>>> تـازه های اخـترشـنــاسـی, نجوم و فیزیک <<<

[مهدی زین الدین]

پس از تحقق رویای مشاهده آنلاین آسمان بر روی رایانه با هزینه پائین در رصدخانه کوثر.1 ،
این بار تلفن همراه هم برای مشاهده آنلاین آسمان فراخوانده شد.

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] حدود 7 ماه است که توسط رصدخانه کوثر.1 به مخاطبان عرضه شده. از طریق این کارت کاربران می توانستند در تاریخهاي مشخص به سایت www,universealive.com، مراجعه و به همراه خانواده و یا دوستان، با استفاده از رایانه از برنامه های زیر بهره مند گردند.
اکنون با فراگیر شدن GPRS یا اینترنت بر روی تلفنهای همراه ایران، مرکز پژوهشی با همکاری اپراتورهای تلفن همراه، امکان مشاهده تصاویر آنلاین تلسکوپ و میکروسکوپ را برای دارندگان سیم کارتهای متصل به اینترنت GPRS فراهم نموده است. البته در این سرویس جدید که برای تمام کاربران کارت کیهان، بدون دریافت هزینه اضافه قابل استفاده می باشد، برخی از خدمات نظیر شنیدن صدای کارشناس و امکان گفتگو با وی وجود ندارد.
با توجه به ارائه این کارت در بازارهای منطقه خاورمیانه، افزودن این سرویس جدید به کارت، راه را برای حضور قوی تر در بازارهای جهانی همواتر نموده است.

[مهدی زین الدین]

45 سال است که تلسکوپ 305 متری آرسیبو عنوان بزرگترین رادیوتلسکوپ تک دیش جهان را به خود اختصاص داده است

اما به نظر می‌رسد که دوران سلطه این رادیوتلسکوپ رو به پایان است. هفته گذشته تعدادی از دانشمندان و مقامات عالی‌رتبه چین در یکی از استان‌های این کشور گردهم آمدند تا طی مراسمی با شکوه پروژه ساخت یک غول رادیویی را جشن بگیرند.

این رادیو تلسکوپ غول پیکر که (Five-hundred-meter Aperture Spherical Telescope : FAST) نام دارد قرار است در جنوب چین و در گودالی واقع در منطقه‌ای کم جمعیت و با آلودگی رادیویی کم نصب شود.

به گزارش خبرگزاری چین، کار ساخت و پیشرفت این پروژه 100 میلیون دلاری که از سال 1994 شروع شده، در سال 2014 با مجموع 6400 پنل به اتمام خواهد رسید و سطح مقطع دیش آن 2/5 برابر رادیوتلسکوپ آرسیبو خواهد بود.

دستگاه ----- این رادیوتلسکوپ که قرار است در بالای دیش بصورت معلق قرار گیرد می‌تواند برای هدف گیری دقیق منابع رادیویی در آسمان تا 40 درجه در سمت الرأس جابجا شود که به گفته سایت چینی زبان این تلسکوپ، این میزان جابجایی با دقت 8 ثانیه قوسی همراه خواهد بود و این یک موفقیت بی نظیر به حساب می‌آید.

نکته بسیار مهم در طراحی این تلسکوپ، قابلیت تغییر شکل صفحات دیش است که می‌توانند شکل کروی‌مانند دیش را به شکل سهموی تغییر دهند و در این حالت گشودگی سطح موثر دیش حدود 300 متر می‌شود. این تغییر شکل در دیش، به رادیوتلسکوپ FAST کمک می‌کند تا منابعی به قطر 3 ثانیه قوسی را آشکار کند و با اینکه در مقایسه با آرایه‌های چند بشقابی نظیر VLA یا ALMA از توان تفکیک متوسطی برخوردار است، با این حال نسبت به رادیوتلسکوپ‌های سینگل یا تک بشقاب تا سال‌ها بی‌رقیب خواهد بود.

[مهدی زین الدین]

«نان رندونگ»(Nan Rendong)، مدیر علمی پروژه FAST در خصوص اهداف رصدی این رادیوتلسکوپ گفت:" این غول رادیویی در بازه فرکانسی 70 مگاهرتز تا 3 گیگاهرتز به جستجوی تپ اخترها، کهکشان‌های بسیار دور و سایر منابع کیهانی خواهد پرداخت و به نظر می‌رسد کمک‌های بی‌نظیر این تلسکوپ به علم در حال حاضر قابل پیش بینی نباشد."

[Golbarg01]

توقف سفرهای توریستی فضایی در سال نجوم

سازمان فضایی روسیه به دلیل افزایش میزان فعالیتهای تحقیقاتی و همچنین دو برابر شدن تعداد کارکنان ایستگاه فضایی بین المللی، سفرهای توریستی فضایی خود را به مقصد این ایستگاه در سال 2009 متوقف خواهد کرد. به گزارش خبرگزاری مهر، روسیه ارسال توریست های فضایی را به ایستگاه فضایی بین المللی طی سال 2009 یا سال نجوم متوقف خواهد کرد. به گفته رئیس سازمان فضایی روسیه به دلیل افزایش تعداد کارکنان این ایستگاه از 3 نفر به 6 نفر سفرهای توریستی به این ایستگاه طی سال جاری متوقف خواهد شد.
چارلی سیمونی طراح نرم افزار رایانه ای آمریکایی که پیش از این نیز به این ایستگاه سفر کرده بود، آخرین توریستی خواهد بود که در ماه مارچ به ایستگاه فضایی بین المللی پرواز خواهد کرد.
از سال 2001 برنامه توریستی پر منفعت روسیه 6 پرواز توریستی را به ایستگاه فضایی به پایان رسانده است که هر کدام بیش از 20 میلیون دلار را برای این سازمان به همراه داشته است. آخرین نفر از میان این افراد طراح بازیهای رایانه ای ریچارد گاریوت بود که با پرداخت 35 میلیون دلار سفر خود را در ماه اکتبر به انجام رساند.
تعداد خدمه ایستگاه فضایی بین المللی با ارسال فضانوردانی از کانادا، اروپا و ژاپن به 6 نفر خواهد رسید و طی این تحول تعداد ساعات عملیات تحقیقاتی در این ایستگاه نیز از 10 ساعت در هفته به 35 ساعت افزایش خواهد یافت.
بر اساس گزارش زی نیوز، در عین حال به دلیل بازنشستگی فضاپیماهای سازمان ناسا، این سازمان به منظور انجام نقل و انتقال فضانوردان خود به فضاپیماهای روسی نیازمند بوده و به همین دلیل فعالیت سازمان فضایی روسیه از سال 2010 به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت.

[Golbarg01]

بررسی تاثیر ماده تاریک در شکل گیری ستارگان عظیم

اخترشناسان بین المللی با توجه به نمونه ای شبیه سازی شده از ساختار کهکشانهای دیسکی یا صفحه ای اعلام کردند ستارگان عظیم این کهکشانها به واسطه نفوذ گازهای کیهانی بر روی شبکه ای از ماده تاریک ایجاد می شوند.

به گزارش خبرگزاری مهر، بر اساس نظریه جدید که توسط شبیه سازی رایانه ای به منظور کشف چگونگی شکل گیری حجم گسترده ای از ستارگان درکهکشانهای عظیم صورت گرفته است، رشته هایی از ماده تاریک گازهای کیهانی را به مرکز کهکشانهای اولیه وارد می کرده است.

به گفته اختر شناسان انفجارهای شگفت انگیزی که به شکل گیری ستارگان منتهی می شوند زمانی شکل می گیرند که کهکشانها با یکدیگر ادغام شده و برخورد گازهای موجود در آنها منجر به انفجار و ایجاد حرارت شود.

اما از سالها قبل اخترشناسان شروع به یافتن کهکشانهای دیسک مانندی کردند که میزبان تعداد زیادی از ستارگان بوده و هیچگونه اثری از برخورد و انفجار در دوره های گذشته در آن به چشم نمی خورد. جرم این نمونه از کهکشانها که تنها 3 بیلیون سال پس از ایجاد جهان گسترش یافتند با جرم کهکشان راه شیری برابری می کند در حالی که برخی از آنها قادر به تولید ستارگانی عظیم، 50 برابر جرم کهکشان مادر خواهند بود.

اختر شناسان اکنون بر این باورند نفوذ گازها در میان کهکشانها می تواند عامل شکل گیری فرایند ستاره سازی در این دسته از کهکشانها باشد. این گاز می تواند به واسطه رشته هایی از ماده تاریک که شبکه ای کیهانی را به وجود می آورند وارد کهکشانها شود.

بر اساس گزارش نیوساینتیست، محققان با استفاده از شبیه سازی دینامیک سیال این شبکه کیهانی گازها و ماده تاریک را در زمانی که تنها 3 بیلیون سال از عمر جهان گذشته بود شبیه سازی رایانه ای کردند و به واسطه آن چگونگی انباشتگی گازها را در گره های شبکه- محل تلاقی رشته های ماده تاریک- مورد بررسی قرار دادند.

نتایج بررسی ها نشان می دهد که گازهای کیهانی توانایی نفوذ به مواد داغ را از هر جهتی خواهند داشت. با وجود اینکه نظریه ارائه شده برای توجیه فرایندهای موجود در این کهکشانها امری قابل قبول به نظر می آید اما بررسی و مطالعه بر روی این نمونه شبیه سازی شده همچنان ادامه خواهد یافت تا شواهد لازم برای اثبات این نظریه فراهم آید.

[Golbarg01]

آخرین تمرینات عملیاتی مسافران ایستگاه فضایی بین المللی

فضانوردانی که ماه آینده توسط فضاپیمای دیسکاوری عازم ایستگاه فضایی بین المللی هستند آخرین تمرینهای عملیاتی خود را به منظور فراهم آمدن شرایط ایده آل پرواز به اتمام رساندند. به گزارش خبرگزاری مهر، هفت فضانورد که طی پروازی به منظور کار در ایستگاه بین المللی فضایی به این ایستگاه ارسال خواهند شد، آخرین تمرین عملیاتی خود را در روز 21 ژانویه به انجام رساندند.
به گفته رئیس این گروه از فضانوردان تمرینات آنها برای یک سال ادامه داشته است و اکنون این گروه در حالت آمادگی و اشتیاق کامل برای آغاز ماموریت قرار دارد. چنین تمرینهایی از برنامه های رایج قبل از آغاز یک ماموریت فضایی در سازمان ناسا است که بر روی فضانوردان صورت می گیرد.
سازمان ناسا قبل از بازنشستگی فضاپیماهای خود 9 ماموریت دیگر را در برنامه دارد و پس از اتمام ارسال فضانوردان به فضا، نقل و انتقال فضانوردان تا زمان تکمیل فضاپیمای جدید ناسا توسط فضاپیماهای روسی صورت خواهد گرفت.
این گروه هفت نفره طی پروازی دیگر از فضاپیمای دیسکاوری در روز 12 فوریه سفر خود را از پایگاه فضایی کندی به مقصد ایستگاه فضایی بین المللی آغاز خواهند کرد. طی این ماموریت آخرین سری از تجهیزات مورد نیاز برای تکمیل بالهای خورشیدی ایستگاه فضایی حمل و نصب خواهد شد.
بر اساس گزارش رویترز، زمان قطعی آغاز این ماموریت قطعی نبوده و سازمان ناسا در صورت وجود عوامل نامطلوبی از جمله درجه حرارت نا مناسب و یا شرایط بد جوی، تاریخ این ماموریت را به تاخیر خواهد انداخت.

[Golbarg01]

ماهواره کاوشگر ژاپنی به بررسی دلایل تغییرات جوی می‌پردازد

یک فضاپیمای ژاپنی به منظور یاری رساندن به دانشمندان در درک تغییرات جوی زمین به فضا ارسال خواهد شد. به گزارش خبرگزاری مهر، این فضاپیمای مدارگرد عظیم به نام گوستاو به منظور ثبت نسبت فراوانی گازهای گلخانه ای در اتمسفر زمین و نقشه برداری در روز 22 ژانویه از پایگاه فضایی تانگاشیما در جنوب ژاپن به فضا پرتاب شده و در ارتفاع 666 کیلومتری به مدت 5 سال به چرخش بر روی مدار زمین خواهد پرداخت.
به گفته مقامات سازمان فضایی ژاپن، گوستا به منظور شرکت در برنامه های جهانی به منظور مهار تغییرات جوی و گرمای زمین در این ماموریت شرکت خواهد کرد زیرا ردیابی گازهای گلخانه ای در اقدامات پیشگیرانه به منظور تخفیف دادن تغییرات جوی و حرارتی زمین بسیار حیاتی خواهد بود.
ماموریت اصلی گوستاو، شناسایی و ردیابی منابع دی اکسید کربن به منظور برآورده ساختن تعهدات بین المللی مانند تعهدات عهد نامه کیوتو است. عهدنامه کیوتو که در ماه فوریه سال 2005 به اجرا درآمد از قوانین جامع و کاملی برای کاهش و محدود کردن انتشار گازهای گلخانه ای در جهان برخوردار است.
این فضاپیما تجهیزات مختلفی از قبیل دو حسگر، طیف سنج fts، و یک تصویربردار ذره ای یا cai را به همراه خواهد داشت. دستگاه طیف سنج با استفاده از تکنیک تداخل اپتیکی به اندازه گیری گازهای گلخانه ای از فضا خواهد پرداخت. همچنین دستگاه cai نیز به تصویربرداری از اتمسفر و سطح زمین خواهد پرداخت تا به این وسیله به توصیف خصوصیات ابرهای نازک و بخارهای موجود در اتمسفر بپردازد.
بر اساس گزارش بی بی سی، سازمان ناسا نیز قصد دارد در ماه فوریه ماهواره ای را به منظور حمل رصد خانه گازهای گلخانه ای به فضا ارسال کند. این فضاپیما به نام oco مناطق کلیدی سیاره سبز را که دی اکسید کربن بیشترین سطح انتشار و جذب را در آن نواحی دارد، تعیین خواهد کرد.

[Golbarg01]

جزئیات ساخت تلسکوپ ملی / پایان ساخت تلسکوپ 3 متری تا 7 سال آینده

مجری طرح رصدخانه ملی ایران با اشاره به ساخت تلسکوپ ملی با همکاری محققان کشور گفت: با توجه به تحولات 10 سال آینده در علم نجوم ساخت تلسکوپ 3 متری در دستور کار قرار گرفت که با همکاری مشترک ایران و دانشگاه "لوند" سوئد این طرح اجرا می شود. دکتر رضا منصوری در گفتگو با خبرنگار مهر به طرح ساخت تلسکوپ ملی اشاره کرد و گفت: در اوایل دهه 80 طرح ساخت تلسکوپ ملی رده 2 متری (2 تا 4 متری) به دولت ارائه شد که با تاخیر، اجرای این طرح به پژوهشکده نجوم ابلاغ شد.
وی افزود: با توجه به شرایط منطقه و تحولات جهانی در نهایت ساخت تلسکوپ 3 متری که یک تلسکوپ متوسط است، تصویب شد و اجرای آن در دستور کار قرار گرفت.
دلایل انتخاب تلسکوپ 3 متری
منصوری در خصوص دلایل انتخاب تلسکوپ 3 متری گفت: در ابتدای کار بر روی ساخت تلسکوپهای یک، 2 و 5 متری از لحاظ میزان بازدهی و هزینه های ساخت مطالعه شد و نتایج این بررسیها نشان داد که مناسب ترین تلسکوپ برای کشور ما تلسکوپ 3 متری است که با استفاده از آن می توانیم مقالات علمی تولید و با همکاری سایر کشورها پروژه های تحقیقاتی تعریف و اجرا کنیم.
رئیس انجمن فیزیک ایران با تاکید بر اینکه هر چه از تلسکوپهای 2 متری به سمت 4 متری می رویم به لحاظ تکنولوژیکی پیچیده تر و از لحاظ هزینه، سنگین تر می شود به مهر گفت: از این رو با در نظر گرفتن تحولات علمی 10 سال آینده در این رشته علمی و سند چشم انداز که قرار است سهمی از تولیدات علمی در این حوزه را داشته باشیم، ساخت تلسکوپ 3 متری انتخاب مناسبی است.

دکتر رضا منصوری - مجری طرح رصدخانه ملی ایران

منصوری به نحوه ساخت این تلسکوپ اشاره کرد و ادامه داد: برای ساخت این ابزار نجومی چند راه در پیش رو داشتیم. یا باید ساخت و نصب آن را به یکی از شرکتهای خارجی سفارش می دادیم یا خودمان می ساختیم و نصب می کردیم و یا اینکه مدیریت ساخت آن را بر عهده می گرفتیم.
وی با اشاره به توانمندیهای علمی داخل کشور تاکید کرد: از میان این راهکارها، روش مدیریت ساخت را انتخاب کردیم چرا که ساخت کلیه بخشهای تلسکوپ در داخل کشور غیر قابل دفاع بود چون دانش فنی آن را نداشتیم ولی با مدیریت این پروژه، زیرساختهای لازم در کشور برای اجرای پروژه های علمی در این حوزه و سایر حوزه ها ایجاد می شود.
تولید 80 درصد بخشهای مکانیکی تلسکوپ ملی توسط محققان داخل کشور
رئیس انجمن فیزیک ایران با تاکید بر اینکه طراحی و ساخت تلسکوپ در دانشگاه "لوند" سوئد انجام می شود به مهر گفت: بخش اپتومکانیکی که مسئول حرکت تلسکوپ است، بسیار حساس است که با توجه به اینکه دانش فنی آن در کشور وجود ندارد در دانشگاه "لوند" اجرا می شود ولی بیش از 80 درصد از بخشهای مکانیکی که شامل بخشهایی چون نگهدارنده تلسکوپ و گنبد است در داخل کشور تولید خواهد شد.
راه اندازی تلسکوپ ملی در 5 تا 7 سال آینده
منصوری با بیان اینکه این تلسکوپ 5 تا 7 سال آینده راه اندازی می شود، ادامه داد: بخش طراحی این تلسکوپ پیشرفتهای زیادی کرده است و در حال حاضر در حال مذاکره با دو شرکت اروپایی برای خرید شیشه خام تلسکوپ هستیم که پس از نهایی شدن مذاکرات، شیشه خریداری شده برای صیقل دادن و شکل دهی آینه های تلسکوپ ارسال می شود.
وی به مشکلات اجرایی این پروژه پرداخت و گفت: هر چند که از سوی سطوح بالاتر دولتی و مدیریتی حمایتهای مناسبی از اجرای این طرح شده است ولی در سطوح پایینی هنوز به ضرورت اجرای این طرح اعتقادی ندارند که امیدواریم با مذاکراتی که در این زمینه می شود به ضرورت راه اندازی رصد خانه و ساخت تلسکوپ واقف شوند.

[Golbarg01]

تاکنون هزاران کتاب، مقاله و فیلم درباره احتمال وجود حیات در سایر سیارات ارائه شده ‌است. اما به راستی نظر اخترشناسان و دانشمندان علوم دیگر درباره وجود حیات یا حتی موجودات هوشمند در سیارات دیگر چیست

جالبترین سیاره در منظومه شمسی کره مریخ (بهرام) است. این کره به خاطر ترکیبات آهن به سیاره سرخ نیز شهرت دارد. همیشه افسانه‌های فراوانی درباره ساکنان مریخ وجود داشته است. در قطب مریخ، یخ (آب جامد) و دی‌اکسیدکربن وجود دارد. نیروی جاذبه بر روی مریخ یک‌سوم نیروی جاذبه بر زمین است. در سمت روز مریخ، حرارت بالغ بر ۲۰ درجه و در سمت شب بالغ بر منهای ۱۰۰ درجه است.

دانشمندان به این نظراند که جو مریخ در سه میلیارد سال پیش تراکم بیشتری داشته، اما بر اثر پایان فعالیت‌های آتشفشانی و جرم محدود این سیاره، گازهای موجود از جو این سیاره خارج شده‌اند. با این وجود امکان دریاهای زیرزمینی در مریخ نیز وجود دارد.

بدنبال کشف یک سنگ آسمانی از کره مریخ بر روی زمین، دانشمندان در آزمایش‌های خود موفق به مشاهده بقایای موجودات میکروسکوپی شدند. اما هنوز بطور قطعی نمی‌توان گفت که موجودات میکروسکوپی منشایی فرازمینی دارند. بدون دریافت نمونه مستقیم از مریخ، تمام نظرات موجود تنها گمانه‌زنی خواهد بود.

یکی از ماه‌های سیاره مشتری به نام "اروپا" نیز دارای قشر ضخیمی از یخ است. اخترشناسان گمان می‌برند که در زیر این لایه قطور یخ، دریایی از آب‌شور وجود دارد. اما امکان زندگی موجودات زنده در ماه "اروپا" منوط به نمونه‌بردای و مشاهدات مستقیم است.

اثبات وجود آب بر روی کره مریخ

"تیتان" ماه سیاره زحل نیز دارای جوی نسبتاً فشرده و شبیه به زمین در دوران شکل‌گیری آن است. اما با توجه به سرمای شدید (منهای ۱۸۰ درجه) در ماه تیتان، وجود حیات از نوع زمینی بعید به نظر می‌رسد.

حیات بیرون از منظومه شمسی

اخترشناسان تا کنون موفق به کشف ۳۳۰ سیاره در خارج از منظومه شمسی شده‌اند. اما اغلب این سیارات یا ترکیبی از گازهای مختلف، به علت نزدیکی به ستارگان، دارای دمای بسیاربالایی هستند. فاصله این سیارات تا ستاره مرکزی خود برای حیات مساعد نبوده و شباهتی میان این سیارات و زمین نیز وجود ندارد.

باید افزود که شناسایی سیارات بسیار بزرگ و با حرکت انتقالی سریع، که در بیرون از منظومه شمسی قرار دارند، به مراتب آسان‌تر از کشف سیارات کوچک است. با ادامه ماموریت کاوشگر فضایی "کوروت" که دو سال پیش از سوی کشورهای اروپایی به فضا پرتاب شد، امکان شناسایی سیارات کوچک و سرد بیش از پیش فراهم خواهد شد. در سال ۲۰۱۳ نیز با نصب تلسکوپ فضایی "WEBB" این وضعیت به طور اساسی تغییر خواهد کرد. بطور مثال کشف سیاره‌ای خارج از منظومه شمسی به نام Gliese 581c نشان می‌دهد که با وجود سرمای زیاد آن، به کمک "گرمایش گلخانه‌ای" می‌توان شرایط مساعدی را برای حیات روی این سیاره بوجود آورد.

اثری از موجودات فضایی

در صورتیکه موجودات فضایی، مانند موجودات زنده بر روی زمین، ترکیباتی از ملکول‌های ارگانیک داشته باشند، پس می‌توان اثری از این ترکیبات شیمیایی را در کهکشان‌ها کشف کرد. اما این کشف هنوز به معنای وجود موجودات فضایی نخواهد بود. تنها در صورت ارسال پیام به زمین، از طریق امواج رادیویی و یا پرتوهای نوری، می‌توان با اطمینان از وجود موجودات فضایی سخن راند. به نظر پژوهشگران پروژه SETI در کالیفرنیا، در کهکشان راه شیری صدها تمدن از موجودات هوشمند وجود دارد. بهره‌برداری از ۳۵۰ رادیوتلسکوپ در کالیفرنیا در سال آینده، امکان شناسایی پیام‌های فضایی محتمل را افزایش خواهد داد.

[seymour]

ماهواره کاوشگر ژاپنی به بررسی دلایل تغییرات جوی می‌پردازد

یک فضاپیمای ژاپنی به منظور یاری رساندن به دانشمندان در درک تغییرات جوی زمین به فضا ارسال خواهد شد. به گزارش خبرگزاری مهر، این فضاپیمای مدارگرد عظیم به نام گوستاو به منظور ثبت نسبت فراوانی گازهای گلخانه ای در اتمسفر زمین و نقشه برداری در روز 22.........

همینی که دیروز پرتاب شد؛ اسمش گوستاو نیست ... گوسَت (یا گوسات) هستش : Greenhouse Gases Observing Satellite