فشار نسبی اکسیژن خونی که وارد ریه ها می شود نسبتاً کم می باشد ، چون بیشتر اکسیژن حل شده توسط سلولهای مختلف به مصرف میرسد . درهمین زمان فشار نسبی گاز کربنیک در خون بیشتر از فشار آن در ریه ها بوده ، در نتیجه مقداری از گاز کربنیک به قسمتی از آلوئولها که دارای فشار نسبی کم است می رود .
مثال : در شرایط معمولی فشار نسبی اکسیژن خون که وارد ریه می شود برابر 40 میلیمتر جیوه (526% اتمسفر ) ، و فشار نسبی گاز کربنیک تقریباً برابر با 46 میلیمتر جیوه (605% اتمسفر) است . فشارهای نسبی این دو گاز در هوای تنفسی به ترتیب برابر 158 میلیمتر جیوه (208% اتمسفر ) و 30 % میلیمتر جیوه (0004/0 اتمسفر ) می باشد . واضع است که اختلاف فشار هر یک از گازهای ذکر شده زیاد بوده و در نتیجه ورود و خروج این گازها بداخل خون آنی و سریع انجام میگیرد.
3-2- مصرف اکسیژن
مقدار اکسیژن و گاز کربنیک در سرخرگ (شریان ) خواه بدن در حال استراحت باشد یا در حال فعالیت نسبتاً ثابت است. مقدار آن نیز بوسیله فشارهای نسبی این گازها در آلوئولها تعیین می شود . وقتی یک بدن در حال فعالیت احتیاج به اکسیژن بیشتری داشته باشد این مقدار اضافی بوسیله کار بیشتر قلب تامین می گردد . افزایش حجم دقیقه ای تنفس ، هوای تازه بیشتری تهیه می نماید تا با عبورجریان خون زیادتربه ریه ها همسانی داشته باشد . با توجه به مصرف اکسیژن بخوبی می توان سرعت یا میزان کار را معین نمود .
این موضوع مقدار اکسیژنی را که وارد دستگاه بدن شدهو آن مقداری را هم که مورد استفاده قرار گرفته مشخص می نماید.
مصرف اکسیژن از 25% لیتر در دقیقه برای شخص در حال استراحت و حتی بیشتر از 3 لیتر برای شخصی که کار سخت انجام میدهد متغیر است. یک ورزشکار یا شخصی که در شرایط عالی بدنی باشد می تواند حتی بیشتر از 4 لیتر در دقیقه اکسیژن مصرف نماید . همچنین برای یک مدت کوتاه انسان می تواند اکسیژن بیشتری نسبت به مقداری که وارد بدن می شود مصرف کند .واضح است که با انجام این عمل مقداریکمبود اکسیژن بوجود خواهد آمد که باید آنرا جبران نماید . در این حالت سرعت یا میزان کار شخص باید خیلی زود کم شود تا اینکه قادر باشد سطح اکسیژن را در خون و بافت ها به حد طبیعی برساند .
با توجه به اینکه می دانیم حجم گاز با عمق تغییر می کند ، ولی تاثیری در تعداد مولکولهای اکسیژن که عملاً بوسیله بدن در یک مدت زمان معین مصرف می شود ندارد (طبق قانون بویل ) اگر یک شخص در سطح زمین با فعالیت سخت دو لیتر اکسیژن در هر دقیقه مصرف نماید ، مصرف اکسیژن همان شخص در عمق 33 فوتی (10 متری ) آب برابر یک لیتر در دقیقه خواهدبود . اما باید به این نکته توجه داشت که تعداد مولکولهای اکسیژنی که این شخص در عمق مورد استفاده قرار می دهد با مقدار آن در سطح برابر است .
4-2-گاز کربنیک خروجی
تولید گاز کربنیک بطور قابل ملاحظه ای از مصرف اکسیژن تبعیت می نماید ، یعنی هر شخص در ازای مصرف یک لیتر اکسیژن ، نزدیک به یک لیتر گاز کربنیک تولید می کند . در مورد اکسیژن گفته شد ، حجمی که مولکولهای گاز اشغال می نمایند با عمق تغییر می کند ولی تعداد واقعی مولکولها با عمق کم یا زیاد نمی شود.
رابطه بین گاز کرنیک تولید شده و اکسیژن مصرفی یا نسبت تنفسی بصورت زیر بیان می شود:
نسبت تنفسی برابر است با نسبت گاز کربنیک تولید شده به اکسیژن مصرف شده .
این نسبت با توجه به ترتیب و سرعت کار کردن می تواند از 7/0 تا یک متغیر باشد.
مقدار متوسط این نسبت برای یک غواص در حال عملیات برابر 85/0 می باشد ، به این معنی که برای هر لیتر اکسیژن مصرفی 85/0 لیتر گز کربنیک بوجود می آید.
5-2- تهویه (ونتیلاسیون)
مقدار هوایی که هر شخص باید بداخل ریه ها برده و از ان خارج سازد دقیقاً به مصرف اکسیژن و تولید گاز کزبنیک مربوط می شود.
دفعات تنفسی انسان در شرایط عادی روی سطح زمین و همچنین در شرایط غواصی معمولی (یعنی جاائیکه فشار نسبی گاز اکسیژن افزایش یافته) ، اصولاً با نیاز به از بین بردن گاز کربنیک اضافی معین می شود. شخص می تواند دفعات تنفسی را کم کرده ولی همچنان به مقدار کافی اکسیژن بدست بیاورد .اما نمی توان گفت که به این ترتیب قادر است به اندازه لازم گاز کربنیک به خارج بفرستد .
حال برای اینکه شخص بتواند ریه ها و فضای مرده را بخوبی تهویه نماید به مقدار کافی جریان هوای تازه نیاز دارد.
مقدار هوای لازم برای تهویه مناسب ریه های غواص بستگی به سرعت عملیات ،نوع دستگاه بکار گرفته ، و مقدار گاز کربنیکیکه در تنفس وی بوجود می آید دارد.