كاكائو؛ غذاي خدايان
تاريخچه ي شكلات به بيش از 1500 سال پيش بر مي گردد، جنگل هاي انبوه آمريكاي مركزي به دليل باران هاي فراوان و رطوبت زيادش شرايط آب و هوايي مناسبي را براي كشت درخت كاكائو فراهم مي كرد.
در آن زمان، ماياها در آمريكاي مركزي و جنب مكزيك زندگي مي كردند.
آن ها درخت كاكائو را مي پرستيدند و معتقد بودند اين درخت نشانه الهي دارد.
كلمه كاكائو نيز لغتي مايايي است به معني غذاي خدايان! ماياها با برشته و آرد كردن دانه هاي درخت كاكائو و اضافه كردن ذرت و فلفل به آن معجون درست مي كردند. اين نوشيدني براي مصرف در مراسم خاص و هم چنين به عنوان يك نوشيدني در ميان افراد ثروتمند و سران مذهبي قوم به كار مي رفت.
قوم آزتك در مكزيك نيز ارزش زيادي براي دانه هاي كاكائو قائل بودند ولي چون آن ها در قسمت هاي شمال تر مكزيك كه خشك است زندگي مي كردند، شرايط آب و هوايي براي كشف اين درخت فراهم نبود. بنابراين آن ها بايد دانه هاي كاكائو را مي خريدند يا طي جنگ ها به غنيمت مي گرفتند.
آزتك ها به قدري به اين دانه ها اهميت مي دادند كه هر 100 عدد دانه كاكائو را معادل قيمت يك برده مي دانستند. ماليات هايي كه به امپراطور نيز داده مي شد نيز معادل دانه هاي كاكائو بوده، لذا نقل شده امپراطور آزتك ها روزي 50 ليوان نوشيدني كاكائو نوشيده در حالي كه معتقد بوده كه يك ليوان از اين نوشيدني، اجازه مي دهد كه فرد همه روزه را بدون غذا راه برود. آزتك ها، كاكائو را حتي با ارزش تر از طلا و نقره مي دانستند به طوري كه گفته شده فلزات گران بها، پر از دانه هاي كاكائو بوده است.
اولين بار كريستف كلمب كاكائو را از آمريكا به اروپا آورد تا به ملكه اسپانيا نشان دهد. در آن زمان از شكلات در انواع نوشيدني ها استفاده مي شد و براي گرفتن تلخي آن مقداري شكر به آن اضافه مي كردند.
در سال 1828، هلندي ها روشي را اختراع كردند كه طي آن چربي دانه هاي كاكائو گرفته مي شد و از آن " كره كاكائو " تهيه مي گرديد. از باقي مانده آن نيز " پودر كاكائو " تهيه مي شد.
گفته مي شود جوزف فراي اولين كسي بود كه در سال 1847 ميلادي شكلات را به شكل امروزي روانه بازار كرد و براي اين كه قيمت شكلات كمي پايين بيايد به چربي كاكائو، چربي هاي ديگري را نيز افزود.
كاكائو ماده اي تلخ مزه است كه از دانه هاي درخت گرمسيري كاكائو به دست مي آيد.
دانه هاي كاكائو از نظر طعم تلخي و عطر با هم متفاوت هستند و گران ترين نوع كاكائو از دانه هاي درخت كرئيولو به دست مي آيد كه تلخي آن نسبت به ساير كاكائو ها خيلي كمتر است و تنها 10 درصد از شكلات هاي دنيا با استفاده از اين نوع كاكائو استفاده مي شود.
جالب است بدانيد كه در نوع مرغوب شكلات ها، تنها، 10 درصد كاكائو به كار مي رود.
فوايد شكلات
تحقيقات نشان مي دهد شكلات براي سلامت
كلسترول خون را تنظيم كرده و به دليل داشتن خواص آنتي اكسيداني از التهاب و نابودي سلول ها جلوگيري مي كند.
از طرف ديگر مصرف روزانه 30 گرم شكلات تلخ فشار خون را به ميزان قابل توجهي كاهش مي دهد و سبب افزايش حافظه نيز مي شود.
اين ماده خوراكي لذيذ مي تواند روند سخت شدن عروق در افراد سيگاري را نيز كند نمايد.
جالب است بدانيد تئوبرومين موجود در شكلات در داروهاي ضد سرفه استفاده مي شود و خوردن شكلات تلخ مي تواند دفعات سرفه و تأثير سوء آن بر سيستم قلبي عروقي و اعصاب مركزي را كاهش دهد.
شير كاكائو نيز سبب سر حالي و تقويت عضلات مي شود و براي ورزشكاران بسيار مفيد است.
يكي ديگر از فوايد شكلات هاي سياه براي ديابتي ها است آن هايي كه از ترس بالا رفتن قند خون شان دور انواع شكلات و شيريني را خط كشيده اند بايد بدانند مصرف كاكائوهاي تلخ و سياه به اندازه مناسب، هيچ ضرري را در پي ندارد.
چرا زنان بيشتر از مردها به شكلات علاقه دارند؟ 
شايد جواب در هورمون ها باشد. خوردن شكلات در زن ها شايد تلاش ناخودآگاه براي يكنواخت نگه داشتن سطح هورمون ها باشد.
زنان بيان مي كنند كه اشتياق زيادي براي خوردن غذاهاي چرب و شيرين مثل شكلات در دوره عادت ماهانه خود دارند. اين مسئله شايد به علت سطح بالاي پروژسترون در آن زمان باشد.
پروژسترون هورموني زنانه است كه در تخمك گذاري و سيكل هاي ماهانه اثر دارد. اين طور گمان مي شود كه پروژسترون باعث ذخيره سازي چربي مي شود. در دوره عادت ماهانه كه ميزان اين هورمون بالا است چربي بيشتر ذخيره مي شود و در نتيجه ميزان چربي خون كم مي شود. همين مسئله باعث مي شود زنان در اين دوره ميل به خوردن چربي پيدا كنند و يكي از اين مواد پُر چرب، شكلات است.
در ايتاليا تحقيقي انجام شده كه نشان مي دهد زناني كه به طور مداوم شكلات مي خورند از نظر زندگي زناشويي وضعيت بهتري دارند. شكلات در ظاهر اثر فيزيولوژيكي مثبتي روي تمايلات جنسي زنانه دارد.
اگر شماها جزء طرفداران شكلات هستيد، بدانيد كه خواص مثبت زيادي براي آن پيدا شده است. اگر نگران كالري هاي اضافي آن هستيد، بهتر است در فكر خود تجديد نظر كنيد. گفته شده شكلات نه تنها باعث اضافه وزن نمي شود بلكه استفاده ي درست شكلات، خود يك رژيم غذايي است. قلب بسيار مفيد است و مانع از لخته شدن خون مي شود.
---------- Post added at 01:08 PM ---------- Previous post was at 01:07 PM ----------
زينيان و خواص آنAjowan
زينيان يا زينان كه در عربي به" انيسون بري" معروف است، گياهي است علفي، بوته اي و يك ساله كه ارتفاع آن تا 90 سانتي متر مي رسد.
برگ ها داراي بريدگي و تقسيمات زيادي هستند؛ به طوري كه بسيار ظريف و نازك مي باشند.
گل ها كوچك و سفيد رنگ و به صورت چتر مركب بر روي سرشاخه ها قرار دارند. اشعه هاي چتر گل ها تقريبا مساوي و كوتاه و در محل اتصال به هم داراي براكته هايي مي باشند.
قسمت مورد استفاده ي گياه، ميوه هاي آن است. اين ميوه ها كوچك، بيضي شكل و به رنگ زرد مايل به قهوه اي بوده و داراي اسانس با بوي نافذ و مشابه آويشن مي باشند. بر روي ميوه ها پنج خط طولي نازك وجود دارد كه روشن تر از رنگ ميوه هستند.
زينيان به صورت خودرو در نواحي شرقي هندوستان، ايران و مصر مي رويد و در همين نواحي و بسياري از نقاط با آب و هواي مشابه كشت نيز مي شود. مهم ترين مناطق رويش اين گياه در ايران، سيستان و بلوچستان، آذربايجان، اصفهان، خوزستان، فارس، كرمان و خراسان است.
تركيبات مهم:
ميوه هاي گياه حاوي 2 تا 4 درصد اسانس مي باشد. مهم ترين اجزاي اسانس شامل تيمول به ميزان 35 تا 60 درصد، پاراسيمن، كاماترپي نن، آلفا و بتا پي نن، دي پنتن، آلفا ترپي نين و كارواكرول است.
گذشته از تركيبات اسانس، تركيبات گلوكوزيدي و ساپونيني نيز در گياه وجود دارد. گزارش هايي از وجود ميزان قابل توجهي كارون در زينيان وجود دارد.
داروشناختي و اثرات مهم:
زينيان از قديم به عنوان ادويه و نگه دارنده ي مواد غذايي مورد استفاده بوده است. همچنين در تهيه پودر كاري، ترشيجات، بيسكويت و مواد خوراكي ديگر به كار مي رود.
اين گياه در صابون سازي و عطرسازي كاربرد دارد.
از اسانس آن تحت نام " آجوان اُيل " در هندوستان به عنوان يك ضد ميكروب قوي(مشابه تيمول) استفاده مي شود.
همچنين از آن به عنوان ضد قارچ پوستي و ضد نزله تنفسي مي توان استفاده كرد.
از رايحه اين گياه، كه از ميوه هاي آن به دست مي آيد، در دهان شويه ها و خميردندان ها استفاده مي گردد.
يكي ديگر از كاربردهاي زينيان به عنوان ضد كرم و ضد حشره است.
محصولات زينيان به اشكال پودر، دئودرانت، پماد، لوسيون و محلول، در بازار عرضه مي شوند.
دانه زينيان مي تواند عليه بعضي ميكروب ها از جمله سالمونلا تيفوزا، ميكروسپوريوم پيوژنز و اشرشياكلي اثر كند.
از زينيان در طب آيورودا استفاده هاي زيادي به عمل مي آيد؛ از جمله به عنوان ضد اسپاسم، درمان امراض ريه، تسكين روماتيسم، ضد سرماخوردگي، ضد سرفه، ضد تب و ضد يبوست.
طريقه و ميزان مصرف:پودر: مي توان روزانه 3 تا 6 گرم پودر دانه ها را به طرق مختلف يا همراه با غذا مصرف نمود. با وجودي كه دانه ها ريز هستند، براي اثر بخشي بيشتر لازم است پودر شوند تا مواد آن ها در بدن بهتر استخراج گردد.
عصاره خشك: از عصاره خشك دانه هاي زينيان مي توان روزانه 125 ميلي گرم مصرف نمود.
عصاره مايع(تنتور): از عصاره مايع زينيان مي توان روزانه تا 6 ميلي ليتر مصرف كرد.
مهم ترين اثرات گزارش شده:
ضد اكسيدان، ضد تب، ضد ميكروب، ضد اسپاسم، افزايش دهنده قواي جنسي، ضد نفخ، ضد آسم، ادرارآور، معرق، خلط آور، قاعده آور، ضد قارچ، محرك معده، كاهش دهنده ي پُرفشاري خون، مُسهل، شيرافزا، مقوي معده و كرم كش.
نكات قابل توجه:
1- از ميوه زينيان اسانسي به نام اجوان آويل استخراج مي شود كه مصارف زيادي دارد. يكي از مصارف مهم اين اسانس استخراج ماده تيمول از آن است.
2- با توجه به اين كه ماده اصلي اسانس زينيان، تيمول مي باشد، مي توان انتظار داشت تعدادي از خواص زينيان و آويشن مشترك باشد، زيرا ماده اصلي اسانس آويشن نيز تيمول است.
3- با توجه به اين كه در اكثر آويشن هاي دنيا ميزان تيمول بين 20 تا 30 درصد و ميزان اسانس آن تا حدود 2 درصد گزارش شده، ميزان اسانس در دانه زينيان از 4 تا 9 درصد و ميزان تيمول آن 40 تا 50 درصد گزارش شده است كه اين تغييرات مربوط به شرايط آب و هوايي محل روش گياه مي باشد.
4- در يك تحقيق كه به صورت پايان نامه دكتري داروسازي در سال 1375 توسط نگارنده و همكاران در دانشكده داروسازي تهران انجام شد، زينيان موجود در بازار ايران براي اولين بار مورد بررسي اسانس و خرده نگاري قرار گرفت. در اين تحقيق مشخص شد كه ميزان اسانس ميوه هاي اين گياه 4 درصد و مهم ترين ماده آن يعني تيمول، 45 درصد مي باشد. اجسام اصلي ديگر اين اسانس شامل گاماترپي نن به ميزان 5/22 درصد، بتا پي نن به ميزان 22 درصد و تركيبات ديگر از جمله آلفاپي نن، سابي نن و پاراسيمن با مقادير كمتري در اسانس وجود دارد.
دكتر محمد حسين صالحي سورمقي - دكتراي تخصصي فارماكوگنوزي
و استاد دانشكده داروسازي دانشگاه تهران