>>> تـازه های اخـترشـنــاسـی, نجوم و فیزیک <<<

[.German.]

سلام دوستان

خواهشم این هست از کاربرانی که زحمت میکشن و اخبار جدید رو در اینجا ارسال می کنند، منبع خبر رو حتما و حتما در پایان مطلبشون ذکر کنند.

ممنونم

منبع خبرگزاری مهر هست.
ولی منبع هم ذکر خواهد شد.

[.German.]

برای ماموریت تا سال 2012؛ اولین فضانوردان زن چین انتخاب می شوند

کشور چین در راستای برنامه فضایی اش 45 فضانورد را به عنوان کاندید برای انجام آموزشهای فضایی انتخاب کرده است که اولین فضانوردان زن چینی نیز در میان این 45 نفر قرار دارند. به گزارش خبرگزاری مهر، 30 کاندید مرد و 15 کاندید زن بخشی از برنامه آموزشی و انتخابی هستند که در نهایت از میان آنها 5 مرد و دو زن در سه ماموریت فضایی که تا قبل از 2012 آغاز خواهد شد، شرکت می کنند این ماموریتها به منظور آماده سازی برای ساخت ایستگاه فضایی چین و بررسی ماموریتهایی که باید برای ساخت آن انجام شود شکل خواهند گرفت.
در سال 2003 چین به اولین کشور آسیایی تبدیل شد که توانست فضانوردش را به فضا ارسال کند این موفقیت چینی ها سال گذشته با شکل گیری اولین راهپیمایی فضایی فضانوردان این کشور ادامه پیدا کرد و این کشور را به هدف اصلی خود که ساخت ایستگاه فضایی و فرود آمدن بر روی کره ماه است نزدیکتر کرد.
مانند فضانوردان سابق، 45 کاندید فضانوردی از میان خلبانان نیروی هوایی ارتش با میانگین سنی 27 تا 34 سال انتخاب شده اند و طی دوران آموزشی خود آزمایشهای به شدت سخت و طاقت فرسای روحی و فیزیکی را پشت سر خواهند گذاشت تا در نهایت مقاوم ترین و قوی ترینها از میان آنها انتخاب شوند.
چین سال گذشته اعلام کرده بود به منظور بر طرف کردن نیاز به متخصصان فنی در ماموریتهای فضایی از دانشمندان به عنوان فضانورد استفاده خواهد کرد.
بر اساس گزارش زی نیوز، با وجود اینکه چین اعلام کرده است برنامه های فضایی این کشور با اهداف کاملا صلح دوستانه در حال انجام گرفتن است، به دلیل سوابق نظامی این کشور نگرانی هایی درباره استفاده نامناسب از فناوری های فضایی توسط این کشور به وجود آمده است این کشور در سال 2007 با استفاده از موشک زمینی خود یک ماهواره قدیمی را متلاشی کرده است.

[.German.]

پس از 120 ساعت نوردهی/ تصویری پانوراما از لبه کهکشان راه شیری به ثبت رسید

عکاسی فرانسوی با کمک گرفتن از دوربین نیکون D3 موفق به ثبت تصویری پانوراما و زیبا از لبه کهکشان راه شیری شده که از هزار و 200 عکس مجزا تشکیل شده است. به گزارش خبرگزاری مهر، یکی از شگفت انگیزترین تصاویری که تا به حال از کهکشان راه شیری از روی زمین به ثبت رسیده است با کمک دوربین عکاسی نیکون D3، ثبت هزار و 200 تصویر و صرف 120 ساعت زمان برای نوردهی ارائه شد.
این تصویر که توسط سازمان مطالعات نجومی اروپا ارائه شده است، کهکشان راه شیری را به تصویری پانوراما، خیره کننده و زیبا تبدیل کرده است. این تصویر بخشی از پروژه Giga Galaxy است که در آن تصاویر 360 درجه و یا پانوراما از مناظر کیهانی که زمین را در بر گرفته اند و با چشم غیر مسلح نیز قابل مشاهده اند به ثبت می رسند.

تصویر پانوراما از لبه کهکشان راه شیری

زمینیان تنها قادر به مشاهده لبه کهکشان زیبای راه شیری هستند که در برابر اجرام درخشان کیهانی و فضای خالی قرار گرفته است. این تصویر 800 میلیون پیکسلی یا 0.8 گیگا پیکسلی که با استفاده از لنزی 50 میلیمتری در صحرای شیلی به ثبت رسیده که هر یک از فریم های آن 6 دقیقه نوردهی شده اند و روی هم رفته 120 ساعت برای نوردهی ایجاد این تصویر زمان صرف شده است.
عکاسی فرانسوی به نام سرژ برونیه این تصاویر را از آگوست 2008 تا فوریه 2009 جمع آوری کرده و با پردازش رایانه ای آنها را در کنار یکدیگر به تصویری پانوراما از کهکشان راه شیری تبدیل کرده است. به دلیل اینکه تصاویر موجود در این تصویر طی ماه های مختلف به ثبت رسیده اند، عکس نهایی در حدود 300 منظره و میدان دید مختلف به وجود آورده است که در هر یک می توان پدیده های کیهانی متفاوتی را مشاهده کرد.
بر اساس گزارش ویرد نیوز، پروژه Giga Galaxy بخشی از برنامه های سال جهانی نجوم به شمار می رود که تا کنون تصاویر مشابه دیگری را نیز ارائه کرده است از آن جمله می توان به تصویر 400 میلیون پیکسلی اشاره کرد که با کمک تلسکوپ از بخشی کوچکتر از آسمان به ثبت رسیده است.

[Babak]

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

منجم آماتور برجسته و روزنامه‌نگار شناخته‌شده ایرانی موفق شد همراه با مدیر عکس‌برداری کاوشگر کاسینی، جایزه عکاسی علمی لنر نیلسون را در سال 2009 کسب کند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] معرفی شدند. بنا به اعلام بنیاد لنر نیلسون، کرولین پورکو، مدیر عکس‌برداری فضاپیمای کاسینی و بابک امین‌تفرشی، منجم و روزنامه‌نگار ایرانی این جایزه را به‌خاطر نمایش علم به شیوه‌های زیبا، یکتا و قدرتنمد به جهانیان از آن خود کردند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] ، در سال 1998 / 1377 به پاس خدمات لنر نیلسون، عکاس برجسته و مشهور سوئدی تاسیس شد تا روح فعالیت‌های این عکاس بنام را در سراسر جهان گسترش دهد. در اطلاعیه این بنیاد، کرولین پورکو به‌خاطر ترکیب بهترین روش‌های کاوش سیارات و تحقیقات علمی با ظرافت زیبایی‌شناختی و استعدادهای آموزشی مستحق دریافت این جایزه اعلام شده و بابک امین‌تفرشی نیز به‌خاطر احیای آسمان شب (طبیعتی که اغلب مردم مدرن آن‌را از دست داده‌ند) و بردن مردم به سرزمین‌هایی دوردست که ستارگان هنوز همان‌طور دیده می‌شوند که در سپیده‌دم ظهور بشر در زمین دیده می‌شدند، این جایزه را برنده شده است.
کرولین پورکو
کرولین پورکو متولد 1953 / 1332 در نیویورک است. دکترای خود را در سال 1983 / 1362 از کالتک (انستیتو فناوری کالیفرنیا) در علوم سیاره‌ای و جغرافیایی اخذ کرد و هم‌اکنون، در موسسه علوم فضایی مشغول به کار است. او هدایت آزمایشگاه سیکلوپس را برعهده دارد، جایی‌که تصاویر ارسالی از ماموریت کاسینی-هویگنس تحلیل می‌شوند و پس از نگارش توضیحات، برای عرضه به عموم مردم آماده می‌شوند.
خانم پورکو و همکارانش تاکنون موفق شده‌اند 6 قمر جدید، چند حلقه تازه و فوران‌هایی از یخ را در قطب جنوب انسلادوس (یکی از قمرهای عجیب سیاره زحل) کشف کنند که پیش از این برای اخترشناسان ناشناخته بود. وی هم‌چنین یکی از اعضای گروهی است که قرار است سال 2015 / 1394، از سیاره پلوتو با استفاده از دوربین‌های فضاپیمای نیوهورایزنز عکاسی کنند.
بابک امین‌تفرشی
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] که متولد سال 1357 در تهران است، سال‌ها است با فعالیت‌های ترویج علم و بخصوص گسترش نجوم آماتوری در کشور شناخته شده و در سال‌های اخیر با حضور در فعالیت‌های بین‌المللی، به چهره‌ای شاخص در عرصه فعالیت‌های ترویج نجوم در جهان بدل شده است. وی سال‌ها است علاوه بر این فعالیت‌ها، به عکس‌برداری نجومی نیز مشغول است و بارها تصاویر برگزیده او در نشریات مشهوری چون اسکای‌اندتلسکوپ و مرکوری و پایگاه‌های اینترنتی شاخصی چون ناسا و اسپیس‌ودر دات‌کام منتشر شده است.
وی از سال 1375 در شورای سردبیری و هیات تحریریه مجله نجوم عضویت دارد و علاوه بر آن با حضور در شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران، تلاش فراوانی در گسترش و اعتلای فعالیت‌های نجوم آماتوری در سراسر کشور انجام داده است. وی هم‌چنین مدیریت یکی از پروژه‌های سال جهانی نجوم را با عنوان توان (جهان در شب: The World At Night) برعهده دارد و عضو برد مشاوران اخترشناسان بدون مرز (Astronomers without Borders) است. امین‌تفرشی در پروژه توان نیز سعی دارد با همکاری دیگر عکاسان در سراسر جهان، تصاویری از آسمان شب را بر فراز چشم‌اندازهای قابل توجه روی زمین تهیه کند. در ادامه، برخی از بهترین تصاویر وی را [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] مشاهده می‌کنید.

قلب کهکشان راه‌شیری بر فراز آسمان تاریک پارک ملی توران در شرق ایران. حداقل 250 میلیارد ستاره فقط در کهکشان خودمان، راه‌شیری قرار دارد که کهکشانی به شکل نیمرو را با قطر یکصدهزار سال نوری تشکیل می‌دهد.

ماه بدر بر فراز فانوسی دریایی در سواحل دریای مدیترانه طلوع می‌کند.

این تصویر، نتیجه نوردهی یک‌ساعته ستارگان است و رد دایروی شکل ستارگان درنتیجه دوران زمین به‌وجود آمده است. منظره پیش‌رو، مقبره‌های 2500 ساله‌ای از پادشاهان باستانی پارس در نقش رستم دیده می‌شود که در دل کوه و فاصله‌ای نسبتا نزدیک از تخت‌جمشید واقع شده‌اند.

تاثیر آلودگی نوری در این دو تصویر به‌وضوح دیده می‌شود. تصویر بالا از منطقه‌ای تاریک در رشته‌کوه البرز گرفته شده که با چشم غیرمسلح می‌توان بیش‌از چهارهزار ستاره را در آن دید. درحالی‌که تصویر پایین که از تهران گرفته شده، عملا ستاره‌ای دیده نمی‌شود. جالب اینجاست که این دو منطقه تنها 65 کیلومتر با یکدیگر فاصله دارند!

نمایی از قلب کهکشان راه‌شیری، بین صورت‌های فلکی عقرب (راست ) و کمان (چپ)

کهکشان راه‌شیری برفزار صحرای بزرگ آفریقا معلق است

هفت‌اورنگ کهین، بخشی از صورت‌فلکی دب‌اکبر است که در نگاه اول به‌شکل ملاقه‌ای آویزان به‌نظر می‌رسد. در این تصویر، این ملاقه آسمانی از میان درختان به‌شکوفه نشسته در دره هراز دیده می‌شود.

مریخ برفراز آتشفشان دوقلوی تفتان می‌درخشد

صورت‌فلکی جبار (بالا-راست) و ستاره پرنور شباهنگ (شعرای یمانی- ستاره نورانی مرکز تصویر) آسمان شب را برفراز کوه‌های البرز در شمال ایران درمی‌نوردد. رد نورانی پایین ناشی از چراغ خودروهایی است که در مسیر جاده چالوس به شمال ایران و سواحل دریای خزر می‌روند. این منظره را این شب‌ها می‌توانید بامداد در افق جنوب شرقی ببینید.




منبع :

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

[sinath]

چقدر می توان در فضا پیش رفت؟

مطالعات جدید بر روی خصوصیات انرژی تاریک و دورترین مناطق جهان در حال گسترش نشان می دهد انسان با صرف 30 سال زمان می تواند خود را به دورترین نقطه کائنات برساند.
به گزارش مهر، اکتشافات کیهان شناسی که تا کنون انجام گرفته است نشان می دهد وسعت یافتن جهان رو به سرعت گرفتن است و بر همین اساس برخی مشتاقند بدانند این وسعت یافتن تا چه اندازه بر روی آنچه انسان در آینده از دریچه تلسکوپها خواهد دید تاثیرگذار خواهد بود زیرا مناطق دور افتاده جهان با سرعتی بالا در حال وسعت یافتن هستند به شکلی که نور جسمی که در این مناطق قرار داشته باشد هرگز به انسان نخواهد رسید.
همچنین به گفته محققان دانشگاه سیدنی انرژی تاریک، نیروی مرموزی که در پس این شتابزدگی جهان قرار گرفته است، محدودیتهایی را برای اکتشافات انسانها در فضا به وجود می آورد. با توجه به این موضوع حتی در صورتی که از راکتی با سرعتی برابر مقادیر ناچیزی از سرعت نور در فضا حرکت کنیم، سرعت وسعت یافتن جهان فضانوردان را در پشت سر خود به جا خواد گذاشت.
دورترین نقطه ای که در حال حاضر بازتاب نور خورشید را به زمین منعکس می کند در فاصله ای در حدود 15 بیلیون سال نوری قرار دارد. بر اساس محاسبات پیشین محققان دانشگاه بریتیش کلمبیا یک راکت فوق پیشرفته قادر است برابر با طول عمر یک انسان این مسافت را طی کند و با شتابی برابر 9 متر بر ثانیه 99 درصد از این مسیر را بپیماید.
با توجه به فاصله زیاد، زمان انجام چنین سفری در مقیاس فضانوردان 50 سال خواهد بود زیرا زمان در فضا نسبت به زمین بسیار کندتر سپری می شود. اکنون مطالعات جدید محققان در انجمن نجوم استرالیا نشان می دهد انجام چنین سفری به زمان کمتری نیاز خواهد داشت. بر اساس آخرین بررسی ها بر روی انرژی تاریک، یک فضانورد می تواند سفر به دورترین نقطه قابل مشاهده در جهان را در 30 سال انجام دهد.
بر اساس گزارش ای بی سی نیوز، این مطالعات در عین حال نشان می دهد بازگشت به زمین نیز از مشکلات زیادی برخوردار خواهد بود و حتی کوچکترین تردید درباره قدرت انرژی تاریک و یا جرم کلی ماده در جهان می تواند میان فضاپیما و زمین میلیونها سال نوری فاصله بیاندازد و انسان را در فضا سرگردان سازد.

[sinath]

2036 ،برخورد یک سیارک با زمین

به گزارش ایرنا به نقل از خبرگزاری فرانسه، سیارك آپوفیس از زمانی كه در سال ‪ ۲۰۰۴‬میلادی كشف شد مورد توجه قرار گرفت زیرا از همان هنگام احتمال برخورد این سیارك با زمین بطور جدی مطرح شد.

استیو چلسی و پل كوداس دو دانشمند ناسا هستند كه اخیرا با استفاده از دستگاهها و روشهای جدید اعلام كردند احتمال برخورد این سیارك با زمین نسبت به گذشته افزایش یافته است.

قرار است یافته‌های جدید این دانشمندان در كنفرانس انجمن ستاره شناسی آمریكا در پورتو ریكو اعلام شود.

بنابراعلام ستاره شناسان این سیارك تقریبا سه برابر اندازه یك زمین فوتبال است.

[sinath]

ناسا برای يافتن آب، سطح کره ماه را بمباران می‌کند

سازمان ملی هوانوردی و فضانوردی آمريکا (ناسا) اعلام کرد که روز جمعه مقارن با ساعت ۳ بعدازظهر به وقت تهران، سطح کره ماه را برای يافتن آب، با دو موشک هدف قرار خواهد داد.
دانشمندان ناسا هدف از اين عمليات را کسب اطمينان از يافتن توده‌های يخی اعلام کرده‌اند که گمان می‌برند در زير لايه‌ی سطحی ماه مدفون است.
عمليات بمباران کره ماه که پروژه لِکراس نام‌گذاری شده، به طور مستقيم بر روی سايت ناسا قابل مشاهده خواهد بود.

[sinath]

تصایری از برخورد با ماه

10 برخورد تاریخی با کره ماه به منظور تاکید بر ماموریت اخیر ناسا برای برخورد فضاپیما LCROSS با سطح کره ماه منتشر شده است.

به گزارش مهر، تنها چند هفته پس از اینکه کاوشگرها نشانه هایی از وجود آب بر روی سطح ماه کشف کردند، مدارگرد LCROSS به همراه سکوی یک راکت به ماه برخورد کردند تا از توده خاک و غبار برخاسته از این برخورد مدرکی قطعی از وجود آب در این کره به دست آید.
با توجه به همین پدیده نشریه فاکس نیوز گزارشی از 10 برخورد برتر با کره ماه ارائه کرده است که آخرین این برخوردها از نظر زمانی برخورد مدارگرد ناسا با حفره ای در ماه خواهد بود.
برخورد LCROSS: به گفته ناسا ماموریت مدارگرد LCROSS در روز 9 اکتبر 2009 با موفقیت انجام شد. با وجود اینکه تا کنون نتیجه علمی یا تصاویر واضحی از این برخورد ارائه نشده است اما دانشمندان همچنان امیدوارند این برخورد توانسته باشد شواهد قانع کننده ای از وجود آب در این کره ارائه کند.

برخورد کاوشگر Smart 1: مدارگرد ماه اروپا در 3 سپتامبر 2066 از زاویه ای کوچک با ماه برخورد کرد و علاوه بر دستاردهای علمی که ارائه کرده بود با برخورد خود با ماه اطلاعات بیشتری از این کره درخشان را در اختیار دانشمندانی قرار داد که آخرین لحظات این مدارگرد را از زمین تحت نظر داشتند.

برخورد کاوشگر اروپایی با ماه

برخورد شهاب سنگها: دفتر تحقیقات شهاب سنگ ناسا از سال 2005 تا کنون برخورد شهاب سنگهای زیادی را با ماه شاهد بوده است. از جمله این شهاب سنگها می توان به Geminids، Leonids و Taurid از ابرهای کیهانی متفاوت اشاره کرد. حتی سنگهای آسمانی بسیار کوچک با سرعتی برابر 125 هزار کیلومتر بر ساعت نیز می توانند حفره های بزرگی بر روی بدن ماه به وجود آورند.

شهاب سنگی در حال برخورد با ماه

کوچکترین برخورد: اخترشناسان در 7 نوامبر 2005 نشانه ای کوچک را بر روی سطح رادار مشاهده کردند که در نهایت مشخص شد این نشانه اثر برخورد یک شهاب سنگ کوچک با قسمتی از شمال غرب ماه است. ابعاد این سنگ تنها 12 سانتیمتر تخمین زده شده بود اما توانست حفره ای به وسعت سه متر و عمق 40 سانتیمتر به وجود آورد.

طرح سه بعدی از برخورد شهاب سنگ با منطقه Mare Imbrium در ماه

برخورد معدن یاب ماه: فضاپیمای معدن یاب ماه در 31 جولای 1999 قبل از اینکه به اعماق یکی از حفره های ماه سقوط کند توانست مقادیر زیادی هیدروژن در قطبهای ماه کشف کند. این فضاپیما بدون هیچ نشانه ای ناپدید شد و دانشمندان زمینی را در انتظار مشاهده بسیاری از اطلاعاتش باقی گذاشت.

مدارگرد معدن یاب ماه

برخورد آپولو با ماه: این واقعه به زمانی باز می گردد که افراد ماموریت آپولو ناسا بر روی ماه فرود آمدند، این فرود آغازگر برخورد سکوهای راکت آپولو و زحل با ماه بود. فضانوردان آپولو لرزه نگارهایی را بر روی سطح ماه نصب کردند تا بتوانند لرزشها و تکانهای ناشی از این برخوردها را به ثبت برسانند.

ماموریت آپولو قبل از برخورد سکوهای راکت با ماه

برخورد 53: اخترشناسی آماتور به نام لئون استوارت در دهه 1950 از برق نوری در سطح ماه عکاسی کرد که تنها مدرک واضح و شفاف از برخورد یک جرم شهاب سنگ مانند با سطح ماه به شمار می رفت. فضاپیمای کلمنتاین ناسا در سال 1994 حفره ای را کشف کرد که با محلی که برق نور در آن به ثبت رسیده بود همخوانی داشت.

عکسی از برخورد دهه 50

حفره شومیکر: با وجود اینکه حفره شومیکر در اثر برخوردی قدیمی با سطح ماه صورت گرفته است اما یکی از مناطق مورد علاقه اخترشناسان در ماه تبدیل است. این حفره در بخش همیشه سایه ماه قرار داشته و مقادیر زیادی هیدروژن و شاید ذرات یخی را در خود گنجانده باشد. یکی از اهداف مدارگرد LRO ناسا بررسی این حفره و ساختار آن به شمار می رود.

حفره شومیکر

انسان در ماه: طرح جالبی از لکه های تیره رنگ بر روی سطح ماه که به " انسان در ماه" شهرت یافته است شاید در اثر برخورد شهاب سنگ با ماه به وجود آمده باشد. به گفته دانشمندان پس از چنین برخوردی برخی از امواج لرزشی ناشی از آن از میان ماه عبور کرده و باعث آغاز انفجارات آتشفشانی در بخشی از ماه شده است. سپس در اثر جریان یافتن مواد مذاب لکه های تیره رنگی بر روی سطح این کره به وجود آمده است که مشاهده آن از روی زمین امکان پذیر است.

لکه های تیره رنگ مشهور به "انسان بر روی ماه"

خلقت ماه: ماه به خودی خود حاصل یک برخورد عظیم میان زمین و جرمی در ابعای مریخ بوده است که در حدود 4.6 بیلیون سال پیش رخ داده است. ذرات داغی که در اثر این برخورد ایجاد شدند ابری بزرگ را تشکیل دادند که به تدریج سرد و متراکم شده و ماه کنونی و همسایه جدایی ناپذیر زمین را به وجود آورده است.

[Babak]

برخورد سیارک : مانور دفاع از کره زمین در مقابل برخورد سیارک ها

مانور مشترک ناسا و نیروی هوایی آمریکا که پارسال با عنوان «هشدار: سیارک اینوکولاتوس با زمین برخورد می‌کند » برگزار شد، نشان داد هیچ آمادگی‌ای برای مقابله با شرایط بحرانی برخورد قریب‌الوقوع سیارک‌ها با زمین وجود ندارد.


به نظر کاملا بی‌اهمیت می‌آید، نقطه کوچک کم‌نوری که به آهستگی در آسمان حرکت می‌کند. ولی تلسکوپ بزرگی که آن را به تازگی کشف کرده، قضیه را خیلی جدی دنبال می‌کند. جسم دیده‌شده، سیارکی است که قبل از این هیچ گاه دیده نشده بود. تلسکوپ‌های امروزی با قابلیت پیمایش سریع خود، هر سال هزاران سیارک را کشف و رصد می‌کنند؛ ولی در مورد این یکی چیز کاملا خاصی وجود دارد که در مورد بقیه وجود ندارد. نرم‌افزار تلسکوپ با تصمیمی که اتخاذ کرد، خیلی از ستاره‌شناسان را با پیام هشدار ارسالی خود از خواب پراند، پیامی که آنها آرزو می‌کردند هیچ‌گاه دریافت نکنند. این سیارک در آستانه برخورد با زمین قرار دارد، قطرش به اندازه یک آسمانخراش است، آن‌قدر بزرگ که می‌توان ابرشهری را با خاک یکسان کند. بدترین قسمت مشکل این است که تا برخورد تنها سه روز باقی مانده است.

شاید به نظر دور از ذهن برسد، ولی این سناریو کاملا باورپذیر و معقول است و قطعا به اندازه کافی واقع‌گرایانه بوده که نیروی هوایی ایالات متحده را به تازگی واداشته تا دانشمندان، افسران ارتشی و مسئولان شرایط اضطراری این کشور را برای اولین بار، دور هم گرد آورد تا در صورتی که روزی چنین پیامی به دست آنها برسد، توانایی ایالات متحده آمریکا را برای مقابله با آن ارزیابی کنند.



در این گردهمایی، از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا تصور کنند اگر روزی اعلام شود که در عرض سه روز، سیارکی فرضی به نام اینوکولاتوس به زمین برخورد خواهد کرد، سازمان‌های متبوع ایشان در برابر این اخطار چگونه واکنش نشان خواهند داد. این سیارک از دو قسمت تشکیل شده بود: یک توده سنگی به قطر 270 متر که در اقیانوس اطلس، جایی در غرب قاره آفریقا سقوط خواهد کرد؛ و یک صخره 50 متری که مستقیما به شهر واشینگتن برخورد می‌کند.

این تمرین که در دسامبر 2008 / آذر 1387 انجام شد، خطر وحشتناکی را که برخورد یک خرده سیارک با خود به همراه دارد، آشکار ساخت. نه تنها هیچ برنامه‌ای برای کنترل شرایط برخورد یک سیارک با زمین وجود ندارد، بلکه سیستم اخطار زود هنگام ما (که عملکرد صحیح آن مسئله مرگ و زندگی است) به شدت ناکافی است. تنها فایده این گردهمایی برای هماهنگ‌کننده آن، پیتر گارستن؛ این بود که به شرکت‌کنندگان آن هشداری برای بیدارباش باشد. مدت‌ها است که او نگران خطر چنین برخوردی است. وی می‌گوید: «من ترجیح می‌دهم که نیروی هوایی ما برنامه‌ای برای برخورد با چیزی داشته باشد که به همان بدی یک حمله هسته‌ای است و حتی خطر بالقوه نابودی تمدن بشری را نیز دارد».

تجربه‌های پیشین برخورد


آخرین سنگ آسمانی که ستاره‌شناسان را در ترس و وحشت یک برخورد فرو برد، 2008TC3 نام داشت و در سال 2008 / 1387 رصد شد. این جسم به اندازه یک خودرو، جایی بر فراز کشور سودان در برخورد با جو زمین نابود شد. این جسم را نخستین بار یک تلسکوپ در فاصله پانصدهزار کیلومتری زمین و تنها 20 ساعت قبل از برخورد رصد کرده بود. اخترشناسان معتقد بودند بسیار خوش‌شانس بوده‌اند که توانسته‌اند قبل از برخورد از وجود چنین چیزی آگاه شوند.

خوشبختانه، TC3 2008 برای ایجاد هر گونه خرابی روی زمین بسیار کوچک بود، ولی ما در برابر اشیایی آن‌قدر بزرگ که بتوانند برخوردی مخرب و مرگ‌بار با زمین داشته باشند، تقریبا نابینا هستیم. ما تازه شروع به رصد میلیون‌ها خرده سیارک چند ده متری کرده‌ایم که اطراف زمین را اشغال کرده‌اند و هر یک از آنها در صورت برخورد با زمین می‌تواند نیروی مخربی به اندازه یک بمب اتمی آزاد کند.



برخوردهای سیارکی آن‌قدرها هم که فکر می‌کنید نادر نیستند. اکثریت دانشمندان بر این باورند که یک خرده سیارک یا دنباله‌دار با قطر 30 تا 50 متر، در سال 1908 بر فراز تونگاسکا در سیبری منفجر شد. درختان تا شعاع چند ده کیلومتری از جای درآمدند و همه چیز نابود شد. احتمال چنین برخوردی در هر سال 1 به 500 است، به عبارت دیگر، 10 درصد احتمال دارد برخورد مشابهی طی 50 سال آینده روی دهد.

تیموتی اسپار، رئیس مرکز سیارک‌های کمبریج در ماساچوست می‌گوید: «یک خرده سیارک 30 تا 50 متری مرا تا حد مرگ می‌ترساند. این وضعیت را که یک سیارک در این اندازه را تنها 3 روز قبل از ایجاد جهنم واقعی روی زمین کشف کنیم، به راحتی می‌توان تصور کرد».

در جریان این آزمایش نیروی هوایی ایالات متحده، دانشمندان درگیر تشریح کردند که با چنین سیستم اعلام خطر ضعیفی هیچ امیدی برای جلوگیری از برخورد وجود ندارد. حتی قطعه کوچک‌تر اینوکولاتوس که 50 متر قطر دارد، صدها هزار تن وزن خواهد داشت، و تغییر محسوس خط سیر آن نیاز به نیرویی بسیار عظیم خواهد داشت؛ به اندازه‌ای که حتی اگر یک بمب اتمی در نزدیکی آن در فضا منفجر شود نیز نمی‌تواند در آن زمان کوتاه مسیر را تا اندازه‌ای منحرف کند که از برخورد جلوگیری شود. برای این که یک سیارک به اندازه کافی منحرف شود، این نیرو باید سال‌ها پیش از برخورد به آن وارد شود.

در حقیقت با خرد کردن سیارک، شرایط بدتر و خطرناک‌تر می‌شود؛ چراکه ممکن است تعدادی از آنها به اندازه‌ای بزرگ باشند که خرابی ایجاد کنن یا حتی کولاکی از شهاب‌ها ایجاد شود که ماهواره‌های مدار زمین را نابود کند.

وحشت در خیابان‌ها
جالب اینجاست که در عمل، گزینه هسته‌ای اولین گزینه پیشنهادی نیست! موشک‌های مجهز به کلاهک هسته‌ای که در سراسر جهان پنهان شده‌اند، برای رهگیری و انهدام یک سیارک طراحی نشده‌اند و بیش از چند دقیقه هم نمی‌توانند در فضا دوام بیاورند. در عوض، ما می‌توانیم خود را برای برخورد آماده کنیم.

خبر خوب این است که حتی یک هشدار کوچک می‌تواند تفاوت بزرگی را ایجاد می‌کند، چرا که می‌توان محل و زمان برخورد را پیش‌بینی کرد. در مورد TC3 2008، دانشمندان ناسا تنها چند ساعت پس از کشف سیارک موفق شدند محاسبات خود را کامل کنند و با دقت کمتر از یک دقیقه، پیش‌بینی کنند که سیارک بر فراز منطقه‌ای بیابانی و خالی از سکنه در شمال سودان، در برخورد با جو نابود می‌شود.

ولی یک مسئله شرکت‌کنندگان این آزمایش را به شدت نگران کرد،این‌که اگر سیارکی کشف شود که برخورد آن با یک منطقه مسکونی پرجمعیت در آینده نزدیک حتمی باشد و اوضاع به خوبی مدیریت نشود، در آن صورت وحشت همگانی و نبود هماهنگی بین دستگاه‌های مسئول می‌تواند به هرج و مرج در جاده‌ها منجر شود.

اسپار در این آزمایش شرکت نداشت، ولی او هم در این نگرانی‌ها شریک است. وی با اشاره به شکست در تخلیه کامل نیواورلئان قبل از وقوع طوفان مرگبار کاترینا در سال 2005 / 1384 می‌گوید: «با یک اخطار سه روزه شما می‌توانید حتی با پیاده رفتن هم در امان بمانید. ولی فکر کردن به این‌که ما در گذشته در انجام کارهایی از این دست چقدر ضعیف عمل کردیم، مرا می‌ترساند. من در ذهنم مردمی را تصور می‌کنم که ترسیده‌اند و در بزرگراه در جهت نادرست حرکت می‌کنند و فریاد می‌زنند ما داریم می‌میریم».

برای جلوگیری از وحشت و حرکات نامنظم، لازم است که مسئولین امر یک برنامه تخلیه را ترتیب بدهند و بلافاصله بعد از اینکه یک جسم خطرناک را کشف کردند به مردم اطلاع رسانی کنند، چرا که چنین کشفیاتی به طور خودکار از طریق اینترنت منتشر می‌شوند و سبب یک طوفان رسانه‌ای بزرگ می‌شوند.

این برنامه‌ها باید اطمینان دهند که وقتی جسمی مانند اینوکولاتوس وارد جو زمین می‌شود و حرکت نهایی خود را جهت نابودی شهر واشینگتن آغاز می‌کند، تمام خیابان‌ها خالی شده باشند. فشرده شدن هوا در جلوی سیارک و اصطکاک ناشی از آن سبب گرم شدن سریع می‌شود. در ارتفاع‌های کمتر، جایی که هوا چگال‌تر است، گرما به حدی زیاد می‌شود که سیارک تصعید شده و منفجر می‌شود. در حادثه تونگاسکا، این اتفاق در ارتفاع حدود 8 کیلومتری بالای سطح زمین روی داد.

وقتی دیوار صوتی می‌شکند


اگر شما آن‌قدر بدشانس باشید که درست از زیر این سیارک به آن نگاه کنید، شاهد انفجاری درخشان‌تر از خورشید خواهید بود و به گفته مارک بوسلو از آزمایشگاه ملی ساندیا در لیورمور کالیفرنیا، تشعشعات مرئی و فروسرخ به اندازه‌ای شدید خواهند بود که هر چیز قابل اشتعالی را بسوزانند. او این را به «بودن در یک فر روشن» تشبیه می‌کند: هر کس که در معرض مستقیم آن قرار گیرد به سرعت و به طرز وحشتناکی خواهد سوخت.

حتی قبل از اینکه صدای انفجار به شما برسد، بدن شما در اثر برخورد با یک موج ضربه فراصوتی مخرب درهم می‌شکند (همان موجی که وقتی به اصطلاح دیوار صوتی می‌شکند، منتشر می‌شود)، چرا که انفجار، حبابی از هوای پرفشار ایجاد می‌کند که با سرعتی بیشتر از سرعت صوت گسترش می‌یابد. جی ملوش، اخترشناس دانشگاه پردو در نیویورک یک‌بار موج ضربه ناشی از انفجار 500 تن تی.ان.تی را که به‌مراتب ضعیف‌تر از موج ناشی از یک سیارک است، آزمایش کرده است. او می‌گوید: «من روی یک تپه درفاصله تقریبی 1.5 کیلومتری از محل انفجار ایستاده بودم و گوشی ایمنی بر گوشم بود. به‌راحتی می‌شد موج ضربه را در هوا از روی نحوه بازتاب نور تشخیص داد. مثل یک حباب لرزان است. در سکوت محض گسترش می‌یابد تا این‌که به شما برسد و ناگهان، صدای انفجار مضاعفی را می‌شنوید».

ملوش در فاصله ایمنی ایستاده بود، ولی در نقطه صفر زیر یک سیارک منفجر شده، موج ضربه به حدی قوی خواهد بود که ساختمان‌ها را با خاک یکسان خواهد کرد. به گفته بوسلو این موج تقریبا 30 ثانیه بعد از درخشش خیره‌کننده مشتعل می‌رسد و می‌تواند هر هواپیمایی را در آن نزدیکی سرنگون کند. اگر ساختمانی هم بتواند از این موج نجات یابد، توسط بادهای وحشتناکی که سریع‌تر از هر تندبادی حرکت می‌کنند، در هم کوبیده خواهد شد.

البته دو سوم سطح زمین را اقیانوس‌ها تشکیل می‌دهند. در حالی که جو زمین ما را از سیارک‌هایی با قطر کمتر از 100 متر محافظت می‌کند، هر چیز بزرگ‌تری که به اقیانوس برخورد کند (قطعات بزرگ از توده سنگی ایوکولاتوس هم شامل آن می‌شود) می‌تواند موج عظیمی ایجاد کند که ساختمان‌های ساحلی را با دیوارهای آبی پرسرعت خود در هم بکوبد. خرابی وحشتناک و مرگ‌ومیری که از پس غرق شدن شهرهای دو سوی یک اقیانوس خواهد آمد، دانشمندان ناسا را واداشت که در سال 2003 / 1382 اعلام کنند که برخورد سنگ‌های آسمانی با اقیانوس‌ها بسیار خطرناک‌تر از سقوط آنها روی خشکی خواهد بود.

با این حال، شبیه‌سازی‌های کامپیوتری اخیر کمی امیدوارکننده هستند. آنها بیان می‌کنند که امواج عظیم تولیدشده در اثر برخوردهای اقیانوسی معمولا خیلی دور از ساحل تشکیل می‌شوند و تا رسیدن به شهرها، بیشتر انرژی خود را از دست می‌دهند؛ البته غیر از حالتی که برخورد خیلی نزدیک به ساحل اتفاق بیفتد. یک پرتو امید دیگر این است که سیارک‌های صد متری هنگام رسیدن به زمین معمولا به ده‌درصد اندازه اولیه خود می‌رسند و قطرشان تا 30 متر کاهش می‌یابد.



تمرین سال 2008 / 1387 نیروی هوایی ایالات متحده که تنها کمتر از یک روز ادامه یافت، شاید تنها خراشی بر پوسته مسئله برخورد سیارک‌ها با زمین وارد کرده باشد. تعجب‌آور نیست که مشخص شد در صورتی که این کابوس به واقعیت بپیوندد، هیچ برنامه‌ای برای همکاری بین ناسا، برنامه‌ریزان حالت‌های اضطراری، ارتش ایالات متحده و دیگر بخش‌های دولتی وجود ندارد. باید تمرین‌ها و برنامه‌ریزی‌های بیشتری انجام شود: اگر یک تخلیه کامل در زمان کوتاه مورد نیاز باشد، زمان صرفه‌جویی شده در اثر آمادگی قبلی بسیار حیاتی خواهد بود.

طبق محاسبات آلن هریس از انستیتوی علوم فضایی بولدر کلرادو، شانس ما برای داشتن یک اخطار قبلی برای سقوط یک سیارک 30 متری، آن‌هم در صورتی که نظارت هوایی وجود داشته باشد بین 25 تا 35 درصد است. خورشید در طول روز، دید نیمی از آسمان را کور می‌کند و ما را در مقابل 50 درصد از تهدیدات احتمالی بی‌دفاع می‌گذارد؛ حتی بازتاب نور از ماه نیز می‌تواند برخی از این میهمانان ناخوانده را از نظر دور بدارد.

بدتر از آن این‌که دو مرکز از 3 مرکز بزرگ رهگیری سیارک‌ها در جهان در آریزونا واقعند. یکی از آنها مرکز پیمایش آسمان کاتالینا است که سیارک TC3 2008 را کشف کرد. این منطقه در تابستان معمولا ابری است و اسپار می‌گوید: «اگر TC3 2008 در تیر اتفاق می‌افتاد، هیچ کس نمی‌فهمید. هیچ کس آن را نمی‌دید».

سیارک‌های هسته‌ای
اکنون این سناریوی ناخوشایند را تصور کنید، چیزی که بعضی از شرکت‌کنندگان در تمرین نیروی هوایی را ترساند: سیارکی از غیب ظاهر می‌شود و روی منطقه‌ای حساس یا مسلح به سلاح‌های اتمی منفجر می‌شود، مثلا در جنوب آسیا (هند و پاکستان) یا خاورمیانه. این احتمال قابل توجه وجود دارد که چنین انفجاری با یک حمله هسته‌ای اشتباه گرفته شود: هر دوی آنها درخشش شدید، موج انفجاری و بادهای نابودگر ایجاد می‌کنند.



به گفته لیندلی جانسون از دفتر مرکزی ناسا که کارهای این سازمان را در ارتباط با اشیای نزدیک به زمین نظارت می‌کند، چنین نگرانی‌هایی یکی از دلایلی بودند که وقتی ناسا سیارک TC3 2008را دید، نه تنها آن را به رسانه‌ها اعلام کرد، که به وزارت کشور ایالات متحده، فرماندهان نظامی و کارمندان ارشد کاخ سفید نیز اطلاع داد. او می‌گوید: «اگر این سیارک جایی در مرکز اقیانوس آرام سقوط می‌کرد، ما احتمالا خیلی در مورد آن نگران نمی‌شدیم، ولی از آنجاکه قرار بود جایی در نزدیکی خاورمیانه سقوط کند، ما به همه هشدار دادیم و اطلاع‌رسانی کردیم».

تنها یک راه برای بهبود چشم‌انداز این مسئله وجود دارد؛ این‌که چشم‌های بیشتری به آسمان دوخته شوند. آژانس فضایی اروپا قصد دارد وارد بازی نظارت شود و احتمالا تلسکوپ‌های خود را در رصدخانه جنوبی اروپا واقع در شیلی برای این منظور به‌کار گیرد. به گفته ریچارد کراوتر از انجمن تسهیلات علم و فناوری انگلستان، این امر می‌تواند مناطق دور از دسترس رصدگرهای ناسا را پوشش دهد، چرا که آنها محدود به نظاره آسمان نیم‌کره شمالی هستند. کراوتر یکی از مشاوران مرکز فضایی اروپا است و در راس یک گروه کاری سازمان ملل، با گروه ان.ای.او ( بررسی اشیای فضایی نزدیک به زمین) نیز ارتباط دارد.

او می‌گوید: «تاکنون، ایالات متحده بار اعظم مسئولیت مواجهه با این مسئله را بر دوش گرفته و من فکر می‌کنم زمان آن فرا رسیده که دیگر کشورها نیز سهم عادلانه‌ای از آن را بردارند».

ابزارهای رصدی جدید


دو مرکز رصدی جدید ایالات متحده که هر چند روز تمام آسمان را از محل استقرار خود رصد می‌کنند، به زودی به کمک خواهند آمد. تلسکوپ پیمایشی پانورامیک و سیستم واکنش سریع (Pan-STARRS) از چهار تلسکوپ 1.8 متری تشکیل شده که اولین آنها هم‌اکنون در هاوایی مشغول به کار شده است. تلاش‌ها برای برپایی یک تلسکوپ پیمایشی سینوپتیک 8.4 متری در شیلی نیز تا سال 2015 / 1394به ثمر خواهد نشست. این‌ها شانس تشخیص زودهنگام یک خرده سیارک 30 متری و افزایش زمان هشدار احتمالی برخورد آن را به مدت بیش از یک ماه افزایش می‌دهند. ولی حتی با این وجود، هر دیده‌بان زمینی از تداخل ناشی از نور ماه و خورشید رنج می‌برد.

یک تلسکوپ فضایی اختصاصی این مشکل را برطرف خواهد کرد، ولی چنین ماموریتی بیش از یک میلیارد دلار هزینه خواهد داشت. ایروین شاپیرو از مرکز اخترفیزیک هاروارد اسمیتسونیان می‌گوید: «ما در مورد سرمایه‌گذاری روی یک بیمه‌نامه صحبت می‌کنیم».

شاپیرو ریاست یک هیئت در انجمن ملی تحقیقات ایالات متحده را بر عهده دارد که تا پایان سال باید استراتژی مواجهه بهتر با تهدیدات ناشی از اجسام نزدیک به زمین را ارائه بدهد. این پژوهش، در کنار گزارش نیروی هوایی ایالات متحده در مورد آزمایش برخورد سیارک، به این منظور است که به کاخ سفید کمک کند تا اکتبر 2010 / مهر 1389، خط مشیی رسمی برای مقابله با خطرات اشیای نزدیک زمین تدوین کند. این کار به درخواست کنگره آمریکا انجام می‌شود.

جانسون اخطار می‌دهد به رغم این‌که برخورد سیارک‌ها بسیار نادرتر از طوفان‌ها و زمین‌لرزه‌ها است، آنها توانایی این را دارند که تخریبی به‌مراتب بیشتر به بار بیاورند: «من فکر نمی‌کنم این چیزی باشد که هر سال میلیاردها دلار صرف آن شود، ولی این کار بعضی از اولویت‌ها را که ما باید به آنها توجه کنیم، تضمین می‌کند. هنگامی که سیارک بعدی با زمین برخورد کند، هزینه پرداخت شده برای آن دید بهتری به ما می‌دهد. با توجه چیزهایی که ما امروز می‌دانیم، این اتفاق می‌تواند همین هفته بعد روی دهد.

انفجار سیارکی مانند آن‌چه تونگاسکای سیبری را در 1908 / 1287 با خاک یکسان کرد، به طور میانگین هر 500 سال یک‌بار ممکن است اتفاق بیفتد. با توجه به این که بخش بسیار کوچکی از زمین توسط شهرها اشغال شده، احتمالا خیلی بیشتر طول می‌کشد تا سیارکی مستقیما به منطقه‌ای مسکونی برخورد کند! یک تحقیق ناسا در سال 2003 / 1382 نشان داد که از 4 برخورد مانند تونگاسکا تنها یکی ممکن است که کسی را بکشد، و تنها یکی از هر 17 برخورد ممکن است کشته‌هایی بیش از 10 هزار نفر داشته باشد، رقمی که اصلا با زمین‌لرزه‌ها و سونامی‌ها قابل مقایسه نیست.

آیا تسلیحات هسته‌ای به ما کمک خواهند کرد؟
سریع‌ترین راه برای انحراف یک سیارک از مسیر زمین می‌تواند ارسال یک بمب هسته‌ای بر روی یک سفینه به سوی آن باشد، چیزی مانند فیلم برخورد عمیق! مشکل اینجاست که برای این کا ما نیاز به هشداری از چند سال قبل داریم. سفینه باید بتواند روی سیارک فرود بیاید و انفجار را در زاویه و فاصله درست انجام دهد. دقت زیادی باید به کار برود تا سیارک تکه‌تکه شود و هیچ یک از تکه‌ها آن‌قدر بزرگ نباشند که در اثر برخورد با زمین، اثرات مخربی به بار بیاورند.

طراحی و ساخت یک سفینه جدید چند سال طول می‌کشد. با فناوری کنونی موشک‌ها، چند سال طول می‌کشد تا به سیارکی خطرناک برسیم؛ یادمان نرود که چنین انفجاری باید سال‌ها قبل از انفجار پیش‌بینی‌شده اتفاق بیفتد تا مسیر سیارک به حدی منحرف شود که به زمین برخورد نکند. اگر بخواهیم فیلم آرماگدون را در عالم واقع اجرا کنیم، به غیر از بروس ویلیس نیاز به چند ده سال زمان هم داریم.

مساله مشکل‌آفرین دیگر این است که استفاده از بمب‌های هسته‌ای در فضا بر اساس معاهده‌ای که بین ایالات متحده، اتحاد جماهیر شوروی سابق و دیگر قدرت‌های هسته‌ای در سال 1967 / 1346 امضا شد، ممنوع شده است؛ هر چند شاید آنها توافق کنند که چشم خود را روی این یکی ببندند.

اما اگر قرار باشد چند ده سال زمان در اختیار داشته باشیم، فناوری‌های دیگری برای انحراف سیارک وارد میدان می‌شوند. برای مثال، تراکتور گرانشی می‌تواند فضا‌پیمایی باشد که چندین سال در نزدیکی یک سیارک حرکت می‌کند و با استفاده از نیروی ناچیز گرانشی ناشی از جرم ماهواره، به مرور سیارک را از مدار برخورد منحرف می‌کند.

گزینه دیگر می‌تواند تمرکز نور خورشید روی نقطه‌ای از سیارک با استفاده از یک فضاپیمای حامل آینه باشد. انرژی متمرکز خورشید می تواند آن نقطه را تا جایی داغ کند که سنگ تبخیر شود. گازهای خروجی مانند گاز خروجی از موتور یک موشک عمل می‌کنند و به سیارکریال نیرویی در جهت عکس وارد می‌کنند که می‌تواند در طول چند سال مسیر حرکت را کاملا تغییر دهد.

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

[Babak]

علم بهتر است یا جاسوسی؟

آیا ستاره‌شناسان می‌توانند ماهواره‌های جاسوسی را کور کنند؟ همین موضوع نیروی هوایی ایالات متحده را نگران ساخته و بر آن داشته تا فعالیت لیزرهای پرقدرتی را که برای کانونی ساختن دقیق نور در تلسکوپ‌های غول‌پیکر زمینی به کار برده می‌شوند، محدودتر کند. این در حالی است که ستاره‌شناسان بسیاری هشدار داده‌اند که تحت چنین شرایطی، بسیاری از رصدهای کلیدی‌شان را از دست خواهند داد.

لیزر سدیمی تلسکوپ ۱۰ متری کک، واقع در قله موناکی جزیره هاوایی. این تلسکوپ به همراه دوقلوی دیگرش، دومین تلسکوپ‌های بزرگ جهان‌اند (عکس: آدام کانتوس


آسمان پاک، تاریک و زیبایی را تصور کنید که به دور از نور مزاحم شهرها، می‌توان سوسوی ستارگان بسیاری را در آن مشاهده کرد. چشمک زدن ستارگان، یکی از زیباترین جلوه‌های آسمان شب است.
اما اگر می‌توانستید در همان لحظه به فضا سفر کرده و دوباره به آسمان نگاه کنید، اصلاً چشمک زدن ستارگان را نمی‌دیدید. ستارگان، نقاط نورانی تغییرناپذیری بودند که در تمامی جهات پراکنده شده‌اند.
بنابراین هنگامی که از زمین به فضا سفر کرده‌اید، چیزی تغییر کرده است. آن چیز، جو سیاره زمین است.
این صحنه‌های زیبای چشمک زدن ستارگان از طرفی برای مدت‌ها کابوسی برای ستاره‌شناسان بوده است. جو آشوبناک زمین مدام نور اجرام دوردست آسمانی را دچار اختلال کرده و مانعی جدی برای فعالیت‌های پژوهشی اخترشناسان است.
یکی از مؤثرترین راه‌های غلبه بر این مشکل، انتقال تلسکوپ‌ها به بیرون از جو زمین است. اما تا کنون تنها دو تلسکوپ نور مرئی به فضا منتقل شده که یکی از آن‌ها قادر به تغییر حوزه دید خود است: تلسکوپ فضایی هابل.
تلسکوپ فضایی هابل را همه می‌شناسیم؛ ابزاری که فضایی بودن آن تا حد زیادی بر بقیه ویژگی‌هایش برتری دارد. گشودگی لوله‌ هابل تنها ۲.۴ متر است و این در حالی است که در مقایسه با برخی تلسکوپ‌های زمینی،‌ هابل تقریباً یک تلسکوپ کوچک محسوب می‌شود! اما با این حال، بار کشفیات علمی بسیاری نیز بر دوش‌ هابل سنگینی می‌کند.
حال اگر به جای‌ هابل، یک تلسکوپ بسیار بزرگ‌تر همانند نمونه‌های غول‌پیکر زمینی در فضا وجود داشت، چه اتفاقی می‌افتاد؟
بدون تردید این امر رؤیای دیرینه ستاره‌شناسان بوده، هست و احتمالاً خواهد بود. چرا که انتقال چنین تلسکوپ‌هایی به فضا هزینه‌های شدیداً هنگفتی را در بر دارد. در عوض، ستاره‌شناسان از تکنیک فوق پیشرفته‌ای به نام اپتیک سازگار برای ارتقای شفافیت تصاویر استفاده می‌کنند.
بسیاری از تلسکوپ‌های غول‌پیکر زمینی همچون لیک، جمینی شمالی، پالومار و کک که در کشور آمریکا واقع شده‌اند، لیزرهای پرقدرتی را به آسمان شلیک می‌کنند تا تلاطم جو زمین را که مزاحمتی جدی برای تصویربرداری دقیق از اجرام آسمانی است، محاسبه کرده و بر آن فائق آیند.

تصویری از یک ستاره دوقلو، پیش (چپ) و پس از اعمال فناوری اپتیک سازگار. تغییرات به وضوح قابل مشاهده است


این پرتو لیزری، اتم‌های سدیم جو را در ارتفاع ۹۰ کیلومتری سطح زمین برانگیخته ساخته و نور اندکی از این ناحیه گسیل می‌شود. بدین‌ترتیب ستاره‌شناسان خود یک ستاره مصنوعی می‌سازند تا عمداً چشمک بزند. آن‌گاه کامپیوترهای فوق پیشرفته این رصدخانه‌ها، چگونگی چشمک زدن این ستاره را محاسبه و تحلیل کرده و آرایش آینه اصلی تلسکوپ را به منظور غلبه بر آشفتگی جوی ایجاد شده، تغییر می‌دهند تا این اثر خنثی شود. جالب است بدانید این عملیات چندین بار در هر ثانیه رخ می‌دهد.
حال اگر چنین لیزر پرقدرتی به تجهیزات اپتیکی یک ماهواره جاسوسی برخورد کند، بدون شک صدمات جبران‌ناپذیری به بار خواهد آورد. از این رو نیروی هوایی ارتش ایالات متحده سال‌هاست که زمان و مکان مجاز برای شلیک این لیزر را به ستاره‌شناسان گوشزد کرده و آن‌ها نیز ناخواسته می‌پذیرفتند؛ بدون آن‌که تأثیر مخرب چندانی بر فعالیت‌های پژوهشی‌شان ایجاد شود.
حال که در دو سال اخیر رصدخانه‌های بیشتری به استفاده از این فناوری روی آورده‌اند، نیروی هوایی در صدد سفت و سخت کردن هر چه بیشتر این قوانین است. اما این بار، ستاره‌شناسان چنین تصمیمی را آسیبی جدی به فعالیت‌های علمی خود می‌دانند.
در گزارشی که «انجمن تحقیقات اخترشناسی دانشگاه‌های ایالات متحده» در سال ۲۰۰۸ منتشر کرد، آمده است: «تأثیرات منفی عمده چنین محدودیت‌هایی بر بازدهی علمی (ابزارها) حس می‌شود.»
آن قدر محدوده تحت پوشش قوانین جدید وسیع است که حتی زمانی هم که ماهواره‌ای در آسمان نیست، ستاره‌شناسان مجبورند دست از کار بکشند!
حدود دو سوم اهداف رصدی اخترشناسان در یک شب خاص، زمان مشخصی برای رصد ندارند. این زمان از چند ثانیه تا چندین دقیقه متغیر است. آنتونین بوچز، مدیر لیزر اپتیک سازگار در رصدخانه پالومار کالیفرنیا می‌گوید: «(پیش از قوانین جدید) معمولاً هر شب دو بار فعالیت‌ها را قطع می‌کردیم؛ اما هم‌اکنون باید صدها بار چنین وقفه‌هایی را ایجاد کنیم.»
این به آن معناست که نوردهی‌های طولانی‌مدت تلسکوپ از اجرام بسیار کم‌نور را بایستی نیمه‌کاره رها کرد. هر چند می‌توان چندین نوردهی کوتاه را با هم جمع زد و تصویری نهایی را دریافت کرد، اما بوچز معتقد است چنین کاری تا حدی زیادی نویز تصاویر را افزایش می‌دهد.
اما بزرگ‌ترین ضربه این قوانین به فعالیت‌های علمی، مربوط به پدیده‌های زودگذر آسمانی همچون انفجارهای ستاره‌ای (چند روز) و فوران‌های پرتو گاماست (چند ساعت.)
رصد این پدیده‌های سریع و در عین حال حائز اهمیت، تحت قوانین جدید غیر ممکن است؛ چراکه رصدخانه‌ها بایستی این موضوع را با ارتش در میان گذارده و سه روز برای دریافت پاسخ منتظر بمانند!
از طرفی جزئیات دقیق حساسیت تجهیزات اپتیکی ماهواره‌های جاسوسی نیز جزو اطلاعات سری محسوب شده و کسی اجازه دسترسی به آن‌ها را ندارد. به همین منظور، ارتش پیشنهادهای ستاره‌شناسان را دریافت کرده و خود به بررسی آن‌ها می‌پردازد و مشخص می‌کند که آیا لیزر به تجهیزات آسیبی وارد خواهد آورد یا خیر.
بوچز معتقد است حتی اگر تغییر این قوانین امکان ندارد؛ حداقل زمان پاسخ‌گویی بایستی سریع‌تر شود تا چنین تصمیمی برای ارتش گران تمام نشود. با این حال، تلسکوپ‌های غول‌پیکر دیگری نیز مجهز به این فناوری در خارج از مرزهای آمریکا واقع‌اند. ارتش ایالات متحده هنوز توضیح قانع‌کننده‌ای برای اعمال این قوانین تنها برای تلسکوپ‌های آمریکایی نداده است.

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید