خواص برنج شناخت و خواص برنج از نظر علمي:
برنج از غذاهاي اصلي شرقيان و بويره ايرانيان است و شايد بتوان گفت که به طور کلي يک
وعده غذاي هر ايراني را برنج تشکيل مي دهد . با توجه به اين خصوصيت آشنايي با ويژگيها
و ترکيبات اين ماده غذايي از ضرورتهاي مسلم بشمار مي رود .
برنج يکي از غلات است و بطور کلي هر صدگرم آن از مواد زير ترکيب مي شود :
هيدرات دوکربن :5/76 تا 79 گرم .
چربي: 08/0 تا 5/1 گرم.
آلبومين : 7تا 6/7 گرم.
مواد معدني :9/0گرم.
بطور يکه صورت بالا نشان مي دهد ، برنج همچون ديگر غلّات ، از مواد معدني تشکيل شده
است. بطوريکه مي دانيم آلبومين گوشت فوراً جذب بدن مي شود ، ولي آلبومين برنج – ديرتر
هضم مي گردد . ضمناً 5/97 درصد اين آلبومين که در پوست برنج وجود دارد و نوکلئين خوانده
مي شود در موقع پوست کندن برنج گرفته مي شود و بدين لحاظ برنج به هيچوجه در بدن مصرف
کننده خود ، اسيد اوريک توليد نمي کند به همين جهت در مورد مبتلايان به نقرس ، خوردن
يک وعده و حتي بيشتر از آن هم توصيه شده است.
در چربي برنج ليستين وجود دارد . مواد معدني برنج عبارتست از فسفر ، پتاسيم ، منيزيم
و مقدار کمي کلسيم ، آهن ، گوگرد ، سديم و منگانز.
در صد گرم برنج پوست کنده ميزان متوسط مواد معدني مورد اشاره بقرار زير است :
فسفر :95/0گرم
پتاسيم : 7/0گرم
منيزيم 25/0 گرم
کلسيم : 08/0گرم
آهن:009/0 گرم
علت کم بودن مواد معدني برنج پوست کنده اينست که بيشتر اين مواد – مانند ويتامين ها
در پوست برنج وجود دارد و با کنده شدن پوست برنج ، طبعاً غلّه مورد بحث، آن مواد را
از دست مي دهد .
و اينک ميزان ويتامين هاي موجود در صد گرم برنج پوست کنده :
ويتامين ب 1 : 05/0ميلي گرم .
ويتامين ب2 : 03/0 ميليگرم
ويتامين پ پ: 4/1ميلي گرم
برنج علاوه بر دارا بودن کيفيت غذايي که از مواد هيدرات دوکربن موجود در آن ناشي مي
شود و بنوبت موجب خوش اندامي و فربهي بدن مي گردد ، سبب احتواي پتاسيم و منيزيم شده
و درجه p.h. بدن را پائين مي آورد . ازسوي ديگر مواد معدني مورد اشاره مي تواند سهم
بزرگي در حفظ سلامت و تندرستي بدن داشته باشد.
انواع برنج برنج گياهي است يكسله كه ارتفاع آن تا 1/5 متر ميرسد ودر مناطق گرم و مرطوب و پرآب مي رويد . ساقه آن راست و برگهاي آن بزرگ و نوك تيز است . هر سنبلك برنج داراي دنباله كوتاه و يك گل درد . ميوه آن بشكل خوشه اي متشكل از سنبلك ها درانتهاي ساقه قرار درد و يك دانه برنج در آن است شلتوك مي نامند . برنج از غلات مهم است و تقريبا غذاي اصلي نصف مردم كره زمين مي باشد و منشا برنج از آسيا است و در حدود 3000 سال قبل از ميلاد در هند و چين زراعت مي شده است . برنج بعدا از آسيا به ژاپن ، سبلان و ديگر نقاط استوايي كره زمين راه يافت و در قرت هفتم ميلادي مصريان نيز شروع به كشت آن كردند .
برنج انواع مختلف درد و اين انواع را تا حدود 150 نوع مختلف تخمين مي زنند . نمونه هاي مرغوب آن در شمال و جنوب ايران و نواحي گرمسير فارس و اصفهان كاشته مي شود .
بطور كلي دو نوع برنج وجود دارد :
نوعي كه دانه آن دراز و كشيده و باريك است كه بنام برنج صدري معروف است و ديگري كه دانه آن ريز و گرد مي باشد و بنام برنج چيني يا ژاپني شهرت درد .
آن نوع برنجي كه ايرانيان و مردم بيشتر كشورها مصرف مي كنند برنجي است كه شلتوك و پوسته خارجي آن گرفته شده است . رنگ اصلي برنج وقتيكه در پوسته است قهوه اي است و بنام برنج قهوه اي Brown Rice ناميده مي شود .
براي بدست آوردن برنج سفيد ،دانه هاي برنج را در دستگاههاي مخصوصي مي ريزند و اين دستگاهها پوسته خارجي برنج را از آن جدا كرده و سپس با اصطكاك دادم برنج بدون پوسته با يكديگر غشاي خارجي آن نيز از بين مي رود و برنج برنگ سفيد و شفاف بدست مي آيد كه عاري از ويتامين ب 1 است و اشخاصي كه منحصرا از برنج تغذيه مي كنند و غذاي ديگري مصرف نمي كنند به بيماري بري بري Beri-Beri دچار مي شوند
بنابراين براي استفاده از تمام ويتامين ها و موادمعدني برنج بهتر است كه از برنج قهو هاي كه غشاء خارجي آن گرفته نشده است استفاده كرد ولي البته بايد توجه داشت كه هضم برنج قهو هاي كمي مشكل تر از هضم برنج سفيد مي باشد .
يكيديگر از انواع برنج نوع وحشي از آن است كه سياه رنگ و باريك تر و دراز تر از برنج صدري است . اين نوع برنج هم داراي مواد معدني و ويتامين هاي بيشمار است ولي البته هضم آن كمي مشكل است وبهتر است كه مخلوط با برنج سفيد بكار برده شود .
تاریخچه برنج
تاریخچه برنج به هزاران سال قبل برمی گردد. در قدیم، مردم براین عقیده بودند که برنج هدیه و پاداشی از طرف خداوند می باشد. هنوز نیز در بعضی تمدن ها مردم براین باورند.
در دنیا حدود 7000 نوع مختلف برنج وجود دارد. کشورهای آسیایی حدود 90 درصد از برنج دنیا را تولید می کنند.
ارزش ترکیبات تشکیل دهنده ی برنج ارزش ترکیبات تشکیل دهنده ی برنج:
کربوهیدرات‌ها
کربوهیدرات های ساده و پیچیده، بخش مهمی از رژیم غذایی فرد را تشکیل می دهند. بیشترین مقدار انرژی بدن از این منبع غذایی تامین می شود. حداقل نیمی از کالری مصرفی، باید از کربوهیدرات‌های پیچیده مانند برنج تأمین گردد. قندها، نشاسته و فیبرها نیز اشکال دیگری از کربوهیدرات‌ها هستند.
کربوهیدرات‌های ساده، قندهایی مانند گلوکز، فروکتوز، لاکتوز و ساکاروز هستند و از کربوهیدرات‌های پیچیده می توان به نشاسته، گلیکوژن و فیبرها اشاره کرد. این ترکیبات، به شکل زنجیر طویلی متشکل از کربوهیدرات‌های ساده مثل گلوکز هستند. شکل ذخیره‌ای کربوهیدرات‌ها در گیاهان، به صورت نشاسته و در انسان به صورت گلیکوژن می باشد.
برنج غذایی از دسته ی کربوهیدرات‌های پیچیده است که نسبت به غذاهای کربوهیدراتی ساده، حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر بیشتری می باشد.
برنج دارای کربوهیدرات زیادی است(3/32- 5/25 گرم کربوهیدرات در هر 100 گرم برنج پخته).در واقع 90 درصد کالری برنج ناشی از کربوهیدرات آن است و در هرم غذایی جزء گروه "نان و غلات" محسوب می شود.
فیبر رژیمی
تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف حداقل 25 گرم فیبر در روز، خطر ابتلا به بیماری های مزمن را کاهش می دهد.
غذاهای غنی از فیبر، به بهبود عملکرد روده‌ها کمک کرده و درصد ابتلا به بیماری های روده‌ای را کاهش می دهد.
یک دوم فنجان برنج سفید حاوی 3/0 گرم فیبر رژیمی است، در حالی که همین مقدار برنج قهوه‌ای حاوی 8/1 گرم فیبر رژیمی می باشد (تصویر بالا برنج سفید و قهوه ای را نشان می دهد).
پروتئین
پروتئین‌های موجود در رژیم غذایی، اسیدهای آمینه ی لازم را برای ساخت و نگهداری بافت‌ها، آنزیم‌ها و برخی هورمون‌های بدن فراهم می آورند. بسیاری از عوامل تنظیم کننده‌ی فرآیندهای بدن، پروتئینی هستند. ضمناً این ترکیبات می توانند به عنوان منبع انرژی عمل کنند.
پروتئین‌ها از زنجیره‌هایی با واحدهای اسید آمینه ای تشکیل شده اند. بدن انسان قادر به ساخت اسیدهای آمینه ی ضروری نمی باشد. به این دلیل این دسته از اسیدهای آمینه، باید از طریق رژیم غذایی وارد بدن شوند. در حین ساخت پروتئین در بدن، حضور هر 8 اسید آمینه ی ضروری به شکل همزمان ضروری است.
اگر چه برنج منبع غنی ای از پروتئین به شمار نمی رود(5/2- 2 میلی گرم پروتئین در هر فنجان برنج پخته)، ولی کیفیت پروتئینی آن از سایر غلات بالاتر می باشد.
ارزش بیولوژیکی، معیاری برای سنجش کیفیت پروتئین است و بیان می کند که چه مقدار از نیتروژن موجود در پروتئین خورده شده، در بدن حفظ می شود.
کامل ترین پروتئین غذایی با چنین استانداری (ارزش بیولوژیکی برابر 100)، پروتئین تخم مرغ می باشد که به عنوان پروتئین مرجع توسط fao* (سازمان جهانی خواربار و کشاورزی) در نظر گرفته شده است.
ارزش بیولوژیکی پروتئین برنج، 86 است. برای مثال، ارزش بیولوژیک پروتئین فیله ی ماهی 90- 75 و پروتئین ذرت 40 میباشد.
پروتئین‌های که ارزش بیولوژیکی بالای 70 دارند، به عنوان پروتئین‌هایی با کیفیت قابل قبول در نظر گرفته می شوند.
چربی
برنج حاوی مقدار بسیار ناچیزی چربی می باشد(2/0 گرم چربی در یک دوم فنجان برنج سفید پخته شده). بدن انسان قادر است تمام اسیدهای چرب (واحد تشکیل‌‌دهنده چربی) مورد نیاز خود، به جز اسید لینولئیک را بسازد. این اسید چرب (اسید لینولئیک) حدود 30 درصد از کل اسیدهای چرب موجود در برنج را شامل می شود.
برنج فاقد کلسترول است (کلسترول خاص چربی‌های حیوانی است) و با توجه به درصد بسیار پایین چربی، یک غذای فوق‌العاده در تمام رژیم‌های غذایی محسوب می گردد.
خواص برنج
مردم آسیا به دلیل مصرف زیاد برنج، غذاهایشان دارای چربی اشباع کمتری می باشد، زیرا افزایش مقدار برنج و کاهش مصرف گوشت، به کم مصرف کردن چربی های اشباع کمک می کند. تاریخچه برنج تاریخچه برنج به هزاران سال قبل برمی گردد. در قدیم، مردم براین عقیده بودند که برنج هدیه و پاداشی از طرف خداوند می باشد. هنوز نیز در بعضی تمدن ها مردم براین باورند. در دنیا حدود 7000 نوع مختلف برنج وجود دارد. کشورهای آسیایی حدود 90 درصد از برنج دنیا را تولید می کنند. فواید مصرف برنج 6 بار در هفته، مصرف غلات و یا دانه های سبوس دار( مانند برنج قهوه ای) برای خانم های یائسه ای که دارای کلسترول بالا، فشار خون بالا و دیگر نشانه های بیماری قلبی هستند، بسیار مهم و مفید می باشد. برنج برای افرادی که دچار سوء تغذیه شدید می باشند، بسیار مفید است. مصرف برنج موجب کاهش تری گلیسیرید خون و کاهش فشار خون می گردد. برنج موجب افزایش مقاومت نسبت به انسولین می شود و برای بیماران دیابتی بسیار مفید است. برنج سفید و قهوه ای تفاوت بین برنج قهوه ای و سفید تنها در رنگ آنها نیست. دانه کامل برنج دارای چندین لایه می باشد. اگر فقط یک لایه خارجی آن را برداریم، آنچه نامیده می شود، برنج قهوه ای است. در اثر این فرایند کمترین تخریب در مواد مغذی برنج حاصل می شود. حال اگر برنج قهوه ای آسیاب شود، مقدار زیادی از لایه های دانه برنج به همراه سبوس و مواد مغذی آن از بین می روند و آن چه باقی می ماند، همان برنج سفید است. کمبود برنج و بری بری برنج یکی از منابع اصلی "ویتامین "B1 یا "تیامین" می باشد. این ویتامین در سبوس برنج وجود دارد. پس می توان گفت، برنج سفید فاقد این ویتامین است. ولی برنج قهوه ای دارای این ویتامین است. هنگامی که این ویتامین در بدن کم شود، بیماری "بری بری" به وجود می آید. این بیماری بر قلب و اعصاب اثر می گذارد. کمبود ویتامین B1 دارای علائم دیگری از جمله ضعف، ادم، خستگی، کاهش اشتها و تهوع نیز می باشد. افرادی نیز در اثر این بیماری از دنیا رفته اند. برای جبران کمبود ویتامین B1 می توان از منابع دیگر این ویتامین از قبیل: سبوس برنج، آجیل، نخود فرنگی، لوبیا، نان، جوانه گندم ، پرتقال و غلات سبوس دار استفاده کرد. کاهش وزن با برنج بر اساس مطالعات به دست آمده، افرادی که غلات را به شکل سبوس دار(یا بدون اینکه فرایندی روی آنها صورت گرفته شده باشد) مصرف کنند، کاهش وزن در این افراد مشهود می باشد. پس برای لاغر شدن به خود زحمت ندهید، بلکه برنج قهوه ای مصرف کنید. تحقیقات نشان داده است که غذاهایی که دارای "شاخص گلیسمی" کمی هستند، نسبت به غذاهایی که دارای چربی کمی می باشند، موجب کاهش وزن بیشتری می شوند. همچنین احساس گرسنگی در افرادی که از غذاهای گروه اول مصرف می کنند، نسبت به کسانی که از غذاهای گروه دوم مصرف می کنند، بسیار کمتر است. غذاهایی که دارای شاخص گلیسمی کمی می باشند، شامل کربوهیدرات هایی می باشند که به سرعت جذب نمی شوند، از قبیل: برنج، نان گندم سیاه و دیگر غلات و دانه ها. برای کاهش وزن بهتر است برنج را با مقدار کمی نمک بپزید. نمک باعث افزایش اشتها می شود، اما نباید حذف شود. کاهش مصرف نمک در غذاها باعث کاهش بسیاری از بیماری ها می گردد. از جمله کاهش: کلسترول، فشار خون، اندازه قلب و وزن. همچنین نمک کم در غذا باعث کاهش استفاده از دارو درمانی می گردد. برای کاهش وزن با برنج، فعالیت بدنی و ورزش را فراموش نکنید. بیایید به همگان آموزش دهیم که برای کاهش وزن نباید برنج را کنار گذاشت. همه نعمات خدا برای سلامتی مفید است، اما باید به اندازه و کم مصرف شوند.
برنج از نظر طب ايراني ،معتدل و خشك است البه بستگي درد آنرا چگونه درست كنيد برنج آبكش شده سرد است و آب آن گرم در حاليكه برنج كته شده گرم است .
برنج داراي ماده اي بنام Amidon مي باشد ولي از نظر اينكه ماده گلوتن آن كم است يعني كاملا بهم نمي چسبد نان درس كردن از آن كمي مشل است . در خاور دور از برنج نوعي الكل درست مي كنند كه بنام ساكه معروف است كه سميت آن از الكل معمولي كمتر است و بمصرف دارويي مي رسد .
برنج غير از اينكه يك غذاي سهل الهضم است بسيار مقوي است و ضمنا خواص درماني بسياري را دراست كه به تعداي از آن اشاره مي شود .
1)برنج قهو ه اي خاصيت ضد التهاب عصبي را درد . 2)خوردن برنج تحريكات معده و روده را كم مي كند . 3)از جوانه برنج نوعي مالت تهيه مي شود كه بعنوان مقوي معده بكار مي رود . 4)اگر برنج را در آب بپزيد آب درمان كننده اسهال و اسهال خوني است .آب برنج را مي توان به اطفال شيرخوار نيز داد . 5)براي شست و شوي زخم ها از آب برنج استفاده كنيد . 6)آب برنج را مي توان براي درمان ورم هاي روده اي و استفراغهاي خوني بكار برد . 7)دم كرده ريشه و ساقه هاي زير زميني برنج براي زياد شدن ترشحات ادرار مصرف مي شود . 8)براي درمان تب ، بدن و سر را با در برنج كمپرس كنيد . 9)برنج خواب آور است . 10) برنج تشنگي را برطرف مي كند . 11)زياده روي در خوردن برنج موجب ازدياد وزن مي شود . 12)خوردن برنج توليد اسپرم مي كند . 13) برنج را اگر با شير و شكر مخلوط كنيد و بخوريد بسيار مقوي است و نيروي جنسي را تقويت مي كند . 14)براي برطرف كردن دل بهم خوردگي و استفراغ برنج را با دوغ تازه بخوريد . 15) اگر برنج سفيد را در آّب خيس كنيد آب آن براي درمان اسهال و قطع قاعدگي مفيد است . 18)دانشمندان ثابت كرده اند كه خوردن برنج براي درمان فشار خون بسيار مفيد است . 19)خوردن برنج ، قند خون را در حالت تعادل نگاه مي درد . 20)يكي از اطباء آمريكايي رژيم برنج را براي درمان فشار خون توصيه مي كند او به بيماران تائيد مي كند كه برنج بدون نمك همراه با ميوه هاي مختلف بخورند . البته هنوز دانشمندان نمي دانند كه در برنج چه ماده اي وجود دارد كه باعث پائين رفتن فشار خون مي شود . 21)رژيم برنج براي اختلالات كليوي مفيد است . 22)رژيم برنج براي مبتلايان به بيماري سوراي سيس نيز بسيار مفيد است 16)آب جوشانده برنج را كه آبكس مي كنيد دور نريزيد با اين آب جواهرات خود را بشوئيد كه آنها را جلا مي دهد 17)براي رفع التهاب پوست ، در برنج را با نشاسته يا پودر تالك مخلوط كرده و به پوست بماليد .
خواص و فوائد برنج از ديدگاه ائمّه
پيامبر (ص) فرمودند : زياد کنيد خوراک برنج را تا موجب زياد شدن علم شما گردد.
امام صادق فرمودند : براي صاحب اسهال و سل ، برنج نيکوست و دردها را از بدن مي کشد
امام رضا (ع) فرمودند : بهتر از نان برنجي چيزي براي شخص مسلول نيست .
مردي خدمت امام صادق (ع) رسيد و عرض کرد : يابن رسول الله ! دختر من از درد شکم سخت ضعيف شده است امام فرمودند : چرا به وي برنج وپيه نمي دهي ، برنج وپيه را با هم بپز
و آن غذا را به او بده .
خواص برنج در كلام معصومين (ع):
1- اگر برنج و سماق را با هم بپزند و بخورند، درد شکم را برطرف مي کند.
2- برنج وخرماي نارس بواسير را زايل مي کند.
3- برنج براي تقويت روده ها مناسب است .
امام رضا (ع) فرمودند : چيزي سودمند تر از نان برنجي براي معده مسلول وجود ندارد .
امام صادق (ع) فرمودند برنج را به شخصي که اسهال دارد بخورانيد چونکه به معده کسي که اسهال دارد چيزي سودمند تر از برنج وجود ندارد ، آگاه باشيد که برنج معده را دبّاغي مي کند و مرض را نابود و از بين مي برد .
زراره گفت : دايه امام موسي بن جعفر (ع) را ديدم که بسرعت برنج به آن حضرت مي خوراند و او را با زدن وادار به خوردن آن مي کرد .ديدن اين (صحنه) مرا غمگين کرد پس وقتي به محضر امام صادق (ع) رسيدم آن حضرت به من فرمودند : غم واندوه تو را در ديدن عملکرد دايه امام موسي بن جعفر (ع) مي دانم به آن حضرت عرض کردم : بله چنين است .
فرمودند : برنج غذاي نيكويي است معده و روده را فراخ وبواسير را قطع مي کند و ما به اهل عراق که برنج و خرماي خشک مي خورند غبطه مي خوريم ، چونکه اين دو معده و روده را فراخ و بواسير را قطع مي کنند.
خالد پسر نجيح گفت : از دل درد به امام صادق(ع) مراجعه و گلايه کردم . پس آن حضرت فرمودند : برنج بگير و بشوي در زير سايه خشک کن پس آن را بکوب و ريز ريز کن ، و هر روز صبح باندازه يک کف دست از آن را برگير و بخور .
حمران گفت :امام صادق (ع) مبتلا به دل درد شده بود ، پس حضرت دستور فرمودند که براي ايشان برنج بپزند وحضرت مقداري سماق به آن افزود و خوردند وبهبودي يافتند .
امام صادق (ع) فرمودند : به مرض سختي مبتلا شدم پس اسهال گرفتم و جسم نحيف و لاغر شد . دستور دادم که برنج بياورند . کمي آنرا تفت داده و (با آب و روغن ) حريره درست کردم و آنرا برگرفته و مصرف نمودم ، پس بدنم به حالت طبيعي برگشت .
محمد پسر مروان گفت : در خدمت امام صادق (ع) بودم ايشان دچار اسهال شديدي بودند ، پس عصر (همانروز) از خدمتشان مرخص شده و رفتم در حاليکه خيلي از بقيه مردم نسبت به آن حضرت علاقمندتر بودم فردا صبح مجدداً به محضر آن حضرت رسيدم ، ديدم درد آن حضرت ساکن و آرام شده است . عرض کردم فدايت گردم ديروز عصر که از خدمت شما مرخص شدم دچار بيماري سختي بوديد .آن حضرت فرمودند : امر کردم مقداري برنج آوردند و شستشو داده و خشک نموده وکوبيده و در دهان ريختم و خوردم پس حالت طبيعي شکم تقويت و مستحکم شد .
جواب بصورت نقل قول
