>>> تـازه های اخـترشـنــاسـی, نجوم و فیزیک <<<

[roje_aria79]

دو توفان به یکدیگر نزدیک می شوند!
دو توفان بزرگ سیاره مشتری در حال نزديک شدن به يکديگرند. اين واقعه با تلسکوپ هاي شخصي ديده مي شود.
اولين توفان، لکه سرخ بزرگ با بادهایي با سرعت ۵۶۰ کیلو متر بر ساعت است. اين گردباد بزرگ که قطري دو برابر زمين دارد ، صد ها سال است که به دور مشتري مي چرخد.دومين توفان جوانک سرخ است،عضوي جوان با ۶ سال عمر در گروه گردباد هاي سطح این سياره.جوانک سرخ در حد و اندازه زمين است، اما شدت بادهایش بسیار زیاد است.
اين دو در حال همگرایي هستند، با توجه به گفته امي سيمون ميلر (Amy Simon-Miller) از مرکز پروازهاي فضایي گدارد که با استفاده از تلسکوپ فضایي هابل به مطالعه آنها مشغول بوده است ، نزديک ترين تماس آنها ، چهارم جولاي است. او مي گويد : «برخورد کاملي در کار نخواهد بود. لکه سرخ بزرگ به هيچ وجه همدم کوچکتر خود را نخواهد بلعید اما لايه هاي بيروني اين دو توفان بسيار به يکديگر نزديک خواهند شد و هنوز کسي نمي داند که پس از آن چه پيش خواهد آمد».
منجمان آماتور هم اکنون در حال رصد اين پديده هستند. به گفته ی کريستوفر گو ( از فيليپين ) که تصوير زير را با استفاده از تلسکوپ ۱۱ اينچ خود در ۲۸ مي گرفته است، فاصله ی بين دو لکه هر شب به طور مشخصي کوتاه تر مي شود.بنا به گفتي گلن اورتون (Glenn Orton) ، ازJPL ناسا که همکار سيمون ميلر نيز هست، اين دو لکه تقريباً هر دو سال از کنار يکديگر عبور مي کنند.
گذرهاي قبلي در سالهاي ۲۰۰۲ و ۲۰۰۴ ، فقط به صورت عارضه اي در کناره هاي اين دو ديده شده است و دو لکه ظاهراً به سلامت از کنار يکديگر عبور کرده اند.اما اين بار، ماجرا فرق خواهد کرد! سيمون ميلر و اورتون فکر مي کنند که جوانک سرخ به شکل محسوسی رنگ سرخ خود را در مواجهه با لکه سرخ بزرگ از دست خواهد داد.
جوانک سرخ هميشه قرمز نبوده است. براي ۵ سال، (۲۰۰۰ تا ۲۰۰۵)اين توفان کاملاً سفيد بوده است. در سال ۲۰۰۶، منجمان متوجه تغييري در ظاهر آن شدند: يک مارپيچ سرخ در ميان آن ديده شد. با توجه به شباهت رنگ آن به لکه سرخ بزرگ، محققان قبول کردند که این لکه کوچک در حال قدرتمند شدن است.اما به نظر می رسد که رويارویي اين دو موجب تضعيف لکه سرخ کوچکتر خواهد شد ورنگش را خواهد پراند.
سیمون میلر توضیح می دهد:«ما فکرمی کنیم که لکه سرخ بزرگ با هدایت لکه دیگر(جوانک سرخ) به سمت جتی از گازها که در جهت عقربه های ساعت در حال چرخش است(جوانک سرخ در خلاف این جهت می گردد) ،باعث از بین رفتن رنگ سرخ لکه کوچکتر خواهد شد»

[roje_aria79]

ناسا درجست وجوي حيات فضايي
سيارات شبيه به زمين در اطراف ساير ستاره ها، دوردست تر از آن هستند كه امكان اعزام فضاپيما به آنها وجود داشته باشد. با اين حال دانشمندان مي توانند در مورد وجود آثار زندگي در آنها تحقيق كنند. هم اكنون فناوري هاي تازه اي در صنعت تلسكوپ سازي در حال توسعه است تا بتوان نور بسيار محو و كمرنگ اين سيارات را براي يافتن آثار تلويحي حيات رديابي كرد. اينها همان نشانگرهاي حيات هستند كه در نور منعكس شده از زمين نيز قابل شناسايي هستند. اين نشانه ها حاوي علايمي از وجود آب و گازهايي مانند اكسيژن و متان است.
وسلي تراوب، دانشمند ارشد برنامه جهت ياب ناسا كه هدف آن جستجوي كرات دورافتاده است، در اجلاس مشترك انجمن ژئوفيزيك آمريكا گفت: «اينها تنها نشانه هاي حيات است؛ اينها تنها مشتي نشانگر است. در عمل نمي توان موجودات زنده كه روي سطح چنين سياراتي مي خزند را ديد.»
تراوب اميدوار است ناسا منابع مالي لازم براي راه اندازي يك سيستم سياره ياب زميني (تي پي اف) در يك دهه آينده را فراهم كند. چنين سيستمي متشكل از دو رصدخانه فضايي خواهد بود كه كار آنها جستجو و مطالعه سياراتي در اطراف ساير ستارگان است كه مدارهاي گردش آنها آنقدر گشاد باشد كه امكان وجود آب مايع و در نتيجه حيات پايدار در آنها وجود داشته باشد. اروپا نيز ماموريت بلندپروازانه مشابهي تحت عنوان داروين را تحت بررسي دارد.
كليد موفقيت اين رصدخانه ها، نسل تازه اي از ابزارهاي علمي خواهد بود كه قادر به حذف نور شديد و محوكننده ستاره مادر و رديابي نور بسيار خفيف منعكس شده از سطح چنين سياره هايي باشند. اين وظيفه اي دشوار است چون ستاره مادر احتمالا يك ميليارد تا ۱۰ ميليارد بار درخشان تر از سياره كوچك اطراف آن است، اما آزمايش هاي اخير در آزمايشگاه پيشرانه موشكي ناسا حكايت از آن دارد كه فناوري هاي تازه در حال نزديك شدن به حساسيت لازم جهت تشخيص اين دو نوع نور از يكديگر است.
الگويي اطلاعاتي كه تي پي اف يا داروين هدف قرار خواهند داد بر دانشي كه بشر از نور بازتابيده از زمين دارد استوار خواهد بود. بخش اعظم اشعه نور خورشيد پس از برخورد به زمين بار ديگر به فضا منعكس مي شود. در صورتي كه كمي دقت كنيد مي توانيد بخش تاريك ماه را وقتي هنوز كامل نيست ببينيد. توانايي ما در ديدن بخش تاريك ماه ناشي از نور منعكس شده از زمين است كه به آن روشنايي خفيفي مي بخشد. دانشمندان از قديم دريافته بودند كه اين نور حاوي اطلاعاتي درباره اتمسفر زمين و خواص سطح آن است.
پيلار مونتانس- رودريگز، از موسسه فني نيوجرسي، در نشست انجمن ژئوفيزيك آمريكا در بالتيمور گزارش داد كه او چگونه قادر به تشخيص نشانه هاي كلروفيل در نور بازتابيده از زمين بر سطح ماه بوده است. كلروفيل رنگدانه هاي گياهان است كه نقشي عمده در فرآيند فتوسنتز بازي مي كند. به هرحال شكي نيست كه رديابي و تشخيص يك چنين جزئياتي در نور كره اي كه ده ها سال نوري از ماه فاصله دارد، دستاورد حيرت انگيزي خواهد بود.
Attached Thumbnails
Click image for larger version Name: 002466.jpg Views: 0 Size: 20.3 KB ID: 9632

[roje_aria79]

بقاياي يک ستاره!
به تازگي رصدخانه اي از آژانس فضايي اروپا كه در طيف گاماو ايكس فعاليت مي كند موفق به آشكارسازي نوعي درخش در طيف X شد كه به نظر متخصصان منشاء آن مي تواند يك جسد ستاره اي (stellar cropse ) باشد .
اين نوع از ستارگان كوچك ، فعال ترين ميدان مغناطيسي را در بين ديگر اعضاي كيهان دارند . البته آن ها را با نام (anomalous X-ray pulsar) به معناي تپنده ي نامنظم پرتو ايكس ، نيز مي شناسند .

اولين آن ها در سال ۱۹۷۰ به وسيله ي ماهواره ي Uhuru X-ray شناسايي كردند . در واقع آن ها اجرام بسيار كميابي هستند و تلاش براي تكميل ليست AXP ها تنها تا كشف ۷عدد از آن ها پيش رفته است .

ساطع كردن مقداري انرژي در پرتو ايكس در واقع بخاطر وجود همدمي است كه بخشي از جرمش در حال فرو افتادن در يك لاشه ي ستاره اي است . اما اين سناريو تنها زماني اتفاق مي افتد كه ما يك ميدان مغناطيسي ميليون ها برابر قوي تر از ميداني كه مي توانيم در زمين در آزمايشگاه به آن دست پيدا كنيم داشته باشيم .

داده ها ي رصدي و طيف سنجي خبر از اين دارند كه اين ريز ستاره ها مي توانند چنين قدرتي در ميدان مغناطيسي خود داشته باشند .نمونه ي جديد يافت شده به صورت نامنظم هر ۶ تا ۱۲ ثانيه يك پالس نسبتاً قوي در پرتو x گسيل مي کند.

امّا شايد اين سوال پيش بيايد كه تفاوت يك AXP با يك مگنتار چيست ؟

۱- دوره هاي پالس يك مگنتار منظم است امّا تناوب پالس يك AXP نامنظم است و پالس هاي آن برخلاف يك ستاره ي نوتروني تپنده ،انفجاري است .

۲- مقدار انرژي آزاد شده در يك گسيل از يك AXP بسيار بيشتر است .

۳- يك AXP از ميدان مغناطيسي بسيار قوي تري نسبت به يک مگنتار برخوردار است

[roje_aria79]

زيبارويان خفته

اين عكس ها به صورت مجازي رنگ آميزي شده اند تا تشخيص اجزاء مختلف به تناسب فاصله در آن ها راحت تر صورت گيرد . به طور مثال ستاره هاي سبز رنگي كه مي بينيد ستارگان كهكشان راه شيري هستند و در نزديكي ما قرار دارند . نقاط آبي رنگ كهكشان هايي هستند كه در زمينه ي ستاره هاي راه شيري به چشم مي خورند . امّا چيزي كه ما بدنبال آن هستيم همان نقاط خوشه اي قرمز رنگي هستند كه در هر چهار تصوير مشخص هستند .

پيدا كردن اين زيباهاي خفته در آسمان ، كار چندان راحتي نيست . تيم تحقيقاتي مي بايست ماه ها با دقّت زياد تصاوير اسپيتزر را كه در ناحيه فروسرخ تهيه مي شود غربال كند بدين معنا كه تك تك اعضاء ناشناخته را طيف سنجي كرده و فاصله يابي كند تا بتواند يك نمونه از اين سيستم هاي كهكشاني را پيدا كند . بدين منظور علاوه بر تصاوير اسپيتزر از داده هاي رصدخانه ي دو قلوي كك هم استفاده مي شود .تا كنون دورترين خوشه ي يافت شده ۹ بيليون سال نوري از زمين فاصله داشته بدين معنا كه اين خوشه در زماني كه ۴.۵ بيليون سال از عمر كيهان سپري شده ، ديده مي شود.
دكتر Peter Eisenhardt از JPL در مورد اين اكتشاف مي گويد :
-اين افتخار بزرگي براي تيم راه اندازي تلسكوپ اسپيتزر است زيرا يافتن چنين خوشه اي در اين فاصله براي يك تلسكوپ ۸۵ سانتيمتري دستاورد بسيار ارزشمندي به حساب مي آيد .

يك سوال : چرا ديگر تلسكوپ ها مثل تلسكوپ كك يا هابل نتوانستند اين مجموعه را كشف كنند؟

-اين خوشه هاي كهشاني به دليل اين كه در فاصله ي بسيار دوري قرار دارند قلّه ي تابششان به دليل اثر قرمز گرايي به سمت فروسرخ مي رود بنا براين در فروسرخ نسبت به طيف مرئي درخشان ترند و اين كار را براي آشكارسازي آن ها با تلسكوپ هايي چون اسپيتزر آسان مي كند .

خوشه هاي كهكشاني بزرگ ترين سيستم گرانشي در كيهان هستند كه مي توانند هزاران كهشان و تريليون ها ستاره را در خود جاي دهند براي همين هم تشكيل آن ها در كيهان پديده ي نادري به حساب مي آيد .

به گفته ي محققان هدف از اين پروژه بررسي بيشتر اين سيستم هاي گرانشي و پي بردن به نحوه ي تشكيل و رشد آن هاست .

در اين سري از بررسي ها كه در مساحتي به اندازه ي ۰.۰۰۰۹ درجه ي مربع از آسمان انجام مي گرفت ، ركورد فاصله ي يك خوشه كهكشاني كه در سال ۱۹۷۰ به ۸.۷ بيليون سال نوري رسيده بود ، شكسته شد .اين تيم علاوه بر اين تاكنون ۲۵ خوشه ي كهكشاني ديگر را هم به ثبت رسانده اند .

بدون شك با تلسكوپ فضايي اسپيتزر افق هاي تازه اي از كيهان در معرض ديد بشر قرار خواهد گرفت

[roje_aria79]

نگاهی از کنار به اولین لحظه شکافته شدن عالم
تا کنون اینقدر به انفجار بزرگ(Big bang) نزدیک نشده بودیم!

دانشمندان به کهن ترین نور در عالم رسیده اند که مدرکی برای اثبات نظریه انبساط است. این نظریه می گوید عالم میلیون ها بار اندازه اش نسبت به اندازه اولیه آن بسط پیدا کرده است.

این مطلب در مورد کمتر از یک ترلیونیوم ترلیونیم ثانیه از عمر عالم است.در اولین لحظه از شکافت،تغییراتی بوجود آمده است که تولید ستارگان و کهکشان ها در صدها میلیون سال بعد را میسر ساخت.

یافته های جدید توسط تحقیقات ریز موجی غیر متقارن ویلکینسون ناسا Wilkinson Microwave Anisotropy Probe (WMAP) که بر اساس 3 سال رصد مستمر پس زمینه زیر موجی عالم بدست آمده است و ساطع شدن نور از اولین لحظه عمر عالم را نشان داده است.

شکافته شدن نشان می دهد که عالم با سرعتی سریعتر از سرعت نور انبساط یافته است و با سرعتی آنی از اندازهای کوچکتر از اتم به اندازه یک توپ گلف رشد یافته است.این نظریه، در حدود سال 1980 ارائه شد که نظریه ای محکمتر و محتمل تر است.



نمودار زمانی عالم – انبساط عالم به نسبت قدمتش تدریجی انجام شده است. اما بعد چند بیلیون سال به علت انزی مرموز سیاه سرعتش بیشتر شده است.نظریه ی انبساط سریع عالم بعد از انفجار بزرگ 25 سال پیش ارائه شد. رصد های اخیر WMAP تمام نظریه های قبلی را دگرگون کرده است.


شکافته شدن نظریه ای شگفت انگیز بود وقتی برای اولین بار 25 سال پیش ارائه شد و اکنون ما می توانیم آن را با مشاهدات واقعی ببینیم.

چگونه به دوران طفولیت عالم نگاه می کنیم؟ پس زمینه زیر موجی عالم ، نمونه ای فسیلی از اتفاقات آن زمان است. همراه با این نورها الگوه های ظریفی وجود دارد که به شرایطی خاصی در عالم اولیه اشاره می کند.

رصد های قبلی به الگو های دمایی این نورها توجه داشت که سنی دقیق از عالم را ارائه کرد . تفاوتهای دمایی حدود یک میلیون درجه متغیر است که نشان دهنده اختلاف چگالی و حجم است. بعد از دوره ای چند میلیون ساله، جاذبه اختلاف های چگالی و حجمی را بوجود آورده است تا ساختار عالم خلق شود و ستارگان و کهکشان ها با فاصل زیادی بوجود آیند.

WMAP در 30 ژوئن 2001 پرتاب شد و در فاصله ی میلیون ها کیلومتری در سمت مخالف خورشید در حال حرکت است.

[roje_aria79]

یک پیچ خوردگی عجیب در نزدیکی مرکز راه شیری
رصدهای اخیر تلسکوپ فضایی اسپیتزر، نشان داده است که یک سحابی حلزونی دوتایی کشیده شده نادر در نزدیکی مرکز کهکشان راه شیری قرار دارد.

قسمتی از این سحابی که دیده شده است 80 سال نوری وسعت دارد.

در این کشفیات دو جرم در هم پیچیده شده به دور هم مانند ملکول های Dna دیده شده است که تا کنون در قلمرو عالم دیده نشده بود.

اکثر سحابی ها یا کهکشانهای مارپیچی پر از ستاره و یا توده های غیر شفاف و نامنظمی از گاز و غبار هستند.

سحابی حلزونی دوتایی تقریبا 300 سال نوری از عظیم ترین سیاه چاله مرکز کهکشان راه شیری فاصله دارد.
(زمین بیشتر از 25000 سال نوری از این سیاه چاله فاصله دارد.)

تلسکوپ فضایی اسپیتزر یک تلسکوپ مادون قرمز است که با حساسیت و کیفیت بی نظیری از آسمان عکس میگیرد که رصد این سحابی را مقدور ساخته است.

[roje_aria79]

Orbiter اولین تصاویر خود را به زمین ارسال کرد
ژرف یاب orbiter اولین سری تصاویر خود را از سطح مریخ به زمین ارسال کرد.

به گزارش سرویس علمی پژوهشی ایسکانیوز به نقل از خبرگزاری فرانسه، آژانس فضایی آمریکا (NASA) اعلام کرد، تصاویر ارسالی که از فاصله 2490 کیلومتری مریخ گرفته شده نشان دهنده سطح پوشیده شده دهانه‌های آتش‌فشانها به همراه کانالهای آب و دریاهای عمیق در قسمت جنوبی مریخ است.
بر اساس اعلامیه ناسا، در این تصاویر می‌توان به راحتی عمق پوشش دهانه را که حدود 5/7 متر است تشخیص داد.
سفینه orbiter پس از یک سفر 7 ساله و با طی مسیر 499 میلیون کیلومتر در تاریخ دهم مارس سال جاری در مدار مریخ قرار گرفت. قرار است این ژرف‌یاب به بررسی و کشف نشانه‌های آب در سطح سیاره قرمز رنگ بپردازد.
همچنین بر اساس خبر دیگری ناسا قصد دارد برای پروژه توریستی -تفریحی فرستادن انسان به فضا حدود 720 میلیون دلار به این امر اختصاص دهد.

[roje_aria79]

اشباح در ارباب حلقه ها
وقتي فضاپيماي ويجر براي اولين بار در 26 سال پيش ، به زحل رسيد ساختاري مانند آنچه در تصوير مشاهده مي كنيد بر روي حلقه ها به ثبت رسانيد كه تا آن موقع از زمين پديده اي مانند آن روي زحل رصد نشده بود . امّا در 1990 هابل هم توانست اين پديده را براي دومين بار رصد كند و بعد از مدّتي اين لكّه ها نا پديد شدند !




محققان عامل اين لك ها را جمع شدن ذرات بار دار بر سطح حلقه ها مي دانند .در صورتي كه خورشيد با زاويه خاصي به اين مناطق بتابد اين جلوه ها بار ديگر ظاهر مي شوند. پيش بيني ها نشان مي دهد در اواخر خرداد ماه امسال با زاويه گيري مناسب حلقه ها بار ديگر مي توانيم منتظر ديدن اشباح بر سطح حلقه ها باشيم .

اين لك ها به طور متوسط طول و عرضي در حدود ۶۰۰۰ و ۱۵۰۰ مايل دارند . در واقع ثبت دوباره و شناخت بيشتر آن ها يكي از مهمترين ماموريت هاي كاسيني به حساب مي آمد . اما با ارسال اولين عكس ها اثري از اشباح حلقه ها ديده نمي شد و در كنار ديگر موفقيت هاي ماموريت كاسيني اين يكي بسيار مايوس كننده بود .

محققان فكر مي كردند پديدار شدن اين لكه ها به صورت فصلي اتفاق مي افتد و به خاطر تغيير شرايط محيطي در بخشي از حلقه ها صورت مي گيرد . حال آن كه بعد ها دليل ايجاد اين پديده مشخص شد .
ذراتي كه قطري كمتر از ۰.۰۲ پهناي موي انسان دارند باعث مي شوند مقدار زيادي بار الكتريكي در بخش پلاسماي حلقه ها جمع شود و يك ميدان مغناطيسي و الكتريكي در بخشي از حلقه ها پديدار مي شود . وضعيت فوق سبب مي شود اين ذرات يك الكترون اضافه تر نيز جذب كنند و و شروع به جست و خيز كردن در صفحه ي حلقه ها كنند بدين معنا كه براي بازه هاي كوتاه مدّت حلقه را ترك مي كنند و به ارتفاعي حدود ۵۰ مايل بالاتر مي روند و اين موضوع سبب مي شود که نور خورشيد را به اندازه ي ديگر نقاط بازتاب نکنند.براي همين نسبت به بخش هاي ديگر تاريك تر ديده شوند .

با نزديك شدن زحل به يكي از دو نقطه ي اعتدالي در مدارش زاويه ي حلقه ها كاهش پيدا مي كند (منظور زاويه ي بين صفحه حلقه ها و خط ديد ناظر است ).تيم تحقيقاتي معتقد است با شروع اين بازه زماني كاسيني تا ۸ سال ديگر مي تواند از اين پديده اطلاعات کافي جمع آوري كند .

[roje_aria79]

ستاره شناسان ، سياره بزرگي را در نقطه‌اي دور دست از كهكشان شناسايي كردند كه بسيار سرد است و مانند زمين به دور خود و خورشيد در گردش است.

اين سياره به دليل حجم عظيم و نحوه گردش به دور خورشيد و شباهت خاكي و صخره‌اي به كره زمين، توسط دانشمندان "ابرزمين" نامگذاري شده است.

اين سياره غول پيكر به دور ستاره‌اي در فاصله ۹هزار سال نوري نسبت به زمين در حال گردش است.

جرم سياره ابرزمين، ۱۳برابر جرم كره زمين است ولي فاصله گردش آن بدور خورشيد به مراتب بيشتر از فاصله گردش زمين تا خورشيد در منظومه شمسي بوده و در فاصله سياراتي چون مشتري و زحل است.

اين سياره زير نظر پروژه‌اي به نام "اگل"

Ogle

‬كه به تحقيق درباره تغييرات پرتوهاي نوراني ستارگان دور دست مشغول بوده شناسايي شده است.

طبق برآورد يك تيم از دانشمندان بين‌المللي، سياره ابرزمين كه درجه حرارت آن كمتر از ۳۳۰فارنهايت (۱۹۹درجه سانتيگراد) است، سردترين سياره‌اي است كه در خارج از منظومه شمسي كشف شده است.

در دهه اخير دانشمندان با استفاده از فناوري‌هاي جديد، حدود ۱۷۰سياره را در خارج از منظومه شمسي يافته‌اند.

اغلب اين سيارات مانند مشتري، حاوي مقادير زيادي گاز هستند كه براي جانداران روي زمين مناسب نيستند.

در ماه ژانويه نيز با استفاده از سيستم شناسايي جديد سيارات، سياره‌اي با ۵/۵برابر حجم كره زمين در مركز راه شيري كشف شد

[roje_aria79]

فوران ماده از ستاره در حال مرگ
اخترشناسان ستاره‌اي را كشف كرده اند كه در اطراف آن فوران هايي از ماده تحت كنترل ميدان مغناطيسي، ديده مي شود.

به گزارش سرويس «علمي» ايسنا، اين ستاره در حدود 8500 سال نوري از ما فاصله دارد و در صورت فلكي عقاب واقع است و در حال تبديل شدن به سحابي سياره نماست.

اين گونه ستارگان عموما سحابي هايي كشيده و طويل ايجاد مي كنند.

پوسته بيروني ستاره به سمت بيرون رانده شده و به شكل فواره از ستاره خارج مي شوند.اين فواره ها به شكلي پرپيچ و خم از ستاره به سمت بيرون دفع مي شوند و اين نشان دهنده دوران آرام ستاره به دور خود است.

اخترشناسان با استفاده از راديو تلسكوپ Vlba (مجموعه اي از 10 راديو تلسكوپ در نقاط مختلف دنيا كه قطر هر كدام به 25 متر مي رسد) به مطالعه اين ستاره پرداختند و دريافتند كه مولكول هايي كه از اين ستاره در حال مرگ خارج مي شوند، در فواره هايي باريك كه توسط ميدان مغناطيسي قوي ستاره محدود شده‌اند قرار گرفته و به سمت بيرون حركت مي كنند.

اين ستاره (به نام W43a) كه در صورت فلكي عقاب قرار دارد، در مرحله تشكيل يك سحابي سياره نماست. سحابي سياره نما پوسته اي از گاز درخشان به دور ستاره در حال مرگ است كه از مواد خارج شده از ستاره تشكيل مي‌شود.

در سال 2002، اخترشناسان ستاره‌اي را كشف كردند كه مواد را به صورت دو فواره از خود خارج مي كرده است. اين كشف، گام بزرگي در فهم چگونگي تشكيل سحابي هاي سياره نماي كشيده بود.

«ووتر ولمينگز» از رصدخانه «جودرل بنك» در دانشگاه منچستر مي گويد: سوال بعدي اين بود كه چه پديده اي در حال محدود كردن اين فواره هاي ماده مي باشد. نظريه پردازان ابتدا ميدان مغناطيسي را مورد ظن قرار دادند و حالا، با كشف جديد، ما اولين مدارك را دال بر اثر ميدان مغناطيسي بر اين فواره ها در دست داريم.

ولمينگز اضافه مي كند: دانشمندان سابقا ميدان هاي مغناطيسي را در فوران هاي مواد در اطراف كوازارها و پروتوستار ها تشخيص داده بودند اما مدارك نشان دهنده تاثير ميدان مغناطيسي بر محدوديت اين فواره ها نبوده است. حال، رصدهاي انجام شده توسط تلسكوپ Vlba، ارتباط مستقيم بين ميدان مغناطيسي و اين فواره هاي محدود شده را به وضوح نشان مي دهد.

دانشمندان با استفاده از تلسكوپ Vlba و بررسي مسير و قطبش امواج راديويي ساطع شده از مواد درون فواره‌ها، توانستند قدرت و جهت اين ميدان مغناطيسي را كه در اطراف فواره ها قرار داشته و آنها را محدود مي‌كنند، بدست آورند.

"فيليپ دايموند" از رصدخانه ي جودرل بنك مي گويد:رصد هاي ما، مدل هاي نظري اخير را تاييد مي كنند كه بر اساس آنها اين فواره هاي محدود شده توسط ميدان مغناطيسي اشكال پيچيده اي را كه گاهي در سحابي سياره نما ديده مي شود ايجاد مي كنند.

ستاره ها در طول زندگي عادي خود مانند خورشيد انرژي خود را از واكنش هاي هسته‌يي اتم هاي هيدروژن كه در هسته ي آنها رخ مي دهد به دست مي آورند. به تدريج كه اين ستاره ها به انتهاي زندگي خود نزديك مي شوند ،شروع به پخش و رها كردن لايه هاي بيروني خود در فضا مي كنند تا در نهايت رمبش كرده و به يك كوتوله سفيد كه در ابعاد زمين است تبديل مي شوند.

تابش هاي شديد فرابنفش كه از كوتوله ي سفيد ساطع مي شود موجب درخشش گاز هاي رها شده در فضا و ايجاد يك سحابي سياره نما مي شوند.اين دوره ي تبديل از يك ستاره به سحابي سياره نما بيش از چند دهه به طول نمي‌انجامد و در نتيجه ستاره W43a فرصت بسيار خوبي براي اخترشناسان است تا اين دوره كوتاه را مشاهده كنند.

با وجود آنكه اكثر ستاره هايي كه سحابي هاي سياره نما را به وجود مي آورند خود كروي هستند، اكثر سحابي‌هاي بوجود آمده اين خاصيت را ندارند، در عوض اشكال پيچيده اي را به نمايش مي گذارند؛ مثلا بسياري از سحابي‌هاي سياره نما به شكل كشيده و دراز مي باشند.

به نوشته نجوم، رصدهاي اوليه از ستاره W43a ،يكي از شيوه هاي تشكيل سحابي هاي كشيده را بر دانشمندان آشكار كرده است.

رصدهاي آينده دانشمندان را ياري خواهد كرد تا شيوه هاي ديگر تشكيل اين فواره ها را بهتر درك كنند.

مواد رصد شده كه در درون فواره‌ها قرار داشتند، در منطقه اي در فاصله 200 ميليارد كيلومتري از ستاره اصلي واقع شده و در حال تقويت و تابش امواج راديويي در فركانس 22 گيگا هرتز مي باشند.

اين مناطق به همان طريقي كه ليزر امواج نور مرئي را تقويت مي كند، امواج مايكروويو را قوي تر مي سازند و به همين دليل به «ميزرها» معروفند.

رصد هاي اوليه نشان دادند كه اين فواره ها به شكلي پرپيچ و خم در حال خروج از ستاره هستند و اين واقعيت نشان مي دهد كه ستاره اصلي، به آرامي دوران مي كند.
__________________