چغندرقند

بررسي امكان استفاده از گل صافي حاصل از ضايعات كارخانه هاي قند در تغذيه مرغان تخمگذار

آذربايجاني عليرضا,مشرف شهاب الدين,اسديان اكبر



اين آزمايش به منظور ارزيابي اثرات جايگزيني گل صافي (گل كربنات كلسيم) حاصل ازضايعات كارخانه هاي توليد قند با پودر صدف در جيره غذايي روي عملكرد و صفات كمي و كيفي تخم مرغ در مرغان تخم گذار به اجرا درآمد. در اين آزمايش، گل صافي به دو شكل معمولي (پودري) و پلت شده و هر كدام نيز در سطوح صفر، 75،50،25 و 100 درصد جايگزين پودر صدف گرديد. بنابراين نه تيمار (جيره غذايي) و هر تيمار در سه تكرار در طي سه دوره 28 روزه در نظر گرفته شد. مصرف خوراك و وزن تخم مرغ به طور هفتگي و صفات كمي و كيفي تخم مرغ ها به طور ماهانه اندازه گيري شد. نتايج آزمايش نشان داد جايگزيني گل صافي به جاي پودر صدف تا سطح 50 درصد به شكل پودري، اختلاف معني داري را در صفات مصرف غذا، وزن تخم مرغ، توليد توده اي و ضريب تبديل غذايي نسبت به شاهد (سطح صفر درصد جايگزيني) ايجاد نكرد. در حالي كه جايگزيني فراتر از سطح 50 درصد پودر گل صافي، موجب كاهش معني دار توليد توده اي و تعداد تخم مرغ و افزايش ضريب تبديل غذايي نسبت به شاهد گرديد. اما در تمام سطوح گل صافي پلت شده، اختلاف معني داري براي اين صفات با شاهد، مشاهده نگرديد. جايگزيني گل صافي به جاي پودر صدف به هر دو شكل پودري و پلت و در تمام سطوح جايگزيني تاثير معني داري بر شاخص هاي كمي و كيفي تخم مرغ نداشت. اين آزمايش نشان داد، مناسب ترين سطح جايگزيني گل صافي به جاي پودر صدف به هر دو شكل پودر يا پلت، سطح 50 درصد جايگزيني مي باشد.

بررسي تعامل جدايه - ژنوتيپ بين Erysiphe betae و چغندر قند در شرايط گلخانه
شيخ الاسلامي مهيار*,اخوت سيدمحمود,حجارود قربان علي,شريفي تهراني عباس,جوان نيك خواه محمد,نجفي ميرك توحيد

* مرکز تحقيقات کشاورزي کرمانشاه


بيماري زايي چهار جدايه از قارچ Erysiphe betae از چهار منطقه جغرافيايي كشور بر روي پنج ژنوتيپ چغندرقند با سطوح مختلف مقاومت يا حساسيت نسبت به بيماري مورد بررسي قرار گرفت. كنيديوم جدايه هاي مختلف بر روي گياهان هشت هفته اي در شرايط گلخانه مايه زني شد. تخمين آلودگي سطح برگ و همچنين تخمين كنيديوم هاي توليد شده در واحد سطح برگ، سه هفته بعد از مايه زني انجام شد. نتايج نشان داد كه بين جدايه هاي مختلف از نظر توان بيماري زايي تفاوت معني داري وجود ندارد. اين در حالي بود كه بين ژنوتيپ هاي مختلف از نظر ميزان حساسيت به بيماري تفاوت معني داري وجود داشت. ژنوتيپ 7233 در تمام موارد بيشترين حساسيت نسبت به بيماري را نشان داد و ژنوتيپ هاي 10417 و 14442 علايم مقاومت نسبي به بيماري را نشان دادند. ژنوتيپ Leaf Beet كه در كشور آلمان در آزمايش هاي مزرعه اي علايم مقاومت نسبت به بيماري را نشان داده بود در اين تحقيق علايم حساسيت نسبت به بيماري را نشان داد. در مجموع، نتايج اين تحقيق نشان داد كه جدايه هاي مختلف قارچ از مناطق مختلف كشور از نظر توان بيماري زايي يكسان هستند. هم چنين روش هاي گلخانه اي مي تواند به خوبي براي تفكيك ژنوتيپ هاي حساس و مقاوم نسبت به بيماري سفيدك پودري مورد استفاده قرار گيرد
_____________________

بررسي ريزازديادي چغندرقند و توليد ريز گياهچه هاي فتواتوتروفيك
ياوري نسرين,صادقيان سيديعقوب,مصباح محمود,غفاري جهرمي عبدالرسول



چغندرقند يك گياه ترجيحا دگرگشن و در بسياري موارد خود نابارور است كه با ازدياد غير جنسي يا رويشي آن، مي توان بوته هاي مشابه بوته اوليه توليد نمود. ريزازديادي كلوني چغندرقند با استفاده از بافت مريستمي ساقه گل دهنده جوان انجام مي گيرد. ريز نمونه هاي مريستمي از ساقه گل دهنده بوته هاي نرعقيم چغندرقند تهيه و در شرايط استريل كشت گرديد. دو محيط كشت پايه Pgob حاوي تركيب هورموني Iba, Naa و Ba به ترتيب در مقادير 0.1 ,0.1 و يك ميلي گرم/ليتر و تركيب هورموني Naa ,ga3 و Ba به ترتيب درمقادير 0.1 ,1 و 0.5 ميلي گرم/ليتر از نظر ازدياد ريز جوانه در سه ژنوتيپ شماره 445 ,463 و 428 پس از مدت 20، 30 و 10 روز از آغاز كشت و در پايان چرخه ازدياد در مرحله جدا سازي براي انتقال به محيط ريشه زايي مورد مقايسه قرار گرفت. آزمايش در هشت تكرار هر يك شامل يك ظرف كشت در طرح بلوك هاي كامل تصادفي در يك آزمايش اسپليت - فاكتوريال انجام گرديد. زمان كرت هاي اصلي و تركيب ژنوتيپ و محيط در كرت هاي فرعي منظور شد. ميانگين تيمارها به صورت فاكتوريل دو عاملي در زمان، با روش دانكن مقايسه گرديد. نتايج تجزيه آماري داده ها نشان داد كه كليه فاكتورها (زمان، محيط و ژنوتيپ) داراي اثر معني دار هستند. دو ژنوتيپ برتر (445 و 428) از نظر توليد ريز جوانه در يك گروه قرار گرفتند. محيط دو نسبت به محيط يك با توليد ريز جوانه بيشتر، برتر بود و اين امر نمايانگر نقش تركيب هورمورني در محيط كشت ازدياد ريز جوانه ها مي باشد. در اجراي اين پژوهش طراحي و ساخت يك دستگاه آب كشت مجهز به سيستم هوارساني انجام شد و ريز گياهچه هاي چغندرقند در شرايط ايجاد شده در سيستم آب كشت توانايي رشد فتواتوتروفيك را باز يافتند.
____________________

بررسي عملكرد كارخانه هاي قند و شكر ايران در چهار سال گذشته
شيخ الاسلامي رضا*

* موسسه تحقيقات چغندرقند، کرج


شکر توليد در ايران در سال 1383 معادل 1.192 هزار تن بود که 55% آن از چغندرقند و بقيه از نيشکر به دست آمده است. در حال حاضر، 33 کارخانه قند چغندري و هفت کارخانه قند نيشکري در کشور فعاليت مي کنند. در اين مجال، وضعيت توليد چغندرقند و شکر توليدي از آن طي چهار سال گذشته (83-1380) مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گرفته است. ظرفيت اسمي 33 کارخانه قند و شکر کشور، روزانه 67650 تن چغندرقند مي باشد که بر مبناي يک صد روز کاري، توان مصرف چغندرقند كارخانه ها بايد 6.75 ميليون تن باشد که به دلايل مختلف نه از نظر ظرفيت مصرف و نه از نظر ميزان توليد چغندر تاکنون به اين ارقام نرسيده است ...
___________________

تاثير تاريخ كاشت و ارقام چغندرقند بر ميزان آلودگي به بيماري ويروسي پيچيدگي برگ و جمعيت زنجرک هاي ناقل در استان اصفهان
جلالي صادق,باقري محمدرضا,جهاداكبر محمدرضا



در اين بررسي به منظور تاثير كاشت و رقم بر ميزان آلودگي به بيماري ويروسي پيچيدگي برگ چغندرقند (Beet curly top virus, BCTV) و تراكم جمعيت زنجرك هاي ناقل، مطالعه اي در قالب طرح آماري كرت هاي خرد شده با سه تاريخ كاشت به عنوان كرت هاي فرعي در چهار تكرار طي سال هاي 1378-79 در منطقه مباركه اصفهان اجرا گرديد. نتايج به دست آمده نشان داد، به تعويق انداختن تاريخ كاشت تا اول خرداد ماه باعث كاهش جمعيت زنجرك هاي ناقل (C.opacippennis, Circulifer) شد، به طوري كه ميانگين جمعيت هاي آن ها در تاريخ كاشت اول نسبت به دو كشت ديگر بيشتر بود؛ ولي اختلاف آن ها معني دار نشد. جمعيت زنجرك ها در ارقام مورد مطالعه در هر تاريخ كاشت، تفاوت كاشت دوم و سوم، بيشتر بود و اختلاف معني داري با آن ها داشت. بيشترين ميزان آلودگي در رقم IC1 مشاهده شد كه با ارقام T41R و Attila در سطح يك درصد و با ساير ارقام در سطح پنج درصد اختلاف معني داري نشان داد. با تاخير در تاريخ كاشت، عملكرد ريشه و قند كاهش نشان داد، به طوري كه بين تاريخ كاشت سوم و تاريخ هاي كاشت اول و دوم اختلاف معني داري وجود داشت. درصد قند ناخالص و ناخالصي هاي شربت در سه تاريخ كاشت با يكديگر تفاوت معني داري نداشتند. رقم T41R با توليد 36.95 تن ريشه در هكتار بيشترين عملكرد را در بين ارقام داشت كه اختلاف معني داري را با رقم Attila در سطح يك درصد و رقم 7233 در سطح پنج درصد نشان داد. در ضمن پوسيدگي هاي ريشه در تاريخ هاي كاشت دوم و سوم نسبت به تاريخ كاشت اول كمتر بود. كمترين ميزان پوسيدگي ريشه در رقم T41R و تاريخ كاشت سوم مشاهده گرديد.
_____________________

تجزيه ژنتيكي مقاومت به بيماري سفيدک سطحي در چغندرقند
بساطي جهانشاه*,مصباح محمود,كريم زاده قاسم,صادقيان سيديعقوب

* مرکز تحقيقات کشاورزي کرمانشاه


با توجه به وسعت مناطق كشت چغندرقند در ايران و خسارت ناشي از بيماري سفيدك سطحي، تهيه ارقام مقاوم به اين بيماري ضروري به نظر مي رسد. بدين منظور، طي سال هاي گذشته در مناطق كرمانشاه تعداد زيادي از ژنوتيپ هاي موجود براي اين بيماري غربال گرديدند، كه منجر به شناسايي و گزينش يك ژنوتيپ ديپلوييد مولتي ژرم و مقاوم به بيماري سفيدك سطحي با صفات نسبتا مطلوب زراعي (ژنوتيپ 14442) گرديد. در اين ارزيابي مشخص گرديد كه رگه منوژرم نرعقيم Ms261 حساس و رگه منوژرم نرعقيم Ms231 نيمه مقاوم به بيماري سفيدك سطحي است. به منظور تعيين تعدادي ژن هاي كنترل كننده بيماري سفيدك سطحي و نحوه توارث اين ژن ها بين ژنوتيپ مقاوم 14442 و دو رگه نرعقيم Ms231 نيمه مقاوم و نرعقيم Ms261 حساس تلاقي هاي لازم انجام گرفت. نسل هاي Bc1 F1 ,f2 و Bc2 از هر تلاقي تهيه گرديد. والدين و نسل هاي حاصل از هر تلاقي در مزرعه براي بيماري سفيدك سطحي بررسي شدند. نتايج نشان داد كه نسل F2 حاصل از تلاقي والد مقاوم و حساس (14442*261) و تلاقي والد مقاوم و نيمه حساس (14442*231) به دو كلاس فنوتيپي با نسبت 3:1 تفكيك شد. الگوي تفكيك در بك كراس ها نيز نتايج به دست آمده در نسل F2 را تاييد نموده و نشان داد كه بيماري سفيدك سطحي با يك ژن اصلي كنترل مي گردد. اثر ژن كنترل كننده بيماري به صورت غالب مي باشد.
______________

مقايسه قارچ كش هاي جديد اوپوس (Epoxy conazole) با قارچ كش هاي رايج در مبارزه با سفيدک پودري چغندرقند
حيدري اصغر*,صفايي داريوش,ارومچي سعيد,بساطي جهانشاه

* بخش تحقيقات بيماري هاي گياهان، موسسه تحقيقات آفات و بيماري هاي گياهي، تهران


در اين تحقيق تاثير قارچ كش هاي جديد اوپوس (اوپوكسي كونازول) و مقايسه آن با سموم قارچ كش هاي متداول عليه سفيدك پودري چغندر قند در استان هاي آذربايجان غربي و كرمانشاه طي دو سال مورد بررسي قرار گرفت. آزمايش در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با پنج تيمار در چهار تكرار اجرا شد. تيمارهاي آزمايش سموم دينوكاپ، سولفور (گوگرد و تابل)، كاليكسين، اوپوس و شاهد (آبپاشي) بودند. يادداشت برداري نهايي از درجه آلودگي تيمارها با مقياس 6-1 كه در آن نمره يك بدون آلودگي و نمره شش آلودگي 100-81 درصد بود، با فاصله زماني 15 روز بعد از آخرين سمپاشي صورت گرفت. تجزيه و تحليل نتايج با استفاده از آزمون چند دامنه اي دانكن نشان داد كه در آذربايجان غربي، در هر دو سال اختلاف تيمارهاي سمپاسي شده از نظر آلودگي به بيماري سفيدك پودري با شاهد در سطح يك درصد و پنج درصد معني دار بود. مقايسه ميانگين درجه تاثير تيمارهاي آزمايشي نشان داد كه قارچ كش اوپوس بيشترين تاثير را در كنترل بيماري سفيدك پودري چغندرقند داشته است. در آزمايش كرمانشاه در سال اول به علت پايين بودن شدت بيماري در مزارع منطقه اختلاف معني داري بين تيمارها مشاهده نگرديد ولي در سال دوم، اختلاف تيمارهاي سمپاشي شده با شاهد در سطح يك و پنج درصد معني دار بود. از نظر عملكرد و درصد قند ريشه نيز تيمارهاي سمپاسي شده به شاهد ارجحيت داشتند.
_______________

اثر تيمار پيش جوانه زني بذر چغندرقند در شرايط تنش شوري اين ويترو
ياوري نسرين,مصباح محمود,غفاري جهرمي عبدالرسول



حساسيت به شوري خاک در مرحله جوانه زني بذر چغندر قند به عنوان مانع اصلي استقرار مطلوب بوته در مزارع محسوب مي شود. بررسي هاي قبلي نشان داد که کشت ريز نمونه هاي متفاوت چغندرقند در سطوح افزايشي نمک کلريد سديم در محيط کشت درون شيشه اي، تحمل زياد به تنش شوري دارد. لذا آزمايشي براي مقايسه تحمل شوري در جنين بذري چغندرقند طراحي شد. جنين بذري با پوسته و بدون پوسته بذر، در محيط غذايي استريل PGoB داراي 3 درصد ساکارز و 0.9 در صد آگار، بدون نمک و نيز حاوي نمک کلريد سديم به ميزان 100، 150 و 250 ميلي مولار در سه تکرار هر بار با 10 ريز نمونه در هر پتري ديش (قطر 9 سانتي متري) کشت شد. نتايج اين بررسي براي نوع بافت مورد آزمايش، سطوح شوري و اثر اين دو عامل بر يکديگر در دو لاين 7233 و 67-9597 تفاوت معني دار نشان داد. در هر دو لاين، بر خلاف بذر کامل، جنين بذري قادر به جوانه زني در محيط هاي داراي تنش شوري بود. نقش پوسته بذر در جوانه زني با اجراي آزمايش تنش شوري پس از تيمار پيش جوانه زني بررسي شد. بذرهاي لاين هاي 67- 9597، 7233 و 261 با شستشوي هشت ساعته بذر در محلول تيرام 0.2 درصد و سپس کاهش تدريجي رطوبت بذر در دماي 25 سانتي گراد در ژرميناتور پيش تيمار شدند. 25 عدد بذر از هر تيمار در پتري ديش و در چهار تکرار کشت شد. بذرهاي تيمار شده در سطوح آزمايشي تنش شوري جوانه زدند. تجزيه واريانس نتايج آزمايش نشان داد که تفاوت بين لاين ها، سطوح تنش و اثر متقابل دو عامل بر يکديگر معني دار هستند. لاين 7233 مقاوم ترين و 67- 9597 و 261 در درجات بعد براي جوانه زني بذر در شرايط تنش بودند. تيمار پيش جوانه زني بذر چغندر قند براي مقابله با تنش شوري اثر مثبت نشان داد.
__________________________

اصطلاحات و تعاريف كميت و كيفيت تكنولوژيكي چغندرقند، اختصارات فني
عبدالهيان نوقابي محمد,شيخ الاسلامي رضا,بابايي بابك



تحقيقات کشاورزي و انجام آزمايش هاي به زراعي و به نژادي مربوط به چغندرقند امروزه در سطح کشور رو به گسترش است. به طوري که علاوه بر موسسات و مراکز تحقيقات کشاورزي وابسته به وزارت جهاد کشاورزي و دانشکده هاي کشاورزي، اجراي تحقيقات کشاورزي در بخش خصوصي نيز از قبيل شرکت هاي تحقيقات و خدمات کشاورزي و کارخانه هاي قند رواج پيدا کرده است. تعيين خصوصيات و اندازه گيري صفت هاي مبين عملکرد کمي و کيفي چغندرقند بخش مهمي از فرآيند تحقيقات است که معمولا با روش هاي ويژه انجام مي پذيرد ...

بررسي امكان كنترل بيولوژيك بيماري مرگ گياه چه چغندرقند به وسيله جدايه هايي از Trichoderma harzianum Rifai
شهيري طبرستاني مائده,فلاحتي رستگار ماهرخ,جعفرپور بهروز,روحاني حميد



با توجه به قدرت بالاي آنتا گونيستي قارچ Trichoderma harzianum، پنج جدايه T.h.k، T.h.BI، T.h.Mo، Var33 و تربت VI انتخاب و اثر آن در شرايط آزمايشگاه و گلخانه بر بيماري مرگ گياه چه چغندرقند ناشي از Rhizoctonia solani مطالعه شد. قدرت آنتاگونيستي جدايه هاي T. harzianum به صورت کشت دو طرفه روي PDA در کشت همزمان، کشت 48 ساعته و 96 ساعته R.solani بررسي شد و مشخص شد کليه جدايه هاي T. harzianum مي توانند پس ار متوقف کردن رشد ميسليومي R. solani کلني آن را به طور کامل کلنيزه و بر روي آن اسپرزايي کنند. در هر سه آزمايش، جدايه T.h.k در مقايسه با ساير جدايه ها، در زمان کوتاه تري کلني R. solani را کلنيزه کرد. بررسي هاي ميکروسکپي نحوه تاثير جدايه هاي T. harzianum روي R.solani نشان داد اين جدايه ها با پيچش هيفي، نفوذ و متلاشي کردن هيف، رشد آن را متوقف کرده و در نهايت باعث از بين رفتن آن مي شوند. متابوليت هاي فرار جدايه هاي T. harzianum اثر بازدارندگي قابل توجهي روي رشد ميسليومي قارچ عامل بيماري داشتند که در اين ميان جدايه T.h.BI با 89.63 در صد، بيشترين اثر بازدارندگي را از خود نشان داد. در برسي اثر بازدارندگي پنج غلظت (30- 25- 20- 15- 10 درصد) متابوليت هاي مايع خارج سلولي جدايه هاي T. harzianum در جلوگيري از رشد ميسليومي R.solani مشخص شد، متابوليت هاي مايع خارج سلولي هيچ يک از جدايه ها در غلظت هاي به کار رفته، تاثير معني داري در رشد ميسليومي R.solani نداشتند. در آزمايش هاي گلخانه اي مشخص شد، پوشش دادن بذر چغندرقند با عوامل آنتاگونيست يا اضافه کردن آنها به خاک بر ميزان مرگ و مير گياهچه ها در فاصله 30 روز پس از کاشت، تاثير چشمگيري در مقايسه با شاهد آلوده دارد و از اين نظر، بين جدايه ها تفاوت معني داري وجود داشت. در مجموع، جدايه هاي T.h.k و Var33 در روش محلول پاشي خاک، بهترين اثر را در کنترل بيماري داشتند.

بهره وري عوامل و نهاده هاي توليد در مزارع چغندرقند شهرستان اقليد
محمدي حميد,موسوي سيدنعمت اله,كفيل زاده فرشيد,رحيمي مجيد



هدف اين تحقيق، تعيين حد اقتصادي استفاده از نهاده هاي توليدي در توليد چغندرقند در شهرستان بود. جهت دستيابي به هدف فوق، با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي دو مرحله اي داده هاي مورد نياز از طريق تکميل پرسشنامه و مصاحبه با 55 کشاورز در شهرستان اقليد، جمع آوري شد. براي سنجش بهره وري نهاده ها از توابع توليد كاب - داگلاس و ترانسندنتال استفاده شد. هم چنين در تعيين سهم هزينه نسبي عوامل توليد، از تابع نرانسندنتال استفاده شد. طبق نتايج، از نهاده هاي نيروي کار، ماشين آلات و بذر بيش از حد بهينه اقتصادي و از نهاده کود شيميايي کمتر از حد بهينه استفاده مي شود. جهت کسب حداکثر سود در واحدها بايستي ميزان مصرف نهاده هاي نيروي کار، ماشين آلات و بذر کاهش و مصرف کود شيميايي افزايش يابد. نتايج مطالعه نشان داد که 67.2 درصد از بهره برداران در استفاده از نيروي کار در ناحيه سوم توليد عمل مي کنند. هم چنين 85.5 درضد از بهره برداران، کود شيميايي را در ناحيه اول توليد مصرف کردند. اين در حالي است که به ترتيب 100 و 58.2 درصد از زارعين نهاده بذر و ماشين آلات را بيش از ميزان بهينه مصرف مي کنند. 56.4 درصد از زارعين در استفاده از سم در ناحيه اقتصادي (ناحيه دوم) عمل کردند. ضريب تبيين تابع توليد 88 درصد به دست آمد که بيان گر برازش مناسب تابع است. به اين مفهوم که متغيرهاي مستقل توانسته اند 88 درصد از تغييرات متغير وابسته (عملکرد) را توجيه کنند. هم چنين نتايج نشان داد که بيشترين سهم هزينه نهاده هاي توليد مربوط به نيروي کار و ماشين آلات است و کاهش مصرف اين دو نهاده، موجب کاهش هزينه هاي توليدي و افزايش سود خواهد شد.
______________

تاثير تنش خشكي در مراحل مختلف رشد بر عملكرد و برخي خصوصيات فيزيولوژيكي چغندرقند
ميرزايي محمدرضا,رضواني سيدمعين الدين,گوهري جواد



به منظور تعيين اثرات تنش رطوبتي در مراحل مختلف رشد چغندرقند و استفاده بهينه از آب، تحقيقي به صورت آزمايش فاکتوريل در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي با 12 تيمار و چهار تکرار از بهار سال 1379 به مدت دو سال در ايستگاه اکباتان مرکز تحقيقات کشاورزي استان همدان اجرا شد. يکي از فاکتورها، قطع آبياري در سه مرحله رشد ) S1 تا S3) و فاکتور ديگر تعداد دفعات قطع آبياري در چهار سطح I1) تا (i4 بود. علاوه بر 12 تيمار ترکيبي مذکور، يک کرت شاهد بدون تنش نيز منظور شد. نتايج تجزيه مرکب نشان داد که اثر متقابل مراحل مختلف رشد در سال از نظر عملکرد ريشه، عملکرد قند و عملکرد قند قابل استحصال در سطح پنج درصد و اثر متقابل تعداد دفعات قطع آبياري در سال از لحاظ صفت عملکرد ريشه معني دار بود. اثر متقابل رطوبت نسبي برگ و درصد رطوبت وزني خاک در سال در سطح يک درصد معني دار بود. اثر متقابل مراحل مختلف رشد در سال از نظر صفات کارآيي مصرف آب براي عملکرد ريشه، عملکرد قند و عملکرد قند قابل استحصال در سطح يک درصد معني دار بود. مقايسه ميانگين دو ساله کارآيي مصرف آب در برداشت نهايي نشان داد که بالاترين کارآيي مصرف آب مربوط به تيمار S1 I2 (دو بار قطع آبياري در مرحله رشد برگي) و حداقل آن مربوط به تيمار S2 I4 (چهار بار قطع آبياري در مرحله رشد ريشه) بود. هم چنين مشخص گرديد که قطع آبياري بيش از يک مرحله در مراحل مختلف رشد چغندرقند، باعث کاهش عملکرد کمي چغندرقند مي شود. به طور کلي، تنش رطوبتي باعث کاهش کمي عملکرد ريشه و عملکرد قند شد. البته مقدار تاثير تنش خشکي بستگي به زمان و شدت تنش داشت. کاهش عملکرد ريشه و قند ناشي از تنش در مرحله رشد ريشه و مرحله ذخيره سازي قند شديدتر بود.
_________________

تاثير كود دامي، پتاسيم و بر روي عملكرد كمي و كيفي چغندر قند در منطقه بردسير
جواهري محمدعلي*,رشيدي ناصر,باقي زاده امين

* مرکز تحقيقات کشاورزي و منابع طبيعي استان کرمان


به منظور بررسي اثر کود دامي، سولفات پتاسيم و اسيد بوريک بر خصوصيات کمي و کيفي محصول چغندرقند، آزمايشي در قالب طرح اسپليت پلات فاکتوريل در چهار تکرار طي سه سال (1380- 1378) در منطقه بردسير کرمان اجرا گرديد. عامل کود دامي در سه سطح صفر، 10 و 20 تن ماده خشک در هکتار در کرت اصلي و کود سولفات پتاسيم در سه سطح صفر، 75 و 150 کيلوگرم در هکتار و اسيدبوريک نيز در سطوح صفر، 10 و 20 کيلوگرم در هکتار به صورت فاکتوريل در کرت هاي فرعي مصرف شدند. نتايج نشان داد که اثر کود دامي و سولفات پتاسيم بر عملکرد ريشه معني دار (?=%5) بوده است. ولي اسيد بوريک روي درصد قند ملاس و درصد قند سفيد ريشه معني دار نگرديد. استفاده از کود دامي و سولفات پتاسيم اثر معني داري بر عملکرد شکر سفيد داشت به طوري که استفاده از 20 تن کود دامي در هکتار، 10 در صد و استفاده از 150 کيلوگرم سولفات پتاسيم در هکتار، 6 درصد عملکرد شکر سفيد را نسبت به شاهد افزايش داد. اگر چه اسيد بوريک اثر معني داري بر عملکرد شکر سفيد نداشته، ولي عملکرد شکر سفيد را نسبت به شاهد 1.8 در صد افزايش داده است و اين در حالي بود که آب آبياري حدود 0.5 ميلي گرم در ليتر حاوي بر بود.
________________

شناسايي قارچ هاي عامل پوسيدگي ريشه چغندرقند و تعيين پراكندگي آن ها در استان كرمانشاه؛ گزارش كوتاه
شيخ الاسلامي مهيار,يونسي حسن,صفايي داريوش



قارچ هاي بيماري زاي بسياري سبب ايجاد پوسيدگي ريشه چغندرقند در مراحل مختلف مي شوند. در بين آنها Rhizoctonia spp سبب پوسيدگي هاي طوقه و ريشه، پوسيدگي خشک و پوسيدگي بنفش ريشه مي شود. (Whitney and Duffos 1986). پوسيدگي ريشه توسط قارچ phytophthora drechsleri Tucker در مزارعي که ريشه چغندرقند در معرض رطوبت بيش از حد معمول خاک قرار دارد، مشاهده شده است (Habibi 1975)، قارچ Fitzp Pythium aphanidermatum (Edson) به عنوان يکي از عوامل فساد بذر، مرگ گياهچه و پوسيدگي ريشه در ايران شناخته شده است. (Ahmadinejad and Okhovat 1976). از قارچ Rhizopus arrhizus Fischer به عنوان يکي از عوامل پوسيدگي طوقه چغندرقند در ايران نام برده شده است. (Habibi 1977). به منظور شناسايي و تعيين پراکنش قارچ هاي بيماري زا در مزارع چغندرقند استان کرمانشاه طي سال هاي 1377 و 1378 بررسي هايي انجام گرفت. در اين مطالعات از تعداد 41 مزرعه در مناطق مختلف استان در حوزه کارخانه هاي قند اسلام آباد غرب و بيستون بازديد به عمل آمد ...
__________

كاهش مصرف علف كش با كاربرد همزمان تيغه هاي كولتيواتور و سم پاشي نواري در زراعت چغندرقند
جاهدي آژنگ*,نوروزي عباس,ساعتي محسن

* مرکز تحقيقات کشاورزي و منابع طبيعي استان همدان


طي يک آزمايش مزرعه اي سه ساله (81- 1379) و در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي، امکان کاهش مصرف سم علف کش با تلفيق روش هاي شيميايي و مکانيکي در کنترل علف هاي هرز مزرعه چغتدرقند مورد بررسي قرار گرفت. سه نوع تيغه چاقويي کولتيواتور (سرنيزه اي، پنجه غازي و شمشيري) جهت حذف علف هاي هرز بين رديف هاي کشت، همراه با پا شش مخلوط مساوي علف کش هاي دسمديفام (امولسيون 15.7 درصد از ماده تجاري بتانال آ.ام) و کلريدازون (پودر و تابل 80 در صد از ماده تجاري پيرامين) مورد استفاده قرار گرفت. سم پاشي به صورت نواري به عرض 20 سانتي متر روي پشته ها، به ميزان دو ليتر در هکتار (يک بار پاشش) و يک ليتر در هکتار (دو بار پا شش به فاصله 10 روز) انجام شد. تيمارها با شاهد منطقه (انجام فاروئر و کاربرد 6 ليتر مخلوط مساوي علف کش هاي دسمديفام و کلريدازون) و هم چنين تيمار وجين دستي (دو بار) مقايسه شد. نتايج حاصل از تجزيه آماري داده ها نشان داد که بين تيغه هاي کولتيواتور مورد آزمايش، تيغه سرنيزه اي به دليل نوع برش و کارآيي بيشتر در خاک توانسته است با حذف علف هاي هرز بين خطوط کاشت نسبت به دو تيغه ديگر برتري نشان دهد. با مصرف علف کش به ميزان دو ليتر، از مخلوط مساوي دسمديفام و کلريدازون (يک بار پاشش) در هکتار بود. اين تحقق نشان داد که با استفاده از سم پاشي نواري و حذف علف هاي هرز بين خطوط کاشت توسط تيغه کولتيواتور سرنيزه اي، مي توان تا 66 در صد مصرف علف کش در هر هکتار را کاهش داد که هم از نظر اقتصادي و هم زيست محيطي قابل توجه است.
_____________

هيبريدهاي بين گونه اي در چغندرقند (جنس Beta) با استفاده از روش نجات جنين
روزبه فرانك,صادقيان سيديعقوب,ياوري نسرين,مصباح محمود



تلاقي بين گونه اي يا بين جنسي در چغندرقند معمولا به علت عدم لقاح، مرگ جنين يا قطع ارتباط آندوسپرم با جنين موفقيت آميز نبوده است. در اين موارد، تکنيک نجات جنين مفيد بوده و جنين هاي هيبريد قبل از نابود شدن در شرايط درون شيشه اي کشت و نگه داري مي شود. دستيابي به تلاقي بين گونه اي چغندرقند با گونه هاي وحشي به دليل عدم تشابه کروموزومي با روش هاي متداول به نژادي ميسر نيست. در اين بررسي، براي تهيه هيبريدهاي بين گونه اي، تلاقي يک توده تتراپلوئيد 37RT به عنوان والد مادري با دو گونه وحشي Beta. Webiana و Beta procumbens به عنوان والد پدري به صورت دستي انجام شد. پس از مطالعه روند رشد جنين توسط محلول يک درصد تترازوليوم کلرايد، جنين هاي هيبريد 20 روزه در محيط غذايي N6 در سه آزمايش با ترکيبات مختلف هورموني در شرايط آزمايشگاهي کشت و در تاريکي و دماي 25 درجه سانتي گراد به مدت چهار هفته قرار گرفتند. آزمايش سوم با ترکيب محيط N6 و هورمون هاي BA, GA3, NAA به ترتيب به ميزان 1، 0.2، 0.5 و P.V.P به ميزان 300 ميلي گرم در ليتر و ساکارز و زغال فعال به ترتيب به ميزان 30 و يک گرم در ليتر و 0.6 درصد آگار نتيجه مطلوبي را از نظر جوانه زدن جنين هيبريد نشان داد. سپس جنين هاي جوانه زده جهت ازدياد به محيط N6 حاوي BA و GA3 به ترتيب به ميزان 0.5 و يک ميلي گرم در ليتر منتقل و در شرايط 16 ساعت روشنايي و دماي 25 درجه سانتي گراد قرار داده شدند. نتايج نشان داد که درصد جوانه زني و دانهال هيبريد دو نوع تلاقي B.vulgaris×B.procumbens و B.vulgaris×B.webbiana به ترتيب 10 درصد و 40 درصد است.
__________

بررسي پاسخ به انتخاب در نسل هاي مختلف چغندرقند تحت شرايط تنش شور و خشكي
خورشيد عبدالمجيد,مصباح محمود,رنجي ذبيح اله,اميري رضا,فتحي محمدرضا



تنش هاي شوري و خشکي در بسياري از مناطق جهان بيش از هر عامل ديگري موجب کاهش عملکرد محصولات زراعي مي گردند. توليد ارقامي که اين شرايط را تحمل نموده و عملکرد قابل قبولي نيز داشته باشند، ضرورت دارد. هدف از اين تحقيق مقايسه نسل هاي گزينش شده با نسل هاي اوليه آن ها در شرايط تنش خشکي و شوري، به منظور بر آورد ميزان پاسخ به گزينش نسل ها بود. در اين بررسي توده هاي اوليه ژنوتيپ هاي 8001 و 7233 چغندرقند به همراه نسل هاي گزينش شده دوم و سوم (به عنوان متحمل به شوري) و توده هاي در حال اصلاح Bp کرج و Bp مشهد (پايه اوليه) و نسل گزينش شده دوم آن ها (به عنوان متحمل به خشکي) در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي در شرايط تنش شوري (اميرآباد) و خشکي (کمال آباد) در سال 1379 مورد آزمون قرارگرفتند. نتايج نشان داد که در شرايط تنش شوري، پاسخ به گزينش در نسل هاي مختلف 8001 به مراتب بيشتر از 7233 مي باشد و انتخاب موجب افزايش عملکرد ريشه و شکر سفيد گرديده است. هم چنين در شرايط تنش خشکي، گزينش در نسل هاي Bp کرج و Bp مشهد، همراه با افزايش تحمل به خشکي بوده است. در نهايت، بر اساس نتايج اين تحقيق گزينش توده اي در افزايش تحمل به تنش شوري و خشکي در توده هاي استفاده شده موثر بوده است
__________________

بررسي تاثير قطع آبياري در مراحل مختلف رشد بر روي كميت و كيفيت چغندرقند در منطقه خوي
نورجو امير,بقايي كيا مهدي



اعمال تنشهاي آبي براساس دو هدف عمده افزايش كارايي مصرف آب و استفاده بهينه از منابع آب و اهداف به زراعي (نظير افزايش برخي پارامترهاي كيفي محصول، جلوگيري از رشد بيرويه اندامهاي هوايي محصولاتي نظير چغندرقند و…) صورت ميگيرد. در صورتي كه در مراحلي از رشد گياه كه حساسيت كمتري به خشكي دارد، از مقدار آب آبياري كاسته شود، ميتوان ضمن كاهش هزينه‌هاي آب و آبياري از آب صرفهجويي شده در ساير زراعتها استفاده به عمل آورد و بدين ترتيب كارايي مصرف آب را افزايش داد. اين تحقيق با هفت تيمار آبياري در سه تكرار در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در ايستگاه تحقيقات كشاورزي خوي به مدت دو سال (1378 و1380) به مرحله اجرا درآمد. تيمارهاي آبياري شامل: آبياري در تمام مراحل، عدم آبياري در مرحله كاشت تا سبزشدن، قطع آبياري در مرحله سبزشدن تا مرحله شروع رشد ثابت، عدم آبياري در مرحله كاشت تا سبزشدن و قطع يك نوبت آبياري در مرحله رشد ثابت، عدم آبياري در مرحله كاشت تا سبزشدن و قطع آبياري آخر، قطع آبياري در مرحله سبز تا شروع رشد ثابت و قطع يك نوبت آبياري در مرحله رشد ثابت، قطع آبياري در مرحله سبزشدن تا مرحله شروع رشد ثابت و قطع آبياري آخر بودند. نتايج دو سال آزمايش نشان ‌دادكه تيمارهاي آبياري اثر معني‌داري در سطح يک درصد در توليد ريشه و شكر قابل استحصال دارد. در صورتي‌كه بتوان سبزشدن بذور و نياز آبي چغندرقند در مرحله اوليه رشد را بدون نياز به آبياري توسط بارندگيها تأمين نمود، ميتوان ضمن كاهش 5/16 درصد در مصرف آب نسبت به تيمار شاهد, شكر قابل استحصال را 3/13 درصد افزايش داد. در اين حالت كارايي مصرف آب،70/1 كيلوگرم شكر در هر مترمكعب آب مصرفي در مقايسه با 25/1 در تيمار شاهد حاصل ميگردد. در صورتي‌كه از آبياري آخر نيز صرف نظر شود، ضمن كاهش 2/21 درصد در مصرف آب، شكر قابل استحصال نسبت به شاهد 11 درصد افزايش يافته و كارايي مصرف آب به 76/1 كيلوگرم شكر بر مترمكعب آب مصرفي افزايش خواهد يافت. از پارامتر‌هاي كيفي محصول، درصدقند درسطح يک درصد و مقدار سديم موجود در ريشه در سطح پنج درصد تحت تأثير قرارگرفته‌اند. به طوركلي كليه تنشهاي آبي وارد شده موجب افزايش درصدقند نسبت به تيمار شاهد شد. قطع آبياري در مرحله اوليه رشد و قطع آبياري آخر منجربه افزايش درصدقند گرديد، به طوري­که درصدقند از 74/12 در تيمار شاهد به 09/16 افزايش يافت. بنابراين افزايش درصدقند، كاهش عملكرد ريشه به علت تنش آبي را جبران نموده و شكر قابل استحصال اين تيمار بيشتر از تيمار شاهد به دست آمده است.
_______________________

بررسي تاثير كاربرد پتاسيم‌ در دورهاي مختلف آبياري نشتي بر عملكرد و كارایي مصرف آب دو ژنوتيپ چغندرقند
محمديان رحيم*,كلارستاقي كيومرث,احمدي مسعود,غالبي سعيد

* مؤسسه تحقيقات چغندرقند


به منظور بررسي‌ اثرات‌ كاربرد سطوح‌ مختلف‌ پتاسيم‌ درشرايط آبياري با دورهاي مختلف بر عملكرد كمي‌ و كيفي‌ دو ژنوتيپ‌ چغندرقند (12681 وa37.1) اين‌ بررسي‌ در سالﻫاي 1377 و‌ 1378 در مركز تحقيقات‌ كشاورزي‌ و منابع طبيعي خراسان‌ (طرق) انجام شد. در اين آزمايش‌ سه سطح‌ پتاسيم‌ شامل عدم‌ مصرف‌ پتاسيم‌، مصرف‌ به منظور رسانيدن‌ پتاسيم‌ تبادلي خاك‌ به‌ پنج درصد ظرفيت‌ تبادل‌ كاتيوني‌ خاك (cec)‌ و مصرف‌ پتاسيم به منظور رسانيدن‌ پتاسيم تبادلي خاك به پنج درصد ظرفيت تبادل‌ كاتيوني‌ خاك‌ به‌ اضافه‌ نياز گياه و چهار سطح‌ دور آبياري‌ 9، 12، 15 و 18 روزه مورد بررسي قرار گرفت. در سال 1377 مقدار آب در هر دور آبياري براساس عرف منطقه (حدود 73 ميليﻣتر آب در هر دور) در نظر گرفته شد و در سال 1378 به منظور افزايش تنش رطوبتي، مقدار آب در حدود 25 درصد نسبت به سال 1377 كاهش يافت. نتايج نشان داد كه عملكرد ريشه و عملكرد شكر سفيد در هر دو سال آزمايش و كارائي مصرف آب در سال اول آزمايش به طور معنيﺩاري تحت‌ تاثير دور آبياري‌ قرار گرفت (p<0.01‌). بيشترين‌ عملكرد شكر سفيد‌ در سال 1377 در دور آبياري‌ 12 روز و در سال 1378 در دور آبياري نه روز به دست‌ آمد. در سال 1377 افزايش پتاسيم تبادلي تا پنج درصد Cec خاك در دورهاي آبياري مورد بررسي، عملكرد ريشه، عملكرد شكر سفيد و كارائي مصرف آب را افزايش داد. مقادير اين افزايش براي دورهاي آبياري 9، 12، 15 و 18 روز براي عملكرد شكر سفيد به ترتيب 5/11، 7، 9 و 10 درصد بود. در سال 1378 همراه با كاهش مقدار آب در هر دور آبياري در دورهاي آبياري 12، 15 و 18 روز باكاربرد پتاسيم روند كاهشي در عملكرد شكر سفيد مشاهده شد. در حالي كه اين روند در دور آبياري نه روز به صورت افزايشي و مقدار آن به ترتيب 5/12, هشت درصد در سطح دوم (نسبت به سطح اول پتاسيم) و سوم پتاسيم (نسبت به سطح دوم پتاسيم) افزايش يافت. اين روند به طور تقريبا مشابه براي عملكرد ريشه و كارائي مصرف آب نيز مشاهده گرديد. با توجه به نتايج به دست آمده كاربرد پتاسيم تنها در شرايط عدم تنش و تنش متعادل میﺗواند اثرات مثبت بر عملكرد و كارائي مصرف آب داشته باشد.

بررسي تاثير وزن ريشچه و فاصله كشت بر عملكرد و خصوصيات كيفي بذر منوژرم چغندر قند
صادق زاده حمايتي سعيد,يوسف آبادي ولي اله,طالقاني داريوش,دهقان شعار مجيد,بريموندي احمد



اين بررسي جهت تعيين نحوه تاثير دو عامل وزن ريش چه و فاصله کشت روي خصوصيات کيفي و کمي بذر چغندرقند منوژرم ژنتيکي رقم 9597 چغندرقند طي سال هاي 1377 و 1378 در ايستگاه تحقيقات کشاورزي اردبيل اجرا گرديد. در اين مطالعه، وزن ريش چه با سه اندازه مختلف (کمتر از يکصد گرم، 100 تا 200 گرم و 200 تا 300 گرم) در کرت اصلي و فاصله بين بوته ها با سه سطح (40، 50 و 60 سانتي متر) در کرت فرعي در قالب طرح کرت هاي خرد شده در قالب بلوک هاي کامل تصادفي با پنج تکرار مورد بررسي قرار گرفت. اندازه گيري ها در اين طرح شامل صفات ريخت شناسي بوته، صفات کيفي (سرعت و يکنواختي جوانه زني)، نحوه توزيع اندازه بذر و درصد بذر منوژرم بود. نتايج حاصل نشان داد که تغيير در فاصله بين بوته ها، به ترتيب در سطح احتمال پنج و يک درصد بر روي تعداد شاخه فرعي و عملکرد بذر در بوته تاثير معني داري دارد. افزايش فاصله بوته ها از 40 به 60 سانتي متر عملکرد بذر در بوته را معادل 43 درصد افزايش داد. افزايش وزن ريشه موجب افزايش سهم بذور استاندارد (با قطر بين 3.5 تا 4.5 ميلي متر) و از آنجا عملکرد بذر استاندارد قادر به جوانه زني (به ميزان 11 درصد) و در عين حال، کاهش سرعت جوانه زني و يکنواختي جوانه زني شد. از سوي ديگر، افزايش فاصله بوته ها (کاهش تراکم بوته) با افزايش سهم بذوري با قطر بيش از 4.5 ميلي متر، سرعت و يکنواختي جوانه زني و کاهش عملکرد بذر استاندارد قادر به جوانه زني همراه بود. در مجموع، در اين بررسي بيشترين عملکرد بذر خام (1208 کيلوگرم در هکتار) و بذر استاندارد قادر به جوانه زني (229.16 کيلوگرم در هکتار) با کاشت ريش چه هايي به وزن 200 تا 300 گرم در فاصله کشت 60 سانتي متر به دست آمد
______________________

بررسي دوره بحراني كنترل علف هاي هرز چغندر قند در كبوتر آباد اصفهان
جهاداكبر محمدرضا*,طباطبايي نيم آورد رضا,ابراهيميان حميدرضا

* مرکز تحقيقات کشاورزي و منابع طبيعي استان اصفهان


به منظور تعيين دوره بحراني کنترل علف هاي هرز در زراعت چغندر قند(Beta vulgaris) مطالعه اي در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي با 14 تيمار و چهار تکرار طي سال هاي 1379 و 1378، در ايستگاه تحقيقاتي کبوترآباد اصفهان به اجرا در آمد. تيمارها در دو سري به ترتيب کنترل علف هاي هرز تا چهار، 6، 8، 10، 12، 14 هفته پس از کاشت چغندر قند و سپس رشد علف هاي هرز تا پايان فصل رشد و سري دوم تداخل علف هاي هرز تا 4، 6، 8، 10، 12 و 14 هفته پس از کاشت و سپس حذف علف هاي هرز تا پايان فصل رشد، در مقايسه با شاهد کنترل کامل و شاهد بدون کنترل بودند. نتايج به دست آمده مشخص کرد که تا چهار هفته پس از کاشت، کنترل علف هاي هرز از طريق وجين دستي باعث آسيب رساندن به بوته هاي تازه استقرار يافته چغندرقند مي شود و تداخل علف هاي هرز تا چهار هفته پس از کاشت تاثير نامطلوب در عملکرد ريشه و قند و تراکم بوته ندارد و مناسب ترين زمان شروع عمليات کنترل پس از اين دوره مي باشد با توجه به نتايج اين آزمايش، براي تعيين دوره کنترل بحراني علف هاي هرز بر اساس عملکرد ريشه و عملکرد قند، چهار دوره زماني مناسب کنترل علف هاي هرز به دست آمد. در سال اول فاصله بين هفته هاي ششم تا پانزدهم براي حصول حداکثر عملکرد ريشه مناسب تشخيص داده شد، ولي اين فاصله در سال دوم طولاني تر و از هفته چهارم تا هفته بيست و يکم پس از کاشت بود. در مورد عملکرد قند نيز در سال اول اين فاصله زماني از هفته چهارم تا هفته هفدهم و در سال دوم از هفته چهارم تاهفته بيست و يکم مناسب تشخيص داده شد. در مجموع شروع عمليات کنترل طبق نتايج به دست آمده براي حصول حداکثر عملکرد ريشه و قند از هفته چهارم تا بيست و يکم توصيه مي شود. بر اساس اطلاعات حاصل از اين مطالعه کنترل قبل از چهار هفتگي و تاخير قبل از هفته بيست و يکم باعث آسيب رسيدن به عملکرد ريشه و قند خواهد شد. کنترل کردن دير هنگام يا زود هنگام علف هاي هرز تاثير معني داري در درصد قند، سديم، پتاسيم و ازت مضر ريشه ندارد.

مدل سازي رشد چغندر قند: اهداف و نيازها
خياميم سمر,گوهري جواد



از گذشته هاي دور مدل سازي توجه محققان علوم تجربي را به خود معطوف داشته است زيرا با اين ابزار پديده هاي مختلف تجربي با فرمول هاي ساده رياضي بيان شده و قابل فهم تر مي گردند. مدل سازي تعيين روابط بين فرآيندهاي منطقي و مرتبط با هم و ارايه يک سيستم پويا است که با کمک آن مي توان تغييرات سيستم را پيش گويي نمود و زمينه لازم را براي تخمين رشد و توليد محصول و به حداکثر رسانيدن مولفه هاي موجود در مدل در سطح يک منطقه و ارايه برنامه بهينه ميسر ساخت. با کمک مدل و شبيه سازي مي توان از تکرار آزمايشات و افزايش هزينه ها جلوگيري نمود بدون اين که به نتايج حاصله خدشه وارد گردد. هم چنين براي معرفي گياهان جديد در مناطق خاص،بهينه سازي فاکتورها و نهاده هاي موثر بر رشد، بررسي نوسانات عملکرد گياهان زراعي در اثر تغييرات آب و هوايي، زمان مناسب ارايه محصول به بازار از لحاظ قيمت و ساير موارد مشابه مي توان از مدل ها استفاده نمود.
______________

مطالعه تنوع جهش در قارچ Fusarium solani عامل پوسيدگي ريشه چغندرقند با استفاده از گروه های سازگار رويشی و رابطه آن با بيماري ﺯايي جدايه ها
رئوفي مرجان*,فرخي نژاد رضا,محمودي سيدباقر

* دانشگاه شهيد چمران اهواز


در اين تحقيق گروهﻫاي سازگاري رويشي 27 جدايه Fusarium solani كه از ريشه و طوقه چغندرقند استانﻫاي مختلف كشور ايران جمعﺁوري شده بود با استفاده از جهش يافتگان نيت(nit mutant) تعيين شد. در مجموع از 27 جدايه مورد آزمايش 222 موتانت نيت حاصل شد. كلاس فنوتيپي جهش يافتگان نيت براساس مشخصات رشدي پرگنه آنﻫا روي محيط كشت پايه كه حاوي يكي از چهار منبع ازت بود تعيين شد. به منظور انجام آزمونﻫاي مكملﺳازي و تعيين گروهﻫاي سازگار رويشي كليه جهش يافتگان nitM با جهش يافتگان nit1 , nit3 و يا nit1 با nit3 مقابل هم قرار داده شدند. در صورت وجود سازگاري در محل تلاقي ريسهﻫاي دو نيت مختلف, تشكيل هتروكاريون به صورت رشد پروتوتروفيک ظاهر شد. رشد پروتوتروفيک بين nitM و nit3 يا nit1 قويﺗر از رشد پروتوتروف بين nit1وnit3 ظاهر ميﺷد. براين اساس به ترتيب 44 درصد, 36 درصد و 20 درصد از جهش يافتگان نيت به دست آمده متعلق به كلاس فنوتيپي nit1 , nit3 و nitM بودند. جدايهﻫاي مورد آزمايش در اين تحقيق در 14 گروه سازگار رويشي قرار گرفتند. در اين مطالعه بين گروهﻫاي سازگاري رويشي و مناطق جغرافيايي محل جمعﺁوري جدايهﻫا و هم چنين بين گروهﻫاي سازگار رويشي و نوع علايم بيماری ارتباطي مشاهده نشد.
________________

استفاده از روش هاي زمين آماري در تعيين نياز آبي چغندرقند در استان تهران
شهابي فر مهدي*,كوچك زاده مهدي,ميرلطيفي سيدمجيد,محمدزاده محسن

* دانشگاه تربيت مدرس - بخش تحقيقات آبياري و فيزيک خاک موسسه تحقيقات خاک و آب


به منظور تعيين نياز آبي خالص (تبخير و تعرق پتانسيل) زراعت چغندرقند با هدف مديريت منابع آب، برنامه ريزي آبياري، بهينه سازي مصرف آب و دستيابي به حداکثر عملکرد، از روش دو مرحله اي فائو استفاده شده است. با استفاده از داده هاي هواشناسي، تبخير و تعرق مرجع به روش هارگريوز – ساماني در 38 ايستگاه هواشناسي محاسبه شده و سپس با اعمال ضريب گياهي مناسب مقدار تبخير و تعرق پتانسيل چغندرقند محاسبه شد. با سه روش درون يابي (کوکريگينگ، کريگينگ و ميانگين وزني عکس فاصله) مقدار تبخير و تعرق پتانسيل چغندرقند براي 3045 نقطه (رئوس شبکه 5200 x 3300 متري) که از ايستگاه هاي هواشناسي فاصله داشته اند برآورد شده و براساس آن ها با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافياي (GIS) نقشه هاي توزيع مکاني تبخيز و تعرق پتانسيل چغندرقند در سطح استان تهران تهيه گرديده است. نقشه هاي حاصل بر اساس معيار ميانگين مربع خطا (MSE) که به روش اعبار متقابل محاسبه گرديده، ارزيابي شده و بر اساس ارزيابي به عمل آمده نقشه حاصل از روش درون يابي کوکريگينگ در اولويت قرار گرفته است. بر اساس نتايج، در تيرماه در سطح استان، کمترين و بيشترين مقدار تبخير و تعرق پتانسيل روزانه چغندرقند به ترتيب برابر 5.5 و 10 ميلي متر و کمترين و بيشترين مقدار نياز آبي خالص چغندرقند در طول دوره رشد در استان به ترتيب برابر 600 و 1200 ميليمتر بدست آمده است.
______________

افزايش نرخ تكثير چغندرقند در شرايط اين ويترو با استفاده از بيوراكتور تناوبي
روزبه فرانك,مصباح محمود,داوودي داريوش



ريزازديادي در سطح وسيع يا در حد تجاري عل رغم دارا بودن مزاياي فراوان نسبت به روش هاي کلاسيک تکثير با مشکلات متعددي از جمله هزينه هاي بالاي توليد همراه است. کاربرد بيوراکتورهاي گياهي در ريزازديادي گياهان مي تواند اين هزينه ها را کاهش داده و آنرا از نظر اقتصادي توجيه پذير نمايد. بر اين اساس، هدف از اجراي اين تحقيق بررسي امکان استفاده از بيوراکتور در ريزازديادي چغندرقند و بهينه سازي کشت بافت آن بود. ابتدا با استفاده از يک پمپ هواساز، زمان سنج، فيلترهاي يکبار مصرف 0.2 ميکرون و شلنگ هاي قابل اتوکلاو، بيوراکتور تناوبي ساده ساخته شد. گياهچه هاي حاصل از کشت بذر در شرايط درون شيشه در بيوراکتور کشت گرديدند. محيط غذايي پايه Ms حاوي 1.5 ميلي گرم در ليتر Bap، 0.2 ميلي گرم در ليترnaa، 0.5 ميلي گرم در ليترga3 و 3 درصد ساکارز به صورت مايع براي تکثير در بيوراکتور مورد استفاده قرار گرفت و تغذيه تناوبي ريز نمونه ها در هر 6 ساعت به مدت 10 دقيقه بر قرار گرديد. براي القا ريشه زايي در بيوراکتور، محيط کشت پايه Ms با 3 ميلي گرم در ليترiba بدون دستکاري سيستم به کار برده شد. مقايسه نرخ تکثير در مرحله پر آوري شاخه در بيوراکتور و ظروف 100 ميلي ليتري با چهار تکرار انجام گرفت. نتايج نشان داد که تکثير در بيوراکتور از حيث تعداد شاخه، وزن تر، وزن خشک، وزن تک شاخه و نرخ تکثير در مقايسه با ظروف ثابت 100 ميلي ليتري تفاوت معني داري دارد اما درصد ريشه زايي در تيمار اعمال شده بسيار پايين بوده و نياز به مطالعه بيشتر جهت القا مطلوب ريشه زايي در بيوراکتور دارد.
________________________

بر آورد دماي پايه و بررسي روند جوانه زني و سبز شدن ارقام منوژرم چغندرقند در درجات مختلف حرارت
جليليان علي*,مظاهري داريوش,توكل افشاري رضا,رحيميان حميد,عبدالهيان نوقابي محمد,گوهري جواد

* دانشکده کشاورزي دانشگاه تهران


براي تعيين مناسب ترين تاريخ کاشت و پيش بيني زمان جوانه زني و سبز شدن در شرايط مزرعه، اطلاعاتي از جمله درجه حرارت پايه و واحدهاي گرمايي لازم براي ارقام مختلف چغندرقند مورد نياز مي باشد. بر اين اساس در اين تحقيق روند جوانه زني بذر هفت رقم منوژرم چغندرقند ايراني در دماهاي مختلف از صفر تا 36 درجه سانتي گراد، به فواصل سه درجه در آزمايشگاه و همچنين روند سبز شدن اين ارقام در شرايط مزرعه طي دو سال زراعي (83-1382) و در هر سال با دو تاريخ کاشت مورد بررسي قرار گرفت. در آزمايشگاه درجه حرارت پايه براي جوانه زني چغندرقند، اپتيمم جوانه زني ، زمان رسيدن به 50 درصد جوانه زني و واحدهاي گرمايي براي رسيدن به اين زمان تعيين شد. در شرايط مزرعه نيز روند سبز شدن و واحدهاي گرمايي مورد نياز در هر تاريخ کاشت محاسبه و تعيين گرديد. نتايح نشان داد که درجه حرارت پايه براي جوانه زني در ارقام مختلف بين دو تا سه با ميانگين 2.6 درجه سانتي گراد مي باشد. درصد جوانه زني بذر چغندرقند در دماي 12 تا 27 درجه سانتي گراد بيشترين مقدار بود، اما دماي اپتيمم جوانه زني دامنه ايي از 24 تا 27 درجه مي باشد که بيشترين سرعت جوانه زني وجود دارد. ارقام چغندرقند مورد بررسي به طور متوسط تا زمان 50 درصد جوانه زني به حدود 51 درجه – روز و براي سبز شدن در شرايط مزرعه به 154 درجه – روز واحد گرمايي نيز دارند.
_____________________

بررسي تاثير باكتري آنتاگونيست Bacillus subtilis در كنترل بيولوژيكي بيماري مرگ گياهچه چغندرقند
شهيري طبرستاني مائده,فلاحتي رستگار ماهرخ,جعفرپور بهروز,روحاني حميد



با توجه به قدرت بالاي آنتا گونيستي باکتريCohn Bacillus subtilis (Ehrenberg) اثر سه جدايه B.s.Ham 204 و 202 در شرايط آزمايشگاه و گلخانه بر بيماري مرگ گياهچه چغندرقند ناشي از Rhizoctonia solani مورد مطالعه قرار گرفت. در کشت دو طرفه روي محيط کشت PDA،کليه جدايه ها توانستند از رشد R.solani جلوگيري کنند متابوليت هاي فرار جدايه هاي B.subtilis به خوبي رشد ميسليوم R.solani را کنترل نمودند. قابليت بازدارندگي متابوليت هاي فرار جدايه هاي B.subtilis تحت تاثير چند محيط کشت مطالعه شد. در اين آزمايش جدايه B.s.Ham روي محيط کشت PDA با 62.22 درصد بازدارندگي، بهترين اثر را در جلوگيري از رشد ميسليوم R.solani نشان داد. اثر بازدارندگي پنج غلظت (25-15-10-5-2 درصد) ترشحات مايع خارج سلولي جدايه هاي باکتري در جلوگيري از رشد R.solani بررسي شد و مشخص گرديد که غلظت 25 درصد ترشحات مايع خارج سلولي جدايه B.s.Ham با 73.70 درصد، بيشترين تاثير را در جلوگيري از رشد ميسليوم R.solani دارد. در بررسي هاي گلخانه اي مشخص شد که پوشش دادن بذر چغندرقند با عوامل آنتا گونيست (Seed coating) و يا اضافه نمودن آن ها به خاک (Soil drenching) در کاهش مرگ و مير گياهچه ها در فاصله 30 روز پس از کاشت، موثر بوده دارد و از اين نظر بين تيمارها تفاوت معني داري وجود داشت. در بين جدايه ها، B.s.Ham با 64.59 درصد نسبت به شاهد آلوده، بهترين تاثير را در کنترل اين بيماري نشان داد. در مجموع، اضافه نمودن باکتري هاي آنتاگونيست به خاک نسبت به پوشش دادن بذر در کاهش مرگ و مير گياهچه موثرتر بوده است
____________

بررسي تاثير ضدعفوني بذر در كاهش خسارت شب پرهﻫاي زيانﺁور چغندرقند (Agrotis spp.، Spodoptera exigua Hbn)
غديري ولي اله,ارجمند محمد ناصر



به منظور بررسي ميزان تاثير ضدعفوني بذر در كاهش خسارت شب پرهﻫاي زيانﺁور چغندرقند، آزمايشي طي مدت سه سال(78-1375) در منطقه كرج اجرا شد. آزمايش در قالب طرح بلوكﻫاي كامل تصادفي با نه تيمار و چهار تكرار انجام گرديد. تيمار شماره يك به عنوان شاهد (بدون ضدعفوني)، تيمارهاي دو، سه و چهار به ترتيب بذور منوژرم ضد عفوني شده با سموم ايميداكلوپرايد، فيبرونيل و اورتن، تيمار شماره پنج بذر پلت شده بدون حشرهﻛش, تيمارهای شش, هفت و هشت بذرهای پلت شده همراه با سموم ايميداكلوپرايد، فيبرونيل و اورتن و تيمار شماره نه سمﭘاشي با عرف محل در نظر گرفته شدند. آفات مورد بررسي شامل شب پره زمستانيAgrotis spp. و كرم برگخوار چغندرقند Spodoptera exigua Hbn بود كه در مورد هر كدام درصد بوتهﻫاي خسارت ديده تعيين شد و سپس ميانگينﻫا به روش دانكن مقايسه شدند. براساس محاسبات آماري انجام شده مشخص گرديد كه بين تيمارهاي مورد آزمايش از نظر ميزان خسارت وارده به بوتهﻫا در اثر فعاليت لارو شب پره زمستاني اختلاف آماري معنيﺩار وجود نداشته ولي در مورد كرم برگخوار چغندرقند اختلاف مشاهده شده معنيﺩار بود.
____________________

مطالعه تنوع ژنتيكي در جمعيت هاي ايراني قارچ (Weltzien Erysiphe betae (Vanha عامل بيماري سفيدك سطحي چغندر با روش rDNA-RFLP
شيخ الاسلامي مهيار*,اخوت سيدمحمود,حجارود قربان علي,شريفي تهراني عباس,جوان نيك خواه محمد,زايدل مارتين

* گروه گياه پزشکي دانشکده کشاورزي دانشگاه تهران – کرج – ايران


در اين مطالع 105 جدايه قارچ عامل سفيدک سطحي چغندرقند از مناطق مختلف کشور جمع آوري و مورد بررسي قرار گرفت. استخراجDNA از آسکو کارپ ها با استفاده از محلول پنج درصد Chelex100 انجام شد. نواحي فاصله ساز بين ژن هاي ريبوزومي به همراه قطعه 5.8 S توسط آغازگرهاي ITS1 و ITS4 از طريق واکنش زنجيره اي پليمر از تکثير شده و روي آگارز 1.5 درصد ارزيابي گرديدند. محصولPCR تمام جدايه ها شامل يک قطعه با بزرگي 645 جفت بازي بود. محصولات PCR به وسيله نه آنزيم برشي EcoRI, MspI, SacI, HaeIII, AluI, TagI, HindIII, CfoI و RsaI هضم و محصولات هضم روي ژل اکريلاميد 7.5% تفکيک گرديدند. نتايج نشان داد که فقط چهار آنزيم برشي HaeIII, AluI, MspI CfoI, داراي محل برش روي قطعه مزبور بودند. آنزيم AluI در دفعات مختلف باندهاي متغيري پديد آورد و نتايج آن لحاظ نگرديد. آنزيم CfoI با دو محل تشخيص سه قطعه با طول هاي 185، 280 و 180 جفت باز را توليد کرد. محصول هضم آنزيم MspI چهار قطعه با بزرگي 120، 160، 325، 40 جفت باز بود. آنزيم HaeIII پس از هضم محصولات PRC پنج قطعه با اندازه هاي 75، 180، 325، 40 و 30 جفت باز توليد کرد. بين نقوش باندي محصولات PRC و محصولات هضم آنزيمي هر يک از آنزيم ها براي تمام جدايه هاي بررسي شده تفاوتي مشاهده نشد. نتايج نشان داد که جمعيت هاي ايراني قارچ عامل سفيدک سطحي چغندر از يکنواختي بسيار بالايي برخوردار هستند.

تاثير بيماري سفيدك سطحي چغندرقند بر كميت و كيفيت محصول در استان كرمانشاه
بساطي جهانشاه*,زارعي اسداله,ضرابي محمدرضا,فضلي حسين

* مركز تحقيقات كشاورزي كرمانشاه


به منظور بررسي ميزان افت عملكرد ريشه و درصدقند ناشي از بيماري سفيدك سطحي، تعداد 10 ژنوتيپ در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در يك آزمايش فاكتوريل با سه تكرار در سال 1380 در کرمانشاه مورد مقايسه قرار گرفتند. ژنوتيپ ها يک فاکتور و سمپاشي در دو سطح، فاکتور ديگر را تشکيل دادند. براي ايجاد آلودگي مصنوعي از سوسپانسيون كنيديهاي قارچ استفاده شد و شش هفته پس از استقرار عامل بيماري شاخص آلودگي براي تيمارها تعيين گرديد. نتايج نشان داد، ژنوتيپ هايي كه با سم كنترل شدند عملكرد ريشه بالاتري داشتند. به طور كلي سمپاشي باعث افزايش 16.5 درصد عملكرد ريشه گرديد. پاسخ ژنوتيپ ها به كنترل شيميايي در افزايش عملكرد ريشه بسيار متفاوت بود و افزايش عملكرد ريشه، از 0.5 تن در هكتار در ژنوتيپ7233 B41k تا 19.7 تن در هكتار در

ژنوتيپ7233 P.107 مشاهده شد. عكس العمل ژنوتيپ ها در مورد صفت درصدقند نيز متفاوت بود و در تيمارهاي سمپاشي شده درصد قند افزايش يافت، به طوري كه در ژنوتيپ233 P.107 ميزان درصدقند حدود 2.2 درصد نسبت به شرايط سمپاشي نشده افزايش نشان داد.

تاثير سطوح مختلف تنش خشكي مداوم بر كميت و كيفيت سه رگه چغندرقند
برادران فيروزآبادي مهدي*,عبدالهيان نوقابي محمد,رحيم زاده خويي فرخ,مقدم محمد,رنجي ذبيح اله,پارساييان مهديه

* دانشگاه تبريز


رابطه برخي از صفات كمي و كيفي سه رگه چغندرقند با تنش خشكي مداوم و مقايسه آن با شرايط عادي، در مزرعه تحقيقاتي موسسه تحقيقات چغندرقند واقع در مزرعه کمال آباد كرج در سال 1380 مورد بررسي قرار گرفت. در اين تحقيق سه رگه چغندرقند به نام هاي 7219-P.69، -BP كرج و 7112 كه در تحقيقات قبلي تحت شرايط تنش شديد در اوايل فصل رشد و سپس آبياري مجدد و هم چنين تنش شديد و آبياري مجدد به طور متناوب طي فصل رشد به ترتيب به عنوان متحمل، نيمه متحمل و حساس به تنش خشكي دسته بندي شده بودند، در يك آزمايش تحت تاثير شيب تنش خشكي مداوم با استفاده از سيستم آبياري باراني تك شاخه اي (Line source sprinkler system) قرار گرفتند. سه سطح آبياري، شامل آبياري معمول (نرمال)، تنش ملايم و تنش شديد مداوم طي فصل رشد، پس از مرحله استقرار كامل گياه اعمال شد. در اين تيمارها به ترتيب و به طور متوسط 1274، 1133 و 740 ميليمتر آب مصرف شد. ميانگين عملكرد ريشه درتيمارها به ترتيب معادل 58.6، 45.8 و 34.7 تن در هكتار بود. در تنشهاي شديد ميزان پتاسيم و نيتروژن مضر در ريشه افزايش و سديم كاهش يافت. در نهايت مجموع اين عوامل سبب كاهش عملكرد نهايي شكر سفيد در شرايط تنش گرديد. مقايسه بين رگه ها بيانگر برتري عملكرد شكر سفيد رگه 7112 در هر دو شرايط تنش و بدون تنش بود. کاهش عملكرد شكر سفيد رگه ها در شرايط تنش شديد نسبت به شرايط نرمال به ترتيب در رگه هاي -BPكرج، 7112 و7219-P.69 معادل 36، 32 و 24 درصد بود. در مجموع تحت شرايط تنش مداوم اين آزمايش رگه7219-P.69 کمترين کاهش عملکرد شکر سفيد نسبت به حالت عدم تنش را داشت.

روشي ساده و موثر براي استخراج DNA ژنومي از گياه و قارچ جهت آزمونهاي مبتني برPCR
نوروزي پيمان*

* موسسه تحقيقات چغندرقند كرج


برای استخراج DNA ژنومی از منابع گیاهی و قارچ روش های بسیاری وجود دارد که در آزمایشگاه های مختلف بسته به میزان کمیت و کیفیت DNA مورد نیاز از آن ها استفاده می گردد. با این حال، اصول کلی مراحل استخراج DNA در اغلب روش ها یکسان است (Edward et al. 1991; Murry and Thompson 1980; Rogers and Bendich 1988; Saghai-Maroof et al. 1984) با توجه به انجام طرح های تحقیقاتی مبتنی بر نشانگرهای مولکولی در آزمایشگاه بیوتکنولوژی موسسه تحقیقات چغندرقند، نیاز به روشی ساده، کم هزینه و در عین حال کارآمد برای استخراج DNA ژنومی گیاه و یا قارچ که پیش نیاز آزمون های مولکولی مبتنی بر PCR می باشد حس می گردید. بنابراین سعی گردید با مقایسه چندین روش استخراج DNA درمنابع مختلف (Cartner and Milton 1993; Edward et al. 1991; Huang and San 2000; and Thomas 1980; Rogers and Bendich 1988; Saghai-Maroof et al. 1984) به روشی ساده و تکرار پذیر دست یافت که مورد استفاده برای منابع گیاهی و قارچی باشد. در نهایت، روش یا دستورالعمل زیر به کار گرفته شد و DNA استخراج شده از نمونه های مختلف دو منبع گیاهی و قارچی باشد پس از تعیین کمیت و کیفیت، مورد آزمون PCR اختصاصی و RAPD قرار گرفتند. الگوی نوارهای حاصل از تکثیر DNA نشان داد که روش به کار رفته در استخراج DNA برای هر دو منبع گیاهی و قارچی موثر بوده است ( شکل1). زمان لازم برای این روش استخراج کم تر از سه ساعت بوده و در مقایسه با اکثر روش های معمول در آزمایشگاه های زیست شناسی مولکولی با هزینه کم تری قابل انجام است

شناسایي و بيماريزايي گونه هاي فوزاريوم همراه با پوسيدگي ريشه و طوقه چغندرقند درايران
رئوفي مرجان,فرخي نژاد رضا,محمودي سيدباقر



از نمونه هاي داراي علایم پژمردگي و پوسيدگي ريشه و طوقه چغندرقند در مناطق مختلف چغندرقند كاري ايران مجموعا 94 جـدايه فوزاريوم جداسازي شد. خصوصيات ريخت شناسي جدايه ها با استفاده از كليدهاي شناسايي معتبر مـورد بـررسي هاي تـاكسونوميـكي قـرار گـرفت و جدايه ها, به ترتيب فراواني در شش گونه F. solani, F. oxysporum, F. equiseti, F. nygamai, F. proliferatum, F. culmorum قرار گرفتند. مطالعات بيماريزايي جدايه ها در شرايط گلخانه در خاک سترون با استفاده از مايه قارچ روي دانه گندم و مايه زني گياهچه ها و برش هاي ريشه در آزمايشگاه صورت گرفت. نتايج نشان داد که به استثناي يکي از جدايه هاي گونه F. solani بقيه جدايه ها هم روي گياهچه و هم روي برش هاي ريشه بيماريزا بودند و توانستند پژمردگي و يا پوسيدگي ريشه را در گياه ايجاد نمايند. از بين شش گونه مورد بررسي، جدايه هاي گونهF . solani فراواني و بيماريزايي بيشتري داشتند.

عوامل موثر بر كارايي فني چغندركاران در استان كرمانشاه
نعمتي عادل,بساطي جهانشاه,زارعي اسداله*,رستم پور اميرحسين

* دانشگاه شهيد چمران اهواز

به منظور بررسي عوامل مهم و موثر در توليد چغندرقند، با استفاده از روش نمونه‌گيري خوشه‌اي دو مرحله‌اي در استان كرمانشاه در مجموع 100 كشاورز از شهرستان هاي كرمانشاه و اسلام ‌آباد غرب انتخاب و اطلاعات لازم از طريق تكميل پرسشنامه در سال زراعي 1380-1379 جمع آوري و مورد پردازش قرار گرفت. ارزيابي كارايي فني چغندركاران و عوامل موثر بر آن با استفاده از تابع توليد مرزي تصادفي به شكل كاب- داگلاس صورت گرفت. نتايج مطالعه نشان داد كه متوسط كارايي فني چغندركاران در شهرستان كرمانشاه 82 درصد و در شهرستان اسلام ‌آباد‌ غرب 77 درصد مي باشد. در اين مطالعه تعداد قطعات، نوع كشت سال قبل، مصرف كود براساس آزمون خاك، زمان آخرين آبياري (زمان رهايي)، روش كاشت محصول و مطالعه نشريات ترويجي بر كارايي فني چغندركاران موثر بودند.
______________

همبستگي بين صفات كمي و كيفي چغندرقند در شرايط تنش شوري و خشكي در مقايسه با شرايط بدون تنش
خورشيد عبدالمجيد,مصباح محمود,رنجي ذبيح اله,واحدي سعيد,مصباح منصور



به منظور بررسي همبستگي صفات, تعداد 10 توده چغندرقند و دو رقم شاهد حساس به شوري و خشكي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شرايط بدون تنش، تنش خشكي و شوري مورد ارزيابي قرار گرفتند. اين تحقيق در سال 1379 براي شرايط نرمال و تنش خشکي در مزرعه کمال آباد کرج و براي تنش شوري در مزرعه اميرآباد هنرستان کشاورزي مردآباد صورت گرفت. آبياري در تنش خشكي زماني انجام شد كه رطوبت خاک در اطراف گياه به نقطه پژمردگي رسيد. هدايت الكتريكي عصاره اشباع خاک در شرايط شور برابر با 18ميلي موس بر سانتيمتر بود. در اين تحقيق صفات طول و عرض برگ، طول دمبرگ، طول و عملكرد ريشه، عملكرد شكر سفيد، مقادير ازت، سديم، پتاسيم، شاخصNa/K، وزن خشك ريشه، وزن تر و خشك اندام هوائي در هر دو محيط اندازه گيري شدند و ضرايب همبستگي آنها با روش پيرسون تعيين گرديد. نتايج نشان داد كه در شرايط بدون تنش همبستگي هاي ساده عملكرد ريشه با عملكرد شكر سفيد، پتاسيم، شاخص Na/K، درصد قند ملاس و وزن خشك ريشه مثبت و با خلوص شربت منفي و معني دار بود. همبستگي ساده عيار قند با صفات مقدار ‌سديم، شاخص Na/K و درصد قند ملاس منفي و با عملكرد شكر سفيد و خلوص شربت مثبت و معني دار بود. در شرايط خشكي ضرايب همبستگي عملكرد ريشه با صفات عملكرد شكر سفيد، وزن خشك ريشه وعرض برگ مثبت و معني دار بود. در شرايط تنش شوري نيز همبستگي عملكرد ريشه با صفات عملكرد شكرسفيد، وزن خشك ريشه و اندام هوايي مثبت و معني دار بود. براساس نتايج اين تحقيق همبستگي بين صفات مورد مطالعه با تغيير محيط طبيعي دستخوش تغييرات فراواني گرديد به طوري كه برخي از اين تغييرات مثبت و برخي منفي بود

واكنش چغندرقند (Beta vulgaris L.) به طول روز قبل و بعد از ايجاد ساقه و گلدهي
چگيني محمدعلي



اين تحقيق در سال 1378 در دانشگاه ردينگ انگلستان انجام شد و هدف آن بررسي واكنش ارقام مقاوم (Saxon) و حساس(IC1) به ساقه دهي(Bolting) به طول روز قبل و بعداز شروع طويل شدن ساقه و گلدهي بوده, هم چنين تعيين تاثير تعداد روزي كه گياه قبل و بعداز شروع طويل شدن ساقه در روز بلند يا روز موثر (18ساعت (LD و روز كوتاه يا روز غيرموثر (12ساعت،(SD سپري مي نمايد، روي زمان ظهور ساقه، پديدار شدن اولين غنچه شكفته شده و پايان گلدهي هدف ديگر اين تحقيق بود. در اين بررسي تعدادي از گياهان براي مدت متفاوتي در شرايط نوري روز كوتاه و تعدادي ديگر به همان مدت در شرايط نوري روز بلند قرار داده شد و پس از گذشت زمان معين با يكديگر جابجا (شرايط نوري متضاد) گرديدند. براي اين منظور گلخانه اي كه داراي دو اطاقك رشد كاملا مجزا بود انتخاب شد، كه طول روشنايي در يكي از اطاقك ها 12 و در ديگري 18 ساعت بود. براي رسيدن به اهداف فوق دو آزمايش جداگانه انجام شد. در آزمايش اول پس از بهاره سازي ريشه ها و كشت آنها در گلدان و تامين هم زمان و يكسان آب و مواد غذايي، هشت گلدان 8 ،21 ،33 ،40 و 47 روز بعد از كشت از شرايط LD به شرايط SD و متقابلا هشت گياه از شرايط SD به شرايط LD منتقل شدند. در طول آزمايش تعداد هشت گلدان در شرايط SD و هشت گلدان در شرايط LD قرار داده شدند. در آزمايش دوم ابتدا اجازه داده شد گياهان در شرايط روز بلند توليد ساقه گل دهنده بنمايند و پس از آشكارشدن ساقه گل دهنده نيمي از گلدان ها به شرايط SD منتقل و نيم ديگر از گلدان ها در همان شرايط LD باقي گذاشته شدند. تيمار زمان انتقال از SD به LD و بالعكس 8، 16، 24 و30 روز بعد از شروع طويل شدن ساقه اعمال گرديد. ضمنا تعداد هشت گياه بعداز توليد ساقه گل دهنده به عنوان شاهد روز کوتاه در شرايط SD و تعداد هشت گياه به عنوان شاهد روز بلند در شرايط LD نگهداري شدند. در اين تحقيق پديدار شدن ساقه، پديدار شدن اولين غنچه شكفته شده و پايان گل دهي مورد توجه قرار گرفت. نتايج نشان داد كه گياه چغندرقند بلافاصله پس از بهاره شدن به طول روز واكنش (حساسيت) نشان مي دهد. در واقع مرحله غيرحساسي كه در اغلب گياهان يكساله وجود دارد، در اين گياه مشاهده نشد. اين توانايي واکنش به طول روز تا مرحله توليد بذر ادامه يافت. در ضمن رقم حساس به ساقه دهي در مقايسه با رقم مقاوم در مدت زمان كوتاهتري ساقه و گل توليد كرد. اين تفاوت، وقتي گياهان دو رقم در طول روز كوتاه قرار گرفتند به طور چشمگيري آشكار شد. به طوري كه گياهان رقم مقاوم پس از 154 روز در شرايط روز كوتاه ساقه گل دهنده توليد نکردند. گياهان رقم مقاومي كه 21 روز بعداز ساقه دهي از شرايط روزبلند به شرايط روزكوتاه منتقل شدند، هرگز توليد گل نکردند. اين نتايج نشان داد كه نياز رقم مقاوم به طول روزبلند مي باشد. بدين معني كه گياهان رقم مقاوم جهت ايجاد ساقه گل دهنده و گل دهي به ترتيب هشت و 21 روز بنابه ضرورت به طول روز بلند نياز دارند.

ارزيابي شاخص‌ هاي كمي تحمل به خشكي در ژنوتيپ ‌هاي چغندرقند
شريفي مستانه*,خرد نام منوچهر,مصباح محمود,گوهري جواد

* دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز


در بهار 1381، به منظور تعيين بهترين شاخص‌هاي كمي تحمل به خشكي در ژنوتيپ‌هاي چغندرقند، آزمايشي به صورت طرح كرت‌هاي خرد شده در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در ايستگاه تحقيقاتي شيراز-زرقان انجام گرفت. سه رژيم آبياري شامل: - آبياري درحد بهينه، - آبياري به ميزان 75 درصد نياز آبي بهينه (تنش ملايم) - آبياري به ميزان 50% نياز آبي بهينه (تنش شديد)، به کرتهاي اصلي و ده ژنوتيپ چغندرقند به کرتهاي فرعي اختصاص داده شدند. تنش آبي از مرحله شش برگي آغاز شد و در تمام طول فصل رشد ادامه يافت. شش شاخص تحمل به خشكي شامل شاخص‌هاي حساسيت به تنش (SSI)، تحمل به تنش (STI)، ميانگين هندسي بهره‌وري (GMP)، ميانگين حسابي بهره‌وري(MP)، تحمل (TOL) و ميانگين هارمونيك(Harm)، براساس صفت عملكرد شكر سفيد در شرايط مطلوب و تنش رطوبتي محاسبه و مورد ارزيابي قرار گرفت. اثر تنش آبي به طور مؤثر بر روي عملكرد شكر مشخص شد. نتايج همبستگي بين شاخص‌هاي كمي تحمل به خشكي و عملكرد شكر سفيد در سه شرايط رطوبتي نشان داد كه شاخصهاي STI، MP،GMP و Harm همبستگي بالايي با عملكرد شكر سفيد در هر سه شرايط داشتند و لذا به عنوان بهترين شاخص‌ها مي‌توانند جهت دست‌يابي به ژنوتيپهايي با عملكرد بالا، در هر سه شرايط رطوبتي به كار روند. ولي با توجه به بالا بودن ضريب همبستگي شاخص STI با ديگر شاخص‌ها، اين شاخص، اهميت بيشتري دارد. از طريق تكنيك آماري تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي و ترسيم باي‌پلات، ژنوتيپ‌هاي 7221-I-79، BP-مشهد و رسول, (شاهد) به عنوان ژنوتيپ‌هايي با پتانسيل عملكرد شكر سفيد بالا در هر سه شرايط رطوبتي معرفي شدند.

ارزيابي مقاومت به Cercospora beticola در چغندرقند با استفاده از قطعات جدا‌ شده برگ
عباسي سعيد,علي زاده عزيزاله,مصباح محمود,بني هاشمي مهديه



به منظور بررسي امكان استفاده از قطعات جدا شده برگ جهت ارزيابي مقاومت مواد گياهي نسبت به Cercospora beticola عامل بيماري لكه برگي سركوسپورايي، دوازده رقم چغندرقند با درجات مختلف مقاومت نسبت به عامل بيماري، تحت شرايط مزرعه و آزمايشگاه مورد ارزيابي قرار گرفتند. آزمايش مزرعه‌اي در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با شش تكرار در منطقه قائمشهر كه از شرايط محيطي مساعدي جهت آلودگي برخوردار مي‌باشد به اجرا در آمد. در ارزيابي آزمايشگاهي، مقاومت قطعات جدا شده برگ، در محيط سترون و در ظروف مستطيل شكل از جنس پيركس در سطح آب ـ آگار 1.5 درصد مورد بررسي قرار گرفت. نتايج اين مطالعه نشان داد كه همبستگي بالايي بين ارزيابي مقاومت قطعات جدا شده برگ و ارزيابي مزرعه‌اي وجود دارد و اين دو روش مي‌توانند جايگزين يكديگر شوند. با استفاده از روش قطعات جدا شده برگ مي‌توان مستقل از شرايط آب و هوايي، به سهولت مقاومت تعداد زيادي از مواد گياهي را طي مدت كوتاهي در آزمايشگاه بررسي نمود.

بررسي تحمل به شوري و تنوع كروموزومي در كشت سلول چغندرقند
نوروزي پيمان*,صادقيان سيديعقوب,مصباح محمود,لهراسبي تهمينه

* موسسه تحقيقات چغندر قند كرج


به منظور بررسي اثرات محيط كشت حاوي تركيبات هورموني بر روي تغييرات فنوتيپي و كروموزومي بافت هاي كشت شده چغندرقند، آزمايش هايي در سطوح مختلف نمك طعام و نيز مطالعات سيتولوژيكي كالوس هاي حاصل از كشت تعليقي صورت گرفت. ابتدا هيپوكوتيل گياهچه هاي هفت روزه دو رگه زراعي ديپلوئيد، در محيط MS حاوي تركيبات هورموني كشت شده و كالوس توليد نمودند. دستجات سلولي و قطعات كالوس حاصل از آن بر روي محيط هاي PGoB با غلظت هاي متفاوت شوري (300-0 ميلي مولار نمك طعام) قرار گرفتند و رشد آنها بررسي شد. نتايج نشان داد كه كالوس حاصل از رگه مولتي ژرم نسبت به رگه منوژرم به غلظت هاي متفاوت نمك طعام به طور آشكار، تحمل بيشتري نشان مي دهد؛ به طوري كه با انتقال كالوس هاي رگه منوژرم و مولتي ژرم از محيط شاهد به محيط حاوي 200 ميلي مولار نمك طعام به ترتيب 15 و 75 درصد قطعات كالوس رشد نمودند. با انتقال كالوس رقم مولتي ژرم به محيط حاوي 100 ميلي مولار نمك طعام، كليه قطعات كالوس رشد خوبي داشتند. هم چنين در بين قطعات كالوس مربوط به هر تيمار نيز از نظر تحمل به شوري تنوع وجود داشت. در آزمايشي ديگر، تنوع سماكلوني در سطح كروموزوم سلول هاي كالوس حاصل از كشت تعليقي بررسي گرديد و حالاتي از پلي پلوئيدي و انيوپلوئيدي در بعضي سلولها مشخص گرديد. از اين رو، شناسائي و كنترل پديده تنوع سماكلوني در كشت سلول چغندرقند در جهت دلخواه براي انتخاب رگه هاي متحمل به شوري از اهميت ويژه اي برخوردار است.

پيشرفت در توليد بذر مونوژرم هيبريد تجارتي
گوهري جواد,مصباح محمود,صادق زاده حمايتي سعيد,حمدي فرحناز



زراعت چغندرقند با دو نوع بذر مولتی ژرم و مونوژرم صورت می گیرد. در زراعت با بذر مولتی ژرم تنک اجتناب ناپذیر بوده و مکانیزاسیون کامل آن غیر ممکن است. بنابراین و به دلایل متعدد دیگر استفاده از بذر مونوژرم در جهت کاهش قیمت تمام شده محصول و کانیزاسیون کامل زراعت اجتناب ناپذیر است. هم اکنون در اروپا زراعت چغندر قند با بذر مونوژرم صورت می گیرد. جهت موفقیت در کشت بذر مونوژرم آماده کردن زمین به دقت بیشتر و به ماشین آلات اختصاصی نیاز دارد. در گذشته به دلیل عدم تسطیح مناسب اراضی و عدم وجود ماشین آلات اختصاصی، کشت بذر مونوژرم چندان مورد استقبال زارعین نبوده و لذا تولید بذر مونوژرم نیز چه از نظر تعداد رقم و چه از نظر کمیت و کیفیت چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در سال های اخیر و با استقبال زارعین چغندرقند کار، موسسه تحقیقات چغندرقند توچه ویژه ای به تولید بذر مونوژرم معطوف نموده و با معرفی ارقام مناسب برای مناطق مختلف در سطح تجارتی موقیت بالایی را کسب کرده است