پی و متعلقات

[Mahdi/s]

ابعاد پي

عرض و طول و عمق پي ها کاملاٌ بستگي به وزن ساختمان و قدرت تحمل خاک محل ساختمان دارد. در ساختمانهاي بزرگ قبل از شروع کار بوسيله آزمايشات مکانيک خاک قدرت مجاز تحملي زمين را تعيين نموده و از روي آن مهندس محاسب ابعاد پي را تعيين مي نمايد .

نکات مهم در اجراي پي کني

در ابتدا پي کني بايد به عنوان نمونه جاي يکي از پي ها را کند به حدي که به خاک سفت و دژ رسيد و وقتي به خاک سفت رسيديم آن نقطه براي ما صفرو صفر کف محسوب مي گردد و بقيه پي ها را نيز طبق اين تراز بدست آمده حفر مي کنيم . پس بايد همواره به زمين دژ و سخت (خاک 90 درصد تراکم يا خاکي که قابل بارگذاري باشد) برسيم .

همواره بايد قبل از پي کني نوع قالب مورد استفاده در بتن ريزي با توجه به حجم بتن ريزي ، صرفه اقتصادي ، فراواني و مقدار موجود از مصالح مورد استفاده در قالب بندي در منطقه و سرعت و زمان اجراي مورد درخواست کارفرما مورد ارزيابي قرار گرفته و بهترين گزينه انتخاب شود و با توجه به آن مقدار کندمان اضافه بر ابعاد اصلي فونداسيونها تعيين گردد به طوري که اگر از قالب آجري مي خواهيم استفاده کنيم به ميزان 20 سانتيمتر از هر طرف جا بگذاريم و در صورت استفاده از قالب فلزي و چوبي اين مقدار صرفه جويي مي گردد . همواره بايد سعي کرد نقاط آکس و نقاط off موجود در سايت پروژه حفظ و به خوبي نگهداري شوند و تدابيري اتخاذ گردد که نقاط ثابت شده و دچار جابجايي نشوند زيرا بلافاصله بعد از اين مرحله بايد صفحه ستونها در آکس خود قرار گرفته و در صورت نبودن اين نقاط کار بسيار مشکل مي گردد .

بهترين زمان براي پي کني فصل بهار بعد از باران هاي موسمي است که خاک نشست خود را به خوبي انجام داده است و تقريبا سطح خاک هموار شده است و به علت رطوبت زمين کندمان آسانتر صورت مي گيرد.

گچ ريزي به اين صورت انجام مي گيرد که توسط دوربين نقاط آکس مشخص مي گردد و بوسيله شابلونهايي که جاي نقطه آکس در آن تعبيه شده است گچريزي فونداسيونها و شناژها انجام مي گيرد و پس اتمام توسط کمي آب جاي گچ ريزي خيس مي شود که جاي گچ ها با عبور و مرور عادي و باد از بين نرود.

نکته ديگر پيش بيني جاي مناسبي جهت دپو نمودن خاکهاي حاصل از کندمان فونداسيونها است به طوري که باعث تجمع در سايت پروژه و سختي حمل ونقل ساير مصالح ، افراد و ماشين آلات نگردد که اين يکي از مواردي است که مي تواند به مرور سرعت اجراي يک پروژه موفق را بکاهد .

[Mahdi/s]

1- کندمان دستي
اين روش با توجه به گران بودن دستمزدها و سرعت پايين در پروژه هاي بزرگ داراي صرفه اقتصادي نمي باشد ولي از فوايد اين روش مي توان گفت در صورت سفتي زمين و کندمان دقيق مي توان از قالب بندي صرف نظر کرد و تنها از يک لايه پلاستيک جهت عايق نمودن خاک استفاده نمود .



2- کندمان با ماشين آلات ساختماني
براي کندمان پي بايد از بيل مکانيکي استفاده نمود که بتواند جاي فونداسيونها با دقت قابل قبولي بکند و همچنين قابليت کندمان شناژها را با ابعاد مورد نياز دارا باشد و با توجه به فيزيک جالب خود قادر به حرکت بر روي شناژها و فونداسيونها و عبور از موانع موجود مي باشد .

نكات فني واجرايي مربوط به گودبرداري (خاكبرداري)


داشتن اطلاعات اوليه از زمين ونوع خاك از قبيل : مقاومت فشاري نوع خاك بويژه از نظر ريزشي بودن ، وضعيت آب زير زميني ، عمق يخبندان وساير ويژگيهاي فيزيكي خاك كه با آزمايش از خاك آن محل مشخص مي شود ، بسيار ضروري است .

در گودبرداري پي هنگام اجراي زيرزمين ممكن است جداره ريزش كند يا اينكه زير پي مجاور خالي شود كه با وسايل مختلفي بايد شمع بندي وحفاظت جداره صورت گيرد . بطوريكه مقاومت كافي در برابر بارهاي وارده داشته باشد .يكي از راه حلهاي جلوگيري از ريزش خاك وپي ساختمان مجاور ، اجراي جزءبه جزء است كه ابتدا محل فنداسيون ستونها اجرا شود و درمرحله بعد ، پس از حفاري تدريجي ، اجزاي ديگر ديوار سازي انجام گيرد .


نكات فني واجرايي مربوط به
خاكريزي وزيرسازي فنداسيون :

چاههاي متروكه با شفته مناسب پر مي شوند و در صورت برخورد محل با قنات متروكه ، بايد از پي مركب يا پي تخت استفاده كرد يا روي قنات را با دال بتن محافظ پوشاند .

از خاكهاي نباتي براي خاكريزي نبايد استفاده كرد .ضخامت قشرهاي خاكريز براي انجام تراكم 15 تا 20 سانتي متر است . براي انجام تراكم بايد مقداري آب به خاك اضافه كنيم وبا غلتك هاي مناسب آن را متراكم نماييم . البته خاكريزي وتراكم فقط براي محوطه سازي وكف سازي است وخاكريزي زير فنداسيون مجاز نمي باشد .
در برخي موارد ، براي حفظ رقوم زير بتن مگر ، ناچار به زير سازي فنداسيون هستيم ، اما ممكن است ضخامت زير سازي كم باشد (حدود30 سانتي متر) در اين صورت مي توان با افزايش ضخامت بتن مگر زيرسازي را انجام داد و در صورت زياد بودن ارتفاع زير سازي ، مي توان با حفظ اصول فني لاشه چيني سنگ با ملات ماسه سيمان انجام داد.

نكات فني واجرايي بتن مگر

بتن مگر يا به تعريفي بتن رگلاژ کف قالبندي فونداسيون در حقيقت يک بتن با مقدار سيمان کم عیار(100 تا 150 کيلوگرم سيمان بر مترمکعب) است که جهت آماده سازي بستر خاکبرداري شده براي آرماتوربندي و صفحه گذاري اجرا مي گردد.

توجه به نکات ذيل جهت اجراي بتن مگر الزامي است :

1- قبل از اجراي بتن مگر حتما خاک بستر را مرطوب نماييد تا آب بتن جذب خاک نگردد و کيفيت آن پايين نيايد .

2- در صورتي که بتن مگر را بر روي شفته آهک اجرا گردد حتما توجه داشته داشت که شفته به مقاومت 5/1 کيلوگرم بر متر مربع رسيده باشد .
( شفته آهکي زماني به مقاومت 5/1 کيلوگرم بر متر مربع رسيده است که اثر کفش شما پس از راه رفتن بر روي آن باقي نماند).

3- شفته آهک ميبايست قبل از اجراي بتن مگر مرطوب شده باشد تا آب بتن را جذب نکند. باید توجه داشت، زماني که آهک هنوز جذب آب داشته باشد موجب پوکي بتن مگر مي شود.

4- بتن مگر جهت پاکسازي کف و اجراي دقيقتر فاصله گذاري آرماتوربندي از کف انجام مي گردد بنابراين به تمييز و يکنواخت بودن سطح آن باید دقت کرد تا آرماتوربندي بهتري حاصل گردد.
سطح بتن کاملا صاف و يکنواخت شود و اگر قبل از بتن ريزي پي جارو شود (خاک و آشغال ها جمع­آوري شوند.) يک بستر بسيار مناسب مي باشد.

5- معمولا بتن مگر توسط دستگاههاي مخلوط کن ( بتونير ) کوچک ساخته مي شود دقت نماييد که حداقل دو (2) دقيقه پس از اضافه کردن آب، بتن درون دستگاه به خوبي مخلوط شود و سپس مورد استفاده قرار بگيرد.

6- بعد از ريختن بتن مگر با توجه به دماي هوا حدود 10 ساعت سطح آن را مرطوب نگه داريد(با پاشيدن آب) و بعد از گذشت يک (1) روز مي توان عمليات بعدي را شروع کرد و روي بتن مگر راه رفت.

[Mahdi/s]

در این ساختمان از قالب اجری استفاده شده است. تيغه آجري به ضخامت22 با اندود ماسه سيماني. بعد از اينکه بتن مگر ريخته شد و مقاومت لازم را بعد از يک روز به دست آورد اگر از قالب مدفون (آجر چيني) استفاده مي شود نوبت به قالب بندي پي ها مي رسد.

رعايت نکات زير در قالب بندي براي هر چه بهتر اجرا شدن پي مفيد است
1- يکنواخت بودن آجرچيني پي و ايجاد سطح صاف و بدون خلل و فرج براي پي ها مفيد و بلکه لازم است.
2- مقاومت آجر چيني، در صورتي که پشت آن خاک دستي (خاک نا مناسب) باشد اهميت زيادي دارد چرا که نيروي خاک به سمت داخل باعث شکسته شدن قالب آجري خواهد شد.
3- كشيدن نايلون بر روي جداره هاي قالب آجري براي اينكه در هنگام انجام عمليات بتن ريزي بتن سطح صافي را تشكيل دهد و شيره بتن توسط آجر كشيده نشود و در ضمن در پايان بتن ريزي راحت بتوان آجرها را بيرون آورد و براي مصارف ديگر بكار برد

مزایا و معایب قالبهای آجری

از مزایا مي‌توان به موارد زیر اشاره كرد:
معمولاً ارزان‌تر تمام مي‌شود.
در برابر حمله سولفات ها مقاوم مي‌باشد.



از معایب قالب آجری مي‌توان به :
جذب دوغاب بتن
کاهش مقاومت بتن

نكات فني واجرايي آرماتور بندي وبتن ريزي :
آرماتور بندي و نصب صفحه ستونها
آرماتوربندي کاري تخصّصی مي باشد و دقت و نظارت جدی بر آن الزامي است. در برخی شرایط تمام مقاومت پی را آرماتورها تامین مي کنند.
مهندسین ناظر موظف هستند قبل از اجرای بتن ريزي از آرماتوربندي فونداسيون بازدید به عمل آورده و تا پایان بتن ريزي نظارت مستمر و مستقیم داشته باشند. ذکر چند مطلب در خصوص آشنايی با نکات اجرايی آرماتوربندي الزامي است :

1- به هیچ عنوان از آرماتورهاي زنگ زده و یا آغشته به روغن نباید استفاده شود.در صورت آلودگی آرما تورها به روغن یا زنگ زدگی آنها، باید قبل از اجرای آرماتوربندي به پاکسازی آنها اقدام و بعد از تاييد دستگاه نظارت به بتن ريزي اقدام گردد.

2-آرماتورها دو دسته طولي (آرماتورهاي اصلي) و عرضي (خاموت) هستند. خاموتها وظيفه نگهداري آرماتورهاي طولي و جلوگيري از کمانش آنها در هنگام فشارهاي زياد و چند کاربرد بسيار مهم ديگر دارند. لذا اهميت رعايت ضوابط خاموت گذاري کمتر از آرماتورهاي اصلي نيست.
فاصله خاموتها از يکديگر بايد حداکثر 20 سانتي متر باشند و دستگاه نظارت موظف است که در صورت عدم رعايت از سوي پيمانکار از اجراي بتن ريزي جلوگيري نمايد.

3- الزاما خاموتها بايد بوسيله سيم آرماتوربندي به تمام ميلگردهاي طولي مهار شوند اين امر مهي است و ميبايست توسط پيمانکار رعايت گردد و در صورت عدم توجه دستگاه نظارت موظف است از ادامه کار پيمانکار تا رفع نواقص فوق جلوگيري نمايد.

4- تمام ميلگردها بايد توسط قيچي مخصوص بريده شود و جدا از بريدن ميلگردها به کمک دستگاه هوا برش خودداري شود .باید توجه داشت که حرارت موجب افت کيفيت ميلگردها می گردد

5- از خم کردن آرماتور در دماي پايين تر از 5 درجه سانتيگراد خودداري شود و از باز و بسته کردن خمها به منظور شکل دادن مجدد ميلگردها جدا خودداري شود. در صورت مشاهده چنين مواردي بايد به مهندس ناظر اعلام گردد تا مطابق ضوابط اقدام شود .

6- تمام ميلگردها بايد به صورت سرد و تا حد امکان با دستگاههاي مکانيکي خم شوند. از خم کردن آرماتورها و بولتهاي صفحه هاي ستون به کمک حرارت ( هوابرش ) جدا خودداري شود.


7- توجه داشته باشيد که آرماتوربندي را که توسط مهندس ناظر تاييد شده است نبايد قبل از بتن ريزي تغيير داد (خصوصا از خارج کردن ميلگردها جدا خودداري نماييد و در صورت مشاهده سريعا به مهندس ناظرباید گزارش داد.)

8- فاصله بين ميلگردها تا سطح قالب بندي حداقل بايد 5/2 سانتي متر باشد تا پوشش بتني روي ميلگردها داراي ضخامت مناسبي باشد و علاوه بر ايجاد پيوستگي بين بتن و ميلگرد، محافظت ميلگردها در برابر خوردگي و زنگ زدگي انجام شود.


نکته: رعايت نکردن فاصله بين ميلگردها و جداره قالب باعث از بين رفتن سريع پي مي شود. فاصله مناسب بين ميلگرد و ديواره قالب باعث استحکام و بالارفتن عمر پي و در نتيجه سازه و بالا رفتن مقاومت در برابر زلزله خواهد شد.

علاوه بر رعايت ضوابط فني واجرايي عمليات آرماتور بندي و بتن ريزي ، فاصله ميلگردها تا سطح آزاد بتن در مورد فنداسيون نبايد از 4 سانتي متر كمتر باشد .

نویسنده: امین خاکی زاده