"آرتروز"، شایعترین بیماری مفصلی
به گفته یك جراح و متخصص ارتوپد، آرتروز شایعترین بیماری مفصلی است كه در آن غضروف مفصلی دچار آسیب و تخریب میشود و به تدریج بیتحركی و ضعف قدرت عضلانی را به دنبال میآورد.
دكتر "غلامعلی عكاشه" عضو هیات علمی انجمن ارتوپدی ایران افزود:هر گونه اختلال در مفصل كه باعث كم كاری یا بیتحركی و یا ایجاد درد در آن شود به عنوان اختلال مفصل یا آرتروز نامیده میشود.
نام دیگر آرتروز "استئوآرتریت" است. در این بیماری، استخوان نزدیك مفصل تغییراتی پیدا میكند و برجستگیهای كوچك استخوانی در اطراف مفصل بوجود میآید.
به همین دلیل بعضی از مردم به این بیماری ساییدگی مفصل هم میگویند، این بیماری شایعترین اختلال مفصلی است كه مردان و زنان را مبتلا میكند.
دكتر عكاشه در خصوص علت ابتلا به این بیماری گفت: بیشترین علت بروز آرتروز اشكالات فیزیكی ناشی از عدم استفاده صحیح از مفصل و افزایش نیروی وارده بر آن است كه باعث تغییر شكل مفصل میشود.
به گفته وی انجام حركات منظم ورزشی بخصوص شنا و به دنبال آن كاهش وزن از روشهای موثر در درمان اختلال آرتروز است.
وی گفت آرتروز و بخصوص آرتروز زانو جزء اختلالات شایع سیستم استخوانی و اسكلتی هستند كه عوامل مختلفی در بروز آن تاثیر دارد.
به گفته دكتر عكاشه افزایش سن، اضافه وزن، عدم تحرك و فعالیت و تروماها یا ضربهها و استفاده ناصحیح از عضو جزء این عوامل است كه در نتیجه آنها مفصل دچار اختلال میشود.
وی یادآور شد در اختلال آرتروز سطوح غضروفی مفاصل كه در واقع عمل اصلی مفصل را انجام میدهند تخریب میشوند و در نتیجه این تخریب كاركرد مفصل نیز دچار اختلال میشود.
عضو انجمن جراحان ارتوپدی ایران گفت آرتروز با درد و محدودیت حركت در عضو كه میتواند در زانو، كمر و گردن باشد همراه است و در موارد پیشرفته هم باعث تغییر شكل و حالت آن عضو میشود.
وی با بیان اینكه دو روش جراحی و غیر جراحی برای درمان آتروز وجود دارد افزود بیشتر موارد آرتروزها با روش غیر جراحی از طریق جلسات فیزیوتراپی و انجام یكی سری حركات ورزشی درمان میشوند.
متخصص ارتوپد با اشاره به اینكه نحوه نشستن افراد در افزایش شدت آرتروز بخصوص آرتروز زانو موثر است افزود افراد بهتر است چهار زانو ننشینند و همچنین از توالت ایرانی استفاده نكنند.
بطوركلی در سن ۴۰سالگی تقریبا همه افراد تغییرات آرتروز را در مفاصل خود دارند ولی بیشتر آنها علامت خاصی احساس نمیكنند و تعداد نسبتا كمی دچار علائم آرتروز هستند.
تقریبا همه جانوران از جمله ماهیها، دوزیستان، خزندگان (دایناسورها) و پستانداران مبتلا به آرتروز میشوند.
آرتروز دو نوع است: آرتروز اولیه و آرتروز ثانویه.نوع اولیه آن با افزایش سن در همه افراد بوجود میآید و همه مفاصل را مبتلا میسازد و عمدتا مفاصل زانوها، مفصل ران به لگن، مفاصل انگشتان دست و پا و بالاخره ستون فقرات را گرفتار میكند.
آرتروز ثانویه در مفصلی بوجود میآید كه قبلا به وسیله بیماری دیگری آسیب دیده و ساختار آن تغییر كرده است. مثلا مفصلی كه دچار شكستگی شده، پس از بهبودی دچار آرتروز میشود.بدیهی است این نوع آرتروز سراسر مفاصل بدن را گرفتار نمیكند، بلكه تنها مفاصل آسیب دیده دچار آن میشود.
در این عارضه بیمار هنگام بیدار شدن از خواب، احساس میكند مفاصل او سفت شدهاند و پس از ۵تا ۱۰دقیقه این حالت از بین میرود.
به گفته دكتر عكاشه با پیشرفت بیماری آرتروز به مرور زمان دامنه حركات مفصل گرفتار كاهش مییابد و ممكن است مفصل خشك و بیحركت شود، البته فیزیوتراپی میتواند از این حالت خشكی مفصل و محدودیت حركات پیشگیری و آن را درمان كند.
تشخیص آرتروز معمولا آسان است.البته گاهی این بیماری با بیماری روماتیسمی دیگر اشتباه میشود كه گرفتن عكس از مفصل با اشعه xو رادیوگرافی به تشخیص درست این بیماری كمك میكند.
دكتر عكاشه میگوید آرتروز یك بیماری پیشرونده و مزمن است و بهبودی قطعی ندارد ولی در بیماران چاق است توصیه میشود وزن خود را پایین آورند تا فشار روی زانوها و مفصل لگن كمتر شود.
به گفته وی فیزیوتراپی سبب جلوگیری یا معالجه محدودیت حركتی و تقویت عضلات اطراف مفصل میشود. با تقویت عضلات، مفصل ثبات بیشتری پیدا كرده و مشكلات بیمار كمتر میشود.
روز بیستم مهرماه برابر با دوازدهم اكتبر به عنوان "روز جهانی آرتروز" نامگذاری شده است.