سنگ شناسي آذرين

[601]

میشه درباره انواع روش های تشکیل کوه مطالبی بنویسین

[Sharim]

رده بندی اشتریکایزن برای سنگ های آذرین درونی

[Sharim]

QAPF Diagram for Igneous Rocks

The QAPF diagrams for plutonic and volcanic rocks look almost the same (Fig.1.1), except that field 15 is subdivided into 3 fields in volcanic rocks, and rocks no rocks have been assigned to fields 1 and 1a of the volcanic QAPF diagram.
There are 20 "basic names", that have been marked bold in the table, and many others derived from it: for example there is:
- syenite
- quartz-bearing syenite
- foid-bearing syenite
- alkali-feldspar syenite
and so on.
That the "basic names" names have been marked bold bears no significance on the abundance of those rocks in nature, it is simply done to help memorizing the names.

Volcanic Rocks..................................Plutonic Rocks.....................Number


1 .. ........non....................................... ...Quartz-Rich Granitoid
non............................................... ......Quartzolite............1a
Alkali-Feldspar Rhyolite......................................Alka li-Feldspar Granite ...........2
Rhyolite.......................................... .............................Granite .............3
Dacite............................................ ..................Granodiorite............. 4
Plagidacite....................................... ...............Tonalite..............5
Alkali-Feldspar Trachyte.....................................Alkal i-Feldspar Syenite............6
Quartz-Bearing Alkali-Feldspar Trachyte..................Quartz-Bearing Alkali-Feldspar Syenite..........6a
Foid-Bearing Alkali-Feldspar Trachyte.....................Foid-Bearing Alkali-Feldspar Syenite..........6b
Trachyte.......................................... ............................Syenite..............7
Quartz-Trachyte...................................Quartz-Bearing Syenite..........7a
Foid-Bearing Trachyte......................................Foid-Bearing Syenite..........7b
Latite............................................ ......................Monzonite.............8
Quartz-Latite.........................................Qua rtz-Monzonite..........8a
Foid-Bearing Latite............................................ Foid-Monzonite..........8b
Andesite.....................................Monzodiorite / Monzogabbro............9
Quartz-Bearing Andesite..........Quartz-Monzodiorite / Quartz-Monzogabbro..........9a
Foid-Bearing Andesite................Foid-Monzodiorite / Foid-Monzogabbro..........9b
Basalt............................Diorite / Gabbro / Anorthosite...........10
Quartz-Bearing Basalt.........................Quartz-Diorite / Quartz-Gabbro........10a
Foid-Bearing Basalt............Foid-Bearing Diorite / Foid-Bearing Gabbro........10b
Phonolite......................................... .....Foid-Syenite (Foyaite).........11
Tephritic Phonolite......................................... Foid-Monzosyenite.........12
Phonolitic Tephrite / Phonolitic Basanite.............................Foid-Monzodiorite (Essexite).........13
Tephrite / Basanite.......................................... .....................Foid-Diorite.........14
non............................................... .......Fo.idolite.........15
Phonolitic Foidite........................................... ............. .non.........15a
Tephritic Foidite........................................... ...............non.........15b
Foidite........................................... ..................................non.........15c

[Sharim]

میشه درباره انواع روش های تشکیل کوه مطالبی بنویسین

کوهها نواحیی از سطح زمین هستند که از زمینهای مجاور خود مرتفع‌ترند. کوهها طی زمانهای قدیم تشکیل شده ، تکامل یافته و همزمان با آن تحت تاثیر فرسایش نیز قرار داشته‌اند. کوهها در مقیاس وسیعی متنوع‌اند و از نظر جنس ، ساختمان ، سن و سایر مشخصات نیز با یکدیگر تفاوت دارند.

مقدمه

با آنکه حتی دو کوه هم نمی‌توان یافت که کاملا شبیه به یکدیگر باشند. معذالک می‌توان کوهها را بر اساس بازرترین ویژگی آنها تقسیم بندی کرد. یکی از مبناهای تقسیم بندی کوهها می‌تواند مکانیزم تشکیل آنها باشد که بر این اساس می‌توان کوهها را به چهار نوع اصلی تقسیم نمود، که شامل کوههای چین خورده یا پرچیده ، کوههای آتشفشانی ، کوههای قطعه‌ای-گسلی و کوههای بالا خمیده می‌باشد. سلسله کوههایی که معمولا یک نوع بوده و در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند، سیستم کوهها را بوجود می‌آورند. علاوه بر انواع اصلی ذکر شده ، بعضی نواحی بدون آنکه تغییر شکل قابل ملاحظه‌ایی در پوسته زمین بوجود آورند، دارای عوارض کوهستانی می‌باشند. برای مثال فلاتها (نواحی مرتفعی که اساسا افقی هستند) ممکن است به صورت زمین‌های ناهمواری درآیند.
کوههای ناشی از چین خوردگی

کوههای موسوم به کوههای چین خورده (folded mountains) یا کوههای پیچیده (complex mountains) از بزرگترین و پیچیده ترین کوهها به شمار می‌رو ند. شکل عمومی آنها بصورت قوسهایی است که چندین صد کیلومتر عرض و هزاران کیلومتر طول دارند. کلمه چین که همراه نام آنها ذکر می‌شود، بخوبی می‌تواند طبیعت این دسته کوهها را بنمایاند. بدین معنی که چین خوردگی سنگها که غالبا بسیار در هم و پیچیده است، این کوهها را بوجود آورده است. از جمله ویژگیهایی دیگر این کوهها ضخامت فوق‌العاده زیاد طبقات چین خورده رسوبی را می‌توان نام برد بطوری که در بعضی موارد ، ضخامت آنها به 15000 متر و بیشتر نیز می‌رسد. در این کوها هر چند ، چین خوردگی بسیار واضح و آشکار است، ولی فعالیت‌های دیگری نظیر گسل خوردگی ، دگرگونی و فعالیتهای آذرین نیز ممکن است به درجات گوناگونی در آنها مشاهده شود. اکثر کمربندهای اصلی کوهها مانند کوه آلپ ، اورال ، هیمالیا و آپالاش از این نوع هستند. به علت اینکه کوههای چین خورده قسمت اعظم و اصلی کوههای جهان را تشکیل می‌دهند، عمدتا مکانیزم و فرآیند تشکیل کوهها را با این روش توضیح می‌دهند.
کوههای آتشفشانی

از تجمع مواد آتشفشانی در سطح زمین ، کوههای آتشفشانی حاصل می‌شوند. در اکثر کوههای ناشی از چین خوردگی نیز می‌توان آثار فعالیتهای آتشفشانی متعددی را مشاهده کرد، مثلا در کوههای آند طبقات ضخیمی از سنگ های آتشفشانی وجود دارد، اما مقصود از کوههای ناشی از فعالیتهای آتشفشانی ، آنهایی است که منحصرا توسط آتشفشانها بوجود آمده‌اند. قسمت اعظم کوههای ناشی از آتشفشان در زیر دریاها قرار دارند که در بعضی موارد (مثل کوههای هاوایی) قله کوه از آب بیرون آمده است، ولی در اکثر حالات، تمامی رشته کوهها در زیر آب واقع شده است.

نوع بخصوصی از کوهها آتشفشانی به نام قوسهای جزیره‌ای خوانده می‌شود. تحت این نام رشته کوههایی متشکل از آندزیت و بازلت جای می‌گیرند که طولشان گاهی به 2000 کیلومتر و بیشتر نیز می‌رسد و جزایری را تشکیل می‌دهند. کوههای آتشفشانی در خشکی نادر است. مثلا در ایالات متحده آمریکا ، تنها کوههای کاسکاد Cascade از این نوع‌اند. این رشته کوهها از آتشفشانهای متعددی تشکیل شده که جنس گدازه آنها آندزیت است و در طول بیش از 900 کیلومتر گسترش دارند. نوع فعالیتهای آتشفشانی باعث بوجود آمدن انواع مختلفی از کوههای آتشفشانی می‌شود که عبارتند از :
آتشفشانهای سپری

آتشفشانهای سپری حاصل فعالیتهای آتشفشانهای ساکت و آرام می‌باشد. به صورتی که مواد مذاب و گدازه از دهانه آتشفشان خارج شده و در سطح زمین پخش می‌شود. مخروط حاصل از این نوع آتشفشانها کم ارتفاع می‌باشد. شیب آنها نیز کم بوده و بندرت از 10 درجه بیشتر خواهد بود. ترکیب این نوع آتشفشانها بازالتی می‌باشد.
آتشفشانهای ولکانو

این نوع آتشفشانها ترکیب ریولیتی یا آندریتی داشته و از نوع انفجاری می‌باشند. در این آتشفشانها ارتفاع مخروط حاصله به دلیل بالا بودن گرانروی گدازه‌ها و همچنین انفجاری بودن آنها زیاد بوده و شیب آنها نیز تند می‌باشد. این نوع آتشفشانها از مواد پروکلاستیکی ساخته می‌شوند. دهانه آتشفشانها بدلیل بالا بودن میزان چسبندگی مواد ، مسدود شده و با بالا رفتن فشار منفجر شده و مواد پروکلاستیکی آزاد می‌شوند.
آتشفشانهای مرکب

این نوع اتشفشانها معمولا دارای شیب تند و حدود 20 الی 30 درجه بوده و با خروج متناوب گدازه‌های روان و مواد پروکلاستیک ساخته می‌شوند. ترکیب این نوع آتشفشانها ریولیتی-آندریتی بوده و بخاطر چسبندگی مواد در حین حرکت آرام خود در دامنه ها منجمد می‌گردد و باعث مسدود شدن دهانه آتشفشان می‌گردد. وقتی در حین فعالیت مجدد فشار به حد کافی می‌رسد، دهانه آتشفشان منفجر شده و مواد پروکلاستیکی را به بیرون پرتاب می‌کند و در فعالیت بعدی مجددا مواد سیال مواد آذر آواری قبلی را می‌پوشانند.
کوههای قطعه‌ای - گسلی

در بسیاری از نقاط زمین ، کوههای مجزایی که مرتفع تر از زمینهای اطرافشان هستند، دیده می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که در چنین مواردی ، این قسمتهای مرتفع ، بوسیله گسله‌های عادی -که لغزش عادی آنها زیاد است از نواحی مجاور بالاتر قرار گرفته‌اند. این قبیل کوهها در حقیقت قسمتهایی از پوسته‌اند که در نتیجه نیروهایی که از پایین به آنها اثر کرده ، به سمت بالا حرکت کرده و کوههای گسلی را به وجود آورده‌اند.

در بعضی موارد ، نشانه‌هایی در دست است که در محل کوههای گسلی ، قبلا کوههای ناشی از چین خوردگی وجود داشته ، و‌لی قبل از پیدایش کوههای اخیر ، فرسوده ، شده و از بین رفته‌اند.

کوههای قطعه‌ای - گسلی (fault-block mountains) هنگامی بوجود می‌آیند که واحدهای عظیم سنگی جابجا شوند. این واحدهای سنگی اغلب با گچ شدگی طبقات در امتداد گسل های عادی با شیب زیاد همواه هستند. لازم به ذکر است که گسلهای عادی و نرمال در اثر نیروهای کششی بوجود می‌آیند. در سیستم کوههای قطعه‌ای - گسلی معمولا پوسته زمین بطور عرضی به صورت صدها قطعه شکسته در آمده و سلسله کوههای تقریبا موازی را بوجود آورده است. طول متوسط هر قطعه در حدود 80 کیلومتر می‌باشد.
کوههای بالا خمیده

کوههای بالاخمیده (vpwarped mountains) به همراه بالا خمیدگی پوسته و در بعضی مواقع به علت جابجایی عمودی در امتداد گسل‌های بزرگ ، زاویه بوجود می‌آیند. برخی از این کوهها در پی سنگ آذرین قدیمی و دگرگونی تشکیل یافته‌اند، که زمانی به صورت قسمت هموار فرسایش یافته و سپس با رسوب پوشیده شده‌اند. وقتی که ناحیه ذکر شده به سمت بالا خمیده شد، فرسایش قشر طبقات رسوبی را کنار زده و هسته‌ای از سنگهای آذرین و دگرگونی در یک دشت هموار و وسیع قد علم می‌کند.

[Sharim]

به این صفحه هم میتونید سری بزنید :

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید