مصاحبه اختصاصی با امیر حسین فصیحی (مدیر پروژه بازی گرشاسپ) !
لطفا کمی خودتون رو برای ما معرفی کنید.
امیرحسین فصیحی هستم. دارای مدرک کارشناسی ارشد کامپیوتر از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی (USC) و کارشناسی مهندسی عمران از دانشگاه صنعتی شریف. متولد 1354، مدیر پروژه و یکی از برنامه نویسان بازی گرشاسپ.
چند وقته که در تخصصتون فعالیت میکنید؟
9 سال.
بهترین بازی دوران بچگیتون چی بود؟
Dragon Quest 3
از کی به فکر ساخت بازی افتادید؟
فکر ساخت بازی از وقتی که در مدرسه راهنمایی بودم شروع شد، التبه فقط فکرش.
برای رسیدن به هدفتون چقدر تلاش کردید و چه کارهایی انجام دادید که خیلی ها ممکنه نکرده باشن؟
کل تیم تولید بازی گرشاسپ از روز اول پروژه تا امروز تلاش بسیار بسیار زیادی انجام داده اند. تلاشی که پر از اراده، امید، سخت کوشی و صبر بوده است.
ممکنه خیلی ها الان برای شروع این کار هیچی ندونن، برای شروع پیشنهاد میکنید چیکار کنن؟
اگه هدف متخصص شدن در یک زمینه باشه، باید برای خودشون برنامه مطالعه خیلی جدی تنظیم کنن و انجام تعدادی پروژه کوچک شخصی هم خیلی کمک می کنه. پیوستن به تیم هایی که کار ساخت بازی انجام می دن هم با ارزش هست. اگه قصد تولید بازی باشه، حتما باید دوروبرشون بگردن و دوستانی که تو زمینه های مختلف بتونن بهشون کمک کنن را پیدا کنن و یک پروژه کوچک را شروع کنن با هم دیگه. در هر صورت مطالعه و یادگیری خیلی جدی همیشه باید در برنامه باشه، شاید مهمترین هنری که هر شخص باید از خودش نشون بده این باشه که بدونه چه کارهایی را نکنه و چه چیزایی رو نخونه، این صنعت به قدری بزرگ هست و مطلب برای یادگیری انقدر زیاده که به راحتی میشه غرق شد تو انبوه اطلاعات.
اگه بخواهید سخت ترین شغل های دنیا رو لیست کنید، بازی سازی در مکان چندم قرار میگیره!؟
سوالی خیلی سختیه، البته یک نکته خیلی خیلی مهم این هست که معمولا تمام کسانی که تو تیم بازی سازی کار می کنند عاشق کارشون هستند و همین امر باعث میشه که تمام سختی ها و چالش ها خوشایند باشه.
لطفا کمی راجع به انجین بازی برامون توضیح بدید.
موتور بازی گرشاسپ به زبان ++C نوشته شده و یک هسته قابل انعطاف داره و عمده قسمت هاش data driven هست به نحوی که طراحان بازی به راحتی بتونند کارشون را انجام بدن. یک ویراشگر هم کنار این موتور ساخته شده. این موتور از چند مولفه متن باز مثل OGRE برای گرافیک، OpenAL برای صدا استفاده می کنه و همچنین برای شبیه سازی فیزیکی از Nvidia PhysX استفاده می شه.
انجین چطور نوشته شد؟
ساخت این موتور از یک برنامه خیلی کوچک برای انجام چند تست شروع شد و به تدریج امکانات بیشتری بهش اضافه شد، چهار بار هم تا حالا کلا از اول نوشته شده.
چند درصدش ساخت بچه های ایران بود؟
قسمتی که در واقع موتور بازی محسوب می شه (تو شرکت به اسم زروان معروف هست) و ویرایشگر (ایرانویج) کلا ساخت بچه های ایران هست. مولفه های استفاده شده و کتابخانه هایی که عمدتا متن باز هستند هم که خب مشخص هست کار بچه های جهان هست.
ساخت انجین سخت تره یا ساخت بازی؟
خیلی بستگی به ویژگی های انجین و خود بازی داره، ولی بصورت کلی ساخت انجین معمولا نیاز به یک نگرش جامع گرا داره، چون انجین وقتی در واقع انجین میشه که قابل استفاده در پروژه های دیگه باشه، همین امر باعث سخت تر شدن کار برنامه نویسی می شه (نسبت به برنامه نویسی فقط برای یک بازی خاص). نکته دوم این هست که معمولا بدون ساخت بازی نمیشه فقط یک انجین ساخت، حتما باید تمام نکات لازم برای یک بازی توسط تیم طراحی انجین تجربه شده باشه. نکته سوم هم این هست که به هر حال ساخت بازی نیاز به کلی کار هنری و طراحی بازی و داستان و غیره داره که در مورد ساخت انجین اینها لازم نیستند. در نتیجه جواب یک کلمه ای به سوال شما یکم سخت هست.
انجینتون قابلیت خاصی هم داره؟
انعطافش برای طراحان بازی و وجود ویراشگر یکپارچه ای که بتونه داخل خودش بازی رو هم اجرا کنه از قابلیت های اصلی هستند.
اگه بخواهید همین الان گرشاسپ رو شروع کنید باز هم انجین مینویسید؟
ببینید، بحث خیلی این نبوده که یک انجین بنویسیم، ما بازی گرشاسپ را برای ساخت شروع کردیم و در زمان نوشتن برنامه ها، تا حدی برنامه نویسی کل گرا را مد نظر داشتیم تا جایی که عمده برنامه نوشته شده برای بازی های بعدی نیز قابل استفاده خواهد بود، به عبارتی اسم انجین هم میشه روش گذاشت. اگه بخواهیم دوباره شروع کنیم قطعا همین راه رو دوباره خواهیم رفت.
با توجه به انجین های خوبی که در حال حاضر موجوده مثل یو دی کی،یونیتی و تورک و طبق خبری که خوندم کرای انجین 3 (رایگان) برای ساخت بازی بعدیتون باز هم از انجین خودتون استفاده میکنید؟
همیشه تولید تکنولوژی در برابر خرید تکنولوژی در مهندسی نرم افزار مطرح می شه، ما هم همیشه انتخاب هی مختلف را بررسی می کنیم. تورک و یونیتی برای کارهای خیلی ساده مناسب هستند که هدف ما خیلی نیستند. یو دی کی هم از نظر قانونی در ایران نمیشه استفاده کرد، حتی اگه این مساله هم نبود در هر حال رایگان نیست و 25 درصد از فروش را باید به شرکت اپیک داد. وضعیت کرای انجین هنوز مشخص نیست. در هر صورت از نظر تکنولوژی و ابزار فعلا ما راضی هستیم و نکته خیلی مهم بهبود فرآیند تولید و نیروی انسانی هست که عمده اهداف ما برای آینده هستند.
بریم سراغ تاریخچه تیمتون و پروژه ای که تغییر کرد، منظورم سوشیانته!
پروژه سوشیانت از کی شروع به کار کرد؟
بصورت آزمایشی از مهر 1385
افراد گروه معمولا چطور بهتون ملحق شدن؟
اولی برادر یکی از همکاران بخش طراحی نرم افزار بود، بعدی از آگهی روزنامه اومد، سومی از یک دوست معرفی شد، چهارمی از آگهی روزنامه و بعدی ها هم با معرفی دوستان.
چی شد که تصمیم به تغییر داستان گرفتید؟
بنظر می آمد که داستان از نظر دریافت مجوز دچار مشکل بشه.
بعد از تغییر به گرشاسپ چند درصد از کارتون رو دوباره انجام دادید؟ منظورم اینه که چقدر از زحماتتون حروم شد؟
شاید 30 درصد کارهای هنری که انجام شده بود رو از دست دادیم و کل داستان رو.
آیا افراد گروه از سوشیانت به گرشاسپ تغییری کردن (کسی رفت؟ یا کسی اومد؟)؟
آرمان آرین برای داستان اضافه شد.
سوشیانت رو بیشتر دوست داشتید یا گرشاسپ رو؟
داستان سوشیانت خیلی خوب بود. شخصیت گرشاسپ ولی برای ما جذب تر هست.
برای ساخت گرشاسپ چند نفر بودید؟
الان 12 نفر تمام وقت و 10 نفری هم هستند که جاهای مختلف به ما کمک کردن.
به نظرتون کی تو گروه کارش رو بهتر انجام داد!؟
صحبت تو این زمینه خیلی زیاده و از خیلی جنبه ها قابل بررسی هست، توانایی، انگیزه، پشت کار، اخلاق حرفه ای و … جواب خیلی خیلی کوتاه پیمان مسعودی هست که انیماتور بازی بوده، پیمان سومین عضو تیم هست و از سه و نیم سال پیش تا الان با همون دقت و پشت کار به کاراش ادامه داده و هم استعداد خیلی خوبی داره و هم اخلاق حرفه ای و هم هر روز در حال یادگیری و پیشرفته. ولی در کل هم گرشاسپ بدون سیروس پورلطیفی (مدل ساز)، فهام نگینی (برنامه نویس)، سهیل دانش اشراقی (کارگردان هنری)، یاسر ژیان (برنامه نویس) و حسین حسینیان (طراحی بازی) ممکن نمی شد هرگز.
کدوم بخش کار براتون سخت تر بود (گرافیک،صداگذاری،ساخت انجین،هوش مصنوعی و در کل هر چیز دیگه)؟
همه بخشها چاش زیادی داشتن، سخت ترین قسمت ها مرز بین هر بخش هست.
بیشتر از همه برای چی تلاش کردید؟
تعریف فرآیند تولید مراحل. سه عنصر در ساخت بازی خیلی مهم هست، طراحی گیم پلی، ساخت مدلهای هنری و پیاده سازی فنی. هر کدام از این سه عنصر به تنهایی می تونن خوب باشند ولی مهم اینه که بدونیم برای بستن یک مرحله از کجا باید شروع کرد و ترتیبش چجوری باشه، بعضی وقتا یک محیط که از نظر هنری خیلی قشنگ هست شاید گیم پلی خوبی ازش در نیاد، گیم پلی خوب شاید از نظر فنی برای پیاده سازی مشکل داشته باشه. تعریف یک روش مناسب که بشه به هر سه ضلع این مثلث خوب پرداخت و یک بالانس بین جذابیت، زیبایی و پیاده سازی فنی ایجاد کردن چاش اصلی بود.
برای ساخت گرشاسپ حدودا چقدر خرج شده؟
نزدیک به 300 میلیون تومان.
نقش بنیاد در پروژه گرشاسپ چیه؟
بنیاد در پروژه گرشاسپ شریک هست. البته در کل هم بنیاد کارهای حمایتی از پروژه های بازی سازی انجام می دهد.
از بعضی ها شنیدم که میگن ظاهر گرشاسپ زیاد ایرانی نیست و استیلش تا حدودی به فرهنگمون نمیخوره، نظرتون در مورد این حرف چیه؟
گرشاسپ یک شخصیت اساطیری هست، به این معنی که به تاریخ خاصی تعلق نداره و واسه همین محیط ها و لباسها از دوره خاص تاریخی استفاده نکردن، اما اینکه همه چیز یک حس ایرانی داشته باشه در عین حال که فضا تخیلی و فانتزی هست از اهداف تیم هنری بوده. حرکت های مختلفی هم در انیمیشن های گرشاسپ هست که ایرانی هستند. بعضی های به ما گفتن که دیوها ایرانی نیستند، سوال ما هم این بود که دیو ایرانی چه شکلیه؟ جوابی نشنیدیم!
گرشاسپ 2 ساخته میشه؟
امیدواریم.
اگه پروژه بعدیتون گرشاسپ نباشه آیا پروژه دیگه ای دارید؟
بله، فعلا چند تا ایده هست که دارن بررسی می شن.
دوست دارید دیگه چه سبک دیگه ای رو تجربه کنید؟
کلا تیم ما علاقمند به اکشن، RPG و MMORPG هستند.
ساخت بازی بعدیتون رو کی شروع میکنید؟
به محض عرضه گرشاسپ در بازار. شاید بعد از یک هفته استراحت البته!
به کنسول ها فکر میکنید؟
تولید بازی برای کنسول عالی هست، مشکل اصلی عدم ارائه Dev-kit به ایران به خاطر تحریم هست، اگه راهی پیدا بشه که بتونیم از نظر قانونی بازی برای کنسول تولید حتما حتما این کار را خواهیم کرد.
خودتون چه کنسولی دارید؟ کدوم رو دوست دارید؟
PS3، کلا من به بازی های exclusive سونی علاقمند هستم و فعالیت تیم هایی که روی اون پروژه ها کار می کنند را هم دنبال می کنم.
بازی های دیگه ایرانی رو تجربه کردید؟
بله.
کدومشون رو بهتر دیدید و دوست داشتید؟
بازی شمشیر نادر و عصر پهلوانان بازی های خوبی هستند.
سطح پیشرفت بازی های ایران رو چطور میبینید؟
این چند سال اخیر اتفاقای خیلی خوبی افتاده، پیشرفت خیلی خوب بوده، ولی چند سال بعدی خیلی مهم هست، شاید خیلی مهمتر از این چند سال، می تونه سطح بازی ها تا همینجا بمونه و اگه چند تا اتفاق خوب بیفته هم میشه که ایران بتونه در سطح جهانی حرفی برای گفتن داشته باشه.
کی میتونیم امیدوار باشیم که بازی هامون با بازی های خاجی رقابت کنه؟
اگه چند پله صحیح برداشته بشه، می شه که حتی 5 سال دیگه کارای خیلی خوبی انجام بشه. ولی این پله ها خیلی حساس هستند. مثلا باید بازار داخلیمون کمی درست بشه، شرکت های ایرانی خیلی خوب و موثر کار کنند و یاد بگیرند، دولت کمی حمایت کنه، شرکت های خصوصی سرمایه دار حاضر به سرمایه گذاری در صنعبت بازی ها بشن و چند مورد دیگه.
گرشاسپ فقط تو ایران توضیع میشه؟
با توجه به صحبت هایی که با ناشران خارجی شده، به احتمال زیاد در سطح بین المللی هم توزیع می شه.
امکان داره داستان گرشاسپ جهانی بشه؟
ما که از آرزوهامون اینه که هر اثری از ایران جهانی بشه، داستانهای ایران، فیلم ایران، موسیقی، ادبیات غنی و اگه گرشاسپ هم بتونه نقشی داشته باشه که قطعا عالی هست. ولی برای تیم کوچک ما این اول راه بوده و ما فعلا انتظار زیادی نداریم و تازه اول مسیر هستیم.
تاریخ عرضه دقیق گرشاسپ مشخص نشده؟
در هفته آینده مشخص خواهد شد.
حدود قیمت بازی گرشاسپ چقدر خواهد بود؟
این مورد هم دقیقا مشخص می شه.
یه سوال صادقانه! بازی بازها از خرید گرشاسپ پشیمون نمیشن؟!!!!
اونهایی که انتظار دارن با God Of War 3 مقایسه بشه قطعا پشیمون می شن! البته شاید وقتی در نظر بگیرن که چقدر پول برای هر کدوم دادن، حتی اونها هم پشیمون نشن!
نظرتون درباره جوونای ایرانی چیه که تنهایی هم مدل میسازن، هم برنامه مینوسن و.... تا بازی بسازن؟
ارزش جوونای ایرونی رو وقتی خیلی خوب می فهمیم که خارج از ایران باشیم و ببینیم که اونجا کار چجوری انجام میشه. بچه های ایرانی خیلی با استعداد هستند، توانایی خیلی بالایی دارند و اونایی که انگیزه دارن هم یک تنه خیلی زحمت می کشن تا کارای خوبی انجام بدن. باید یه مقداری تو انجام کار بصورت تیمی بیشتر دقت کنند و یک مقدار هم روی اخلاق حرفه ای کار بیشتر تمرکز بشه.
در آخر حرفتون با خوانندگان این مطلب چیه؟
من امیدوارم که همه بازدید کنندگان شما که به تولید بازی علاقمند هستند به نحوی تو رشد این صنعت تو کشورمون بتونن کمک کنند. این صنعت در ایران نوپا هست و این شانس رو داره که پا بگیره و فضای خیلی خوبی برای تمام جوانان با استعداد ایرانی بوجود بیاد که در سطح جهانی مطرح بشن، ولی رسیدن به اون روز نیازمند کمک همه علاقمندانی هست که قلبشون برای این صنعت و ایران می تپه، فکر می کنم عمده بازدید کنندگان سایت شما تو این دسته قرار بگیرند.
خیلی ممنون که وقتتون رو در اختیار ما قرار دادید، امیدوارم موفق و سالم باشید و با سرعت بسیار بیشتری پیشرفت کنید، با آرزوی سلامتی برای همه اعضای گروهتون.
ممنونم و از زحمات شما هم تشکر می کنم.
-------------------------------------------------------------------
منبع:
حمزه شعبانی
Hamzeh_Shabani@yahoo.com
جواب بصورت نقل قول