تصادفات و فوریت ها

معمولا"یکی از عوارض عمده ای که معمولا" بعد از تصادفات وصدمات وارده به اشخاص ایجاد میشود

ضربه وآسیب به اعضای مختلف بدن است که منجر به اشکال مختلف آسیب از قبیل خونریزی ها

وشکستگی هامی شود این جا به زبان ساده اقدامات اولیه وتعاریف خونریزی ها وشکستگی ها را

بیان میکنم.

خونریزی

به مواردی از مصدومیت گفته می شود که در آن خون از قسمتهای مختلف بدن به بیرون نشت کند. بطور کلی خونریزی به دو صورت مشاهده می شود:

الف) خونریزی خارجی: نوعی از خونریزی است که درآن، به دلیل پارگی عروق سطحی ویا عمقی بدن ، خون به بیرون نشت می کند.

بر اساس نوع رگی که آسیب دیده است سه نوع خون ریزی خارجی وجود دارد:

1ـ خونریزی وریدی: خون خارج شده از بدن تیره تر بوده وبه آرامی خارج می شود وحالت جهشی ندارد.

2ـ خونریزی شریانی: خون خارج شده از بدن روشن بوده و حالتجهشی دارد وبا سرعت بیشتری خارج می شود.

3ـ خونریزی میرگی : خفیف بوده ومشکل حادی ایجاد نمی کند.

اقدمات اولیه در مواجه با خونریزی خارجی

جهت کنترول خونریزی با توجه به شدت ونوع خونریزی میتوان از روشهای زیر استفاده نمود:

1ـ -فشار مستقیم: محل خونریزی رابا استفاده از گاز استریل یا دستمال تمیز با استفادهاز دست محکم

وبطورمستقیم برروی زخم فشار دهید تا خونریزیقطع شود.

2- بالا نگه داشتن عضو: اندام دچار خونریزی را بالا تر از سطح بدن نگه دارید.

3 - فشار بر روی نقاط خاص: اگر باروشهای فوق خونریزی کنترول نشود از فشار بروی نقاط خاص که شریانهای

اصلی بدن در آنجا از نزدیک سطح بدن و روی استخوان عبور میکنند ، استفاده کنید.

4- استفاده از تورنیکه : با استفاده از تورنیکه بالای محل خونریزی راببندید.

5- بعد از کنترول خونریزی محل زخم را شستشو داده وتمیز کنید امابرداشتن لخته های تشکیل شده در محل

خودداری نمایید تا خونریزی تکرار نشود.

6- در صورت شدت جراحات مصدوم را بلا فاصله به مرکز در مانی انتقال دهید.

خونریزی داخلی

خونریزی از ارگانهای داخلی بدن همچون کبد ، طحال ، معده وروده را که خون در داخل بدن جمع شده و به بیرون


راه پیدا نمیکن را خونریزی داخلی گویند.

علائم ونشانه های خونریزی داخلی:

مصدوم دچار رنگ پریدگی ، تندی ضربان قلب ، سرگیجه ، تهوع واستفراغ است ودزر صورت ادامه خونریزی شوک

اتفاق می افتد.


اقدامات اولیه:

1- احیای قلبی ،ریوی را در صورت لزوم شروع کنید.

2- علائم حیاتی را کنترل و ثبت نمایید.

3- از حرکت دادن مصدوم اکیدا" خود داری نمایید چرا که احتمال خونریزی شدیدرا افزایش میدهد

4- به مصدوم اکسیژن داده وهیچ چیزی نخورانید.

5- مصدوم را به نزدیک ترین مرکز در مانی انتقال دهید.

شکستگی ها

یکی دیگر از صدماتی است که در اثر تصادفات وحوادث اتفاق می افتد وبه دونوع تقسیم می شود:

الف: شکستگی باز: در این نوع شکستگی قطعات استخوان شکسته باعث پارگی پوست گشته واز بدن خارج می شود.

ب : شکستگی بسته : در این نوع شکستگی قسمتی از استخوان که شکسته از قسمت سطحی و



پوست خارج نشده و قابل روئیت نیست

علائم

عضوی که دچار شکستگی شده است دارای درد شدید بوده وتورم همراه با کبودی در محل ضربه مشاهده می شود .

همچنین در حرکت وعمل طبیعی عضو آسیب دیده ، اختلال ایجاد شده ودچار تعغیر شکل می دهد.


در صورت شدید بودن شکستگی ممکن است در اثر درد و خونریزی مصدوم دچار شوک شود.

اقدامات اولیه



1- در صورت نیاز به احیای قلبی .ریوی عملیات را شروع کنید .

2 - عضو شکسته را در همان وضعیتی که هست بی حرکتکنید.

3 - محل آسیب دیده را با کیسه یخ خنک کنید.

4 - در صورتی که شکستگی در ناحیه سرو گردن باشد از جابجایی گردن مصدوم خود داری نموده

وهنگام انتقال وی به مرکز درمانی برای ثابت نگه داشتن ان از بالش یا کیسه های شن در اطراف گردن استفاده کنید.

5 - در شکستگی اندامها ( دست و پا ) استفاده از آتل چوبی یا فلزی ودر غیر این صورت از وسایلی مانند چوب یا

چیزی که بتوان بجای آتل از آن برای ثابت کردن اندام آسیب دیده تا اانتقال بیمار به مرکز فوریتهای پزشکی استفاده کرد.


6 – در شکستگی ستون فقرات بسیار با احتیاط عمل کنید واز هرگونه جابجایی بپر هیزید بدون حرکت دادن به بدن

مصدوم با تخته چوب بلند با آتل تمام قد اورا ثابت نگه دارید.

نحوه‌ برخورد با کودکان‌ در زمان حوادث

کودکان‌ کم‌ سن‌ و سال‌ بسیار زیرک‌ هستند و هر گونه‌ تردید و دودلی‌ شما را به‌ سرعت‌ درک‌ می‌کنند. اعتماد کودک‌ آسیب‌دیده‌ یا بیمار را از طریق‌ گفتگوی‌ ابتدایی‌ با فرد مورد اعتماد

وی‌ (در صورت‌ امکان‌ یکی‌ از والدین‌) جلب‌ کنید. در صورتی‌ که‌ پدر یا مادر کودک‌، شما را بپذیرند و متقاعد شوند که‌ کمک‌ شما مؤثر واقع‌ خواهد شد، این‌ حس‌ اعتماد به‌ کودک‌ منتقل‌

می‌شود. همیشه‌ در مورد روند کار و آنچه‌ قصد دارید انجام‌ دهید، با جملاتی‌ ساده‌ به‌ کودک‌ توضیح‌ بدهید؛ از بالای‌ سر کودک‌ با او صحبت‌ نکنید. نباید کودک‌ را از مادر، پدر یا سایر

افراد مورد اعتماد وی‌ جدا کنید.

در ارایه‌ کمک‌های‌ اولیه‌ به‌ یک‌ کودک‌ سعی‌ کنید که‌ کودک‌ ضمن‌ درمان‌ شما، احساس‌ آرامش‌ و اطمینان‌ کند. همیشه‌ بدون‌ توجه‌ به‌ اینکه‌ سن‌ کودک‌ چقدر است‌، در مورد آنچه‌ انجام‌

می‌دهید به‌ وی‌ توضیح‌ دهید.

مصدو م داخل اتومبیل


[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

معمولاً نیازی نیست که قبل از رسیدن آمبولانس و امدادگران ، مصدوم را از داخل

خودرو بیرون آورید . بدانید که غالباً پس از بروز سانحه رانندگی خودرو آتش نمی گیرد.

خودرو را خاموش کنید و ترمز دستی را بکشید ، اما اگر مصدوم در معرض خطری

فوری است و باید او را بیرون آورید ، اول گردن و کمر او را با یک تخته بی حرکت کنید :
1- یک حوله یا روزنامه تا شده که در داخل پارچه ای قرار داده اید به دور گردن مصدوم بپیچانید تا بی حرکت شود .
2- پشت مصدوم یک تخته بگذارید ، برای انجام این کار نباید هیچ حرکت اضافی به کمر یا گردن او بدهید .تخته باید از سر تا باسن مصدوم امتداد داشته باشد .
3- بدن مصدوم را حداقل از چهار موضع به تخته ببندید ؛ دور پیشانی ، دور گردن ، زیر بغل و روی شکم
در صورت امکان بازوها را نیز به تخته ببندید .
4- زانوها و مچ پاهای مصدوم را به یکدیگر ببندید .
5- اکنون مصدوم را از اتومبیل خارج کنید ولی مواظب باشید بدنش خم نشود و پیچ نخورد .

بررسی مصدوم در محل حادثه ابتدا باید یک بررسی سریع پیرامون چگونگی بروز حادثه انجام گیرد ، سپس به ارزیابی مصدوم از سر تا پا پرداخته شود .
بررسی مصدوم دو جنبه دارد : ابتدا وضعیت حیاتی بیمار ، سپس بررسی اجمالی کلیه ی ارگانهای بدن و جستجوی صدمات وارده .
اقدامات حمایتی پایه برای حفظ حیات
باید سه مسئله بسیارمهم یعنی وضعیت بازبودن راه هوایی (Airway) و ضعیت تنفس (Breathing) و گردش خون (Circulation ) یا به اختصار ABC بررسی شود .

باز کردن راه هوایی
پاک کردن مسیر تنفس از هرگونه عامل انسدادی مثل زبان ، لقمه غذا ، لخته خون ، دندان مصنوع و ... الزامی است . مهمترین عامل انسداد راه هوایی در یک مصدوم بیهوش ، زبان است .اولین مانور برای باز کردن راه هوایی یک فرد بیهوش ، خم کردن سر او به طرف عقب و بالا کشیدن گردن است ، به این ترتیب که امدادگر یک دست خود را زیر چانه و دست دیگر را روی پیشانی مصدوم گذاشته سر او را به طرف عقب خم می کند . این مانور سبب بالا کشیدن زبان از دیوواره خلفی حلق شده ، دهان را باز و راه هوایی را آزاد نگه می دارد ، اما در مصدومانی مه احتمال آسیب نخاعی در آنه اوجود دارد به هیچ عنوان نباید مورد استفاده قرار گیرد . مناسبترین روش جهت بازنگه داشتن راه هوایی در مصدوم با آسیب نخاعی مانور کشش فک به طرف جلو بدون خم کردن گردن است .
برقراری تهویه (تنفس مصنوعی )
پس از باز نمودن راه هوایی ، مصدوم را از نظر داشتن تنفس کنتزل کنید و در صورت فقدان تنفس ، تنفس مصنوعی را آغاز نمایید . ساده ترین روش ، تنفس دهان به دهان است ، بینی مصدوم را با یک دست ببندید و با دست دیگر زیر چانه یا زیر گردن او را بگیرید .هنگام دادن تنفس دهان به دهان نباید هیچگونه منفذی برای خروج هوا از اطراف لبها وجود داشته باشد . هنگام دمیدن هوا ، چشم باید به قفسه سینه بیمار باشد ، در صورتیکه قفسه سینه بیمار حرکت نکند ، مجدداً باید به بررسی باز بودن راه هوایی پرداخت .

برقراری گردش خون
توجه به بررسی وضعیت گردش خون ، تنها بعد از اطمینان از تهویه کافی بیمار باید صورت گیرد زیرا جریان خون بدون اکسیژن بی ارزش است . پس از آنکه راه هوایی مناسب فراهم و تنفس مصنوعی آغاز گردید ، باید از طریق کنترل نبض گردن به بررسی وضعیت گردش خون پرداخت و در صورت عدم وجود نبض ، سریعاً ماساژ قلبی را آغاز نمود قلب دارای دریچه هایی است که اجازه عبور خون را فقط از یک سمت می دهند ، فشار آوردن روی قلب باعث به حرکت در آمدن خون در سیستم گردش خون می شود .

ماساژ قلبی
محل جایگزین کردن دستها بسیار مهم است ، ابتدا باید زائده خنجری را لمس کنید و پانه دست خود را 2 تا 4 سانتی متر بالاتر از آن روی استخوان جناغ گذاشته ، دست دیگر را روی دست اول قرار دهید و انگشتان دو دست را در هم فرو برید . نباید نوک انگشتان با قفسه سینه مصدوم تماس پیدا کند . آرنجها باید صاف بوده ، دستها نسبت به بدن مصدوم عمو باشد. قفسه سینه را به نرمب به طرف داخل فشار دهید سپس فشار را قطع نمایید . از فشارهای تیز و سریع اجتناب کنید . عمق فشار در یک فرد بالغ 4 الی 5 سانتیمتر است . در احیای یک نفره باید به ازای هر 15 ماساژ ، دو تنفس کامل به مصدوم بدهید . سپس دوباره شروع به دادن ماساژ نمایید . در احیای دو نفره ، نسبت ماساژ به تنفس 5 به 1 خواهد بود . هر 3 دقیقه نبض گردن را کنترل کنید . نشانه های بهبود عبارتند از : رنگ کبود مصدوم ناپدید شده و پوست رنگ طبیعی خود را باز می یابد ، تنفس و نبض دوباره برقرار می شود . ممکن است مصدوم ناله کرده یا حرکت نماید .

وضعیت بیهوشی

حالت نیمه دمر (وضعیت بهبودی) بهترین حالت قرار گیری برای فردی بیهوش است


که تنفس می کشد ، در این حالت گردش خون به خوبی برقرار میشود و مایعات


داخل دهان و گلو ، خون ، استفراغ و ترشحات به راحتی تخلیه می شود و بدین


ترتیب راه تنفس فرد باز می ماند ، اما اگر مصدومی دچار آسیب دیدگی ستون مهره


ها مطرح است این حالت برای او مناسب نیست .

کمکهاي اوليه در حوادث جاده اي

کمکهای اولیه در حوادث جاده ای

خونریزی خارجی
نباید داخل زخم را بکاوید اگر چیزی در زخم فرورفته است سعی در بیرون آوردن آن نکنید . پانسمانی را که از خون خیس شده است عوض نکنید . به جای انی کار یک پانسمان جدید روی قبلی ببندید . برای بررسی اینکه آیا خونریزی بند آمده است یا خیر پانسمان را بر ندارید . اگر زایده ای روی زخم نشسته است و به نظر نمی رسد که فرو رفته و گیر کرده با احتیاط آن را بزدایید . گاز استریل یا پارچه تمیزی روی زخم بگذارید و مستقیماً فشار آورید تا خونریزی بند آید . اما اگر جراحت در ناحیه چشم است یا با زخمی مواجه هستید که چیزی داخل آن فرورفته و گیر کرده است یا اگر زخم روی سر است و احتمال شکستگی جمجمه می دهید . از این روش استفاده نکنید . عضو دچار خونریزی را بالاتر از سطح قلب نگاه دارید . به شرط آنکه احتمال شکستگی استخوان مطرح نباشد و این کار باعث افزایش درد مصدوم نشود . اگر پس از 15 دقیقه خونریز با روش فشار مستقیم بند نیامد یا اگر زخم آنقدر عمیق و گسترده است که پوشاندن آن با گاز یا پارچه میسر نیست از روش فشار نقطه ای استفاده کنید این کار را با فشار دادن روی سرخرگ اصلی تغذیه کنندده ناحیه مجروح انجام دهید . درعین حال که از روش استفادهمی کنید همچنان به فشار مستقیم روی زخم و بالا نگه داشتن عضو مجروح ادامه دهید .

خونریز داخلی
اگر احتمال خونریزی داخلی را می دهید ، برای جلوگیری از بروز شوک ، مجروح را طاقباز (به پشت ) بخوابانید و پاهایش را 30 سانتیمتر بالا نگه دارید و رویش را با کت یا پتویی بپوشانید اما در شرایط زیر اصلاً این کار را انجام ندهید :
اگر احتمال آسیب دیدگی ستون مهره ها برود و نیز اگر مصدوم با این اقدام شما احساس درد یا ناراحتی میکند .

تشخیص بعضی آسیبها توسط علائم ظاهری




شکستگی جمجمه : بیهوش بودن مصدوم ، فرو رفتگی استخوان جمجمه در ناحیه





شکستگی ، خروج مایع آبکی از بینی یا گوش ( آبریزش بینی همانند شخصی است که دچار



سرماخوردگی شده ) ، نامساوی بودن اندازه مردمک چشمها




شکستگی مهره ها ی گردن : حرکت نکردن دستها در صورتیکه آسیب و شکستگی موضعی



وجود نداشته باشد ، از بین رفتن حس ناحیه زیر شکستگی .




شکستگی مهره های کمر: عدم حرکت پاها ، درد در ناحیه پاها ، درد در ناحیه آسیب دیده




خونریز داخلی : نبض تند ، عطش شدید ، صورت رنگ پریده ، پوست سردو مرطوب

کمکهای اولیه در حوادث جاده ای



در آوردن کلاه ایمنی


اگر خود مصدوم قادر به در آوردن کلاه ایمنی می باشد بهتر است این کار را خودش



انجام دهد . برای در آوردن کلاه ایمنی به دو نفر نیاز است ، یک نفر باید سر و گردن را



گرفته و دیگی کلاه را در آورد . دستهای خود را طرفین کلاه ایمنی قرار دهید ، با قرار



دادن انگشتان بر روی فک مصدوم ، سر او را ثابت نگه دارید ، نفر دیگر باید بند کلاه



ایمنی را باز کند سپس وی باید با یک دست سر مصدوم را در قسمت قاعده جمجمه و



گردن و با دست دیگر چانه را نگه دارد . کلاه ایمنی را به عقب بکشید تا چانه و بینی از



زیر آن خارج شود کلاه ایمنی را به سمت جلو بکشید تا قاعده جمجمه هم از زیر آن



خارج شود حال کلاه را بیرون آورید .
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

با توجه به موارد آموزشي بالا اهداف زير مورد منظور ميباشد :
نجات و زنده نگه داشتن و مصدوم
جلوگیری از شدت یافتن ضایعه
کمک به بهبود حال مصدوم تا انتقال او به مراکز درمانی وظایف کمک دهنده در سطح کمکهای اولیه بوده به هیچ عنوان نباید در امور پزشکی و درمانی که صلاحیت آن را ندارند دخالت نماید .
اصول طلایی
خونسرد باشید ، به حریم خصوص فرد را احترام بگذارید
بدترین حالت را تصور کنید
کمکهای اولیه خود را معطوف به بدترین احتمالات کنید
سعی کنید شما آسیب بیشتری وارد نکنید
تصور نکنید آسیبها تنها آنهایی هستند که شما می بینید .
تصمیم گیری را به فرد مصدوم واگذار نکنید

آسیب بیشتری وارد نکنید
راه تنفس فرد بیهوش را مسدود نکنید .

هرگز فرد بیهوش را به حالت طاقباز (به پشت ) یا دمر (به شکم ) نخوابانید

هرگز زیر سر فرد بیهوش چیزی نگذارید ، زیرا ممکن است این کار باعث بسته شدن راه تنفس وی شود

هرگز مایعی داخل دهان فرد بیهوش نریزید یا چیزی در آن نگذارید (مثل آب یا قرص )

هرگز جسمی را که به داخل بدن فرو رفته و گیر کرده است بیرون نیاورید

هرگز مصدومی را که احتمال آُسیب دیدگی ستون فقرات او وجود دارد جابجا نکنید ، مگر آنکه خطری فوری جان او را تهدید

کند. حرکت دادن کمر یا گردن در چنین مصدومانی ممکن است باعث آسیب نخاع و موجب فلج گردد.

هرگز عضو آسیب دیده را بدون محافظت از محل آسیب دیدگی حرکت ندهید زیرا ممکن است رگهای خونی و اعصاب مجاور

استخوان شکسته شود .

اگر احتمال آسیب دیدگی سر ، گردن ، پشت ، یا کمر مطرح است ، باید این موضوع را هنگام باز کردن راه تنفسی او در نظر

بگیرید ، برای این کار سر مصدوم را به عقب خم نکنید و فقط چانه را بالا بکشید . احساس مزه شور در دهان نشانه نشست

مایع مغزی نخاعی است ، هرگز جلوی جریان آزاد مایع مغزی نخاعی را نگیرید زیرا ممکن است این کار باعث افزایش فشار

داخل جمجمه گردد.

در صورت وجود صدمات سر یا بیه.ش بودن مصدوم باید او را به عنوان مصدوم با صدمه نخاعی تلقی نمایید .

نباید سعی در جا انداختن استخوان یا عضو جابجا شده یا بیرون آمده از زخم کنید .

نباید برای به هوش آوردن مصدوم ، روی صورتش آب بپاشید یا به صورت او سیلی بزنید یا محکم تکانش دهید .

روشي است كه در دسته بندي مصدومين و بيماران با توجه به تقدم در امر موقعيت و انتقال آنها از صحنه آسيب و با در نظر مراحل ترياژ
1- اولويت اول با رنگ قرمز مشخص مي شود كه مصدوم در اين مرحله دچار مشكلات زير مي باشد.
- مشكل تنفسي [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
- ايست قلبي
- خونريزي شديد
- بيهوشي
- خم باز در سينه يا شكم
- شوك شديد
- اغما
- شكستگي در لگن، ران ، دنده ها، مهره ها
- سوختگي شديد همراه با مشكلات تنفسي
2- اولويت دوم با رنگ زرد مشخص مي شود كه مصدوم در اين مرحله دچار مشكلات زير مي باشد :
- سوختگي درجه دو
- سوختگي همراه با شكستگي
- خونريزي خفيف
3- اولويت سوم با رنگ سبز مشخص مي شودكه مصدوم در اين مرحله دچار مشكلات زير مي باشد.
- شكستگي جزئي در ناحيه انگشتان دست و پا
- سائيدگي
- خونمردگي
- سوختگي
4- اولويت چهارم با رنگ خاكستري يا مشكي مشخص مي شود كه مصدوم متاسفانه با توجه به انجام CPR و كمك هاي اوليه به تشخيص پزشك فوت كرده است.
گرفتن وخامت حال بيماران و صدمات وارده به آنها استفاده مي شود.

مسمـوميتـها و نحوه برخورد با آنها سـم
به ماده اي گفته مي شود كه پس از ورود مقادير نسبتا كمي از آن به بدن ، باعث اختلال در عملكرد طبيعي بدن شده يا باعث تخريب بافتهاي بدن و مرگ ميگردد .
راههاي ورود سم به بدن
عبارتند از

1-گوارشي : زماني روي ميدهد كه سم از طريق دهان وارد شده و بوسيله دستگاه گوارش جذب شود .۲-تنفسي : زماني كه سم از طريق دهان يا بيني وارد شده و بوسيله مخاط دستگاه تنفس جذب شود

. 4-ترزيقي : زماني روي ميدهد كه سم از طريق پارگي در پوست وارد شده و بوسيله گردش خون در بدن انتشار يابد .
مسموميتهاي ترزيقي در نتيجه گزش حشرات ، مارگزيدگي يا ترزيق بوسيله سوزن روي مي دهد .
مسموميتهاي گوارشي
مسموميتهاي گوارشي شايع ترين نوع مسموميت هستند . اين مسموميت مي تواند ناشي از مصرف غذاي فاسد شده ، مصرف داروي اشتباه و يا زياد از حد خوردن دارو به قصد خودكشي و … مي باشد .
كودكان بيشتر از بزرگسالان در معرض خطر مسموميت اتفاقي قرار ميگيرند و مسموميت در كودكان بعلت مصرف مواد شيميايي خطرناك مانند نفت ، مواد پاك كننده ، دارو و … بيشتر است .
علائم كلي مسموميت گوارشي
1- دردهاي شكمي
2- تهوع - استفراغ
3-استنشاق بوي ماده مصرف شده از دهان
4- خواب آلودگي
5- اختلال و ضعف تنفس و گردش خون
6-- بيهوش
و بعضي از علائم بستگي به ماده مصرف شده و نحوه تاثير آن دارد . براي مثال استفاده از مواد مخدر كاهش و وقفه تنفس ، تنگي مردمك چشم و خشكي دهان را در پي دارد .
در حاليكه استفاده از داروهاي محرك باعث هيجان, توهم, تعريق فراوان ، افزايش تنفس و ضربان قلب و تشنج مي شود .
در مسموميت با الكل به علت مصرف بيش از حد ، علائمي چون استشمام بوي الكل از تنفس بيمار ، تهوع و استفراغ, تنفس عميق ، نبض پر درمراحل ابتدايي و تنفس كم عمق و نبض تند در مراحل پيشرفته ديده مي شود و حتي بعلت تاثير الكل در سيستم عصبي فرد ، تعادل رفتاري و شخصيتي و تفكر فرد از بين رفته و ممكن است به ديگران يا خود آسيب برساند .
در مسموميت با اسيد و قلياها كه بصورت تصادفي يا به قصد خودكشي استفاده ميشوند ، وجود نواحي سوخته در اطراف صورت ، دهان و حلق ، استفراغ و اسهال خوني ، درد وسوزش شديد در مجراي گوارش و يا مشكلات تنفس و انسداد راه هوايي از علائم اين مسموميت است .
اگر فرد مسموم هوشيار است, از او پرسش كنيد


whoT-1- نام ، سن ، جنس فرد ؟
What-2 نوع ماده سمي بلع شده ؟
3- how much مقدار مصرف شده چه ميزان است ؟
4-how شرايط مسموميت به چه صورت است ؟
5-when زمان اتفاق افتادن مسموميت ؟


نكتـه
اگر لبهاي سوخته مشاهده شد ، احتمال مسموميت با مواد سوزاننده مي باشد كه چندين جرعه آب سرد يا شير به او بدهيد .
در صورتي كه لباسهاي فرد مسموم به وسيله مواد سوزاننده سوخته باشد .
اگر فرد مسموم بيهوش است ,او را ارزيابي كنيد هر ۲ تا ۳ دقيقه تنفس و نبض او را بررسي كنيد و ارجاع دهيد . ۱

اقدامات كلي در برخورد با مسموميت گوارشي
در اين نوع مسموميت ها بعد از ارزيابي وضعيت فعاليت دستگاههاي حياتي ( تنفس وقلب ) ، اقدامات كلي سه مرحله است :
1-تشخيص نوع سم
2-رقيق كردن سم
3-خارج كردن سم از معده
4-تشخيص نوع سم : همانطور كه قبلا هم اشاره شد در صورت هوشيار بودن مسموم سوالاتي پرسيده ميشود و با بررسي محيط اطراف و علائم مشاهده شده نوع سم را تشخيص ميدهد .

5-رقيق كردن سم : با رقيق كردن سم ميتوان از اثرات ناخواسته و سود بسياري از سموم جلوگيري كرد . چند ليوان آب نمك ولرم باعث به تعويق انداختن جذب سم از معده ميشود و در صورت موجود بودن شربت ايپكاك ipecac علاوه بر آب چند قاشق از اين شربت ميدهيم .

6- خارج كردن سم از دستگاه گوارش: استفاده از محلول آب نمك ، يا آب به همراه چند قاشق شربت ايپكاك در مدت كوتاهي باعث ايجاد تهوع و استفراغ مي گردد .

براي تسريع در دفع مواد از معده در حاليكه مصدوم در حالت نشسته است و سرش به سمت جلو و پايين است با تحريك انتهاي گلو با انگشت ، وي را وادار به استفراغ مي كنيم و سپس با آرام كردن مصدوم او را به نزديكترين مركزدرماني ارجاع مي دهيم . ۰۰
نكات مهـم
1-از دادن آب نمك براي كودكان بپرهيزيد ، زيرا اين عمل بسيار خطرناك بوده و باعث مرگ در كودكان در اثر خفگي ناشي از استفراغ ميشود .
2-در صورتي كه مسموميت در اثر مصرف مواد اسيدي ، قليايي ، فراورده هاي نفتي يا مواد سوزاننده يا مواد پاك كننده و شوينده ها باشد به هيچ عنوان عمل رقيق كردن و واداركردن به استفراغ را انجام ندهيد.

چون در صورت استفراغ اين مواد ممكن است مري مجددا آسيب ببيند و يا با آسپيره شدن به داخل راه هوايي باعث آسيب مخاط ، تورم و انسداد راههايي هوايي گردد .


3-در افراد بيهوش ، افرادي كه تشنج كرده ، بيماراني كه سابقه ناراحتي قلبي دارند و زنان باردار عمل وادار كردن به استفراغ را نبايد انجام دهيد .

مسموميت گوارش ميكروبي
بوتوليسم
تشخيص سريع اين بيماري و مراقبت لازم آن موجب حفظ حيات فرد مسموم خواهد شد هر چند اين نوع مسموميت نادر است اما در ۶۰ درصد موارد به مرگ مي انجامد .
اين سم كه از باكتري كلستريديوم بوتولوئيد ترشح مي شود ، مانع از ارسال پيامهاي عصبي از اعصاب محيطي به عضلات مي گردد و به ضعف شديد ، فلج و مرگ
مي انجامد . متاسفانه اين سم هيچ طعم و مزه اي ندارد .
نشانه هاي بيماري معمولا تا ۲۴ ساعت پس از مصرف سم ظاهر نمي شود
و پس از آن نشانه ها و علائم زير به ترتيب و بتدريج آغاز مي گردند :
۱- خشكي دهان ۳- عدم تطابق در چشم و دو بيني
۲- گلودرد ۴- خستگي شديد
۵- اشكال در صحبت كردن و بلع ۶- فلج عضلات تنفسي
۷- فلج ۸- از بين رفتن رفلكس هاي بدن
۹- محدوديت حركات چشم ۱۰- اختلال شديد تنفسي
۱۱- مردمك هاي گشاد
منبع اصلي سم برتوليسم ، غذاي كنسرو شده تاريخ گذشته است كه قبل از مصرف خوب حرارت نديده اند . اما به تازگي مشاهده شده كه ۲۴ درصد موارد گزارش شده ناشي از غذاهاي رستوراني بوده اند .
اقدامات و كمك هاي اوليه
۱-وادار كردن به استفراغ
۲-دادن اكسيژن با فشار زياد در صورت شك به فلج عضلات تنفسي
۳-دادن سفيده تخم مرغ
۴-رسانيدن بيمار به مركز درماني
۵-تجويز ضد سم توسط پزشك
مسموميت هاي تنفسي
سموم تنفسي موادي سمي هستند كه از طريق مجاري تنفسي وارد شده و از ريه ها جذب بدن مي شوند . بيشتر مسموميت هاي تنفسي ناشي از دود آتش سوزي ميباشد . سم به سرعت جذب بدن شده و معمولا عواقب خوبي ندارد .
منابع اصلي مسموميتهاي تنفسي عبارتند از :
۱-گازهاي منو اكسيد كربن co : گاز اصلي متصاعد شده از اگزوز اتومبيل وكرسي است ، در زنبورداري براي كشتن زنبور بكار مي رود
۲-گازهاي دي اكسيدكربن : در صنعت ايجاد ميشود و در عمق چاه وجود دارد . ۳- گاز كلر : در استخر ها بكار مي رود .
۴-گاز آمونياك : گازهاي صنعتي
۵-گازهاي بيهوشي ( اتر )
۶-گاز دي اكسيد سولفور ( ( : در صنايع يخ سازي بكار ميرود و در چاهها نيز وجود دارد .
علائم و نشانه هاي عمومي مسموميت تنفسي :
۱- سر درد شديد ۶- اشك ريزش و سوختگي چشم
۲- تهوع و استفراغ ۷- سوختگي گلو و سينه و پوست صورت
۳- سرفه ، تنفس صدادار ۸- سيانوز ( كبودي )
۴- تنگي نفس ۹- گيجي و منگي
۵- درد قفسه سينه ۱۰- اختلال در هوشياري و بيهوشي

اقدامات و كمك هاي اوليه
- شل نمودن يقه و كمربند و باز نگه داشتن راه هوايي
- در مسموميت هاي تنفسي ، بايد فوراً اكسيژن ۱۰۰درصد داده شود ( با توجه به دستورالعمل استفاده از كپسول اكسيژن )
- انتقال سريع مصدوم به مركز
مسموميت هاي تماسي
اين نوع مسموميت زماني روي مي دهد كه ماده سمي از طريق پوست وارد بدن شود و از طريق دستگاه گردش خون در سراسر بدن توزيع گردد . حشره كشها و سموم
صنعتي دو نوع شايع از سمومي هستند كه از طريق پوست قابل جذب مي باشند
همچنين گياهان بسياري وجود دارند ( نظير گزنه ، پيچك , سماق و غيره ) كه در صورت تماس با پوست واكنشهاي شديد حساسيتي ايجاد مي كنند كه اين واكنشها مي توانند در كل بدن نيزمنتشر شوند .
علائم و نشانه هاي عمومي مسموميت هاي تماسي
۱- التهاب يا قرمزي پوست ۶- گيجي و منگي
۲- سوختگي شيميايي ۷- شوك
۳- بثورات جلدي ۸- تجمع آب در پوست و ظهور تاول
۴- خارش ۹- ساير علائم و نشانه هاي عمومي مسموميتها
۵- تهوع و استفراغ
كه اين علائم و نشانه ها در مسموميت تماس گياهي سه دسته هستند
۱-علائم خفيف : خارش خفيف
۲-علائم خفيف تا متوسط : خارش و قرمزي
۳-علائم متوسط : خارش ، قرمزي ، تورم
۴-علائم شديد : خارش ، قرمزي ، تاول و تورم
اقدامات و كمكهاي اوليه در مسموميت تماسي
-شستشوي پوست با مقادير زياد آب حداقل به مدت ۲۰ دقيقه
-در حين شستشوي پوست ، لباس و يا جواهر آلات را در آوريد
- شستشوي محل با آب و صابون
- انتقال مصدوم با مركز درماني
مسموميت هاي تزريقي
پس از مسموميت هاي گوارشي ، مسموميتهاي ترزيقي دومين عامل مسموميتها به شمار مي آيند .
چهار عامل عمده براي آن وجود دارد
۱- مسموميت ترزيقي در اثر ترزيق دارو به بدن
۲- گاز گرفتگي حيوانات
۳- مار گزيدگي
۴- گزش حشرات
۱- مسموميت ترزيقي در اثر ترزيق دارو به بدن
ترزيق بعضي از داروها به طريق مختلف, خواه داخل وريدي IV، داخل عضلاني ( IM ) ، زير جلدي (SC) ، داخل جلدي (ID) , ميتواند علائم و واكنشهاي حساسيتي را ايجاد كند . همچنين برخي از افراد نيز به داروهاي خاصي حساسيت دارند .
نشانه ها و علائم اصلي به صورت شوك حساسيتي يا آنافيلاكتيك بروز مي كند .
علائم و نشانه هاي عمده شوك آنافيلاكتيك در اثرترزيق داروها
۱-خارش در سراسر بدن
۲-تورم
۳-ضعف عمومي
۴-بيهوشي
۵-نبض و تنفس نا منظم
اقدامات و كمك هاي اوليه در مسموميت ترزيقي داروها
مانند كمك هاي اوليه شوك آنافيلاكتيك است.

۲- گاز گرفتگي حيوانات
گاز گرفتن حيوانات يا انسان باعث دريدگي پوست و عفونت بسيار شديد ميشود . گاز گرفتگي حيوانات وحشي مثل روباه، گرگ ، سگ و راكون ميتواند باعث انتقال ويروس هاري گردد و در صورت عدم رسيدگي و مراقبت پزشكي به مرگ مي انجامد .
گاز گرفتگي انسان نيز باعث انتقال ميكروبهاي زيادي از دهان به پوست و همچنين انتقال كزاز مي شود .
اقدامات
۱- در صورت در دسترس بودن دستكش يكبار مصرف بپوشيد ، زخم را با دقت با صابون و آب گرم بشوئيد تا خطر عفونت به حداقل برسد
۲- با سواپ گازدار ، آهسته آهسته خشك كنيد و پانسمان چسب دار ( چسب زخم ) يا پوشش استريل كوچك زخم را بپوشانيد .
۳- جهت انجام اقدامات بعدي او را به مركز بهداشتي درماني ارجاع فوري دهيد و در صورت امكان تلفني پزشك و كاردان مركز را مطلع نمائيد .
نكتـه :در مورد سابقه واكسيناسيون كزاز سوال كنيد .
مورد خاص :زخم عمقي
در صورتي كه زخم عمقي بود و خونريزي داشت ، با فشار مستقيم و بلند كردن قسمت آسيب ديده خونريزي را كنترل كنيد. با يك بالشتك نرم يا پوشش استريل و باند, زخم را در جاي خود محكم ببنديد تا خونريزي كنترل شود و بعد شرايط ارجاع را فراهم آوريد .

۳- مارگزيدگي
ساليانه در جهان حدود ۵۰۰۰۰ نفر به دليل مار گزيدگي مي ميرند .
دو نوع مار اصلي سمي و غير سمي وجود دارد ، كه مارهاي سمي در نقاط مركزي و كويري ايران وجود دارد و بعضي از آنها بسيار خطرناك و سم آنها كشنده است .
مارهاي سمي چند خصيصه زير را دارند ( در صورت امكان سمي يا غير سمي بودن مار تشخيص داده شود ) .
۱- سر مثلثي شكل يا سر مسطحي كه از گردن پهن تر باشد .
۲- مردمكهاي باريك دراز ( مثل چشم گربه )
۳- لكه رنگي حساس به حرارت بين چشم و سوراخ دهان
۴- طول كوتاهتر
۵- رنگهاي متفاوت
مارهاي سمي از دندانهاي نيش خود براي ترزيق سم استفاده مي كنند .
داخل اين دندان مثل سر سوزن خالي بوده و مجراي داخل آن به كيسه زهر راه دارد . هر چند هفته يكبار اين دو دندان مي افتند و به وسيله دندان جديدي جايگزين مي گردد .
كيسه زهر كه در سر مار و پشت گوش داخلي قرار دارد با انقباض و فشار وارد آمده دراثر گزش ، فشرده شده و زهر از طريق مجراي داخل دندان نيش به داخل بدن مصدوم ترزيق مي شود .
علائم و نشانه هاي مار گزيدگي (با توجه به گونه مارها )
- يك جفت علامت سوراخ شدگي
- درد ، قرمزي و تورم شديد در محل نيش
- تهوع و استفراغ
- اختلال بينايي
- افزايش بزاق و عرق كردن
- تنفس سخت كه در موارد شديد ممكن است تنفس متوقف شود
اقدامات و كمك هاي اوليه در مار گزيدگي
۱- بيمار را آرام كنيد و كمك كنيد تا دراز بكشد .
۲- محل گزيدگي را با آب و صابون با ملايمت شستشو دهيد وبا سوپ هاي تميز آهسته آهسته خشك كنيد .
۳-استفاده از باند محدود كننده در ۳ سانتي متري بالاي محل گزش الزامي است و با استفاده از باند مثلثي ناحيه آسيب ديده را بيحركت كنيد .
نكتـه
هرگز از تورنيكه يا گارو براي بستن زخم استفاده نكنيد ، چون سرخرگها نيز بسته مي شوند و بافتهاي دورتر از محل گزش آسيب خواهند ديد .
باند محدود كننده
باندي است پهن كه به حدي سفت بسته مي شود كه يك مداد يا انگشت بتواند به زير آن رفته و موجب بستن سياهرگها شود . چون سياهرگها خون را به قلب برده و از آنجا سم در تمام بدن انتشار مي يابد .
تنها درمان موثر مارگزيدگي ، تجويز ضد سم آن در بيمارستا ن است.
در مارگزيدگي مي توان از روشهاي بستن باند محدود كننده , نيشتر زدن و ساكشن
(مكش سم) استفاده كرد مشروط بر اينكه از زمان مارگزيدگي بيش از يك ساعت نگذشته باشد و اين عمل مكش سم بيش از ۳۰ دقيقه به طول نيانجامد .
خط برش در حين نيشتر زدن بايد به صورت عرضي ( نه ضربدري ) و بر روي محل ترزيق سم باشد .
عمق نيشتر نيز بايست با اندازه ثلث فاصله بين دو نيش مار باشد .
چون عموماً ضد سم در دسترس نيست ، ترزيق اين نفرين يك هزارم به مصدوم توصيه مي شود .

۴) گزش حشرات: بيشترين گونه جانوري دنيا حشرات هستند و به همين ترتيب تعداد حشراتي كه انسان را مي گزند ، محدود نيست .
از جمله مهمترين اين حشرات ميتوان از زنبور عسل ، زنبور قرمز ، زنبور درشت ، مورچه آتشين ، عنكبوت و عقرب نام برد . برخلاف مارگزيدگي در گزش حشرات محل گزش تنها يك نقطه مي باشد .

نشانه ها و علائم گزش زنبور عسل ، زنبور قرمز ، زنبور درشت ، و مورچه آتشين :
۱- درد ناگهاني ۶- خس خس سينه
۲- قرمزي ۷- تغيير رنگ پوست
۳- خارش ۸- اشكال تنفس
۴- كهير ۹- بيهوش
۵- تورم ۱۰- شوك آنافيلاكتيك
تنها عنكبوتي كه قادر به گزش است ، بيوه سياه ماده نام دارد . اين حشره با بدن سياه داراي يك لكه قرمز يا زرد رنگي روي شكمش مي باشد .
نشانه ها و علائم گزش عنكبوت سياه بيوه
۱-احساس درد شديد كه محل آن گنگ مي باشد .
۲- دو محل قرمز رنگ گزش كوچك و بسيار نزديك هم
۳-سفتي و گرفتگي عضلات خصوصاً در صورت گزش شكم يا پشت مصدوم
۴-سردرد ، لرز ، تب ، تعريق شديد ، تهوع و استفراغ .
اقدامات و كمك هاي اوليه
۱-ABC بررسي كرده و اقدام لازم را بعمل آوريد .
۲-در صورت بروز شوك را درمان كنيد .
۳-محل را با كيسه آب يخ سرد نمائيد . ( مراقب يخ زدگي پوست باشيد . )
۴-نيش حشره كه در پوست جا مانده را با انبرك نوك تيز خارج كنيد .
۵-از پماد كالامين استفاده كنيد و در صورت بروز علائم شديد شوك آنافيلاكتيك ، مصدوم را منتقل نمائيد

عقرب
بيشتر عقربهاي سمي ايران در مناطق نزديك كوير نظير كاشان زندگي مي كنند . شدت گزيدگي بسته به ميزان سم تزريق شده دارد . بيش از ۹۰ درصد گزش عقرب در دست روي مي دهد و كودكان بيشترين افراد در معرض عقرب زدگي هستند .
نشانه ها و علا ئم عقرب زدگي
۱- درد سوزاننده محل گزيدگي ۶- بيقراري و اضطراب
۲- تورم در حالت پيشرفت ۷- آبريزش از دهان
۳- تغيير رنگ محل گزش ۸- اختلال هوشياري
۴- تهوع و استفراغ ۹- بي اختياري ادرار و مدفوع
۵- بي حسي و گزگز انگشتان ۱۰- تشنج
اقدامات و كمك هاي اوليه
۱- مصدوم را به پشت بخوابانيد و تا سه سانتي متر بالاي محل گزش را با باند محدود كننده ببنديد .
۲- محل را با كيسه آب يخ سرد كنيد . هرگز يخ را روي پوست قرار ندهيد .
۳- در صورت بروز شوك را درمان كنيد .
۴- مصدوم را ارجاع دهيد .

گاز منو اکسید کربن [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [L]
گاز منو اكسيد كربن بي رنگ و بي بو بوده كه بر اثر احتراق ناقص توليد مي‌شود به طوري كه بخاري، آبگرمكن، شومينه و اجاق گازها به علت سيستم تهويه نامناسب (دودكش) عامل مسموميت با گاز CO مي شود.
اصول ایمنی و پیشگیری از گاز گرفتگی و مسمومیت با منواکسید کربن
كنترل و انسداد منافذ مسير دودكش قبل از راه اندازي بخاري بهترين راه پيشگيري از بروز حوادث مسموميت به شمار مي‌رود و دقت و توجه به داغ بودن دودكش نيز بهترين آزمايش سلامت دودكش است. همچنين داشتن كلاهك مخصوص براي دودكش در پشت بام‌ها براي جلوگيري از عدم بروز خاموشي بخاري و به دنبال آن انتشار گاز CO اهميت بالايي دارد. فراموش نکنید استفاده از وسايل گرمايشي استاندارد در پيشگيري از اين مسموميت از اهميت بالايي برخوردار است و بخاري‌هاي بدون دودكش به هيچ عنوان از توليد گاز CO جلوگيري نمي‌كند.

پيشگيري از مسموميت با گاز CO بسيار ساده است ۱- استفاده از وسايل گرمايشي استاندارد در پيشگيري از اين مسموميت از اهميت بالايي برخوردار است و بخاري‌هاي بدون دودكش به هيچ عنوان از توليد گاز CO جلوگيري نمي‌كند.
۲- كنترل و انسداد منافذ مسير دودكش قبل از راه اندازي بخاري بهترين راه پيشگيري از بروز حوادث مسموميت به شمار مي‌رود .
۳- دقت و توجه به داغ بودن دودكش نيز بهترين آزمايش سلامت دودكش است. اگر لوله دودكش بخاري شما سرد است دليل آن خارج نشدن محصولات احتراق وگازهاي سمي ازدودكش است دراين صورت بايد ضمن رفع نقص ، به طور موقت با بازكردن قسمتي ازدريا پنجره تهويه درمحيط ايجاد نمائيد.
۴- همچنين داشتن كلاهك مخصوص براي دودكش در پشت بام‌ها براي جلوگيري از عدم بروز خاموشي بخاري و به دنبال آن انتشار گاز CO اهميت بالايي دارد.
۵- رنگ شعله بخاري و وسايل پخت و پز بايد آبي باشد، و چنانچه رنگ شعله قرمز، زرد و يا نارنجي باشد، حتما نقص در سوخت رساني و كمبود اكسيژن در محيط است كه سريعا بايد تعمير و سوخت رساني شود. اگر رنگ شعله بخاري آبي نباشد ممكن است هواي كافي به بخاري نرسيده وتوليد گاز منواكسيد كربن کند.
۶- در صورت استفاده از وسايل گرمايشي مانند بخاري و شومينه، نبايد تمامي روزنه‌هاي جريان هوا در منزل و به ويژه اتاق خواب مسدود شود.
۷- از نصب آبگرمكن در حمام، روشن كردن شعله‌هاي اجاق گاز در آشپزخانه جهت گرم نگه داشتن محيط داخل خانه، جدا خودداري كرد.
۸- شومینه مشترک برای چند واحد در صورت کوچک بودن سایز مجرای خروجی و لوله کشی آن باعث برگشت دود از شومینه روشن طبقات پایین به داخل آپارتمان در شومینه خاموش طبقات بالاتر می گردد.
/673474376434.jpg"] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [/URL]
۹ - انتهاي كليه دودكش ها بايد حداقل يك متر ازسطح بام وحداقل يك متر ازديوار جانبي بام فاصله داشته وداراي كلاهك مخصوص (به شكل H ) باشد.
۱۰ - دودكش واتصالات آن بايد ازجنس مقاوم وبدون هيچگونه منفذ يا نشتي درسرتاسر آن باشد و به كارگيري لوله هاي آكاردئوني آلومينيومي مجاز نيست.
۱۱ - شيب لوله هاي افقي درداخل واحدها بايد مثبت و روبه بالا وارتفاع عمودي لوله دربيرون حداقل سه برابر طول افقي آن باشد.
۱۲ - قطر لوله دودكش بايد مساوي يا بزرگتر ازقطر لوله خروجي دستگاه گازسوز باشد.
۱۳ - اگر فضاي خود را با شوفاژ و سيستم حرارت مركزي گرم مي كنيد درزبندي وبستن منافذ به منظور جلوگيري ازاتلاف حرارتي بلاملانع مي باشد.
۱۴ - درصورتيكه ازبخاري هاي گازسوز به منظور گرمايش محيط استفاده مي كنيد حتما مختصري تهويه ازطريق درب يا پنجره درفضا ايجاد نمائيد وازدرزبندي وبستن كامل منافذ خودداري كنيد.
۱۵ - ازقراردادن لوله خروجي بخاري به داخل ظرف آب جدا خود داري كنيد.
۱۶- از به كار بردن وسايل گرمايشي بدون نصب دودكش ويا داراي نقص دردودكش جدا خودداري كنيد.
۱۷- آب گرمكن هاي ديواري گازی اگر به مدت طولاني روشن باشند خطرناك مي شوند.
۱۸- به كارگيري آب گرمكن هاي ديواري درفضاهاي بسته يا مكان هاي فاقد جريان هوا ، مجاز نيست.
۱۹- هروسيله گازسوز بايد داراي يك دودكش مستقل ومنتهي به فضاي بيرون باشد.
۲۰- سرتاسر مسير دودكش هارا به منظور اطمينان ازهدايت مناسب محصولات احتراق به فضاي بيرون كنترل واطمينان حاصل کنيد.
۲۱ - هیچگاه از کباب‌پز یا منقل را درون خانه، گاراژ یا محوطه بسته استفاده نکنید.
۲۲- هیچگاه از چراغ یا بخاری نفتی یا گازی که فاقد دودکش است، درون خانه، به خصوص هنگام خواب استفاده نکنید.
۲۳ - درون خانه، به خصوص در محل خواب‌تان دستگاه هشدار مونوکسید کربن نصب کنید.
۲۴- تعمير وسايل گرمايشي توسط افراد غير مجرب و بي تجربه و يا نصب آنها توسط افراد خانواده باعث ايجاد خطر مي‌شود

علائم مسمومیت با گاز منواکسید کربن:
علائم مسمومیت با منواکسید کربن می تواند طیف وسیعی از علائم را شامل شود که در بیماری های مختلفی دیده می شود . متاسفانه بسیاری از این علائم شبیه به علائم سرماخوردگی است و اکثر افراد فکر می کنند به دلیل سردی هوا دچار سرماخوردگی شده اند. سعی در خوابیدن می کنند .ابتلاي تمام افراد خانواده به علايمي شبيه به آنفلوآنزا، بروز مسموميت در افراد را نشان مي‌دهد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [/
۱- سردرد
۲- ضعف جسماني
۳- سرگيجه و بي قراري
۴- تهوع و استفراغ
۵- خميازه كشيدن بيش از حد
۶ - كاهش ديد از علايم عمومي مسموميت‌ها هستند
۷ - حالت خواب آلودگي شديد، كسلي، خستگي و كاهش قدرت عضلاني از جمله علايم اوليه مسموميت در افراد به شمار مي‌روند. چنانچه افراد در اين مرحله متوجه چنين علايمي شدند، با خارج شدن از فضاي آلوده مي‌توانند از پيشرفت مسموميت پيشگيري كنند.
علائم مراحل پایانی و نزدیک به مرگ :
كبودي دست، دور لب‌ها و نوك انگشتان از علايم پاياني مسموميت با گاز CO به شمار مي‌روند كه در نهايت فرد دچار تنگي نفس شده و فوت مي‌كند.
گروه های در معرض خطر :
تمامی افراد در معرض خطر قرار دارند ولی كودكان، زنان باردار و سالمندان جزو گروه آسيب پذير و در معرض خطر بيشتري با منواكسيد كربن هستند و علايم مسموميت در آنها سريع و با شدت بيشتري ايجاد مي‌شود. همچنين غلظت گاز منواكسيد كربن در فضاي اتاق در ايجاد مسموميت بسيار موثر است.
چگونگی برخورد با افراد مسموم شده با گاز منواکسید کربن:
۱- فرد مسموم را از محيط آلوده به هواي آزاد منتقل کنید .
۲- يقه پیراهن و كمربند و لباس های تنگ افراد مسموم را باز کنید
۳- درصورت امکان اكسيژن دهي به فرد مسموم شده
۴ - باز نگه داشتن راه‌هاي هوايي و تماس با اورژانس ۱۱۵ در مراحل بعدي درماني بايد مورد توجه قرار گيرد.
به یاد داشته باشید که خارج كردن افراد مصدوم از محيط آلوده، قرار گرفتن در محيط باز و به اين افراد از مهمترين اقدامات پيشگيرانه محسوب مي‌شود.

غش یا سنکوپ غش یا سنکوپ ، از دست دادن موقت هوشیاری و بیهوشی در نتیجه نرسیدن خون کافی به مغز (کوتاه مدت) می‌باشد.
هنگامی که جریان خون مغز کم شود، بدلیل اینکه مغز کنترل خود را روی اعضاء بدن از دست می‌دهد، فرد قدرت و هوشیاری خود را از دست داده و سقوط می‌کند.
معمولا بعد از چند ثانیه یا چند دقیقه او دوباره هوشیار می‌گردد. اما اگر سنکوپ با یک ناراحتی جدی پزشکی همراه باشد، بیمار ممکن است نیم ساعت یا بیشتر در حالت بیهوشی بماند.
علائم اخطار دهنده غش
احساس بد حالی و سستی و سرگیجه
رنگ پریدگی و پوست سرد و عرق‌دار
تهوع و استفراغ
گزگز دست و پاها
نبض ضعیف ، تنفس سطحی و افت فشار خون
اختلال بینایی بصورت سیاهی رفتن چشم و احساس صدایی مثل سوت در گوش
از دست دادن تعادل و سقوط و بیهوش شدن
علل غش
علت آن ممکن است شوک هیجانی ، خستگی مفرط ، ایستادن طولانی ، گرما ، برخاستن ناگهانی از حالت خوابیده به نشسته یا ایستاده ، سوء تغذیه ، کم خونی ، فقدان هوای تازه و غیره باشد.
غش می‌تواند در یک فرد کاملا سالم در نتیجه یک عکس‌العمل عاطفی طبیعی و یا در نتیجه بازتاب اختلال تنظیم فشار خون ، حادث ‌شود.
شنیدن ناگهانی اخبار خوب یا بد ، افت ناگهانی فشار خون یا قند خون و مسائل دیگر همگی باعث می‌شوند جریان خون مغز کاهش پیدا بکند و فرد به طور موقت غش بکند.
سنکوپ یا غش واقعی ممکن است طی یکسری بیماریهای قلبی و عروقی ، علل عصبی بیهوشی (مثل صرع) ، افت قند خون ، دیده شود.
البته باید در نظر داشت که شل شدن ناگهانی عروق بدن در اثر محرکهای داخلی یا خارجی مهمترین و شایعترین علت غش می‌باشد مانند سنکوپ سینوس کاروتید ، سنکوپ دفع ادرار ، سنکوپ سرفه و سنکوپ عصبی و قلبی.

غش قلبی
در میان علل مختلفی که برای غش ذکر شده، علل قلبی و عروقی نیز از جمله علل مهم و قابل بررسی غش می‌باشند. غش قلبی ناشی از کاهش ناگهانی برون‌ده قلب ، در اثر سکته قلبی ، بیماری دریچه‌ای قلب ، تومورهای دهلیز چپ و آریتمی‌های قلبی (افزایش یا کاهش تعداد ضربان) می‌باشد.
شاید یکی از مهمترین دلایل غش قلبی آریتمی‌های مختلف قلبی باشند که باعث می‌شود جریان خون به طور موثر برقرار نشود و خون کافی به مغز نرسد. از میان این آریتمی‌ها کند شدن و تند شدن شدید ضربان قلب را باید نام برد، به گونه‌ا‌ی که اگر ضربان قلب به کمتر از ۳۵ و بیشتر از ۱۸۰ ضربان در دقیقه برسد، فرد سنکوپ می‌کند.
بلوکهای قلبی و آریتمی‌های مختلف دیگر نیز ممکن است باعث کاهش برون ده قلبی و متعاقب آن ، سنکوپ گردند. سکته‌های شدید قلبی و تنگی دریچه آئورت نیز می‌تواند با مکانیسمهای خاص خود باعث غش قلبی شوند.
در هر صورت اگر شک به قلبی بودن علت غش برود باید فرد توسط متخصص قلب و عروق بررسی شده و حداقل یک نوار قلبی از او گرفته شود تا در صورت وجود آریتمی‌ها درمان مناسب صورت گیرد.
اقدامات اولیه در غش
باید بیمار در وضعیت درازکش قرار گیرد و پاهایش بالاتر از سرش قرار گیرد تا جریان خون برقرار شود. اگر امکان دراز کشیدن نباشد، بیمار در حالت نشسته سرش را خم کرده و وسط دو زانویش بگذارید.
می‌توان کمی آب سرد نیز به صورت بیمار پاشید یا محرکی دردناک (مثلا نیشگون) به او وارد کرد تا عروق به اصطلاح وارفته بار دیگر منقبض شوند.
سر بیمار را به عقب خم کنید تا زبان او جلوی راه تنفسی را نگیرد. و همچنین سر باید به یک سمت منحرف بشود تا مواد استفراغی به ریه بیمار نرود.
تا موقعی که بیمار هوشیار نشده مایعات یا خوراکی دیگر به بیمار داده نشود، چون وارد ریه‌های او می‌گردد.
اگر بیمار حین غش سقوط کرده باید مطمئن شوید که جایی از بدن او صدمه ندیده است.
اگر هوشیاری باز نگشت، ارزیابی علائم حیاتی را انجام دهید و در صورت لزوم اقدامات احیاء قلبی و ریوی را انجام دهید و بیمار را به مراکز درمانی برسانید.
با وجود اینکه مسئله غش مسئله ساده‌ای است، ولی می‌تواند نشانه بیماری مهم قلبی و یا غیره باشد، پس در صورت تکرار حتما باید بررسی شود.

حوادثي‌ كه‌ اطراف‌ آب‌ رخ‌ مي‌دهند، ممكن‌ است‌ افرادي‌ از هر گروه‌ سني‌ را گرفتار كنند. كودكان‌ كم‌سن‌ حتي‌ در آب‌هاي‌ بسيار كم‌عمق‌ هم‌ در معرض‌ خطر هستند. با اين‌ حال‌، اكثر موارد غرق‌شدگي‌ شامل‌ افرادي‌ است‌ كه‌ مشغول‌ شنا در جريان‌هاي‌ قوي‌ يا آب‌ها بسيار سرد بوده‌اند و يا پس‌ از مصرف‌ الكل‌، به‌ شنا يا قايق‌سواري‌ پرداخته‌اند.

خطرات‌ آب‌ سرد
آب‌هاي‌ آزاد حتي‌ در تابستان‌ هم‌ سرد هستند. درجه‌ حرارت‌ دريا از ۱۵-۵ درجه‌ سانتيگراد متغير است‌؛ آب‌هاي‌ داخلي‌ حتي‌ مي‌توانند (از اين‌ هم‌) سردتر باشند.
آب‌ سرد، خطرهاي‌ پيش‌ روي‌ غريق‌ يا منجي‌ غريق‌ را افزايش‌ مي‌دهد چون‌ مي‌تواند منجر به‌ موارد زير شود:
نفس‌ نفس‌ زدن‌ غيرقابل‌ كنترل‌ در زماني‌ كه‌ شخص‌ وارد آب‌ مي‌شود و به‌ دنبال‌ آن‌، خطر استنشاق‌ آب‌
افزايش‌ ناگهاني‌ فشار خون‌ كه‌ مي‌تواند زمينه‌ساز حمله‌ قلبي‌ باشد.
ناتواني‌ در شنا كردن‌ به‌طور ناگهاني‌
كاهش‌ درجه‌ حرارت‌ در صورتي‌ كه‌ شخص‌ مدت‌ زيادي‌ در آب‌ بماند يا با وزش‌ باد مواجه‌ شود.

دسترسي‌ به‌ غريق‌ در صورت‌ امكان‌، از ورود به‌ آب‌ براي‌ نجات‌ غريق‌ خودداري‌ كنيد. در عوض‌، يك‌ شي‌ء دراز مثل‌ يك‌ قطعه‌ چوب‌ را نگه‌ داريد تا غريق‌ بتواند آن‌ را بگيرد، سپس‌ وي‌ را به‌ سوي‌ خشكي‌ بكشيد.
احتياط!
اگر غريق بيهوش است، وي را كاملاً از آب بيرون آوريد و طوري جا به جا كنيد كه سرش پايين‌تر از قفسه سينه‌اش قرار گيرد تا در صورتي كه استفراغ كرد، از راه‌هاي تنفسي محافظت كرده باشد.

آنچه‌ شما مي‌توانيد انجام‌ دهيد
اولين‌ اولويت‌ شما آن‌ است‌ كه‌ با كمترين‌ خطر، غريق‌ را به‌ سطحي‌ خشك‌ منتقل‌ كنيد. بي‌خطرترين‌ راه‌ براي‌ نجات‌ يك‌ غريق‌، آن‌ است‌ كه‌ خود روي‌ خشكي‌ بمانيد با دست‌ خود يا يك‌ تكه‌ چوب‌، شاخه‌ يا طناب‌، او را از آب‌ بيرون‌ بكشيد؛ راه‌ ديگر آن‌ است‌ كه‌ يك‌ تيوب‌ به‌ سوي‌ غريق‌ پرتاب‌ كنيد.
اگر يك‌ منجي‌ غريق‌ كارآزموده‌ هستيد و يا غريق‌ بي‌هوش‌ است‌، ممكن‌ است‌ مجبور باشيد به‌ آب‌ بزنيد يا به‌ سمت‌ غريق‌ شنا كنيد و وي‌ را به‌ سمت‌ خشكي‌ بكشيد.
به‌ آب‌ زدن‌ بي‌خطرتر از شنا كردن‌ است‌. وقتي‌ غريق‌ را از آب‌ خارج‌ كرديد، در صورت‌ امكان‌ وي‌ را در برابر وزش‌ باد محافظت‌ كنيد تا بدن‌ او بيش‌ از پيش‌ دچار لرز نشود.
سپس‌ اقدامات‌ درماني‌ مربوط‌ به‌ غرق‌شدگي‌ را اجرا كنيد و عوارض‌ مربوط‌ به‌ سرماي‌ شديد را مداوا كنيد (مبحث‌ « كاهش‌ دماي‌ بدن‌ » را ببينيد). حتي‌ در صورتي‌ كه‌ به‌نظر مي‌رسد غريق‌ كاملاً بهبود يافته‌ است‌، شرايط‌ انتقال‌ يا بردن‌ وي‌ به‌ بيمارستان‌ را مهيا كنيد.
در صورت‌ لزوم‌ و يا در صورتي‌ كه‌ كاملاً دستپاچه‌ شده‌ايد، آمبولانس‌ درخواست‌ كنيد.

هیپوترمی
هیپوترمی زمانی رخ می دهد که درجه حرارت مرکزی بدن به زیر ۳۵°C برسد. غالباً بدن می تواند افت درجه حرارت بدن تا این حد را تحمل کند و لی بیش از این مقدار در حد توانایی بدن نمی باشدو بدین ترتیب افت درجه حرارت بطور پیشرونده ادامه می یابد.
در ایالات متحده بیش از ۷۰۰مورد مرگ در سال در نتیجه هیپوترمی گزارش می شود که نیمی از این موارد بالای ۶۵ سال هستند.
فیزیولوژی تنظیم حرارت :
افت درجه حرارت بدن در نتیجه از دست دادن گرما توسط مکانیزم های رسانایی ( CONDUCTION) ، همرفت (CONVECTION) ، تشعشع (RADIATION) و یا تبخیر (EVAPORATION) می باشد.
CONDUCTION: دمای بدن از طریق تماس مستقیم با اشیا اطراف از دست می رود.
CONVECTION: بدن دمای خود را به هوا منتقل می کند و هوای گرم و سرد در سطح بدن جابجا می شوند.
RADIATION: بدن حرارت خود را بدون تماس با اشیا اطراف به آنها منتقل می کند.
EVAPORATION: گرما از طریف تعریق و تنفس از دست می رود.
تنظیم درجه حرارت بدن توسط هیپوتالاموس صورت می گیرد که خود توسط گیرنده های حرارت مرکزی موجود در هیپوتالاموس قدامی و گیرنده های حرارت محیطی موجود در پوست و مخاط ، ایمپالس را دریافت می کند و توسط تغییر قطر عروق محیطی و تغییرات رفتاری بدن درجه حرارت مرکزی را تنظیم می کند.
همچنین بدن با تولید گرما به وسیله لرز و یا تولید متابولیک گرما درجه حرارت خود را افزایش می دهد.

اتیولوژی :
از علل شایع هیپوترمی می توان به موارد زیر اشاره کرد : هیپوترمی محیطی (ACCIDENTAL) ، متابولیک )دیابت ، نارسایی آدرنال، هیپوتیروئیدی) ، اختلال CNS و هیپوتالاموس ، سوء تغذیه ، سپسیس ، بیماری های پوستی ، دارویی (الکل) و …
یافته های کلینیکی:
هیپوترمی با توجه به میزان درجه حرارت بدن به سه دسته تقسیم می شود:
۱-هیپوترمی خفیف (MILD) : درجه حرارت مرکزی بدن بین C °۳۵- ۳۲ می باشد. در این مرحله پوست بیمار سرد و رنگ پریده است و در فاز پاسخ لرز دارد و به دنبال افزایش درجه حرارت بدن می باشد. در مراحل اولیه ضربان و برون ده قلب و تعداد تنفس افزایش می یابد و لی با کاهش بیشتر درجه حرارت موارد فوق هم افت خواهند کرد .
۲-هیپوترمی متوسط (MODERATE): درجه حرارت بین ۲۸-۳۲°C می باشد و بدن وارد فاز آدینامیک می شودکه در آن لرز قطع ، عضلات سفت می شوند ، ضربان قلب فشار خون و تنفس افت می کنند ، فرد گیج می شود ، رفلکس ها کند و مردمکها گشاد می شوند.
۳- هیپوترمی شدید (SEVERE) : در این بیماران درجه حرارت به زیر ۲۸°C می رسد ، مردمکها گشاد و ثابت بدون پاسخ به نور هستند عضلات شل می شوند به تدریج به کما می روند وضعیت قلب و تنفس کند تر می شود که احتمال ایست قلبی – ریوی وجود دارد.
هیپوترمی باعث تغییرات واضح در ECG می شود که از تاکیکاردی تا آریتمی های پیشرفته متفاوت است. J) WAVE) یا OSBORN از یافته های تشخیصی هیپوترمی در ECG می باشد. ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] /]
از اثرات ریوی هیپوترمی می توان به تاکی پنه در مراحل ابتدایی ، برونکوره و اختلال بلع و نهایتاً پنومونی آسپیراتیو اشاره کرد.
با توجه به تغییر غلظت گازهای O۲ و CO۲ به دنبال تغییر درجه حرارت ، مشکل در تفسیر ABG خواهیم داشت. ضمن اینکه افت متابولیسم در این بیماران سبب کاهش تولید CO۲ می شود و تغییر میزان تنفس سبب تغییرCO۲ می شود.
هیپوترمی سبب شیفت منحنی تجزیه اکسی هموگلوبین به سمت چپ و نقص آزاد سازی اکسیژن خواهد شد. همزمان با افت درجه حرارت دپرسیون پیشرونده CNS ایجاد می شود که در نهایت به کما منجر خواهد شد. این تغییرات همراه با کاهش جریان خون مغز و کاهش متابولیسم مغزی خواهند بود اگرچه این خود اثر محافظتی روی مغز دارد. EEG در زیر ۲۰°C صاف می شود.
هیپوترمی سبب نقص عملکرد کلیه از جمله دیورز سرد می شود ، که هیپوولمی را به همراه دارد . این بیماران به علت بی حرکتی طولانی در خطر رابدومیولیز و متعاقب آن میوگلوبینوری و نارسایی حاد کلیه هستند.
هیپوترمی در سیستم خون هم تاثیر گذار است و طیفی از اختلالات از جمله لوکوپنی ، تروومبوسیتوپنی و افزایش ویسکوزیته خون تا DIC ایجاد می کند.
این بیماران مستعد عفونتهای ویروسی و پنومونی هستند .
احتمال انفارکتوس قلبی در این بیماران افزایش می یابد ، ضمناً در فصل زمستان خطر مسمومیت باCO فراموش نشود .
در هیپوترمی عملکرد کبد کاهش و داروها در بدن تجمع پیدا می کنند.
سطح هورمونهای کورتیزول و تیروئیدی در صورتی که خود علت هیپو ترمی نباشند، افزایش می یابند.
سطح گلوکز خون ممکن است به هر وضعیتی باشد.
در هوای سرد، یخ زدگی اندامها را مد نظر داشته باشید.

تشخیص:
تشخیص هیپوترمی اغلب مشکل ونیاز به توجه به آن حتی در فصول غیر سرد سال وجود دارد.
از آنجا که بیشتر ترمومتر ها دمای زیر C°۳۵ را اندازه گیری نمی کنند، نیاز به ترمومتر های مخصوص الکترونیکی و مادون قرمز جهت اندازه گیری صحیح درجه حرارت از طریق ازوفاژیال، کاتتر ورید مرکزی، رکتال و تمپان می باشد.
آزمایشات پاراکلینیک متعدد در هیپوترمی در تشخیص علت اولیه و عوارض کمک کننده خواهند بود: ABG ، CBC ، BS ، Electrolite ، Renal function test ، Thyroid function test، PT، PTT، Amylase، Cortisol، LFT، CPK، Cultures،….
درمان:
درمان شامل اقدامات حمایتی معمول و تکنیک های مخصوص گرم کردن می باشد. هرگونه دستکاری روی این بیماران باید با ظرافت انجام شود تا سبب تحریک فیبریلاسیون بطنی در میوکارد سرد نشود.
لمس نبض و مشاهده تنفس در این بیماران مشکل و نیاز به مدت زمان طولانی ، دست کم ۳۰ تا ۶۰ ثانیه میباشد. در صورت وجود هیپوترمی شدید و ایست قلبی تنفسی و عدم وجود مانیتورینگ قلبی، ماساژ قلبی نباید شروع شود ولی در هیپوترمی متوسط مانعی برای ماساژ وجود ندارد.
جهت کلیه بیماران اکسیژن و مایعات وریدی گرم تجویز شود، دمای بدن ، پالس اکسی متری و ریتم قلبی به طور مداوم مانیتورینگ شود. بیشتر آریتمی های قلبی( برادی کاردی، فیبریلاسیون دهلیزی، PVC ،…) نیاز به درمان ندارند. فیبریلاسیون بطنی در صورت هیپوترمی شدید به شوک مقاوم خواهد بود و دمای بدن باید حداقل به ۳۰ درجه برسد تا به شوک پاسخ دهد.
درصورت نیاز به دارو به علت متابولیسم پائین بدن باید حداقل دوز بکار رود.
در بیمار هیپوترم بیهوش، تجویز گلوکز و نالوکسان مانند سایر بیماران می باشد.
تجویز آنتی بیوتیک در صورت شک به عفونت ضروری خواهد بود.
تجویز استروئید و تیروکسین در بیماران هیپوتیروئید و نارسائی آدرنال بکار می رود.
مجددا تاکید می شود اعمال تهاجمی لوله گذاری معده، داخل تراشه، کاتتر ورید مرکزی، کمپرسیون سینه سبب القائ VF خواهد شد.
REWARMING TECNIQUE:
با توجه به درجه حرارت بیمار روش مناسب برای گرم کردن انتخاب می شود.
Passive external rewarming :
این روش غیر تهاجمی و برای بیماران هیپوترم خفیف انتخابی است. ابتدا از بین رفتن حرارت ازطریق تبخیر و همرفت با درآوردن لباس خیس و پوشاندن بیمار قطع می شود و بدن خود جهت بالا بردن درجه حرارت به روش متابولیکی گرما تولید می کند.
Active rewarming at ۴۰°C: :
در صورت وجود ناپایداری قلبی عروقی، هیپوترمی متوسط تا شدید، گرم شدن ناکافی بدن، نارسایی اندوکرین و…. گرم کردن به روش فعال انجام می شود.
این نوع گرم کردن به دو صورت خارجی و داخلی انجام می شود.
گرم کردن فعال خارجی با کیسه آب گرم، محیط گرم، حمام گرم، پک های داغ آگزیلاری یا کشاله ران صورت می گیرد.
گرم کردن فعال داخلی توسط تجویز اکسیژن گرم، مایعات وریدی گرم، لاواژ گرم از طریق لوله NG ، رکتال تیوب، دیالیز پریتونئال، چست تیوب و یا بای پس قلبی ریوی صورت می گیرد.
جهت گرم کردن بیمار بهتر است از روش گرم کردن فعال خارجی به تنهایی استفاده نشود چون ممکن است سبب شوک گرم کردن یا اسیدوز گرم کردن یا Core T. after drop شود.

پیشگیری:
جهت جلوگیری از هیپوترمی بهتر است لباس به اندازه کافی پوشیده شود، کلاه به سر گذاشته شود. لباس خیس عوض شود، سفر برنامه ریزی شده باشد، از داروهای سداتیو و الکل اجتناب شود. غذا به اندازه کافی مصرف شود. در صورتی که در هوای سرد گیر افتادید وضعیت HELP و HUDDLE جهت حفظ گرما کمک کننده خواهد بود. [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [/]

يخ زدگي يخ زدگي در اغلب موارد بدنبال كاهش درجه حرارت محيط به كمتر از صفر درجه سانتي گراد (مثلاً در برف و بوران ) و معمولاً در نواحي انتهايي بدن مثل انگشتان دست و پا , لاله گوش و بيني كه معمولاً پوشش مناسب نيز ندارند , اتفاق مي افتد .
اما در صورت تماس با سرما ممكن است در هرقسمتي از بدن ايجاد شود . يخ زدگي بر اساس شدت سرد بودن هوا و سرعت باد مي تواند حتي در مدت زمان كوتاهي اتفاق بيافتد .
افزايش سرعت باد , اثري مشابه به كم شدن دماي هوا دارد . افراد مسن , خسته و گرسنه , مستعدترين افراد براي يخ زدگي مي باشند .
علائم و نشانه ها :
احساس سرما در ناحيه ي مربوطه كه سپس به احساس درد تبديل مي شود .
كرخت شدن يا بي حس شدن ناحيه ي مربوطه
احساس مورمور يا سوزن سوزن شدن در عضو درگير
موضع درگير ( در افراد داراي پوست روشن) به رنگ قرمز روشن يا صورتي و (در افراد داراي پوست تيره ) رنگ خاكستري به خود مي گيرد و در نهايت قسمت سرمازده رنگ خود را از دست داده و به رنگ سفيد تغيير رنگ ميدهد .
بروز تاول و ايجاد تورم
از دست دادن كامل حس , حتي در نواحي كه قبلاً دردناك بوده اند .
تبديل پوست و اندام صدمه ديده به حالت چرمي شكل يا شبيه موم ( زرد يا سفيد رنگ )
در نهايت عضو صدمه ديده سفت و سخت مي شود و در لمس شبيه چوب يا گوشت يخ زده خواهد شد .

كمك هاي اوليه :
كمكهاي اوليه يخ زدگي تقريباً همانند سرما زدگي مي باشد , البته با رعايت نكات زير :
در صورتي كه عضو صدمه ديده باشد بايد آن را بي حركت كرد .( آتل بندي مناسب ).
از برخورد مجدد عضو صدمه ديده با سرما و باد جلوگيري كنيد.
از انجام كارهاي زير بايد به شدت پرهيز كنيد .
ماليدن يا ماساژ دادن عضو صدمه ديده
ماليدن برف بر روي عضو صدمه ديده
پاره كردن تاول ها
گرم كردن عضو آسيب ديده , به ويژه با حرارت خشك مثل بخاري , شوفاژ , شعله آتش , گرفتن روي موتور خودرو و …. كه البته بايد توجه داشت كه حرارت به گونه اي نباشد كه باعث صدمه به عضو يخ زده شود . بي حس شدن عضو آسيب ديده سبب مي شود كه مصدوم درد ناشي از حرارت را متوجه نشود , بنابراين توصيه مي شود در صورت وجود آب گرم با درجه حرارت ۴۰ تا ۴۱ درجه سانتي گراد , عضو آسيب ديده را در آب گرم قرار دهيد تا از عوارض احتمالي حرارت (مانند سوختگي , تاول ,… ) جلوگيري شود .
حركت دادن عضو آسيب ديده , به ويژه راه رفتن روي پاي آسيب ديده
ماليدن پماد , كرم يا مواد مختلف ديگر بر روي پاي آسيب ديده
عوامل زير باعث مستعدتر شدن فرد براي سرمازدگي و يخ زدگي خواهد شد :
مصرف دخانيات (سيگار ) يا مصرف نوشابه هاي الكلي و حاوي كافئين , تغذيه نامناسب , خستگي و نداشتن استراحت كافي , مصرف برخي داروها , مصرف الكل , كفش و لباس نامناسب , سن بالا و سابقه بيماري حاد يا مزمن نيز باعث مستعدتر شدن فرد براي ابتلا به سرمازدگي و يخ زدگي خواهد شد

گرمازدگي اختلالات ناشي از گرمازدگي به سه دسته تقسيم مي شوند :
كرامپهاي عضلاني ناشي از گرما , خستگي مفرط , هيپوترمي
كرامپهاي عضلاني ناشي از گرما :
اين وضعيت شامل اسپاسم عضلات ارادي به دليل تخليه الكتروليتها بوده , معمولاً زماني رخ ميدهد كه فرد در اثر قرارگرفتن در معرض گرما , دچار تعريق شديد شده , مقداري زيادي آب و نمك از دست بدهد , و سپس توسط نوشيدن آب , كمود مايعات خود را بدون در نظر گرفتن كمبود نمك جبران نمايد (مانند بروز كرامپهاي عضلاني در ورزشكاران )
مداخلات اورژانس شامل خنك نگهداشتن بيمار و خوراندن نمك و يا تزريق نرمال سالين به او ميباشد .
خستگي مفرط ناشي از گرما :
اين وضعيت معمولاً زماني رخ ميدهد كه فرد در اثر قرار گرفتن در معرض گرما , مقادير زيادي آب ونمك را از طريق تعريق شديد از دست بدهد . شكايات بيمار معمولاً شامل سردرد , تهوع , سرگيجه و اختلال در بينايي است .
مداخلات اورژانس در اين وضعيت شامل قرار دادن بيمار در جاي خنك و خوراندن آب و نمك به او مي باشد . در صورت وجود حالت تهوع و استفراغ , و يا بيهوش بودن بيمار تزريق وريدي نرمال سالين ضروري است .
هيپوترمي در گرمازدگي :
در موقعيتهاي بسيار گرم , بخصوص در هواي مرطوب و بدون باد ( شرجي ) , ممكن است هيپوترمي ظاهر گردد. در چنين وضعيتي درجه حرارت بدن به بالاي ۴۰ درجه سانتيگراد رسيده , تنظيم حرارت مختل مي شود . علائم شامل كانفيوژن , اغما و تشنج است .
در هيپوترمي هيپوتالاموس دچار بدكاري مي شود و چون بيمار عرق نمي كند(بدليل شرايط محيطي), پوست گرم و خشك است . معمولاً كاهش آب و الكتروليتها شديد نيست .
اقدام به خنك كردن بيمار بايد هر چه سريعتر صورت گيرد . مهمترين مسئله , كاهش سريع درجه حرارت بدن تا ۳۵ درجه سانتيگراد است .
شستشوي بدن توسط الكل , خواباندن بيمار در يخ , استفاده از پنكه يا كولر , غوطه ور كردن بيمار در آب سرد , و استفاده از پتوهاي خنك كننده مي تواند كمك كننده باشد .
مطلقاً آسپرين جهت كاهش تب استفاده نكنيد , زيرا نه تنها نمي تواند درجه حرارت را در اين افراد تصحيح كند , بلكه داراي يك اثر منفي روي هموستاز بدن است كه در اين شرايط مي تواند بسيار خطرناك باشد .
كنترل حرارت بدن بايد از طريق ركتال صورت گيرد . زماني كه درجه حرارت به ۳۹ درجه سانتيگراد رسيد . عمليات خنك كننده بايد متوقف گردد تا از عوارض احتمالي هيپوترمي جلوگيري به عمل آيد . مانيتورينگ دقيق بيمار از نظر افزايش مجدد درجه حرارت لازم است .
از بروز لرز در بيمار ممانعت بعمل آوريد , زيرا لرزيدن موجب افزايش درجه حرارت بدن مي شود . در صورت بروز لرز حين خنك كردن بيمار , بلافاصله عامل خنك كننده را حذف نماييد .