اشاره
سرطان پستان بلاى جان زنان
دكتر شيرين فرجى گودرزى
سرطان پستان پس از سرطان ريه جزء شايع ترين و كشنده ترين سرطان در خانم ها به شمار مى رود و مهمتر از آن اينكه مهمترين علت مرگ خانم هاى ميانسال در جوامع پيشرفته به شمار مى رود. اين نكته اهميت بسيار زيادى دارد كه اين سرطان را در مراحل ابتدايى يعنى پيش از آنكه به مرحله اى برسد كه ديگر نشود برايش كارى كرد تشخيص دهيم. متاسفانه سرطان پستان از آن دسته سرطان هايى است كه نه تنها پستان ها را درگير مى كند بلكه به اندام هاى ديگرى همچون ريه ها، كبد و استخوان هم سرايت مى كند. از اين رو مدت كوتاهى پس از ابتلاى خانم به سرطان پستان مرگ وى حتمى است اما اگر يك خانم از آگاهى كافى در مورد اين سرطان برخوردار باشد كه بتواند در مراحل اوليه سرطان پستان را تشخيص دهد در اصل خودش مرگ را از خود دور كرده و جان خود را نجات داده است.
•شايد سرطان پستان داشته باشيد
يكى از مهمترين علامت هاى سرطان پستان پيدا شدن يك توده در پستان ها است كه معمولاً خود خانم آن را احساس مى كند. علاوه بر آن تغيير رنگ و ظاهر قسمتى از پوست پستان هم ممكن است نشانگر وجود سرطان پستان باشد. در برخى مواقع خانم ترشحاتى را از پستان ها مى بيند كه معمولاً هم به آنها توجه نمى كند غافل از اينكه سرطانى هولناك در جانش در حال شكل گيرى است كه بايد هر چه سريع تر براى درمانش فكرى كرد. از اين رو توصيه مى شود هرگونه علامتى كه در خانم ها نشان دهنده تغيير وضعيت ظاهرى پستان ها است بايد شديداً جدى گرفته شود و سريعاً به يك متخصص جراحى يا زنان و زايمان مراجعه شود تا احتمال ابتلا به سرطان پستان بررسى شود.
•شما در معرض خطريد
هميشه عواملى هستند كه احتمال بروز بيمارى را در فردى افزايش مى دهند كه اگر اين عوامل كنترل شوند طبيعتاً احتمال ابتلا به آن بيمارى هم كاهش مى يابد. در مورد سرطان پستان هم اين قاعده صدق مى كند. به طور كلى عواملى كه احتمال ابتلا به سرطان پستان را افزايش مى دهند به قرار زيرند:
•سابقه فاميلى
در خانم هايى كه داراى يك سابقه خانوادگى و فاميلى مثبت از سرطان پستان هستند احتمال بروز اين سرطان به مراتب بيشتر است. پس اگر خواهر، مادر يا دخترتان مبتلا به سرطان پستان شده اند بهتر است بدانيد شما هم در خطر ابتلا به سرطان پستان هستيد و باز هم بهتر است بدانيد كه اين خطر بسيار جدى است و نبايد كوچكترين زمانى را از دست بدهيد.
•بالا رفتن سن
اساساً هر چه سن يك خانم بالاتر رود احتمال ابتلاى وى به سرطان پستان هم افزايش مى يابد. تحقيقات وسيع نشان داده اند كه از هر ۲۰ تا ۲۵ خانمى كه بين سنين ۴۰ تا ۷۹ سالگى هستند يك نفر آنها به سرطان پستان مبتلا مى شود كه اين در نوع خود رقم بسيار بالايى به شمار مى رود از اين رو خانم هايى كه پا به سن يائسگى گذاشته اند خيلى حواسشان جمع باشد.
•دير بچه دار شدن
خانم هايى كه نخستين زايمانشان پس از سن ۳۰ سالگى بوده است بيشتر در معرض سرطان پستان قرار دارند، پاره اى از تحقيقات نشان داده است ريسك ابتلا به سرطان پستان در اين دسته از خانم ها حدود ۲ برابر بيشتر از سايرين است كه اين رقم وقتى در كنار ساير علت ها قرار مى گيرد خطر بسيار بزرگى محسوب مى شود. از اين رو توصيه مى شود خانم ها طورى برنامه ريزى كنند كه بچه اولشان در سنين پايين تر از ۳۰ سالگى به دنيا بيايد.
•عادات غذايى
باز هم مثل همه بيمارى هاى ديگر ردپاى رژيم غذايى اينجا هم به چشم مى خورد. چاقى و مصرف زياد غذاهاى پرچربى خطر ابتلا به سرطان پستان را به ميزان زيادى افزايش مى دهد. اما در عوض رژيم هاى سرشار از سبزيجات و ميوه جات تازه كاملاً برعكس عمل مى كنند و باعث حفظ سلامتى بدن در ابتلا به انواع سرطان ها مى شوند.
•چگونه مواظبت كنيد
معاينه پستان توسط خودتان: همه خانم ها بعد از سن ۲۰ سالگى بايد به صورت ماهيانه پستان هاى خود را معاينه كنند. بهترين زمان براى اين كار ۳ روز بعد از آخرين روز قاعدگى ماهانه است. خانم هايى كه قاعده نمى شوند مثلاً به علت يائسگى مى توانند روز مشخصى را تعيين كنند كه در آن روز اين كار را انجام دهند. با لمس همه قسمت هاى پستان ها هرگونه توده زير پوستى، ترشح و تغيير رنگ و اندازه را شناسايى كنيد.
ماموگرافى: تمامى خانم هاى بالاى ۴۰ سال بايد سالانه يا حداكثر هر ۲ سال يكبار ماموگرافى شوند. ماموگرافى بعد از سن ۵۰ سالگى بايد هر سال انجام شود.
معاينه نزد پزشك متخصص: همه خانم هاى بين ۲۰ تا ۴۰ سال بايد هر ۳ سال يك بار براى معاينه كامل پستان نزد پزشك متخصص و معتمد خود مراجعه كنند. اين مورد مخصوصاً در شناسايى توده هايى كه خود خانم ها تشخيص مى دهند خيلى اهميت دارد. از اين رو توصيه مى شود هر خانمى به محض مشاهده هرگونه مورد مشكوك در پستان هايش سريعاً به يك پزشك متخصص و معتمد مراجعه كند تا مورد بررسى بيشتر قرار گيرد.
روزنامه شرق