نقش حجامت در تقويت سيستم ايمني بدن
يکي از اثرات منحصر به فرد و قوي حجامت، پيشگيري از سرماخوردگى هاي مکرر و انواع آلرژى است. توضيحات ذيل در اين مورد قابل دقت است : قسمتي از بدن که حجامت در آنجا انجام مي شود، ارتباط بسيار نزديكى با محل تجمّع سيستم لنفوييد و غدد لنفاوى دارد. در صورت نفوذ ميكروبها و هرگونه آنتىژن، سلولهاى ايمنى موجود در غدد لنفاوي به صورت بسيار قوى و شديد با عامل مهاجم به نبرد پرداخته، آن را مغلوب مىكنند. بنابراين وجود غنىترين و قوىترين سيستم لنفاوى در كنار مواضع حجامت باعث مىشود كه احتمال ابتلاء به عفونت و غلبهى ميكروب بر بدن از طريق موضع حجامت در حدّ صفر باشد و بر عكس تحريك سيستم ايمنى به وسيلهى حجامت باعث تقويت اين سيستم حياتى شود.
در طب رايج نه تنها هيچ روشى براى تقويت سيستم ايمنى بدن وجود ندارد، بلكه بسيارى از درمانهاى موجود از جمله تجويز داروهاى كورتونى باعث تضعيف عملكرد آن مىشود. بنابراين اثبات نقش حجامت در تقويت سيستم ايمنى از اهميت زيادى برخوردار بوده و تأثير آن را در درمان بسيارى از بيمارىها توجيه مىكند.
وجود قوىترين سيستم لنفاوى (ايمني) در كنار مواضع حجامت باعث مىشود كه احتمال ابتلاء به عفونت و غلبهى ميكروب بر بدن از طريق محل حجامت در حدّ صفر باشد و بر عكس تحريك سيستم ايمنى به وسيلهى حجامت باعث تقويت اين سيستم حياتى مي شود.
شواهدى كه به اثبات اين مدّعا كمك مىكند، عبارتند از:
1- ائمهى معصوم عليهم السلام در روايات متعدد حجامت را به عنوان وسيلهاى براى پيشگيرى از بيمارىهاى مختلف مطرح فرمودهاند. بديهى است، بدن موقعي در پيشگيرى از بيمارىها موفق است كه از سيستم دفاعى قوى برخوردار باشد.
2- زكرياى رازى در فصل پنجم كتاب جُدرى و حصبه، براى حجامت تأثيرى پيشگيرانه شبيه واكسيناسيون قائل شده و مىگويد:
« در احتراز از آبله قبل از ظهور و جلوگيرى از ازدياد آن بعد از بروز، مقتضى است كودكان و نوباوگان و جوانانى را كه آبله در نياوردهاند يا آنكه آبله مرغان گرفتهاند و همچنين كسانى كه مزاج آنها مستعد قبول آبله است، فصد و كودكان كمتر از چهارده سال را حجامت كنند.»
وى، همچنين مىگويد:
«...اما شيرخواران متجاوز از پنج ماه كه بدن آنها تر و تازه و سفيد و سرخ باشد را بايد حجامت كرد.»
اين نظر رازى كه براى پيشگيرى از ابتلاى كودكان زير چهارده سال به آبله، حجامت را توصيه كرده است، با فرضيهاى كه مكانيسم اثر حجامت را تقويت سيستم ايمنى بدن مىداند، كاملاً مطابقت دارد و چه خوب است كه امروزه با ريشهكن شدن بيمارى آبله، به تحقيق و بررسى اثر حجامت در پيشگيرى از ابتلا به ساير بيمارىهاى عفونى بپردازيم.
3- درمان زكام و آلرژى به وسيلهى حجامت:
از زكرياى رازى رسالهاى باقى مانده كه در آن سؤال شهيد بلخى را در مورد فردى كه مبتلا به زكام بوده، پاسخ داده است. رازى در اين رساله بعد از بيان فهرست طولانى از پرهيزهايى كه بايد مراعات شود و نيز بيان داروهاى گياهى مؤثر بر اين بيمارى، مي گويد در مواردى كه بيمارى شديد باشد بايد از حجامت نيز استفاده شود:
« اما كسانى كه رنج آنان از اين بيمارى افزون باشد، يعنى بدين گونه كه سوراخهاى بينى بسته شده و خارش داشته باشد و عطسه فراوان شده و آب از بينى فرو ريزد، بايد از چيزهايى شبيه به آنچه ياد شد و نيز از راه رفتن و عرق كردن در حمام و حجامت از فرو رفتگى پشت استفاده كنند...»
لازم به ذكر است كه براى درمان انواع آلرژى از نوعى حجامت خاص استفاده مىكنيم و اينجانب بيماران متعددى داشتهام كه بعد از ساليان متعدد مصرف داروهاى شيميايى و مراجعه به كلينيك آلرژى، هيچ نتيجهاى نگرفته اند، ليكن با انجام چند نوبت حجامت آلرژى، كاملاً بهبود يافته‌اند.
4- نقش حجامت در پيشگيرى از سرماخوردگى:
افرادى كه به طور منظم حجامت مىشوند، يا دچار سرماخوردگى نمىشوند و يا در صورت ابتلاء، بيمارىشان بسيار خفيف و زودگذر خواهد بود. اين حقيقتى است كه بسيارى از بيماران، شخصاً متوجه آن شده و به ما اعلام كردهاند كه اگر مثلاً سال گذشته چندين نوبت سرماخوردگى شديد داشتهاند، زمستان امسال كه حجامت كردهاند اصلاً سرما نخورده و يا بيمارىشان ظرف يک يا دو روز كاملاً خوب شده و علائمى چون تب و درد بدن نيز نداشتهاند. پروندهى بيماران درمان شده گواه روشنى است بر اين ادّعا كه حجامت با افزايش توان ايمنى فرد باعث غلبهى زودرس وى بر انواع ويروسهاى سرماخوردگى مىشود.
حال دقت بفرماييد كه اگر تنها همين يك خاصيت حجامت را در نظر بگيريم، فراگير شدن اين سنت اسلامى تا چه حد مىتواند مصرف انواع آنتىبيوتيك، آمپولهاى پنىسيلين، داروهاى مسكّن و تببر و انواع شربتهاى سينه را كه به وفور خصوصاً در فصل زمستان استفاده مىشوند، كاهش دهد و تا چه حد مىتواند بهرهى كارى دانشآموزان و شاغلين را كه به دنبال آنفلوآنزا بعضاً به مدت يك هفته بسترى مىشوند، افزايش دهد.
حجامت با افزايش توان ايمنى در فرد، باعث غلبهى سريع او بر انواع ويروسهاى سرماخوردگى مىشود.
لازم به ذكر است كه فرزندان بنده كه 8 و 5 سال دارند، از بدو تولد سرماخوردگى شديد نداشته و تاكنون هيچ يك از انواع داروهاى آنتىبيوتيك يا پنىسيلين را نيز دريافت نكردهاند. آنها را صرفاً سالى دو نوبت حجامت مىكنم و در سلامت كامل به سر مىبرند و تعجب مىكنيد اگر بگويم، برنامهى واكسيناسيون را كه براى همهى اطفال از بدو تولد انجام مىشود، براى آن دو انجام ندادهايم. فرزند اولم تا 9ماهگى واكسن دريافت كرده ولى دومى اصلاً واكسيناسيون نشده و از قضا از نظر تغذيه و رشد جسمى از اولى نيز سالمتر است.
5- تأثير حجامت در افراد پيوند عضو شده:
يكى از معدود موارد ممنوعيت انجام حجامت، افرادى هستند كه عضو پيوندى دارند. شرط موفق بودن عمل پيوند اعضاء، ضعيف نگاه داشتن سيستم ايمنى بيمار است. به همين منظور داروهاى متعددى به نام ايمونوساپرسيو را تجويز مىكنند تا سيستم ايمنى فرد همواره ضعيف بماند. اگر سيستم ايمنى بيمار به هر دليل تقويت يا فعال شود، خطر پس زدن عضو پيوند شده وجود دارد. انجام حجامت، از آنجايى كه باعث تقويت سيستم ايمنى مىشود، در بيماران پيوند شده خطرناك و ممنوع است.
به هر حال چنان چه فرضيهى تقويت ايمنى صحيح باشد كه شواهد زيادى هم براى آن وجود دارد، مىتوان اميدوار بود كه حجامت وسيلهى مناسبى براى درمان بسيارى از بيمارىهاى عفونى، سرطانها و نيز بيمارىهاى اتوايميون كه طب رايج در مقابل آنها درمانده است، باشد.
========================منبع :تبيان -کتاب طب اسلامي، گنجينه تندرستي (تاليف دکتر رضا منتظر-عضو هيئت علمي موسسه تحقيقات حجامت ايران)
حجامت
جواب بصورت نقل قول
