، چرا تشخيص آن فقط در سنين مدرسه حائز اهميت است؟

مسلما براي يك كودك 2‌ساله كه بيش‌فعالي‌اش صدمه‌اي به او نمي‌زند، نيازي به شروع درمان نيست. معمولا هم توصيه كلي بر اين است كه تا سنين قبل از مدرسه اين اختلال تشخيص داده نشود مگر اينكه آن‌قدر حاد باشد كه صدمات بسيار جدي به زندگي كودك بزند. مثل آويزان شدن از پنجره و ساير كارهاي پرخطر. با اين حال باز هم تاكيد مي‌كنم مهم‌ترين اختلالي كه بيش‌فعالي در زندگي كودك ايجاد مي‌كند لطمه‌هاي آموزشي است.

• در درمان اين كودكان بيشتر به‌دنبال تغيير رفتار و رفتار درماني باشيم يا اينكه دارو كاربرد بيشتري دارد؟

اين سؤال خوبي است. ببينيد، در درمان اين بيماران بايد بدانيم كه آيا به‌دنبال تغيير رفتار هستيم؟ در پاسخ بايد بگويم براي كودكاني كه دچار بي‌توجهي هستند خانواده
به هيچ وجه موفق به تغيير رفتار نمي‌شود. پس در اينجا ما يك سري مداخلات رفتاري مدرسه محور داريم كه براي اجراي آنها حتي معلم و مدير مدرسه هم بايد آموزش ببينند و درك كنند كه بايد با اين دانش‌آموز چه برخوردي داشته باشند. دادن تكاليف كوتاه و پاداش‌هاي كوتاه در اين مورد خيلي مؤثرند چون در مورد اين كودكان به هيچ وجه تنبيه تاثير ندارد. حتي دادن اين پاداش‌هاي كوتاه بايد در خانواده هم ادامه پيدا كند.

• بازي درماني و كاردرماني چطور؟

اين دو فاكتور هم در درمان اين كودكان بسيار مهم است. اما بايد بگويم اين نوع مداخلات در تعداد زيادي از اين كودكان به‌مدت طولاني مؤثر نيست و در اينجاست كه دارودرماني (ريتالين) براي اين كودكان ضروري مي‌شود. در غيراين صورت اين كودكان در بزرگسالي به سمت مواد و داروهايي كشانده مي‌شوند كه برانگيختگي مغز را زياد مي‌كند چون عملكرد قسمتي از مغز آنها كند است. همچنين در كودكان نيز عدم‌مصرف دارو باعث مي‌شود اين كودكان براي برانگيختگي مغز، معلم و يا والدين خود را عصباني كنند و اين كار براي آنها تا حدودي لذت‌بخش است. پس يكي از بهترين درمان‌ها در اين افراد داروي‌هاي محركي است كه برانگيختگي مغز را اصلاح مي‌كنند.

• گاهي اوقات هم براي اين كودكان داروهاي آرام‌بخش تجويز مي‌شود. اين كار درست است؟

ممكن است همراه بيش‌فعالي، تيك، وسواس، افسردگي و يا اضطراب هم وجود داشته باشد كه در اين موارد داروهاي ضد‌اضطراب و يا ضد‌وسواس هم براي اين كودكان تجويز مي‌شود. البته اين داروها به هيچ وجه درمان قطعي محسوب نمي‌شوند.

• به‌عنوان سؤال آخر، والدين چند درصد از كودكان براي شروع ‌ درمان كودكشان مراجعه مي‌كنند؟

اين كه چه تعداد از والدين براي درمان كودكشان مراجعه مي‌كنند، سؤال مهمي است. اگر ما فرض بگيريم كه يك ميليون و 500 هزار نفر دانش‌آموز در ايران داريم، از اين تعداد 150‌هزار نفر مبتلا به بيش‌فعالي هستند. اما اينكه چند نفر از آنها درمان مي‌شوند، 15 هزار نفر بيشتر نيستند. پس بايد بگويم مشكل ما بي‌اطلاعي و بداطلاعي والدين است.

[دل تنگم]

پژوهشگران می‌گویند اسکن‌های مغزی افراد سالمند بیانگر علت زیست‌شناختی نقصان حافظه‌ای است



به گزارش آسوشیتدپرس این یافته‌ها این نظریه را در مورد یک علت تضعیف حافظه با سن تقویت می‌کند: افراد سالمند در به یادآوردن برخی از چیزها دچار مشکل بیشتری هستند، چرا که نسبت به افراد جوان‌تر هنگامی که قصد دارند چیزها را بیاموزند، آسان‌تر حواس‌شان پرت می‌‌شود.

آزمایش‌هایی که بر روی حافظه این افراد انجام شده است و نتایج آن در آخرین شماره ژورنال نوروساینس آمده است بر مبنای بازشناسی چهره‌ها بوده است. سرپرست این تحقیق، دیل استیونس، پژوهشگر فوق‌دکترا در دانشگاه هاروارد، در این باره گفت یافته‌های این آزمایش‌ها به وظیفه کلی‌تر سعی کردن برای به یاد آوردن چیزی که شخص می‌بیند یا می‌شنود مربوط می‌شوند.

افرادا سالمند که باید چیزی را بیاموزند، باید تمام تقلای خودشان را بکنند تا بر آن چیز متمرکز شوند و حواسپرتی‌های بالقوه را حذف کنند.

این بررسی 10 فرد سالم در دهه 60 و 70 را با یک دوجین داوطلبان جوانتر در سنین 22 تا 36 مورد مقایسه قرار داد. مغزهای این افراد در حالیکه به عکس‌های افرادی که نمی‌شناختند، نگاه می‌کردند، مورد اسکن قرار گرفت.

در حالیکه هر عکس برای یک ثانیه نشان داده می‌‌شد، از داوطلبان خواسته می‌شد که آیا این عکس را قبلا در این بررسی دیده‌اند یا نه.

همه این افراد 180 چهره متفاوت را در بار اول دیدند، و 120 تا از این چهره‌ها را برای بار دوم به آنها نشان دادند. افراد مسن‌تر در 43 درصد موارد نتوانستند چهره‌ای را که قبلا دیده بودند، بازشناسی کنند، در حالیکه در افراد جوانتر این میزان تنها 26 درصد بود.

در مرحله بعد پژوهشگران به عقب بازگشتند تا ببیند در مغزهای این داوطلبان هنگامی برای بار اول چهره‌ای را دیدند چه اتفاقی رخ داده است که بعدا نتوانسته‌اند این چهره را بازشناسی کنند. به عبارت دیگر چرا این چهره‌ها در حافظه آنها ثبت نشده است؟

در هر دو گروه، بخشی از مغز که هیپوکامپ نامیده می‌شد و در حافظه دخیل است، هنگامی که فرد نتوانسته بود چهر‌‌ه‌ای را به یاد بسپارد، نسبت به زمانی که آن چهره را به یاد داشت، فعالیت کمتری داشت. یافته‌ای که جای تعجب نداشت.

اما جالب‌ اینکه در گروه افراد سالمند همچنین در بخشی از نواحی دیگر مغز افرایش فعالیت دیده می‌شد، در حالیکه در داوطلبان جوانتر چنین حالتی وجود نداشت.

این نواحی دارای افزایش فعالیت شامل قشر شنوایی، که در تجزیه و تحلیل صدا نقش دارد، و چندین ناحیه دیگر که در معطوف کردن توجه به چیزها دخیل هستند.

پس چه اتفاقی رخ داده بود؟ ‌استیونس می‌گوید ماشین اسکن‌کننده مغز پرسروصدا بود، و حتی با وجود استفاده از گوشی در افراد مورد آزمایش، هنوز اندکی حواس آنها را پرت می‌کرد.

پژوهشگران این چنین نتیجه گیری کرده‌اند که فعالیت مغزی در داوطلبان مسن‌تر نشان می‌دهد که سروصدا حواس آنها را بیشتر از افراد جوان پرت می‌کرد، و افزایش فعالیت مشاهده شده در اسکن‌ها مدارهای مغزی درگیرشده را مشخص می‌کند.

این بررسی نمی‌تواند به این مسئله بپردازد که چه هنگام مغز یک شخص شروع به عمل کردن به این طریق می‌کند. اما چریل گرادی یکی دیگر از این پژوهشگران گفت به نظر او ممکن است این عارضه در فاصله 40 تا 60 سالگی رخ دهد.

دکتر باری گوردون، استاد عصب‌شناسی و متخصص حافظه در موسسات پزشکی جانز هاپکینز در بالتیمور این تحقیق را "پیشرفتی قابل تحسین" خواند. به گفته او قدم بعدی بررسی این موضوع است که اگر به افراد سالمند در مورد این مشکل حواسپرتی هشدار داده شود، آیا آنها در آزمایش‌های حافظه بهتر عمل خواهند کرد یا نه.

او افزود در هر حال "اگر می‌خواهید چیزی را به یاد بسپارید، چه جوان باشید چه سالمند، مهم این است در همان حال هدفون دستگاه پخش موسیقی در گوش‌تان نباشد."