>>> تـازه های اخـترشـنــاسـی, نجوم و فیزیک <<<

[roje_aria79]

اخبار جديد از مريخ
نجوم- صدرا جزايري: اولين آزمايش تصوير برداري از سطح مريخ توسط مدارگرد شناسايي مريخ بسيار موفقيت آميز بود و محققان را اميدوار كرد تا منتظر نتايج بهتري از فعاليت هاي مدار گردي كه ماموريت خود را از پاييز امسال آغاز مي كند باشند.
مدار گرد شناسايي مريخ داراي سه دوربين است كه در ساعت ۳۶/۲۰ چهارشنبه هفته اخير در حالي كه به مدت ۴۰دقيقه تحت معاينات فنّي قرار گرفته بودند مريخ را نشانه رفتند.استيو ساندر يكي از اعضاي تيم تحقيقاتي اين پروژه در مورد هدف تهيه اين عكس ها مي گويد: گرفتن اين تصوير هاي ابتدايي كمك بسيار بزرگي به تيم تصويربرداري از مريخ است تا كاليبره كردن دوربين ها را با دقّت بيشتري انجام دهند.اين عمليات مخصوصاً براي دو دوربين high resolution و تصوير بردار رنگي از مريخ بسيار با اهميت است.
براي آزمايش دوربين با تفكيك زياد و براي اطمينان خاطر از سلامت و كارايي آن فضاپيما را ۹برابر بالاتر از آن چه در ماموريت اصلي بدان نياز است بردند يعني به ارتفاعي حدود ۲۴۸۹ كيلومتر از سطح مريخ.
با اين وضعيت، تصاوير گرفته شده از تفكيك بسيار بالايي برخوردار بودند كه مقدار آن ۵/۲متر بر پيكسل بود بدين معنا كه جسمي بزرگتر از طول ۵/۲متر در تصاوير قابل تشخيص است.همچنين MRO خود را براي قرار گرفتن در مدار از پيش برنامه ريزي شده اي آماده مي كند.براي اين كار لازم است براي چند بار با جو مريخ تماس پيدا كند تا از سرعتش كاسته شود.
به اين فرآيند، مانور Aerobraking مي گويند كه شايد بتوان به آن گفت ترمز هوايي ! لازم به ذكر است اين مرحله از كار نزديك به ۶ماه به طول خواهد انجاميد.
با استفاده از اصطكاك لايه بالايي جو MROمدار بسيار كشيده خود را به مداري تقريباً دايره اي با دوره تناوب دو ساعت تغيير مي دهد.امّا در اين ۶ماه، يعني تا ۱۰مارس، تست هاي بسيار مهمي از جمله تست دوربين هاي عكس برداري، ابزار هاي شناسايي جو مريخ (دما سنج، نمونه بردار ذرات جو و...) بر روي ابزار هاي مختلف اين مدار گرد صورت خواهد گرفت.در اين دوره از ماموريت فضاپيما ۵۵۰ بار به درون جو رانده مي شود و باز اوج مي گيرد.در ابتدا اين سقوط و اوج ها هر ۳۰ساعت يك بار اتفاق مي افتد و با پيشرفت كار در پايان به ۴بار در روز افزايش مي يابد.
عمليات Aerobraking يكي از پرخطرترين مراحل كار به حساب مي آيد زيرا حتي تغييرات كوچكي در جو باعث مي شود مدار گرد بيش از اندازه در نظر گرفته شده گرم شود و به آن آسيب برسد. براي همين در هنگام فرود به اتمسفر تيم عمليات شتاب سنج را بدقت بررسي مي كنند تا از داغ شدن زياد فضاپيما با كم كردن مدت زمان حضور در جو جلو گيري كنند.جيم گرف، مدير پروژه ي مدار گرد شناسايي مريخ در اين مورد مي گويد: خوشبختانه ما هنوز دو پشتيبان خيلي خوب بر فراز سياره سرخ داريم.نقشه بردار مريخ و اديسه مريخ، اطلاعات ارزشمند اين دو فضاپيما سبب مي شود ريسك عمليات Aerobraking تا حد زيادي كاهش پيدا كند.
همشهری
__________________

[roje_aria79]

كشف ساختار هاي جديد در اورانوس
بي .بي. سي : منجمان كشف كرده اند كه اورانوس داراي حلقه اي آبي رنگ است. اين دومين سياره منظومه شمسي است كه معلوم مي شود حلقه اي به اين رنگ دارد.
اين حلقه نيز مانند حلقه آبي كيوان، وجود خود را احتمالا مديون قمر كوچكي است كه در آن جا خوش كرده است.دانشمندان گمان مي كنند كه نيروهاي ظريف عمل كننده بر غبار موجود در حلقه باعث مي شود كه ذرات كوچكتر به مسير خود ادامه دهند درحالي كه ذرات بزرگتر جذب قمر مي شوند.تيم محققان آمريكايِي در گزارشي كه در نشريه ساينس منتشر شده مي گويد كه ذرات كوچكتر رنگ آبي را منعكس مي كنند و باعث مي شوند حلقه به اين رنگ جلوه كند. ساير حلقه ها - در اطراف مشتري، كيوان، اورانوس و نپتون - متشكل از ذرات هم بزرگ و هم كوچك هستند كه ظاهري قرمز رنگ به آنها مي بخشد.
آبي روشن
منجمان از مدت ها قبل مي دانند كه سياره عظيم گازي اورانوس در احاطه حلقه هاي متشكل از موادي تيره، گاه به قطر ده متر است. اما دسامبر گذشته، تلسكوپ فضايي هابل موفق به كشف دو حلقه ديگر - حلقه هاي دوازدهم و سيزدهم - شد.ستاره شناسان سيستم حلقه ها را در طول موج هاي مادون قرمز با كمك تلسسكوپ كِك در هاوايي رصد كردند.اما بيروني ترين حلقه و قمر يخي آن ماب (Mab)، برعكس حلقه قرمز رنگ داخلي در طيف نوري مادون قرمز قابل رؤيت نبود.
تيمي تحت سرپرستي ايمكه دي پاتر، استاد رشته نجوم در دانشگاه كاليفرنيا در بركلي، كشف كردند كه اين حلقه به رنگ آبي روشن است كه با توجه به شناخت هاي بشر از منظومه شمسي عجيب به نظر مي رسد.
پروفسور دي پاتر گفت: «رنگ آبي نشانه آن است كه اين حلقه غالبا از موادي با ابعاد زيرميكروني (كمتر از يك ميليونيوم متر) تشكيل شده كه بسيار كوچكتر از مواد موجود در اكثر حلقه هاي ديگري است كه قرمز به نظر مي رسند.» اين ذرات ريز - يك هزارم ضخامت موي انسان - عمدتا نور آبي را منتشر و منعكس مي كنند، تقريبا مثل ملكول هاي بسيار ريزي در اتمسفر زمين كه باعث مي شود آسمان زمين آبي به نظر برسد.
حلقه هاي رايج تر به قرمز مي زنند زيرا آنها ذرات بسيار بزرگتري دارند و همچنين ممكن است حاوي مواد سرخ رنگ مثل آهن باشند.به نظر مي رسد كه حلقه هاي بيروني و آبي رنگ كيوان و اورانوس شباهت چشمگيري به يكديگر داشته باشند، حداقل به اين دليل كه هر دو داراي قمرهاي كوچك هستند.
رقص ماه
پروفسور دي پاتر مي گويد: «قمر ماب در داخل حلقه دور سياره مي گردد و دائما هدف اصابت ذرات بسيار ريز (ميكرو شهاب ها) قرار مي گيرد.
از آنجا كه اين قمر هيچ نوع اتمسفري ندارد، اين ذرات با سرعت بالا به سطح آن برخورد مي كنند و باعث برخاستن مواد و ذرات از روي سطح مي شوند. از آنجا كه قمر خيلي كوچك است، ذرات متراكم از قوه جاذبه قمر فرار مي كنند و در مداري حول سياره مركزي به گردش درمي آيند. ذرات كوچكتر به گردش در مداري حول سياره ادامه مي دهند اما ذرات بزرگتر بار ديگر به ماه برخورد مي كنند.»
اين مطالعه در همكاري با مارك شوالتر از موسسه ستي(Search for Extra-Terresterial Intelligence) در كاليفرنيا و هايدي هامل از موسسه علوم فضايي در كلورادو و سران گيبارد از آزمايشگاه ملي ليورمور در كاليفرنيا انجام شد. دانشمندان قصد دارند سال آينده، زماني كه حلقه هاي محو اورانوس آشكارتر مي شود، رصدهاي تازه اي انجام دهند.

[roje_aria79]

شبيه سازي قوي ترين انفجارها در كيهان
ايسنا: قوي ترين انفجارها در فضاي كيهاني، انفجار تشعشعات مرموز گاما است كه اكنون ستاره شناسان بر اين باورند كه در حقيقت برخوردهاي بسيار شديد بين ستارگان نوتروني هستند.
شبيه سازي جديد صورت گرفته نشان مي دهد كه در لحظات پس از برخوردهاي شديد ياد شده، انفجار عظيمي موجب ايجاد يك ميدان مغناطيسي مي شود كه ۱۰۰۰ ميليون ميليون برابر قوي تر از ميدان مغناطيسي زمين است. به گفته ستاره شناسان چنين ميدان مغناطيسي قوي ترين ميدان مغناطيسي در فضاي كيهاني است. اين شبيه سازي هفته ها و به وسيله يك ابررايانه جهت محاسبه تنها چند ميلي ثانيه از يك برخورد شديد ميان ستاره ايي بين ستارگان نوتروني انجام شد.
__________________

[roje_aria79]

گوگل و نمايش مستقيم از مريخ
بزرگترين موتور جستجوي اينترنتي جهان در اقدامي بي سابقه و با همكاري ناسا اين امكان را به كاربران مي دهد تا بصورت زنده و مستقيم سياره مريخ را مشاهده نمايند.اين سرويس جديد كه به دليل هزار و نهصدمين سال تولد ستاره شناس معروف يعني پرسيوال لاول است بنام Google Mars در سايت گوگل قرار داده شده است و اين امكان را به كاربران مي دهد كه از سه جهت اين سياره سرخ را مشاهده نمايند. همچنين در كنار اين سرويس نقشه اي كامل از سياره تعبيه شده است كه بصورت الكترونيكي تمامي پستي ها و بلندي هاي مريخ را مي توان با آن مشاهده كرد. گفته مي شود اين سرويس به حدي كارآمد است كه مي توان در صورت وجود يك انسان زنده بر سطح مريخ آن را مشاهده كرد.
__________________

[roje_aria79]

نمایش بی نظیر دنباله دار تکه تکه
در اواخر سال گذشته، دنباله دار پوجمانسکی پس از یک سال هدیه سال نو رصدگران ایرانی را به ارمغان آورد و با ظهور خود پس از مدت ها دوباره دنباله دارها را به فهرست اجرام رصدی با ابزار های ساده اضافه کرد. اما با توجه به دنباله داری که به تازگی به حد دید دوربین های دوچشمی رسیده است و اکنون انتظار رصدهای های شما را می کشد، رصد هیچ دنباله داری در چند سال اخیر چنین جذاب نبوده است؛ دنباله داری که در مقابل چشمان ما در حال مرگ و تکه تکه شدن است.
شواسمان-واخمان-۳ (S-W-۹) ، نام جرمی است که سکوی هفتاد و سوم دنباله دارهای دوره ای را از نظر زمان کشف به خود اختصاص داده است (نام کامل این دنباله دار ۷۳P-C/Schwassmann-Wachmann ۳ است). این دنباله دار در سال ۱۹۳۰ میلادی به کمک دو رصدگر معروف دنباله دار ها به طور مشترک کشف شد. گرچه در دوره کوتاه ۵/۵ ساله به دور خورشید می گردد اغلب وقتی به نزدیکی خورشید باز می گردد این دنباله دار کوچک چندان درخشان نمی شود. به همین دلیل پس از سال ۱۹۳۰ میلادی تا سال ۱۹۷۹ رصد نشد. سپس در سال ۱۹۹۰ میلادی بار دیگر رصد شد و پس از آن تا به امروز هر بار که به خورشید نزدیک می شود زیر نظر تلسکوپ های زمینی است. آخرین گذر آن به سال ۲۰۰۱ میلادی باز می گردد. که در آن سال در پرنور ترین حالت به قدر ۸+ رسید.

هسته دنباله دار در بازگشت سال ۱۹۹۵ خود تکه تکه شد و باعث شد تا در آن سال دنباله دار ناگهان پرنور شود(مطابق نمودار قدر سال ۱۹۹۵)؛ به طوری که حدود دو قدر پرنور شد. پس از این اتفاق هسته دنباله دار به سه قسمت اصلی تقسیم شد که این سه بخش را A,B و C نامیدند (بزرگترین تکه cاست). پس از آن دنباله دار باز هم به قسمت های بیشتری تقسیم شد به طوری که اکنون که با تلسکوپهای بزرگ بازگشت دوباره آن زیر نظر گرفته شده است هسته دنباله دار حدود ۲۰ تکه است که شگفتی اخترشناسان را به همراه داشته است. منظره این تسبیح دانه هایی از کوه های یخ در فضا، منظره دنباله دار شومیکر-لوی ۹ را در ذهن تدایی می کند کع در سال ۱۹۹۴ تکه های آن به مشتری برخورد کردند. البته با این تفاوت که با تلسکوپ های آماتوری کوچک سه تکه و با تلسکوپ های آماتوری بزرگ، به شرطی که رصدگر دنباله دار ها باشید می توانید در شرایط ایده آل تا ۷ قسمت آن را تشخیص دهید.

ملاقات این دنباله دار این بار بسیار استثنایی است، نه فقط به دلیل اینکه تکه تکه شده است بلکه به این علت که دنباله دار بیش از هر از زمان دیگری بجز زمان کشف آن به زمین نزدیک می شود و در نتیجه درخشان می گردد، در حدی که از اوایل اردیبهشت می توان پرنورترین تکه دنباله دار را به دور از نور شهر با چشم غیر مسلح دید. دنباله دار در ۲۳ اردبهشت به نزدیک ترین فاصله از زمین (۰۷/۰ واحد نجومی) و در ۱۷ خرداد به حضیض مدار خود به دور خورشید می رسد. اوج درخشش آن نزیدک به ۲۳ اردیبهشت است اما متاسفانه در آن شبها نور شدید ماه کامل از زیبایی آن می کاهد و بهترین زمان برای عکسبرداری و رصد آن بازه ۱۵ تا ۲۰ اردیبهشت است. هرچند که هزاران منجم آماتور و صدها اخترشناس حرفه ای در سراسر جهان از اکنون به مشاهده، ثبت و دنبال کردن تغییرات درخشندگی و افزایش تکه های هسته دنباله دار می پردازند.

اما سه قطعه ای که از اکنون با تلسکوپ های آماتوری قابل رویت اند، G،B و C هستند. البته قطعه C طبق پیش بینی ها بسیار پرنور می شود و احتمالا در بهترین شرایط به قدر حدود ۴ و حتی در حالت خوشبینانه به قدر حدود ۳ می رسد، یعنی چنان درخشان که شاید از درون شهر نیز با چشم برهنه دیده شود. B پس از یک فوران که احتمالا حاصل دو تکه شدن آن بوده است در ۲۴ فروردین به قدر حدود ۵/۸ رسیده است و با دوربین های دوچشمی مناسب به دور از نور شهر قابل رویت است. تکه C روشنایی شبیه به آن دارد. اما قطعه G نیز دچار فوران شده است (احتمالا دو تکه شدن) در ۲۳ فروردین به قدر ۱۲ رسیده است. رصد این تکه هنوز آن چنان ساده نیست. اگر مایل به رصد قطعه های دیگر هستید، می بایست تا آستانه پرنوری دنباله دار صبر کنید چرا که این قطعات بسیار کوچک و کم نور هستند و رصد آنها به تجربه فراوانی در زمینه رصد دنباله دار ها احتیاج دارد. ( در قسمت زیر منحنی نوری قطعه های مزبور و همچنین تکه های کم نور تر تصویر شده است).

در هنگام اوج روشنایی دنباله دار احتملا تکه C از قدر ۵/۳ و همچنین قطعه B نیز با قدر حدودی ۶ در حد دید چشم های تیزبین رصدگران به دور از نور شهر باشد. در آن هنگام قطعه G نیز از قدر۹ یا ۱۰ به خوبی با ابزار های ساده رصدی و با کمی دقت در فاصله کمی از دو قطعه B و C قابل رویت است. بقیه قطعات را نیز می توانید با تلسکوپ های بزرگ یا عکسبرداری های طولانی مدت و در فاصله بسیار نزدیکی از B، CوG از قدر حدود ۱۱ تا ۱۲ جستجو کنید.

اکنون دنباله ای بسیار کوچک در گیسوی دو تکه پرنورتر ثبت شده است که هنوز با ابزارهای آماتوری محسوس نیست ولی شاید در شبهای آینده دنباله ای بارز و دیدنی شوند. این دنباله دار ها در فاصله بسیار نزدیکی از یک دیگر قرار دارند و می توانید تمامی آنها را به فاصله بسیار کمی از یک دیگر رصد کنید.

امکان بارش شهاب
در سال ۱۹۳۰ که دنباله دار شواسمان-واخمان۳ کشف شد بارش شهاب نه چندان بارزی دیده شد و امکان پدیدار شده بارشی تا ۶۰ تا ۷۰ شهاب در ساعت در اوج (ZHR) برای ۱۸ و ۱۹ خرداد پیش بینی شد. چنین امکانی برای امسال نیز هست اما چندان احتمال قوی ای نیست و اخترشناسان نزدیک ترین بارش شهاب دیدنی از برخورد ذرات به جای مانده از این دنباله دار منهدم شده با جو زمین را در بهار سال ۲۰۲۲ می دانند.

رصد و تهیه گزارش
به یاد داشته باشید که برای رصد این دنباله دار به مناطق تاریک بروید؛ پیش از رصد مکان آن را به خوبی به خاطر بسپارید. در صورت امکان به کمک موتور ردیاب و نوردهی های چند دقیقه ای از آن عکس بگیرید و اگر این امکان برای شما وجود نداشت از آن طراحی کنید. رصد های مداوم و منظم داشته باشید و عکس ها و گزارشات خود را برای منابع معتبر بین المللی مانند [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] و [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] و همچنین مجله نجوم بفرستید. در روز های آینده در همین صفحه اخبار اين دنباله دار به روز می شود تا شما در جریان روند پر نور شدن این دنباله دار و اخبار و اطلاعات مربوط به آن قراربگیرید.




__________________

[roje_aria79]

سياره اي بزرگتر از پلوتو
پارس اسكاي: تلسكوپ فضايي هابل ناسا براي نخستين بار به رصد سياره دور دست تازه كشف شده كه در حال حاضر زنا نامگذاري شده است پرداخت و نشان داد كه اين سياره تنها كمي از پلوتو بزرگتر است. نتايج به دست آمده از رصدهاي انجام شده توسط پايگاه هاي زميني نشان مي داد كه اين سياره ۳۰ درصد از پلوتو بزرگتر است در حالي كه هابل در ۹ و ۱۰ دسامبر ۲۰۰۵ قطري معادل ۱۴۹۰ مايل را براي زنا محاسبه كرد. هابل پيش از اين قطر پلوتو را ۱۴۲۲ مايل محاسبه كرده بود. مايك براون پژوهشگر تيم كاشف زنا در اين باره گفت: «هابل تنها وسيله اي است كه مي تواند ابعاد واقعي سياره را در نور مرئي اندازه گيري كند. زنا ۱۶ ميليارد كيلومتر از زمين فاصله دارد و اين سياره تنها ۵/۱ پيكسل از ميدان ديد هابل را اشغال مي كند ولي همين مقدار اندك كافي است تا هابل بتواند اندازه اين سياره را تعيين كند.»
يكي از عواملي كه دانشمندان احتمال مي دادند زنا سياره بزرگي باشد، درخشندگي آن بود كه حاصل از بازتاب نور خورشيد است. اما اكنون معلوم شد قطر اين سياره بسيار كوچكتر از آن چيزي است كه تصور مي شد به همين دليل زنا مي تواند يكي از درخشان ترين سياره هاي منظومه شمسي با بازتاب بسيار زياد نور خورشيد باشد. در ميان اجزاي منظومه شمسي انسلادوس به دليل وجود سطح يخي و آبفشان هاي بسيار، بيشترين بازتاب سطحي را دارد. دانشمندان تصور مي كنند اين بازتاب بالا در اثر وجود متان يخ زده روي سطح سياره است. شايد اين سياره در هنگام نزديك بودن به خورشيد داراي اتمسفري از متان بوده است و اكنون كه در اين فاصله دور از خورشيد قرار گرفته اتمسفر آن به صورت برف روي سطح اين سياره نشسته است.
__________________

[roje_aria79]

مشاهده يك «كوتوله سفيد» بدون استفاده از تلسكوپ
ايسنا: ستاره شناسان اخيراً متوجه شده اند كه يك ستاره معروف،موسوم به RS ophiuchi كه رو به تاريكي مي رود به اندازه كافي درخشان شده است كه بتوان بدون تلسكوپ هم آن را مشاهده كرد.
اين ستاره كوتوله سفيد طي ۱۰۰ سال گذشته پنج بار ديگر نيز چنين درخشش فوق العاده اي داشته است و ستاره شناسان معتقدند كه اين موضوع مربوط به فرو ريزش آن در يك ستاره نوتروني است. اين ستاره معروف در واقع يك سيستم دوتايي است كه يك ستاره غول پيكر قرمز رنگ بزرگتر از خود نيز دارد.
__________________

[Renjer Babi]

سلام ببخشید دوستان مودمم خراب شده بود نتونستم بیام
بالای سرمان، جایی‌که میدان مغناطیسی زمین با بادهای خورشیدی برخورد می‌کند، هزاران حباب گاز فراداغ در هر لحظه متورم می‌شوند و می‌ترکند. با کشف این حباب‌ها، دانشمندان بالاخره توانسته‌اند اندرکنش بین بادهای خورشیدی و میدان مغناطیسی زمین را درک کنند.
این کشف هیجان‌انگیز به کمک ناوگان فضایی کوچک آژانس فضایی اروپا، کلاستر، و ماموریت مشترک اروپایی- چینی دابل‌استار انجام شده است. این ماهواره‌ها در ارتفاع 13 تا 19 برابر شعاع زمین حرکت می‌کنند و هر وقت که به نیم‌کره روشن زمین وارد می‌شوند، با این حباب‌ها برخورد می‌کنند. این حباب‌ها که چاله‌های چگالی نام دارند، فضاهایی هستند که چگالی گاز در آنها ناگهان به یک‌دهم مقدار اول خود افت می‌کند، اما دمای آن از یکصدهزار درجه سانتی‌گراد به ده‌میلیون درجه سانتی‌گراد افزایش می‌یابد

در این نمای هنرمندانه، مغناطیس‌کره زمین به رنگ آبی در جریان بادهای خورشیدی قرار گرفته است. باد خورشیدی، گازی از ذرات باردار است که پیوسته از خورشید به بیرون تابیده می‌شود و در این تصویر از سمت چپ تصویر وارد می‌شود. در برهمکنش باد خورشیدی با مغناطیس‌کره زمین، یک منطقه ضربه‌ای پایدار ایجاد می‌شود که ضربه کمانی نام دارد. این محدوده که با کمانی زردرنگ مشخص شده است، در مقابل مگنتوپاز، مرز خارجی لایه مغناطیس‌کره تشکیل می‌شود

وقتی ناوگان کلاستر برای نخستین بار از این حباب‌ها عبور کرد، جرج پارکز، اخترشناس دانشگاه کالیفرنیا، برکلی فکر کرد که این اطلاعات عجیب و غریب مربوط به اختلال‌های پیش‌آمده در ابزارهای فضاپیما است؛ اما وقتی هر چهار مدارگرد اطلاعات یکسانی را ارسال کردند، متوجه شد که این اطلاعات حقیقی است. پیش‌از این هم فضاپیماهایی که از این منطقه عبور می‌کردند، حباب‌های مشابهی را شناسایی می‌کردند و دانشمندان آنها را جریان‌های داغ غیرعادی تفسیر می‌کردند؛ اما پارکز حدس زد که حباب‌هایی که کلاستر پیدا کرده است، منشا متفاوتی دارد.
او توانست نشانه‌های این حباب‌ها را در داده‌های دابل‌استار که در هربار گردش به دور زمین، معمولا از بیست تا چهل حباب عبور می‌کند نیز بیابد. پارکز و همکارانش با ارتباط دادن داده‌های مختلف فضاپیماها فهمیدند این حباب‌ها تا هزار کیلومتر گسترده می‌شوند و احتمالا تا ده ثانیه هم دوام می‌آورند، سپس می‌ترکند و جای خود را به بادهای خورشیدی چگال‌تر و خنک‌تر می‌دهند.
این گروه تحقیقاتی هنوز از منبع انرژی این پدیده مطمئن نیست، اما شواهد مهمی وجود دارند که برخورد بادهای خورشیدی با میدان مغناطیسی زمین که لایه‌ای مرزی به نام موج کمانی ایجاد می‌کند، انرژی مورد نیاز انبساط این حباب‌ها را فراهم می‌کند. ضربه‌های کمانی در جای‌جای طبیعت دیده می‌شوند. آشناترین آنها را در مقابل دماغه کشتی‌ها می‌توان یافت، همان برجستگی آب سفیدی که جلوتر از کشتی حرکت می‌کند. در پروازهای فراصوت هم این پدیده دیده می‌شود که به دیوار صوتی مشهور است. وقتی هواپیما با سرعتی بیش‌تر از سرعت‌صوت در هوا حرکت می‌کند، امواج صوتی در مقابل هواپیما جمع می‌شوند و انرژی درنهایت به شکل صدای کر کننده شکسته‌شدن دیوار صوتی تلف می‌شود. ضربه کمانی بین میدان مغناطیسی زمین و بادهای خورشیدی هم از بسیاری جهات شبیه به دیوار صوتی است، اما مهم‌ترین تفاوت آن با انواع آشنای امواج ضربه‌ای این است که دانشمندان هنوز نمی‌دانند که چه چیزی متناظر با شکسته‌شدن دیوار صوتی است و ضربه کمانی انرژی خود را چگونه تخلیه می‌کند

هواپیمای جنگنده با سرعت فراصوت از دیوار صوتی که یک موج ضربه ای کمانی است، عبور میکند.


این حباب‌های تازه کشف‌شده می‌تواند راهنمای خوبی برای یافتن این قطعه گمشده باشد. کار فعلی اخترشناسان جمع‌آوری اطلاعات بیشتری از این حباب‌ها است تا بتوانند مدل دقیقی را تهیه کنند و آن را با شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای بیازمایند. ممکن است این حباب‌ها در اثر انرژی فراوان موجود در ضربه کمانی ایجاد شوند، اما برای اطمینان یافتن از صحت این گمان باید منتظر مقایسه نتایج شبیه‌سازی‌ها و حقایق ارسالی ماهواره‌ها بود که آن‌هم به این زودی‌ها امکان‌پذیر نیست

[Renjer Babi]

تکشاخ V838، شاید برای به‌خاطر سپردن نام آسانی نباشد، اما تصویرش یکی از ماندگارترین تصاویری است که تلسکوپ فضایی هابل در سال‌های اخیر تهیه کرده است. هابل در سال‌های 2002 و 2003، شش تصویر از این ستاره تهیه کرد که آن را در حال فوران مواد به بیرون نشان می‌داد. باگذشت زمان، پرتوهای نور درخشان ستاره ابر بسیار بزرگی از گاز و غبار را روشن کرد که پهنایش به یک سال نوری می‌رسید. اما چه عاملی موجب فوران این مواد و تشکیل چنین ابر بزرگی شده بود؟ گروهی از اخترشناسان حدس می‌زنند این منظره، صحنه نابودی سیارات این منظومه ستاره‌ای است. آنها می‌گویند گویی ستاره مادر سیاراتش را بلعیده است




اخترشناسان سال‌ها بود که تکشاخ V838 را یک ستاره‌ متغیر معمولی تشخیص داده بودند، اما در سال 2002 این ستاره ناگهان ششصدهزار بار درخشان‌تر از خورشید شد و با قدر مطلق 8- ، یکی از درخشان‌ترین ستارگان کهکشان راه‌شیری لقب گرفت. به‌مرور زمان، پرتوهای نور این فوران اطراف ستاره را روشن کرد و هاله‌ای عظیم را در اطراف ستاره نمایان ساخت، ابری کروی متشکل از مواد خامی که سال‌ها به بیرون از ستاره فوران کرده بود. اما ستاره آرام نگرفت و سه بار پشت‌سرهم فوران کرد. تکشاخ V838 به موجودی شگفت‌انگیز تبدیل شده بود.
اکنون مدتی است اخترشناسان در تلاشند این معما را حل کنند که چه عاملی توانسته این ستاره را سه بار به این فوران‌های بسیار قدرتمند بکشاند و دوباره آن‌را آرام کند. آنها مدل‌های مختلفی را ارایه کرده‌اند، مثلا یک ستاره نوترونی یا کوتوله سفید درون یک غول سرخ گیر افتاده و فوران کرده است، یا دو ستاره همدم در یک منظومه دوتایی به‌هم برخورد کرده‌اند و مقادیر عظیم انرژی آزاد کرده‌اند. اما به تازگی، گروهی بین‌المللی از اخترشناسان به سرپرستی آلون رتر از دانشگاه ایالتی پن، در مقاله‌ای پیشنهاد داده‌اند که مدل شکار سیارات با مشاهدات سازگاری بیشتری دارد. آنها پیشنهاد کرده‌اند این فوران‌های سه‌گانه زمانی روی داده است که ستاره تکشاخ V838 سه سیاره هم‌اندازه مشتری را بلعیده بود!
در گذشته‌ای نزدیک، نخستین سیاره به لایه خارجی ستاره مادر نزدیک و اندکی بعد به مادر ملحق شد. افزایش چگالی درون جو ستاره سبب شد حرکت سیاره کند شود و در مسیری مارپیچی به مرکز ستاره نزدیک شود. سیارات مشتری‌مانند دارای مقادیر عظیمی دوتریوم (ایزوتوپ هیدروژن با یک پروتون و یک نوترون در هسته) هستند، اما جرم آنها به‌اندازه‌ای نیست که فشار گرانشی در هسته‌شان شرایط گداخت هسته‌ای را فراهم کند. اما سیاره اول در نزدیکی‌های هسته ستاره، دمای یکصد‌هزار درجه کلوین را احساس کرد و همین برای آغاز فرآیند هم‌جوشی هسته‌ای دوتریوم کافی بود. سوخت هسته‌ای تازه‌ای به هسته ستاره رسیده بود و انفجاری بسیار عظیم در ستاره تکشاخ V838 به‌وقوع پیوست. این نخستین فورانی بود که اخترشناسان ثبت کردند.



با این فوران، ستاره منبسط شد و دو سیاره دیگر را نیز به‌ دام انداخت. آن سیارات هم به سرنوشت سیاره اول دچار شدند و فوران‌های دوم و سوم نیز به وقوع پیوست. محاسبات اخترشناسان نشان می‌دهد انرژی آزادشده در این فرآیند سیاره‌خوری با مشاهدات تلسکوپ فضایی هابل از این ستاره به‌خوبی همخوانی دارد

[Renjer Babi]

جسدهای ستاره‌ای چگال قدیمی و رها شده در فضا، اگر گذارشان به ابرهای گازی شیرخوارگاه‌های ستاره‌ای بیفتد، شانس دومی برای زندگی پیدا خواهند کرد. پژوهشگران در تحلیل‌های جدید خود نشان داده‌اند این جسدهای تنها که چیزی جز ستارگان نوترونی نیستند، با فروریزش گاز بر سطحشان، پرتوهای ایکس می‌تابانند


شرح عکس: صدها منبع پرتو ایکس ناشناخته در تصویر رصدخانه فضایی تابش ایکس چاندرا از مرکز کهکشان راه‌شیری شناسایی شده است


بدین ترتیب، این ستارگان نوترونی تنها می‌توانند عامل صدها منبع ناشناخته تابش ایکس در نزدیکی مرکز کهکشان خودمان باشند که پیش‌ازاین جفت‌های ستاره‌ای تشخیص داده شده بودند. اما رصدهای جدید تلسکوپ‌های فضایی تابش ایکس، مشخص کرد این منابع ناشناخته نمی‌توانند ستارگان معمولی باشند.
ستاره نوترونی، هسته کوچک و فوق‌چگالی است که پس از انفجار ابرنواختری ستارگان ابرسنگین برجای می‌ماند. مدل‌های تحول کهکشانی پیش‌بینی می‌کنند که یکصدمیلیون ستاره نوترونی در کهکشان راه‌شیری وجود داشته باشد؛ اما شناسایی این ستارگان بسیار دشوار است، چراکه اغلب آنها هیچ تابشی از خود ساطع نمی‌کنند. اما برخی از آنها را می‌توان آشکار کرد. ستارگان نوترونی جوانی که تنها چندمیلیون سال از عمرشان گذشته، امواج رادیویی می‌تابانند و آنهایی که در یک منظومه دوتایی بر گرد ستاره‌ای معمولی می‌گردند، مواد خام ستاره‌ای را از همدم خود جذب می‌کنند و پرتوهای ایکس می‌تابانند.
پیش‌از این بسیاری از اخترشناسان پیشنهاد داده بودند که ستارگان نوترونی پیر و تنها هم می‌توانند با جذب گاز از ابرهای گاز چگال مرکز کهکشان، پرتوهای ایکس بتابانند. اما به عقیده شائونگ نان ژانگ، اخترشناس دانشگاه چشینگوآ در پکن، تنها ایراد این پیشنهاد این بود که ‌کسی نتوانسته بود آنها را رصد کند. اما اکنون، وی و همکارانش حدس می‌زنند که اغلب هشتصد جرم ناشناخته تابنده پرتوهای ایکس که رصدخانه فضایی چاندرا آنها را در نزدیکی مرکز کهکشان پیدا کرد، همین دسته از ستارگان نوترونی هستند.
این گروه با تحلیل تصاویر رادیویی کهکشان توانستند موقعیت ابرهای گاز را در اطراف مرکز کهکشان تعیین کنند. با مقایسه این نقشه و موقعیت اجرام تابنده پرتوهای ایکس، آنها متوجه شدند که درخشان‌ترین این اجرام از ابرهای فشرده‌تر گاز عبور می‌کنند، جایی که ستارگان جدید متولد می‌شوند، و آنهایی که کم‌نورترند اغلب در نواحی نسبتا کم‌چگال یافت می‌شوند.
بیشتر ستارگان نوترونی تنهایند تا آن‌که عضو یک مجموعه‌ای چند ستاره‌ای باشند. ستارگان نوترونی همدم‌دار آن‌قدر درخشان هستند که در طول‌موج ایکس دیده شوند، چرا که نسبتا جوانند و میدان مغناطیسی قدرتمندی دارند. این میدان مغناطیسی مانع از انباشته‌شدن گاز محیط در منظومه ستاره‌ای می‌شود. بدین ترتیب بسیاری از منابع تابش ایکس باید ستارگان نوترونی تنها باشند.
این پدیده در مناطقی که ماده میان‌ستاره‌ای به‌اندازه کافی چگال وجود داشته باشد، محتمل است. البته به این نکته نیز باید توجه کرد که تولید پرتوهای ایکس به این روش بازدهی مناسبی ندارد و نمی‌توان این پدیده را به تنهایی به درخشان‌ترین منبع‌های پرتوی ایکس مرتبط کرد.
اما همه اخترشناسان با این نظر موافق نیستند. مارتن وان‌کرکویجک، اخترشناس دانشگاه تورنتو می‌گوید: روش اندازه‌گیری درخشندگی حقیقی هر منبع پرتو ایکس، این است که تخمین بزنیم چه کسری از انرژی این پرتو را گرد و غبار میان‌ستاره‌ای بین ما و منبع جذب کرده است. بدین ترتیب، ارتباط بین درخشندگی منبع و مقدار گاز اطراف آن بی‌معنی خواهد شد. اما این بدان معنی نیست که ایده ستارگان نوترونی تنها نادرست باشد، بلکه بدان معنی است که برای اثبات این موضوع به شواهد بیشتری نیاز است.