چوب شناسی

1ـ چوب چيست ؟
تعريف چوب در فرهنگ لغات به گونه هاي مختلف آمده است . از جمله قسمتهاي سفت و سخت درخت ، آن قسمت از درخت كه در زير پوست قرار دارد ، آنچه از درخت ببرند براي سوزاندن يا ساختن اشياء چوبي بكار ببرند .
2ـ چوب و دستاوردهاي گياهي
چوب و دستاوردهاي گياهي از جمله مصالحي است كه از دوران پيشين به گونه اي طبيعي در اختيار و دسترس بشر بوده است . در بخش هايي كه جنگل و گياه فراوان بوده است مردمان از زمانهاي پيش از تاريخ از چوب و مصالح گياهي براي ساختن ابزارها و پناهگاه سود برده و خوراك خويش را نيز از فرآورده هاي جنگلي بر مي آورده اند . با آنكه به علت دائمي نبودن چوب و پوسيدن آن به مرور زمان آثار چنداني از وسايل و ساختمانهاي اوليه چوبي و گياهي به جاي نمانده است ولي باقي ماندن آثار معدود ساختماني و هنري چوبي از تمدنهاي مصر و ايران باستان نشان دهندة قدمت و رواج كاربرد مصالح چوبي در تاريخ اين تمدن هاست .
پـژوهشـها نشـان داده اسـت كه در دوران يـخ بندان شمـال اروپـا ، فـلات ايـران دورة پرباراني را مي گذرانده است . در اين دوران ، سرزمين ايران پوشيده از جنگلهاي انبوه بوده است حتي در زمان هخامنشيان نيز در بخش هاي بسيار از ايران جنگلهايي بوده است كه امروزه از آنها فقط تك درختاني باقي است . چوب از زمان باستان در ايران به صورت مصالح ساختماني در بخش هاي مختلف ساختمانها به كار مي رفته است . درخت سدر يكي از درختان خانوادة كاج است كه داراي چوبي بسيار سخت و خوشبوست . درخت سدر معمولاً‌ به بلندي بسيار تا حدود 40 متر رشد مي كند و ضخامت تنة آن گاهي به 3 متر و بيشتر مي رسد . اين چوب از قديم در جنگلهاي لبنان فراوان بوده و در كتابهاي مذهبي مثل تورات به آن اشاره شده است . ويژگيهاي فيزيكي چوب سدر چون سختي و بزرگي درخت سنگيني ويژه ( وزن مخصوص زياد ) و ضريب ارتجاعي بالا و نيز بدان روي كه بومي ويژه اش آنرا از گزند موريانه به دور مي دارد موجب گشت كه از قديم اين چوب در مصر ، بين النهرين و ايران مورد استفادة فراوان داشته باشد و هزاران سال به صورت آثاري چون تيرهاي چوبي قصرها و تابوتها سالم باقي بماند . چوب بلوط كه چنين مينمايد كه همان چوب ياكا است ، داراي ويژگي هاي فيزيكي عالي دوام و سختي زياد است و چنين پيداست كه در پاية ستونهاي كاخهاي هخامنشي به كار مي رفته است .
يکي از مصارف عمده چوب فشرده ممرز، در صنايع نساجي و به عنوان ماکو مي‌باشد. چوب فشرده در فرآيند متراکم کردن چوب در پرس گرم ساخته مي‌شود. در اين تحقيق اثر همزمان سه متغيير رطوبت اوليه چوب ، دماي پرس و درصد فشردگي بر خواص فيزيکي و مکانيکي چوب فشرده مطالعه گرديده است . هدف اين پژوهش تعيين بهترين شرايط ساخت چوب‌هاي فشرده به منظور دستيابي به بهترين خواص فيزيکي و مکانيکي بوده است . رطوبت چوب در دو سطح 15 و 25 درصد، دماي پرس در سه سطح 100، 150، 200 درجه سانتي‌گراد و درصد فشردگي در چهار سطح 10، 20، 30، 40 درصد متغيير بودند. بنابراين 24 تيمار به همراه يک تيمار شاهد وجود داشت . پس از ساخت نمونه‌هاي فشرده، برگشت ضخامت ، فشردگي باقيمانده، دانسيته، مقاومت به ضربه، MOE, MOR آنها تعيين شد و با تيمار شاهد مقايسه گرديد. نتايج نشان مي‌دهد رطوبت تاثير منفي بر خواص فيزيکي و مکانيکي چوب‌هاي فشرده داشته است . در سطح رطوبت 15 درصد، افزايش دما و درصد فشردگي باعث زياد شدن برگشت ضخامت و کاهش فشردگي باقيمانده نمونه‌ها شده است . در سطح رطوبت 15 درصد، نمونه‌هاي فشرده شده با دماي 100 درجه سانتي‌گراد MOR بيشتري از خود نشان مي‌دهند. تغييرات MOE بين تيمارهاي مختلف معني‌دار نبود و تيمارهاي داراي بالاترين مقدار مقاومت به ضربه نيز تيمارهاي با رطوبت 15 درصد و دماي پرس 100 درجه‌سانتيگراد بود. در نهايت تيمار 15/100/20 به عنوان تيمار داراي بهترين خواص مکانيکي و تيمار 15/100/10 به عنوان تيمار داراي بهترين خواص دينانيک تعيين گرديدند.
چوب، از نظر گیاه‌شناسی، بخش جامد و سخت زیر پوست ساقه درخت یا دیگر گیاهان چوبی است که به شکل بافت آوندی وجود دارد.
گرچه در باور عموم چوب تنها در درخت و بوته یافت می‌شود، از نظر علمی‌در همه گیاهان آوندی وجود دارد. در چوب مجراهای زیر قابل مشاهده اس ت:
1.بافت چوبی یا مجراهای چوبی، که شیره خام، آب و نمک‌های معدنی محلول را از ریشه به برگ‌ها و غنچه‌های هوایی می‌برد.
2.آوند آبکشی یا مجراهای لیبر، که غذای آماده برای برگ‌ها (شیره تولیدی) به شکل محلول از طریق آنها برای تغذیه بقیه گیاه به گردش در می‌آید.
مجراهای چوبی به‌وسیله سلولهای مرده و دیواره‌های چوبی شده بوجود می‌آیند. در هر دو حال پروتوپلاسم سلولی پدیدار می‌گردد و دیوارها به‌وسیله ته‌نشین شدن ماده لیگنین (که سختی چوب از آن است) افزایش می‌یابند.
سطوح تار و آوندی در نخستین سال رشد خود را در فاصله‌ای معین در بافت میان آوندهای چوبی و آبکشی قرار می‌دهند، این لایه کامبیوم نامیده می‌شود. کامبیوم به دو بخش درونی (آوند چوبی) و بیرونی (آوند آبکشی) تقسیم می‌شود. همچنانکه سلولهای پیر با رشد پیوسته تنه فرو می‌ریزند، لایه‌های تازه آوند آبکشی کار خود را انجام می‌دهند.
چوب بی گمان یکی از بهترین و سودمندترین مواد خام طبیعت است و بی آن بشر هرگز به سطح پیشرفت و رفاه کنونی نمی‌رسید.
چوب ابتدا، ماده‌ای حیاتی برای ساخت ابزارهای اولیه، خانه و قایق برای حرکت در رودها بود. سپس، برای ساخت اکثر اشیا و ابزارهای سودمندی که انسان قرنها برای پیشرفت زندگی خود به آنها متکی بود، به کار رفت. بخشی از تکنولوژی چوب بر اثر تلاش صنعتگران باقی مانده، ولی بیشتر آن ناچار از بین رفته و با مواد و روشهای دیگر که نتیجه انقلاب صنعتی بشر است، جایگزین شده است.
چوب تنها منبع طبیعی تجدیدپذیر است. نفت و زغال و دیگر معادن سرانجام روزی تمام خواهد شد، ولی جنگلی که خوب نگهداری شود (حتی گاه بدون نگهداری) بطور نامحدود به تولید چوب ادامه خواهد داد. چوب جایگاه برجسته‌ای در اقتصاد جهانی دارد. تولید سالانه چوب در جهان ۲۵۰۰ میلیون متر مکعب است. خواص فیزیکی و شیمیایی و نیز مکانیکی چوب آن را فعلاْ بی جانشین کرده است.
چوب یکی از قدیمی ترین و ابتدایی ترین مصالح ساختمانی موجود در طبیعت است که بشر در طول تاریخ از آن بهره برده است. چوب تنها مصالح ساختمانی است که از منبع قابل تجدید بدست می آید و از مصالح خوبی برای مناطق زلزله خیز می باشد.
داريوش در فرمان بنياد شهر شوش مى گويد: «تخته و چوب يکا از گاندرا و کرمانيا آورده شد)». واژه (يکا) در زبان فارسى همان درخت جگ است که چوبي قهوه اى رنگ و سخت دارد. از اين نقش برجسته قصر آپادانا در دوره هخامنشى آشکار مى شود که چوب را براى استفاده کاربردى و تزئينى در دوران مادها نيز به کار مي گرفتند. در قسمتى از اين نقش برجسته يک دربارى ماد در حال حمل يک صندلى چوبى مشاهده مى شود که مربوط به سده پنجم پيش از ميلاد است.
از جمله مهم‌ترین کاربرد های چوب، می توان به موارد زیر اشاره کرد :
استفاده از چوب برای اعضای باربر
استفاده از چوب برای نماسازی و تزئین
استفاده از چوب برای کارهای کمکی در ساخت و ساز، مانند قالب سازی، چوب بست و
نکته قابل توجه این است که در تعیین مشخصه های مکانیکی چوبها باید مواردی همچون ناهماهنگی چوب، مقدار رطوبت، نوع چوب، محل رویش، پهنی دایره سالانه، درجه حرارت، تعداد گره های روی چوب، شرایط نمونه گیری، شرایط لحظه ای آزمایش و دستورالعمل آزمایشی را در نظر گرفت.
مقاومت چوب به صورت مستقیم به ناهماهنگی خواص آن بستگی دارد. مقاومت کششی چوب در جهت عمود بر الیاف کمتر از آن در جهت الیاف می باشد. معمولاً چوب را به ندرت در جهت عمود بر الیاف تحت بار کششی قرار می دهند.
درباره مقاومت فشاری چوب، این مقاومت در امتداد تارها افزایش می یابد و هر چه چوب فشرده تر گردد ، مقاومت آن افزایش می یابد. بیشترین مقاومت چوب در حالت متراکم و زمانی که حجمی حدود ٣/١ حجم اولیه را داراست، به وجود می آید. گاهی اوقات در حالت متراکم چوب، می توانیم به ١٠ برابر مقاومت فشاری در جهت عمود بر الیاف برسیم. مقاومت چوب در جهت مایل بر الیاف تقریباً برآیندی از مقاومت آن در دو جهت عمود بر هم است. جهت تأثیر نیرو در مقایسه با جهت الیاف سه حالت دارد:
· نیرو در جهت الیاف ( در امتداد محور درخت )
· نیرو در جهت عمود بر الیاف
· نیرو در جهتی که با جهت الیاف، ایجاد زاویه کند.
· وسایل مورد نیاز جهت آزمایش:
· کولیس
· متر نواری
· سه عدد چوب با ابعاد گوناگون
· ترازو
· گرمچال
· دستگاه اندازه گیری مقاومت فشاری
· دستگاه اندازه گیری مقاومت خمشی
· کاربردهای چوب
· اگر بخواهیم کاربردهای چوب را خلاصه کنیم ، در سطح جهانی ، چوب یک ماده خام فراوان و تجدید شونده است که برای تولید انرژی و مواد شیمیایی بکار می‌رود . چوب همواره نقش مهمی را در تولید انواع وسایل به عهده داشته است که به مرور زمان ، اکثر آنها با مواد پتروشیمیایی جایگزین شده است . با وجود اهمیتی که مواد پتروشیمیایی دارند ، نباید فراموش کرد که منابع نفتی و فسیلی پایان پذیرند و قیمت آنها رو به افزایش است .
به علاوه ، نگرانی‌های زیست محیطی سبب شده است که به چوب و تبدیل شیمیایی آن به انواع سوخت و مواد شیمیایی ، توجه بیشتری بشود . در صنایع و موارد گسترده و گوناگونی کاربرد دارد، مانند: کشتی سازی ، هواپیما سازی ، صنعت حمل و نقل و بسته بندی ، کاغذ سازی ، ابریشم و چرم مصنوعی ، پارچه بافی ، فیلم سازی ، ساخت ابزار موسیقی و... .
چوب به عنوان یکی از مصالح ساختمانی در کلیه امور قابل استفاده مباشد و به علت برخورداری از تاب مناسب فشاری و کششی ، از آن علاوه بر مصارف روزمره ، برای ساختن پل‌ها و اعضای طاق‌های پوسته ای نیز استفاده می‌شود . چوب در تزئینات داخلی و خارجی ، به عنوان یکی از بهترین و زیباترین مصالح طبیعی به طراحان کمک شایانی می‌کند .
معرق چوب تلفيق و ترکيبي است از انواع چوبهاي خودرنگ، مواد و مصالحي مانند استخوان ، صدف ، روي ، مس ، عاج ، خاتم و غيره که در روي سطح چوبي ، نقشي را به وجود مي آورد . مواد و مصالحي که در ساخت معرق چوب به کار مي رود ، به دو گروه چوبي و غير چوبي تقسيم مي شوند :
1. مواد و مصالح چوبي : در معرق چوب از انواع چوب خودرنگ مانند گردو ، چنار ، عناب ، نارنج ، سنجد ، زبان گنجشک ، راش ، گلابي ، فوفل و بسياري از چوبهاي ديگر ، بنا به طرح مورد نظر و سليقه معرق کار انتخاب و استفاده مي شود .
2. مواد و مصالح غير چوبي : هنرمند معرق کار ، بنا به ذوق و سليقه خود و طرح کار مي تواند از مصالح ديگري مانند عاج ، استخوان ، صدف ، فيبرهاي مصنوعي ، خاتم ، مس و برنج استفاده کند .
ابزار و وسايل مورد نياز در ساخت معرق چوب
1. ميز کار : که بايد متناسب با قد معرق کار باشد .
2. تخته پيشکار : تخته اي کوچک و معمولاً نئوپان يا هفت لايي است که در جلوي آن شکافي به شکل هفت وجود دارد .
3. کمان اره : که اره مويي بر روي آن بسته مي شود .
4. اره مويي : تيغه اي برنده و بسيار ظريف است که اندازه هاي مختلفي دارد .
5. در معرق کاري ابزار و وسايل ديگري مانند چوبساي ، چکش، ميخ سايه، ميخ کش، تيزک و رنده به کار مي رود .
روش توليد معرق چوب
1. رنگ بندي : طرح مورد نظر را با توجه به رنگ ، بافت و جنس مصالح مورد استفاده در معرق ، رنگ بندي مي کنند .
2. علامت گذاري و خُرد کردن طرح : با توجه به رنگ بندي ، طرح مورد نظر را علامت گذاري و شماره گذاري نموده ، خرد کرده ، بر اساس نوع مصالح ، دسته بندي مي کنند . 3. برش کاري : هر قطعه طرح را با اره مويي به دقت مي برند .
4. جفت و جور کردن : همه قطعه هاي طرح را مطابق علامت گذاري ، کنار هم چيده، به يکديگر مي چسبانند ، سپس در محل مربوطه روي زير کار پرس مي کنند .
5. پر کردن زمينه با چوب : معرقي که زمينه آن با چوب پر مي شود ، معرق «زمينه چوب» نام دارد .
واژه منبّت از نبات به معني گياه، گرفته شده است و در اصطلاح به نقش برجسته و کنده کاري روي چوب گفته مي شود .


تاریخچه استفادهاز چوب
چوب ماده ای است کا به مرور زمان و با تاثیر عوامل جوی از بین می رود زيرا چوب ماده اي است، آسيب پذير که شرايط مختلف جَوّي، محيطي و گذشت زمان بر روي آن تأثير مستقيم و غيرمستقيم داشته، آن را فرسوده و به تدريج نابوده مي کند. بنابراين تاريخ و زمان مشخصي در مورد استفاده انسان از اين ماده در دست نيست . اما در سخنان و نقشواره های ایرانیان باستان شواهدی وجود دارد که از چوب در ساخت وسایل استفاده کرده اند . همانطور که گفته شد داريوش در فرمان بنياد شهر شوش مي گويد: «تخته و چوب يکا از گاندرا و کرمانيا آورده شد». واژه (يکا) در زبان فارسي همان درخت جگ است که چوبي قهوه اي رنگ و سخت دارد. از اين نقش برجسته قصر آپادانا در دوره هخامنشي آشکار مي شود که چوب را براي استفاده کاربردي و تزئيني در دوران مادها نيز به کار مي گرفتند. در قسمتي از اين نقش برجسته يک درباري ماد در حال حمل يک صندلي چوبي مشاهده مي شود که مربوط به سده پنجم پيش از ميلاد است . در زمان ساسانيان نیز استفاده از چوب در ساختمان رواج بسيار داشته است. به ويژه استفاده از کلافهاي چوبي در ميان ديوارها به منظور استحکام بخشيدن رايج بوده است . بنابراین می توان از چوب به عنوان ماده اولیه ساخت و ساز خانه و وسایل دیگر نام برد همچنین امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته خانه های خود را با چوب می سازند و این نشانه آن است که چوب نسبت به آجر و بتون و سیمان و ... دارای برتری های زیادی می باشد

نوشته شده توسط محمدرضا محمدی

اگر بخواهیم کاربردهای چوب را خلاصه کنیم ، در سطح جهانی ، چوب یک ماده خام فراوان و تجدید شونده است که برای تولید انرژی و مواد شیمیایی بکار می‌رود . چوب همواره نقش مهمی را در تولید انواع وسایل به عهده داشته است که به مرور زمان ، اکثر آنها با مواد پتروشیمیایی جایگزین شده است . با وجود اهمیتی که مواد پتروشیمیایی دارند ، نباید فراموش کرد که منابع نفتی و فسیلی پایان پذیرند و قیمت آنها رو به افزایش است .
به علاوه ، نگرانی‌های زیست محیطی سبب شده است که به چوب و تبدیل شیمیایی آن به انواع سوخت و مواد شیمیایی ، توجه بیشتری بشود . در صنایع و موارد گسترده و گوناگونی کاربرد دارد، مانند: کشتی سازی ، هواپیما سازی ، صنعت حمل و نقل و بسته بندی ، کاغذ سازی ، ابریشم و چرم مصنوعی ، پارچه بافی ، فیلم سازی ، ساخت ابزار موسیقی و... .
چوب به عنوان یکی از مصالح ساختمانی در کلیه امور قابل استفاده مباشد و به علت برخورداری از تاب مناسب فشاری و کششی ، از آن علاوه بر مصارف روزمره ، برای ساختن پل‌ها و اعضای طاق‌های پوسته ای نیز استفاده می‌شود . چوب در تزئینات داخلی و خارجی ، به عنوان یکی از بهترین و زیباترین مصالح طبیعی به طراحان کمک شایانی می‌کند .
- معرق کاری
معرق چوب تلفيق و ترکيبي است از انواع چوبهاي خودرنگ، مواد و مصالحي مانند استخوان ، صدف ، روي ، مس ، عاج ، خاتم و غيره که در روي سطح چوبي ، نقشي را به وجود مي آورد . مواد و مصالحي که در ساخت معرق چوب به کار مي رود ، به دو گروه چوبي و غير چوبي تقسيم مي شوند :
1. مواد و مصالح چوبي : در معرق چوب از انواع چوب خودرنگ مانند گردو ، چنار ، عناب ، نارنج ، سنجد ، زبان گنجشک ، راش ، گلابي ، فوفل و بسياري از چوبهاي ديگر ، بنا به طرح مورد نظر و سليقه معرق کار انتخاب و استفاده مي شود .
2. مواد و مصالح غير چوبي : هنرمند معرق کار، بنا به ذوق و سليقه خود و طرح کار مي تواند از مصالح ديگري مانند عاج، استخوان، صدف ، فيبرهاي مصنوعي ، خاتم ، مس و برنج استفاده کند .
ابزار و وسايل مورد نياز در ساخت معرق چوب
1. ميز کار :که بايد متناسب با قد معرق کار باشد.
2. تخته پيشکار :تخته اي کوچک و معمولاً نئوپان يا هفت لايي است که در جلوي آن شکافي به شکل هفت وجود دارد.
3. کمان اره :که اره مويي بر روي آن بسته مي شود.
4. اره مويي :تيغه اي برنده و بسيار ظريف است که اندازه هاي مختلفي دارد.
5. در معرق کاري ابزار و وسايل ديگري مانند چوبساي، چکش، ميخ سايه، ميخ کش، تيزک و رنده به کار مي رود.
روش توليد معرق چوب
1. رنگ بندي :طرح مورد نظر را با توجه به رنگ، بافت و جنس مصالح مورد استفاده در معرق، رنگ بندي مي کنند.
2. علامت گذاري و خُرد کردن طرح :با توجه به رنگ بندي، طرح مورد نظر را علامت گذاري و شماره گذاري نموده، خرد کرده، بر اساس نوع مصالح، دسته بندي مي کنند.
3 . برش کاري :هر قطعه طرح را با اره مويي به دقت مي برند.
4. جفت و جور کردن :همه قطعه هاي طرح را مطابق علامت گذاري، کنار هم چيده، به يکديگر مي چسبانند، سپس در محل مربوطه روي زير کار پرس مي کنند.
5. پر کردن زمينه با چوب :معرقي که زمينه آن با چوب پر مي شود، معرق «زمينه چوب» نام دارد.
-منبت کاری
واژه منبّت از نبات به معني گياه، گرفته شده است و در اصطلاح به نقش برجسته و کنده کاري روي چوب گفته مي شود .
وسایل مورد استفاده در منبت کاری
1. مغار
2. چکش چوبي (تخماق)
3. ديگر وسايل و ابزار
مغار: تيغه اي است فولادي با دسته چوبي يا پلاستيک فشرده که در مقابل ضربه، مقاوم است. مغارها به چهار گروه تقسيم مي شوند :
مغارهاي تخت :که تيغه اي تخت با لبه برش صاف دارد و براي دوربري خطوط و کنده کاري زمينه منبّت استفاده مي شوند . مغارهاي نيم واز : که داراي تيغه اي ناوداني شکل با لبه برش هلالي است و براي دوربري قسمتهاي منحني شکل و ساخت و ساز استفاده مي شود . مغارهاي لگويي : با تيغه اي ناوداني شکل و لبه برش نيم دايره است و از آن براي دوربري قسمتهاي دايره اي شکل و ساخت و ساز نقوش استفاده مي شود . مغار شفره : با تيغه اي ناوداني با لبه برش به شکل هفت است و از آن براي شيار زدن و دوربري اوليه نقوش استفاده مي شود . چکش چوبي وسيله اي است که از يک دسته و يک سر چوبي درست شده و منبت کاران براي ضربه زدن به سردسته مغار از آن استفاده مي کنند .
مراحل توليد منبت
1. انتخاب و آماده نمودن طرح و قطعه چوب مناسب براي منبت کاري
2. انتقال طرح روي چوب : که از طريق چسباندن طرح روي چوب، طراحي مستقيم، کپي کردن طرح، گرده کردن طرح روي چوب مورد نظر انجام مي گيرد .
3. دوربري : براي شکل گيري نقش منبت، ابتدا دوربري و سپس زمينه ي اطراف نقوش را کنده کاري مي کنند .
4. کنده کاري : با استفاده از مغاز تخت ، ابتدا چوب اضافي کناره هاي زمينه کار و در نهايت چوب اضافي بخشهاي مياني زمينه را برمي دارند .
5 . ساخت و ساز و روسازي : پس از تراشيدن زمينه کار ، با مغار مناسب، ساخت و ساز را شروع مي کنند .
- تاریخچه استفادهاز چوب
چوب ماده ای است کا به مرور زمان و باتاثیر عوامل جوی از بین می رودزيرا چوب ماده اي است، آسيب پذيرکه شرايط مختلف جَوّي، محيطي و گذشت زمان بر روي آن تأثير مستقيم و غيرمستقيمداشته، آن را فرسوده و به تدريج نابوده مي کند. بنابراين تاريخ و زمان مشخصي درمورد استفاده انسان از اين ماده در دست نيست . اما در سخنان و نقشواره هایایرانیان باستان شواهدی وجود دارد که از چوب در ساخت وسایل استفاده کرده اند . همانطور که گفته شد داريوش در فرمان بنياد شهر شوش مي گويد: «تخته و چوب يکا ازگاندرا و کرمانيا آورده شد». واژه (يکا) در زبان فارسي همان درخت جگ است که چوبيقهوه اي رنگ و سخت دارد. از اين نقش برجسته قصر آپادانا در دوره هخامنشي آشکار ميشود که چوب را براي استفاده کاربردي و تزئيني در دوران مادها نيز به کار مي گرفتند. در قسمتي از اين نقش برجسته يک درباري ماد در حال حمل يک صندلي چوبي مشاهده مي شودکه مربوط به سده پنجم پيش از ميلاد است . در زمان ساسانيان نیز استفاده از چوب درساختمان رواج بسيار داشته است. به ويژه استفاده از کلافهاي چوبي در ميان ديوارها بهمنظور استحکام بخشيدن رايج بوده است . بنابراین می توان از چوب به عنوان ماده اولیهساخت و ساز خانه و وسایل دیگر نام برد همچنین امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفتهخانه های خود را با چوب می سازند و این نشانه آن است که چوب نسبت به آجر و بتون وسیمان و ... دارای برتری های زیادی می باشد .

- وسایل کارگاه چوب 1
برای کار در کارگاه چوب و برای تبدیل مواد اولیه (مانند: گرده بینه درخت ، نوپان ، فیبر ، تخته چند لایی و غیره ) به کالای مورد نیاز مصرف کننده (مانند: مبل ، میز ، در ، پنجره و غیره ) به وسایلی در کارگاه نیاز می باشد .
میز کار : برای اینکه بتوان در کارگاه بطور ایستاده با تسلط کامل و خستگی کمتر روی قطعات کوچک کارهایی مثل خط کشی و برشهای نیاز به حالت ایستاده از میز کار استفاده می کنند . میز کار باید سنگین باشد تا هیچ لرزشی هنگام کار با آن نداشته باشد .
عمومی ترین وسایل اندازه گیری و اندازه گذاری: ((1- خط کش فلزی ، برای اندازه گیری های ضخامت و طول کوتاه 2- گونیای ساده ، برای اندازه گیری زاویه های مختلف 3- پرگار ، برای اندازه گیری قطرهای داخلی و خارجی 4- میکرومتر ، برای اندازه گیری وسایل مکانیکی یا قطعات مکانیکی مثل ورق و صفحات نازک با دقت 1/100 میلیمتر 5- کولیس ، برای اندازه گیری قطر داخلی و خارجی و عمق 6-متر نواری ، عمده ترین وسیله دراندازه گیری طول چوب که در هر یک متر اندازه گیری یک میلیمتر خطا دارد 7-خط کش تاشو ، برای اندازه گیری های طول به کار می رود 8- چرخ اندازه گیری ، برای اندازه گیری پستی و بلندی ها و سطوح قوس دار به کار می رود 9- خط کش تیره دار ، برای یک ضخامت کردن و ضخامت کردن رو و نر و خط کشی اتصاهای « فوق زبانه ، کم زبانه ، نیمانیم» 10- گونیای تا شو ، برای اندازه گیری زاویه های 45 و 90 درجه)) . واحد ستاره برای درست بودن سطح و لبه کار که حالت کج و پیچیده نداشته باشند استفاده می شود .
اره : اره وسیله ای برای برش می باشد . اره ها بر حسب نوع کار با آنها به دو نوع دستی و ماشینی تقسیم شده است .
اره دستی : از دندانه ( برای برش ) ، دسته ( برای هدایت ) ، تیغه ( برای استحکام ) تشکیل شده است که به چند گونه از آن اشاره می کنیم ؛ 1- اره برش طولی 2- اره برش عرضی 3- اره پشت دار 4- اره نوک گرد بر 5- اره ظریف بر 6- اره گرات 7- اره روکش بر 8- اره کمانی و غیره .
اره ماشینی : به صورت یک دستگاه کامل با تمام وسیله های مورد نیاز که قدرت برش آن توسط موتور سیم پیچی یا باد فشرده تامین می شود . که به صورت برقی و پنماتیکی وجود دارد . چند گونه از اره های ماشینی : 1- اره فلکه ( نواری ) 2- اره چند کاره 3- اره عمود بر 4- اره درز کن 5- اره گرد( دایره ای) 6- اره موتوری و غیره .
رنده : وسیله برای رندیدن و تسطیح سطوح چوب و یک ضخامت کردن چوب می باشد که بر حسب نوع کار با آنها به صورت دستی و ماشینی وجود دارد .
رنده دستی : رنده دستی از چهار قسمت (1 - بدنه 2- تیغه 3- کوله رنده 4- گوه ) تشکیل شده است و چند نوع از آنها عبارتند از : رنده آهنی ، رنده دو تیغ ، رنده قاچی ، رنده خشی ، رنده بال کبوتری ، رنده بغل و غیره .
رنده ماشینی : چنانچه عمل تسطیح کردن سطوح الوارها و چوبهایی که با رنده دستی امکان رندیدن ندارند وجود داشته باشد از رنده ماشینی استفاده می کنیم . چند نوع از آنها عبارتند از : رنده دستگاهای چند کاره ، گندگی ( کپی بردار ) ، رنده بلند دستگاه و غیره .
چکش: از چکش برای اعمال ضربه به وسایلی مانند (میخ ، مقار ، رنده ، قطعات فلزی و... ) استفاده می شود . انواع چکش ها : چکش چوبی ، چکش پلاستیکی ، چکش فلزی ، چکش لاستیکی و ... .

بسمه تعالی

توسكا : Alnus

دو گونه توسکاي قشلاقي و ييلاقي به نام هاي علمي Subcordate Alnus و Glutionose Alnuse در ايران وجود دارد. نام هاي محلي توسکا، تسکا و توسهاست.
چوب درون نامشخص، رنگ کرم مايل به قرمز، دواير ساليانه پهن با حدود نسبتامشخص و موجدار در مقطع عرضي و پره چوبي آجري شکل قرمز رنگ در مقطع شعاعي و دوک هايظريف (پره ها) در مقطع مماسي از خصوصيات ظاهري چوب است. چوبي نيمه سنگين تا سبک استکه به دليل پرداخت و رنگ پذيري شکاف خوري و ابزار خوري خوب در صنعت مبلمان مصرفدارد ولي کم دوام بوده که البته در آب دوام قابل توجهي دارد. بيشترين ميزان فروش رادر بازار چوب فروشان پس از راش را داراست که البته در حال حاضر مهمترين مورد مصرفآن طبق آمار موجود در کارخانجات تخته لايه سازي آن در برابر آب در ساختن بناهاي آبينيز مصرف ميشود. قيمت چوب توسکا به صورت الواري در سال بوده است.


راش : Brich

نام علمي اين چوب Fagus orientalis نام فارسي و بومي راش و مرس و نامانگليسي آن Beech است. از خواص ظاهري چوب راش درون نامشخص و به رنگ کرم مايل بهقرمز است.
دواير ساليانه فشرده و در نتيجه در مقاطع طولي داراي خطوط کم و بيشمشخص ناشي از آن است. از بارزترين خصوصيات شايد بتوان به پره هاي چوبي در مقاطعطولي اشاره کرده که در مقطع شعاعي به پرمگس و در مقطع مماسي به دوک معروفند و اينپره ها به صورت لکه هاي قرمز ديده ميشود. چه بسا گاهي اين پرمگس هاي زيبا عيب محصوبميشوند چرا که به عقيده نجاران اين بخشهاي چوب پس از رنگ کاري سياه ميشوند. گونهراش چوبي نيمه سنگين و داراي بافتي همگن و تقريبا مقاوم در برابر حشرات و قارچهاست. گرده بينه هاي درجه 1 و 2 راش در ايران بيشتر به مصرف کارخانجات روکش و تخته لايهمي رسد و گرده بينه هاي درجه 3 پس از تبديل به الوار به بازار تهران (پل چوبي) روانه مي شوند. بنا به اطلاعات بازار ميزان تفاوت قيمت آن در 6 ماهه نخست در بازارتهران بوده است. به دليل بافت همگن و درجه سختي مناسب اين چوب بيشترين تقاضا رابراي خريد به منظور تهيه مبل در بازار دارد. همچنين به دليل قابليت آغشتگي با انواعمحلولهاي حفاظتي بيشترين گونه مصرفي در کارخانه هاي اشباع است. البته اخيرا گونههاي خارجي راش از طريق آذربايجان وارد ايران شده است که بنا به ادعاي مبل سازان وفرشندگان چوب کيفيت چوب راش ايراني را ندارد ولي به دليل ابعاد و رطوبت مناسب تختهها ميزان ضايعات کمتري، در امر فرآيند توليد دارد.



ملچ

چوبيبه رنگ قهواي مايل به قرمز است و گاهي اوقات رگه هاي سبز رنگي در آن ديده ميشود. چوبي درشت بافت، نيمه سخت و نيمه سنگين، نسبتا بادوام و در برابر ضربه بادوام ونسبت خمش مقاوم است. از اين چوب بيشتر در ساختمانهاي چوبي، ساخت مبلمان، روكش، قايقسازي، وسايل ورزشي، در و پنجيره و تخته لائي استفاده مي شود .


افرا : Maple

اين خانواده داراي گونه هاي مختلفي در ايران است از جمله ميتوان افراپلت، افرا شيردار و کيکم را نام برد. بزرگترين و فراوان ترين افراي ايران اپلت بانام علمي insigne Bosso و نام انگليسي Maple است.
اين گونه چوب درون نامشخص، چوبسفيد مايل به کرم با درخشندگي کم و بيش صدفي دارد. دواير ساليانه به دليل فشردگيچوب تابستانه در مقطع عرضي کاملا مشخص و در مقطع مماسي نقوش مواج و در مقطع عرضينقوش رگه اي مانند ايجاد کرده است که پره هاي چوبي ظريف و قهوه اي رنگ و براق در دومقطع مختلف طولي به صورت لکه ها و دوک ها نمايان است. چوبي نيمه سنگين با پرداختآسان و هم کشيدگي کم باعث شده تا در صنعت مبلمان و روکش گيري جايگاه ويژه اي داشتهباشد.


گردو

چوبي ريز بافت، به رنگ خاكستري مايل به قهواي تيره وداراي نقوش زيبا و نسبتاً با دوام است. اين چوب نيمه سنگين و نيمه سخت و در مقابلفشار، خمش و كشش مقاوم است. از اين چوب بيشتر در كارهاي هنري و تزييني، تهيه روكش،خراطي ساخت مبلمان، ساخت الات موسيقي، قنداق تفنگ، مجسمه سازي، منبت كاري و معرقكاري استفاده مي شود.



چنار
چوبي به رنگ سفيد روشن تا قرمز مايلبه قهوه اي است كه لكه هاي قهوه اي صدفي دارد . چوبي است نيمه سخت وسنگين و با دوامكه از آن براي ساخت دربهاي اماكن متبركه، دسته ابزار، صندلي، غربال، صندوق استفادهمي شود.



بلوط
چوبي به رنگ قهوه اي روشن تا تيره، درشت بافت و بادوام است. اين چوب نسبتاً نيمه سخت و نيمه سنگين تا سنگين است و در برابر سايشمقاومت زيادي دارد و بهترين چوب براي پاركت، ساخت مبلمان تهيه روكش، تراورس را آهن،مدل سازي است.


تبريزي

اين چوب به رنگ سفيد تا كرم روشن است واغلب لكه هاي سياه رنگ و يا قهوه اي دارد. چوبي است نسبتاً نرم، سبك كه دوام زياديندارد و كار با آن آسان است. براي ساخت كاغذ سازي، كبريت سازي، جعبه سازي، ادواتكشاورزي از آن استفاده مي شود.

ممرز

چوبي ريز بافت به رنگ سفيد تاسفيد مايل به كرم و سخت و نيمه سنگين است . اين چوب در مقابل ضربه و سايش مقاومتدارد و در كاغذ سازي، تخته خرده چوب سازي، تخته فيبر، واگن سازي، دسته ابزار،چوبهاي تونلي از آن استفاده مي شود.

كاج ايراني (روس)

واژه چوب روسيدر بازار چوب ايران به هر نوع چوب سفيد رنگ وارداتي از روسيه تلقي ميشود و کاربردآن هم چندان تفاوتي نمي کند در حاليکه اين چوب سفيد خود شامل گونه هاي کاملا متفاوتچون نراد، نوئل و انواع کاجها مي شوند.
همچنانکه گفته شد يکي از گونه هاي چوبيکه به چوب روسي معروف است Abies يا نراد است که نام رايج آن در دنيا Fir و Sapen است.
اين چوب فاقد درون چوب مشخص و به رنگ سفيد مايل به قرمز، فاقد مجاري صمغي،راست تار، سبک، واکشيدگي و همکشيدگي کم، قابليت ترک خوردن کم هنگام خشک شدن، بسيارخوش کار، سنباده خوري خوب، ميخ خوري و پيچ خوري عالي هستند ولي با وجود تمام مزايابه راحتي در مقابل قارچها دچار مرض لکه آبي يا لکه قرمز ميشوند از استحکام آن ميکاهد. حشرات نيز علاقه زيادي به لانه گزيني و تخم گذاري در آن دارند و بايد توجهداشت که چوبها داراي رگه قرمز به هنگام خشک شدن کاملا تاب بر مي دارند.
اين چوببه علت سبکي و ضريب الاستيته بالا از بهترين چوبها براي اسکلت ساختمان هاست. اليافبلند و خمير سفيد آن در کاغذسازي مصرف فراوان دارد. در ايران اين چوب غالبا درصنايع مبلمان استفاده مي شود.

نراد

چوبي به رنگ سفيد تا سفيد مايل بهكرم تا قهوه اي مايل به صورتي است، راست تار و داراي نقوش زيبايي است. چوبي استسبك، نرم و كم دوام كه كار با آن آسان است و در كارهاي ساختماني، قفسه سازي، بستهبندي از آن استفاده مي شود.

ماهاگوني يا آكاژو

آکاژوها به دو دستهآکاژوي آمريکايي و آفريقايي تقسيم ميشوند که اغلب آکاژوي آفريقايي در بازار ايرانيافت ميشود. نام علمي اين گونه Khaya inveeonsis و از خانواده Miliacea است. نامهاي محلي متفاوتي در کشورهاي مختلف آفريقا دارد. درون چوب قرمز رنگ و برون چوب نازکسفيد مايل به صورتي رنگ دارد. بافت يکدست و وجود پرمگسهاي درخشان و براق که باتغيير جهت نور درخشش متفاوتي دارند از ويژگيهاي شاخص اين چوب است. در مقطع شعاعينقوش نواري صدفي و در مقاطع مماسي نقوشي متنوع چون موجي، مجعد، جناغي دارد. يکي ازپرمصرف ترين چوب هاي دنيا براي تهيه روکش هاي قيمتي است. به دليل همکشيدگي وواکشيدگي کم در هنگام خشک شدن کمتر دچار عيب مي شود. ضربه پذيري خوب، پرداخت عالي،پيچ خوري و ميخ خوري بالا از خصوصيات بارز اين چوب است ولي رنگ پذيري و واکس خوريبايد همراه با بتونه کاري انجام شود. در تهيه روکش و مبلسازي بيشترين مصرف راداراست. به دليل ضربه پذيري و ضريب الاستيسيته بالا در تهيه قايق هاي بادباني وتفريحي مناسب است.لازم به ذکر است که چوبهاي ديگري نيز تحت عنوان آکاژو در بازارديده ميشوند که اسامي واقعي آنها سيپو، کيسپو و ساپلي است.


آكونه (گابون)

چوبي است به رنگ صورتي كم رنگ تا پر رنگ، سبك، نرم، ريزبافت و كمدوام كه به خوبي ورقه ورقه مي شود. براي تهيه كاغذ سازي، قايقهاي سبك، و غيره از آناستفاده مي شود.

ساج (تيك)

چوبي است به رنگ قهوه اي طلايي تا قهوه ايپنج پر رنگ با خطهاي سياه كه بسيار سنگين و با دوام است. اين چوب در صنعت كشتيسازي، صنايع ظريف به خصوص خاتم كاري، ساخت ابزار آزمايشگاهي، روكش گيري، قسمتهايبيروني و داخلي ساختمان موارد مصرف دارد.

چوب آبنوس

آبنوس درخت سياهرنگي است يا چگالي نسبتاً بالا و بسيار خوش بو. تنه داخلي چوب به رنگهاي مختلف زردسفيد تا قهوه اي و سياه ديده مي شود و انواع مختلف چوب ابنوس : ابنوس سياه، آبنوسمرمري يا مرمري آندامان، آبنوس كاكي . آبنوس به دليل سختي و استهكام بالا در اختوسايلي نظير انواع مبلمان، ميز و صندلي ، پيانو مورد استفاده قرار ميگيرد.

چوب افراي سياه
براي ساخت لوازمي هم چون خط كش و دكوراسيون بزرگاستفاده مي شود.

چوب والسا - بالسا

سبك ترين چوب تجاري است دارايسفتي و قابليت فرم دهي فراواني است. و به رنگهاي سفيد تا زرد روشن و قهوه اي ملايمديده مي شود. از چوب بالسا در ساخت قطعات صنعتي ظريف مانند: ديوار سازي داخل هواپيما، در ساخت ماكت ها ، و آثار هنري استفاده مي شود.

زبان گنجشك (ون)

چوبي است داراي مقاومت و سختي مناسب و داراي قابليت فرم پذيري مناسب. رنگ اين چوب عموماً زرد ملايم است كه براي ساخت كه براي ساخت قطعات چوبي مانند قابو فرم تابلو ها، عصا، راكت تنيس استفاده مي شود.



چوبشمشاد

چوب شمشاد به دليل تراكم بالاي آوند ها و ليفهاي آن داراي چگالي بالامي باشد. از اين چوب در كارهايي استفاده مانند خاتم كاري و و منبت كاري استفاده ميشود.


چوب لاله درختي

چوبي با بافتهاي نزديك و متراكم و به رنگزرد وجود دارد و به دليل كيفيت عالي در ساخت انواع مبلمان قيمتي، ظروف چوبي ، جعبهها ، اسباب بازي و غيره به كار مي رود.


چوب كاج بلسان ( Balsam fir )

چوب كاج بلسان يا چوب نراد كه از خانواده كاج است و به رنگهاي سفيد،قهوهاي، و با رگه هاي صاف و ظريف ديده مي شود و به طور عمده براي خمير كاغذ و جعبه سازيمورد استفاده قرار مي گيرد. اما شيره و صمغ حاصل از اين درخت به عنوان چسب شفاف بهكار مي رود و در رنگهاي مختلف روغني از آن استفاده مي شود.

منبع : moblefilon.com

اتصالات در صنایع چوب

چكيده :

اتصال واژه ای است عربی و به معنای رسیدن واتصالات جمع آن بوده است و در اصطلاح چوب عبارتند از بند وبست دادن دو یا چند قطعه چوب در یکدیگر ومقید کردن آنها برای دست یابی به محصول چوبی مورد نیاز از آنجایی که می توان مصنوعات چوبی را یکدیگر و یک تکه و یک پارچه تهیه نمود از این روسعی می گردد که با استفاده از قطعات چوب ومتصل نمودن آنها به یکدیگر به لوازم و وسایل مورد نیاز دست یافت. چوبهای یک تکه را بدان لحاظ نمی توان در ساخت وسایل چوبی بکار برد که اولا:حجم ساخت و غیر قابل حرکت در پاره ای از کار ها خواهند ثانیا:مسایل رطوبتی چوب همواره،برای مصنوعات چوبی مشکل افرین خواهد بود ثالثا:در بعضی از زمینه های کاری چوب در جهت راه وبی راه قرار خواهد گرفت و در نتیجه شکننده و غیر قابل استفاده و از همه مهمتر ساخت با چوب یک تکه مستلزم قطر زیاد وحجم زیاد کار وهزینه بالا خواهد بود .و در پایان محصول تولید شده از زیبایی بر خور دار است ولی از مقامت واستحکام کافی بر خوردار نیست.و اساسا وسایل وابزار برای انجام این قبیل امور در اختیار نیست.

کلمات کلیدی:
چوب ،اتصالات ،چسب چوب ،ابزارالات اتصال

مقدمه :
علاقه روز افزونی برای ساخت ساختمان های کنده ای در میان افراد نواحی جنگلی دیده میشود. این طیف ساختمانها در بر گیرنده ی منازل ساده و کوچک تا ساختمان های بزرگ و دائمی میباشد
چوب يكي از اولين موادي است كه بطور طبيعي و فراوان در دسترس بشر قرار داشته است.از اين رو تاريخ استفاده از آن به زمانهاي خيلي دور مي رسد.نا آشنائي انسانهاي قديم به ادوات مناسب جهت تبديل اين جسم،به طوري كه تاريخ نشان مي دهد،مصرف آنرا محدود مي ساخته ولي با پيشرفت زندگي و امكانات بهتر تبديل چوب به صورت­هاي مختلف هر چه بيشتر توسعه يافته است.
بطور كلي مصارف چوب در گذشته هم شكل سنتي خود را حفظ كرده بود و از قرنهاي متمادي بدون تغيير وتحول چشم گيري در جوامع انساني رايج بوده است.اين مصارف شامل استفاده ازچوب در تهيه؛دسته افزار،گهواره،خانه سازي، تختخواب، نرده بام،وسائل كشاورزي،كشتي و قايق سازي،وسائل نخ ريسي و بافندگي،وسائل جنگي و شكار،ميز و نيمكت،دروپنجره سازي و گاري سازي،تابوت سازي و سوخت،بوده است
.تالار های بزرگ شوش وتخت جمشید دیوارهای سنگی وآجری داشت. اما با شبکه تو در تو وجالب وتیرهای چوبی پوشیده شده بود. در سال 1938 تیرهای ذغال شده به قطر 17 تا 25 سانتیمتر از زیر خاک بیرون آورده شد. تیرهای سقف روی ستونهای سنگی یا چوبی قرار گرفته بود و در یکی از این سنگها منقور داریوش می بینیم که در روی تخت کنده کاری شده ای که ضاهرا از چوب ساخته شده نشسته، ودر باریان را پذیرفته است در زمان پادشاهی ساسانیان0212تا615میلادی ووقتی که طاقهای ضربی وگنبدی جانشین بامهای تخت گردید میله

می شد به هنگام هجوم اعراب _در حدود 650میلادی)حرفه چوب بری رونق فراوان گرفت مسجد ها اول دارای ستونه وسقف چوبی بودند

درجه بندی چوب برای اتصال :
میدانیم که تنه درخت مقداری معایب طبیعی رشد دارد که به چوب آلات استحصالی منتقل میشود.مانند تابیدگی الیاف ،گره ها و الیاف عرضی یا مورب که از مخروطی بودن تنه ناشی می شود.علاوه بر ان،معایب دیگری از قبیل پوسیدگی ،ترک وشکاف در چوب به وجود می اید. در معایب مقاومت و کیفیت چوب را کاهش می دهد:به همین جهت باید کیفیت مکانیکی چوب را با توجه به این معایب تعین کرد. این عمل را درجه بندی کردن چوب می گویند .چوب الات را با در نظر گرفتن خوصیات ظاهری آنها درجه بندی می کنند.این روشی قدیمی است که هنوز هم رواج دارد وبه درجه بندی بندی نظری معروف است.و برای آن قواعدی نیز تدوین کرده اند .امروزه در بعضی از کشور ها درجه بندی چوب آلات ساختمانی سوزنی برگان را با ماشین انجام می دهند که علامت قردادی تعین می کندد .و این علامت را درجه بندی کننده روی چوب می زند. که وسیله اطمینان در دادو ستد و کنترل کیفیت اجزای ساختمانی ساخته شده از آن است.

الف) اندازه بری چوب



ضرورت اتصالات: استنفاده از اتصالات می تواند در ساخت مصنوعات چوبی به سازنده کمک شایانی توجه ای نماید. انواع سازه ها را می توان به سادگی ساخت و اتصلات دارای ویژگیهای زیر می باشد:
-استفاده از کمتیرین میزان چوب
- استفاده از کمترین وقت
- ایجاد مقاومت بالا
- ایجاد زیبایی بیشتر وتنوع ساخت برای یک نوع محصول
- پایین بودن هزینه به پاس استفاده از چوبهای با ابعاد کوچکتر

قدیمی ترین وسیله اتصال قطعات چوب میخ است . ودر اندازه و شکلهای مختلف سر،بدنه و نوک تولید می شود. شکلهای نمونه از سر و بدنه انواع میخ را می توان در شکل دید .
با توسعه کاربرد وسلیل ماشینی بیشتر در خطوط تولید انبوه و فروارده های چوبی ،مانند چکش بادی،ساخت و مصرف میخ های دو سر و عرضه میخی خشاب شده به بازار رایج شد.
کاربرد میخ روی اجزای چوبی ساختمان محدئد به اتصلاتی است که در انها ضخامت عضو فرعی اتصال کم باشد مانند-کمبه کوبی و اتصال مهار بند به ستون های کلاف دیوار.
کاربرد پیچ در اتصال



چسبها موادی هستند که با به کاربردن آنها دو یا چند قطعه به هم متصل می شود . .معمولا نجار،سریشم که از استخوان و تکه های چرم ساخته شده است به کار می رود. برای کار های ظریفتر سریشم ماهی ترجیح دارد .سریشم حیوانی از جوشاندن قطعات استخوان ،پوست ، شاخ، سم، شیرو خون حیوانات تهیه می شوند .در شهرستانها شمال ایران تهیه می شود و کیسه هوای خاویار،ماده اولیه آنست.برای سریشم زدن نجار تعدادی قید (گیره، پیچ دستی، تنگ) در اختیار دارد.

اتصالات از قدیم ایام توسط صنعت گران و طراحان چوبی طراحی و بدست اجرا سپرده شده است و گذشت زمان اتصالات تکامل یافته واز انواع ساده و به انواع پیچیده و مستحکم تبدیل گشته وامروزه علاوه بر اتصالات که در گذشته بر روی چوب زده می شد از اتصالات فلزی نیز استفاده می شود،خوصصا در ساخت وسایل صفحه ای کاربرد اتصال دهنده مدرن حائز اهمیت است.اتصالات در صنعت چوب بر سه دسته تتقسیم می شود و این سه دسته عبارتند از:
اتصال عرضی(پهلو به پهلو)
اتصال طولی(سر به سر) نمونه اتصال طولی و عرضی


اتصال گوشه ای یا زاویه ای
اتصالات عرضی:
ان دسته از اتصالات هستند که موجب تزایه سطح می گردد بر این اساس ناچار هستیم در اتصالات عرضی دو یا چند تخته در کنار یکدیگر درز می شوند و در محل درز بر روی آنها اتصال زده می شوند وعبارتند از اتصال با درز ساده وپشت بند، اتصال قلیف ،اتصال دوبل ، اتصال کام وزبانه جداگانه و اتصال نیم نیم .در اینجا قبل از اینکه اتصالات عرضی وانواع آن گفته شودبه اصل درز کردن چوب اشاره شود.از یک گونه و یک جنس -ب-از چوب جوان با چوب جوان –ج- چوب پیر با چوب پیر
چون چوبها از لحاظ رطوبتی وگونه متفاوت هستند .همکشیدگی واکشیدگی متفاوت بر این اساس سعی می شودکه با رعایت گونه وجنس چوب نسبت به چوب جوان وچوب پیر توجه کرد.
درون چوب با درون چوب وبرون چوب با برون چوب:درون چوب عبارتند از:قسمت مرده گیاه که مواد زاینده گیاهی آن در آن تجمع می یابد ودارای رنگ روشن بوده،و قسمت زنده فعال گیاه محسوب می شود.
برون چوب عبارتند از: دارای رنگ روشن بوده وقسمت زنده فعال درخت محسوب می شود.در نتیجه نمی توان این دو چوب را در یک گونه کنار هم درز نمود چون دارای واکشیدی های نا مساوی می باشند.لذا رعایت این که درون چوب با درون وبرون چوب با برون چوب درز نماید متصل نمایند در هر کارومصنوعاتی قابل توجه می باشد
چوبهای شعاعی با چوبهای شعاعی و چوبهای مماسی با مماسی که آن دسته از چوبهایی هستند که جهت برش آنها در تنه درخت ازبیرون به طرف مغز درخت می باشد (هم جهت با پره های چوبی)و چوبهای مماسی چوبهایی هستند که خط برش مماس بر دوایر سالیانه میباشد.
نحوه درز کردن به وسیله تنگ


نحوه متصل کردن چوبها در کنار هم


(تصاویر موجود نیست)
چوبهای یک تکه را بدان لحاظ نمی توان در ساخت وسایل چوبی بکار برد. اتصالات از قدیم ایام توسط صنعت گران و طراحان چوبی طراحی و بدست اجرا سپرده شده است و گذشت زمان اتصالات تکامل یافته واز انواع ساده و به انواع پیچیده و مستحکم تبدیل گشته وامروزه علاوه بر اتصالات که در گذشته بر روی چوب زده می شد از اتصالات فلزی نیز استفاده می شود.
خرپاها از مفيد ترين فرم ساختماني هستند كه در انواع ساختمانها وماشينها به كار مي رود از لحاظساختمانهاي خرپايي،در مقابل نيروهاي واردآمده مقاومت بسياري دارند واز لحاظ اقتصادي نيز ساختن آنها مقرون به صرفه است .اتصال ميله هاي خرپاها به يكديگر چنانچه فلزي باشند ،به وسيله ميخ وپيچ انجام مي گيرد .وچنانچه خرپاي چوبي باشد،اتصالات آنها به سقفهاي با دهانه هاي زياد ونيز
پله ها به كار مي برند سنگين ،مثل جرثقيلها،نيز از خرپا استفاده ميکنند. .

چوب :

اسمی است عام و به تنه درختان چند ساله گفته میشود .
برای تقسیم بندی درختان بهتر از نوعی تقسیم بندی استفاده شود که استثنای کمتری داشته باشد .پس انها را بر اساس شکل ظاهری برگهایشان تقسیم بندی کرده اند . بدین ترتیب میتوان درختان را به دو گروه تقسیم کرد :

1. سوزنی برگان
2. پهن برگان

1. سوزنی برگان

درختانی که دارای برگهای کشیده و باریک هستند . رنگ چوب انها معمولا" روشن و چوبهایشان نسبت به افات و امراض , درجهء حرارت و بی ابی مقاوم هستند .بافتی سست و نرم ونسبتا" سبک و بدون نقش دارند . حدود حلقه های رویش سالیانه کاملا" مشخص است و دارای ساقهء بلند وکشیده هستند .

2. پهن برگان :

درختانی که دارای برگهای پهن هستند و معمولا" درنواحی گرم و مرطوب و معتدله میرویند و در فصل سرد به خواب میروند . چوب این درختان دارای بافت و ساختمان بسیار متفاوتی است که از سست ترین و سبک ترین تا سخت ترین و سنگین ترین و رنگین ترین چوبها در میان انها وجود دارد و به همین دلیل در کارهای هنری کاربرد بیشتری دارند . نسبت به افات و امراض , بی ابی و درجهء حرارت از مقاومت کمتری نسبت به سوزنی برگان برخوردارند .

معایب چوب :

1.معایب طبیعی
2.معایب ناشی از عوامل خارجی

1. معایب طبیعی :

1. گره یاجهت الیاف چوب , که شامل گره مرده و گره زنده میشود . گره زنده در معرق کاربرد دارد .
2. پیچیدگی چوب
3. حفره
4. غدد یا جوش چوب
4. ترک
5. زخمی شدن
6. برونچوف چوب (قسمتهای نرم و جوانی که مستعد حملهء حشرات وافات و پوسیدگی است)
7. روئیدن در مرکز
8. روئیدن غیر مرکزی
9. رشد نامتعادل

معایب ناشی از عوامل خارجی :

1. قارچها و کپکها : که از نشانه های ان در چوب ایجاد رگه و لکه های کبود است .
2. پوسیدگی : که در اثر عواملی چون تماس با خاک , اب و مواد شیمیایی بوجود امده و نشانهء ان ایجاد رگه ها و لکه های روشن و سفید روی چوب است .
3. حشرات : مانند سوسک شاخدار, جیرجیرک ,موریانه و لیکتوس .

صفات فیزیکی چوب :

1. رنگ چوب
2. نقش وموج
3. بو
4. سختی
5. وزن
6. صوت

صفات مکانیکی چوب :

1. قابلیت شکافتن داشته باشد
2. قابلیت انحناء
3. قابلیت خم
4. حالت فنری

چوب در معرق از چهار جهت بررسی میشود :

1. بافت :

هر چه مقدار اب جذب شده درخت بیشتر باشد پس از خشک شدن سلول ها فاصلهء بیشتری از یکدیگر پیدا میکنند و چوب سبک تر و بافت ان نرم ترمیشود . و هر چه میزان اب جذب شده کمتر باشد پس از خشک شدن سلول ها فاصلهء کمتری پیدا میکنند وفشرده تر میشوند و چوب سخت تر و سنگین تر میشود .

2. نقش :

نقشی که روی چوب ایجاد میشود به نوع درخت فصل رویش مواد معدنی موجود درخاک اب و هوا و فصل برش بستگی دارد .

3. درخشنگی :

چوبی که پس از پرداخت درخشندگی بیشتری داشته باشد از ارزش بیشتری برخوردار است.

چوب:

روكش
روكشهاي طبيعي(چوبي) : اين نوع از روكش از گونه هاي مرغوب پهن برگان و گاهي سوزني برگ تهيه مي شود و به روشهاي لوله بري، تراشه زني (كاردي يا اسلايسر )، تكه بري (محوري) و اره اي تهييه كرد
طبقه بندي روكشها از نظر كاربرد
روكشهاي نمايي: اين قبيل روكشها از چوبهاي منقش پهن برگ مانند، ملچ،افرا به روش كاردي تهييه مي شود.اين نوع روكشها به علت نقوش زيباي آن مانند:نقوش چشم بلبلي، نقوش مواج، نقوش نواري، و لايه اي بسيار گران قيمت هستند
روكشهاي تجاري: اين نوع روكشها اغلب از چوب پهن برگان به روش لوله بري تهييه مي شوند و بيشتر براي مبلمان درجه دو استفاده مورد استفاده قرار مي گيرد
روكشهاي بسته بندي: اين نوع روكشها از چوبهاي ارزان قيمت تهييه مي شوند و نا مرغوب هستند و از آن براي كارهاي كم ارزش استفاده مي شود
گونه هاي مورد مصرف در تهيه روكش: در كشور ما به علت وجود جنگلهاي پهن برگاز گونه هاي راش، توسكا، گردو، افرا، و به ندرت از بلوط روكش تهييه مي شود.در كشورهاي اروپايي از گونه هاي بلوط، راش، توس، و تعدادي از گونه هاي سوزني برگ مانند دوگلاس استفاده مي شود در ضمن انواع چوبهاي منقش مانند: زبرانا، ماهاگوني، جك(پاليساندر)نيز از مناطق استوايي و نيمه استوايي امريكا،افريقاو هندوستان به اروپا و امريكاحمل و در آنجا تبديل به روكش مي شود
موارد مصرف روكش: از روكش مي توان در صنعت تخته لايي، صنايع فرميكا ، صنايع دكوراسيون چوبي، و روكش كردن تخته خرده چوب استفاده نمود.از روكشهاي ضخيم مي توان در صنايع ديگر مانند: كبريت سازي، خلال دندان سازي، چوب بستني، سبد سازي استفاده نمود
منابع مهم توليد روكش در ايران: شركت ايران چوب، درب و تخته چند لايي شهيد رجايي، روكش چوبي ايران، شركت سهامي نكا چوب
روكش مصنوعي: روكشهاي مصنوعي ورقه هاي نازك كاغذي يا پلاستيكي هستند كه براي پوشش فراورده هاي چوب به كار ميروند. روكشهاي مصنوعي از نظر نوع رنگ و نقش (نقش موج چوب،موزاييكي،ساده،رنگي،...) و ضخامت داراي انواع متفاوتي است. به علت كاربرد مواد حفاظتي، رنگي و چسب بر روي روكشها مصنوعي، صفحاتي كه با اين روكش پوشش داده مي شوند، در برابر رطوبت و حرارت مقاوم هستند و در كارهاي ساختماني، دكوراسيون،وموارد ديگر مورد استفاده قرار مي گيرد

چوب:

ويژگيهاي چوبهاي مختلف مورد مصرف در مبل سازي:

نام حالت ظاهري خواص مكانيكي خواص فني مورد مصرف

راش
_سفيد مايل به صورتي _قابليت تورق كم
_قابليت خمش كم _كار با آن آسان
_مقاومت در برابر قارچها كم _كنده كاري و مبل سازي،روكش و تخته چند لا

ون
_سفيد صدفي مايل به صورتي _قابليت تورق متوسط _قابليت ارتجاع خوب _كار با آن آسان
_ خوب برق ميشود _مبل سازي
_اربابه سازي

نارون
_چوب جوان، سفيد و زرد رنگ
_چوب پير قهوه اي مايل به قرمز _قابليت تورق كم
_ قابليت خمش زياد _كار با آن آسان
_چوب پير مقاوم در برابر عوامل مخرب _مبل سازي و خراطي _نجاري ساختمان

بلوط
_قهوه اي
_قسمت مركزي منظم
_ لكه هاي بزرگ _قابليت تورق متوسط _كاربا آن نسبتاً
_ مقاوم در برابر عوامل مخرب _مبل سازي
_ پاركت
_ بشكه سازي

شاه بلوط
_ قهوه اي مايل به زرد
_ رشته مركزي نامنظم _قابليت تورق زياد _كار با آن آسان
_ مقاوم در برابر قارچها و حشرات _مبل سازي
_ پاركت
_ بشكه سازي

نمدار يا زيزفون
_زرد كم رنگ يا صورتي _قابليت تورق كم
_قابليت خمش و الاستيكي چوب _كار با آن آسان
_ ميخ كاري آسان _منبت كاري و مبل سازي
_ اسباب بازي سازي و خراطي

گردو
_خاكستري كم رنگ يا قهوه اي _قابليت تورق كم
_ قابليت ارتجاع كم
_ مقاومت در برابر ضربه متوسط _كار با آن آسان حساسيت در مقابل كرم چوب خوار _مبل ساي
_خراطي
_ مدل سازي

افرا
_سفيد مايل به زرد يا صورتي _ قابليت تورق كم
_ قابليت ارتجا ع كم _كار با آن آسان _حساسيت در مقابل كرم خوردگي _مبل ساي
_خراطي
_ مدل سازي

چنار
_سرخ مايل به قهوه اي _قابليت تورق كم
_ مقاوت در برابر ضربه كم
_ مقاومت در برابر فشار زياد _كار با آسان _حساسيت در مقابل كرم خوردگي _ارابه سازي
_ ملزومات چوبي

كاج ايراني
_سفيد تا زرد يا قرمز و قهوه اي روشن _قابليت تورق زياد _كار با آن خيلي آسان
_ مقاومت در مقابل عوامل مخرب _كلاف مبل سازي و آشپزخانه
_ كاغذ سازي

توسكا
_صورتي سرخ تا قرمز روشن _قابليت تورق خوب
_ شكننده ولي كمي حالت الاستيسيته دارد _كار با آن اسان_ به آساني شكاف ميخورد و خوب رنگ ميشود _جعبه سازي
_ خانه هاي چوبي

چوب شناسی

چوب یکی از اولین موادی است که در دست انسان از چند صد قرن پیش تا کنون بوده و یکی از اولین دلایل آن این است که به طور طبیعی در اکثر نقاط وجود دارد . در موزه های جهانی پیدا شده است که در صد قرن پیش بشر توسط چوب به شکار رفته است و در ایران کهن نیز می توان به آثار نوشته های تخت جمشید اشاره کرد که درختان سرو ، گز ، چنار در اشعار آن آمده است.

تعریف چوب :
چوب عبارت است از قسمت داخلی ساقه و شاخه که از بافتهای ثانویه لینینی و متخلخل فیبری شکل آوندی که دارای ساختمان یاخته ای سازمان یافته و هر سو نا یکسان و ناهمگن میباشد که برای مصارف صنعتی به کار می رود. ناهمگن به معنی اینکه دارای اجزای مختلفی است مثلا در چوب فیبر و اشعه چوبی و آوند و ... وجود دارد و هر سو نا یکسان چون بافت های آن در جهات مختلف قرار دارد.
با توجه به این که :
چوب از عصر حجر با انسان بوده و تا به امروز این رابطه هیچ گاه قطع نشده، شاید کمرنگ شده باشد که آن هم به دلیل وجود موادی مثل فولاد و بتن می باشد. سازه های چوبی به دلیل اینکه چوب خود یک جاندار بوده باعث آرامش بیشتری در انسان می شوند و زندگی در این ساختمان ها از لحاظ روانی برای انسان مناسب تر است.
برای ساخت و سازهای چوبی باید جنگل ها را از بین برد و درخت ها را برید ولی یک راه برای این مشکل وجود دارد و آن هم این که به ازای بریدن هر درخت یک درخت بکاریم. در واقع می توان با ساخت جنگل های مصنوعی از آلودگی کارخانه های تولید فولاد و بتن نیز جلوگیری کرد.
از جنبه معماری می توان گفت که خانه های چوبی باعث زیبایی شهرها می شوند و رنگ و بوی خاصی به آن می دهند و در زندگی و روابط اجتماعی انسان نقش بسزایی دارند. در ساخت و سازهای چوبی نیاز به تخصص های متعدد نیست و این کار درصد خطا را در حین ساخت و ساز کم می کند.

مزایای چوب:
1- اجرای آسان 2- سبک بودن 3- برای حمل و نقل نیاز به ماشین آلات سنگین نیست. 4- آلودگی صوتی کمتری ایجاد می کند. 5- آلودگی هوا را کمتر می کند. 6- براحتی می توان آن را بار کرد 7- مصرف انرژی را کاهش می دهد. 8- مقاومت چوب از فولاد و بتن بیشتر است. 9- زغال که در هنگام آتش سوزی روی چوب به وجود می آید به عنوان عایق حرارتی عمل می کند. 10- چوب درخت در روز O2 و در شب مقدار کمی CO2 تولید می کند.

موارد مصرف چوب:
1- ساختمان های صد در صد چوبی در مناطق جنگلی سرد که پی آن به صورت سر گوه در زمین کوبیده می شود و روی آن تنه بزرگ میخ یا اسکوپ شده؛ کف و دیوارها با چوب دو بر تراش در هم کام و زبانه می شود، درب و پنجره ها به طریق اتصال میخ چوبی جا گذاری شده شیب پشت بام نسبت به عوامل جوّی، شیبدار انتخاب و روی آن پلاک ها و تخته های چوبی روی هم سوار شده است، اجرا می گردند.
2- در و پنجره و کمد و قرنیز پای دیوار و پوشش سقف، در اغلب ساختمان های ارزان محلی، به صورت استفاده مستقیم از چوب با استفاده از سه لایی و لانه زنبوری فشاری و خرده چوب چسبی، قیر، نئوپان و غیره که هر روز به تعداد آنها اضافه می گردد، ساخته می شوند.
3- به صورت اسکلت های سبک موقت یا دائمی که ستون ها و تیرهای اصلی و خرپا و تیرچه ها و زیر ستون ها از چوب های سخت عمل آورده (مواد غذایی توسط بخار از آوندها بیرون کشیده و سموم و مواد چربی برای آب بندی و کشیدن نم و مواد نسوز برای سوختن آن تا درجات 200-150 و کشیدن رویه روغنی و جذبی و ...) دیده می شوند.
4- در صندوقچه سازی ها که مصرف تجاری و حمل و نقل صنعتی دارند، اغلب چوب های سخت و کار شده استعمال می شود.
5- عایق کاری های درجه 4 حرارتی، پارتیشن ها، نورگیرها، کاغذ سازی، مبل و صندلی پارچه و کاغذهای سخت.
6-در قالب های بتنی به صورت اطراف صندوقچه ها، پیف دیوار و شناژها و تیرها و سقف ها، از چوب استفاده می شود. اخیراً به صورت اسکلت آهنی که رویه (برای کم چسبیدن به بتن) چند لایی چند جهته با مواد مختلف و در بعضی موارد، نوارهای پلاستیکی و نچسب کاملاً مقاوم در مقابل تأثیرات جوی، رطوبت، موارد تماس، عدم خطر برای محیط زیست، حساب شده و اجرا شده اند، بکار می رود.
بدیهی است با ازدیاد جمعیت و استفاده بیشتر از چوب، میزان مصرف با اکوسیستم و محیط زیست سازگار نیست و از بین رفتن جنگل ها، کمبود اکسیژن و مشکلات فراوانی که موضوع مبحث نیست، ایجاد می کند. لازم به یادآوری است که جنگل های آمازون (شیرزن) حدود 40 % اکسیژن کره زمین را تولید می کند و جنگل های ایران نیز همین حدود اکسیژن را، و دلیل عدم استفاده زیاد از درختان و جنگل ها، ارزان بودن نفت سفید در ایران است.
لذا بشر مجبور به استفاده از سیمان و آهن شد. در صورتی که ساختمان های سالم برای انسان فقط از خاک و چوب و تا اندازه ای سنگ حداکثر در ارتفاع 2 متر در جاهایی که موازین زلزله صد در صد مراعات نشده، ساخته می شود که بشر حدوداً به آن رو آورده است. بطور کلی درختان: کاج، صنوبر، بلوط و ... به علت استحکام زیاد و سبکی و قدرت زیاد مصرف بیشتری دارند.

رطوبت چوب:
چوب رطوبت جذب می کند و این از معایب چوب می باشد. اگر بتوانیم رطوبت چوب را در کمتر از 20% نگه داریم، قارچ ها روی چوب تأثیری نخواهد داشت. در واقع رطوبت در چوب باعث می شود که روی چوب قارچ هایی رشد کنند. همچنین این رطوبت باعث وا کشیدگی (تورم چوب) و هم کشیدگی (جمع شدن چوب به دلیل از دست دادن رطوبت) می شود.
چوب و محصولات چوبی پس از برش مقادیر چشمگیری رطوبت دارند. به علاوه چوب ماده ای آب دوست است یعنی اگر در محیط مرطوب قرار بگیرد آب را جذب می کند و اگر در محیطی خشک باشد، رطوبت از دست می دهد. بنابراین چوب باید همواره رطوبتی مناسب با محیط داشته باشد. چوب پس از قطع شدن و استحصال حاوی مقدار زیادی رطوبت است.
اگر با وجود این رطوبت از آن استفاده شود در اثر هم کشیدگی ترک های سطحی و عمقی بر می دارد و از کیفیت آن کاسته می شود. چنان چه چوب را طبق اصول علمی خشک کنیم در مصرف آن با مشکلی روبرو نمی شویم. به دلایل زیر چوب را باید قبل از مصرف خشک کنیم:
- هم کشیدگی چوب در حین مصرف کم می شود و از به وجود آمدن عیب هایی نظیر پیچیده شدن و ترک برداشتن جلو گیری می شود.
- چوب در مقابل حمله قارچ ها و پوسیدگی و تغییر رنگ حفاظت می شود.
- از وزن چوب و هزینه حمل و نقل آن کاسته می شود.
- بدون به وجود آمدن عیبی در چوب، مقاومت آن زیاد می شود.
- بر مقاومت چوب برای نگهداری میخ افزوده می شود.
- رنگ آمیزی، پرداخت و عملیات حفاظت چوب بهتر انجام می گیرد.
- درجه حرارت بالا در کوره چوب خشک کنی، قارچ ها و حشرات را از بین می برد.
- ماشین کاری چوب خشک بهتر و آسان تر انجام می شود.
- مقاومت اتصال میان چسب و چوب خشک شده بیشتر است.

مقاومت سازه های چوبی در برابر زلزله:
فولاد و بتن موادی همگن هستند در صورتی که چوب ناهمگن است. در واقع آن گره هایی که در چوب وجود دارند و نیز در جاهایی که چوب شاخه دارد، باعث کم شدن مقاومت چوب می شوند. یکی از دلایل انعطاف پذیری چوب آن ایزوتروپ بودن آن است، دلیل دیگر این که مدول الاستیسیته چوب کمتر از فولاد و بتن است.
مدول الاستیسیته چوب عمود بر الیاف است. چوب می تواند خواص فیزیکی متفاوتی در جهات مختلف داشته باشد، نیروی فشاری چوب در جهت الیاف بیشتر از عمود الیاف است. جرم حجمی چوب در مقایسه با فولاد و بتن کم است، که باعث مقاومت بیشتر چوب می شود.

وضع مکانیکی چوب:
مقاومت فشاری و کشش 130-60 و برش حدود 10 می باشد.

معایب چوب:
آفات، یک روند نبودن و صدمات و امراض باعث می شود چوب بر مبنای خواص فیزیکی و مقاومت تقسیم بندی نشود. نمونه چوب اغلب نمی تواند بین انواع مختلف باشد، ترک، ضعف وسط و پیچش شاخه ها که در تنه، تنش ایجاد می کند و یخ زدگی، آتش گرفتگی، خورده شدن توسط حشرات و سوختن در 275 درجه از عیوب چوب می باشد.
برای جلوگیری از اشباع چوب به هنگام انبار کردن، زیر آن باید شیب به بیرون داشته باشد و با ساختار سایبان، از قرار گرفتن چوب در معرض مستقیم آفتاب جلوگیری شود. معمولاً هر چند عدد تخته را (مثلاً 10 تا 20) با سیم به هم وصل کنند تا تاب برندارد، این تخته ها باید طوری چیده شوند که هوا از میان آنها عبور کند.

انواع چوب عمل شده (مواد افزودنی) :
موادی که به چوب می زنند:
1- مواد ضد آتش سوزی؛ می شود روی چوب را با فیلمی از آنتی پیرین یا اشیاء در آن پوشانید و خیس کرد. با مواد و رنگ سیلیکات هم می شود این کار را کرد.
2- رویه نازک گچ یا سیمان آزبست که چوب داخل آن باشد نسوز خواهد بود.
3- ورق پشمی شیشه یا سنگ که با آنتی پیرین، نمک آلومینیومی یا بوریک یا اسید سولفوریک آغشته باشد.
4- رنگ یا روغن خشک یا تار و قطران باعث دوام و طول عمر چوب می شود. مخصوصاً قطران باعث عدم تحرک حشرات در داخل چوب می شود.
5- مواد سمی که ضمن قوی و با دوام بودن، برای انسان مضر نباشد و به صورت محلول در آب یا خمیری قابل حل در روغن باشد. این مواد در مواردی که در تماس مستقیم با آب می باشد، عبارتند از: سدیم فلوراید، سیلکوفلوراید که پودر سفیدرنگ بوده و در آب خوب حل نمی شود و ضرری برای چوب و آهن ندارد. میزان مصرف آن 3% در قشر رویه و مصرف در حداقل درجه هوای 15 می باشد. سدیم فلوراید با گچ و آهک نباید مخلوط مصرف شوند. سدیم سیلیکوفلوراید پودری است که در آب کم حل می شود و مشابه سدیم فلوراید 1:3 است، یعنی با سدیم فلوراید مخلوط می شود و روی چوب کشیده می شود.
6- سدیم دی نیتروفنولات که از دی نیتروفنول و کربونات سدیم بدست آمده و ضرری برای آهن ندارد، ولی پودر خشک آن منفجر شونده است. به این علت و بوی بد، استعمال آن در هوای آزاد صورت می گیرد. برای تحویل آن مخلوط را با زغال کرئوزوت، روغن آنتراسین و زغال نار و روغن شیل مخلوط و مصرف می کنند.
7- روغن کرئوزوت ضعف های فوق را نداشته با بوی بدی که دارد حدود 2-3 میلیمتر در چوب نفوذ می کند و بعد از 60-50 درجه گرم کردن مصرف می شود. رنگ چوب را کمی کدر می کند و روی آن امکان رنگ کردن وجود ندارد.
8-روغن آنتراسن که از قطران بدست می آید، مشابه کرئوزیت است.

برش ها:
1- غیر از قسمت هایی از چوب که به صورت الوار از محل کار خارج می شود، بقیه به صورت نئوپان و پودر شبکه و فیبر، در محل کارخانه یا در محل های مخصوص به صورت فشرده و با قسمت هایی از پرکننده فرمهای چوبی تهیه و مصرف می کنند.
2- تراورس، اغلب مصرف زیر ریل راه آهن داشته و به صورت الوار با برش های طولی و عرضی برای انواع مصرف در ابعاد مختلف عمل آورده می شود.
3- به صورت وادارکه در محل هایی به طور یک رویه مصرف دارد.
4- تخته فنری که الیاف را یک جریان در امتداد الیاف طولی عمود بر هم گذاشته و می چسباند و به سه لایی و چند لایی معروفند. برگهای زیر از چوبهای سفت و سخت و برگهای کمی کلفت تر از چوبهای ضعیف تر بریده می چسباند که حالت فنری دارد.
5- خرده چوب و پوشال و خاک اره که در ساختمان بتن پوک و گچ عایق صدا مصرف دارد و با تفاله قند و چسب نئوپان و فیبر و صدها ماده دیگر درست می کنند.
6- چوب ها را در ابعاد مختلف، برای کارهای: نماکاری و لاک و الکل کاری، روغن کاری برای ازاره و قرنیز آشپزخانه و کمد و ساختمان چوب های بازی و ساختمان های موقت و دائمی درست می کنند.

مواد متشکله چوب
چوب حدود 50%کربن، 40% اکسیژن، 6% هیدروژن، 1% ازت و مواد معدنی را شامل می شود.
1- درخت از ریشه، تنه، سر تشکیل شده که ریشه، آب و مواد معدنی را از طریق لوله ها، آوندها از طریق تنه به برگ ها و قسمت های سر رسانیده و موادی را نیز بر می گرداند. کارخانه عظیم ساخت مواد، پمپ بالابر، عایق ساز، واحدهای مختلف و متعدد تولید و ... دارد.
2- اغلب با ساختمان تنه سر و کار داریم که شامل پوست و دوایر سالیانه عمر (این بخش شامل قسمت بهاره، پاییز و تابستانی می باشد که قسمت دوم استحکامی بیشتری دارد) و مغز درخت که پوک و ضعیف است می شود.
3- مشخصات چوب از نظر کلی سه برش افقی، قائم به طول تنه و شعاعی و طولی (Macrostructure) تعیین می گردد. پوسته درخت را در مقابل ضربه و صدمات مکانیکی و جوی حفظ می کند و از سه قسمت داخلی، رابطه و بیرونی تشکیل شده است. قسمت داخلی مواد را از سر درخت پایین بر می گرداند. شیره در نیز نزدیک قشر رابط بوده و آب و مواد را بالا می برد و از قسمت های نرم و سخت تشکیل شده است و قسمت اعظم استقامت چوب را شامل می شود.
مجموع این دو قسمت دایره های عمر را تشکیل می دهند. مقاطع اغلب استقامت چوب را بالا می برد. مقاطع اغلب رنگ روشنی دارند. در قلب (مغز) چوب سلول های نرمی وجود دارند، لذا استحکام ندارند. البته در بعضی درختان، دایره ها و حلقه های سالیانه با هم فرق نمی کنند. در درختان صمغ دار مثل سرو، سلول های سالیانه نزدیک بوده و تفاوت زیادی ندارند.
4- در بررسی مواد زیر به مقداری از سلول های مرده (Macrostructure) می رسیم و تعدادی نیز سلول های زنده وجود دارند، که این دو ابعاد متغیری دارند. سلول زنده، پرتوپلاسم شفاف و آلبوم گیاهی متشکله از کربن، اکسیژن و هیدروژن و ازت و مواد معدنی می باشند. در وسط پرتو پلاسم فسفری دارد که شکل بادام و گرد بیضوی هستند.
پوشش آنها سلولی است که از ( ) تشکیل شده است و آوندها وسط آنها قرار دارند. در مقام مقایسه، چوب های صمغ دار و سایر چوب ها، معلوم می شود هر چقدر بافت و سطح سوراخ ها ریز باشد، تارهای چوب زیاد و مقاومت چوب بیشتر است و هر چقدر سوراخ های چوب بیشتر باشد، جای خالی بیشتر و چوب سبکتر است، و آب بیشتری می مکد و از نظر مکانیکی ضعیف تر است.
قدرت آب در جذب و مجذوب شدن مواد داخل چوب متغیر است ولی حدود 15% را می شود در محدودة متوسط قبول کرد و درصد آن عبارتست از 100 درصد آب چوب، این آب در فضاهای خالی سلول ها و آوندها و دیواره سلول ها و ورقه های نازک ریز میکروسکوپی (Uhromicroscopi) وجود دارند، که در خشک شدن معمولی فقط آبهای غیر زیرمیکروسکوپی آزاد می شوند.
چوب در حد 31-23% آب دارد. چوب موقع انداختن، حدود 35% هنگام خشک شدن در هوا 20-15% و در داخل محوطه سربسته 13-18% رطوبت دارد. افت حجمی چوب مشابه فرمول درصد آب است. میزان درصد آب با درجه حرارت تغییر می کند. در صفر الی 20- درجه حداقل و در مقادیر رطوبت و گرمای محیط نیز قابل تغییر است .

خواص فيزيكي چوب
در مورد خواص فيزيكي چوب ، برجسته ترين آنها چنين است: 1) نم پذيري 2) وا كشيدگي 3) چگالي 4)همگني 5) شكل پذيري 6) سختي 7) شكاف پذيري 8) دوام 9) قابليت رسانايي 10) تخلخل
چوب ماده اي نم پذيري است و بسته به محيطش رطوبت را جذب يا آزاد مي كند. تغيير در رطوبت سبب تغيير وزن و حجم آن مي شود. از دست دادن آب موجب كاهش ابعاد و جمع شدن، تغيير شكل ، بد ريختي يا خم شدگي و اغلب ترك مي شود. وا كشيدگي يا همكشيدگي هميشه در الياف جوان از پيرها و در چوبهاي نرم از سخت ترها بزرگتر است .
چگالي يك ويژگي بسيار مهم چوب است، گرچه بايد بين چگالي مطلق و ظاهري تميز دهيم . اولي ثابت است و ناشي از وزن بدون حفره سلولز و مشتقات آن مي باشد ، و دومي شامل مجاري و سوراخهاست كه بسته به رطوبت چوب بسيار متغير است .
هنگاميكه ساختمان و تركيب الياف در همه بخشهاي چوب يكسان باشد ، چوب را همگن گوييم ، و چوبهايي با شعاعهاي مغزي بسيار گسترده مانند زبان گنجشك چندان همگن نيستند. شكل پذيري وابسته به توان فشردگي الياف تحت فشار بين شكل پوست انداخته و شكل مقابل است . سختي مقاومتي است كه چوب بايد در برابر نفوذ اجسام خارجي داشته باشد و بستگي به مقدار الياف و نبود آوندها دارد وبا افزايش رطوبت بسرعت كم مي شود.
شكاف پذيري آمادگي چوب براي شكافتن در جهت الياف است كه در ساخت برخي اشياي چوبي ويژه بسيار اهميت دارد . دوام چوب بطور مستقيم به محيط و شرايط كار دارد و در رطوبت بالا و حتي در شناوري برخي چوبها مانند بلوط ، ماهون وراش صدها سال در اين شرايط مي مانند. رسانايي مستقيماْ با رطوبت ارتباط دارد . سرانجام، تخلخل به فضاهاي خالي بين مولكولهاي چوب گفته مي شود .

* تقسیم بندی چوبها
درختان ، متعلق به تیره گیاهان بذرده هستند که به دو دسته بازدانگان و نهاندانگان تقسیم می‌شوند. سوزنی‌برگان (نرم چوب‌ها) به دسته اول و پهن برگان (سخت چوب‌ها) به دسته دوم تعلق دارند .

سخت چوب ها :
این دسته ، شامل چوب درختان پهن برگ می‌باشد. بافت چوب درختان پهن برگ تنها در زمانی که درخت برگ دارد، رشد می‌کند. رشد و نمو در بهار شروع می‌شود و به مرور در پاییز متوقف می‌شود . لذا حلقه سالیانه این درختان به صورت یکنواخت از چوب بهاره دارای رنگ روشن به طرف چوب پاییزه تیره رنگ تغییر می‌کند.
نام سخت چوب‌ها ، بدلیل نوع بافت آنها است و دلیل بر سخت‌تر بودن کلیه چوب‌های این دسته نمی‌باشد . برخی از درختان پهن برگ عبارتند از: گردو ، انجیر ، بلوط ، چنار ، راش ، تبریزی ، سپیدار و افرا . از جمله موارد استفاده از این نوع چوب‌ها ،‌ ساخت مبلمان ، در و پنجره و نازک کاری در ساختمان می‌باشد .

نرم چوبها :
شامل چوب درختان سوزنی برگ است. بافت چوب درختان سوزنی برگ در طول سال ، زمان رشد بیشتری دارد این نوع درختان در بهار و تابستان با شدت بیشتری رشد می‌کنند و سپس تا پایان فصل سرما این رشد و نمو به کندی می‌گراید و به آرامی ادامه پیدا می‌کند . به این دلیل ، چوب پاییزه و بهاره در حلقه سالیانه براحتی از یکدیگر تمیز داده می‌شود و رنگ آنها این مساله را مشخص می‌کند .
در فصل بهار ، بدلیل وجود آب فراوان و خاک سرشار از مواد غذایی موجب می‌شود که سلولهای پهن با دیواره نازک تشکیل شوند و بافتی متخلخل و نسبتا کمرنگ بوجود آورند. اما با کاهش سرعت رشد در اواخر تابستان ، چوب پاییزه شکل می‌گردد که متشکل از الیاف دیواره ضخیم است و به ساقه مقاومت و استحکام مکانیکی می‌دهد و فشرده‌تر ، تیره‌تر و مقاومتر از چوب بهاره می‌باشد .

* شناخت چوب و ویژگی های آن
چوب نخستین ماده اولیه و اصلی سازنده ؛ مبل ، پارکت(کفشپوش چوبی) ،در و پنجره ، کابینت ، تخته چند لایی ، کاغذ ، فیبر و غیره می با شد. چوب از ساقه و شاخه درختان به دست می آیدکه خواص فیزیکی و مکانیکی و شیمیایی تمام چوبها به درخت آن بستگی دارد .
درخت از چند بخش تشکیل شده که 1- ریشه : تامین کننده مواد غذایی 2- تنه : نگه دارنده سر تاج و هدایت شیره های نباتی 3- پوست : به منظور حفاظت لایه زاینده ( ورقه کامبیوم ) 4- سر تاج : برای تشکیل ماده سبزینه (کلروفیل) و ایجاد گاز کربنیک و اکسیژن} می با شد . از خواص فیزیکی و مکانیکی و شیمیایی چوب می توان ؛ ( خواص فیزیکی : وزن مخصوص ، رنگ ، تلالو ، بو ، طعم ، مقاومت الکتریکی ، حرارت ، طنین ، خاصیت آکوستیک ، رطوبت ، همکشیدگی ، سختی ، صدا و غیره ) (خواص مکانیکی : قابلیت خمش ، حالت ارتجاعی ، مقاومت های چوب نسبت به فشار و کشش و ضربه ، و قابلیت قیچی شدن و غیره ) ( خواص شیمیایی : سلولز ، همی سلولز ، لینین ، مواد معدنی مانند کلسیم ، پتانسیم ، منیزیم و غیره و مواد استخراجی که به وسیله حلالها می توان از چوب خارج کرد ) نام برد .

* ساختار قابل رویت چوب
در یک برش عرضی از تنه درخت ، ساختار قابل رویت چوب به ترتیب از مرکز چوب به سمت بیرون عبارتند از: مغز چوب ، چوب یا زایلم ، لایه زاینده (کامبیوم) ، پوست.

مغز چوب :
مغز ، که در قسمت مرکزی و وسط ساقه یا شاخه قرار دارد، به صورت یک نوار سیاهرنگ قابل تشخیص است. مغز شامل بافتهایی است که در طی اولین سال رشد درخت تشکیل شده‌اند.

چوب (زایلم) :
قسمت چوب ، یک لایه ضخیم است که در کنار سلولهای زاینده به صورت حلقه‌های متحد المرکز (رویش‌های سالانه) آرایش می‌یابد. در درخت در حال رشد ، چوب عموما از سلولهای زنده تشکیل شده است. چوب محکم‌ترین و مقاوم‌ترین قسمت تنه برای کارهای ساختمانی است. در جهت برش‌های افقی ، شیره درخت از پوست درخت از میان نسوج شعاعی عبورمی‌کند و به چوب می‌رسد .
نقش نسوج شعاعی در مقاومت چوب بسیار مهم است . در واقع این نسوج مانند بست‌هایی هستند که الیاف چوب را به همدیگر محکم می‌کنند و نگاه می‌دارند و از خم شدن و از هم‌گسیختگی رشته می‌کاهند . به مرور زمان در اطراف مغز چوب ، بافتی از سلول‌های مرده تشکیل می‌گردد که چوب پیر نام دارد. این قسمت معمولا از چوب جوانی که آن را احاطه کرده است محکم‌تر می‌باشد و حاوی مقادیری رنگ و مواد قلیایی است . در مقطع عرضی درختانی مثل گردو ، آلبالو و نارون ، چوب مرکزی یا چوب پیر دیده می‌شود. چوب جوان معمولا رنگ روشنی دارد، اما چوب پیر تیره‌تر می‌باشد.

لایه ی زاینده (کامبیوم) : ناحیه کامبیومی ، لایه بسیار نازکی است که شامل سلولهای زنده می‌باشد و بین بافت چوبی اولیه و پوست داخلی (آبکش) قرار دارد . تقسیم سلولی و رشد شعاعی درخت در این ناحیه صورت می‌گیرد. تعداد سلولهایی که تولید می‌شوند و به بافت چوبی داخلی می‌پیوندند، بیشتر از تعداد سلولهایی است که به طرف آبکش (قسمت خارجی) می‌روند. یعنی سلولهای آوند آبکشی کمتر از سلولهای بافت چوبی تقسیم می‌شوند. به این دلیل ، بیشترین حجم درخت را چوب تشکیل می‌دهد تا پوست.

رشد درخت :
درخت از طریق تقسیم سلولی به دو صورت رشد می‌کند : رشد طولی و رشد عرضی (شعاعی) . رشد طولی (اولیه) که در اولین فصل سال رخ می‌دهد ، در انتهای ساقه‌ها ، شاخه‌ها و ریشه انجام می‌شود و نقاط رشد ، داخل جوانه‌ها که در پاییز سال قبل تشکیل شده‌اند قرار دارد . رشد عرضی (شعاعی) همانطور که ذکر شد در ناحیه لایه زاینده (کامبیوم) صوت می‌گیرد.

پوست :
پوست درخت در برابر ضربات و ضایعات مکانیکی از چوب محافظت می‌کند . این قسمت ، از دو لایه تشکیل شده است : لایه بیرونی (پوست خارجی) و لایه داخلی (آبکش) . لایه نازک پوست داخلی (آبکش) ، انتقال شیره درخت به شاخه‌ها و ذخیره آنها را بر عهده دارد .


منبع : صنایع چوب

به این سایتم یه سری بزنید.
oak-carpentry.ir

برای مشاهده انواع روکش و چوب به این سایت بروید :oak-carpentry.ir

oak-carpentry.ir