بوها در زندگی ما نقش تعیین كننده ای دارند و باعث تحریك احساسات شده و تعادل روحی - روانی برقرار می كنند. بوی خوش با ایجاد هماهنگی بین جسم و روح، شرایط ویژه ای را برای ما پدید می آورد. عطر آگین كردن محل كار، منزل و ماشین علاوه بر خاصیت ضدعفونی و پاك كنندگی كه دارد، باعث برانگیختن عواطف و احساسات می شود. از نظر روان شناسی، بوها مهمترین عامل در بازگردانی یك خاطره یا حادثه در ذهن هستند.
تبلیغات وسیعی كه این روزها در خصوص «آروماتراپی» به گوش می رسد، باعث شده تا اروپاییان در برخورد با هرگونه بیماری كه منشأ روانی دارد قبل از مراجعه به پزشك به «آروماتراپی» رجوع كنند و از آن برای رفع اختلالات خواب، وسواس، تحریك پذیری، افسردگی و نظیر اینها استفاده نمایند.
در آروماتراپی هر فرد بنا به شرایط روحی و اجتماعی خود به استشمام عطر خاص نیاز دارد و نسبت به یك بوی خاص واكنش نشان می دهد و حتی احساساتش به تكاپو می افتند.
در میان بوهایی كه وارد مغر می شوند، آنهایی خوشایند انسان هستند كه بر سیستم عصبی مركزی اثر نموده و موجب ترشح مواد نوروشیمیایی مثل آندروفین، نورآدرنالین و آنكفالین - كه مسؤولیت شادی و سرخوشی فرد را بر عهده دارد - می شوند. آهنگ بویایی زمانی نواخته می شود كه سیستم بویایی فرد از بوی موردنظر اشباع شود و كاملاً مغز با آن به تطابق برسد.
● تركیبات عطر
در عطرهای استاندارد و مرغوب ۳۰ تا ۴۰ درصد از تركیبات اصلی آن از روغنهای گیاهی یا برگ و ریشه و ساقه های زیر زمینی معطر تهیه شده اند. در ادوكلنها ۱۰ تا ۲۰ درصد و در اسپریها فقط ۵ تا ۱۰ درصد از تركیبات معطر یافت می شود. در تولید عطر مواد شیمیایی معطر نیز به كار می روند كه وظیفه پیوند دادن و متصل كردن عطرهای گوناگون را بر عهده دارند.
تركیبات معطر موجود در عطر و ادوكلن در میان انواع گل و میوه و پوست و صمغ درختان پراكنده اند. در میان گلها؛ رز، مریم، میخك، یاسمن، رزماری و در میان برگها؛ ریحان و اكالیپتوس و از درختان؛ كاج، صنوبر و در میان مركبات، بهار نارنج، لیمو و پرتقال بیشترین میزان استفاده را در تولید عطر دارند. چربیهای حیوانی مثل مشك یا عنبر سائل نیز در تهیه عطر استفاده می شوند، ولی به دلیل ارزش اقتصادی فراوانی كه دارند، كمتر به كار می روند.
دكتر ماریا ترزا لوكرونی و فرانچسكو پادرینی در كتابی با عنوان «آروماتراپی» به تأثیرات شگرف بودرمانی بر سلامت جسم و ذهن اشاره كرده اند آنان همچنین افرادی را كه از این نوع رایحه ها استقبال می كنند، تحت نظر قرارداده و به شناخت تمایلات درونی و شخصیتشان پی برده اند.
زمانی كه در فرانسه، بهداشت فردی و محیطی كلمه ای نا آشنا بود و بیماریهای ناشناخته ای نظیر طاعون، آبله مرغان، و یا تیفوئید، مرگ را بر مردم تحمیل می كردند، پزشكان گیاهان معطر را تجویز می كردند و بر این عقیده بودند كه اگر چیزی بتواند بوهای نامطلوب را از بین ببرد باید قادر باشد در كاهش یا نابودی بیماریها هم مؤثر واقع شود.
● رایحه درمانی
بررسیها نشان می دهد، بوییدن رایحه درخت سدر، گل رز، یاسمن و چوب صندل برای رفع پرخاشگری و ستیزه جویی مناسب است.
انواع مختلف رایحه درمانی به شرح زیر است:
▪ كمك به افزایش حافظه: انواع مركبات، ریحان، نعناع، پونه وحشی، فلفل قرمز و چوب سر
▪ درمان سردرد: بابونه رومی، انوع اسطوخودوس و رز
▪ رفع اختلالات خلق و خوی: ریحان، شمعدانی، گل طاووسی، یاسمن، كاكائو، بابونه رومی، نرگس، انواع رز و اسطوخودوس
▪ رفع استرس و اضطراب: پونه كوهی، انواع بابونه، چوب رز، درخت سدر، دارچین، چوب صندل، یاسمن، لانگ ای لانگ و عطر بركاموت
▪ ضعف مدیریتی و عدم توانایی در انجام كارها: پونه، رزماری، بادرنجبویه، انواع نعناع و زنجبیل
▪ درمان كمرویی: روغن یاس، بهارنارنج و مرزنگوش
▪ شك و تردید: لیمو، گریپ فروت، انواع نعناع و چوب سرو
▪ رفع استرس و كابوس شبانه: بابونه رومی، اسطوخودوس، انواع رز، چوب صندل و بهارنارنج
▪ درمان وسواس: بابونه رومی، بهارنارنج و زنبق
▪ كاهش علایم افسردگی: بابونه رومی، ریحان، شمعدانی، گریپ فروت، انواع اسطوخودوس، ملیسا و بهارنارنج
▪ كاهش حواس پرتی: عطر لیمو، ریحان و ملیسا
▪ رفع افسردگی پس از زایمان: رز، چوب صندل و بهارنارنج
● چه عطری برای چه فصلی مناسب است؟
در میان رایحه ها بیش از هر چیز رایحه پرتقال، بهارنارنج، درخت كاج، چوب صندل و نعناع به دلیل خنك بودن، حس تازگی به به انسان منتقل می كنند و برای تابستان پیشنهاد می شود.
با اینكه بر روی شیشه عطر و ادوكلنها هیچ اثری از نوع تركیبات معطر آن دیده نمی شود، ولی شناسایی ویژگیهای روغنهای معطر كمك بزرگی به خرید عطر متناسب با سلیقه فرد می كند. به نظر می رسد این موضوع برای آنان كه هنوز نمی دانند چه عطری مناسب دوستان و اطرافیانشان است، بسیار جالب باشد.
▪ رز: به طور كلی افرادی كه این رایحه را می پسندند، بسیار عاشق پیشه بوده و از حس زنانگی بالایی برخوردارند.
▪ زنبق: رایحه ای جادو كننده كه نماد پاكدامنی و عفاف است. افرادی كه رایحه زنبق را می پسندند، افرادی جرأتمند محسوب می شوند.
▪ یاسمن: بوی یاسمن مناسب افرادی است كه از اعتماد به نفس بالا برخوردارند و البته بر عكس علاقه مندان به «رز» كه بیشتر تمایل به احساسات زنانه را از خود نشان می دهند، دوستداران رایحه یاسمن تمایلات مردانه دارند و این را از نحوه آرایش مو، لباس پوشیدن و طرز گفتارشان می توان فهمید. حتم داشته باشید بیشتر آدمهای با اراده عطری با رایحه یاسمن را انتخاب می كنند.
▪ میخك: بویی تند و تیز دارد؛ مثل ادویه و جزو رایحه های «spicg» شمرده می شود.
▪ ریحان: بوی گرم دارد و به یادآوری خاطرات كمك می كند و باعث هماهنگی بین روح و جسم می شود، به همین دلیل صلح و آرامش را به ارمغان می آورد.
▪ چوب صندل: رایحه شیرین دارد و مورد توجه آقایان بوده و باعث تعادل بین روح و جسم می شود و به كنترل هیجانات درونی نیز كمك می كند.
▪ نعناع: بوی خنك و تر و تازه نعناع باعث جلای مغز می شود. بسیار پرطراوت برای آدمهای عصبی و گرمایی است. برای آدمهایی كه حواس پرت هستند جزو بهترین داروهای «آروماتراپی» محسوب می شود.
▪ ملیسای هندی: عطری بسیار خنك كه رایحه لیمو نیز در آن استشمام می شود. به درمان اختلالات عصبی كمك می كند و از تنش و افسردگی می كاهد. ملیسای هندی عطری خنك در تابستان بویژه برای آنهایی است كه رانندگی می كنند یا پشت میز می نشینند.
▪ مشك: رایحه ای كه بیشتر در ادوكلنها یافت می شود و حس اعتماد به نفس را تقویت می كند.
▪ كندر: بویی گرم و شیرین دارد و نقش فراوانی در آرام سازی مغز ایفا می كند. كندر بهترین رایحه ای است كه در زمان مراقبه و مدیتیشن پیشنهاد می شود.
● چند نكته درباره خرید عطر
خرید «عطر» به دلیل هزینه نسبتاً سنگینی كه در بردارد برای همه مقدور نیست در حالی كه نوع ملایمتر و كم دوامتر آن با نامهای اسپری و ادوكلن به بهای ارزانتری به فروش می رسد.
استفاده از ادوكلن و اسپری برای روز، بویژه روزهای گرم بهتر است؛ زیرا عطر ملایمتری دارد. اسپری را از نوع عطری كه انتخاب كرده اید، می توانید تهیه كنید؛ چون از هر نوع اسانس عطر، اسپری آن هم موجود است.
نكته ای كه لازم به یادآوری است، اینكه عطر را نباید به دلیل گرانتر بودن یا مد روز بودن و یا تازگی نوع آن انتخاب كرد، چون عطر به هیچ یك از این مسائل ارتباطی ندارد و تنها چیزی كه در انتخاب آن مهم است و باید مورد توجه قرار گیرد، نوع پوست شما می باشد؛ زیرا یك نوع عطر روی پوستهای مختلف، بوهای متفاوتی دارد.
بنابراین به جای اینكه ببینیم دیگران از چه عطرهایی استفاده می كنند و یا گرانترین و تازه ترین عطری كه به بازار آمده، كدام است، بهتر است عطر را روی پوستمان آزمایش كنیم تا بتوانیم درباره آن داوری درستی داشته باشیم. برای آزمایش و انتخاب عطر، مقدار كمی از آن را روی مچ دست در ناحیه نبض بمالید، چند لحظه صبر كنید و سپس آن را ببویید، در آن زمان می توانید تصمیم بگیرید. اگر بوی عطر با پوستتان هماهنگ است، ولی می خواهید ملایمتر و یا ارزانتر باشد، اسانس، اسپری یا ادوكلن آن را تهیه و استفاده كنید.
اعظم طیرانی
روزنامه قدس
