لایه بستر آکواریوم های آب شیرین
لایه بستر، درواقع کف آکواریوم را می پوشاند و در آکواریوم های حاوی گیاه، ریشه گیاه در درون آن قرار می گیرد. در آکواریوم های آب شیرین صرفنظر از اینکه حاوی گیاه باشند یا خیر، مهمترین مسأله ای که باید در رابطه با لایه بستر، مورد توجه قرار گیرد، نوع مواد تشکیل دهنده آن است. در واقع، مواد تشکیل دهنده لایه بسستر نباید باعث افزایش یا کاهش pH و یا تغییر درجه سختی آب آکواریوم شود. به عنوان مثال، مرجان ها و صدف های خرد شده و برخی از انواع شن و ماسه ها باعث افزایش pH و سختی کربن آب می شوند و در نتیجه برای لایه بستر آکواریوم نمی توان از آنها استفاده کرد. در آکواریوم هایی که حاوی گیاه هستند باید در انتخاب مواد تشکیل هنده لایه بستر، دقت بیشتری به خرج داد زیرا گیاهان برای رشدونمو به مواد مغذی خاصی نیاز دارند که معمولاً در آکواریوم یافت نمی شود. و یا میزان آن کافی نیست. بالطبع اینگونه مواد نسبت به مواد تشکیل دهنده لایه بستر در آکواریوم های فاقد گیاه، گرانتر هستند.
هرگز از شن های مصنوعی که در واقع ذرات رنگی شیشه ای، پلاستیکی و سرامیکی هسنتد برای ایجاد لایه بستر آکواریوم استفاده نکنید وهمواره از مواد طبیعی برای این کار استفاده نمایید.
برای انتخاب لایه بستر مناسب همواره به نکات زیر توجه نمایید:
اندازه ذرات تشکیل دهنده لایه بستر آکواریوم:
ذرات تشکیل دهنده لایه بستر آکواریوم باید قطری معادل 3 تا 8 میلی متر داشته باشند. اگر ذرات، از این حد، درشت تر باشند مانع رشد ریشه گیاهان شده و اگر از این حد ریزتر باشند باعث ایجاد فشردگی و در نتیجه له شدن ریشه گیاهان می شوند.
ضخامت لایه بستر آکواریوم:
ضخامت لایه بستر، بستگی به نوع گیاهان آکواریومی، بین 5 تا 5/7 سانتی متر متغیر است.
گیاهان آبزی را می توان براساس نوع ریشه به چهار گروه تقسیم کرد:
1- گیاهانی که ریشه های خود را به چوب و یا صخره می چسبانند، در نتیجه ریشه این گیاهان نیازی به شن ندارد. Anubias،Microsorium و Bolbitis از این گروهند.
2- گیاهانی که ساقه های زیرزمینی بزرگی دارند. Aponogetonو Nymphaeaبه این گروه تعلق دارند.
3- گیاهانی که ساقه های بلند و ریشه های کوتاه دارند. Hygrophilaو Rotala از این دسته اند.
4- گیاهانی که ریشه های عمقی دارند نظیر Cyptocoryne
وEchinodorus
پس می توان گفت، ضخامت لایه بستر آکواریوم باید به اندازه ای باشد که شرایط مناسبی را برای رشد گیاهان، فراهم آورد، در نتیجه، مقدار آن بسته به نوع گیاهی که قصد نگهداری از آن را داریم متفاوت است. به عنوان مثال، کاملاً واضح است برای پرورش گیاهانی که ریشه های عمقی دارند باید ضخامت لایه بستر را افزایش دهیم زیرا اگر لایه بستر به حد کافی ضخیم نباشد ریشه گیاه درهم گره می خورد و بالطبع گیاه با کمبود مواد غذایی مواجه خواهد شد. برای پرورش این نوع گیاهان باید لایه بستر، ضخامتی معادل 6 سانتی متر داشته باشد.
جنس مواد تشکیل دهنده لایه بستر آکواریوم:
همانطور که گفتیم بهتر است برای ایجاد لایه بستر در آکواریوم، همواره از مواد طبیعی استفاده نمود و از شن های مصنوعی که به صورت ذرات رنگی شیشه ای، پلاستیکی و سرامیکی که در بازار موجود هستند استفاده نکنید.
بهترین کار این است که از سنگ های رودخانه ای برای ایجاد لایه بستر در آکواریوم، استفاده کنید این سنگ ها را می توانید یا از رودخانه ها جمع آوری کنید و یا از شرکتهایی که پروژه های خاکبرداری و راهسازی را انجام می دهند تهیه نمایید. البته از آنجائیکه این سنگها معمولاً درشت هستند باید آنها را بشکنید تا ذرات ریزتری بدست آید.
نحوه قرارگیری لایه بستر آکواریوم:
مواد تشکیل دهنده لایه بستر آکواریوم را همواره به صورت لایه لایه بر روی هم قرار دهید تا بدین ترتیب، انواع مختلف مواد، در لایه های جداگانه قرارگیرند. به عنوان مثال، برای ایجاد لایه زیرین بستر، ذرات را با مقدار کمی کود، مخلوط نموده و کف آکواریوم را با آن بپوشانید. سپس لایه ای از ریزترین ذرات موجود را با ضخامتی معادل دوبرابر ضخامت لایه زیرین، به روی آن قرار دهید. توجه داشته باشید که ذرات این لایه برخلاف ذرات لایه زیرین، نباید با کود مخلوط شوند. قبل از اینکه آکواریوم را از آب، پر کنید حتماً سطح بستر آکواریوم را با ظرفی (بشقاب و یا کاسه) بپوشانید تا کود موجود درلایه زیرین به هم نخورد و بالا نیاید.
استفاده از مواد مغذی مکمل در لایه بستر آکواریوم:
1- یکی از مواد مغذی مورد نیاز در آکواریوم های آب شیرین حاوی گیاه، Laterite است.
لاتریت، درواقع، خاک یا صخره ای است که در نواحی گرمسیر یافت می شود و سرشار از آهن است. از آنجائیکه این خاک، فاقد سیلیس بوده و در عوض، حاوی ذرات ریز کوارتن و مقادیر کمی هیدروکسید آلومینیوم است نمی توان آنرا از دسته خاکهای رس به شمار آورد. لاتریت، از تجمع هیدروکسید آهن و آلومینیوم تشکیل می شود و در رشد گیاهان اثر مطلوبی دارد.
امروزه می توانید به راحتی لاتریت را از بازار تهیه کرده و مورد استفاده قرار دهید. برای افزودن آن به لایه بستر آکواریوم ابتدا باید مقدار کمی از آنرا با شن یا سنگریزه مخلوط نموده و در صورت تمایل، مقداری کود گیاهی به آن بیفزایید سپس کف آکواریوم را با مخلوط حاصل بپوشانید و بعد، روی آن را با لایه ای از شن یا سنگریزه به ضخامت حداقل 5 سانتی متر بپوشانید.
لاتریت، pH آب را تغییر نمی دهد و چون فاقد سیلیس است وجود آن، باعث اضافه شدن سیلیس به آب نمی شود، در عین حال چون سرشار از آهن است. می تواند آهن مورد نیاز گیاهان را تأمین کند. برای تأمین آهن مورد نیاز گیاهان، استفاده از خاک رس یا لاتریت در لایه بستر آکواریوم الزامی است.