>>> تـازه های اخـترشـنــاسـی, نجوم و فیزیک <<<

[DΔRK]

ديروز شمارش معكوس براي آغاز بزرگ‌ترين ماموريت فضايي در سياره بهرام (مريخ) به پايان رسيد.


پس از مدت‌ها انتظار، كاوشگر دوونيم ميليارد دلاري ناسا توسط راكت Atlas 5 به فضا پرتاب شد.

اين سفينه بدون سرنشين، براي تحقيق درباره امكان زندگي در سياره سرخ راه فضا را در پيش گرفت و رفت تا به وظيفه اصلي خود كه ارزيابي وضعيت آب و هوا در مريخ و بررسي امكان زندگي باكتري‌ها در آب و هواي اين سياره عنوان شده است، بپردازد.

پس از برنامه «وايكينگ» در دهه هفتاد ميلادي،اين نخستين ماموريت سازمان فضايي آمريكا براي پاسخگويي مستقيم به اين پرسش قديمي پيرامون امكان وجود زندگي در سيارات ديگر است.
برنامه‌ريزي دانشمندان ناسا براي طراحي و ساخت روباتي در اندازه يك ماشين كه به جديدترين فناوري‌هاي فوق‌پيشرفته روز دنيا مجهز است از هشت ماه پيش آغاز شده بود.

حاصل تلاش‌هاي اين دانشمندان كيورياسيتي (كنجكاوي) نام گرفت كه حدود 9 ماه در راه رسيدن به سياره بهرام خواهد بود تا در نهايت آن طور كه برنامه‌ريزي شده در دهانه Gale Crater ـ يكي از عميق‌ترين گودال‌هاي مريخ ـ فرود بيايد.

كيورياسيتي يك كاوشگر بزرگ، قوي و تنومند است كه به دانشمندان كمك مي‌كند تا دانش خود را در مورد سياره سرخ افزايش دهند.

وزن اين ماشين در حدود 900كيلوگرم است و داراي هفت بازوي روباتيك 2.1 متري است كه روي هركدام از آنها ابزارهايي متفاوت از جمله مته‌هايي نصب شده است كه مي‌توانند از حدود پنج سانتي‌متري عمق يك سنگ، نمونه‌برداري كنند.

كاوشگر كنجكاوي همچنين حاوي دو كيت آزمايشگاهي است كه با آنها مي‌توان نمونه‌هايي از سنگ، خاك و حتي اتمسفر مريخ را آزمايش كرد.
به گفته دانشمندان ناسا، يكي از لحظه‌هاي مهم اين ماموريت، زماني خواهد بود كه اين كاوشگر بتواند مجموعه‌اي از مولكول‌هاي كربني مربوط به تركيب‌هاي آلي پيچيده مثل آمينواسيدها را پيدا كند.

در عين حال يافتن تركيب‌هاي پيچيده آلي به معناي وجود حيات در مريخ نيست، چرا كه اين مولكول‌هاي كربني مي‌توانند منشا غيرزيستي داشته باشند اما چنين كشفي مي‌تواند كمك كند تا دست‌كم بدانيم كه آياپيش‌شرط‌هاي لازم براي وجود حيات در سياره بهرام وجود دارد، داشته است و يا اصلا بايد از خير حيات مريخي گذشت؟

[DΔRK]

شامگاه شنبه 19 آذر ماه گرفتکی کامل به وقوع خواهد پیوست.

بیش از نیمی از ساکنان زمین در آمریکا، اروپا، آفریقا، استرالیا و آسیا از جمله ایران شاهد این پدیده جذاب آسمانی خواهند بود.
خسوف درایران ازساعت 16:16 آغاز می شود و ساعت 19:47 پایان می‌یابد.
این پدیده از ساعت 17:36 تا 18:27 خسوف کامل در سراسر ایران مشاهده خواهد شد.

[Hasan.M]

پدیده مقارنه ماه و سیاره مشتری شامگاه روز 15 آذرماه رخ خواهد داد و همچنین ماه در بیشترین فاصله از زمین قرار می گیرد. در شامگاه روز سه شنبه 15 آذرماه پدیده مقارنه ماه و سیاره مشتری رخ خواهد داد. در این پدیده سیاره مشتری به نزدیکترین فاصله خود با ماه می رسد.
در این پدیده که در ساعت 17:30 رخ می دهد، زاویه جدایی ماه با سیاره مشتری 4.6 درجه است.

در روز 15 آذرماه همچنین ماه در اوج مداری زمین قرار می گیرد. در این پدیده ماه در بیشترین فاصله از کره زمین قرار دارد که فاصله آن با زمین حدود 406 هزار کیلومتر است.

[Hasan.M]

دوقلوهای ویه جر ناسا که از زمان آغاز سفر پرماجرایشان به میان فضای بین سیاره ای چندین دهه می گذرد، اطلاعاتی جدید و بی سابقه را درباره کهکشان راه شیری در اختیار دانشمندان قرار داده اند. این دو فضاپیما نشانه هایی جدید از تشعشعات کهکشان راه شیری که دانشمندان تا کنون آنها را از جانب دیگر کهکشانها مشاهده کرده بودند، در اختیار اخترشناسان قرار داده اند. این اطلاعات می توانند منجر به درک بهتر روند شکل گیری ستاره ها شده و اسراری که جوانترین ستاره های جهان را احاطه کرده است آشکار سازد.
دو ویه جر در سال 1977 برای اکتشاف در میان سیاره های غول پیکر سامانه خورشیدی و مطالعه بر روی ذرات باردار خورشیدی پرتاب شدند اما فراتر از انتظارات ناسا عمل کرده و تا کنون به مسیر خود ادامه داده و به ارسال اطلاعات جدید مشغولند.
اکنون این دو فضاپیما اولین نشانه ها از نوعی بسیار حیاتی از تشعشعات فرابنفش از کهکشان راه شیری را ارائه کرده اند، پدیده ای که به خط لیمان-آلفا شهرت دارد. این پدیده درخشانترین نوار هیدروژنی درون کهکشان به شمار می رود. مطالعه بر روی این پدیده می تواند دیدگاه های بسیاری را درباره پدیده های کیهانی از قبیل شکل گیری ستاره ها، محیطهای باردار الکتریکی که اتمسفر سیاره های جوان در آن شکل می گیرند و گازهای متشنج در فضای بین ستاره ای را در ذهن اخترشناسان زنده کند.
اخترشناسان نوار لیمان-آلفا را در دیگر کهکشانها مشاهده کرده بوده و از آن برای بررسی تاریخ اولیه جهان هستی استفاده کرده بودند. اما نوار لیمان-آلفای کهکشان راه شیری به دلیل نور کور کننده خورشید هرگز دیده نشده بود. اکنون ویه جرها به اندازه ای از پارازیتهای فرابنفشی خورشیدی دور شده اند که می توانند منظره ای واضح از پرتوهای لیمان-آلفای راه شیری را در برابر دیدگانشان داشته باشند.
به گفته اخترشناسان، این پرتوهایی که به تازگی ردیابی شده اند موقعیت متولد شدن ستاره های داغ جوان را نشان می دهند، به این شکل آگاهی از میزان تشعشعات لیمان-آلفا از کهکشان راه شیری می تواند نشاندهنده میزان متولد شدن ستاره های جدید باشد. یکی از اهداف اصلی در این مطالعه ردیابی اولین ظهور ستاره ها در جهان نوپا است.
بر اساس گزارش اسپیس، با وجود اینکه ویه جرها در حال حاضر بهترین دیدگاه را از تشعشعات کهکشان راه شیری به دست آورده اند، اما این دو فضاپیما به واسطه کم بودن سوخت توانایی رصد این تشعشعات را به تدریج از دست خواهند داد. در حال حاضر طیف سنج فرابنفش ویه جر 2 برای صرفه جویی در سوخت خاموش شده و به زودی همین دستگاه در ویه جر 1 نیز غیر فعال خواهد شد.

[Hasan.M]

تصاویر کاوشگر سرگردان و ناپدیده شده فوبوس-گرانت روسها در تاریخ 29 نوامبر در ارتفاع 273 کیلومتری از سطح زمین به ثبت رسیده است.به گزارش خبرگزاری مهر، این تصاویر توسط عکاس نجومی آماتوری به نام "رالف وندربرگ" و با استفاده از تلسکوپی 10 اینچی به ثبت رسیده است. تصاویر وی با قطعات مختلف کاوشگر سرگردان روسها که زمانی قرار بود به قمر فوبوس مریخ سفر کند، همخوانی کامل دارد.
این عکاس هلندی می گوید فضاپیمای روسها به اندازه ای درخشان بوده است که بدون تلسکوپ و با چشمهای غیر مسلح نیز می شد آن را مشاهده کرد. اخترشناسان هنوز از اینکه برای نجات این فضاپیما که پس از قطع ارتباط با زمین در مدار گیر افتاده، راهی وجود داشته باشد تردید دارند. این کاوشگر در حدود سه هفته است که در مدار زمین سرگردان است.

تصاویر جدید از کاوشگر بد اقبال روسها، تصاویر با قطعات مختلف این کاوشگر همخوانی دارند

تا کنون تنها ایستگاه زمینی در پرت استرالیا توانسته ارتباط نه چندان واضحی را با فوبوس گرانت برقرار کند. مقامات روسی نیز به تازگی اعلام کرده اند احتمال نجات این ماموریت بسیار ضعیف است، چنین کاری نیازمند برنامه ریزی مجدد کاوشگر و مشایعت آن به مسیر درست است.

عکاس هلندی می گوید این کاوشگر به اندازه ای درخشان بود که بدون تلسکوپ نیز قابل مشاهده بوده است

یکی از بزرگترین نگرانی ها پس از به دام افتادن فوبوس گرانت در مدار زمین، سقوط غیر قابل کنترل آن به زمین است. متخصصان می گویند کشش گرانشی طی ماه های آینده این کاوشگر را به سوی زمین کشیده و سرعت آن را کاهش داده و مدار آن را کوتاهتر خواهد کرد.
بر اساس گزارش اسپیس، مقامات روسی اعلام کرده اند قطعاتی از این کاوشگر در ژانویه یا فوریه سال آینده به زمین سقوط خواهند کرد، با این همه تاریخ دقیق این سقوط غیر قابل پیش بینی است.

منبع : خبرگزاري مهر

[Hasan.M]

شامگاه شنبه 19 آذر ماه گرفتکی کامل به وقوع خواهد پیوست.

بیش از نیمی از ساکنان زمین در آمریکا، اروپا، آفریقا، استرالیا و آسیا از جمله ایران شاهد این پدیده جذاب آسمانی خواهند بود.
خسوف درایران ازساعت 16:16 آغاز می شود و ساعت 19:47 پایان می‌یابد.
این پدیده از ساعت 17:36 تا 18:27 خسوف کامل در سراسر ایران مشاهده خواهد شد.

دبیر اجرایی شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران با تشریح جزئیات ماه گرفتگی روز 19 آذرماه، گفت: این ماه گرفتگی که از تمام نقاط ایران قابل مشاهده است، از ساعت 16 آغاز می شود و در ساعت 19 به پایان می رسد.اسدالله قمری نژاد در گفتگو با خبرنگار مهر، ماه گرفتگی روز 19 آذر را آخرین گرفت در سال 90 دانست و افزود: ایران در سال 1390 شاهد دو ماه گرفتگی کامل بوده است و این برخلاف عقیده برخی است که گفته می شود تعداد ماه گرفتگی از خورشید گرفتگی کمتر است.
دبیر اجرایی شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران با تاکید بر اینکه به ندرت اتفاق می افتد که یک منطقه در طول سال شاهد دو گرفت کامل باشد، اظهار داشت: رصد این پدیده در روز 19 آذر بسیار اهمیت دارد؛ چرا که تا سال 1394 ماه گرفتگی کامل از ایران قابل مشاهده نخواهد بود.

وی با بیان اینکه ماه گرفتگی کامل بعدی در روز 6 مهرماه سال 1394 رخ می دهد، ادامه داد: اولین ماه گرفتگی سال 90 در 25 خردادماه رخ داد. این گرفت در منطقه خاصی از کهکشان راه شیری رخ داد از این رو در مناطق به دور از نور شهری به زیبایی رصد شد.

اهمیت ماه گرفتگی روز 19 آذر

قمری نژاد با اشاره به ویژگیهای ماه گرفتگی روز 19 آذرماه خاطر نشان کرد: رصد ماه گرفتگی کامل روز 19 آذرماه از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چراکه در زمان غروب خورشید، ماه با وضعیت گرفت از شرق طلوع می کند.

وی با تاکید بر اینکه ایران 10 سال قبل چنین ماه گرفتگی را تجربه کرده است، توضیح داد: بر خلاف گرفت سال 90، در سال 80 در حالی که از یک سو خورشید طلوع می کرد، از سوی دیگر ماه در وضعیت گرفت به طرف پایین افق در حرکت بود.

جزئیات ماه گرفتگی

دبیر اجرایی شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران، زمان وقوع ماه گرفتگی را روز 19 آذرماه ذکر کرد و ادامه داد: این پدیده از ساعت 16:16 دقیقه با گرفت جزئی آغاز می شود و در ساعت 17:36 دقیقه ماه در نیم سایه زمین قرار می گیرد.

مسیر ماه گرفتگی روز 16 آذرماه

وی زمان گرفت کامل ماه را ساعت 18 اعلام کرد و گفت: از ساعت 18 می توان ماه گرفتگی کامل را در آسمان رویت کرد.

قمری نژاد زمان پایان گرفت کامل را ساعت 18:27 دقیقه دانست و اضافه کرد: زمان پایان گرفت جزئی ساعت 19:48 دقیقه خواهد بود.

مناطق قابل مشاهده

قمری نژاد با اشاره به نحوه رصد این پدیده نجومی گفت: این پدیده نجومی از تمامی ایران قابل مشاهده است. این پدیده از مناطق شرقی آغاز می شود و در شهرهای غربی کشور به پایان می رسد.

[DΔRK]

فضاپیمای 'فوبوس-گرانت' روسیه که برای ماموریت در یکی از اقمار مریخ راهی فضا شده بود، سرانجام دو هفته پس از پرتاب با زمین تماس گرفته است.
سازمان فضایی اروپا گفت که علائم ارسالی این فضاپیما توسط یکی از ایستگاه های ردیابی آن در شهر پرت استرالیا دریافت شده است.

کاوشگر فوبوس-گرانت قرار است با فرود آمدن بر سطح قمر مریخ از خاک آن نمونه برداری کند و آن را به زمین بازگرداند.
اما تماس تازه با این فضاپیما هنوز کاملا امیدها را زنده نکرده است.
دو هفته سکوت هراس آور کاوشگر فوبوس-گرانت سه شنبه شب شکسته شد.
فضاپیما روز نهم نوامبر پرتاب شده بود، اما ساعتی بعد مشکلی اساسی پدید آمد. آن زمانی بود که باید موتورهای کاوشگر روشن می شد تا در مسیر مریخ قرار گیرد اما چنین نشد.
مقام های روسیه آن زمان گفتند که فقط سه روز وقت دارند آن را در مسیر ماموریتش قرار دهند.
ولادیمیر پاپووکین مدیر آژانس فضایی روسیه گفته بود آنها امیدوارند بتوانند کامپیوترهای موشک کاوشگر را دوباره برنامه ریزی کنند تا مشکل برطرف شود.
او گفت به نظر می رسد کاوشگر نتوانست در جهت خلاف خورشید به حرکت در آید.
حتی تماس رادیویی هم با آن قطع شد و معلوم نبود دقیقا در کجا قرار دارد.
کار به جایی رسید که سازمان فضایی روسیه در روز سه شنبه اعلام کرد که دیگر شانس بسیار کمی برای نجات کاوشگر وجود دارد.


اما ساعاتی بعد، این وضع تغییر کرد.
در ساعت ۸:۲۵ دقیقه شب به وقت گرینویچ، علائم ارسالی کاوشگر توسط آنتن ۱۵ متری آژانس فضایی اروپا موسوم به ایسا در استرالیا ثبت شد.
ایسا در این مورد از نزدیک با آژانس فضایی روسیه همکاری می کند.
ایسا در همکاری با روس ها سعی دارد بهترین راه برای حفظ تماس با فضاپیما را پیدا کند.
این فضاپیمای ۱۷۰ میلیون دلاری برای فرود بر فوبوس یکی از دو قمر مریخ طراحی شده است.
وزن این کاوشگر بیش از ۱۳ تن است که بیشتر آن را سوختش تشکیل می دهد.
اگر این فضاپیما در مسیر مریخ قرار گیرد و موفق به انجام ماموریتش شود باید در سال ۲۰۱۴ به زمین بازگردد.
این یکی از بلندپروازانه ترین ماموریت ها به مریخ توصیف می شود؛ به خصوص از این جهت که حامل ماهواره چینی یینگهو-۱ هم هست.
این ماهواره قرار است در مدار مریخ قرار دارد.
اکنون همه امیدها به ایستگاه رادیویی ایسا بسته شده تا شاید بتواند برای زنده کردن این ماموریت به یاری روس ها بشتابد.

[DΔRK]

دانشمندان بهترین شواهد موجود از وجود آب درست در زیر پوسته یخی یوروپا، قمر مشتری را پیدا کرده اند.



تحلیل سطح این قمر حاکی از وجود جریان هایی از آب گرمتر در زیر پوسته یخی آن است که باعث ذوب و ترک برداشتن پوسته می شود.

نتایج این مطالعه که در نشریه نیچر چاپ شده است پیش بینی می کند که دریاچه های کوچک تنها در عمق ۳ کیلومتری از پوسته وجود دارد.

هرگونه آب در حالت مایع می تواند به طور بالقوه زمینه را برای وجود حیات فراهم کند.
دانشمندان با توجه به مدل هایی از نیروهای مغناطیسی و تصاویر سطح یوروپا، همواره مظنون بوده اند که اقیانوسی بزرگ در عمق ۱۰ تا ۳۰ کیلومتری در زیر سطح وجود دارد.
دیوید بومان شخصیت رمان "ادیسه دو" نوشته آرتور سی کلارک موفق به کشف اشکال حیات در عمق دریای یوروپا می شود و بسیاری از دانشمندان آرزویی مشابه در سر پرورده اند.
اما ایجاد حفره در یخ ضخیم یوروپا همواره غیرممکن به نظر می رسیده است.
اکنون کشف آب مایع در عمق کم آن توسط تیمی از محققان آمریکایی، یک ماموریت فضایی برای استخراج آب از این قمر را عملی تر می کند.
دریاهای کم عمق

وجود دریاچه های کم عمق همچنین بدان معنی است که آب های سطحی به شدت با آب های کم عمق مخلوط می شود.
جریان های یخی می تواند عامل انتقال مغذی ها میان آب های سطحی و عمق دریاها باشد.
بریتنی اشمیت محقق اصلی این مطالعه از دانشگاه ایالتی تگزاس در آستین که تصاویر فضاپیمای گالیله که در سال ۱۹۸۹ پرتاب شد را تحلیل کرده است می گوید: "این یعنی یوروپا و اقیانوس آن می تواند قابل سکونت تر باشد."
یخچال شناسان سال ها مشغول مطالعه سطح یوروپا بوده اند و سعی داشته اند ببینند چه چیزی باعث پیدایش چنین خراش ها و شکستگی هایی در سطح آن شده است.
مارتین سیگرت یخچال شناس در دانشگاه ادینبورو گفت که محققان با نگاه کردن به قطب جنوب که دارای مشخصه های مشابه مثل یخچال ها و تخته های یخی است به استنباط درباره یوروپا می پردازند.
او توضیح داد که مطالعه تازه به ما می گوید که جابجایی جریان های گرم چگونه باعث ذوب یخ های سطحی و ایجاد ترک در پوسته یوروپا می شود.
آمریکا و اروپا سرگرم کار به روی اعزام ماهواره هایی به یوروپا و سایر اقمار مشتری هستند که امیدوارند تا اواخر این دهه یا اوایل دهه ۲۰۲۰ پرتاب شود.

[DΔRK]

آژانس فضایی آمریکا ناسا مبلغی را برای مطالعه "اشعه های بالابرنده" برای جمع آوری نمونه هایی از سطح یا جو اجرام آسمانی مثل سیارات اختصاص داده است.
این جایزه 100 هزار دلاری برای بررسی سه تکنیک لیزری برای انجام آنچه تاکنون موضوع آثار علمی تخیلی بوده است به کار گرفته خواهد شد.



تاکنون چندین طرح اشعه های بالابرنده در نشریات علمی چاپ شده است اما هنوز هیچ کدام عملی نشده است.
ناسا چندین دهه است که ماموریت هایی را برای جمع آوری نمونه هایی از سطح یا اتمسفر سیارات راهی سایر کرات یا سیارک ها می کند.
اگر شیوه جمع آوری لیزری عملی شود در این ماموریت ها به کار خواهد آمد.
دکتر پال استایسلی دانشمند ناسا می گوید که این رویکرد نه تنها جنبه علمی ماموریت ها را بهبود می بخشد از خطر آنها هم می کاهد.
گروه آقای استایسلی در مرکز پرواز فضایی گودارد ناسا جایزه 100 هزار دلاری برای این تحقیقات را دریافت کرده است.
او می گوید که به تله انداختن ذرات با کمک لیزر مساله ای خیالی یا ورای دانش فنی موجود نیست.
این تیم سه گزینه ممکن را برای به دام انداختن و جمع آوری مواد نمونه توسط فضاپیماهای مدارگرد یا توسط واحدهای فرود بر سیارات شناسایی کرده است.
یکی از آنها تطبیقی از یک پدیده شناخته شده به نام "موچین نوری" است که در آن اشیا در نقطه تمرکز یک یا دو اشعه لیزر به تله می افتند.
با این حال این رویکرد برای آنکه عملی شود نیازمند وجود اتمسفر در اطراف سیاره است.
دو شیوه دیگر بر اشعه های لیزری با شکل خاص استوار است.
این تیم به جای استفاده از اشعه ای که شدت آن در میانه به اوج می رسد، درحال تحقیق درباره دو گزینه دیگر است: اشعه سولنوید و اشعه بسل.
نقاط اوج شدت امواج در این دو نوع اشعه متفاوت است.
دانشمندان قبلا خواص "بالابرندگی" اشعه سولنوید را در آزمایشگاه ثابت کرده اند.
اما قدرت بالابرندگی اشعه بسل هنوز به طور تجربی ثابت نشده است.
دکتر استایسلی توضیح داد که در هر سه مورد اثر جمع کنندگی کم است اما در برخی موارد می تواند از سایر شیوه های موجود در جمع آوری ذرات پیشی بگیرد.
به گفته او مشکل تکنیک های جاری هزینه بالا و برد کوتاه است.
ناسا امیدوار است که چنین سیستمی در آینده بر فضاپیماهای مدارگرد یا واحدهای فرود تعبیه شود.

[DΔRK]

سازمان فضایی آمریکا اعلام کرد تلسکوپ فضایی کپلر وجود نخستین سیاره قابل سکونت را در خارج از منظومه شمسی تایید کرده است.

اوایل امسال ، فضانوردان فرانسوی اعلام کرده بودند سیاره ای را کشف کرده اند که احتمال وجود ساکنانی در روی آن وجود دارد و آن را «گلیز 581D» نامیدند.
تایید کنونی به آن معنی است که فضانوردان آن سیاره را هنگام روبه رو شدن با خورشیدش سه بار مشاهده کرده اند.
ویلیام بروکی محقق ناسا (سازمان فضایی آمریکا) می گوید: با کشف این سیاره ، غرق در شادی شده ایم ؛ ما سه بار این سیاره را مشاهده کرده ایم.
تلسکوپ کپلر در فاصله ششصد سال نوری این سیاره است و نشان می دهد که این سیاره هر 290 روز یک بار به دور خورشید منظومه خود می گردد.
ناسا همچنین اعلام کرد تلسکوپ کپلر ، یک هزار سیاره دیگر را نیز کشف کرده است که این آمار ، دو برابر آماری است که تاکنون در باره شمار سیاره ها ، به دست آمده بودد.
تلسکوپ کپلر در سال 2009 به فضا پرتاب شد و بزرگترین دوربین فضایی بشر را با خود حمل می کند که 95 مگا پیکسل توان دارد و قرار است دست کم تا نوامبر 2012، اطلاعات خود را به زمین ارسال کند.

منبع : NASA