گزیدگی توسط حشره ها و مار
گزيدگي حشره
معمولاً نيش زنبور عسل، زنبور يا زنبور درشت، بيش از آنكه خطرناك باشد، دردناك است. بعد از يك درد تيز ابتدايي، تورم، قرمزي و زخم خفيفي ايجاد مي‌شود. البته، چند نيش حشره مي‌توانند واكنش خطرناكي ايجاد كنند. نيش در دهان يا گلو بالقوه خطرناك است زيرا تورم مي‌تواند راه هوايي را مسدود كند. در هر گازگرفتگي يا گزيدگي مهم است كه به دنبال نشانه‌هاي يك واكنش آلرژيك باشيم كه ممكن است منجر به شوك آنافيلاكتيك شود.
قرمزي و تورم دور محل نيش
فراهم كردن شرايط انتقال به بيمارستان
اگر فرد آسيب‌ديده، نشانه‌هاي شوك آنافيلاكتيك مانند اختلال تنفس يا تورم صورت و گردن را نشان مي‌دهد، با مركز اورژانس تماس بگيريد و آمبولانس درخواست كنيد.
گزيدگي در دهان و گلو اگر نيش در دهان فرد آسيب‌ديده زده شده باشد، خطر ايجاد تورم بافت‌هاي داخل دهان و يا گلو وجود دارد كه باعث انسداد راه هوايي مي‌شود. براي پيشگيري از اين اتفاق، به فرد آسيب ديده يك تكه يخ بدهيد تا بمكد يا در غير اين صورت يك ليوان آب سرد بدهيد تا كم‌كم بنوشد. در صورتي كه تورم شروع شد، با مركز اورژانس تماس بگيريد و آمبولانس درخواست كنيد.
۱) به فرد آسيب‌ديده، اطمينان بدهيد. اگر نيش قابل مشاهده باشد، با ناخن يا لبه كُند يك چاقو آن را كنار بزنيد. از انبرك استفاده نكنيد چون ممكن است سم بيشتري به بدن فرد مسموم تزريق شود.
۲) در صورت امكان، قسمت آسيب‌ديده را بالا ببريد و از يك كيسه يخ يا كمپرس سرد استفاده كنيد. در صورت پايدار ماندن درد و تورم، به فرد آسيب ديده توصيه كنيد تا پزشك خود را ملاقات كند.
ساير گازگرفتگي‌ها و گزيدگي‌ها
گاز گرفتگي‌هاي گونه‌هاي خاصي از عقرب و عنكبوت مي‌توانند باعث بيماري جدي شوند و در صورت عدم درمان مناسب حتي ممكن است كشنده باشند. ولي گاز گرفتگي‌ها ممكن است در طي مسافرت‌هاي دريايي رخ دهند. گاز گرفتگي‌ها يا گزيدگي‌هاي واقع در دهان يا گلو خطرناك هستند چون تورم مي‌تواند راه هوايي را مسدود كند. مراقب واكنش آلرژي كه مي‌تواند منجر به شوك آنافيلاكتيك شود، باشد.
به گونه‌ها بستگي دارد ولي عموماً:
درد، قرمزي و تورم در محل نيش
فراهم كردن شرايط انتقال به بيمارستان در صورت لزوم
۱) به فرد آسيب ديده كمك كنيد تا بنشيند يا دراز بكشد. به وي اطمينان بخشيد.
۲) در صورت امكان بخش آسيب ديده را بالا ببريد. از يك كيسه يخ يا كمپرس سرد استفاده كنيد .
۳) علايم حياتي (سطح پاسخ، نبض و تنفس) را كنترل و ثبت كنيد. به دنبال نشانه‌هاي آلرژي مثل خس خس باشيد.
اگر فرد آسيب ديده توسط عقرب يا عنكبوت پشت قرمز گزيده شده باشد يا اگر فرد آسيب ديده نشانه‌هاي شوك آنافيلاكتيك را نشان مي‌دهد، با مركز اورژانس تماس بگيريد و آمبولانس درخواست كنيد.
گزيدگي در دهان و گلو به فرد آسيب ديده يك تكه يخ بدهيد تا بمكد يا آب سرد بدهيد تا بنوشد. اگر تورم شروع به ايجاد شدن كند، با اورژانس تماس گرفته، درخواست آمبولانس كنيد.
كنه‌ها موجوداتي كوچك و شبيه عنكبوت هستند كه در علفزار يا اراضي جنگلي يافت مي‌شوند. آنها خود را به موجودات عبوركننده (از جمله انسان) مي‌چسبانند و پوست را نيش مي‌زنند تا خون بمكند. كنه در هنگام مكيدن خون، تقريباً به اندازه يك نخود باد مي‌كند و آنگاه به آساني قابل مشاهده مي‌شود. كنه‌ها مي‌توانند باعث انتقال بيماري و عفونت شوند پس هر چه زودتر بايد برداشته شوند.
۱) با استفاده از يك انبرك نوك تيز، سر كنه را در مجاورت پوست فرد آسيب ديده بگيريد.
۲) با عقب و جلو بردن، سر را بيرون بكشيد. سعي كنيد از شكستن كنه و باقي گذاشتن سر دفن شده در پشت آن خودداري كنيد.
۳) به فرد آسيب ديده توصيه كنيد با يك پزشك ملاقات كند. كنه را برداريد؛ ممكن است نياز به بررسي داشته باشد.
مارهاي سمي بومي در نقاط مركزي و كويري ايران وجود دارند كه بعضي از آنها بسيار خطرناك و سم آنها كشنده است. اما اغلب مارها غيرسمي هستند. در حالي كه مارگزيدگي معمولاً آسيب خطرناكي محسوب نمي‌شود، مي‌توانند ترساننده باشد. اطمينان بخشيدن به بيمار، حياتي است؛ اگر فرد حادثه ديده، آرام نگه داشته شود، ممكن است گسترش زهر در بدن به تأخير بيفتد. به ظاهر مار توجه كنيد تا به پزشك در دادن پادزهر صحيح كمك كنيد. در صورت بي‌خطر بودن، مار را در يك محفظه ايمن قرار دهيد. در نظر داشته باشيد كه حتي اگر مار مرده باشد، زهر فعال است. اگر مار گرفته نشده است، پليس را مطلع كنيد.
به گونه‌ها بستگي دارد ولي ممكن است موارد زير وجود داشته باشد:
يك جفت علامت سوراخ‌شدگي
درد، قرمزي و تورم شديد در محل نيش
افزايش بزاق و عرق كردن
تنفس سخت؛ در موارد شديد، ممكن است تنفس كاملاً متوقف شود.
پيشگيري از گسترش زهر در بدن
فراهم كردن شرايط انتقال به بيمارستان
۱) به فرد حادثه ديده كمك كنيد تا دراز بكشد. به وي اطمينان بخشيد و به او بگوييد آسوده و آرام باشد. با مركز اورژانس تماس بگيريد و آمبولانس درخواست كنيد.
۲) با ملايمت زخم را بشوييد و با سواب‌هاي تميز آهسته آهسته خشك كنيد.
۳) به آرامي اندام بالاي زخم را با يك باند رولي ببنديد. از باند مثلثي استفاده كنيد تا ناحيه حادثه ديده بي‌حركت شود.
از بند لاستيكي (تورنيكه) براي بستن استفاده نكنيد؛ زخم را با يك چاقو چاك بدهيد در غير اين صورت زهر را به بيرون بمكيد.
در صورت هوشيار نبودن فرد حادثه ديده، راه‌هوايي را باز و تنفس را كنترل كنيد؛
آماده باشيد تا در صورت لزوم احياي تنفسي و ماساژ قلبي را آغاز كنيد .
3) بيمار را تشويق كنيد كه استراحت كند و ناظران را از محل دور كنيد. اين حمله بايد ظرف چند دقيقه برطرف شود.
جواب بصورت نقل قول
2) با مركز اورژانس تماس بگيريد و آمبولانس درخواست كنيد. بگوييد كه مشكوك به حمله قلبي هستيد. در صورتي كه بيمار از شما مي‌خواهد كه با پزشك او تماس بگيريد، اين كار را هم انجام دهيد.3) اگر بيمار كاملاً هوشيار است، يك دوز كامل (300 ميلي گرم) از قرص آسپيرين به او بدهيد و توصيه كنيد كه آن را به آرامي بجود.4) اگر بيمار، داروهاي آنژين (مثلاً قرص يا اسپري‌هاي افشانه‌اي يا تلمبه‌اي) را در اختيار دارد، به او كمك كنيد تا آنها را مصرف كند. بيمار را تشويق كنيد كه استراحت كند.5) به‌طور مداوم، علايم حياتي (سطح پاسخ‌دهي، نبض و تنفس) را كنترل و ثبت كنيد.
2) مطمئن شويد كه هواي تازه به مقدار زياد به بيمار مي‌رسد؛ از يك نفر بخواهيد كه پنجره اتاق را باز كند. همچنين، از ناظران بخواهيد كه از بيمار فاصله بگيرند.3) وقتي بيمار به هوش آمد، به وي اطمينان خاطر بدهيد و به او كمك كنيد تا تدريجاً بنشيند. اگر مجدداً دچار احساس غش كردن شد، به او توصيه كنيد كه دوباره دراز بكشد و تا زماني كه كاملاً بهبود پيدا كند، پاهاي او را بلند كنيد و نگه داريد.
