نسخه ی ترک عادت های نامناسب

نسخه ی ترک عادت های نا مناسب

چه چیز عادت است‌؟
عادت یك الگوی رفتاری است كه تا وقتی كه كودك تان تقریبا بدون فكر و اختیار آن را انجام می‌دهد مرتبا اتفاق می‌افتد. اگر بچه‌ها كاری را مدام تكرار كنند به عنوان مثال موهای شان را بارها و بارها بكشند این یك عادت به حساب می‌آید.
عادات كودكان معمولا شامل لمس كردن و یا ور رفتن با قسمتی از صورت یا بدن شان است. تعدادی از عادات معمول و متداول در بچه‌ها عبارتند از:
مكیدن یكی از انگشتان./جویدن ناخن‌ها یا كندن پوست اطراف آنها./پیچاندن یا كشیدن موها./جویدن اشیا از قبیل مداد و لباس‌های شان./دندان قروچه.
بالا كشیدن بینی.

چرا این عادات در كودكان ایجاد می‌شوند؟
عادت‌ها می‌توانند مایه تسلی و آرامش كودكان شوند. مكیدن مثال خوبی در این زمینه است. به محض این‌كه كودكان نوپا مرحله نوزادی را پشت سر می‌گذارند عادت‌هایی نظیر انگشت مكیدن می‌تواند راهی برای تسكین استرس و اضطراب در آنها باشد. اما استرس و اضطراب همیشه دلیل بر عادات كودكان نیست.
گاهی این عادات متعاقب ملالت و خستگی در کودک ایجاد می‌شوند. یعنی این رفتار عادت گونه می‌تواند یك منبع سرگرمی برای كودك باشد.
گاهی اوقات عادت‌ها رفتارهایی هستند كه شروع شان با دلایل كاربردی و مفید همراه است ولی با اتمام آن دلایل این عادات از بین نرفته و همچنان ادامه می‌یابند برای مثال بچه‌های كوچك وقتی كه سرما می‌خورند اغلب بینی‌شان را به منظور تمییز كردن بالا می‌كشند اما عادت بالا كشیدن بینی حتی با تمام شدن سرما خوردگی هم در بعضی از آنها باقی می‌ماند.

شكستن عادت‌ها‌
بیشتر عادت‌های كودكانه به خودی خود از بین می‌روند. اما اگر عادت كودك شما با انجام هر روزه‌اش ایجاد مزاحمت و نگرانی می‌كند، ‌ ایجاد خجالت و شرمساری می‌كند یا حتی سبب ایجاد ضرر و زیانی برای شما یا خودش می‌شود باید در این زمینه كاری انجام دهید و او را در ترك این عادت یاری كنید.
برای مثال مكیدن انگشت شست و یا سایر انگشتان عادتی نرمال و متداول است. اما ممكن است فرزندتان همیشه و مدام این كار را انجام دهد. اگر این كار سبب ایجاد مشكل و اختلال در صحبت كردن یا خوردن او شود یا این‌كه كودك تان به خاطر این عادت مورد تمسخر و اذیت و آزار دوستان و همسالانش قرار گیرد زمان این است كه دیگر این عادت را ترك كند.

یك یادآوری ملایم و مهربانانه می‌تواند كافی باشد. دقت كنید كه لحن گفتار شما در حرف شنوی كودك بسیار موثر خواهد بود. عصبانیت و واكنش غیر صحیح از جانب شما ممكن است او را در انجام عادتش حریص‌تر كند.

در اینجا به ذكر راهكارهایی جهت كمك به بهبودی برخی اختلالات عادتی در كودكان می‌پردازیم:
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
ناخن جویدن:
یك اختلال عادتی در كودكان زیر 6 سال می‌باشد.
البته گاهی در بزرگسالان نیز دیده می‌شود. میزان شیوع ناخن جویدن در دخترها بیشتر از پسرهاست. براساس تحقیقات شروع این اختلال از 3 تا 6 سالگی است و در 10 تا 15 سالگی به اوج خود می‌رسد. بیشتر كودكان مبتلا به این اختلال را كودكان 10 تا 12 ساله تشكیل می‌دهند.
توصیه‌های لازم جهت بهبودی اختلال جویدن ناخن در كودكان:
الف) به جای پرداختن به عمل شخص به خود او توجه كنید و علت را از بین ببرید.
ب) توجه به بهداشت روانی كودك.
پ) پرداختن به فعالیت‌های مورد علاقه كودك مثل فعالیت‌های علمی ‌، فرهنگی ، ‌ هنری و ورزشی.
ت) تقویت كردن روحیه مثبت در فرزندان.

ث) پاداش و تحسین در صورت ترك اختلال مزبور.
ج) ریشه ناراحتی مثل اضطراب ، ‌ ترس ‌، شرم ،‌ احساس حقارت و... را شناسایی و رفع كنید.
چ) از سرزنش و تنبیه كودك بپرهیزید.
ح) برای پیشگیری از بیماری‌های عفونی مثل اسهال و بیماری‌های انگلی ناخن‌های كودك را كوتاه و تمیز نگه دارید.
خ) به علت جویدن ناخن در كودك ایجاد استرس و ترس نكنید زیرا باعث تشدید این امر می‌شود.
د) عدم استفاده از داروهای تلخ و بدمزه روی ناخن‌های كودك به علت تاثیر روانی آن روی كودك و ایجاد تنفر از دارو و پزشك در او.
ذ) زمانی كه دست فرزندتان به سوی دهانش می‌رود دقت كنید كه محرك‌هایی را كه باعث این عمل شده ارزیابی و شناسایی كنید.
ر) یك مشغولیت فرعی برای كودك ایجاد كنید مثل خمیر بازی،‌ توپ بازی،‌ پازل،‌ كاردستی،‌ نقاشی خانه‌سازی و...
ز) به كودك انگیزه‌های مثبت برای ترك جویدن ناخن بدهید مانند وعده هدیه‌ای زیبا مثل گل سر،‌ یك جفت دستكش یا یك حلقه یا انگشتر زیبا برای دختران و برای پسرها ناخن‌گیر،‌ ذره بین برای دیدن ناخن‌ها و...

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
مكیدن انگشت شست در كودكان:
به طور كلی مكیدن انگشت شست در كودكان و خردسالان امری طبیعی است. این كار باعث آرامش آنها می‌شود.
اگر بعد از 6 سالگی باز هم این عمل ادامه یابد احتیاج به درمان دارد. در این گروه از بچه‌ها علت مكیدن شست ممكن است عصبانیت،‌ خشم،‌ ناراحتی،‌ بی‌حوصلگی،‌ شرم یا خستگی باشد. در كودكان بالاتر از شش سال مكیدن انگشت شست عوارضی چون ناهنجاری‌های استخوان فك،‌ به هم ریختگی ردیف دندان‌ها و آرواره‌ها را بدنبال دارد.
توصیه‌هایی جهت رفع اختلال مكیدن شست در كودكان:
الف) در ماه‌های اول زندگی شیر خوار از دندان‌گیر استفاده كنید.
ب) زمان شیر خوردن و مكیدن شیشه شیر را زیاد كنید. برای این كار می‌توانید از سر شیشه با سوراخ كوچك‌تر استفاده كنید.
پ) برای ترك عادت كودك به او فشار نیاورید و از تذكرهای پی در پی بپرهیزید.

ت) حمایت روانی باعث می‌شود كه كودك در ناملایمات و سختی‌ها و نگرانی‌ها مقاومت و تحمل بیشتری پیدا كند.
ث) از استفاده مواد تلخ و بد مزه و تند بروی انگشت دست بپرهیزید.
ج) از او بخواهید در مورد مشكلات یا نگرانی‌هایش با شما صحبت كند.
چ) سعی كنید ساعت‌های طولانی دست‌های كودك را مشغول نگه دارید. كارهایی مانند نقاشی ‌ سفالگری،‌ كاردستی و... می‌تواند موثر باشد.
ح) تماس بدنی،‌ نوازش و آرامش دادن از نگرانی‌ها و اضطراب او می‌كاهد.
خ) هنگامی كه كودك انگشتش را می‌مكد بدون اشاره به این مطلب او را جلوی آینه ببرید.

د) هیچ گاه دچار احساس ناكامی و شكست نشوید زیرا این حس به كودك تان منتقل می‌شود. با افكار مثبت خود روحیه عزت نفس و خود باوری را در فرزندتان تقویت نمایید.
ر) این عمل را تا حدودی نادیده بگیرید. اظهار نظر چه مثبت و چه منفی در این مورد مشكل را تشدید می‌نماید.
ز) هنگام مكیدن شست او را در آغوش نگیرید. برعكس بعد از توقف مكیدن شست این كار را انجام دهید.
ژ) بهداشت انگشتان دست كودك را رعایت نمایید.
س) در پایان هر هفته پاداش یا جایزه‌ای برای ترك این عادت در نظر بگیرید. این پاداش حتما نباید شیئ باشد می‌توانید او را به پارك،‌ سینما،‌ شهر بازی و... ببرید یا كتاب مورد علاقه‌اش را برای او بخوانید.

عادت های دهانی نامناسب کودکان شامل مکیدن انگشت، مکیدن پستانک، فشار غیر طبیعی زبان پشت دندان ها، جویدن ناخن، دندان قروچه و خودآزاری می باشد. عادت های لبی نامناسب شامل خیس کردن لب ها به صورت مکرر، کشیدن لب، مکیدن لب و گزیدن لب می باشد. حال به شرح هر یک از انواع این عادت ها و عوارض و نحوه پیشگیری از آن ها می پردازیم.

● مکیدن انگشت یا شست
انگشت مکیدن بیشترین عادت های دهانی است. تئوری های مختلفی علت مکیدن انگشت شست در کودکان را شرح می دهد. روان شناسان عامل روانی را قوی ترین علت آن می دانند. عوارضی که این عادت در کودکان ایجاد می کند شامل فاصله گرفتن دندان های قدامی بالا و پایین از یکدیگر، جلوزدگی بیش از حد دندان های قدامی بالا، تنگ شدن قوس فک بالا و ایجاد کام گنبدی و عدم رشد عرضی فک بالا می باشد. درمان ها شامل درمان یادآوری، جایزه درمانی، دستگاه درمانی و ترکیبی از یادآوری و جایزه درمانی می باشد.

الف) درمان یادآوری :
اولین قدم برای درمان عادت مکیدن انگشت است و برای کودکانی مناسب است که می خواهند این عادت را ترک کنند اما نیاز به کمی کمک برای ترک کامل عادت دارند. یادآوری آنها در نبردن انگشت به دهان می تواند با چسباندن یک چسب زخم روی انگشت یا مالیدن یک ماده بدطعم به انگشت یا استفاده از دستکش باشد.

ب) جایزه درمانی :
یک قول نامه بین کودک و والدین یا کودک و دندان پزشک بسته می شود و با کودک قرار گذاشته می شود که در هر روزی که این عادت را انجام ندهد به او جایزه کوچکی بدهند. هرچه کودک را بیشتر در این برنامه درگیر کنیم، امکان موفقیت بیشتر خواهد بود. بدین معنی که مثلا ًاز کودک بخواهیم جدولی را تهیه کرده و تعداد دفعات مکیدن انگشت خود را در هر روز هفته در آن ثبت کند والدین باید به خاطر داشته باشند که به هیچ عنوان، کودک خود را به خاطر انجام عادت سرزنش نکنند.

ج) دستگاه درمانی :
اگر دو درمان قبلی یا ترکیبی ازآن ها موفقیت آمیز نبود، به این روش پناه می بریم. دستگاه های ثابتی وجود دارند که هم نقش باز کردن تنگی قوس فک بالا را دارند و هم دارای فنرهایی هستند که به عنوان یادآور برای کودک عمل می کنند که نتواند انگشت را به دهانش ببرد. قابل ذکر است که اگر این عادت بعد از رویش دندان های ثنایای دایمی ادامه یابد ممکن است لازم باشد برای برطرف کردن وضعیت به وجود آمده درمان ارتودنسی انجام شود.

● عادت مکیدن پستانک
این عادت، تغییراتی مشابه انگشت مکیدن در کودک ایجاد می کند، پستانک مکیدن باعث می شود که مرحله انتقال طبیعی از بلع نوزادی به بلع بلوغ به تعویق بیافتد. بلع نوزادی شامل قرار دادن زبان بین لثه های بالا و پایین می باشد (در کودکان دارای دندان، زبان بین دندان های قدامی بالا و پایین قرار می گیرد) در صورتی که در بلع بزرگسالان نوک زبان پشت دندان های قدامی فک بالا در ناحیه کام قرار می گیرد چنانچه کودکی تا سن سه چهار سالگی عادت مکیدن پستانک را داشته باشد، باید به دندان پزشک اطفال مراجعه کرد.

دندان پزشک بیمار مبتلا به بلع غیرطبیعی را با قرار دادن انگشت نشانه روی نوک زبان و سپس روی کام آگاه می کند یعنی به بیمار گفته می شود که اکثر مردم با قرار داردن این قسمت زبان روی این ناحیه از کام، عمل بلع را انجام می دهند.

به بیمار می گوییم اکنون نوک زبانت را روی قسمت جلوی کام قرار داده و لب های خود را ببند و در حالی که زبان در همان وضعیت است عمل بلع را انجام دهد. این تمرین اصلاح بلع باید چهل بار در هر روز انجام شود و عمل کودک روی کارت ثبت شود. تمرین باید با مقادیر کمی آب یا لقمه های غذایی خشک نظیر صبحانه انجام گیرد. در ملاقات دوم بیمار باید قادر به بلع صحیح باشد.

هم اکنون قطعات آب نبات بدون قند را می توان برای تقویت بلع ناخودآگاه به کار برد. به بیمار یاد می دهیم که این قطعه از آب نبات را روی زبانش قرار داده و آنها را روی کام در وضعیت صحیح نگه دارد تا به طور کامل حل شود.

از بیمارمی پرسیم که چه مدت می تواند آب نبات را در محل مذکور نگه دارد. از ساعتی که ثانیه شمار دارد استفاده می کنیم و زمان مذکور را به دقیقه و ثانیه یادداشت می کنیم و پس از حل شدن قطعه اول آب نبات، قطعه دوم را به فوریت در محل صحیح قرار می دهیم و مجددا ً زمان سنجی می کنیم. در مرحله اول کودک قادر به نگه داری قطعه آب نبات در محل مورد نظر تنها به مدت چند ثانیه است ولی به تدریج زمان فوق طولانی تر خواهد شد. در این مرحله یک جلسه تمرین در روز که شامل حل کردن یک قرص آب نبات به وسیله زبان می باشد معمولا ً رضایت بخش خواهد بود.

● تنفس دهانی
این نوع تنفس تعادل نیروها و فشارهای وارد به فکین و دندان ها را به هم میزند و رشد فک و موقعیت دندان ها را تحت تأثیر قرار می دهد. هم چنین باعث می شود ارتفاع صورت افزایش پیدا یابد و دندان ها و اسکلت فک بالا جلو زده تر از فک پایین باشند، فک بالا حالت گنبدی پیدا خواهد کرد و در نتیجه به هم ریختگی منظم دندان ها در فک بالا اتفاق می افتد.

اگر کودک از نظر فیزیولوژیک مشکلی در تنفس از طریق بینی نداشته باشد(مانند گرفتگی مادر زادی بینی، پولیپ و...) و فقط به صورت عادی تنفس دهانی داشته باشد، می توان از یک دستگاه داخل دهانی به نام ارال اسکرین استفاده کرد. نقش این دستگاه بازدارندگی تنفس دهانی می باشد که باعث عادی شدن جریان هوا از راه بینی می شود ولی اگر مشکل فیزیولوژیکی در بینی وجود داشته باشد، ابتدا باید برطرف شود