يكي از دغدغه مصرف كنندگان داروها اينه كه ايا داروي كه مصرف ميكنن اعتياد اور هست يا نه در متن پايين ميتونين به جواب خود برسين منظور از اعتياد آور بودن اينه كه در صورت مصرف نكردن دارو علايم خماري ظاهر بشه و براي رسيدن به حالت اوليه بايد مرتب دوز دارو رو افزايش داد
بنزودیازپین ها
گیرنده های بنزودیازپین ها در نواحی مختلفی از مغز همچون تالاموس ها ، دستگاه لیمبیک و کورتکس مغز ، موجود می باشند.
اتصال بنزودیازپین ها به این گیرنده ها باعث تسهیل اثر دارویی می شود
این گروه دارویی در دسته آرام بخشها و خواب آور هاست .
این داروها در موارد زیر استفاده عمده دارد :
1_ آرام بخش ( Sedative ) کاهش اضطراب
2_ خواب مصنوعی ( Hypnotism) القاء خواب
3_ تحمل ( Tolerance) تحمل ناامیدی های روانی
دیازپام ( Diazepam )
شکل دارویی قرص 10،5،2 میلی گرمی
شیاف 5، 10 میلی گرمی
تزریق 5 میلی گرمی
نوع مصرف : درمان اضطراب ، بی خوابی، دردهای بدنی ( عضلانی )
عوارض جانبی : سرگیجه ، سردرد ، افسردگی ، سرخوشی ، یبوست ، بی اشتهایی
نکات :
1_ باید همراه غذا مصرف شود
2_ نمی توان جهت مقابله با هرنوع اضطرابی استفاده نمود
3_ استعمال دخانیات می تواند اثر آن را کاهش دهد
4_ نمی توان آنرا بیکباره قطع کرد
5_ امکان افت فشار خون دارد
6_ به شدت اعتیاد آور است
لورازپام : ( Lorazpam )
شکل دارویی قرص 1، 2 میلی گرمی
نوع مصرف : درمان اضطراب ، بی خوابی
عوارض جانبی : خواب آلودگی ، سردرد ، سرگیجه ، ضعف ، کابوس شبانه ، خستگی
نکات :
1_ باید همراه غذا مصرف شود
2_ روی نبض بسیار تاثیر دارد
3_ این دارو بسیار عادت زاست
4_ در سالمندان گاها ً موجب غش می شود
5_ موجب ایجاد خواب آلودگی شدید می شود
6_ از مصرف الکل در کنار آن باید خودداری شود .
اگزازپام : (oxazpam)
شکل دارویی : قرص 2 میلی گرمی به بالا
نوع مصرف : درمان اضطراب ، بی خوابی ، آرام کننده درونی و روانی
عوارض جانبی :
خواب آلودگی ، سردرد ، سرگیجه ، یبوست ، تهوع ، دوبینی
نکات :
1_ تاثیر روی نبض
2_ گاهی ایجاد توهم
3_ ایجاد بی خوابی در برخی افراد
4_ ایجاد مسائل گوارشی
5_ گاهی به همراه استعمال دخانیات همراه آن خشکی دهان می آورد .
فلورازپام ( Flurazpam)
شکل دارویی : کپسول 15 میلی گرمی
نوع مصرف : خواب آور و آرام بخش
عوارض جانبی : خواب آلودگی ، سرگیجه ، سردرد ، تهوع ، یبوست ، ناراحتی شکم ، خستگی ، طپش قلب ، خشکی دهان ، درد قفس سینه
نکات مهم :
1_ طی درمان طولانی مدت لازم است تستهای خونی گرفته شود
2_ طی درمان تستهای کبدی ضروری است
3_ نوعی اختلال در خواب به دوگونه متفاوت : خواب مانده ، از خواب پریدن
کلرودیازپوکساید : ( Chlorodiazpoxid)
شکل دارویی : قرص روکش دار 5 ، 10 میلی گرمی
نوع مصرف : ضد اضطراب ، آرام بخش ، خواب آور
عوارض جانبی : سرگیجه ، ضعف ، گیجی ، طپش قلب ، یبوست ، تهوع ، خشکی دهان ، بی اشتهایی ، دوبینی
نکات :
1_ موجب آتاکسی و خواب آلودگی شدید در سطح بالا شود
2_ در هنگام مصرف طولانی مدت تستهای کبدی ضروریست
3_ در صورت سختی بلغ باید خرد شود
4_ باید همراه غذا مصرف شود
5_ کشیدن سیگار اثر دارو را کاهش می دهد
6_ در شروع درمان ممکن است خواب آلودگی تشدید یابد
7_ از مصرف الکل همران آن اجتناب شود
باربیتورات ها
باربیتورات ها ، فعالیت عصبی را در ناحیه تشکیلات شبکه ای د ر مغز میانی را کاهش داده و اثرات عمیقی دارند .
باربیتورات ها قادر به القای اثرات تحریکی بر آنزیم های کبدی دخیل در متابولیزه کردن دارو ، می باشند
این گروه دارویی قادر به تسریع شروع خواب و افزایش مدت زمان خواب می باشند .
دوره های بالای مصرفی اغلب دوره خواب با حرکات سریع چشم را کاهش می دهند .
قطع مصرف ناگهانی این داروها پس از یک دوره مصرف مزمن باعث افزایش زمان خواب می شود .
پنتوباربیتال : ( Pentobarbital)
شکل دارویی : قرص 15 میلی گرمی به بالا
نوع مصرف : آرام بخش و خواب آور
عوارض جانبی : خواب آلودگی ، سرگیجه ،گاهی به علت مصرف زیاد سردردهای شدید
نکات :
1_ مصرف سرخود و بی رویه باعث ایجاد عادت مصرف می شود
2_ روی نبض اثر زیادی دارد
3_ مصرف الکل در کنار آن بسیار خطرناک است
4_ گاهی در برخی افراد موجب کاهش میل جنسی است .
آموباربیتال : ( Amobarbital)
شکل دارویی : قرص 15 میلی گرمی به بالا
نوع مصرف : آرام بخش ، ضد استرس ، خواب آور
عوارض جانبی : خواب آلودگی ، خشکی دهان ، تاری دید ، گاهی تهوع و عوارض قلبی
نکات :
1_ برای شروع اثر آن تقریبا ً دو هفته زمان لازم است
2_ مصرف سرخود و بی رویه موجب ایجاد عادت است
3_ مصرف آن در برخی افراد در فعالیت جنسی تاثیر دارد ( کاهش میل )
4_ از مصرف الکل همراه با آن جدا ً خوددای شود
سکوباربیتال : ( Cecobarbital )
شکل دارویی : قرص 15 میلی گرمی به بالا
نوع مصرف : آرام بخش ، ضد استرس و اضطراب ، خواب آور
عوارض جانبی : ایجاد عارضه قلبی ، خشکی دهان ، خواب آلودگی ، سرگیجه ، تاری دید
نکات :
1_ موجبی بی نظمی ریتم قلب است
2_ موجب شوک های عصبی در دوزهای بالا می شود
3_ نباید همراه الکل مصرف شود
4_ شخص را در بعضی موارد دچار تعریق زیاد می کند
5_ موجب کاهش میل جنسی است .
ضد افسردگی های سه حلقه ای
اختلال افسردگی نوعی تغییر خلق بدون هیچ علت طبی مشخصی یا وضعیتی می باشد که با تظاهرات هم چون عدم توانایی انطباق با وقایع معمولی یا احساس خوشی همراه است . داروهای موثر بر افسردگی اساسی دارای ساختار شیمیایی گوناگونی هستند .
یک دسته این داروها ضد افسردگی های سه حلقه ای هستند .
اساسی ترین آنها : آمی تریپتیلین ، وایمی پرامین هستند .
سایر داروهای مهم دیگر عبارتند از : کلومی پرامین ، دیزپرامین ، داکسپین ، نورتریپتیلین
آمی تریپتیلین : Amitiriptylin HCL
شکل دارویی : قرص 10 ، 25 ، 50 ، 100 میلی گرمی
نوع مصرف : ضدافسردگی
عوارض جانبی : خواب آلودگی ، سرگیجه ، سردرد ، خستگی ، تشنج ، عصبانیت ، اضطراب ، گیجی ، خشکی دهان
نکات مهم :
1_ در برخی افراد ایجاد یبوست و در برخی اسهال می کند
2_ مصرف کننده در حالت خواب هر 4 ساعت یکبار کنترل شود
3_ ایجاد افزایش اشتها می کند
4_ در صورت استفاده الکل نباید دارو در شب مصرف شود
5_ گاهی منجر به سفت شدن عضلات می شود .
ایمی پرامین : imipramine
شکل دارویی : قرص 10، 25 ، 50 میلی گرم
نوع مصرف : ضد افسردگی و اضطراب
عوارض جانبی : خواب آلودگی ، ضعف ،سردرد ، تشنج ، عصبانیت ، تحریک پذیری ، آرامش بیش از حد یا سستی بدن ، تهوع به ندرت ، طپش قلب
نکات :
1 – پایین آمدن ضربان نبض که باید کنترل شود نکته مهم مصرف است .
2 – این دارو اشتها را زیاد می کند .
3 – ممکن است در برخی احتباس ادرار ایجاد کند .
4 – در صورت مصرف الکل دارو باید صبح مصرف شود .
5 – گاهی به صورت آمپول است که در این صورت باید آمپول زیر آب گرم گرفته شود تا کریستالهای آن حل گردد .
کلومی پرامین :clomipramine
شکل دارویی : قرص 10، 25، 50 ، 75 میلی گرمی
نوع مصرف : ضد افسردگی و ضد وسواس
عوارض جانبی : سرگیجه ، سردرد ، خستگی ، عصبانیت ، گیجی ، خواب آلودگی
نکات :
1 – وضعیت ذهن را بشدت تغییر می دهد
2 – خول و خوی فرد تا حدودی به سوی خشم می رود
3 – ایجاد وضعیت نا بسامان گوارشی
4 – تحت هیچ شرایطی با الکل مصرف نشود
دیزیپرامین : dezipramine
شکل دارویی : قرص 25 میلی گرمی
نوع مصرف : ضد افسردگی
عوارض جانبی : سردرد ، سرگیجه ، ضعف ، عصبانیت ، خواب آلودگی
نکات :
1 – بلافاصله بعد از غذا مصرف شود
2 – ممکن است ایجاد یبوست یا احتباس ادرار کند
3 – سیگار اثر درمانی آنرا کاهش می دهد
داکسی پین : daxepine
داگزی پین :
شکل دارویی : قرص 10 ، 25 ، میلی گرمی
نوع مصرف : ضد افسردگی
عوارض جانبی : سردرد ، سرگیجه ، ضعف ، تشنج ، خواب آلودگی
نکات :
1 - این دارو اشتها را زیاد می کند .
2 – از نظر عاطفی ممکن است برای یک دوره بسیار ساکت شود
3 - در صورت استفاده الکل باید شب مصرف شود
نور تریپ تیلین : nortriptyline
شکل دارویی : قرص 10 ، 25 ، میلی گرمی
نوع مصرف : ضد افسردگی
عوارض جانبی : سرگیجه ، ضعف ، تشنج ، خواب آلودگی ، اضطراب ، گیجی ، آرامش بیش از حد ، خشکی دهان
نکات :
1 - با الکل نباید مصرف شود
2 – اشتها را بالا می برد
3 – همراه آن سیگار نباید کشید
فلوکسی تین : fluoxetine
شکل دارویی : قرص 10 ، 25 ، میلی گرمی
نوع مصرف : ضد افسردگی
عوارض جانبی : سردرد ، سرگیجه ، خواب آلودگی ، بی خوابی ، خستگی ، عصبانیت
نکات :
1 – مصرف زیاد ایجاد طپش قلب می کند
2 – جای نگهداری دارو باید معتدل باشد
3 – از مصرف الکل با آن اجتناب کنید
4 – این دارو اشتها آور است
دیفنوکسیلات : diphenoxylate - نام تجاری آن لوموتیل است : Lumotile
از طبقه مخدر ، ضد اسهال و جهت درمان اعتیاد بکار میرود و ایجاد حالت سرخوشی وآرامش میکند و به شکل قرص های 10 میلی گرمی است .
اثرات منفی : خواب آلودگی ، خشکی دهان و پوست ، تار شدن دید ، تب ، اشکال در دفع ادرار ، مصرف طولانی آن ایجاد وابستگی شديد می کند
ترامادول : tramadole
از طبقه مخدر های شیمیایی و ضد درد است و به شکل قرص و کپسول 50 و 100 میلی گرمی می باشد و ایجاد سرخوشی می نماید .
اثرات منفی : سرگیجه ، ضعف ، تهوع ، استفراغ ، یبوست ، خواب آلودگی ، خشکی دهان ، تعریق ، استفاده با الکل باعث شدت سرگیجه و خواب آلودگی می شود ، تشنج ها مغزی ، نا رسایی کبد و کلیه ، احتباس ادرار
کلونیدین : clunidin
از طبقه آگونیست ها ، جهت درمان اعتیاد ، به شکل قرص 10 میلی گرمی است
اثرات منفی : ایجاد وابستگی ، تهوع ، سرگیجه ، سردرد
آرتان : Artane
از دسته داروهای تسکین دهنده ، ضد درد و شل کننده عضلات است و به صورت قرص می باشد.
اثرات منفی : ایجاد ناراحتی گوارشی ، ایجاد وابستگی ، تنگی نفس ، سرگیجه ، وزوزگوش ، اختلالات هوشی .
زاناکس : zonax
از طبقه آرامبخش های غیر عصبی می باشد ، آرام کننده استخوانها و عضلات از درون .
به شکل قرص می باشد.
اثرات منفی : وابستگی ، تهوع ، تحریک کننده معده ، سرگیجه ، سردرد ، عدم تعادل ، ایجاد مشکلات گوارشی .
آنتی هیستامین : Anti histamine
جهت گرفتگی و یا آبریزش بینی استفاده می شود .
اثرات منفی : خواب آلودگی شدید ، وابستگی .
در ادامه مبحث داروهای متفرقه اعتیاد آور می توان به برخی دارو های ضد آلرژی نیز اشاره کرد .
آستمیزول : Astemizole
به صورت قرص های 50 میلی گرمی و از دسته آنتی هیستامین ، ضد حساسیت می باشد
اثرات منفی : سر گیجه ، سردرد ، بی قراری ، درد مفاصل ، ایجاد وابستگی
ترفنادین : Terfenadin
به صورت قرص 60 میلی گرمی می باشد و جهت درمان حساسیت و کهیر استفاده می شود و از دسته دارویی آنتی هیستامین غیر آرامبخش می باشد .
اثرات منفی : سرگیجه ، سردرد ، بی قراری ، عصبانیت ، لرزش دست و تهوع
* این قرص با دارو های ضد افسردگی سه حلقه ای تداخل دارویی دارد و در ضمن نباید با آبِ میوه ء گریپ فروت استفاده شود ، زیرا اثرات بد و منفی را تشدید می نماید.
دکس کلر فنیرامین :Dex Chlor Pheniramine
جهت درمان آلرژی و حساسیت ، به صورت قرص 2 میلی گرمی موجود می باشد و نوعی آنتی هیستامین است .
اثرات منفی : خواب آلودگی ، سرگیجه ، سردرد ، تاری دید ، ایجاد وابستگی
سیپروهپتادین : Cyproheptedine
جهت رفع آلرژی تجویز می شود و نوعی آنتی هیستامین می باشد و به صورت قرص های 4 میلی گرمی عرضه می گردد.
اثرات منفی : خواب آلودگی ، سرگیجه ، خشکی دهان ، تاری دید ، ایجاد وابستگی.
کلماستین : Clemastine
جهت رفع آلرژی تجویز می شود و نوعی آنتی هیستامین می باشد و به صورت قرص های 4 میلی گرمی عرضه می گردد.
اثرات منفی : خواب آلودگی ، سرگیجه ،ایجاد وابستگی.
منابع :
1 – فرهنگ دارو شناسی ، سهیلا زمانی ، انتشارات نیک فرجام 1386 .
2 – دارو های ژنتیک ایران ، سایت دارو شناسی ایران .
3 – فارماکولوژی کاتزونگ ، تِرِوِر، ترجمه دکتر محمد مهدی غیرتیان و دکتر مهرناز رضوان فرد ، انتشارات اندیشه رفیع
