.:: تاریخچه و اطلاعات شهر های ایران ::.

[eMer@lD]

اسکله باسعیدو (قشم) واقع در روستای باسعیدو در بخش شهاب از توابع شهرستان قشم و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است.
«اسکلهٔ باسعیدو قشم» که تاریخ بنای آن به دوران سلطنت ساسانیان بر می‌گردد ، در آخرین مرز باختری جزیره قشم و در ۱۴۴ کیلومتری شهر قشم قرار دارد . در ۲ کیلوتری مرز شمال غربی آن، زمین صاف و خالی از سکنه‌ای وجود دارد. در کناره شمالی این زمین، اسکله‌ای رو به شمال بنا شده‌است. این اسکله از دوران ساسانی است و در دوره‌های بعد نیز از آن استفاده شده‌است. اسکله از سنگ‌های بزرگ رودخانه‌ای «قلوه سنگ و ملات گچ زنده» ساخته شده‌است. در دوره مغول نیز از چنین سنگ‌ها و ملاتی استفاده می‌شده اما در بناهای مغول، قلوه سنگ‌های کوچک‌تری به کار می‌رفته‌است. درازای اسکله، در هنگام مد ، ۵۳ متر و در زمان جزر حدود ۷۰ متر است. پهنای نخستین اسکله ، بین ۳-۴ متر که در مد تنها ۱٫۵ متر آن پیداست. در اواخر دوره تیموری و اوایل صفوی ، این اسلکه تعمیر شده و دو رویه خاوری و باختری آن را با دو دیوار به کلفتی ۲ متر و با سنگ‌های رودخانه‌ای تراشیده شده، روسازی و سپ سبا ساروج بندکشی کرده‌اند، به همین دلیل پهنای اسکله به ۶ متر رسیده‌است. این گونه تعمیر و روسازی، در دژهای تیموری لافت و آرامگاه پیر خضر، در بندرعباس نیز انجام شده‌است.







چاههای لافت واقع در بخش مرکزی شهرستان قشم و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است.
چاههای لافت یکی از جاذبه‌های گردشگری استان هرمزگان است. چاههای لافت که به (چاههای طلا) نیز معروف است، در پشت قلعه لافت و در داخل گودال مجاور قلعه وبر اساس تعداد روزهای سال کبیسه حلقه می‌باشند و برای جمع آوری آب باران حفر شده‌است برخی از محققین قدمت آنها را به دوران هخامنشی می‌رسانند . این چاههای در روستای لافت ودر کنار دریا واقع می‌باشند.

[eMer@lD]

غارهای خربس
غار خربس یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان قشم و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است. این غار در پانزده کیلومتری شهر قشم در سمت راست جاده قشم به روستای خربس وروستای درگهان قرار دارد . مهم‌ترین ویژگی آن که تعجب و شگفتی هر بیننده را بر می‌انگیزد ، معماری صخره‌ای موجود در آن است . در دل ارتفاعات روستای خربس ، آثار باشکوهی از معماری صخره‌ای دیده می‌شود که به عقیده برخی از محققین ، نیایشگاه پیروان میترائیسم و باپرستشگاه آناهیتا (خدای آب) بوده‌است .

عجایبی به نام تنگه چاه کوه در قشم
تنگه چاه‌كوه، پديده‌اى شگفت از فرسايش سنگ‌هاى رسوبى زمين، در جزيره قشم واقع شده كه كمتر معرفي شده و به همين دليل كمتر مورد بازديد گردشگران قرار گرفته است.
دره يا تنگه چاه‌كوه، در بخش شهاب از توابع شهرستان قشم، دره‌اى به عمق 100 متر، نمايشي از فرسايش سنگ‌هاى رسوبى است. اين دره در 70 کيلومتري شهر قشم و در کنار روستاي چاهوي شرقي، در بخش غربي ساحل شمالي جزيره قشم قرار دارد و يکي از مهمترين جاذبه‌هاي گردشکري جزيره قشم است.
اين دره‎ شگفت‌انگيز، در دل يک کوه سنگي يکپارچه که به شکل ضربدر برش خورده قرار دارد. چاه‌كوه در ابتدا عريض و با ديواره‎هاي بلند در برابر ديدگان مخاطب ظاهر مي‌شود، ولي به‌تدريج از عرض آن كاسته مي‌شود تا جايي كه عبور از ميان آن دشوار مي‎شود. اين درحالي است كه ارتفاع ديواره‌ها همچنان زياد است و به همين دليل داخل دره نور كمي وجود دارد.
اين دره از چهار سو چهار تنگه دارد که در جاهايي ديواره‌ها به هم مي‌رسند و فاصله دو ديواره از هم شايد به حدود نيم متر برسد. به نظر مي رسد اين دره و دره‌هاي مشابه اطراف آن مربوط به شكستگي‌هاي طاقديس بزرگي باشند كه بر ايجاد گنبد نمكي نمكدان هم نقش داشته است. جنس سنگهاي چاه‌كوه، از سنگهاي رسوبي موسوم به سنگهاي آهکي و مربوط به رشته کوه زاگرس مي‌شوند كه جزو يکي از سه گروه سنگهاي موجود در طبيعت (رسوبي و آذرين و دگرگوني) قرار مي‌گيرد.
در ديواره‎هاي دره چاه‌كوه، فرسايش آبي و انحلال، شيارهاي عميق و طويل، انواع حفره‎هاي عدسي، قاشقي و كروي شكل را حفر كرده‌اند. وجود شيارها و خطوط فرسايش موازي و همچنين حفره و طاقچه بر بدنه عمود اين دره و نيز وجود جوي‌هاي سنگي در کف دره، باعث شده تا تنگه چاه‌كوه به اعجاب تبديل شود. طرح‌ها و اشكالي كه روي ديواره‌هاي اين تنگه زيبا نقش بسته هر بيننده‌اي را تحت تاثير قرار مي‌دهد. اشكالي كه خيال‌انگيز و روياگونه‌اند و مانند آثار هنري ارزشمندي شده‌اند كه به دست هنرمند توانايي به‌وجود آمده‌اند.
باد، آب باران و بارش‌هاي سيل آسا و شديد، از مهمترين دلايل وجود اين حفره‌هاي زياد در ميان ديواره چاه‌كوه است. سنگهاي چاه‌كوه داراي آهک يا بي‌کربنات کلسيم است كه اسيد آب باران باعث حل شدن آنها و ايجاد شکاف‌ها و حفره‌هاي کوچکي در ميان آنها شده و اين حفره‌ها در طول چند ميليون سال بزرگتر شده و تبديل به دالانه‌هاي جالبي شده‌اند. در اين ميان، جاري شدن آب در زمان بارندگي، زيبايي اين دره را دو چندان مي‌کند.
دليل نامگذاري چاه‌کوه، وجود چاه‌هايي‌ است كه در ابتداي دره‌ حفر شده است. چند چاه كم‌عمق و کانال‌هايي براي هدايت آب، كه توسط اهالي روستاي چاهو حفر شده و زيبايي اين تنگه را دو چندان مي‌كند. از آنجا كه با توجه به گرم و خشك بودن منطقه، آب شيرين ذخيره شده ارزش بالايي دارد، اين چاه‌ها محل ذخيره آب باران است. اين كانال‌‌ها و چاه‌ها، قدمتي باستاني دارند و از زمان‌هاي دور براي تامين آب شيرين اهالي اين بخش از جزيره مورد استفاده قرار داشته است.
چاه‌كوه از جمله مناطق بسيار زيباي ايران است كه مي‌تواند گردشگران زيادي را به جزيره قشم جلب كند.

[eMer@lD]

خورهه ؛ شهر خورشید خبرگزاري ميراث فرهنگي ـ گردشگري ـ
ز خورهه برآمد يکي پهلوان دلير و خردمند و روشن روان
چو خورشيد تابان ميان يلان بلند اختري نام او اردوان
ساختار باستاني خورهه در روستاي زيبايي به اسم خورهه واقع شده است. از اين ساختار اکنون تنها دو ستون سنگي به ارتفاع 6 متر با سنگ‌بري‌هاي زيبا در بالاي آن باقي مانده است. به گفته باستان‌شناسان اين ساختار، خانه‌اي ييلاقي براي يکي از آزادان دوره اشکاني بوده‌است.
در دوره ايلخانيان بر روي ويرانه‌ها و خرابه‌هاي اين ساختار، گورستاني براي مسلمانان ساخته شده است. با حفاري‌هاي انجام شده، ديگر ديوارها و كف اين بنا از دل خاك بيرون آورده شده تا خاطرات زيباي دو هزار و اندي ساله اين ساختار، که در گذشته نيايشگاه و پرستشگاه تصور مي‌شد، دوباره زنده شود. براي حفاري بيشتر اسكلت‌هاي گورستان دوره ايلخاني ( حدود 600 سال پيش ) از اين ناحيه به گورستان مجاور منتقل مي‌شود تا ديگر زواياي تاريك اين ساختار شگرف روشن شود.
مجموعه معماري خورهه محلات که يک بناي اشکاني است 45 درجه به سمت شمال شرق منحرف شده و از اين جهت به چغازنبيل و معابد بزرگ ديگري چون اور و درگارا شباهت دارد. بررسي‌هاي باستان شناسان شباهت معماري اين مجموعه را با معماري بناي اشکاني ابوقبور بغداد نزديک مي‌داند.
در کاوش‌هاي باستان‌شناسي تعداد زيادي سفال و خمره پيدا شده است. کشف سفال‌هاي کلينگي(جرينگي) که ظرافت خاصي دارند، اثبات مي کند که اين خانه يک عمارت اربابي بوده است. .همچنين اين بررسي‌ها نشان مي‌دهد که اين عمارت با بناي اشکاني ابوقبور بغداد شباهت دارد. بررسي‌ها نشان مي‌دهد که ساکنان اين خانه، ساختمان را به قصد بازگشت ترک کرده‌اند. درب بنا با عجله و به وسيله سنگ و خمره هاي شکسته مسدود شده است اما ساکنان آن هرگز به آن بازنگشته‌اند. بررسي‌ها نشان مي‌دهد اين بنا با انقراض سلسله اشکاني متروک شده است و در دوره ساساني، يک گروه صنعتگر بر کناره آن تاسيسات کارگاهي داير کرده‌اند. در دوره اسلامي به‌ويژه ايلخاني نيز سطح تپه گورستان شده است. در اين گورستان چند کتيبه پيدا شده است که يکي از آنها وقف نامه و ديگري گفتاري از حضرت پيامبر (ص) است.
در نزديکي اين ساختار بركه‌اي زيبا قرار دارد كه تصاوير کشتزارهاي آفتابگردان مجاور درون آب آن جلوه‌اي ديدني دارد. بركه‌اي كه از آب دو چشمه زير سطحي تغذيه مي‌شود. نمك و املاح موجود در خاك جلوه‌هاي زيبايي در اطراف اين بركه ايجاد كرده ‌است. ديدن گل‌هاي آفتابگردان اطراف و قدم زدن درون اين کشتزارها و عكاسي از آنها لذتي است فراموش نشدني.

درياچه آب‌شوره

در نزدکي آثار باستاني خورهه مربوط به دوران اشکاني، يک درياچه آب شور قرار دارد که مردم محلي به آن آب‌شوره مي‌گويند. در قديم در اين محل يک چشمه کوچک قرار داشت که از آن آب شور و تلخ به صورت فوران‌هاي کوچک بيرون مي‌زد. آب اين چشمه با آب قناتي که در آن نزديکي است مخلوط مي‌شد و اين امر باعث شد بيشتر باغهايي که از آن قنات آبياري مي‌شدند خشک شدند. به اين دليل در حدود چهل و چند سال پيش کشاورزان و مردم خورهه تصميم گرفتند اين چشمه را خشک کنند.
سپس چندين کاميون خاک روي اين چشمه ريخته شد و مدتي اين چشمه خشک شد. اما پس از مدتي با توان بسيار بيشتر و مقدار آب خيلي زياد دوباره فوران نمود. در اينجا بود که براي مهار کردن اين آب محل چشمه خاکبرداري شد و به صورت يک درياچه کوچک و زيبا در آمد.
اينک مقدار ورودي آب دريآچه با مقدار خروجي آن در اثر تبخير برابر است و هيچ‌گونه آثار زيانباري براي کشاورزي و باغ‌داري منطقه ندارد. در محيط اين درياچه تا کنون هيچ جانداري به چشم نخورده است.

[eMer@lD]

هگمتانه ....

هِگمَتانه نام باستانی شهر همدان بود و معنایش «جای گرد آمدن مردمان».برخی هگمتانه را «دژ مادها» برگردان کرده اند.این شهر از نخستین شهرهای باستانی ایران امروزی است که ما از آن آگاهی داریم و همچنین پایتخت مادها بوده است.این نام را یونانیان اِکباتان می‌‌خواندند که یونانی شده هگمتانه است.هرودوت این شهر را ساخته دیااکو می‌‌داند و می‌‌گوید که هفت دیوار داشته که هر کدام به رنگ یکی از سیاره‌ها بوده اند.
امروزه عموم باستان شناسان، تپهٔ باستانی هگمتانه، واقع در مرکز شهر همدان را - که وسیع‌ترین تپه باستانی ایران است - بقایای ابنیهٔ کاسی، مادی، هخامنشی و بعد از آن می‌دانند. مساحت این تپه حدود ۳۰ هکتار می‌باشد، که با در نظر گرفتن بخش‌هایی که جزء محدودهٔ تپهٔ باستانی بوده، ولی اینک ساختمانهای مسکونی بر روی آن ساخته شده، به بیش از ۴۰ هکتار نیز می‌رسد.
این تپهٔ بیضی شکل، در داخل محدودهٔ شهر فعلی همدان در دو سوی خیابان اکباتان واقع شده‌است. «هگمتانه» یا «هنگمتانه» که به زبان پارسی قدیم به معنی محل تجمع بوده، ترکیبی از دو واژه «هنگ» به معنی «جا» و «متانه» به معنی «تجمع» است. این واژه در زبان یونان به صورت «اکباتانا» در آمده‌است و در کتیبه‌های عیلامی به صورت «آگ ماتونو» آمده‌است. برخی نیز معتقدند: «امدانه» یا «آمادای» که در کتیبه پلیسر پادشاه آشور آمده، به این محل اطلاق می‌شده‌است. «هگمتانه» در زبان ارمنی «اهمتان»، در زبان سریانی و پهلوی «اهمدان» و در گویش نویسندگان عرب «همدان» و در تورات «احتمانا» گفته شده‌است.
همچنین، سکه‌هایی از عهد ساسانی کشف شده که محل ضرب آنها «اهمتان» قید شده‌است. نخستین اشارهٔ مکتوب به نام مادها و سرزمین ماد، در سالنامهٔ بیست و چهارم سارل مانزر سوم (۸۳۶ قبل از میلاد) و سارگن دوم (۷۱۵ قبل از میلاد) بوده‌است که از این قوم و سرزمین آنان به نام «مادای» یا «آمادای» یاد کرده‌اند.

ساختار قلعه

اسکلت انسانی در موزه هگمتانه که به همان شکل کشف شده نگهداری می‌شودروایات مورخین یونانی نیز حاکی است که این شهر در دورهٔ مادها مدتها مرکز امپراتوری مادها بوده‌است و پس از انقراض آنها نیز به عنوان یکی از پایتخت‌های هخامنشی (پایتخت تابستانی و احتمالاً محل خزانهٔ آنها) به شمار می‌رفته‌است. گفته‌های هردوت مورخ یونانی، در قرن پنجم قبل از میلاد، مهم‌ترین ماخذ تاریخی در این مورد است. وی بنای اولیه این شهر را به «دایااکو» نخستین شهریار ماد نسبت می‌دهد (۷۲۸ قبل از میلاد). هردوت اوضاع سیاسی و اقتصادی نامناسب قوم ماد را در دستیابی دیااکو به قدرت موثر می‌داند.
دیگر مورخین یونانی چون پلی‌بیوس، کنزیاس، ژوستین و گزنفون نیز دربارهٔ هگمتانه مطالبی جمع آوری کرده‌اند. دیااکو پس از اینکه هگمتانه را به پایتختی خود برگزید، تصمیم به ساخت کاخی بزرگ و مستحکم، به صورت هفت قلعهٔ تو در تو، گرفت. به طوری که کاخ پادشاهی و خزانه، در درون قلعهٔ هفتم قرار داشته باشند. دیااکو به تقلید از رنگ آمیزی قصرهای بابلی دستور داده بود، کنگره‌های هر قلعه را به رنگی مخصوص در آورند.
به این ترتیب: رنگ کنگره‌های قلعه اول؛ سفید، دومی؛ سیاه، سومی؛ ارغوانی، چهارمی؛ آبی، پنجمی؛ نارنجی و کنگره در باروی داخلی؛ سیمین و زرین بودند. محیط بیرونی‌ترین دیوار قلعه، تقریباً به اندازهٔ حصار شهر آتن بوده‌است.
قصر شاهی، که در آخرین قلعهٔ درونی بر پا شده بود، دارای صدها اتاق بوده و مردم نیز خانه‌های خود را بیرون این قلعه‌ها و در کنار آن ساخته بودند. بنا به درخواست دیااکو، قوم ماد شهرهای کوچکی را که در آن می‌زیسته‌اند، رها ساخته و پایتخت را مورد توجه قرار دادند و در اطراف قلعه شاهی، خانه‌های خود را بنا کردند.
پلی بیوس مورخ یونانی (۲۰۴ تا ۱۳۲ قبل از میلاد) می‌نویسد: «در دامان کوه اورنت، («اورنت» یا «اورانتس» = الوند)، شهر هگمتانه با قلعه و ارگ مستحکم و حیرت‌آوری قرار گرفته و قصر شاهی در داخل آخرین قلعه آن استوار گردیده‌است. وضع ساختمانی، آرایش عجیب و تزئیناتی که در آن به کار رفته به نحوی بوده، که توصیف آن مبالغه‌آمیز به نظر می‌رسد. چوب‌هایی که در آن به مصرف رسیده، پوشیده از زر و سیم است. درها، ستون‌ها و رواقهای آن، با هزاران گونه کنده‌کاری و نقش و نگار آراسته شده‌اند. یک دیوار بی‌پیرایه و یک تیر عاری از زیور، در آن کاخ نیست. حتی کاشی‌هایی که زینت‌بخش «ازاره‌ها» و دیواره‌های درونی قصر است، با پوششی از آب نقره، سیم اندود گشته و همهٔ چوب‌ها از جنس سرو و کاج هستند.»
کنزیاس مورخ یونانی و پزشک معروف اردشیر دوم هخامنشی (۴۰۴ تا ۳۰۵ قبل از میلاد) می‌نویسد: ««سمیرامین» ملکهٔ آشور، پس از دیدن وضعیت شهر و موقعیت مناسب آن دستور داده، که برای او در آنجا کاخی بسازند و چون دیده‌است که در شهر نوساز کمبود آب وجود دارد، دستور داده تا با صرف هزینه‌ای گزاف، نهری ساخته و آب دریاچه‌ای را که در آن سوی کوه اورنت (الوند) است، به این شهر سرازیر نمایند.»

[eMer@lD]

دوران هخامنشیان

پس از انقراض مادها، هر چند هگمتانه مرکزیت نخستین را نیافت، ولی به جهت قرار گرفتن در مسیر راه شاهی، که پارسه (تخت جمشید) را به سارد متصل می‌کرد، به عنوان پایتخت تابستانی هخامنشیان مورد توجه خاص بود و از این رو آن را آباد کردند.در زمانی که داریوش سوم با اسکندر مواجه می‌شود، هگمتانه به صورت ویرانه‌ای بوده‌است. ولی داریوش سوم بنا به پیشنهاد یاران خود، دستور می‌دهد در میانهٔ شهر، کوشکی بزرگ که آن را ساروق می‌نامیدند، بسازند. در این کوشک، سیصد مخفی‌گاه برای گنجینه‌ها و دارایی‌ها بر پا شد و برای آن هشت درب آهنین ساختند، که همه دو اشکوبی (دو لختی) و هر اشکوب، به بلندای دوازده گز بود.
از جمله ویژگیهای شهر باستانی هگمتانه، معماری و طرح و نقشه منظم این شهر بوده، که در بین آثار باستانی به دست آمده کم‌سابقه‌است. آثار کشف شده حاکی از وجود یک شبکهٔ منظم و پیشرفتهٔ آب‌رسانی در شهر حکومتی مادها و پارت‌ها است. در فواصل بین کانالهای آب رسانی، معابری بر عرض ۵/۳ متر وجود داشته و کف این معابر، تماماً با آجرهای مربع شکل و منظمی، مفروش بوده‌است. تحقیقات نشان داده که در فواصل ۳۵ متری بین معابر، دو سری واحدهای ساختمانی قرار دارند، که هر کدام شامل یک حیاط مرکزی (هال) است، با اتاق‌ها و انبارهایی به صورت قرینه در گرداگرد آن. به شکلی که هر واحد ساختمانی، فضایی در حدود ۵/۱۷ * ۵/۱۷ متر را در بر می‌گیرد. معابر مذکور با عرض ۵/۳ متر و پی بندی آجری در بخش وسیعی از تپه گسترش داشته و جهت شمال شرقی به جنوب غربی دارند.
در طی ۱۰ فصل حفاری انجام شده از سال ۱۳۶۲ تا ۱۳۷۸، که حدود ۱۴۰۰۰ متر مربع از بقایای این شهر مورد کاوش قرار گرفت، یکی از کهن‌ترین دوره‌های تمدّن بشری نمایان شده‌است. همچنین یک حصار طولانی به ارتفاع ۹ متر و دو برج عظیم و کم‌نظیر در درون آن کشف شده‌است. از جمله کاوشهای علمی سال ۱۳۶۲ تا کنون که به سرپرستی آقای دکتر محمد رحیم صراف به انجام رسیده، منجر به شناسایی شهر بزرگی در دل تپه هگمتانه شده‌است.
همچنین ادامه کاوش‌ها، بخش‌هایی از حصار عظیم شهر به قطر ۹ متر و ارتفاع ۸ متر را آشکار ساخته‌است. این حصار در فواصل معین، دارای بر جهان عظیم بوده، که هگمتانه قدیم را در بر می‌گرفته‌است.
به طور کلی این تپه در طول یکصد سال اخیر بارها مورد حفاری باستان شناسان داخلی و خارجی قرار گرفته‌است. ضمناً در طول حفاریهای انجام شده، آثار ارزشمند و بی‌نظیری کشف گردیده، که اغلب متعلق به دوران هخامنشیان و نیاکان آنهاست.

لوح‌ها

لوح زرین به نام آریارمنه : این لوح از زرِ ناب و به ابعاد ۱۲ در ۸ سانتیمتر و دارای ۱۰ سطر به خط میخی است. «آریارمنه»، جدِّ داریوش اول است. بنا به اظهار نظر باستان‌شناسان، این لوح قدیمی‌ترین اثر تاریخی است ودر موزهٔ برلن آلمان نگهداری می‌شود.

لوح زرین به نام ارشام : ابعاد این لوح ۸ در ۱۳ سانتیمتر است. لوح به خط میخی واز دوره هخامنشینان بجا مانده‌است. این لوح در اختیار مجموعهٔ شخصی مارسل ویدال امریکائی است.
لوح زرین به نام داریوش دوم : این لوح از زرناب به ابعاد ۵/۲۰ در ۵/۱۸ سانتیمتر و خطوط نوشته شده ۲۳ سطر به خط میخی است. این لوح خارج از کشور بوده‌است که به‌وسیلهٔ موزه ایران باستان خریداری گردید و اکنون جزو گنجینه‌های موزه ایران باستان است. لوح دیگری به ابعاد ۲/۱۶ در ۱۳ سانتیمتر یافت شده که دارای ۲۹ سطر به خط میخی است و در سال ۱۳۳۱ خریداری شده و در حال حاضر در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود.

لوح زرین به نام اردشیر دوم : این لوح به نام اردشیر دوم پسر داریوش دوم هخامنشی و ابعاد آن لوح ۱۳ در ۱۳ سانتیمتر و دارای ۲۰ سطر به خط میخی است که در روی زر ناب حک گردیده‌اند.

دیگر اشیاء یافت‌شده

خمره‌هایی مخصوص غذا و آب که در موزه هگمتانه نگهداری می‌شوندکوزه‌ای شکسته، به جا مانده از دورهٔ خشایار شاه (پسر داریوش اول). این کوزه از نقره‌است که قطر دهانهٔ آن ۵/۷ سانتیمتر و ارتفاع آن ۱۲ سانیتمتر است. خطوطی میخی بر این کوزه نقره حکاکی شده‌است که برخی از کلمات آن باقی است و برخی دیگر روی تکه‌های شکسته شده بود و مفقود مانده‌است. این کوزهٔ دورهٔ هخامنشی که در خارج از کشور بوده‌است خریداری گردیده و در حال حاضر در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود.

بشقاب نقره‌ای با قطر دهانه ۲۰ سانتیمتر از دوره هخامنشی. این بشقاب در سال ۱۳۲۴ از طرف موزه ایران باستان خریداری و به کشور بازگردانده شد و در موزه ایران باستان تهران نگهداری می‌شود.

بشقاب یا جام نقره مربوط به دوره اردشیر اول. قطر دهانهٔ آن ۷/۲۶ سانتیمتر است. این بشقاب در اختیار موزهٔ مترو پولیتن نیویورک است. در لبهٔ داخلی بشقاب به خط میخی یک سطرطولانی نوشته شده‌است که ترجمهٔ آن این است: «اردشیر شاه بزرگ، شاه کشورها پسر خشایار شاه، خشایارشا پسر داریوش شاه هخامنشی [بود] که این جام سیمین را [برای] کاخ پادشاهی خود درست کرد.»

ظرف طلا که مانند کاسه‌ای است گود که رویهٔ بیرونی آن دارای برجستگهائی است. این نقوش از لبهٔ ظرف شروع شده و در وسط برآمدگی تکرار می‌شود. بین برجستگیها و لبهٔ بالائیِ ظرف یک سطرخط میخی نقره شده جمله‌ای به زبان پارسی باستان بابلی- عیلامی تکرار می‌شود و ترجمهٔ فارسی «داریوش شاه بزرگ» است. قطر دهانه ظرف ۴/۱۸ سانتیمتر و ارتفاع آن ۷/۱۰ سانتیمتر است. این کاسهٔ طلائی دورهٔ هخامنشی، گذشته از ارزش باستان‌شناسی‌ای که دارد می‌تواند از نظر هنر طلاکاری و ظرافت یکی از کارهای هنری منحصر به فرد محسوب گردد. این ظرف جزو مجموعهٔ گورگیان در نیویورک است.

پایهٔ ستون سنگی مربوط به اردشیر دوم. این پایه ستون مربعی است به طول ضلع ۹۳ سانتیمتر که از سنگ یک تکه ساخته شده؛ بطوری که مربع زیرین بزرگ‌تر و در روی آن مربع وسط شال ستون بصورت دایره روی مربع وسط قراردارد. در حاشیهٔ فوقانی مربع زیرین این ته ستون کتیبه‌ای به خط میخی کنده شده‌است که ترجمهٔ آن چنین است: «ستون سنگی کاخ آپادانا اردشیر بزرگ...پسر داریوش شاه هخامنشی...». از قرار معلوم این ته ستون سنگی پیش از سال ۱۳۱۴ در تپهٔ هگمتانه بدست آمده و تا سال ۱۳۲۸ دراخیتار ادارهٔ فرهنگ وقت (آموزش و پرورش) بوده‌است. سپس به موزهٔ ایران باستان تحویل داده شد و در حال حاضر در همان موزه نگهداری می‌شود.

ته ستون دیگری به نام اردشیر دوم هخامنشی. پایه ستونی از سنگ با ۷ سطر کتیبه به خط میخی مربوط به اردشیر دوم که در تپهٔ هگمتانه پیدا شد و درحال حاضر در تملک شخصی است در انگلستان. کتیبه‌ای که بر این ته ستون نوشته شده‌است از این قرار است: «اردشیر شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه کشورها، شاه این سرزمین، پسر داریوش شاه [که] داریوش پسر ارد شیر شاه [و] اردشیر پسر خشایار شاه [و] خشایارشا پدر داریوش شاه [و] داریوش پسر ویشتاسب هخامنشی [بودند]، این کاخ را به لطف اورمزد و ناهید و مهر مرا از همه بدی‌ها حفظ فرمایند و آنچه من ساخته‌ام از گزند و آسیب محفوظ دارند.»

[eMer@lD]

آرامگاه بو علی سینا و بابا طاهر در همدان

[eMer@lD]

[eMer@lD]

گنجنامه همدان

گنجنامه، در یکی از دامنه های کوهستان الوند و به فاصله 5 کیلومتری جنوب غربی همدان، در دوره مصفای عباس آباد قرار دارد.
در نزدیکی گنجنامه، چشم انداز زیبایی از آبشار گنجنامه و دره های سر سبز عباس آباد، تاریک دره و کیوارستان دیده می شود. تاریک دره نیز به دو شاخه تقسیم می گردد: در شاخه شرقی آن، تاسیسات پیست اسکی تاریک دره احداث شده است و در ضلع غربی تاریک دره، در خط الراس گردنه (گدوک)، جاده ماشین رو جدید با راه کاروان رو قدیمی یکی می شود. این دره عصر هخامنشیان، شروع جاده هگمتانه – استخر، معروف به “ جاده شاهی“ بوده، که هگمتانه را از طریق پیچ و خمهای تاریک دره، گدوک (دره)، ورد آورد علیا، شهرستانه، اشتران به تویسرکان، نهاوند، کرمانشاه، لرستان، تخت جمشید و فارس مرتبط می ساخته است. این راه، همچنین یکی از راههای ارتباطی همدان به غرب و جنوب کشور ( و میانرودان) یا بین النهرین (عراق امروزی) بوده است. به سبب آنکه هگمتانه، پایتخت تابستانی هخامنشیان بوده و در مسیر جاده شاهی قرار داشته است، داریوش اول هخامنشی پس از اتمام کار سنگ نبشه های بیستون، دستور نقر کتیبه کنونی گنجنامه را داده است. پس از او فرزندش خشایار شاه نیز به پیروی از او کتیبه ای در سمت راست و کمی پائین تر از سنگ نبشته پدر، بر جای گذارده است. ( حدود 500 سال ق – م)
هر یک از کتیبه های به سه زبان، در سه ستون و 20 سطر، بر روی صخره ای بزرگ حک شده اند، که در ستون دست چپ، متن فارسی باستان، ستون وسط؛ عیلامی یا شوشی و ستون دست راست کتیبه ها، به زبان بابلی یا اکدی و هر سه به خط میخی مادی یا هخامنشی می باشند. اولین واژه ستونی که به فارسی باستانی حک شده، کلمه “baga“ به معنی خداست.در تاریخ معاصر، ایران شناسان بسیاری در صدد ترجمه متون کتیبه های گنجنامه بوده اند، که “ اوژن فلاندن“ باستان شناس فرانسوی و “ پاسکال کست“ (1840 و 1841 میلادی ) دستیارش، از آن جمله اند. ولی عاقبت “ سر هنری راولینسن“ انگلیسی موفق شد، که رمز خط میخی پارسی باستان را کشف نماید و سرانجام این پندار مردم، که این کتیبه ها را راز مکتوب یک گنج پنهان تصور می کردند، با کشف رازهائی از تاریخ باستان این سرزمین تعبیر شد و اینک ترجمه سنگ نبشته داریوش هخامنشی:
خدای بزرگ است اهورامزدا که این سرزمین را آفرید، که مردم را آفرید، که شادی را برای مردم آفرید، که داریوش را شاه کرد، یگانه شاه از میان شاهان بسیار و یگانه فرمانروا از میان فرمانروایان بسیار. من (هستم) داریوش، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه کشورهای با ملت های بسیار، شاه این سرزمین بزرگ دور دست پهناور، پسر ویشتاسب هخامنشی.
متن هر دو کتیبه یکی است، فقط در کتیبه خشایار شاه به جای داریوش، خشایارشاه آمده و به جای ویشتاسب، داریوش و عبارت: “hyah maoistah baganam“ به معنی: “ که بزرگترین خدایان است،“ فقط در کتیبه خشایارشاه به جای داریوش، خشایارشاه آمده و به جای ویشتاسب“ داریوش و عبارت : “ hyah maoistatah baganam “ به معنی : “ که بزرگترین خدایان است،“ فقط در کتیبه خشایارشاه آمده است. این کتیبه ها از دیرباز تا کنون“ نامهای گوناگونی به خود گرفته اند.ابن فقیه همدانی، در سال 290 هجری، در کتاب “ اخبار البلدان“ از آن به عنوان “ تب نابر“ نام برده است و اسامی دیگر عبارتند از : “ سنگ نبشته“ “ “ نبشت خدایان“، کتیبه های الوند“ ، “ جنگ نامه“ و “ گنج نامه که دو نام آخر“ در سده های اخیر مصطح شده اند. این اثر طی شماره 92 مورخ 15/10/1310 در فهرست آثار تاریخی و ملی ایران به ثبت رسیده است.در سال 1373 نیز توسط شهرداری همدان، ترجمه های فارسی و انگلیسی هر دو کتیبه بر روی دو تخته سنگ خارا کنده کاری شده و در ضلع دیگر محوطه گنجنامه قرار داده شده است.

[eMer@lD]

غار چال نخجیر در نراق ، یک سازه متفاوت

خبرگزاري ميراث فرهنگي_ گردشگري_ غار چال نخجير نراق در 5 کيلومتري غرب شهر نراق در 34 درجه و 2 دقيقه طول شرقي و 50 درجه و 45 دقيقه عرض شمالي قرار گرفته و دهانه غار از سطح دريا حدود 1660 متر مي باشد.



اين غار قدمتي هفتاد ميليون ساله دارد. عامل اصلي و اوليه بوجود آمدن اين غار، گسل معکوسي است که در منطقه عمل کرده است و پس از گذشت ميليون ها سال به گونه کنوني خود در آمده است.
به عبارت ديگر مي توان غار موردنظر را از نوع تکتونيکي به حساب آورد و چگونگي تشکيل آن را به اين گونه روشن نمود که در اثر بوجود آمدن درزه ها و شکاف و در مواردي گسل در سنگها بوده و در مرحله بعدي،آبهاي حاصل از ريزشهاي آسماني که گاز کربنيک دار شده و خاصيت اسيدي پيدا کرده در شکستگيهاي سنگها نفوذ کرده و با انحلال کربنات کلسيم موجب گسترده تر شدن شکستگيها و در پايان پس از ميليونها سال آنچه هم اکنون مي بينيم پديد آمده استوب شرقي استان مرکزي با 70 ميليون سال قدمت يکي از زيباترين غارهاي طبيعي جهان به شمار مي رود. اين غار در منطقه اي به نام چال نخجير در حدود مابين نراق و دليجان واقع شده است. کارشناسان آن را مربوط به دوبه سوم زمين شناسي مي دانند و با توجه به مناظر کم نظير اهميت ويژه اي در امر جذب جهانگردان جهان دارد.
با توجه به قرار گرفتن غار در دامنه کوه دسترسي به آن بسيار آسان بوده و بازديدکنندگان به راحتي قادر به بازديد اين محل مي باشند. تنوع سنگ هاي موجود، سنگهاي کريستال با شکلهاي مختلف مثل آبشار ، زيبايي خاصي به غار داده است به طوري که هر بيننده اي را به شگفتي وامي دارد.
غار چال نخجير نراق داراي يک حوضچه بسيار بزرگ نيز مي باشد که به نوبه خود به ارزش آن افزوده است. اين غار در سال 81 در آثار ملي ايران به ثبت رسيده است. و برنامه هاي زيادي جهت ايجاد اماکن گردشگري در کنار غار تهيه شده است.
قرار گرفتن غار در کنار ابنيه تاريخي نراق يک محيط کاملا توريستي را بوجود آورده است و با اين تنوع مي توان به رونق صنعت گردشگري در منطقه اميدوار بود.

[eMer@lD]

اثر طبیعی و ملی غار چال نخجیر - گروه چکاد

غارچال نخجير در يازده كيلومتري شمال دليجان و در نزديكي روستاي نراق قرار دارد و اكنون زير نظر كارشناسان سازمان ايرانگردي و جهانگردي در حال آماده سازي جهت توريستي شدن مي باشد. غار چال نخجير در اواخر سال 1367 در اثر يك انفجار در نزديكي هاي دهانه آن توسط سازمان آب دليجان كشف گرديد.

خصوصيات غار چال نخجير

تا ششصد متري اول غار مسير مشترك و در امتداد جنوب به شمال مي باشد و بعد از آن داراي دو انشعاب مي شود يكي از انشعابات به طرف شمال شرق و ديگري به شمال غرب امتداد مي يابد طول كل هر كدام از شعب حدود يكهزار و سيصد متر است. از امتيازات غار مزبور افقي بودن كل مسير است.

تالارهاي متعدد و حوضچه هاي آب، راهروهاي طولاني، مسيرهاي مشكل در بعضي از نقاط و چكنده و چكيده هاي بلورين و بسيار متنوع و زيبا و حتي در نقاطي منحصر به فرد از خصوصيات آن است. حدود 95% از بدنه غار پوشيده از چكنده و چكيده است و فقط 5% باقيمانده سنگي ميباشد كه اين خود بر زيبايي غار مي افزايد. غار چال نخجير از تالارهاي مختلفي تشكيل شده كه كوچكترين آن به متر 3*5*20 و بزرگترين آن به متر 30*40*120 وسعت دارد. زيباترين تالار آن، تالار چهلستون نام دارد كه با انواع چكيده و چكنده هاي مختلف و رنگهاي خيره كننده پوشيده شده است. از ديگر تالارهاي اين غار مي توان تالار سفره عروس, درياچه، برزخ، باغ وحش، چهلچراغ و تالار زيبائيها را نام برد. شما میتوانید عکسهای زیبای این غار را از روی کروکی غارچال نخجیر مشاهده نمایید.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]


دهانه اصلی این غاردارای 10 متر عرض و بین 10 تا 40 متر ارتفاع است که هر بیننده ‌ای با گذر از این دهانه و ورود به غار به حیرت و تفکرفرو می ‌رود.

این غار دارای یک شاخه‌ اصلی و چند شاخه فرعی است که تا کنون توسط افراد محلی و غار نوردان مجرب در حدود 4 کیلومتر از آن شناسایی شده و پیش بینی می شود حدود 8 تا 10 کیلومتر عمق داشته باشد. تاکنون بالغ بر 2هزار متر فضای خشک در محوطه درونی این مجموعه شناسایی شده ‌است که عموما "کریستالیزه" بوده و تزئینات بلوری و اسفنجی کف، دیوارها و سقف آن از ناب ترین نمونه‌ های موجود جهان است. دست خلاق طبیعت طی میلیون‌ها سال با مدد از شرایط خاص‌ آب وهوایی ‌و جغرافیایی درون غار، دهلیزها، دالان ها، کریدورها، تراس ها و حوضچه‌ های بی ‌نظیری را به وجود آورده که بازتاب نور از منشورهای بلور"کلسیت" در کنار آویزه ‌های پر حالت آن هر بیننده ‌ای را متحیر و مبهوت می‌ کند.


در گنجینه شگفتی این غار اسرارآمیز ، سنگ‌ های تزئینی با اشکال متنوع مانند عقاب، لاک پشت، گوزن، انسان، کبوتر و تندیس های عظیم ‌الجثه بلورین ایجاد شده است که بیشتر آنان از جنس آهک است. وجود یک دریاچه در بخش انتهایی و زیردست غار که دیواره، سقف و پیکره ‌های اسرار آمیزآن را سنگ‌ های عجیب محاصره کرده، زیبایی زاید الوصفی به این غار داده ‌است.

تهویه ‌طبیعی هوای درونی غار در فصول تابستان و زمستان یکی دیگر از عجایب این غار شگفت انگیزاست، در تابستان خنک و در زمستان گرم است و هیچ گاه در این مجموعه بازدید کنندگان با کمبود اکسیژن روبرو نمی ‌شوند. رسوبات دولومیتی با رنگ آمیزی جاذب در جای ‌جای غارپتانسیل عظیمی ‌از اسفنج های بلورین و کریستاله، باغهای مرجانی و مخروط های گل کلمی شکل را خلق کرده است.


تالارهای "عروس" ، "گل کلمی" ، "آبشارگلی" ، "فرسنگ" و "هیولا" از جمله بخش های دیدنی این غار نادر و عجیب است.