سیستماتیک گیاهی (معرفی خانواده های گیاهان)

[Marichka]

خانواده زنبق Iridaceae
خانواده ايريداسه يا زنبق يک گياه مقاوم، پايا و قابل نگهداري در فضاي سبز بطور دائم است. اندام‌هاي زيرزميني گياه (ريزوم‌ها) به اندازه کافي مقاومت به سرما دارند، از اين رو در فصل پاييز و زمستان احتياج نيست گياه را به انبار منتقل كنيد. هم‌چنين احتياج به کشت مجدد ندارند. بعلاوه برگ‌هاي اين گياهان در فصل غير گل دهي منظره زيبايي دارند. تکثير زنبق بوسيله جدا کردن ريزوم‌ها امكان پذير است و كشت آن‌ها در خاكي مرغوب صورت مي‌گيرد.

زنبق پيازي Iris germanica
زنبق پيازي نوع ديگري از زنبق است که بوسيله پيازچه‌هايش تکثير مي‌شود. اين گياه داراي گل‌هاي متنوع (به رنگ‌هاي ليمويي، سفيد، بنفش و صورتي) است و براي کاشت گلخانه‌اي و خارج از فصل بسيار مناسب است. زنبق پيازي دوره رشد کوتاه و سريعي دارد و معمولاً در هر دوره‌ي 90 تا 105 روزه يک پياز آن به گل مي‌رود. پيازهاي آن حساس به سرما هستند و بعد از برداشت طي دوره استراحت دوباره بايد کشت شوند. كشت آن‌ها تقريباً مشابه كشت و كار گلايول است.

گلايول Gladiolus grandifora
گياه ديگر اين خانواده گلايول است که در رنگ‌ها و اندازه‌هاي مختلف وجود دارد. گلايول‌هاي پا بلند و پا کوتاه با رنگ‌هاي متنوع، ارقام جديدي هستند که به تازگي به بازار عرضه شده‌اند.
گلايول از گياهان بومي فلات ايران بوده است و بعدها به کشورهاي ديگر صادر شده و کارهاي به نژادي بر روي آن انجام شده است كه در شکل‌هاي امروزي وجود دارند. گلايول‌ها در فصل بهار در مناطق کوهستاني مي‌رويند رنگ آبي بسيار زيبا و رايحه ملايمي دارند و منظره فوق‌العاده زيبايي را بوجود مي‌آورند.
گلايول، گياه پيازي حساس به سرما است و به كمك پياز و پيازچه تکثير مي‌يابد. هر پياز تعداد زيادي پيازچه در اندازه‌هاي مختلف توليد مي‌کند و يکي از گياهان پيازي پر محصول محسوب مي‌شود.
نحوه کشت پيازها بدين صورت است که آن‌ها را در يک خاک شني رسي و سبک با زهکشي مناسب قرار مي‌دهند. بعد از پايان دوره سرما پيازها را در زمين مي‌کارند و عمق خاکي که در روي اين پيازها قرار مي‌گيرد در حدود 3 تا 5 سانتيمتر است. به محض کاشت شروع به آبياري منظم محصول مي‌كنند تا اينکه جوانه‌هاي برگي ظاهر شوند. لذا بعد از رويش سه برگ اوليه، يک ساقه گل دهنده قطور از گياه بوجود مي‌آيد. تمام اين عمليات در محل پر نور صورت مي‌گيرد. بعد از اينکه ساقه گل دهنده به حد معيني رشد کرد، گلچه‌ها کم و بيش بر روي ساقه آن ديده مي‌شوند. در مرحله سه برگي قبل از اينکه ساقه گل دهنده ظاهر شود توليد کنندگان، كود سَرَك و كود نيترات آمونيوم يا اوره را به مقدار 3 تا 5 کيلوگرم در هکتار با خاک مخلوط مي‌كنند و آبياري مي‌كنند. اين عمليات بعد از ظاهر شدن ساقه گل دهنده باز هم تکرار مي‌شود.
زمان برداشت گياه در ساعت اوليه بامداد و قبل از گرمي هوا مي‌باشد. و در دسته‌هاي 25 تايي يا 50 تايي بسته بندي مي‌شود سپس به محل انبار گل‌ها و بازار عرضه مي‌شود.
همچنين زماني گل‌هاي گلايول را برداشت کنيد كه حدود 20% مزرعه گل‌هاي شکفته شده داشته باشد و رنگ گلبرگ‌ها نيز ظاهر شده باشد.
بعد از پايان کار برداشت گل‌ها، براي تداوم رشد رويشي آبياري مرتب و گاهي افزودن مواد غذايي لازم به خاک ضروري است. به محض اينکه علائم خزان را در روي برگ‌هاي گلايول ديديد بايد تعداد دفعات آبياري مزرعه را کم کنيد طوري كه بعد از يک يا دو هفته آبياري کاملاً متوقف شود.
دوام شاخه‌هاي بريده گلايول بستگي به عوامل رشدي و زمان برداشت گل دارد. ولي بطور معمول در يک منطقه کوهستاني با دماي خنک و يا در جايي که اختلاف حرارت شب و روز حداقل 5 تا 8 درجه باشد، گل‌هاي گلايول حدود 15 روز دوام دارند.
نگهداري پيازها بعد از پايان دوره رويشي و خزان برگ‌ها لازم و ضروري است.

نگهداري پيازها
- قطع سر شاخه‌ها؛
- خروج پيازها از خاك و درجه بندي؛
- شست و شوي پيازها؛
- ضدعفوني با سم قارچ کش با غلظت 4000-2000 قسمت در ميليون (ppm)؛
- شست و شو و خشك كردن پيازها.
در سال‌هاي اخير بازارهاي اروپايي ارقام پا کوتاهي از گلايول معرفي کرده‌اند که به ارقام بومي و گل آبي در ايران شباهت دارد. ارقام پا کوتاه، بعنوان يک Pot plant قابل نگهداري هستند اما در هر دوره فقط يک بار گل مي‌دهند.

گياه زعفران زينتي يا کروکوس
زعفران زينتي با پيازهاي مقاوم و دائمي يک گياه مناسب فضاي سبزي است که داراي رنگ‌هاي متنوع بوده و کم و بيش شبيه گياه گلايول تکثير مي‌شود.
گياه فريزيا با رايحه مطبوع در رنگ‌هاي مختلف وجود دارد. اين گياه مقاومت زيادي به سرما ندارد و عموماً کاشت آن در شرايط گلخانه‌اي صورت مي‌گيرد.

خانواده نعناعيان Labiateae
بيشتر گياهان خانواده لابياته را جزء گياهان دارويي مي‌شناسند اما بدليل خصوصيات خوب و قابل استفاده، مصرف فضاي سبزي هم دارند.

كلئوس بلومه‌اي Cleus blumei
يکي از گياهان خانواده لابياته کلئوس بلومه‌اي يا حسن يوسف است که به رنگ‌هاي متنوع و برگ‌هايگوناگون موجود مي‌باشد. کلئوس بلومه‌اي در شرايط کشور ما بعنوان يکPot plant مصرف مي‌شود اما درکشورهايي که امکان رشد و نمو آن در هواي آزاد وجود دارد بدليل رطوبت خاک يک گياه فضاي سبزيمحسوب مي‌شود که مانند چمن‌ها مي‌توان آن را سربرداري کرد.
از گياه حسن يوسف بعنوان يک شاخص در آزمايش‌هاي مربوط به ريشه زايي استفاده مي‌شود زيرا سرعت ريشه زايي ساقه‌هاي آن فوق‌العاده زياد است و در مدت 3 تا 5 روز ريشه دار مي‌شود. تکثير آن بوسيله قلمه ساقه در آب و ماسه انجام مي‌شود. حسن يوسف برگ ريز، خاصيت پا خوري مثل جمن را ندارد ولي در جاي سايه و مرطوب خوب رشد مي‌كند. در حاليكه چمن در سايه و محل مرطوب خوب رشد نمي‌كند.
اسطو خوددوس Lavendula officinalis
گياه ديگر اين خانواده لاوندولا آفيسيناليس يا اسطو خوددوس است که بخاطر رنگ نقره‌اي و عطر خوب و ملايمي که دارد در فضاي سبز خصوصاً در مناطق سايه جايي که نور آفتاب زياد محسوس نيست، کاربرد خيلي خوبي دارد. اين گياه بوسيله قلمه‌هاي سبز و حياتي ساقه تکثير مي‌شود.
همچنين اسطو خوددوس در بخش گياهان دارويي فراوان کشت و کار مي‌شود.
مريم گلي
گياه سلويا يا مريم گلي جزء معدود گياهان سايه پسند و گلدار است که در روزهاي کوتاه پاييزي خوشه‌هاي قرمز با گل‌هاي سفيد رنگ ظاهر مي‌کند. کشت اين گياه بوسيله بذرهاي سياه رنگ بشکل نشا کاري است.
نعناي زينتي
گياه ديگر اين خانواده نعناي زينتي است. انواع نعناع‌ها با نام علمي منتا Menta و در فارسي تيموس بيان مي‌شوند. اين گروه از گياهان بعنوان کاور پلنت Cover plant قابل کشت و کار هستند. به عنوان گياه پوششي در مناطق سايه و كم نور استفاده مي‌شوند.

[Marichka]

خانواده سرخسيان Filicales
خانواده سرخسيان يا اصطلاحاً فيليسنر متعلق به خانواده پولي پورياسه است که از نظر ساختماني نسبت به گياهان ديگر ساده‌تر و ضعيف‌تر مي‌باشند. اين دسته از گياهان به نام گياهان پست هم خوانده مي‌شوند. سرخس‌ها در بخش گياهان زينتي داراي چندين گونه هستند که مختصراً به بعضي از گونه‌ها اشاره مي‌شود.

پَر سياوشان
آديانتوم يا پَر سياوشان گياهي است که برگ‌هاي سبز بسيار ظريف و حساس دارد که در خاک‌هاي مرطوب با PH اسيدي و دور از تابش مستقيم نور آفتاب بخوبي رشد و نمو مي‌کند. تكثير پر سياوشان به روش تقسيم بوته انجام مي‌شود. در منازل بدليل نياز نوري کم و رطوبت بالا کمتر موفق به نگهداري آن هستيم. در شرايط نامساعد سر سوختگي و سياهي نوك برگ‌ها مشاهده مي‌شود.
آديانتوم عمدتاً بعنوان يک گياه دارويي مطرح است و در گروه گياهان دارويي آنرا کشت مي‌کنند. خاك مورد استفاده، خاك سبك ترجيحاً از پيت خالص مي‌باشد. براي پرورش آن از خاکي كه نفوذ پذيري خوبي داشته باشد و داراي PH در حدود 5 باشد، استفاده مي‌کنيم.سرخس ديگري که هم مصرف زينتي و هم مصرف دارويي دارد، گياه پلي پليوم است که برگ‌هاي کشيده، صاف و بلند دارد که اصطلاحاً به آن گياه زنگي دارو هم گفته مي‌شود. پلي پليوم گياهي است هاگ دار و همانند سرخسيان ديگر بوسيله تقسيم بوته براحتي قابل تکثير است. سرخس‌ها در مكاني با رطوبت کافي قابل نگهداري هستند و روزي چند بار بايد آب پاشي شوند.

سرخس مجعد يا سرخس فري يا نفروكلپيس sp.
در گياه‌شناسي هرگاه نام گونه گياه مشخص نباشد بعد از نام جنس آن sp. بكار برده مي‌شود، و بدين مفهوم است که گونه مشخصي از اين گياه مد نظر نيست.
نفروكلپيس اس پي يکي از سرخس‌هاي پر مصرف و قابل استفاده در منزل است. حاشيه برگ‌هاي آن بخش‌هاي فر خورده مجعدي را ايجاد کرده است که منظره زيبايي را براي گياه بوجود آورده است. غالب سرخس‌ها ساقه کوتاه زير زميني دارند که با توليد ريشه‌هاي نابجاي بسيار سطحي در خاک مستقر مي‌شود. از اين رو به گلداني كم عمق نياز دارند.
آبياري سرخس‌ها بايد طوري باشد که تجمع بيش از حد آب در محل ريشه‌هاي گياه اتفاق نيافتد و نيز زهکشي کافي همواره موجود باشد. عدم وجود زهكش كافي باعث زرد شدن و سياه شدن نوك برگ‌ها مي‌شود. اما اگر حالت قهوه‌اي و خشک شدن انتهاي برگ‌ها ديده شد، نشانه‌ي کم شدن رطوبت نسبي محيط پرورش گياه است که در اين حالت اسپري آب بر روي گياه ضروري است.
تکثير سرخس‌ها بوسيله جدا کردن بوته‌ها و تقسيم بوته انجام مي‌شود. اما در سطوح بزرگ توليدي تکثير آن‌ها بوسيله دانه‌هاي هاگ بوده که در پشت برگ‌هاي سرخس قرار دارند (دانه‌هاي سياه يا قهوه‌‌اي رنگ). بنابراين بستر کاشت بايد بسيار سبک و پوشيده از پيت ماس يا خزه اسفاگنوم Sphagnoum و PH آن حدود 5/4 باشد. اين بستر را در ظرف آب قرار مي‌دهيم و خاک را روي آن مي‌پاشيم و براي حفظ رطوبت هاگ‌ها بستر را در يک پوشش پارچه‌اي قرار داده تا هاگ‌ها بتدريج سبز شوند. براي تبديل هاگ‌ها به گياه کامل بايد يک مرحله کند رويشي طي شود تا وارد فاز بلوغ يا فاز زايشي شوند.
سرخس شاخ گوزني يا پلاتي سريوم جزء گياهان بسيار کند رشد و پر طرفدار است که برگ‌هاي آن منظره‌اي زيبا و بريدگي‌هاي عميق و مشابه شاخ گوزن دارد. بريدگي‌هاي برگي و نحوه خاص رشد و نمو برگ‌ها شباهت زياد اين گياه به اجدادش را مي‌رساند. تکثير شاخ گوزني بوسيله جوانه‌هاي برگي است. پلاتي سريوم‌ها بايد در مكاني با نور كافي و رطوبت كافي نگهداري شوند.
نکته بسيار مهم در مورد سرخس‌ها جا به جايي آن‌ها مي‌باشد زيرا سرخس‌ها در يک خاک نسبتاً سبک رشد مي‌کنند و تغذيه در روي آن‌ها در فصول محدودي از سال انجام مي‌گيرد. در ماه‌هاي بهار و تابستان که دوره رويشي گياه شديد است نياز به مواد غذايي بيشتري دارد. توجه داشته باشيد كه حداقل سالي يک بار خاک آن‌ها را عوض کنيد.
تعويض خاک گلدان‌ها و جا به جايي و تکثير گياه زماني است که گياه يك دوره رويشي خود را طي کرده و هنوز دچار توقف رشدي نشده باشد. توقف رشد در اوايل پاييز انجام مي‌گيرد پس در اواخر تابستان كار جا به جايي گياه را انجام دهيد. خاک مورد استفاده بايد خاكي سبك از تركيب يك سوم پيت ماس و يك سوم زغال با شن درشت باشد.

آسپلي نيوم Asplenium
آسپلي نيوم يک سرخس برگ پهن است که از نظر ظاهري شباهتي به سرخس‌هاي ذکر شده ندارد. اما در پشت برگ‌ها دانه‌هاي هاگ ديده مي‌شود.

دو گونه از سرخس برگ پهن وجود دارد که عبارتست از :
1) سرخس برگ درشت؛
2) سرخس برگ ريز.

تکثير اين سرخس‌ها عمدتاً بوسيله دانه‌هاي هاگ و تقسيم بوته انجام مي‌گيرد.
سرخس برگه ليدي بومي جنگل‌هاي ايران است که آن را در پاي درختان بزرگ مشاهده مي‌کنيم. مورد مصرف آن كمتر به عنوان گياه آپارتماني يا Indoor plant است و بيشتر به عنوان فوليج Foliages در بين دسته گل از آن استفاده مي‌شود. اين سرخس با شرايط محيطي نامطلوب سازگاري دارد. برگه ليدي بوسيله جدا كردن بوته‌ها و تقسيم بوته در اوايل پاييز تکثير مي‌شود.

[Marichka]

خانواده ميخک يا کاريوفيلاسه يکي از خانواده‌هاي گياهي است که تعداد گياهان وابسته زينتي آن زياد نيست. از گياهان زينتي اين خانواده مي‌توان به دايانتوس کاريوفيلوس Dianthus caryophillus، دايانتوس باراباتوس Dianthus barbatusيا قرنفل و ژيپسوفيد اشاره کرد.

ميخك معمولي Dianthus caryophillus
بر اساس مدارک و اسناد تاريخي ميخک دايانتوس يک گياه بسيار قديمي است و حداقل 300 سال قبل از ميلاد مسيح بعنوان گل مورد علاقه افراد در مراسم مختلف مورد استفاده بوده است (دايانتوس به يوناني به معني بوي خدايان است). احتمالاً بوي خوش و رايحه اين گل در طي اين سال‌ها و شايد در اثر عمليات به نژادي از بين رفته و بر اثر تغييرات ژنتيكي داراي خصوصيات ديگر شده است.

بطور کلي ميخک‌ها به دو دسته تقسيم مي‌شوند:
1- ميخک‌هاي تک شاخه يا ميخک‌هايي که اصطلاحاً تحت نام ميخک‌هاي استاندارد معروف هستند. اين گياهان گل‌هاي درشت، تک شاخه و دم گل بسيار بلندي دارند.
2- ميخک‌هاي خوشه‌اي يا پا کوتاه که اصطلاحاً ميخک‌هاي مينياتوري مي‌نامند . در اين گروه گل‌هاي اِسپريل از گل‌هاي چند شاخه، منشعب و ريز تشکيل شده‌اند که دم گل‌هاي کوتاهي دارند.
کاربرد و مصرف ميخک‌ها بيشتر بستگي به فرهنگ عامه مردم و شناخت مردم دارد. در ايران اصولاً مردم گل‌هاي شاخه بلند با گل درشت‌تر مي‌پسندند. اما در نزد اروپاييان گل‌هايي با دم گل کوتاهتر و در اندازه کوچکتر مطلوب است. بطور متوسط هر سال حداقل 10 تا 15 رقم جديد از ميخک به دنيا معرفي مي‌شود، لذا براي رشد و نمو اين گياه بايد با دانش روز و تکنولوژي‌هاي پرورش آن آشنا شويم.
پرورش ميخک‌ در گلخانه‌ها و سيستم‌هاي حفاظت شده اثر بهتر و مناسب‌تري را در عملكرد دارد. در ايران فقط فصولي از سال يعني زمستان و پاييز اين گياه را در گلخانه پرورش مي‌دهند و در بقيه فصل‌ها آن را از سيستم گلخانه‌اي خارج کرده و در هواي آزاد کشت مي‌کنند.
اگر ميخک بعنوان يک گياه يکساله کشت شود معمولاً بين 60 تا 80 بوته در يک متر مربع كاشته مي‌شود. از آنجا که تعداد 200 شاخه گل بريده در هر متر مربع عدد مناسبي بوده و با هزينه‌هاي اين محصول همخواني بسيار خوبي دارد، در مجموع پرورش ميخك‌ها به صورت 35 تا 45 بوته گل در متر مربع مناسب است. اما بايد در نظر داشت كه هدف از کشت آن حداقل يک محصول دو ساله باشد.
ميخک‌ها عمدتاً از گروه گياهان متمايل به روزهاي بلند هستند. غير از طول روز نکته حائز اهميت در مورد ميخک اندوخته غذايي خاک به مقدار کافي است. به همين منظور خاک‌هاي غني از مواد غذايي، عميق و حاصلخيز براي کشت و كار ميخک توصيه مي‌شود. خاک مناسب براي پرورش ميخک مخلوطي از خاک برگ، خاک لومي، پيت و مقدار کمي کود دامي پوسيده شده مي‌باشد. در چنين ترکيبي بشرط اينکه عمق خاک حداقل 35 تا 50 سانتيمتر باشد گياهان را مستقيم در بستر اصلي گلخانه کشت مي کنند در نتيجه محصول مورد انتضار يعني حداقل 200 شاخه در هر متر مربع در سال بدست مي آيد.
در تغذيه ميخك كلات‌هاي روي و آهن نقش مهمي دارند. هم‌چنين در کشت و کار ميخک عناصر غذايي، ماکروالمنت‌ها و ميکروالمنت‌ها به خاك افزوده مي‌شوند.
عامل بسيار مهمي که در تغذيه ميخک نقش تعيين کننده‌اي دارد کاربرد انيدريد کربنيک يا گاز CO2 است.
کاربرد CO2 يا دي اكسيد كربن به عنوان يك گاز و يكي از نهادهاي اصلي عمل فتوسنتز اهميت فراوان دارد و مقدار آن بين 300 تا 1000 قسمت در ميليون در سنين مختلف توصيه شده است. در سنين جواني وقتي که گياه 6 تا 8 برگ دارد در حدود ppm 3000 انيدريد کربنيک در گلخانه استفاده مي‌شود و اين کار تا دوره قبل از گل دهي ادامه مي‌يابد.تکثير ميخک بوسيله قلمه‌هاي سبز و مياني ساقه انجام مي‌گيرد.
کاربرد هورمون‌ها زماني توصيه مي‌شود که سرعت ريشه زايي گياه از نظر اقتصادي مهم باشد. ميخک گياه سخت ريشه زايي نيست اما در مراكز توليدي بزرگ ميخك جهت كوتاه کردن فاصله زماني ريشه دار شدن به کمتر از سه روز از هورمون‌ها استفاده مي‌كنند. براي ريشه زايي از ايندول بوتيريک اسيد IBA يا ايندول استيک اسيد IAA به مقدار 2000 تا 4000 قسمت در ميليون (ppm) استفاده مي‌شود. بعد از تکثير و ريشه دار شدن، گياه را به محل اصلي که از شرايط ويژه‌اي برخوردار باشد منتقل مي‌كنند.
با توجه به اينکه ميخک گياهي با ساقه خيلي قطور است و از استحکام چنداني برخوردار نيست، لذا براي پرورش آن توجه به نکاتي ضروري است.
مرحله اول - سربرداري يا Pinching؛ در مرحله اوليه رشد گياه شروع مي‌شود وقتي 6 تا 8 برگ روي گياه ظاهر شد، آخرين جوانه برگي قطع مي‌شود تا از بخش‌هاي پايين شاخه زايي صورت بگيرد.
مرحله دوم – مرحله گل دهي؛ بعد از پايان مراقبت‌هاي لازم از گياه مرحله گل دهي فرا مي‌رسد. وقتي كه غنچه اول ظاهر شد تعداد زيادي غنچه‌هاي ديگر در اطراف وجود دارند كه حذف آن‌ها ضرورت و اهميت خاصي دارد. بهترين زمان براي برداشت گل‌ها وقتي است که 25 تا 30 درصد گل‌هاي مزرعه شکفته شده باشند. براي ميخك زماني كه يك سوم طول گلبرگ‌ها از غنچه خارج شده باشد بهترين زمان چيدن (برداشت) گل است.
هم‌چنين دو گروه از عوامل در ماندگاري گل‌هاي شاخه بريده دخالت دارند. الف) عوامل قبل از برداشت ب) عوامل بعد از برداشت گل.

عوامل قبل از برداشت
1) نور مناسب؛
2) درجه حرارت مناسب؛
3) تغذيه.

عوامل بعد از برداشت
1) مرحله برداشت گل (كه در هر گلي متفاوت است)؛
2)كنترل مقدار اتيلن توليدي.
برخي از مواد بازدارنده نظير ترکيبات نقره و كاربرد اتانول به مقدار 8% جايگزين بسياري از مواد نگهدارنده هستند. با استفاده از اين تركيبات عمر گل‌هاي بريده ميخک گاهي تا سه برابر زمان عادي آن افزايش مي‌يابد.

ميخك فضاي آزاد Dianthus barbatus
ميخك فضاي آزاد يا ميخک چمني با داشتن گل‌هاي قرمز منظره زيبايي را ايجاد مي‌کند. تکثير آن بوسيله بذر و روش رويشي انجام مي‌شود.
قرنفل يکي ديگر از گياهان خانواده ميخک است که داراي رنگ‌هاي متنوع و نهنج برجسته است و بطور کامل خصوصيات کاريوفيلاسه را داراست.

گياه صدفي
گياه صدفي يا ژيپسوفيد داراي گل‌هاي سفيد رنگي است که مقاومت خوب آن در برابر خاک‌هاي آهکي و گچي سبب شده تا نام ژيپسوفيد را به آن دهند. ژيپسوفيد بعنوان يک شاخه بريده و گياه فضاي سبزي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
در انتها مطالعه كتاب‌هاي اختصاصي درباره ميخك پيشنهاد مي‌شود.

[Marichka]

مقدمه
در جلسه گذشته در مورد دو خانواده كه استفاده فضاي سبزي داشتند صحبت شد، در اين جلسه پيرامون خانواده اِفوربياسه يا به فارسي فرفيون‌ها مطالبي بيان مي‌شود. اين خانواده تعدادي گونه گياهي را در بر مي‌گيرد كه بعضي به عنوان گياهان گلداني Pot plant مورد استفاده هستند و بعضي شباهت زيادي به گياهان گوشتي يا خانواده كاكتاسه دارند.

آكاليفا مارجيناتا Acalypha marginata
آکاليفا مارجيناتا يا آكاليفاي برگي گياهي است که برگ‌هاي سبز تيره مايل به قهوه‌اي، شاتون‌هاي صورتي کوتاه و يک ساقه چوبي و ايستاده دارد. در شرايط کشور ما بعنوان يک گياه آپارتماني داخل منزل قابل نگهداري است.

آكاليفا هيزپيدا Acalypha hispida
گونه ديگر از خانواده فرفيون‌ها آکاليفا هيزپيدا است که برگ‌هاي سبز درخشان و شاتون‌هاي رنگي بلند و ساقه چوبي دارد. آکاليفا‌ها بوسيله قلمه ساقه از نوع نيمه خشبي قابل تکثير هستند. زمان برداشت اين قلمه‌ها در اواسط بهار است يعني زماني که درجه حرارت محيط ريشه زايي حدود 20 تا 24 درجه سانتي‌گراد و رطوبت نسبي 80 % باشد. بعد از 15 روز ريشه‌زايي اتفاق مي‌افتد و بعد از ريشه زايي،گياه به محل اصلي خود در گلدان‌هايي که حاوي خاک مرغوب زراعي هستند انتقال مي‌يابد. ترکيب خاكي آکاليفا، مخلوطي از دو قسمت خاک برگ و پيت، يک قسمت ماسه و يك قسمت كود دامي پوسيده است. در نگهداري گياهان جنس آکاليفا، رطوبت نسبي محيط اثر مثبتي روي حفظ برگ‌ها دارد بههمين دليل رطوبت نسبي منزل بايد 65 تا 70 % باشد.
معمولاً آکاليفاي سبز قابليت نگهداري بهتري دارد، و مقاومتش نسبت به شرايط نامساعد محيطي بهتر است. از آنجا که ريزش برگ در آکاليفا مارجيناتا يا آكاليفاي برگ رنگي زياد بوده و فقط يک ساقه سخت از گياه باقي مي‌ماند بنابراين آکاليفا هيزپيدا براي نگهداري در منزل سفارش مي‌شود.

كوروتون
گياه ديگر اين خانواده کوروتون است که داراي تنوع شکلي برگ و بريدگي‌هاي برگي زيادي است. کوروتون يک گياه گلداني بوده و در شرايط طبيعي خود يک درختچه مخصوص گلخانه‌هاي گرم و مرطوب است که شرايط گرم در زمستان را مي‌پسندد و در تابستان بهتر است که آن را در جايي با نور متوسط و با درجه حرارت معتدل نگهداري کنيد.
کوروتون بومي مناطق گرم و مرطوب است. براي نگهداري آن در منزل، بايد رطوبت نسبي محيط در حد نياز گياه باشد. براي جلوگيري از ريزش برگ، 3 تا 4 بار در روز بايد اسپري آب شوند. هم‌چنين بعضي از آفات مثل شپشك‌هاي آردآلود باعث ريزش برگي مي‌شوند. تکثير کوروتون بوسيله قلمه‌هاي سبز ساقه در اوايل بهار صورت مي‌گيرد.

افوربيا Euphorbia
گروه ديگر از گياهان خانواده فرفيون‌ها تحت نام عمومي افوربيا Euphorbia وجود دارند . افوربيا اسپلندس گياهي است که برگ‌هاي سبز براق با خارهاي سفيد و گل‌هاي رنگين قرمزي دارد و جزء رشته گياهان NDP است (گياهاني كه حساسيتي به طول روز ندارند).
تكثير افوربيا به وسيله قلمه ساقه مي‌باشد.
نوعي از گياه افوربيا وجود دارد که برگ‌هاي آن با رنگ‌هاي متنوع ديده مي‌شود و يک ساقه زيگزاكي به حالت شکسته دارد که در نوع خود تقريباً بي نظير است. اين افوربيا نسبت به شرايط محيطي بسيار حساس است و تابستان‌ها را به حالت استراحت يا رکود بسر مي‌برد. براي گلخانه‌هاي نسبتاً گرم و خاک‌هايي با PH اسيدي بسيار مناسب است.

افوربيا تريگونال Euphorbia trigonal
اين نوع افوربيا در نگاه اول کاملاً شبيه به کاکتوس بنظر مي‌رسد. ساقه‌هاي سه گوش دارد که جوانه‌ها يا انشعابات روي ساقه آن خيلي زياد است و تکثيرش بوسيله همين جوانه‌ها است.

افوربياي مدادي
افوربياي تيرو کالي يا مدادي منظره جالب و منحصر به فردي دارد. ساقه‌هاي آن به حالت انشعاب‌هاي متعدد، فاقد هر گونه برگ با ظاهر مشخص است. در هر شرايطي قابل نگهداري بوده و بوسيله قلمه‌هاي ساقه تکثير مي‌شود.

افوربيا پُلكريما Euphorbia pulcherrima
افوربيا پُلکريما در سطح دنيا بسيار متداول و معروف است و نام مصطلح انگليسي آن پانستيا و نام فارسي اين گياه بنت قنسول است و اخيراً فرهنگستان نام سرخ برگه به آن داده است. اين گياه زيبا داراي نام ديگر انگليسي است کريسمس دي پلنت Christmas day plant که فصل گل دهي آن در روزهاي عيد کشورهاي اروپايي است.
در بين اقلام تجارتي گل در ايالت متحده آمريکا 27% فروش مربوط به اين گياه بوده است. اين گياه از نظر اقتصادي جايگاه ويژه‌اي دارد و موقعيت کشور ما براي پرورش و صادرات آن به کشورهاي طالب و خريدار اين گياه بسيار ايده‌آل و مطلوب است.
سرخ برگه يک پات پلنت زمستاني است. تكثير آن با قلمه‌هاي انتهايي و مياني در سيستم ميس صورت مي‌گيرد. معمولاً قلمه‌هاي انتهايي سريع‌تر ريشه‌دار مي‌شوند.
اين گياه شيرابه‌هاي فراواني توليد مي‌کند که بعد از قطع شدن شيرابه‌ها، قلمه‌ها به محل ريشه زايي منتقل مي‌شوند. پس از ريشه دار شدن قلمه‌ها، گياه را در يک خاک سبک باPH 5/6 کشت مي‌کنند. زماني که گياه با شرايط جديد محيط سازگاري پيدا کرد روي تغذيه آن کنترل و دقت بيشتري انجام دهيد. دوره داشت گياه براي دوره گل دهي و پس از گل دهي ارزش و اهميت ويژه‌اي دارد، بنابراين تغذيه در اين دوره اهميت خاصي دارد. بعد از طي دوره رويشي و احياناً سر برداري، گياه به طول 20/1 - 1 متر رشد مي‌کند. از آنجا كه اين اندازه براي داشتن يک گل خوب و قابل قبول در بازارهاي دنيا مناسب نيست، براي جلوگيري از اين وضعيت بايد در اواخر مرداد ماه يک سر برداري ديگر از گياه انجام گيرد، البته بدون هيچ نيازي به مصرف بازدارنده‌هاي رشد، در فصل زمستان گياهان پا کوتاه خواهيم داشت. چون فاصله زماني سر برداري تا وقتي که گياه وارد مرحله گل دهي مي‌شود زياد نيست لذا رشد رويشي گياه سرعت خيلي زيادي ندارد و گياه در اندازه کوتاه و قابل قبول به بازار عرضه مي‌شود.
کار ديگري که در سطوح تجارتي انجام مي‌گيرد استفاده از هورمون‌هاي بازدارنده است.

هورمون‌هاي بازدارنده
-B-9
- سايكوسل CCC
بعد از استقرار گياه در خاک، برگ‌هاي جديد شروع به جوانه زدن مي‌کنند. با استفاده از مواد بازدارنده، گياه داراي ساقه‌هاي قطور و کوتاه مي‌شود. بنا به نوع هورمون بازدارنده، روش استفاده از آن متفاوت است. استفاده از B-9 با غلظت ppm 2000 و مدت سه بار و هر بار با فاصله 15 روز انجام مي‌شود. سايكوسل CCC با غلظت ppm 2000 و 3 يا 4 بار به صورت محلول پاشي روي گياه و با فاصله 15 روز قابل استفاده است.

[Marichka]

خانواده ليلياسه يا لاله­ها

در اين خانواده، گل‌هاي شاخه بريده يا Cut plant و گل‌هاي گياهان گوشتي، گل‌هاي باغچه­اي و آپارتماني وجود دارند. در اينجا به معرفي برخي از آن‌ها مي‌پردازيم.

آلوئه Aloe
گياه آلوئه Aloe كه به نام شاخ بزي معروف است، در منزل و آپارتمان قابل نگهداري است. آلوئه­ورا Aloe vera گونه­ وحشي اين خانواده است كه گرچه زينتي نيست اما معروف و پر بهاء است و يكي از منابع بسيار خوب مواد دارويي و بهداشتي است.
آلوئه ساپوناريا گونه ديگري از گياه آلوئه است كه برگ­هاي گوشتي، مثلثي شكل با نقش و نگارهاي سبز رنگ پريده دارد. اين گياه بسيار زيبا بوسيله قلمه­هاي ساقه تكثير مي­شود و آن را در يك محيط پر نور پرورش مي­دهند.
آلوئه فِرَگرَنس يا آلوئه برگ درشت، و آلوئه درختي از ديگر انواع گياه آلوئه بشمار مي­روند.
در ميان آلوئه‌ها سايوناريا و آلوئه آربورسنس Aloe arboresence در منزل كشت و كار مناسب­تر و سريعتري دارند. تكثير گياهان آلوئه بوسيله قلمه، ساقه و بذر امكان­پذير است. گياه آلوئه شاخه گل ­دهنده زيبا با گل­هاي نارنجي دارد وقتي گل­هاي نارنجي به بذر تبديل مي­شوند، قابل رويش و جوانه زدن هستند. آلوئه ­ورا Aloe vera بوسيله تقسيم بوته و بذر تكثير مي‌شود. در آلوئه‌هاي ديگر امكان بوجود آمدن پا جوش در روي ريشه­هاي اصلي­ كمتر از گياه آلوئه­ ورا است.

آگاپانتوس Agapanthus
گياه ديگر آگاپانتوس است كه كاملاً از آلوئه متفاوت مي‌باشد. آگاپانتوس بدليل داشتن گل­هاي آبي و صورتي رنگ در بين گياهان Cut flower يا شاخه بريدني جايگاه و موقعيت ويژه­اي دارد. اين گياه به وسيله‌ي ريزوم‌هاي زيرزميني تكثير پيدا مي‌كند و برگ­هاي بلند، كشيده و ساقه گل دهنده نسبتاً بلندي دارد. در تغذيه آگاپانتوس بايد از كودهاي حاوي تركيبات آهن (كه PH محيط را پايين مي‌آورند) بيشتر استفاده شود.
تحمل شرايط محيطي براي گياه آگاپانتوس بستگي به موقعيت رشدي آن گياه دارد. اگر گياه در دوره رشد فعال به سَر نَبرد و يك حالت شبه دورمنسي يا خواب را طي ­كند قادر به تحمل دماي محيط تا ده درجه زير صفر مي‌باشد. ولي اگر تعداد روزهاي سرد و زير صفر درجه از يك هفته بيشتر باشد به بخش زيرزميني گياه آسيب مي­رسد و در نهايت از بين مي­رود. بدين جهت است كه آگاپانتوس­ها در شرايط گلخانه­اي يا در هواي آزاد طوري كه از آسيب­هاي يخبندان محفوظ بمانند نگهداري مي­شوند. در مجموع گياهي است كه درجه حرارت‌هاي پايين را تحمل مي‌كند. تكثير آگاپانتوس بوسيله تقسيم بوته­ها انجام مي‌شود.

آسپاراگوس يا مارچوبه
مجموعه­اي از گياهان تحت نام مارچوبه يا آسپاراگوس وجود دارند و در تقسيم­بندي گروهي فوليج­ها يا شاخه و برگي­ها جاي مي­گيرند. اين دسته از گياهان به عنوان يك فوليج سبز و Cut plant مورد استفاده قرار مي­گيرند.
آسپاراگوس پلوموسوس گونه­اي از گياه آسپاراگوس است كه برگ­هاي بسيار ظريف و ابري مانند آن روي هم پوشيده شده ­است. اين گياه را در فارسي بنام نرمه يا گردي مي­شناسند. اين گياه نيز Cut plant يا شاخه بريده است و تكثير اين مارچوبه به وسيله‌ي تقسيم بوته و بندرت با بذر است. آسپاراگوس پلوموسوس به شرايط رشدي خيلي خوبي نيازمند است و چنانچه محيط پرورش آن فاقد رطوبت كافي، خاك داراي PH اسيدي و نور غيرمستقيم آفتاب باشد رشد خوبي نخواهد داشت. مارچوبه خوراكي يا آسپاراگوس آبي سيناليس است كه ساقه­هاي خوراكي دارد و با اين نوع آسپاراگوس‌ها فرق دارد. آسپاراگوس كريس بوس يا مارچوبه­ زبره كه برگ­هاي شبيه برگ شبيد خوراكي دارد اصطلاحاً در فارسي شبيدي گفته مي‌شود. اين مارچوبه بهتر از مارچوبه نرمه رشد مي‌كند. در خاك­هاي معمولي با دماي متوسط بخوبي رشد و نمو مي­كند و داراي ميوه‌هاي قرمز رنگي است كه در درون اين ميوه­ها بذر سياهي وجود دارد. اين گياه بوسيله تقسيم بوته و بذر قابل تكثير است.
مارچوبه ديگر،‌ آسپاراگوس مييري يا دم روباهي، گياهي نسبتاً كُند رشد است كه با شرايط خاص گلخانه‌اي معمولا ‌ً رشد و نمو مي­كند، و به عنوان يك فوليج در دسته گل­ها كاربرد بسيار خوبي دارد. در اين گياه برگ‌ها به شكل لوله درآمده‌اند.

گل موگه
گل موگه گياهي است بسيار زيبا و معطر با گل­هاي ظريف و كوچك نام علمي اين گياه كُن بُن بولاريا مَجاليس است. اصطلاح گُل برف كه به اين گياه داده­اند براي گياهان ديگر هم استفاده مي‌شود. اين گياه فوق­العاده زيبا داراي ريزوم­هاي دائمي و مقاوم به سرماست كه ساليان سال در يك محل باقي ­مانده، و بوسيله تقسيم ريزوم­ها در اوايل پائيز يا در مناطق سرد در اوايل بهار تكثير مي­شود.
موگه­ها گياهاني هستند كه به نور شديد آفتاب و آبياري بي ­موقع احتياجي ندارند و بهتر است كه ريزوم‌هاي موگه در زير سايه آفتاب درختان كشت شوند و زماني كه گياه به استراحت مي­رود از آبياري آن‌ها خودداري بعمل آيد. موگه در مناطق سرد كوهستاني در ماه‌هاي پاييز گل­هاي صورتي و سفيدي را توليد مي­كند و در كشور ما اين گل بصورت خودرو ظاهر مي‌شود و به عنوان سنبله، كلشي‌كوم و در بعضي نقاط به نام گل حسرت از آن ياد مي­شود.
در كشورهاي ديگر ريزوم­هاي دائمي و مقاوم به سرماي اين گياه را در فصل زمستان كشت و كار مي­كنند. زمان تكثير كلشي‌كوم پس از پايان گل‌دهي در پاييز يا اواخر زمستان است. نكته جالب در مورد اين گياه اين است كه در مناطق پرورشي در اوائل بهار برگ­هاي سبز براق بسيار كشيده­اي توليد مي‌كند و مدتي بعد با گرم شدن هوا (در تابستان) تمام آن‌ها از بين مي­روند، در حقيقت استراحت تابستاني دارند. در اوايل پاييز يك مجموعه بسيار زيبايي از گل‌هاي سه گلبرگي ديده مي­شود. تكثير موگه بوسيله اندام‌هاي زيرزميني آن است.
گياه ديگر اين خانواده آسپيديس‌ترا با اَبائي است كه برگ­هاي بسيار درشت و سبز دارد و در جاهاي خيلي سايه و كم نور نگهداري مي­شود، پس براي محلي كه با محدوديت نور و حرارت مواجه هستيم مناسب هستند. تكثير گياه بوسيله پا جوش در اوايل پاييز صورت مي­گيرد

[Marichka]

گياه گاستريا
يكي ديگر از گياهان خانواده ليلياسه، گياه گوشتي گاستريا است، كه برگ­هاي گوشتي، شكننده و بسيار ضخيم دارد. خطوط ظريف سفيد رنگي كه در روي اين برگ­ها ديده مي­شود بخش زينتي گياه را تشكيل مي­دهد. معمولاً گاستريا يك شاخه‌ي گل دهنده بسيار ظريف و باريكي دارد كه گل­هاي سفيد رنگي بر روي آن ظاهر مي­شوند. بخش تكثيري گياه پا جوش (بوته‌هايي كه در كنار بوته مادري ظاهر مي‌شوند) مي‌باشد. گاستريا در محيطي با خاك سبك، غني از مواد غذايي و نسبتاً پر نور و آبياري كم نگهداري مي­شود. البته نياز اين گياه به مواد غذايي خيلي زياد نيست چنانكه آن را در كنار گياهان آپارتماني نگهداري بكنند نياز به تغذيه مداوم ندارد.

هاورتسيا Howertia
از ديگر گياهان گوشتي خانواده ليلياسه است كه خطوط سفيد رنگ در سطح برگ­هاي آن ديده مي­شود. ظاهر كروي اين گياه منظره خاص و منحصر به فردي به آن داده است. آبياري اين گياه بندرت و هر زمان كه خاك پاي گياه كاملاً خشك باشد انجام مي­گيرد. تكثير هاورتسيا بوسيله تقسيم بوته است. نگهداري هاورتسيا در گلدان كم عمق، خاك شني رسي در محيطي پر نور و آفتابي و آبياري كم انجام مي‌گيرد.
يك گياه ديگري هم به نام هاورتسيا وجود دارد كه در يك محيط پر نور، خاك كم عمق و شني رسي نگهداري مي­كنند.

همروكاليس Hemerocallis
گياهي است كه در فارسي به نام زنبق آبي يا زنبق رشتي معروف است. شايد وجه نام فارسي بي­ربط با نحوه‌ي رشد گياه در كنار بركه­ها و جوي آب نباشد. گل‌هاي نارنجي رنگ اين گياه خاصيت كات فلاوري ندارند و اين گياه كاملاً مناسب فضاي سبز است. ريشه­هاي گوشتي گياه دوام خوبي در زمين دارند و در تمام سال در هواي آزاد بخوبي رشد و نمو مي­كنند. بعلاوه برگ­هاي سبز رنگ اين گياه در فصل غير از گل دهي باعث منظره زيبا و سبزي مي­شود كه در سايه درختان بسيار مورد توجه است.
نكته ديگر كه در مورد گل­هاي اين گياه جالب است فرم­هاي پلي ­پلوئيدي يا پُر پري در گل­هاي آن است. اين گياه جزء معدود گياهاني است كه تمايل به فرم پلي­ پلوئيدي دارد. تكثير آن بوسيله‌ي ريشه­هاي گوشتي آن در فصل پاييز انجام مي­شود.

گرنت كاور Grant cover
گرنت كاور يك گياه پوششي از خانواده ليلياسه مي‌باشد. برگ‌هاي درشت و سبز تيره آن هوستا Hosta نام دارد. گونه ديگري از هوستا وجود دارد كه داراي برگ­هاي ريزتري است و كاملاً با سايه، نور كم و رطوبت سازگار است. گل­هاي هوستا به رنگ­هاي سفيد و آبي معمولاً روي يك ساقه باريك و بلند ظاهر مي­شوند كه در فضاي سبز كاربرد خيلي خوبي دارند. براي اينكه گياه گل دهي داشته باشد بايد در محيطي با نور كم از آن پرورش و مراقبت كنند. تكثير هوستا بوسيله تقسيم بوته در فصل پاييز است.

ليبوم لانگي فوليوم Lilium longifolium
ليليوم يا سوسن در فارسي سوسن چلچراغ ناميده مي‌شود. ليليوم يكي از گياهان وحشي و بومي است كه فقط در دو نقطه از دنيا يافت مي‌شود، يكي در منطقه جيرنده در شمال ايران و ديگري در كشور اكراين. اين گياه رنگ سفيد، گل‌هاي متنوع آويزان و منظره يك چلچراغ را دارد. از طرف سازمان محيط زيست اين گياه به حالت قرنطينه و محصول درآمده است و كارهاي تحقيقاتي بر روي آن در حال انجام است.
گلهاي سوسن ديگري در ايران وجود دارد كه بر روي آن‌ها عمليات به‌نژادي صورت گرفته است و به فرم‌هاي امروزي ليليوم­ها در آمده­اند.

كشت و كار ليليوم
ليليوم يا سوسن معمولي داراي يك پياز فلسي است يا به عبارت ديگر ليليوم پياز درشتي است كه فلس­هاي جدا از هم دارد. بوسيله همين فلس­هاي جدا از هم تكثير مي­شود. روش تكثير بدين صورت است كه بعد از كشت پيازهاي درشت گياه در يك خاك كاملاً استريل و ضدعفوني شده و مناسب از لحاظ دارا بودن مواد غذايي، ابتدا برگ­هاي كوچك و اوليه ظاهر و سپس علائم ساقه گل دهنده ديده مي­شوند.
برداشت پياز­هاي ليليوم موقعي است كه رشد رويشي تمام شده و گياه گل داده باشد، زيرا به عنوان يك كات­فلاور از گل بريده آن استفاده مي­كنيم. به عبارت ديگر بهترين زمان برداشت پيازهاي ليليوم اوايل پاييز يعني زماني كه هوا هنوز خيلي سرد نيست، مي‌باشد. در ارقام حساس به سرما زمان برداشت پياز­ها خيلي اهميت دارد اما بطور كلي بايد گفت كه پياز­ گياه بايد در فصل پاييز برداشت شود زيرا در اين فصل است كه پيازها به اندازه كافي مواد غذايي را در خود ذخيره كرده‌اند.
پياز ليليوم نسبتاً درشت است اما اندازه‌هاي مختلفي از آن در كشت و كار استفاده مي­شوند. پيازها با اندازه­هاي 15تا 18سانتيمتري قابل كشت هستند. اما براي اينكه محصول مناسب و گل‌دهي بهتري داشته باشد، پيازهايي به قطر حدود 20 تا 25 سانتيمتر براي كشت توصيه مي­شوند. در كشت و كار ليليوم چند مشكل اساسي وجود دارد كه به برخي از آن‌ها اشاره مي­كنيم.

مشكلات كشت و كار ليليوم
- سبز شدن پيازچه‌ها پيش از موعد؛ پيازهاي ليليوم در ارقام زودرس پيازچه‌هايي توليد مي‌كنند كه هنوز سر از خاك در نياورده جوانه مي‌زنند. در اين حالت ساقه سبز شده را نبايد شكست بلكه پيازچه را جدا كنيد و در خاكي كه حالت ركود دارد، نگهداري كنيد تا در فصل مناسب كشت و كار شود.
- بيماري لكه قهوه­اي برگ­هاي ليليوم؛ هر دليلي كه باعث توقف رشد ريشه­هاي ليليوم بشود معمولاً لكه­هاي قهوه­اي را در برگ بوجود مي‌آورد. يكي از عوامل توقف رشد ريشه، افزودن مواد غذايي بيش از حد نياز، آبياري نامنظم و بي­ موقع و خاك نامناسب با بافت سنگين است. لذا براي جلوگيري از بيماري لكه­ قهوه­اي بايد به اين عوامل بيشتر دقت شود.
- كمي تعداد گل­ها و كوچكي اندازه گل‌ها؛ ممكن است بدليل انتخاب پيازهاي كوچك و نادرست گل‌هاي ريز و كوچك توليد شوند. بنابراين پيازهاي درشت كه مواد غذايي به اندازه كافي در خود ذخيره كرده باشند بشرط اينكه از درجه حرارت مناسبي در انبار برخوردار باشند بخوبي گل مي­دهند.
زودرسي گل‌هاي ليليوم؛ آخرين نكته در مورد ليليوم موضوع پيش‌رس كردن گل‌هاي آن است كه بسته به تقاضاي بازار اين كار را انجام مي­دهند. نكته­اي كه در پيش رس كردن گل‌هاي ليليوم اهميت دارد اختلاف درجه حرارت شب و روز است. بهترين دما در روز براي ليليوم حرارت 20 درجه و در شب 15درجه سانتي‌گراد است. اگر پيازها را به مدت 6 هفته در درجه حرارت پايين در انبار نگهداري كنند مي‌توان به عنوان پيش‌رس كردن، آن‌ها را به گلخانه انتقال داد.

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[Marichka]

بي‌اوكارنئا Beaucarnea
بي‌اوكارنئا يا ليندا يكي ديگر از گياهان خانواده ليلياسه است كه در فضاي آپارتماني قابل نگهداري و پرورش است. بخش زينتي اين گياه پيازي است كه خارج از خاك قرار گرفته است. ليندا جزء معدود گياهان پيازي است كه در هنگام رشد و نمو پيازش ديده مي­شود. برگ­هاي ليندا به دو فرم برگ‌هاي صاف و برگ‌هاي فِردار و مجعد مي‌باشند.
نام انگليسي گياه ليندا و نام علمي آن Beaucarnea است. ليندا احتياج به يك خاك غني از مواد غذايي و زهكش مناسب دارد و بايد در محل پر نور ولي دور از تابش مستقيم آفتاب نگه‌داري شود. ليندا يك گياه دو پايه است كه پايه­هاي نر و ماده آن كاملاً از هم جدا هستند و برعكس گياهان پيازي ديگر، پيازچه را به شكل پياز توليد نمي‌كند. اين گياه توليد گل كرده و با گرده‌افشاني مصنوعي بذر توليد مي­كند. بذرهاي مثلثي شكل اين گياه در خاك سبك جوانه ­زده و پس از اين مرحله به محل اصلي­ انتقال مي­يابند و با يك قاعده منظمي آبياري مي‌شوند. البته هرگاه كه سطح خاك كاملاً خشك بود اقدام به آبياري كنيد.
براي تامين رطوبت در گياه كافي است روزانه چندين بار آب‌افشاني صورت گيرد.
علاوه بر تكثير بذري گاهي در شرايط مناسب و خاك‌هاي غني از مواد غذايي به كمك پا جوش يا تنه جوش (گياهاني كه روي پياز مادري توليد مي­شوند) تكثير پيدا مي‌كنند. ابتدا با يك تيغ اين تنه جوش‌ها را ­بريده و به يك محيط ريشه­زا انتقال ­داده تا بعد از مدتي پيازچه‌هاي اوليه توليد شوند.
در زماني كه گياه در مرحله ريشه­دار شدن و توليد پيازچه به سر مي­برد به مراقبت­هاي ويژه احتياج دارد، رطوبت و درجه حرارت ثابت براي گياه توصيه مي‌شود. البته از مواد غذايي، تغذيه كننده­ها و مواد تخميري كه براي گياهان ديگر استفاده مي‌شود براي اين گياه استفاده نكنيد. فقط مواد غذايي محلول با غلظت كم بصورت برگ‌افشاني استفاده شود. از آنجا كه بخش­هاي بيرون از خاك در معرض آسيب­هاي محيطي قرار دارند، مواد غذايي بصورت اسپري روي برگ‌ها پاشيده مي‌شوند.

سانسويريا
سانسويريا از ديگر گياهان خانواده ليلياسه است كه با ديگر گياهان پيازي تفاوت دارد و هيچ‌گاه توليد پياز نمي­كند و در رنگ‌ها و اندازه‌هاي متفاوت ديده مي‌شود. سانسويرياي سبز و سانسويرياي ابلق هم وجود دارند كه علاوه بر نوارهاي زرد رنگ نقش و نگار زيبايي هم در سطح برگ دارند. سانسويرياي نقره‌اي گياهي است كه برگ­هاي آن بصورت كپه‌اي مي‌باشد و در سطح برگ هيچ نقش و نگاري وجود ندارد. سانسويريا­هاي گلدار گياهاني هستند كه در شرايط نور تابستان توانايي توليد گل را دارند اما بدليل اينكه در شرايط نامناسب خانه (نور كم و رطوبت نامناسب) نگهداري مي­شوند گل نداده و كمتر بذر توليد مي‌كنند. چنانچه آبياري از بالاي گياه انجام نگيرد بذرهاي مناسب و كافي بوجود مي‌آورند.
سانسويريا بوسيله پا جوش و قطعات برگي تكثير مي­شود. البته در تكثير اين گياه استفاده از قلمه­هاي برگي راه صحيحي براي انتقال شيمرها نيست بلكه پا جوش بهترين راه انتقال است. پا جوش يا تنه‌جوش جوانه­هايي هستند كه بدون ريشه روي پياز ظاهر مي­شوند. ابتدا تنه جوش‌ها را با يك تيغ از پياز جدا مي­كنيم و پس از ريشه­ دار شدن در محيط ماسه، به گلدان­هايي با خاك بسيار سبك انتقال ­داده تا گياه در زماني خاص پيازهاي جوان و كوچك توليد كند. بعد از اين مرحله گياهان را به عنوان يك گياه كامل به محل اصلي، انتقال مي­دهيم. در زماني كه گياه در مرحله توليد پيازچه است، بايد شرايط لازم از جمله رطوبت كافي و PHمناسب و درجه حرارت ثابت و يكنواخت وجود داشته باشد.

لاله
از ديگر گياهان خانواده ليلياسه مي­توان به گل لاله اشاره كرد. كار برد لاله در فرهنگ و ادبيات ايران جايگاه ويژه­اي دارد. انواع لاله­هاي موجود در دنيا از جمله لاله سياه، دو رنگ و حافظي را با منشاء ايراني مي‌شناسند.
لاله گياهي است كه به عنوان يك كات‌فلاور Cut flower (گل بريده) و پات‌پلنت Pot plant (گياه گلداني) قابل استفاده است. پياز­هاي حساس به سرما گياه لاله چنانچه بعد از طي دوره استراحت بلافاصله تيمار گرمايي با حرارت حدود 9 درجه سانتي‌گراد به مدت 6 هفته داشته باشند، در مدت كمتر از 8 هفته آماده عرضه به بازار مي‌شوند.
لاله­هاي پاكوتاه معمولاً پات پلنت Pot plant يا به عنوان گياه گلداني مطرح هستند. لاله­هاي پا بلند دم‌گل‌هاي بلند و پياز­هاي درشت دارند و به عنوان كات فلاور Cut flower مصرف مي­شوند. همچنين لاله‌هاي زودرس به عنوان لاله­هاي شاخه بريده و پات پلنت قابل استفاده هستند.
لاله سرنگون يا واژ­گون گياهي است كه منشاء ايراني دارد و در كوه‌هاي بختياري در استان فارس مي‌رويد. اين گياه پياز عميق در خاك دارد و در رنگ‌هاي متفاوت ديده مي‌شود.


[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[Marichka]

خانواده شمعداني Geraminaceae
خانواده شمعداني يک خانواده نسبتاً پر گياه است. تعداد زيادي از آن‌ها بعنوان شمعداني‌هاي بذري تحت، عنوان گياهان يکساله در فضاي آزاد کشت مي‌شوند. حدود صد گونه از شمعداني‌هاي يکساله بذري در کاتالوگ‌هاي بذر موجود است.
شمعداني‌هاي کشور ما از گروه پلارگونيوم‌ها و جنس پلارگونيوم هستند. اين جنس برگ‌هاي سبز پنجه‌اي و گل‌هاي متراکم دارد كه بعنوان گياهان فضاي سبزي و پات پلنت Pot plant معرفي شده‌اند.

شمعداني معمولي Pelargonium hortom
شمعداني معمولي يا پلارگونيوم هورتوم علاوه بر اينکه در داخل ساختمان قابل نگهداري است بخش عمده مصرف آن در فضاي آزاد مي‌باشد. به دليل تنوع رنگ (صورتي، سفيد و قرمز) در طراحي‌هاي گوناگون در فضاي آزاد استفاده مي‌شود. حتي شمعداني معمولي به عنوان کشت نواري Border plant هم مورد مصرف دارد و گاهي به عنوان كشت متراکم و کپه‌اي استفاده مي‌شود.
شمعداني عطري گياهي است که برگ‌هاي معطر و گل‌هاي صورتي رنگ کوچکي دارد. برگ‌هاي ظريف و کرک دار و سبز آن بخش زينتي گياه است كه به نور مستقيم آفتاب بسيار حساس است و بايد گياه را در سايه آفتاب درختان کاشت تا با سوختگي حاشيه برگ‌ها مواجه نشويم.
پلارگونيوم دامست يكوم يکي از شمعداني‌هاي نسبتاً قديمي است که در ايران کشت و کار شده است. اين گياه کاملاً متفاوت با شمعداني‌هاي ديگر است و يک هاله سياه رنگ در وسط گلبرگ‌هاي صورتي آن ديده مي‌شود، برگ‌هايي درشت‌تر از شمعداني‌هاي ديگر دارد و نسبت به شرايط خشکي و خاک نامساعد مقاوم است. اين گياه به عنوان يك Pot plant استفاده مي‌شود.
شمعداني‌ها جزء گياهان هرمافروديت Hermaphrodite هستند يعني اندام‌هاي جنسي نر و ماده با هم روي يك گياه وجود دارند. توليد بذر در شمعداني‌ها بندرت اتفاق مي‌افتد بدليل اينکه گاهي پرچم‌ها تبديل به گلبرگ مي‌شوند، يا اينکه گرده افشاني بشکل موفقي انجام نمي‌گيرد (پس در پلارگونيوم‌ها بذر نداريم).
تکثير شمعداني‌ها بوسيله قلمه‌هاي نيمه خشبي ساقه در اوايل پاييز انجام مي‌گيرد. روش تکثير آن‌ها بدين صورت است که قلمه نيمه خشبي به طول 10 تا 15 سانتيمتر را از پايين محل جوانه قطع مي‌کنيم و در يک بستر ماسه‌اي کشت مي‌کنيم. تا بهار كه احتياج به ريشه‌زايي گياه نيست قلمه‌ها را مي‌توان در شاسي‌هاي گرم نگهداري كرد. بعد از ريشه زايي و انتقال به گلدان، به محلي پر نور و داراي خاک غني از مواد غذايي و نسبتاً عميق نياز دارد.
در شمعداني گاهي مشکل آبياري و عدم به گل رفتن وجود دارد و اين به نحوه نگهداري آن‌ها مرتبط است. شعمداني‌ها در محيط پر نور به خوبي رشد و گل دهي دارند و در زير سايه درختان کيفيت گل دهي آن‌ها پايين مي‌آيد. براي بهبود اين وضعيت بهتر است از يک خاک غني و تغذيه به کمک عناصري مانند ازت، فسفر، پتاسيم و ميکرو المنت‌ها و آبياري به موقع بهره بگيريم.

بنفشه آفريقايي Gesneriaceae
گياه بنفشه آفريقايي اولين بار در جنگل‌هاي آفريقا توسط يک گياه شناس بنام سن پل شناسايي شد و نام علمي جنس آن Saintpaulia inonata است.
بنفشه آفريقايي گونه‌ها و رنگ‌هاي مختلفي دارد. برگ‌ها به شكل‌هاي گوناگون از قبيل برگ‌هاي ساده، کنگره دار و ابلق وجود دارند. همچنين گل‌ها به فرم‌هاي مختلف از جمله گل‌هاي کوچک و متراکم در سطح پايين‌تر از برگ و گل‌هاي بسيار درشت و بلندتر از سطح برگ ديده مي‌شود.
تنوع در اين گياه فوق‌العاده زياد است و بدليل مطلوبيت و بازار پسندي خاص بنفشه آفريقايي همواره در سطح جهان روي ارقام جديد آن مطالعه انجام گرفته است. جزء معدود گياهان گلدار خانگي و Pot plant است که در منزل بدون هيچ مشکلي به گل مي‌رود و به طول روز بي تفاوت است.
روش تکثير معمولي و همگاني بنفشه آفريقايي استفاده از قلمه‌هاي برگ است كه نياز به بستر بسيار سبکي دارد. يك برگ كامل همراه دمبرگ در جعبه كاشت، كاشته مي‌شود. نکته‌اي که در برداشت قلمه‌هاي بنفشه آفريقايي بايد رعايت شود تراکم لازم و مناسب برگ‌ها است. بعد از 4-3 هفته قلمه‌ها در حرارت 18 درجه سانتي‌گراد ريشه دار مي‌شوند. سپس جوانه‌هاي برگي از سطح داخلي برگ‌ها ظاهر مي‌شوند و بعد از بزرگ شدن جوانه‌هاي برگي، با احتياط قلمه‌هاي ريشه دار شده را به محل اصلي انتقال دهيد. گلدان‌هاي مخصوص براي بنفشه نياز است، سنين اوليه گياه را در گلدان كوچك قرار دهيد و بعد از بزرگ شدن گياه آن را به گلدان بزرگتر منتقل كنيد.
در اثر آبياري زياد و نامنظم برگ‌هاي پاييني بنفشه آفريقايي حالت نرم پيدا كرده و رنگ قهوه‌اي به خود مي‌گيرند. علاوه بر اين بافت نامناسب خاک و نوسان حرارتي گاهي باعث اين عارضه مي‌شود. در هنگام آبياري بايد دقت شود که آب بر روي سطح برگ‌ها ريخته نشود. در ساعت‌هاي منظمي آبياري را انجام دهيد و در آبياري از آب خيلي سرد براي گياه استفاده نکنيد.
بهترين روش آبياري براي بنفشه آفريقايي، آبياري از پاي گياه است. مي‌توان از گلدان‌هايي که يک بخش فتيله مانند در آن‌ها تعبيه شده استفاده کرد و گلدان را در يک زير گلداني مناسب گذاشت و آب را در زير گلداني ريخت که بتدريج توسط بخش فتيله مانند جذب شده و در اختيار ريشه‌ها قرار گيرد.
گل‌هاي بنفشه آفريقايي در محيطي با نور ثابت بخوبي رشد و نمو مي‌کنند. گياه به نور متوسط اما ثابت احتياج دارد. بهتر است از لامپ فلورسنت استفاده کرد.
خاك كشت و كار بنفشه آفريقايي خاک سبک، هوموسي و باPH پايين بايد باشد.

مشکلات نگهداري بنفشه آفريقايي
- آبياري و بدنبال آن بيماري قارچي؛
- عامل نماتود.

علائم نماتودها بر روي گياه بصورت رگه‌هاي سفيد بر روي برگ‌ها ديده مي‌شود، گياه به کندي رشد مي‌کند و تعداد دفعات گل دهي آن بسيار پايين مي‌آيد.
براي مبارزه با نماتودها، ضد عفوني خاك توصيه مي‌شود. مي‌توان از نماتودکش‌ها در زمان تهيه خاک‌هاي آلوده استفاده کرد. در ضمن از گياهان آلوده به نماتود براي تکثير استفاده نمي‌کنيم.
گلوگسينيا گياهي است که برگ‌هاي درشت با گل‌هاي شيپوري و رنگ‌هاي متنوع دارد. اين گياه معمولاً به طول روز بي تفاوت مي‌باشد. بوسيله بذر و اندام‌هاي زير زميني قابل تکثير است. به نور غيرمستقيم ولي كامل آفتاب نياز دارد.
براي پرورش و نگهداري گلوگسينيا لازم است که آبياري از پاي گياه انجام گيرد و نيز اين گياه يک استراحت ساليانه در فصل تابستان داشته باشد. از فاصله بذركاري تا به گل رفتن گياه حدود 9- 8 ماه زمان لازم است. غير از بذركاري هم‌چنين بوسيله قلمه‌هاي برگي هم تكثير مي‌شود، در اين حالت حتماً به سيستم ميس نياز دارد

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[Marichka]

خانواده آراسه
گستردگي نوع گياهان اين خانواده بصورتي است كه بر اساس نحوه رشد و نمو و تكثير به سه گروه تقسيم مي‌شوند:

گروه اول
- تکثير بوسيله قلمه؛
-رشد ساقه‌اي.

گروه دوم
- رشد ساقه‌اي ندارند؛
- تكثير بوسيله تقسيم بوته.

گروه سوم
تکثير هم با ساقه و هم با تقسيم بوته.

گياهان گروه اول خانواده آراسه
معروفترين گياه گروه اول فوتوس است. برگ‌هاي سبز و ابلق آن قلبي شکل و به اندازه‌هاي کوچک و بزرگ ديده مي‌شوند. تکثير آسان آن با قلمه‌هاي ساقه كه حداقل دو بند داشته باشند در داخل آب يا ماسه مرطوب صورت مي‌گيرد. براي نگهداري فوتوس بافت غني از مواد غذايي با PH خنثي (نزديك 7) مورد نياز است.
گياه بعدي سين گونيوم است که برگ‌هاي نسبتاً درشت و ساقه‌هاي قطور آن رشد سريعي دارد. اين گياه به رنگ‌هاي سبز، صورتي و ابلق موجود است. گونه سبز رنگ آن سريع رشد مي‌کند ولي گونه ابلق و رنگين آن معمولاً سرعت رشد خيلي بالايي ندارد. تکثير اين گياه بوسيله قلمه ساقه در آب و ماسه ميسر است.

گياه بعدي از گروه اول، برگ انجيري يا مونسترا است. دو گونه مونسترا وجود دارد :
1- مونستراي برگ ريز؛ که ساقه‌هاي رونده دارد و ريشه‌هاي نابجا بر روي ساقه‌هاي آن ظاهر مي‌شوند. اين گياه تکثير فوق‌العاده راحتي دارد. براي تكثير قلمه‌هاي ساقه به همراه ريشه نابجا داخل ماسه قرار مي‌گيرد.
مونستراي برگ درشت؛ نسبتاً کم رشد و داراي برگ‌هاي بادبزني بسيار درشت است و سرعت ريشه‌دار شدن قلمه‌ها و تعداد قلمه‌هاي آن کمتر از گونه اول است.
گياه فيلو دندرون يا بابا آدم داراي برگ‌هاي قلبي شکل، فوق‌العاده کم رشد و سبز رونده است. هم‌چنين برگ‌هاي آن بسيار درشت با زائده نسبتاً باريکي مي‌باشند.
فوتوس سوراخ‌دار نيز يک فيلو دندرون بسيار کند رشد و سخت ريشه‌زا است. يکنوع فيلو دندرون با برگ‌هاي بسيار درشت وجود دارد که محل قطع برگ‌ها شبيه به يک چشم ظاهر مي‌شود. اين گياه تاريخي، بسيار قديمي است.

گياهان گروه دوم خانواده آراسه
اين گياهان بوسيله پا جوش تقسيم مي‌شوند و رشد ساقه‌اي ندارند. در اين گروه دو گياه معروف وجود دارد که از اهميت اقتصادي برخوردار هستند.
گياه آنتوريوم حداقل 26 گونه زينتي دارد و بخش اسپات رنگي آن اصطلاحاً بنام گل شناخته شده است و دوام بسيار طولاني بصورت شاخه بريده دارد. براي نگهداري آنتوريوم از گلخانه‌هايي با تهويه مناسب استفاده مي‌شود كه رکود هوا يا کمبود اکسيژن نداشته باشد. براي نگهداري آنتوريوم خاک سبک با PH اسيدي و غني از مواد غذايي مناسب است. در سال‌هاي اخير با گسترش کشت و کار آنتوريوم و در حقيقت ارزشي که اين گياه در بازار جهاني گل و گياه دارد براي آن کمتر از بستر خاک استفاده مي‌شود، و صرفاً در محيط فاقد خاک و در محيط هيدروپونيك به کمک مواد غذايي خاص پرورش مي‌يابد.
گياه اِسپَتي فيلوم با بخش زينتي اسپات‌هاي سفيد رنگ، برگ‌هاي سبز و زيبا، گياه سريع‌الرشدي مي‌باشد. بوسيله تقسيم بوته يا پا جوش‌هايي که در کنار پايه مادري توليد مي‌شود قابل تکثير است.
براي نگهداري اسپتي فيلوم بايد از خاک غني از مواد غذايي و PH اسيدي و محيطي با رطوبت نسبي حدود 60 تا 65 درصد استفاده کرد در غير اينصورت کيفيت و سلامت برگ‌ها از بين مي‌رود.
گياه کات فلاور شيپوري يا کالا يا آروم به رنگ‌هاي متنوع بوده و اسپات‌هاي شيپوري مانند بخش زينتي آن را تشکيل مي‌دهند. اين گياه به رنگ‌هاي سفيد، زرد و ... در بازار موجود است. اين گياه نياز به استراحت تابستانه دارد. بافت خاك متوسط تا خوب اين گياه در تابستان نياز چنداني به آبياري ندارد. بعد از 3-2 هفته(در اواخر مرداد ماه) ريزوم‌هاي جدا شده را از خاک خارج کرده و كشت و تکثير مي‌نماييم. دو هفته بعد از تکثير گياه رشد رويشي آن آغاز مي‌شود و سپس در حدود ماه‌هاي دي تا بهمن گل‌هاي اسپاتي گياه

ظاهر شده و بعنوان يک شاخه بريدهCut Flower قابل عرضه به بازار هستند.
گياه کالاديوم، برگ‌هاي رنگين، درشت و قلبي شکل دارد. اين گياه به يک خاک سبک و غني از مواد غذايي با PH 2/6 – 5/5 و درجه حرارت نسبتاً ثابت 22 تا 24 درجه سانتي‌گراد نياز دارد. تکثير آن بوسيله تقسيم بوته مي‌باشد.

گياهان گروه سوم خانواده آراسه
اين گياهان بوسيله قلمه و پا جوش تکثير مي‌شوند. معروفترين گياه اين دسته ديفن باخيا است که داراي گونه‌هاي متعدد ابلقي رنگ است. هر چقدر ميزان ابلقي ديفن باخيا بيشتر باشد به شرايط و محيط سخت ديرتر سازگاري پيدا مي‌کند.
ديفن باخيا گياهي است که در خاک‌هاي متوسط، با آبياري منظم بخوبي رشد و نمو مي‌کند و رشد ساقه‌اي خيلي خوبي دارد. بوسيله گياهچه‌هاي کوچکي که در کنار گياه مادري سبز مي‌شوند (پا جوش) براحتي قابل تکثير است. علت اصلي ريزش برگ‌هاي پاييني ديفن باخيا، خشکي محيط است. براي جلوگيري از اين حالت بهتر است که بر حسب درجه حرارت محيط، روزانه بين يک تا سه بار اطراف گياه را آب‌فشاني کنيم تا رطوبت مناسب براي آن مهيا شود.
گياه آلوکازيال داراي برگ‌هاي بسيار بزرگ است و در گلخانه‌هايي با خاک اسيدي و عميق جايي که ريشه‌هاي آن بتوانند در داخل خاک گسترش پيدا کنند نگهداري مي‌شود.
در محيطي با رطوبت کم، برگ‌هاي گياه کوچک شده و در صورت تداوم خشکي محيط لکه‌هاي سوختگي در حاشيه برگ‌ها ديده مي‌شود.
اين گياه بوسيله تقسيم بوته و قلمه‌هاي ساقه تکثير مي‌شود.

نكته
قلمه ساقه‌ي جدا شده‌اي است كه بايد ريشه‌دار شود، ولي پا جوش گياه كامل ريشه‌دار است كه قابل كشت و كار مي‌باشد.

[Marichka]

خانواده آرالياسه
آرالياسه شامل گياهان آپارتماني و فضاي سبز است. گياه اول اين خانواده آرالياي برگ درشت يا آرالياي چناري است. فرم نسبتاً درختچه‌اي، ساقه سبز و قطور و برگ‌هاي درشت و شبيه برگ چنار دارد. بسيار مناسب سالن‌ها و اماكن سرد مي‌باشد.
تکثير گياه بوسيله قلمه‌هاي نيمه خشبي ساقه در سيستم ميست و يا فاقد سيستم ميست اما با درجه حرارت 20 تا 25 درجه سانتي‌گراد امكان پذير است.
گياه ديگر آرالياي الگاتيسما يا آرالياي پنجه طلايي است که برگ‌هاي ظريف، کشيده و بسيار باريک دارد. رنگ برگ‌هاي آن قهوه‌اي تا قرمز مايل به قهوه‌اي است که منظره چتر را براي گياه فراهم مي‌کند و از گياهان بسيار زيباي آپارتماني است. اين گياه شرايط بهتر و مناسب‌تري را نسبت به‌ آرالياي چتري نياز دارد.
تکثير اين گياه بوسيله قلمه‌هاي نيمه خشبي ساقه صورت مي‌گيرد و بهتر است که تکثير آن در محيط‌ حاوي هورمون‌هاي ريشه زا انجام گيرد.
گياه شفلرا يا درخت چتر داراي برگ‌هاي مجتمعي بوده که از يک نقطه منشعب مي‌شوند و منظره چتر مانندي را بوجود مي‌آورند. بهتر است که در آپارتمان‌ها و محيطي که از رطوبت نسبي برخوردار است نگهداري شود. انواع ابلق شفلرا نيز وجود دارد.
تکثير اين گياه علاوه با قلمه نيمه خشبي ساقه بوسيله خوابانيدن هوايي يا اصطلاحاً Air Layering انجام مي‌شود.
آخرين گياه اين خانواده هدرا Hedera يا عشقه زينتي با نام انگليسي پاپيتال است. اين گياه کاملاً فضاي سبزي بوده و مناسب محيط‌هايي با بافت خاک سنگين است. هر جايي كه محدوديت کشت و کار، محدوديت نور و محدوديت آبياري وجود دارد، مي‌توان از اين گياه استفاده كرد. تکثير اين گياه بوسيله قلمه‌هاي ساقه و ريشه‌هاي نابجا است.

آروکاياسه Aurucariaceae
خانواده آروکارياسه يا کاج مطبق خانواده بزرگي نيست اما بدليل آپارتماني بودن يكي از گياهان اين خانواده، از آن‌ها نام برده مي‌شود.
کاج مطبق گياهي با شاخه‌هاي طبقه طبقه شده و کاملاً منظم است که به خاکي با PH اسيدي و رطوبت نسبي حدود 60 تا 75 درصد و درجه حرارت نسبتاً ثابت نياز دارد. نوسان‌هاي حرارتي براي گياه خيلي مناسب نيست. نهال‌هاي يك ساله و دو ساله اين گياه در گلخانه پرورش داده شده داراي قلمه‌هاي يكسان است.

خانواده آسلپدياسه Ascelpediaceae
در آسلپدياسه يا تيره پيچ مومي ساقه‌ها فاقد استحكام كافي هستند و گياه كند رشد است. برگ‌هاي آن يک سطح واکسي براق و شکننده دارند که يک منظره مصنوعي يا مومي شکل براي گياه ايجاد مي‌کنند. تکثير اين گياه بوسيله قلمه‌هاي سبز ساقه تا قلمه‌هاي نيمه خشبي است، و به کمک هورمون‌هاي ريشه زا داراي ريشه مي‌شود.

گل استاپليا
گل استاپليا يا گل قورباغه‌اي ساقه استوانه‌اي دارد و برگ‌ها به شکل خار در کنار اين استوانه قرار گرفته‌اند. گل‌هاي بسيار درشت در ارقام گل درشت و گل‌هاي متوسط در ارقام گل ريز توليد مي‌شوند که از نظر ظاهري شبيه پوست قورباغه هستند.
اين گياه با شرايط نامناسب محيط سازگار است و گاهي جزء کاکتوس‌ها آن را کشت و كار مي‌کنند. گياه استاپليا گل صورتي کاملاً مومي شکلي توليد مي‌کند كه لازمه آن داشتن گلخانه‌هاي نسبتاً گرم و نورمتوسط است. هم‌چنين گاهي آن را جزء Succulent plants يا گياه گوشتي نگهداري مي‌كنند.
گل استفانوتيس ياس ماداگاسكار Ascelpediaceae
گل استفانوتيس پيچ رونده با گل‌هاي فراوان سفيد رنگ، برگ‌هاي نسبتاً درشت و غير واکسي دارد. تکثير اين گياه بوسيله قلمه‌هاي ساقه است. استفانوتيس در يک محيط با PH اسيدي و رطوبت کافي نگهداري مي‌شود.

گل حنا Balsaminaceae
اين گل حنا با حناي صنعتي تفاوت دارد. گل حنا به دو صورت کشت و کار مي‌شود.
1- گل حناي باغچه‌اي؛
2- گل حناي گلداني.
اصطلاح انگليسي گل حنا Impatient plant است. حنا كپسول‌هاي بذري درشتي دارد كه با تلنگر كوچك پوست بذر باز مي‌شود و بذرها به بيرون ريخته مي‌شوند، به همين دليل بي‌حوصله يا Impatient گفته مي‌شود. اين گياه بذري بوسيله قلمه‌هاي ساقه در آب و ماسه ريشه دار مي‌شود و به طول روز بي‌تفاوت بوده و براي پرورش در منزل خيلي ايده‌آل است زيرا در تمام سال به شرط داشتن رطوبت كافي گل دارد.
گونه گل درشت گل حنا در رنگ‌هاي مختلف وجود دارد و براي کشت و کار در فضاي آزاد بسيار مناسب است.

نكته
براي قلمه زدن گياهان گلدار ابتدا گل‌هاي آن را قطع كرده تا ريشه‌زايي دچار مشكل نشود. در برگ‌زدايي نيز برگ‌ها را از جهت دمبرگ از پشت قطع ‌كنيد. هم‌چنين قلمه‌هاي قرار داده شده در آب براي تكثير گياه، را مرتباً بررسي نماييد تا ساقه‌ي آن‌ها لزج نشده باشند و هر از چند گاهي آب آن را عوض كنيد.