و هو الرحیم
حکیم سیّد ابولقاسم نباتی در سال 1192 هجری قمری در روستای اوشتوبون در ولایت قره داغ از آذربایجان به دنیا آمد،وی در علوم عرفانی و دینی تحصبلات عمیقی داشت و به سه زبان تورکی،عربی و فارسی احاطه و آثاری به این سه زبان از خود باقی گذاشته است.تحصیلات حوزوی و مراتب سیر و سلوک خود را در تبریز به فرجام رسانید و در اردبیل به سلک مریدان ناصر علیشاه اردبیلی در آمده و در خانقاه سرخاب تبریز به مجنونشاه قره داغی معروف شد.وی از تعقیب کنندگان سبک نسیمی و محمدفضولی بوده و همان گون که از اشعار وی مشخّص است ارادت خاصی به امیر مؤمنان حضرت علی(ع) داشته((منی بو اسمی اعظم ائتدی ناطق***منیم مجموع دیوانیم علی(ع)دیر)) ،بنا بر روایاتی که از اهالی اشتوبون وکلیبر رواج یافته نشان از رفتارهای غیر عادی نباتی و متمایز ساختن وی از دیگر مردم اطرافش بود به طوری که گفته اند وی طی الارض داشته و برخی اورا در حال گذشتن از رودخانه آراز دیده اند و حتی وی را در حال نماز بر روی همان رودخانه دیده اند! تخلّص وی رانباتی ، خان چوبان و مجنون نیز گفته اند((محترم اوغلو دئیرلر منه،آدیم مجنون*** بیر آدیم خان چوبانی،بیر بوغو بورما،بورما)) و یا ((مجنون دئیرلر آدیما،آمما نباتی یام*** دائم ایشیمدی کام آلیرام من نباتدان)) بر خلاف نسبت هایی که به وی داده اند!!! وی شیعه 12 امامی بود(( فرزند علی،حسن،امام ثانی ***مظلوم و شهید و مجتبی را صلوات)) ویا(( سولطان خراسان،امام هشتم***نور دل مرتضی،رضا را صلوات))وی در سال 1262 ه.ق.در محل ولادتش وفات یافت.((گئتدی نباتی ئوزی،قالدی سؤزی یادیگار***عاشیق اولانلار گئزر آختاری بو دفتری))
Get dolanginən, xamsən, hənuz,
Püxtə olmağa çox səfər gərək.
Mürği-Qaf ilə həmzəban olub,
Dövrə qalxmağa balü pər gərək.
Kuhi-eşqə gəl getmə bidəlil,
Quli-dəngtək düşmə çöllərə.
Ta ki, salikə rəhnümun ola,
Xizri-rəh kimi rahbr gərək.
Yox, yalan dedim, hrzə söylədim,
Vazehin deyim, doğru söyləyim,
Hqqə arifi vasil etməyə
Bir dodaqları gülşəkər gərək.
Zülfü ənbərin, xalı nazənin,
Qönçətək dəhan, qaşı cansitan,
şahi-gülrüxan, mahi-biqərin,
Nəstərn kimi simbər gərək.
Lalətək üzü al yanaq ola,
Tazə gül kimi tər-buxaq ola,
Ağ-ayaz üzü aydan ağ ola,
Qaşları ona həm süpər gərək.
Həminan ola mehrü mah ilən,
Həmzəban ola nuri nar ilən,
Zülfi bəhs edə şahmar ilən,
Gənci-siənsi pürgühər gərək.
Hqqə aşina, xəlqdən cüda,
Eylmiş ola nəfyi-masəva,
Tərk edə bütün yardən əda,
Ol Məsihtək bipədər gərək.
Qoyginən qədəm deyrə lacərəm,
Nqşi-bütdə gör sirri-vəhdəti.
Bu çigunədən vaqif olmağa
Bir cünuni-həq mərdi-ər gərək.
Az danışginən, olginən xəmuş,
Etmə aləmə sirri-eşqi faş,
Burda durma çox, keç bu vərtədən,
Bu məqulə söz müxtəsər gərək.
Mən qılmayın çox da zahidi,
Üzrü var onun, aşiq olmayıb,
O əbəs yerə xəlq olunmayıb,
Bağbanə bir kəlləxər gərək.
Ciddü cəhd qıl, arif ol, gözüm,
Elmi-eşqdn olma binəsib,
Cum bu bəhə rbir, tap o gövhəri,
Aşiqm deyən tərki-sər gərək.
Rah pürxətər, bəxt vajgun,
Zülfi-yarətək şəb siyahgun,
İndi qeybdən Xançobanına
Nəxli-Turdən bir şərər gərək.
Hər xəsisə, gəl etmə iltica,
Olmaz özgədən hacətin ərva,
Müşkül açmağa şahi-lafəta,
Əntər öldürən şiri-nər gərək.
Bu cavahirin yoxdu qiyməti,
Açginən gözün, yaxşı seyr qıl,
Hər biri dəyər Çin xəracına,
Müftə vermərəm, simü zər gərək.
Bir gözəl cavan istərəm haman
Kim, bu sözləri eylsin rəvan,
Hardadır desin bir şəkərzəban
Kim, bu söz mənə hamı tər gərək.
Saqi, gəl məni cami-eşqdən
Bir kərəm qılıb öylə məst qıl,
Ta desinlə xəlq lal oturmağa,
Bu Nəbatitək bəxtəvr gərək.
