سلام
شبه علم چیست و آیا روزی فرا خواهد رسید که بتوان معیارها و شاخصهای علمی معین و معتبری برای موضوعات شبه علم تعریف و آنها را توجیه نمود ؟
قوانین تاپیک : بحث به جنجال کشیده نشه و در چارچوب قوانین انجمن باشه.. همین!
تعریف شبه علم در دانشنامه ی ویکیپدیا
شبه علم یا دانشنما به آزمایشها، نظریهها، و یا باورهایی گفته میشود که ادعای [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] بودن دارند ولی با [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] به اثبات نرسیدهاند؛ از این جملهاند: ظهور [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] ، [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] ، [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] ، [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] ، [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] ، [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] و جز اینها. این مطالب خوراک نوشتاری بسیاری از مطبوعات [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] موسوم به [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] را تشکیل میدهند.
معمولاً توسط مراجع علمی وقتی صرف بررسی این قبیل موضوعات نمیشود چون که میزان ادعاها خارج از توان بررسی دانشپژوهان است و با رد هر ادعا، ادعای دیگری سر بر میآورد.
یکی از اهداف رشتهٔ [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] تشخیص نظریات و روشهای علمی از روشهای غیر علمی میباشد. برای مثال برخی از نظریهپردازان حوزهٔ فلسفهٔ علم مانند [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] اعتقاد دارند که یکی از معیارهای تمییز علم از شبه علم [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] ادعاهای مطرحشده میباشد. گزارههای شبه علم معمولاً ابطالناپذیر هستند، در حالی که ادعاهای علمی ابطالپذیرند.
پروفسور [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] ۷ نشانه هشداردهنده برای شبهعلم معرفی میکند که در ضمن به گفته وی میتوان آنها را در ادعاهای [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] یافت:
- فرار به رسانه: اصحاب شبهعلم، ادعاهای خود را مستقیما به رسانههای گروهی میبرند. صحت و سلامت علم وابسته به آن است که هر کشف تازه، در ابتدا به همتایان عرضه و توسط ایشان نقد شود. وجود ژورنالهایی دارای [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] دقیقا برآوردگار همین مقصود است. اصحاب شبهعلم اما این مرحله را دور میزنند و یافتهها و بافتههای خود را مستقیما به رسانههای عمومی میبرند. [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
- توطئهاندیشی: اصحاب شبهعلم ادعا میکنند که نهادهای دارای قدرت و ثروت زیادی پشت علم رسمی قرار دارند و با توطئه و حقکشی مانع از ابراز وجود و ارائه یافتههای ایشان میشوند. [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
- تکیه بر همهمه به جای پیام: شبهعلم بر یافتههای اتفاقی که در اندازهگیریهای علمی وجود دارند (و بهترین نمودار آنها در پزشکی، اثر دارونماست) تکیه میکنند و با ترفندهای آماری سعی میکنند که به جای پیام، همهمه را عمده کنند و به نتیجهگیریهای غیرمنطقی برسند. یافتههای علمی ایشان مبتنی بر تغییرات تصادفی و یافتههای مرزی اتفاقی در مطالعههاست. [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
- تکیه بر تکنگاری تجربههای شخصی: نقل تجربههای شخصی بهصورت تکنگاری ادعاها، راه زنده ماندن خرافات در عصر علم تجربی بودهاست. از همین روست که میگویند: «کشف بزرگ علم تجربی نه واکسن بودهاست و نه آنتیبیوتیک، بلکه کارآزمایی تصادفی شده دوسوکور بوده است!» در پزشکی مبتنی بر شواهد از «دادهها» استفاده میشود نه از نقل مدعیات فردی. شبهعلم اما افرادی را میآورد تا جلوی ما بنشینند و بگویند که مدعیات آنها را «شخصا تجربه کردهاند». [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
- تکیه بر قدیمی و باستانی بودن ادعا: اهالی شبهعلم بر این ادعا تکیه میکنند که صدها و بلکه هزاران سال پیش، باور مورد ادعای ایشان رواج داشته و موردتایید بزرگانی بودهاست و به درست یا غلط از شخصیتهای قدیمی شهیر یا مورد احترام، برای تایید خود نقلقول میآورند. [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
- کار در انزوا: اصحاب شبهعلم معمولا در انزوا کار میکنند، شفافیت را برنمیتابند و یافتههای خود را نیز معمولا در جمع خود و همایشها و رسانههای ویژه خودشان طرح میکنند. [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
- طرح کردن قوانین تازه برای طبیعت: اصحاب شبهعلم برای آنکه یافتهها و مشاهدههای ادعایی خود را توجیه کنند، «قوانین» تازه و بدیعی را برای طبیعت پیشنهاد میکنند. [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]