▪ نویسنده: محسن تنابنده
▪ کارگردان: سیروس مقدم
▪ بازیگران: محمدرضا شریفی نیا، سروش گودرزی، حامد کمیلی، افسانه بایگان، شیلا خداداد، رضا شفیعی جم، حمید لولایی، نادر سلیمانی و ...
نگاهی به فهرست بازیگران حاضر در سریال «سیروس مقدم» این انتظار را به وجود می آورد که «پیامک از دیار باقی» بتواند به واسطه حضور چشمگیر ستاره های سینمایی و تلویزیونی اش مورد توجه گروه زیادی از مخاطبان سیما قرار بگیرد.
و البته همین طور هم هست. سریال سیروس مقدم مهمترین رقیب «مرد هزار چهره» مهران مدیری در روزهای تعطیل نوروز بود. سیروس مقدم که طی چند سال گذشته با ساخت چند مجموعه تلویزیونی پرتماشاگر دیگر توانسته بود مهارتش در جلب نظر مخاطبان عام سیما را به اثبات برساند، امسال با جمع کردن بیش از ۱۵ بازیگر شناخته شده سینما و سیما در کنار یکدیگر، توانست یک سریال پر مخاطب دیگر را هم روی آنتن برنامه های نوروزی شبکه یک داشته باشد.
بحث در مورد سریال مقدم را با کلکسیون بازیگران آن آغاز کردیم؛ دلیل آن هم این است که حضور این بازیگران مهمترین ویژگی «پیامک از دیار باقی» بود. احتمالاً بعید به نظر نمی رسد اگر قبول کنیم که بسیاری از مخاطبان فیلمها و سریالها برنامه های مورد علاقه شان را به واسطه حضور بازیگر و بعد از آن به خاطر کارگردان آن انتخاب می کنند. به همین دلیل می خواهم ادعا کنم که سریال سیروس مقدم برنامه دوم تلویزیون در میان ویژه های مناسبتی نوروز بود. حتماً شما هم بارها در مورد این سریال شنیده اید که: «همه بازیگرها توش هستن!»
حضور محمدرضا شریفی نیا، با محبوبیت فراوانی که در چند سریال تلویزیونی و فیلمهای سینمایی در یک دهه اخیر به دست آورده؛ شهرت، محبوبیت و جوانی چهره هایی چون حامد کمیلی، سروش گودرزی و شیلا خداداد؛ در کنار قدرت طنز آفرینی و ایجاد جذابیتهای کمیک توسط حمید لولایی، نادر سلیمانی و مخصوصاً رضا شفیعی جم؛ چهره محبوب و مشهور سینمایی «افسانه بایگان» و ... دلایل کافی را برای مطرح شدن سریال سیروس مقدم در میان برنامه های نوروزی فراهم می آورند. به علاوه اینکه همه این بازیگران در سریال چهره ای تقریباً کمیک - از محمدرضا شریفی نیا تا رضا شفیعی جم - پیدا می کنند و بر جذابیت و صمیمیت ارتباط شان با مخاطب می افزایند.
اما صرف نظر از تأثیر چشمگیر حضور بازیگران، نویسنده مجموعه «پیامک از دیار باقی» دنباله رو موضوع و سوژه ای تکراری و کار شده در حوزه سریال سازی است. نقشه مرگ و خاکسپاری قلابی مرد کلاهبردار و تلاش پسرانش برای سر کیسه کردن طلبکارها و بعد متنبه شدن و تحول او و ... موضوعی است که پیشتر نیز در قالب داستانهای مشابه در تلویزیون و سینمای ما مورد پرداخت قرار گرفته است.
ضمن اینکه باید اعتراف کرد که نمونه های مشابه این موضوع پیشتر دستمایه آثار مناسبتی ویژه برنامه های ماه رمضان قرار می گرفت. ساختار داستانی حرکت قهرمان کلاهبردار و دنیا دوست تا گرفتاری و تحول و سپس طلب استغفار و توبه و اصلاح او با کمک روحانی محل را حتماً می توان در چندین مجموعه مشابه دیگر نیز مورد بررسی قرار داد که بیشتر آنها در میان ویژه برنامه های ماه رمضان دیده شده اند.
اما آنچه که باعث شده تا «پیامک از دیار باقی» در کنداکتور پخش شبکه یک سیما در روزهای نوروز قرار بگیرد، بی شک لحن کمیک و پرداخت طنز آمیز مجموعه است که تجربه جدیدی در کارنامه آثار «سیروس مقدم» محسوب می شود.
هنر «سیروس مقدم» در کنار «محسن تنابنده» (نویسنده) در حوزه جلب مخاطب را نیز باید در زمینه نوع پرداخت این کمدی مورد ارزیابی قرار داد. همان طور که ذکر شد ساختار داستان سریال براساس یک قالب اجتماعی با رگه هایی از تمایل برای گرایش به اصلاحات مذهبی پرداخت شده است. اما آنچه که جذابیت و تأثیرگذاری مجموعه براساس فضای خاص تعطیلات نوروز را دو چندان کرده قراردادن موقعیتها و شخصیتهای کمیک در جایگاههای این ساختار است.
«پیامک از دیار باقی» بیشتر قدرت جذابیتش را مدیون شخصیت پردازی کمیک بودن است. منصور سیم خواه، حامد سیم خواه، دایی بهرام، شیرین و مادرش و ... به اندازه کافی قادر به جذب مخاطب و جلب توجه تماشاگران هستند؛ چه رسد به آنکه بخواهیم موقعیتهای کمیکی چون مواجهه هووها، مال پرستی دایی بهرام، خاکسپاری قلابی و ... را نیز به آن بیفزاییم.
سیروس مقدم با همکاری نویسنده فیلمنامه تلویزیونی سریالش به خوبی توانسته اند این ابزارهای جذاب کمدی را در قالبی داستانی و به گونه ای هدفمند در معرض ارائه و انتقال به مخاطب قرار دهند.
مهمتر اینکه خنده و کمدی در سریال مقدم تنها سرگرم کننده نیست و همان طور که ذکر شد در پس آن هدفی نهفته است. همین ویژگی، مخاطب را بیشتر مجذوب موضوع می کند و توجیه بیشتر او را در دنبال کردن داستان به همراه دارد.
«سیروس مقدم» در حوزه ساخت و پرداخت تصویری این سریال هم تجربه تقریباً موفقی را پشت سرگذاشته است. ریتم تند و بدون تأخیری که حاصل حرکتهای دوربین و مدیریت تصویر برداری «امیر معقولی» در کنار تدوین خوب سریال است؛ همچنین تحرک سوژه و دوربین در فضاهای محدود یا صحنه های محدود شده در نورپردازی شبانه علاوه بر آنکه توانایی سازندگان این مجموعه را به اثبات می رساند، در بیشتر صحنه های سریال نیز تصاویر و موقعیتهایی جذاب و دیدنی را در مقابل تماشاگر قرار داده اند.
مهدی نصیری
روزنامه قدس
