همه چیز درباره ی زنبورداری

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

مقدمه

ملکه

نژادهای زنبور

براي خيلي ها اين سوال پيش مي آيد كه زنبورداري را از كجا بايد شروع كرد؟

انتخاب محل زنبورستان




پست اول به عنوان فهرست

ویرایش خواهد شد

بسم الله الرحمن الرحیم
و اوحی ربک الی النحل ان اتخذی من الجبال بیوتا ومن الشجر و مما یعرشون.ثم کلی من کل الثمرات فاسلکی سبل ربک ذللا یخرج من بطونهاشراب مختلف الوانه فیه شفاء للناس ان فی ذالک لایه لقوم یتفکرون.(نحل 67-69)
پروردگارت به زنبور الهام کرد که در کوهها و درختان و در آنچه سقف دارند لانه کن، آنگاه از هر میوه ای بخور و راه هموار پروردگارت را بپوی ، و از شکم آنها نوشابه ای که رنگهای مختلف دارد بیرون می آید، که آن باعث درمان مردم است، به راستی در این کار نشانه ای برای اندیشمندان است.

مقدمه

زنبور عسل یکی ازحشراتمفید برای انسان است که متعلق به رده دوبالان می‌باشد. زنبور عسل خیلی پیش از انسان در روی زمین بوجود آمده و زندگی می‌کرده است. زنبور عسل حدود 150 میلیون سال قبل وجود داشته و مشغول زاد و ولد بوده است. منتها با این تفاوت که در آن فاقد یک زندگی اجتماعی بوده و مثل خیلی از زنبورهای غیر عسلی امروزی ، زندگی انفرادی داشته و هر زنبور لانه مخصوص بخود را داشته و در آن زندگی می‌کرده است. کندو محلی است که زنبورها در آن تولد یافته ، کار کرده ، خواهران و برادران خود را پرورش داده و مواد غذایی لازمه را در آن انبار و ذخیره می‌کنند. زنبور عسل دارای نژادهای مختلف است و ساختمان بدنی پیچیده‌ای دارند.

ساختار بدن

زنبور عسل

سر

در جلوترین قسمت بدن قرار داشته و شامل اعضای زیر است: دو عدد چشم مرکب ، سه عدد چشم ساده ، دو عدد آنتن و دهان با خرطوم. بزرگی چشمها وسیله‌ای است که زنبوردار به کمک آن به راحتی می‌تواند زنبور نر را از کارگر تشخیص دهد. زیرا چشمهای زنبور نر بزرگتر بوده و از عقب سر بهم می‌رسند، ولی در زنبور کارگر و ملکه بهم نمی‌رسند. کار آنتنها ، لمس کردن و بوییدن است. زنبور به کمک خرطوم ، شهد را از روی گلها جمع آوری و از راه دهان به داخل کیسه عسلی می‌فرستد.

سینه

از سه حلقه کیتینی درست شده و اعضای زیر به آن اتصال دارند: چهار عدد بال یا پر که دو عدد آنها بالهای جلویی و دو عدد دیگر بالهای عقبی هستند. شش عدد پا که جفت عقب آن دارای حفره‌هایی به نام سبد می‌باشند و زنبور عسل در دوران فعالیت خود گرده‌های گل در آن پر و با خود به کندو حمل می‌کند. این سبدها در کارگران بزرگتر از نرها هستند.

شکم

در قسمت انتهایی بدن قرار داشته، از 6 حلقه کیتینی پشتی و 6 قطعه شکمی تشکیل شده است. در انتهای شکم مخرج برای دفع مدفوعات دیده می‌شود. از راه همین مخرج ، زنبور قادر است خاری را که در داخل بدنش جای دارد، خارج کرده و نیش بزند. زنبور نر نمی‌تواند نیش بزند، چون اصلا نیش ندارد.

غده های مهم

• در داخلا دو طرف سر کارگر یک جفت غده‌ای به نام غده‌های شیری وجود دارد که از خود ماده‌ای به نام شیر یا ژله شاهانه ترشح می‌کند و با آن ملکه و لاروهای خیلی جوان را تغذیه می‌نمایند.
• غده‌های بزاقی همراه با یک جفت غده سینه‌ای بوسیله یک کانال مشترک ، ترشحاتشان را به داخل دهان زنبور می‌ریزند. ترشحات این غده‌ها در موقع لارو بودن صرف تنیدن به دور خود شده و پس از رشد و تبدیل به یک زنبور کامل ، نقش غده بزاق دهان را در زندگیشان بازی می‌کنند.
• غدد زیر آرواره‌ای که در کارگران خیلی کوچک و غیرفعال بوده و در ملکه بسیار بزرگ و فعال است. ماده‌ای بوسیله این غده ترشح می‌شود که با بوی مخصوصش باعث تمیز ملکه از سایر زنبورها می‌شود.
• در زیر شکم زنبورها 4 جفت غده‌هایمومی وجود دارد که سه جفتش فعال هستند و موم ترشح می‌کنند و بکار ساختن سلولها و شان می‌خورند.
• غده‌های بویایی: در پشت زنبورها غده‌ای به نام غده بویایی دیده می‌شود که کارش تشخیص بوهاست.
• غده‌های مخزنی: سه عدد غده در مخزن به نام غده‌های مخزنی ، مدفوعاتی را که در آنجا ذخیره شده‌اند، مرتب ضد عفونی می‌کنند.

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

ملکه

ملکه مادر کندو بوده و جنسيت آن ماده می‌باشد. طول بدن ملکه هیجده میلی مترمی‌باشد. بال‌های آن کوچک بوده و خرطوم آن توانایی جمع آوری شهد گلها را نداشته ودرعوض دارای شکمی بزرگ‌تر از ماده‌های کارگر بوده و دو تا شش سال می‌تواند زندهبماند. ولی در زنبورداری تجاری بیش از دو سال از یک ملکه استفاده نمی‌شود. ملکه عسلو گرده نمی‌خورد و بجای آن ژله رویال مصرف می‌کند.
نیش ملکه همانند شمشیر تازی بوده و بدون خار می‌باشد .

زنبور نر

زنبورهای نر در کندو تنها وظیفه بارور نمودن ملکه را دارند و دارای نیشنمی‌باشند. دارای سر و بالهای بزرگ می‌باشند. توانایی جمع‌آوری شهد و گردملکه
ملکه مادر کندو بوده و جنسيت آن ماده می‌باشد. طول بدن ملکه هیجده میلی مترمی‌باشد. بال‌های آن کوچک بوده و خرطوم آن توانایی جمع آوری شهد گلها را نداشته ودرعوض دارای شکمی بزرگ‌تر از ماده‌های کارگر بوده و دو تا شش سال می‌تواند زندهبماند. ولی در زنبورداری تجاری بیش از دو سال از یک ملکه استفاده نمی‌شود. ملکه عسلو گرده نمی‌خورد و بجای آن ژله رویال مصرف می‌کند.
نیش ملکه همانند شمشیر تازی بوده و بدون خار می‌باشد .

زنبور نر

زنبورهای نر در کندو تنها وظیفه بارور نمودن ملکه را دارند و دارای نیشنمی‌باشند. دارای سر و بالهای بزرگ می‌باشند. توانایی جمع‌آوری شهد و گرده رانداشته و ۲۴ روز زنده می‌مانند.
زنبور نر در حجره‌های بزرگ‌تری نسبت‌به زنبورهای كارگر پرورش می‌یابند. تخمهایبارورنشده ملکه به زنبور نر تبدیل می‌شوند.

زنبور کارگر

جنسیت زنبورهای کارگر ماده بوده. طول بدن آنها ۹ میلیمتر می‌باد. در یک کندویقوی با تعداد ۱۰قاب ۷۰هزار زنبورکارگر وجود دارد. زنبورهای کارگر با اینکه ماده هستند توانایی بارور شدن ندارند. ولی در صورت نبودن ملکه در کندو می‌توانند تخم ریزی کنند. که در زنبوردار29ماده تخم‌گذار گفته می‌شود. نیش زنبورهای ماده خاردار بوده و طول آن در حدود ۱ میلیمتر می‌باشد. به خاطر وجود همین خارها پس از نیش زدن و ورود زهر به بدن موجوداتی که ساختار گوشتی دارد نیش در پوست گیر کرده و موجب جدا شدن کیسهزهر از زنبور می‌شود. و پس از چند دقیقه زنبوری که نیش زده خواهد مرد .

وظایف زنبورکارگر

جمع آوری شهد آب بره موم- پاسبانی از کندو - تولید عسل - رسیدگی به ملکه - پرورش نوزادان - رسیدگی به کندو و پاکیزه‌گی آن از بیشترین وظایف زنبورهای کارگر می‌باشد . منبع :پرورشزنبورعسل دکتر نعمت الله شهرستانیه را نداشته و ۲۴ روز زنده می‌مانند.
زنبور نر در حجره‌های بزرگ‌تری نسبت‌به زنبورهای كارگر پرورش می‌یابند. تخمهایبارورنشده ملکه به زنبور نر تبدیل می‌شوند.

زنبور کارگر

جنسیت زنبورهای کارگر ماده بوده. طول بدن آنها ۹ میلیمتر می‌باد. در یک کندویقوی با تعداد ۱۰[قاب] ۷۰هزار زنبورکارگر وجود دارد. زنبورهای کارگر با اینکه ماده هستند توانایی بارور شدن ندارند. ولی در صورت نبودن ملکه در کندو می‌توانند تخم ریزی کنند. که در زنبورداری تخم‌گذار گفته می‌شود. نیش زنبورهای ماده خاردار بوده و طول آن در حدود ۱ میلیمتر می‌باشد. به خاطر وجود همین خارها پس از نیش زدن و ورود زهر به بدن موجوداتی که ساختار گوشتی دارد نیش در پوست گیر کرده و موجب جدا شدن کیسهزهر از زنبور می‌شود. و پس از چند دقیقه زنبوری که نیش زده خواهد مرد .

وظایف زنبورکارگر

جمع آوری شهد موم پاسبانی از کندو - تولید عسل - رسیدگی به ملکه - پرورش نوزادان - رسیدگیبه کندو و پاکیزه‌گی آن از بیشترین وظایف زنبورهای کارگر می‌باشد .

منبع :پرورشزنبورعسل دکتر نعمت الله شهرستانی

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]



زنبور هندی Aspis Indica

کمی کوچکتر از زنبور عسل معمولی بوده ، قدر کارگرش 13 میلیمتر می‌باشد.

سلولهایی را که با موم در روی شانها درست می‌نماید از سلولهای زنبور عسل

کوچکتر هستند.

زنبور درشت Apis Dorsata

در هندوستان و چین زندگی نموده و بزرگترین نوع زنبور عسلی است که تاکنون شناخته شده است.

به حالت وحشی زندگی کرده و در زیر شاخه‌های درخت شانش را می‌چسبانند.

سالانه چند بار از نقطه‌ای به نقطه دیگر کوچ می‌نمایند.

زنبور ریزApis Florea

از همه زنبورها کوچکتر بوده و فقط یک شان درست می‌کنند

که مثل زنبورهای درشت به زیر شاخه درخت می‌چسباند

به حالت وحشی در هندوستان و جنوب ایران یافت می‌شوند.

زنبور عسل معمولیApis Meaifica

همان زنبور عسل معمولی است که فقط آنها را در دهات و شهرها

برای تولید عسل در کندوها نگهداری می‌کنند.

خواصی را که از یک نژاد خوب باید انتظار داشت عبارتند از:

آرام باشند و نیش نزنند،

پر محصول باشند،

بچه به اندازه لازم بدهند،

گلهای شهددار را به سرعت پیدا کنند،

در مقابل امراض مقاوم باشند،

مصرف عسل زمستانی آنها کم باشد،

رشد سالانه‌شان را هر چه زودتر شروع کرده

و سریع به حداکثر رشدشان برسند.

از مهمترین نژادهای این زنبور می‌توان به

زنبور عسل اروپای مرکزی ،
زنبور سیاه ،
زنبور ایتالیایی قفقازی
و زنبور نژاد ایرانی نام برد.

آفات و بیماریهای زنبور عسل

از مهمترین بیماریها می‌توان به
لوک آمریکایی ،
لوک اروپایی ،
نوزما ،
کنه دونی
، یبوست ،
شپشک زنبور عسل
و کرم موم خوار اشاره کرد

1-بايد ابتدا خود را براي زنبور داري آماده ساخت و اين كار را بايد در فصل زمستان كه زنبور ها در كندو هستند انجام داد براي اين كار بايستي در اين فصل (زمستان) به مطالعه و تحقيق در مورد زنبورداري پرداخت و با نحوه زندگي و كار با زنبور عسل آشنا شد

2-خريد كندو در بهمن و اسفند و عدم خريد كندو در فصل پاييز زيرا كندويي كندوي خوبست كه در بهمن و اسفند داراي جمعيتي قوي باشد در صورتي كه در فصل پاييز اقدام به خريد كندو نماييد امكان شكست بسيار بالاست چون زنبورهاي پير و ضعيف در فصل زمستان از بين مي روند و مي ميرند و جمعيتي كه در پاييز در كندو ديده مي شود يك جمعيت حقيقي نيست

3-توجه شود كه كندو ها داراي ملكه باشند چون كندوهاي بي ملكه در فصل بهار كه شروع توليد نسل و تكثير كندوست افزايش جمعيتي نداشته و از بين مي رود در صورتي كه با كندويي بي ملكه مواجه شديد سريعا بايستي اقدام به ادغام كندو با يك كندوي قوي نمود

4-زنبورداري را با سه كندو شروع كنيد چون در صورتي كه يكي از كندو ها از بين رفت مايوس نشويد بهتر است كه تعداد كندو ها در ابتدا سه تا شش عدد باشد

5-هميشه جمعيت قوي و سالم خريداري كنيد منظور از جمعيت قوي در بهمن ماه اين است كه دو طرف شش تا هشت عدد از كادر ها را زنبور پوشانيده باشد

6-مخيط مناسبي براي نگهداري در نظر گرفته شود چون در محيطي كه عاري از گل و گياه مناسب باشد جمعيت بهره دهي نخواهد داشت

يکي از مهمترين نکات مديريتي در پرورش زنبور عسل انتخاب صحيح محلاستقرار زنبورستان است.
شرايط مطلوب براي محل استقرار يک زنبورستان و محل استقرارکندوها

1- شرايط آب و هوايي :

به طور کليشرايطي چون گرما يا سرماي بيش از حد تحمل زنبورها ، بارندگي پيوسته و زياد ، هوايابري در بيشتر اوقات سال يا فصل مورد نظر ، بادهاي شديد ، هواي شرجي يا هواي غالبامه آلود ، افزايش يا کاهش ناگهاني درجه حرارت هوا و آلودگي غير تحمل هوا ممکن استچنان منطقه اي را براي استقرار زنبورستان نا مطلوب کند .

2 - پوشش گياهي منطقه :

به طور کلي گياهاني چون توتون ، پنبه ،آفتاب گردان ، يونجه ، شبدر ،اسپرس ، بيدمشک ، گوَ ن ، آويشن ، خردل ، زعفران ، نخود ، لوبيا ، نعنا ، سيب ،گلابي ، مرکبات ، اقاقيا ، کاج ، گياهان زينتي و طيف بسيار وسيعي از ديگر گياهانزراعي ، باغي ، جنگلي و مرتعي منابع شهد وگرده براي زنبورعسل محسوب مي شوند.

3- اهميت وجود منبع آب سالم در اطراف زنبورستان :

زنبور نيز مانند ساير جانداران بهآب به عنوان حياتي ترين نياز خود احتيج دارد.

4- بهداشت منطقه زنبورستان و اهميت آن :

زنبور عسل نيز مانندساير حيوانات به برخي از بيماري ها حساس است و متاسفانه بيشتر بيماري ها باعثانهدام بخش مهم يا تمامي کلني هاي زنبور دار مي شودويا ضمنخسارت به زنبور دار معالجه مي شوند . بنابراين اقتصادي ترين اقدام براي جلوگيري ازابتلاي زنبورها به بيماري توجه زنبور دار به بهداشت منطقه است .

5 - آلودگيهاي صوتي و بوهاي نامطلوب :

مکان استقرار زنبورستان بايد دست کم2کيلومتر از دامداري ها ، مرغ داري ها ، کارخانه هاي دباغي و ديگرمجتمع هاي توليدي که بوي ناخوشايند در آن ها توليد مي شود دور باشد . زيرا بوي بدزنبوران را فراري مي دهد . زنبورستان ها هم چنين بايد از نقاط پر سرو صدا مثل جاده هاي پر رفت وآمد ، کارخانه هاي پر سروصدا و غيره به اندازه کافي دور باشند تا سرو صدا موجب هراس زنبورها و فراري شدنآنها نشود .

6- اهميت دور بودن کافي زنبورستان ازنقاط مسکوني :

زنبورها با توجه به شعاع پرواز خود ممکن است تا 12 کيلومتر ازمحل زنبورستان دور شوند . نزيک بودن زنبورستان به مناطقمسکوني ممکن است باعث مشکلاتي براي زنبور دار شود.

7- اهميت رعايت فاصله زنبورستان هااز هم :

حداقل فاصله لازم به رعايت زنبورستان ها از يکديگر در هر منطقه 6کيلومتر است . چنانچه اين فاصله کمتر شود بخصوص اگر منطقه پوشش گياهي چندان خوبينداشته باشد چند مشکل اساسي پيش خواهد آمد .
1- توليد عسلکمتر در دو زنبورستان مجاور هم به علت کمبود منابع شهد وگرده 2- به علت گرده افشاني بيش از حد مورد نياز بيشتر گل ها بهميوه يا بذر تبديل شده و تمام ميوه ها قادر به دريافت مواد غذايي کافي نمي شوند واز کيفيت محصول کاسته شده 3- امکان رفتن اشتباهي زنبورهاي يک زنبورستان بهزنبورستان هاي ديگر و شيوع بيماري و غارت وجود دارد.

8- نياز زنبورستان به حصار

9- ميزان نزديکي زنبورستان به جاده

براي دسترسي به وسايل نقليه براي حمل ونقل ،بارگيري و تخليه کندوها

10- بهترين مناطق استقرار يک زنبورستان :

بي ترديد بهترين مکان استقرار يک زنبورستان در يک باغ يا مزرعهبزرگي است که محصول آن بايد توسط زنبور عسل گرده افشاني شود. در اين صورت علاوه برتوليد عسل براي زنبوردار محصولات کشاورز يا باغ دار هم به قدر کافي گرده افشاني ميشود.

11- استقرار زنبورستان در کنار دريا يارودخانه :

چنانچه زنبورستان در ساحل دريا يا رودخانهمستقر شود زنبورها براي نوشيدنو جمع آوري آب بطرف آنها رفتهو معمولا جريان آب رودخانه يا امواج دريا بيشتر زنبورها را غرق مي کند و به اينترتيب خسارت سنگيني به جمعيت کلني ها وارد مي شود.

12-سطحزنبورستان و استقرار کندوها روي پايه يا سکو :

سطحزمين زنبورستان بايد دست کم 30 سانتي متر بالاتر از زمين هاي اطراف باشد.

13-فاصله کندوها از هم در يک زنبورستان :

در يک زنبورستان رعايت فاصله 5/2 متر بين دو کندو ضروري است.

14-مکان زنبورستان در رابطه باسمپاشي باغ ها و مزارع

15- جهت استقرار کندوها درزنبورستان

چنانکه منطقه اي که زنبورستان در آن مستقراست بادخيز نباشد مي توان کندوها را به گونه اي در زنبورستان مستقر کرد که سوراخپرواز آنها به سمت مشرق يا جنوب باشد در اين صورت با طلوع خورشيد نور به سمت جلويکندوها مي تابد و زنبورها زودتر فعاليت روزانه را آغاز مي کنند.در مناطق بادخيزسوراخپرواز بايد در جهت مخالف وزش باد باشد تا بخصوص درزمستان باد سرد به داخل کندوها وزيده نشود و در ساير مواقع نيز موجب ناراحتيزنبورها نشود.

16-محافظت کندوها از عوامل نامساعد جوي و محيطي

17-مسافت مکان جديد زنبورستان تا مکان قبلي

شعاع پرواز مفيد زنبور عسل به 2 کيلومتر و شعاعپرواز دور آن به 6 کيلومتر و گاهي به 12 الي 5/13 کيلومتر ميرسد. براي جلوگيري از مراجعت زنبورها به مکان زنبورستان قبلي مکان زنبورستانجديد تا قبلي بايد بيش از 6 کيلومتر فاصله داشته باشد.

18-رابطه کندو و مساحت زنبورستان :

ديوارها نبايد از 2 متر مرتفع تر و فواصل بين کندوها به ميزانحداقل 5/2 متر از هم بايد رعايت شود.

19- نحوهاستقرار کندوها در زنبورستان :

محل استقرار کندوها درزنبورستان بايد به گونه اي طراحي شود که زنبورهاي پرواز کننده از کندوهاي مختلفمانعي در جلوي زنبورهاي ديگر نباشد به همين جهت در استقرار کندوها طرح هايي چون زيگزاگ - مربع - گروهي - موازي و غيره ممکن است عملي گردد.

20-زنبورستان در مناطق گرمسيري:

زنبور عسل در حرارت 16 تا 32 درجه سانتيگراد در حداکثر فعاليت است و 34 تا 39 درجه سانتي گراد و 16 تا 8 درجه سانتي گرادبه تدريج از فعاليت آنها کاسته مي شود و در دماي کمتر از 8 درجه سانتي گراد و بيشتراز 39 درجه سانتي گراد از کندو خارج نمي شوند

زنبورداران محترم از تلفن همراه در کانون زنبورداری استفاده نکنند

بنا به تحقیقی که اخیرا در یکی از ایالات کشور امریکا به عمل آمده

محققان متوجه به گمراه شدن زنبورهای عسل حین مراجعه به کندوهای

خود شده اند که دلیل ای امر مربوط به استفاده افراد مختلف از تلفن

همراه در نزدیکی کندوها میباشد .

همه جمعیت ها یک قدرت دروغی در پائیز نشان میدن ولی تا بهم ماه زنبور های اضافه از بین رفته وقدرت واقعی جمعیت مشخص می گردد بنابر این خرید جمعیت در پائیز اشتباه است این توصیه اول من به زنبور دار تازه کاره است

توصیه دوم من :مطالعه کتب زنبور داری قابل اعتماد در زمستان است

توصیه سوم: هنگام خرید دقت شود که جمعیت حتما ملکه داشته باشد. جمعیت بی ملکه آنهم در بهمن ماه فاقد ارزش بوده و محکوم به مرگ است

توصیه چهارم: به کسانی که زنبور داری شروع نموده اند یا می خواهند شروع کنند این است که تجربه آموزی را هرگز با یک کندو شروع ننمایند حد اقل لازم برای زنبور داری سه کندوی پر از زنبور و قوی پیشنهاد میکنم به تعداد بیش از این نیز باعث خستگی شما در اوایل کار می شود.

توصیه پنجم : همیشه جمعیت های قوی و سالم را بخرید چه هر اندازه قیمت هایشان گران باشد باز خرید آنها صحیح تر است. -این جمعیت قوی در همان سال اول تلافی اختلاف قیمتش را با عسل اضافی که در اختیار صاحبش می گذارد درآورده و به نفع شما میباشدو در ضمن این جمعیت در بهار نیز باز یک بچه هم میدهد که این هم باز یک نفع اضافی برای زنبور دار است .

منظور از جمعیت قوی در بهمن ماه جمعیتی است که دو طرف شش تا هشت قاب را با زنبور وشانیده باشد

توصیه ششم : سعی کنید جمعیت رادر جایی مستقر کنید که در آنجا ۵تا ۶ ماه از سال گیاهان مختلف یکی بعد از دیگری گل بدهند و اگر این شرایط مهیا نبود حتما باید زنبورها به مناطق مختلفی حتی چند بار در طول سال کوچ داد.

طرز کارکردن و رقتارتان برای زنبورها مهم است هیچوقت در کندو را بدون دود دادن باز نکنید و هیچوقت هم بیش از اندازه به داخل ان دود ندهید.

دود دادن زیاد باعث گیجی و عصبانی شدن زنبورها می گردد با دود دادن به زنبورها خواهید فهماند که ازانها قویترید.وقتی که انها شما را از خودشان قویترحس کردند دیگربه شما حمله ورنخواهند شد .

هنگامی که کندو راباز کرده وبازنبورها کارمی کنید

اگر زنبوری ناگاه به دست شما حمله کرد نترسید ودستتان رابسرعت عقب نکشید زیرا دراین صورت حتما نیش خواهد زدواگر دست رابه همان حال نگهداریدنیش نمیزند.

از هر حرکت ناگهانی در مقبل جمعیت بپرهیزید چون از آن خوششان نمی آید و فورا حمل کرده و نیش می زنند . قاب را هیچگاه به زور بیرون نکشید زیرا ناگهان کنده شده و زنبور ها را عصبانی می کند مواظب باشید که قاب پر از زنبور از دستتان به زمین نیفتد که در این صورت زنبورها به شما حمله کرده ونیش می زنند .

زنبور ها از بوی عرق بدشان می آید و به کسی که بدنش بوی عرق بدهد یا به خود یا موهایش ادکلن و عطر زده باشد حمله می کنند بین رنگها سفید برایشان آرامش دهنده و قهوه ای ناراحت کننده است از پارچه های پشمی به هر نحو و رنگی که باشند بدشان میاد. زهر زنبور عسل مصونیت موضعی می دهد

یعنی اگر زنبور نقطه ای از بدن را نیش زد و این نقطه متورم شد دفعه بعد اگر باز همین نقطه و اطرافش را نیش بزند دیگر متورم نمی شود .

در هوای بارانی و یا وقتی که هوای آفتابی تبدیل به هوای بارانی می شود زنبور ها ناراحتن در چنین مواقعی به کندوهایشان دست نزنید که حمله خواهند کرد.

الکل باعث عصبانیت زنبور ها می شود بعد از نوشیدن مشروبات حتی آب جو به کندو ها نزدیک نشوید هنگام کار کردن با زنبور ها جلوی سوراخ پرواز نایستید زیرا نظم ورود و خروج آنها را به هم زده و زنبور ها که تحمل بی نظمی را ندارند به شما حمله ور خواهند شد

3نکته مهم در هنگام بازدید کندوها

باید همیشه شماره گذاری باشند ودر اولین بازدید بهاری از داخل کندوها حتما از زنده بودن ملکه مطمئن شوید لازم نیست که خود ملکه را ببینید وجود تخم در داخل سلول ها دلیل بر وجود ملکه است ملکه معمولا در هر سلول یک تخم می گذارد هرگاه ضمن بازدید در داخل هر سلول بیش از یک تخم دیدید نشانه آن است که ملکه این جمعیت مدت هاست که از بین رفته وگارگر ها این تخم ها را گذاشته اند زیرا تنها کارگرها هستند که ناشیانه در هر سلول چند تخم می گذارند چیز دیگری که باید در اولین بازدید بهاری به آنتوجه کرد رفتار زنبور ها پس از دادن کمی دود به کندوست و اینکه پس از دود دادن آیا حمله می کنند یا به آرامی بر روی قابها می نشینند در صورت حمله زنبور ها می تواند دلیل بر بی ملکه بودنشان باشد .

به غذای موجوددرکندو نیز درهمین بازدید باید دقت داشته باشید ودر صورت کمبود غذا یک یا دو قاب عسل داخل جمعیتی که کمبود غذادارد آویزان کنید یادتان باشد قاب ها را اول خراشیده و سپس در وسط قاب ها آویزان کنید تا زنبور ها تحریک به خوردن عسل شوند ودر صورت نبود قاب عسل جمعیت را با شربتی که از یک پیمانه آب و یک پیمانه شکر و دو قاشق غذا خوری عسل درست می شود تغذیه کنید (پیمانه یک لیتری) بهتر است که شربت را پس از مخلوط کردن روی آتش گذاشته و حرارت آن را به40درجه رساند یعنی وقتی که انگشت را داخل شربت می زنید حرارت آن را به زحمت احساس کنید این کار را به مدت 10 الی 15 روز ادامه دهید پس تا اینجا فهمیدیم.

نتیجه می گیریم در اولین بازدید بهاره به این سه نکته باید توجه داشت

لف- وجود ملکه

ب - طرز رفتار زنبور ها

ج - مقدار غذا

تاپیک جالبی هست. زحمات شما در این انجمن قابل تقدیره. موفق باشید

بیماری لوک در زنبور عسل

بیماری لوک در زنبور عسل به دو صورت زیر دیده میشود:
الف) لوك آمریكائی :
این بیماری خسارات زیادی رابه زنبوران وارد می سازد ونه تنها منجربه نابودی یك كلنی شده بلكه همه زنبورستان را نابود می نماید. این بیماری فصلی نبوده و در هر فصلی رخ میدهد.عامل بیماری نوعی باسیل بنام Bacillus Larvae است كه لاروها و شفیره های زنبور کارگر تنها میزبان این باسیل می باشند ضمنا این باسیل اسپور بسیار مقاومی دارد.


انتفال بیماری:
آلودگی از طریق غذای آلوده به اسپور بیماری به لاروهای سالم منتقل میشود.اغلب ناقلان، زنبور های جوان پرستار یا زنبورهایی که حجره ها را تمیز نموده و لاشه تلف شده ها را به خارج از کندو منتقل می کنند می باشند.در معده لارو زنبور اسپور تبدیل به باسیل میشود که این باسیل تولید مثل کرده و لارو را بیمار می کند.این ارگانیزم به لارو زنبور حمله می برد ولارو را پس از پوشانیده شدن سلول با موم در مرحله پیش شفیرگی از بین می برد.


سرعت انتشار بیماری:
سرعت انتشار بیماری متناسب با کمی و زیادی مردگان لاروها می باشد و وقتی که بیماری عمومیت پیداکردو لاروهای مرده زیاد شدند دیگر زنبورها از بیرون کشیدن آنها صرف نظر کرده و از طرفی چون بر جمعیت کندو افزوده نمی شود کندو ضعیف شده و از بین می رود.
اسپر بیماری در مقابل نور آفتاب،خشکی،حرارت،سردی و ضدعفونی های عادی و عمل ضدعفونی عسل بسیار مقاوم است.
علائم بیماری:
در اثرآلودگی،لاروها در مرحله پیش شفیره ای مرده ، به رنگ قهوه ای درآمده ودر نهایت خشك می شوند و به صورت یك پوسته در می آیند كه حذف آنها ازسطح شانها كار مشكلی است. معمولا در این بیماری پوشش محدب سلولها فرورفته شده وپس از پیشرفت بیماری سوراخ می گردد.یکی دیگر از علائم مشخصه این بیماری بوی سیریشم ماهی است که از سلول آلوده به مشام میرسد.این بو ممکن است تا یک متری کندویی که درب آنرا برداشته اند استشمام شود. وقتی چوب كبریتی درون سلول حاوی شفیره فاسد شده وارد شود این شفیره به میزان چند سانتی متر چون ماده لزجی كش می آید.


نحوه برخورد:
موثرترین شیوه مبارزه
۱) استفاده کردن از آنتی بیوتیک ها تا حد امکان کمترمثل سدیم سولفا تیازول و ترا مایسین
۲) در آخر اگر کندوی ما به عامل بیماری مبتلا شد سوزاندن کندوی مبتلا با زنبورها و تمام محتویات داخلش اعم از موم،عسل و... موثر ترین راه ممکنه است چون در غیر این صورت خطر ابتلا دیگر کندوهای ما نیز میرود.


ب) لوك اروپایی:
این بیماری عفونی ناشی از نوعی باكتری بنام Bacillus Alvei است البته این باکتری مانند لوک آمریکایی تولید اسپر نمی نماید.این باسیل تنها عامل بیماری نیست بلکه یک عامل ثانوی یا کمکی برای تولید این بیماری بنام Bacillus Pluton شناخته شده است كه این باکتری هم تولید اسپر نمی نماید.


علائم بیماری:
علائم این بیماری برعکس لوک آمریکایی بسیار متغیر است زیرا لاروها در سنین مختلفی می میرند.نامنظمی علائم با شدت بیماری و طول زمان آلودگی بستگی زیاد دارد.با پیشرفت بیماری سلولهای باز کندو که باید خالی و یا دارای تخم و یا لارو سالم و مریض باشند بطور پراکنده و نامنظم بین سلولهای بسته قرار دارد.
تعداد زیادی از لاروها در این بیماری در صورتی که هنوز بشکل حلقه در ته حجره بدون درب قرار دارند مرده اند بعضی در فاصله سه روزگی که از تفریخ تخم می گذردمرده ولی اکثرا در فاصله بین سه روزگی و روزهایی که درب حجره ها بسته می شوند می میرند یعنی در موقعیکه لاروها زیاد تغذیه می شوند.
حلقه شدن ته سلول و نامنظم بودن زمان مرگ لاروها نسبت به سنشان این بیماری را از بیماری لوک آمریکایی مشخص می نماید.
اولین نشانه این بیماری این است که لاروهای بیمار چاقی و براقی و رنگ سفید زنده کرم سالم را از دست داده و برنگ سفید بی روحی در می آیند و نزدیک به مرگ لارو به رنگ زرد روشن در می آید،ممکن است لاروهای مبتلا حرکات غیر طبیعی از خود نشان دهند و این حرکات سبب می شود که شکل غیر طبیعی در سلول پیدا کنند.
ممکن است در طول پشت کرم رنگ سفید خاکستری تیره یا سفید قهوه ای تیره مشاهده شود علت آن وجود تعداد زیاد باکتری می باشد .در این توده که شکل باسیل پلوتن دیده شده و فرم دیگر باکتری موجود نیست،اول لارو حلقه شده و سپس پوسیدگی شروع و رنگ آنهم از زرد به قهوه ای خاکستری تبدیل شده و نیم شفافیت خود را از دست می دهد،رنگ زرد همزمان با آب شدن و پهن شدن هیکل لارو میباشد،این خاصیت اختصاص به این بیماری دارد.
وقتی که لاشه کرم در سلول خشک شد لوله های تنفسی بعلت اینکه مواد تجزیه شده بدن کرم دور آن جمع شده برجستگی پیدا می کند و بالاخره بقایای لارو برنگ زرد قهوه ای یا خاکستری قهوه ای بوده و با شکل نا منظم بدیواره پایین سلول باقی می ماند(اگر قبل از مرگ بشکل منظم در نیامده باشد) بقایای لاشه کرم هرگز بدیواره سلول نمی چسبد و کارگر برای تمیز کردن حجرات باسانی می توانند تعداد زیادی از آنها را از سلول خارج نمایند.
بوی این بیماری در دوره های اول بیماری بوی ترشیدگی کپک زدگی می باشد ولی موقعی که مواد لاروها به فرم طناب در می آید بوی گوشت گندیده که خیلی زننده می باشد به مشام می رسد.
مطلب دیگر اینکه لاروهای ملکه و نرها هم به این مبتلا می شوند در صورتی که در لوک آمریکایی اینچنین نیست.


کشاورز تنها



مقاله در قالب PDF

بدترين و ناراحت كننده ترين بيماري در مناطق مرطوب است و يا در هنگامي از سال كه رطوبت بالاست يعني اواخر زمستان و اوايل بهار اشاعه فراوان دارد.بيماري به شدت مسري است و زنبورها را به شدت ضعيف كرده و در حالت شدت همه انها را از بين مي برد.



علائم بيماري



زنبورهاي بيمار با پرهاي لرزان جلو كندو و يا كمي دورتر افتاده و ناگاه مي ميرند،بيماري مرگ و مير زنبورها را در داخل كندو افزايش مي دهد.با ضعف در پاييز و يا در اوايل بهار بايد به نوزما مشكوكشد.جمعيت بيماربه سرعت ضعيف مي شوند كندوهايي كه در پاييز مبتلا مي شوند زمستان را طاقت نياورده و مي ميرند و اگر بتوانند زمستان را پشت سر بگذارند در بهار آينده قادر به جمع آوري محصول نبوده و در تابستان هم قوي نمي شوند.

در اطراف سوراخ پرواز جمعيتهاي بيمار لكه هاي زيادي ديده مي شود كه در واقع مدفوع خشك شده زنبورهاي مريض است كه بهحالت اسهالي از خود دفع كرده اند.در هنگام شدت بيماري لكه ها در داخل كندو و در روي كادر ها نيز ديده مي شودو لكه هاي مذكور داراي بوي ناخوشايندي مي باشند.



عامل بيماري



ميكروبي به نام Nosema Apis كه در داخل سلولهاي جدار روده هاي زنبور رشد كرده و آنها را به اسهال مبتلا مي سازد.



راه انتقال بيماري



انتقال به وسيله آب و مدفوع زنبورهاي بيمار و يا غذاهاي آلوده به اسپور نوزما و همچنين بوسيله زنبورهاي نر كه مجازند به تمام كندوها رفت و آمد كنند انجام مي گيرد.

جمعيت هاي ضعيف و كم زنبور زود و به راحتي به اين بيماري مبتلا مي شوند.

لارو زنبورها هرگز به اين بيماري مبتلا نمي شوند و فقط زماني مي توانند به اين بيماري مبتلا شوند كه زنبورها كامل شدند.



طرز تشخيص بيماري



با دو انگشت يك دست سينه زنبور را گرفته و با دو انگشت دست ديگر شكمش را بكشيد به طوري كه در اثر كشيدن روده هايش از بدن خارج گردند.رنگ قهوه اي يا كمي قرمز رنگ روده ها دليل بر سلامتي آنها بوده و رنگ سفيد شيري آنها دليل بر مبتلا بودنشان مي باشد.

وجود زنبورهايي كه قادر به پرواز نيستند در نزديكي سوراخ پرواز ميتواند دليل بر وجود اين بيماري در كندو و يا زنبورستان باشد.



پيشگيري



بهترين راه پيشگيري قوي نگه داشتن جمعيت است.جمعيت هايي كه در پاييز بد تغذيه گردند و يا اصلا تغذيه نگردند اگر در طول زمستان از گرسنگي نميرند در اوائل بهار اغلب بيمار مي گردند.بنابراين جمعيتها هميشه بايد:

1- به اندازه كافي ذخيره عسلي داشته باشند.

2- به اندازه كافي گرده گل در داخل قابها ذخيره كرده باشند.

3- در هر يك از فصول سال اگر كمبود مواد غذايي در داخل كندو مشاهده شد بايستي فورا به جمعيت به اندازه كافي عسل رسانيد.

4- سالانه دو بار،يك بار در اوائل پاييز و يكبار در اوائل بهار هنگام تغذيه جمعيتها بايد مقداري داروي Nosemack به منظور پيشگيري به شربت افزود و به آنها خوراند.



معالجه بيماري



1- شروع به تغذيه جمعيت با عسل نموده و در داخل غذاي آنها مقداري داروي مداوا كننده بر ضد همين بيماري مثل Fumidil-b و يا Nosemack مي ريزيم.اين كار بايستي به محض آگاه شدن از وجود بيماري انجام گيرد.

بهترين وقت براي اين كار پاييز و مخصوصا فروردين ماه است.پاييز براي پيشگيري و فروردين براي معالجه.

2- در صورتي كه جمعيت هنوز قوي باشد بايد فوري از آن بچه گرفت و بدينوسيله زنبورهاي جوان را از پيرها جدا كرد.

چون معمولا لاروها و زنبورهاي جوان معمولا مبتلا نمي شوند و فقط زنبورهاي پير كه زمستان رادر كندو گذرانده اند نوزما مي گيرند.با جدا كردن پيرها از جوانها به كمك بچه مصنوعي عملا زنبورهاي بيمار را از زنبورهاي سالم جدا كرده و آنها را نجات داده ايم.

الف:سر يك زنبور كارگر

سر هر زنبور كارگر از قسمتهاي مختلف زير تشكيل شده است:

۱.چشمهاي نقطه اي به تعداد سه عدد و در قسمت بالاي پیشانی
قرار دارد.

۲.پيشاني در جلو سر.

۳.چشمهاي مركب در طرفين سر به تعداد دو عدد.

۴.شاخكها يا آنتن به تعداد دو عدد در طرفين سر زنبور قرار داشته كه در ملكه و كارگران 12بند و در زنبور نر 13 بند دارد.

۵.پوششي در جلو سر.

۶.لب جلو.

۷. آرواره هاي جلويي: كه در ملكه و كارگران قوي و در زنبور نر نسبتا ضعيف است. ۸.اعضاي لامسه وسطي آرواره اي.

۹.آرواره وسطي.

۱۰.اعضاي لامسه انتهاي آرواره اي

۱۱.خرطوم يا زبان كه از موهاي بسيار ريز و ظريف پوشيده شده است.

۱۲.قاشق: براي جمع آوري شهد از روي گلها.


ب:سر يك ملكه

سر ملكه از لحاظ شكل و ساختمان ظاهري درست همانند سر يك زنبور كارگر است. تفاوت بين اين دو تنها در كوتاه تر بودن خرطوم ملكه مي باشد.

ملكه به خرطوم درازي هم نياز ندارد زيرا نمي خواهد با خرطومش شهد را از روي گلها جمع آوري كند بلكه در داخل كندو دائما بوسيله كارگران تغذيه مي شود و حال آنكه كارگران بايد اغلب شهد را در پايين ترين و عميق ترين نقطه گلها جستجو كنند.در خيلي از موارد شهد در عميق ترين نقطه لوله هاي نسبتا دراز گلها قرار دارد و زنبور عسل براي جمع كردنش ناچار است كه خرطوم را بداخل آن تا عمق فرو برده و آن را بمكد.بنابراين داشتن خرطوم دراز در زندگي و فعاليتهايش نه تنها بسيار موثر بلكه حتي لازم هم است
.

ج:سر يك زنبور نر

سر زنبور ملكه و كارگر با هم شباهت دارند و تشخيص آنها مشكل است ولي سر زنبور نر با هر دو تفاوت زيادي نشان مي دهد بطوري كه تميزش از آنها حتي با چشم هم ساده است و با چند بار تمرين از عهده همه برمي آيد.مهمترين اختلافها بين آنها عبارتند از:در حالي كه چشمهاي مركب ملكه و زنبور كارگر از دو طرف سر به هم نمي رسند،چشمهاي مركب زنبور نر خيلي بزرگ بوده و از پشت سر از دو طرف به يكديگر مي رسند.اين واضح ترين و مهمترين فرق بين آنهاست و به كمك آن مي توان زنبور نر را حتي در حال پروازش شناخت.

زنبودرارها هم با استفاده از همین موضوع آنها را می شناسند.شناخت سایر اختلافات که در زیر شرحشان می آید تنها پس از گرفتن زنبور و دقت زیاد و یا حتی اغلب در آزمایشگاه امکان پذیر است.


۱.تعداد بندهای هر یک از شاخکها در ملکه و زنبوران کارگر 12عدد و در زنبور نر 13 عدد است.

۲.خرطوم زنبور نر کوتاه تر از زنبور کارگر است دلیلش هم مثل آنچه در مورد ملکه گفته شد دراین است که زنبور نر ازآن در جمع آوری شهد استفاده نمی کند.چون زنبور نر هم مانند ملکه بوسیله کارگران تغذیه میشود.

۳.آرواره های جلوی زنبور نر ضعیف تر از آرواره های جلوی کارگران است.

۴.سه چشم نقطه ای زنبور نر در جلو پیشانی ولی در ملکه و زنبور کارگر در بالای پیشانی قرار دارند.

عسل يك واژه عربي است كه در فارسي آن را انگبين مي‌گويند و عبارت است از شهد گل‌ها كه زنبور عسل توسط خرطوم كوچك خود آن را مكيده و از راه دهان به كيسه بسيار كوچك خود موسوم به كيسه عسلي وارد مي‌كند. وقتي ميزان شهد جمع ‌آوري شده به حدود 40 ميلي‌گرم رسيد، گل‌ها را رها كرده و به سمت كندو پرواز مي‌كند. جالب اينكه برای تهيه يك كيلو عسل، زنبور بايد شهد 20 ميليون گل را جمع و به كندو حمل كند. جالب‌تر اين است كه زنبور عسل خاصيت ثابت گلي دارد، يعني تا وقتي كه مشغول جمع آوري شهد يك گل است، روي ساير گل‌ها نمي‌نشيند. زنبور عسل پيش از رسيدن به كندو در بين راه مقداري از آب شهدرا جذب مي‌كند و چون شهد گل‌ها حاوي 50 تا 80 درصد آب است،‌ با اين عمل ميزان رطوبت عسل را به حدود 17 تا حداكثر25 درصد مي‌رساند، يعني حدودا از هر سه گرم شهدي كه زنبور عسل به كندو مي‌آورد، يك گرم عسل به دست مي‌آيد. البته عسل مناطق شمالي كشور به علت بالا بودن رطوبت هوا از آب بيشتري برخوردار است و لذا آبكي مي‌باشد، ولي عسل مناطق كوهستاني از آب كمتري برخوردار مي‌باشد.
زنبور عسل نوعي از آنزيم دياستاز به نام انورتاز را نيز به شهد اضافه مي‌كند كه اين آنزيم به همراه مواد قندي و نشاسته‌اي كه چهار پنجم وزن عسل را تشكيل مي‌دهند، عامل اصلي متبلور شدن يا شكرك ‌زدن عسل به شمار مي‌روند. لذا اين باور كه عسل غيرطبيعي شكرك مي‌زند صحيح نيست، بلكه دليل متبلور شدن و رسوب دادن عسل طبيعي وجود دياستاز و همچنين كربوهيدرات ها مي‌باشد. دياستاز، ‌ذرات خيلي ريز عسل را به خود جذب كرده و باعث ته‌نشين شدن آن مي‌شود. مقدار گلوكز عسل هر چه بيشتر باشد، زودتر متبلور و ته‌نشين مي‌شود. اين خاصيت فقط در عسل‌هاي طبيعي و غيرتقلبي ديده مي‌شود، زيرا تنها عسل‌هاي طبيعي حاوي دياستاز هستند. مدت زمان شكرك زدن يا متبلور شدن عسل بسته به نوع گل متفاوت است و حتي در مورد عسل اقاقيا به چهار سال هم مي‌رسد. در كشورهاي اروپايي عسل سفت شده و متبلور شده را بيشتر مي‌پسندند.
دكتر نعمت ا… شهرستاني استاد زنبورداري مي‌گويد: «وقتي كه عسل رسوب مي‌كند حتما سالم و طبيعي است،‌ ولي اگر رسوب نكند مي‌تواند طبيعي يا غير طبيعي باشد كه تشخيص آن به عهده آزمايشگاه است و در آن جا ميزان دياستاز را اندازه‌گيري مي‌كنند. طبيعي است كه عسل تقلبي كه از شكر درست شده باشد دياستاز ندارد.
تشخيص عسل طبيعي و غيرطبيعي از طريق مزه كردن غيرممكن است. براي مصرف كننده يك را ه بيشتر وجود ندارد و آن هم استفاده از ابزارهايي است كه بدن در اختيارش گذاشته است. با چشمانش شكل ظاهري عسل را ارزيابي مي‌كند، با بيني‌اش آن را بو مي‌كند و با زبانش آن را مزه مي‌كند. اگر مجموعه خصوصيات باب طبعش بود و اگر عسل عطر و طعم گل‌ها را داشت، آن عسل واقعي است و ارزش آن را دارد كه بهايش را در حد معقول بپردازد. لازم به ذكر است مزه، عطر، طعم، رنگ و بوي عسل فقط مربوط به گل هر منطقه مي‌باشد و به نژاد زنبور عسل بستگي ندارد. نوع نژاد فقط در پركاري و كم‌كاري تاثير دارد.» همان طور كه قبلا اشاره شد چهار پنجم وزن عسل را كربوهيدرات‌ها تشكيل مي‌دهند و بقيه آن عبارت است از: پروتئين، املاح معدني، عناصر معطر، آنزيم‌ها، ويتامين‌ها، گرده گل و آب. هر 100 گرم عسل 330 كيلوكالري انرژي توليد مي‌كند. لذا عسل، غذايي مقوي و انرژي‌زاست و به كمك دياستازهايش چربي‌هاي اطراف قلب را آب مي‌كند. به همين دليل مصرف آن به سالخوردگان و بيماران قلبي توصيه مي‌شود.
نگهداري عسل:
PH عسل برابر 4 و به شدت اسيدي است،‌ بنابراين بايد از نگه‌داري آن در ظروف فلزي خودداري كرد. چون بعد از مدتي فلز را خورده و خودش هم خراب مي‌شود و ذرات فلز كه به همراه عسل وارد بدن مي‌شود، براي انسان مضر است. براي نگه داري عسل در حجم زياد ظروف استيل و گالوانيزه و براي مصارف خانگي ظروف شيشه اي، لعابي و سفالي توصيه مي‌شوند. ظرف عسل را نبايد در باز، در اتاق يا يخچال نگه داشت، ‌زيرا عسل، ‌آب موجود در هوا را به شدت به خود جذب كرده و پس از مدتي، رقيق و آبكي مي‌شود. عسل، بوهاي خارجي را خيلي زود به خود جذب مي‌كند. بنابراين نبايد آن را نزديك موادي چون پارافين، قير، بنزين و ماهي‌هاي دودي و … نگه داشت. همانطور كه عنوان شد در نزد عامه عسل متبلورشده و شكرك‌زده عسل تقلبي شناخته مي‌‌شود كه اين باور صحيح نيست ولي فروشندگان عسل براي از بين بردن شكرك و جلوگيري از متبلور شدن آن عسل را به مدت نيم ساعت در درجه حرارت حدود 65 درجه سانتي‌گراد نگه داشته و سپس آن را سرد كرده و بسته‌بندي مي‌كنند تا عسل آن‌ها شكرك نزند. چون حرارت دادن عسل همه ذرات جامد موجود را به مايع تبديل مي‌كند و مانع شكرك‌زدن عسل مي‌شود. در ضمن بهترين دما براي نگه‌داري عسل 7 تا 12 درجه سانتي‌گراد است.

زنبورهاي يک کندو شامل يک ملکه، چند صد زنبور نر ون چندين هزار زنبور کارگر مي باشد. در تابستان و بهار که زنبورها فعاليت زيادي براي جمع آوري شيره دارند کندو ممکن است 5-7 کيلو زنبور داشته باشد و تعداد زنبورهاي نر در اين موقع زيادتر از هر موقع ديگر در کندو ديده شوند. هر يک از اين دو نوع زنبور وظيفه خاصي دارند ولي منظوري که يک کندو تعقيب مي نمايد عبارت از بقاي نسل و يا دفاع و نگهداري کندو مي باشد و نظر انفرادي در بين نيست و هيچکدام از آنها در نتيجه سعي انفرادي قادر نيستند که براي مدت طولاني زنده بمانند و بنابراين هدف آنها به طور دسته جمعي انجام مي گيرد.
ملکه
ملکه زنبور عسل بسادگي از کارگران و زنبور نر مشخص مي شود. ملکه نسبتا درشت تر و درازتر از کارگران و درازتر از زنبوران نر است، ولي پهن تر از آنها نيست. از آنجا که شکم ملکه طويل و در سطح زيرين پهن است، طول بالهايش نسبت به بدن از بال کارگرها و زنبوران نر کوتاه تر است.
نيش ملکه کمي خميده است و نسبت به نيش کارگر داراي دندانه هاي کمتري است و فقط براي از بين بردن ملکه هاي رقيب به کار مي رود. حرکت ملکه در حالت عادي ملايم است ولي در مواقع احتياج مي تواند با سرعت حرکت کند. ملکه اي که جفتگيري کرده و در حالت تخم گذاري است روي شانه هايي قرار دارد که جوانترين نوزادان در آن زندگي مي کنند. ملکه در اين حالت، اغلب بوسيله عده اي محافظ احاطه شده است. سر محافظين اغلب به طرف ملکه مي باشد. محافظان در اين حالت، با شاخک هاي خود ملکه را آرايش مي کنند و با دهان خود او را مي ليسند يا غذا مي دهند؛ بعلاوه مدفوعات وي را بيرون مي برند.
امروزه کاملا واضح است تمام تخمهايي که در سلولها قرار دارد، بوسيله ملکه واحد کندو گذاشته مي شود. اين ملکه در جواني در هواي آزاد با يک يا چند نر پشت سر هم جفتگيري و براي خود تا آخر عمر اسپرم ذخيره مي کند. زنبورهاي کارگر مي توانند تعداد کمي تخم بگذارند ولي قادر به جفتگيري نيستند و معمولا در حالتي که ملکه کندو زنده است تخمگذاري براي آنها ممنوع است. نوزاداني که از تخم زنبوران کارگر بوجود مي آيند به علت اينکه فکنده نيستند تبديل به زنبورهاي نر مي شوند. چنين نرهايي معمولا از نرهاي طبيعي که از ملکه بوجود مي آيند، کوچکترند.
فصل پرورش نوزادان در شرايط آب و هوايي معتدل، به مقدار کم، از اواسط ديماه شروع شده مرتب توسعه مي يابد؛ و اوايل ارديبهشت، به حداکثر خود مي رسد. در صورتيکه شرايط اجازه دهد، فعاليت توليد مثل آنها، به همين وضع، تا اواخر خرداد ماه ادامه پيدا مي کند و از آن به بعد رو به نقصان مي گذارد. در ماههاي آبان و آذر فعاليت زاد و ولد بکلي متوقف مي گردد. نژادهاي مختلف زنبورعسل از اين حيث داراي خصوصيات متفاوت هستند. هنگامي که توليد مثل کلني در حداکثر توسعه خود مي باشد، يک ملکه ممکن است 1500 تا 2000 تخم در روز بگذارد.
اگر چه يک زنبور کارگر بتنهايي مي تواند يکي دو هفته در قفس زنده بماند ولي هيچ زنبور کارگري مايل نيست که به حالت انفرادي زندگي کند و در اولين فرصت، به يک کلني مي پيوندد. زنبورهاي کارگر اغلب بوسيله بو، ارتعاشات صوتي، ديد و حرارت به هم جذب شده به صورت دسته در مي آيند. زنبورهاي يک کندو وقتي که فاقد ملکه نيز باشند از هم پراکنده نمي شوند و باز هم تقسيم کار در بين آنها حکمفرما مي باشد. عده اي به صورت دسته جمعي در کندو مي مانند و عده قليلي براي آنها غذا مي آورند.
با اينکه ملکه در بهم آمدن افراد يک کلني تاثير عمده ندارد ولي براي بقاي کلني نهايت ضرورت را دارد.
الف - پرورش ملکه: در يک کلني زنبور عسل، پرورش ملکه ممکن است به يکي از علل زير صورت گيرد:
1)نشاندن ملکه جديد به جاي ملکه اي که به علت نا معلوم معدوم شده است.
2)تعويض ملکه اي که پير شده ولي هنوز مايل است فعاليت داشته باشد.
3)براي ازدياد کلني يا بچه بيرون کردن.
در هر يک از حالات فوق، کارگزاران موقعي اقدام به ساختن خانه ملکه و پرورش آن مي کنند که ماده بخصوص جلوگيري کننده به آنها نرسد.
در حالت اول، چندين ملکه در خانه هاي اضطراري که با تغيير شکل خانه کارگران ساخته شده، پرورش داده مي شوند. در اين خانه ها اغلب يک لارو يا ندرتا يک تخم قرار دارد. چگونگي انتخاب اين خانه ها و لاروها براي پرورش ملکه کاملا روشن نيست. در چنين خانه هايي، قسمت تحتاني سلول به خط وسط شانه موم منتهي مي شود و بر عکس، خانه هايي که در شرايط عادي ساخته مي شوند قسمت ضخيم سلول، بوسيله ساقه کوتاه مومي، به سطح يا لبه قاب چسبيده است. در اين حالت، نوزاد بطرف پايين آويزان است. در ابتداي ساختمان خانه اضطراري، سلول اصلي (سلول کارگر) بوسيله مايع بخصوصي که از غده زير فکي کارگران ترشح مي شود، انباشته شده، لارو داخل سلول اصلي در سطح آن شناور مي شود. به اين ترتيب، لارو وارد قسمت ويژه اي که براي پرورش ملکه ترتيب داده شده مي گردد. لاروهايي که براي پرورش اضطراري ملکه انتخاب مي شوند اغلب دو روزه هستند ولي لاروهاي سه روزه هم مي توان يافت. معمولا کارگران کوشش مي کنند که در پرورش اضطراري ملکه از لاروهاي مسن تر استفاده کنند. تجربه ثابت کرده است، لاروهايي که از سه روز بيشتر عمر داشته باشند براي پرورش ملکه مناسب نيستند و در آنها نقايصي يافت مي شود.
در صورتي که لارو انتخاب شده براي پرورش ملکه دو روزه باشد، در حدود 11 روز بعد، ملکه کامل از سلول خارج مي شود و اگر شرايط هوايي مساعد باشد، در فاصله 10 روز بعد جفت گيري کرده خود را براي تخم گذاري آماده مي کند. در اين صورت، از وقتي که کندو ملکه اي را از دست مي دهد تا هنگامي که ملکه تخمگذاري جانشين آن گردد حداقل سه هفته طول مي کشد.
ملکه هايي که از لاروهاي دو روزه يا کمتر به دست مي آيند فرقي با ملکه معمولي که از طريق تخمگذاري مستقيم ملکه در خانه ملکه به دست مي آيند ندارند. بايد توجه داشت که در هر خانه ملکه بيش از يک بار ملکه پرورش داده نمي شود و پس از آن خانه منهدم مي گردد. اندازه و شکل ظاهري سلولهاي ملکه اغلب با هم تفاوت دارند. طول آنها در حدود 5/2 سانت است و قطرشان از قاعده به بعد تقليل مي يابد. و دهانه آن اغلب حدود يک سانتي متر است.
تعداد خانه هاي ملکه که در يک کلني ساخته مي شوند، کاملا متفاوت است و بستگي به نژاد و اندازه کلني دارد. بطوري که اظهار مي شود، نژادهاي ايتاليايي و قفقازي کمتر از نژادهاي ديگر براي بچه بيرون کردن خانه ملکه مي سازند. کلني هاي نژادهاي قبرسي، سوري و مصري گفته مي شود که گاهي تا صد عدد ملکه در هر دفعه پرورش مي دهند. اينکه مي گويند، تعداد ملکه هاي پرورش داده شده در حالت تعويض ملکه کمتر از حالتي است که زنبورها بچه مي کند، تقريبا حقيقت به نظر مي رسد. در حالتي که کلني بخواهد ملکه عوض کند، عده ملکه هاي تازه از 2 تا 3 تجاوز نمي کند ولي در بعضي موارد به تعداد بيشتر نيز مشاهده شده است.
خانه هاي ملکه همگي در يک لحظه ساخته نمي شود و لاروهايي که براي پرورش انتخاب مي شوند ممکن است همگي در يک سن نباشند. نکته جالب اين که هميشه اولين ملکه که از خانه خود بيرون مي آيد به عنوان ملکه کندو انتخاب نمي شود و چه بسا که ملکه هاي بعدي اين سمت را به عهده بگيرند.
...

ب - به وجود آمدن افراد کارگر يا ملکه: زنبورهاي کارگر و ملکه همگي ماده اند و از تخمهايي که تلقيح شده اند پديد مي آيند. تنها وجود خانه ملکه و غذاي مخصوص است که موجب پرورش ملکه يا کارگر مي گردد. اين وضعيت به زنبورداران اجازه مي دهد که با انتقال (پيوند) لارو يا تخمهايي که در خانه هاي کارگر وجود دارند و خانه هايي که مصنوعا براي ملکه مي سازند و در کندوهاي بدون ملکه قرار مي دهند، ملکه هاي زيادي پرورش دهند. در اين صورت، واضح است که اختلاف بين ملکه و کارگر ژنتيکي نيست بلکه بسته به طرز پرورش و تغذيه است. سالها قبل ( درحدود 1888) پلانتا متذکر شد که زنبورهاي پرستار، براي تغذيه نوزادان ملکه منحصرا از ترشحات دهان خود استفاده مي کنند و حال آنکه در مورد نوزادان کارگر، پس از روز سوم، مقدار زيادي عسل به غذاي آنها مي افزايند. مواد مترشحه بزاقي محتوي مقدار نسبتا زياد پروتئين و اسيدهاي چرب از نوع اسيد 10- هيدروکسي دسنوئيک مي باشد که بوسيله غدد زير فکي ترشح مي شود.
متاسفانه تجزيه مواد غذايي که براي تغذيه لاروهاي ملکه يا کارگران در سه روز اول به کار مي رود بوسيله متخصصين مختلف نتايج متفاوتي داده است. به همين دليل هيداک نتيجه گرفته است که مواد تشکيل دهنده غذاي لاروي اغلب متغيير است.
اختلاف بين ملکه و کارگر در اختلاف مواد تشکيل دهنده غذاي لارو نيست بلکه به علت تفاوت در ميزان مصرف آن بوسيله لارهاي ملکه مي باشد. هيداک متذکر مي شود که تمام لاروها در سه روز اول زندگي خود، به مقدار مساوي و به حد وفور از غذاي لاروي بهرمند مي شوند ولي از روز سوم به بعد، لاروهايي که براي ملکه شدن پرورش داده مي شوند به همان ترتيب سابق، تغذيه مي شوند و حال آنکه از ميزان جيره غذايي لاروهاي کارگر به مقدار معتنابهي کسر مي شود. در اين صورت، سرعت رشد آنها در سه روز اول مساوي است ولي از آن به بعد، لاروهاي ملکه بسرعت رشد مي کنند و نشو و نماي لاروهاي کارگر کند مي شود. کثرت مواد غذايي براي ملکه چنان است که حتي بعد از بسته شدن خانه هنوز مدتي از آن استفاده مي کند؛ در حالي که لاروهاي کارگر بعد از بسته شدن سلولها اصلا غذايي در خانه ندارند و يا مقدار آن بسيار ناچيز است. در اثر نبودن غذاي کافي، تخمدانها در مرحله لاروي بدون رشد مي مانند و در نتيجه هرمونهايي که بايد از آن ترشح شده موجب صفات ثانوي ملکه مي گردند، هرگز ترشح نمي گردند.
ج - ملکه باکره: وقتي که لارو ملکه به رشد کافي رسيد، زنبوران کارگر خانه آنها را با ورقه نازکي موم مي بندند. وقتي لارو غذاي خود را به اتمام رسانيد، بوسيله رشته هاي ابريشمي که از غده هاي سينه اي ترشح مي شود پيله نازکي در داخل سلول خود مي سازد و در حالتي که سرش پايين است به خواب يا به حالت استراحت مي رود. سپس تبديل به شفيره شده، بعد به حشره بالغ مبدل مي گردد. وقتي ملکه مي خواهد خارج گردد ابتدا بوسيله آرواره هاي خود، پيله و پوشش مومي سلول خود را قطع مي کند بطوريکه بتواند از سلول خارج گردد. وقتي خارج شد سلول و بقاياي آن فورا بوسيله زنبوران کارگر تميز مي گردد. زمانيکه کلني آماده بچه دادن باشد، معمولا زنبورهاي کارگر براي مدتي مانع خارج شدن ملکه جوان از سلول مي گردند(اين مدت ممکن است چند ساعت و حتي يک روز باشد) و او را از روزنه اي که در قسمت خارجي سلول تعبيه کرده بود تغذيه مي کنند. هنگامي که ملکه مادر بوسيله عده اي از زنبوران از کندو خارج شد، يا اينکه ملکه باکره ديگري که قبلا اجازه خروج يافته است با عده اي بيرون آمد، به اين ملکه اجازه مي دهند که خارج شود و دسته ديگري از زنبوران را با خود ببرد. اين عمل ممکن است چندين بار تکرار گردد و سپس در صورتيکه ملکه مادر هنوز در کندو مانده باشد، معمولا ملکه تازه با او به جنگ پرداخته پس از نابود کردن آن، خود به اداره کندو مي پردازد.
معمولا وقتي يک کلني آماده بچه کردن نيست، اولين ملکه باکره اي که به حالت بلوغ مي رسد اجازه خروج از سلول را پيدا مي کند. وقتي از سلول خارج شد ابتدا متوجه سلولهايي مي شود که در آنها عسل ذخيره شده و مدت دو تا سه روز فقط تغذيه مي کند. در اين مدت، کارگرانکمتر به او توجه دارند و بندرت دورش جمع مي شوند(اگر چه گاهي اوقات ديده شده که عده کمي کارگر در اطراف ملکه جمع مي شوند). چند ساعت بعد از خروج، معمولا ملکه در صدد از بين بردن ملکه موجود در کندو و ملکه هاي ديگري که قبلا از سلولهاي خود خارج شده اند و شفيره هايي که حتي از سلول خارج نگرديده اند بر ميآيد. گاهي ملکه جوان توجهي به مادر خود ندارد و در صدد منازعه با وي بر نمي آيد و چند روزي در کنار هم با هم زندگي مي کنند و حال آنکه وقتي دو ملکه باکره به هم برخورد مي کنند شروع به جنگ مي کنند و آنقدر مي جنگند تا يکي کشته شود. گاهي نيز ملکه باکره اقدام به حمله به سلولهاي ملکه مي کند و آنها را قبل از آنکه به رشد کامل برسند نابود مي کند. در اين حالت، ابتدا به سلولي که بسته شده حمله مي کند.
ملکه باکره وقتي که تقريبا 3-5 روزه است، قبل از پروازهاي مخصوص جفتگيري يا نو پتال پروازهاي اکتشافيدر اطراف کندو مي نمايد. پروازهاي قبل از جفت گيري يا پري نو پتال . جفتگيري معمولا در گرمترين اوقات روز صورت مي گيرد. گاهي ملکه بعد از چند دقيقه جفتگيري کرده به کندو بر مي گردد. ولي اکثر موارد، مدتي که در خارج از کندو مي گذراند از 10 تا 30 دقيقه طول مي کشد.
ملکه بعد از جفتگيري به فاصله 2 تا 3 روز شروع به تخم ريزي مي کند. عقيده عمومي بر اين استکه از اين تاريخ به بعد، ملکه زنبورعسل هرگز جفتگيري نمي کند و از کندو نيز خارج نمي شود مگر اينکه همراه با عده اي زنبور کارگر کندوي خود را به منظور تشکيل کلني جديد ترک نمايد. سني که ملکه در آن جفتگيري مي کند بستگي به شرايط آب و هوايي دارد؛ و بعضا مربوط به نژاد زنبور نيز مي باشد؛ ولي به نظر مي رسد که در فاصله روز ششم تا دهم ملکه جفتگيري مي کند.
مشاهده جفتگيري که مطمئنا در آسمان انجام مي گيرد خيلي کم صورت گرفته است. بنابر گزارشي که در اين خصوص در دست است، زنبورهاي نر در آسمان بسرعت در اطراف ملکه پرواز مي کنند و هر يک کوشش دارند که خود را به او برسانند. اين پرواز دسته جمعي مدتي به طور زيگزاگ ادامه دارد. زنبور نري که موفق به جفتگيري مي شود آلت تناسلي و قسمتي از اعضاي مربوط را از دست داده و مي ميرد و گاهي اوقات وقتي ملکه وارد کندو مي شود اين قسمت از بدن زنبور نر به انتهاي شکمش چسبيده است.
در مدت کوتاهي که عمل جفتگيري انجام مي گيرد، اسپرم نر به واژن ملکه وارد مي شود. براي جلوگيري از خروج و ريزش اسپرم از واژن، حشره نر بلافاصله دهانه خروجي واژن را با ماده ژلاتيني مخصوص مسدود مي کند. اسپرماتوزوئيدها سپس به سمت کيسه اسپرم شناور و در آن متمرکز مي شوند. در کيسه اسپرم، اسپرماتوزوئيدها بطور منظم، پهلوي هم و تقريبا بدون حرکت قرار مي گيرند. آخرين مطالعات نشان مي دهد ملکه معمولا قبل از اينکه شروع به تخم گذاري کند، چندين بار جفتگيري کرده به اندازه کافي براي آينده خود اسپرم ذخيره مي کند.
د - تخمگذاري: کمي بعد از اينکه ملکه جفتگيري کرد، توجه کارگران نسبت به ملکه بيشتر مي شود. درهر جا که ملکه قرار گيرد حلقه اي از کارگران که اعضاي آن مرتب تغيير مي کند، تشکيل مي گردد. زنبورهاي کارگر جوان اقدام به تغذيه ملکه مي کنند و بدن او را به وسيله شاخک هاي خود لمس نموده با دهان مي ليسند تا مواد مترشحه ملکه را دريافت کرده بين ساير زنبورها تقسيم کنند. اين کارگران همچنين مواد دفعي و تخمهايي را که ملکه مي گذترد جابجا مي نمايند. ملکه هنگام تخمگذاري در روي شانه ها، روي قاعده مشخصي حرکت مي کند.ابتدا سر خود را وارد تک تک سلولها نموده آنها را آزمايش مي کند و سپس تخمي در آن قرار مي دهد. براي اين منظور، شکم خود را خم کرده انتهاي آن را داخل سلول مي کند.
در زمستان و اوايل بهار، معمولا ملکه تخمهاي خود را در سلولهاي مرکزشان قرار مي دهد. وقتي ملکه به سن دو تا سه سالگي مي رسد، مقدار تخم آن بشدت تقليل مي يابد و حتي تخمهايي که مي گذارد، ممکن است تلقيح شده نباشد. در اين صورت، زنبورهاينر حاصل مي شوند. چنين ملکه اي بزودي بوسيله کارگران نابود خواهد شد ولي در صورتي که ملکه جوان جايگزين آن نشود، ملکه پير در بين 3 تا 4 سالگي در اثر پيري مي ميرد. در شرايط استثنايي، يک ملکه ممکن است تا هفت سال هم زنده بماند.
ه - توليد مثل به طريق بکرزايي: در گذشته چنين تصور مي شد که تخم حشرات و ساير حيوانات فقط در صورتي تفريخ مي شود که فکنده شده باشند. اگر چه اين عقيده در مورد خيلي از جانوران صادق است ولي کليت ندارد و هستند جانوراني که ممکن است تخم آنها، بدون انکه فکنده شود، نشو و نما پيدا کند. اين طريق توليد مثل را بکر زايي مي گويند. در زنبور عسل تخمهاي فکنده نشده توليد افراد نر مي کند.
اين که يک ملکه چگونه مي تواند به اختيار خود تخم تلقيح شده يا نشده بگذارد، مربوط به وجود کيسه ذخيره اسپرم است. اين کيسه کروي شکل انبار اسپرماتوزئيدهاست و بوسله لوله باريکي به زهدان ارتباط دارد. اين لوله باريک مجراي اسپرم نام دارد. قسمتي از اين لوله که معبر اسپرماتوزئيد است، عمل تلمبه تحت کنترل را، در خالي کردن اسپرماتوزئيد، انجام مي دهد. بدين ترتيب که ملکه بوسيله آن قادر است مانع خروج اسپرم شده يا اراده به خارج کردن اسپرماتوزوئيد و هدايت آن به داخل زهدان نمايد و تخمهاي در حال خروج از زهدان را تلقيح نمايد.
معمولا يک يا دو اسپرماتوزوئيد از سوراخ ميکروپيل وارد تخم مي گردد.
و - ديدن ملکه: بعضي از مربيان وقت زيادي براي جستجوي ملکه صرف مي نمايند ولي بهتر است بجاي اين کار اطلاع حاصل کنند که ملکه خوب کار مي کند يا خير. اگر در کندو به مقدار کافي نسل زنبور در مراحل مختلف ديده شود که در قابها بطور منظم برقرار شده اند، نشان مي دهد که فعاليت ملکه رضايت بخش مي باشد. بنابراين، احتياجي نيست که تمام کندو بازرسي شود و امتحان يکي دو قاب نسل کافي است. ولي اگر حتما لازم باشد که ملکه ديده شود بايد کندو را با آرامش کامل باز نمود و حتي الامکان کمتر دود داد و اگر کندو دو طبقه و نسل در هر دو طبقه وجود دارد بايد طبقه بالا را برداشت و آن را روي سرپوش کندو قرار داد و به آزمايش طبقه بالا پرداخت؛ يعني قاب مجاور جدار را خارج و به بدنه کندو در خارج تکيه داد تا جا براي حرکت قابهاي ديگر فراهم گردد. سپس قابهاي ديگر را، يکي بعد از ديگري، امتحان نمود.
هر قابي که خارج مي شود بايد يک نگاه سطحي، در داخل کندو و در روي قاب بعدي انداخت تا اگر ملکه واضح باشد ديده شود. و بايد هر قاب را که خارج شده است با دقت معاينه کرد؛ مخصوصا قابهايي که داراي تخم مي باشد. زيرا معلوم مي کند که ملکه بايد روي اين نوع قاب باشد، و اگر در قابهاي اين طبقه تخم و لارو جوان ديده نشود، بايد حدس زد که ملکه در طبقه ديگر کندو است و بايد قابهاي طبقه مزبور را نيز با دقت بررسي کرد. اگر کندو در اين موقع تکان داده شود يا دود زيادي به کار برود، ممکن است ملکه خود را مخفي کند؛ حتي ممکن است در جدار طرفي کندو يا روي تخته کف زير قابها برود که در اين صورت پيدا کردن آن مشکل است.
عملياتي که روي ملکه انجام مي گيرد:
اين عمليات قطع بال يا علامتگذاري است. براي اين کار بايد ملکه را گرفت و چون کار مهمي است و بايد با دقت کامل صورت گيرد، بهتر است ابتدا در روي زنبورهاي نر آزمايش کرد و پس از ورزيده شدن، در مورد ملکه اجرا کرد.
بايد با ملايمت بالهاي ملکه را گرفته آن را از روي قاب بلند کرد؛ و نبايد در اين موقع به شکم آن فشار وارد شود. بعد از گرفتن بايد آن را به دست ديگر بطوريکه اقلا دو پاي يک طرف آن بين انگشت شست و سبابه گرفته باشد منتقل نمود و از آوردن فشار زياد خودداري کرد. در اين حالت، بايد بالهاي آن آزاد باشد. معمولا ملکه نيش نمي زند و در اين صورت، مي توان يک بال آن را قيچي کرد و يا با مرکب مخصوص، پشتش را علامتگذاري نمود. براي چيدن بال، بايد قيچي مرتبي به کار برد و نصف طول بال را بريد و نبايد بيشتر قطع شود. و دقت شود که پاها در اين موقع قطع نشوند. بعضي مربيان بال ملکه را در يکسال از طرف راست و در سال ديگر از طرف چپ قطع مي کنند و از روي آن سن ملکه مشخص مي گردد و علامتگذاري معمولا با رنگ زرد در بالاي پشت يا در قسمت سينه انجام مي گيرد. در زنبورهاي تيره بسرعت ملکه مشخص مي گردد و اين رنگ زود خشک شود. معمولا لاک ناخن يا رنگهايي نظير آن را مي توان بکار برد. ملکه را مي توان داخل قفسه ملکه هدايت نمود بدون آنکه گرفته شود. اين عمل را با قرار دادن دهانه باز جعبه در جلو ملکه و قرار دادن انگشت شست و سبابه در طرف ديگر آن انجام مي دهند. ملکه بعد از اينکه چند روز در قفس نگاهداري شود، کوچکتر از ميزان معين در موقع تخمگذاري و سبکتر است و بنابراين اگر آزاد گذارده شود بسهولت پرواز کرده، گم خواهد شد.
ز - وارد کردن ملکه تازه به کندو: اين عمل بمنظور تعويض ملکه صورت مي گيرد. در اين روش، مربيان ملکه لازم را از موسسات تربيت ملکه خريداري و از آن استفاده مي کنند. مي توان تعويض ملکه را در هر موقع سال عملي نمود ولي اغلب آن را در اواخر دوره عسل کلي و يا در اوايل بهار انجام مي دهند و معمولا در بهار، هنگام جلوگيري از بچه دادن، به اين کار اقدام مي کنند. در هر صورت، براي شروع به اين کار، بايد نصف روز يا چند ساعت قبل از آن که ملکه جديد وارد شود، ملکه سابق را بگيرند و بيرون کنند؛ يعني کندو را ((يتيم)) نمايند و اين عمل بدين جهت صورت مي گيرد که زنبوران به وضعيت غير عادي و فقدان ملکه پي برده ملکه جديد را به آساني بپذيرند. بايد در موقع تعويض ملکه، اثري از حجرات ملکه در کندو نباشد؛ و اگر وجود دارد از بين برده شود. گاهي نيز گرفتن ملکه سابق و وارد کردن ملکه جديد را با هم انجام مي دهند. ملکه سابق که گرفته شده، اگر زنده است، بايد آن را در قفس ملکه نهاد و در کندوي ديگر بالاي صفحه جدا کننده ملکه قرار داد تا ملکه جديد شروع به تخمگذاري نمايد. چنانچه زنبورها ملکه جديد را از بين ببرند، مي توان ملکه قديم را موقتا به کند برگرداند تا بعدا ملکه ديگري فراهم کرد.
اغلب اين کار را به کمک قفسه ملکه صورت مي دهند؛ و قفس ملکه به صورتهاي مختلف ساخته مي شود و معمولا جعبه کوچکي است که يک يا دو طرف آن، توري سيمي و دهانه آن باز مي باشد و ملکه در آن قفس نگهداري مي شود. دهانه باز قفس را با ورقه اي از قند مي پوشانند؛ و اگر کندو قوي باشد روي قسمتي از آن، قند و کاغذ مي چسبانند و اگر کندو ضعيف باشد به همين ترتيب، بدون کاغذ، در حالي که ملکه در داخل آن قرار دارد آن را در بالاي قسمت قابهاي تربيت نسل مي گذارند بطوري که طرف سيمي آن به طرف پايين و بين فاصله قابها واقع باشد. در اين صورت، زنبورهاي کندو از فواصل توري سيمي، ملکه را تغذيه خواهند نمود و با آن آشنا مي شوند و در عين حال ملکه بوي کندو را به خود مي گيرند و همچنين زنبورها شروع به خوردن ورقه قند دهانه قفس نموده، از سوراخ مزبور ملکه را آزاد مي نمايند.
بعد از قرار دادن جعبه ملکه نبايد براي مدت يک هفته کندو را باز و ملکه را ناراحت کرد. اگر قبل از شروع تخمگذاري کندو را باز کنند، اغلب اتفاق مي افتد که زنبورها ملکه را بکشند.
منبع: دکتر محمد عراقی/زنبورداری عملی/توليد مثل و تشکيلات کندوي زنبور عس

كندو
خصوصيات يك كندو ازورود زنبورهاي مهاجم جلوگيري كند. مقاوم در برابر اثرات مخرب نور خورشيد و باران باشد. مانع از نفوذ موريانه ها گردد. اغلب كندوها چوبي هستند و رايج ترين آنها به نامهاي مدرن يا ملي هستند.
قسمتهاي مختلف يك كندو از پائين به با لا تخته تحتاني - طبقه - پنجره ملكه - قابها و زيرسازي آنها - صفحه جدا كننده - سرپوش
ابزارآلات زنبورداري لباس كار زنبورداري - يك جفت پوتين يا چكمه خوب - يك جفت دستكش - توري جهت پوشاندن صورت - دودي يا دودكن - كاردك زنبورداري - كلاه - برسي يا شاه پر- قفس ملكه - بچه گير - يك قوطي كبريت
دودي يا Smoker زنبوران عسل تندخو به سادگي به زنبوردار اجازه خارج كردن عسل از كندو را نخواهند داد. براي تخفيف دادن حملات آنها و يا اداره كردن زنبوران زماني كه كندو مورد بازديد قرار مي گيرد از وسيله اي بنام دودي يا دود كن استفاده ميشود. برخي از دودكن ها از قلع و برخي از مس يا استيل ضد زنگ ساخته شده اند ويك دودكن بايد دمنده قوي (ماق) و مخزن آتش مناسب داشته باشد. بسته هاي مقواي نازك ،گوني كنف خشك و بخصوص پوسيده ،تكه هاي پارچه يا لباس پشمي كهنه ،چوب پوسيده و پهن گاو بهترين سوختها براي دودكن به حساب مي آيند.
چند نكته راجع به زنبورداري 1-رنگ كندوها را اغلب به علت تشخيص بهتر آنها و انعكاس حرارت و جلوگيري از نفوذ گرما به داخل كندو سفيد انتخاب مي كنند. 2- فضاي مورد نياز براي فعاليت هر زنبور در كندو حدود 8 ميلي متر مي باشد. 3- زنبورها از رنگهاي سياه و قهوه اي خوششان نمي آيد و در هنگام كار از بكار بردن وسايل اين رنگي بايد خودداري كرد.
آناتومي وانواع زنبور عسل زنبور عسل موجودي است كه به صورت اجتماعي زندگي مي كند و به دو صورت نر و ماده مي باشد كه ماده ها شامل ملكه و زنبور كارگر مي باشند. قسمتهاي مختلف بدن يك زنبور سر: (چشمها- شاخك ها- ضمائم دهاني- مغز و غدد گوناگون ) سينه : ( بالها و پاها به آن اتصال دارند و مركز حركتي بدن زنبور است ) شكم: ( دستگاه گوارش – تنفس و گردش خون – نيش يا زوائد توليد مثلي است) چشمها: دوعدد چشم مركب با چندين عدسي در دو طرف سر و سه چشم بسيار ساده كوچك بر روي فرق سر
دستگاه گوارش شامل فك و خرطوم است .
كار فك يا مانديبول mandible گزش، جويدن ، مكش و عمل ليسيدن آلت چنگ زدن به منظور: جمع آوري گرده – موم كاري – تميز كردن كندو – جنگيدن – برداشت كردن و چيدن – كار با بره موم و تثبيت آن - پرستاري نوزادان
انواع زنبور: هر كلني شامل ملكه ، چند زنبور نر ، هزاران كارگر و نوزاد (تخم- لارو و شفيره مي باشد.)
ملكه:زنبور ملكه بزرگتر از زنبور كارگر و طويل تر از زنبور نر است و تنها يكبار جهت جفتگيري از كندو خارج مي شود.وظيفه عمده ملكه تخم گذاري بوده و در طول اوج فصل پرورش نوزادان بين 1500 تا 3000 تخم مي گذارند.
جفتگيري ملكه اصطلاحا اين عمل را پرواز عروسي (Neptune) مي گويند كه 5 روز پس از خروج ملكه از سلول نوزادي اتفاق مي افتد.ملكه به همراه بسياري از زنبور هاي نر به پرواز در مي آيد او در ارتفاعات بالا پرواز كرده و تنها چند نر از 500 نر موفق به جفتگيري مي شوند. ارگان نرينه زنبور نر موفق, پس از جفتگيري شكسته و در ارگانلهاي حياتي ملكه گير مي كند و باعث مرگ زنبور نر مي شود و ملكه 3 الي 4 روز بعد از جفتگيري تخمگذاري مي كند.
زنبورنر:تنبل ترين زنبورهاست و تنها وظيفه آنها جفتگيري با ملكه است.
زنبور كارگر:كوچكترين و پرجمعيت ترين زنبوران عسل هستند و 98 درصد جمعيت كلني را تشكيل مي دهند .
وظايف يك زنبور كارگر عمل پاكسازي و نظافت - تغذيه و مراقبت از نوزادان - شان سازي - كمك كردن به ملكه - پرواز جهت يابي - تهويه كندو - وظايف محافظتي - جاسازي عسل ، گرده ، شهد و آب در سلولها - جلوگيري از غارت

رقص زنبورچيست؟
رقص نيم دايره اي يا دم جنبان…: رقص نيم دايره كه جهت آن به سوي بالا باشد بدين معني است كه غذاي پيدا شده در جهت خورشيد است.رقص نيم دايره كه جهت آن به سوي پايين باشد بدين معني است كه غذاي پيدا شده در خلاف جهت خورشيد قرار دارد.رقص نيم دايره اي كه در زاويه 60 درجه به چپ نسبت به خط عمود انجام مي گيرد به كارگران مي گويد كه مسير خود رادر 60 درجه به چپ در مسير خورشيد به منظورپيدا كردن غذا قرار دهند.رقص در زاويه 120 درجه به سمت راست نسبت به خط عمود به آنها مي گويد راه خويش را در 120 درجه به سمت راست نسبت به خورشيد قرار دهند.
رقص دايره اي : يعني زنبور پيش آهنگ منبعي پيدا كرده و نياز به برداشت است و در دسترس است ، واين محل داراي بوي خاص مي باشد.

1.برای جلوگیری از بچه دادن کندو کادر موم آجدار به کندو اظافه کنید

2.وقتی که ۱۰ کادر پر از زنبور شد می توانید روی آن طبقه دوم بگذارید.

3.تعویض ملکه را می توان در همین ماه انجام داد .

4.در صورتی که مایل به برداشت عسل بیشتری هستید بایستی به هر نحو ممکن از بچه دادن کندو جلوگیری کنید.

نتايج تحقيقات گروهي از حشره شناسان نيوزلندي نشان مي دهد كه زنبورهاي ملكه از نوعي توانايي برخوردارند كه مي توانند به كمك آن رفتارهاي زنبورهاي جوان كارگر را دستكاري كنند. [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

نتايج بررسي هاي دانشمندان دانشگاه "اوتاگو" در نيوزلند كه در تازه ترين شماره ماهنامه علمي ساينس منتشر شده، حاكي از آن است كه زنبورهاي ملكه از توانايي كنترل ذهن و رفتار زنبورهاي جوان كارگر برخوردارند.
درحقيقت زنبورهاي ملكه مي توانند با استفاده از "اسيد همووانيليك 1" كه بخشي از فرومون آرواره اي زنبوراست، رفتار زنبورهاي كارگر را تغيير داده و آنها مهاجم كند.
فرومون رايحه مخصوصي است كه جنس ماده بسياري از جانوران در فصل جفت گيري به منظور جذب و جلب توجه جنس نر از خود متصاعد مي كنند.
اين كنترل ذهني و بروز رفتارهاي تهاجمي باعث مي شود كه زنبورهاي جوان كارگر توانايي يادگيري خود را از دست داده و نتوانند فعاليت هاي مرتبط به وظيفه خود را كه شامل شناخت رنگها، عطرها و محل هاي گل ها است را ياد بگيرند و انجام دهند.
در حقيقت ملكه به اين روش مي تواند زنبورهاي جوان كارگر را طوري تربيت كند كه به جاي تهيه غذا، تبديل به محافظان ملكه و لانه شوند.

دستیابی به توسعه زنبورداری وکندوهای جدید نیاز به استفاده از ما شینهاپیچیده و گران قیمت دارد
این کندوها درابتدا در امریکای شمالی و اروپا برای مکا نیزه کردن عملیات نگاه داریه زنبور عسل و
استخراج عسل ان طرح ریزی گردید .

توسعه زنبورداری بیشتر از همه مدیون تحقیقات لانگستروت است
او در سال ۱۸۵۱ موفق به ابداع کندوی قاب متحرک شد لانگستروت از جوانی به حشرات علاقه زیادی
داشت .و هنگامی که از یک موسسه ی زنبورداری در فلادل فیا امریکا دیدین میکرد چند کندو خرید
و کار زنبور داری را اغاز نمود .او اثار هایبر را شناخت و روشهای او را با تغییراتی مورد استفاده قرار
داد.ولی هرگز مقلد محض نبود و همواره در صدد استفاده از روش هایمفید تر بود. کندوهای قاب
متحرک سالها قبل از لانگستروت متداول بودند ولی او فاصله ی متناسب قابها ودیواره های کندو را
پیدا کرد.
البته بهره برداری از کندوهای جدید در کشورهای صنعتی راندمان صنعتی را بسیار زیاد داشته
و در حال گسترش است

حشرات را به دو زیر رده بی‌بالان یا بی‌دگردیسان و زیر رده بال‌داران یا حشرات بال‌دار تقسیم می‌کنند. حشرات بال‌دار به چندین راسته تقسیم می‌کنند که راسته زنبورها جزء بال‌داران نازک می‌باشد.

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

راسته نازک بالان
ضمایم دهانی خردکننده و لیسنده دارند. اغلب دارای چهار بالبند ولی بعضی بال ندارند. بالها کوچک و غشایی و دارای چند رگبال است. هنگام پرواز بالها با یکدیگر در هر طرف می‌پیوندد حیوانات ماده دارای اندام تخم گذارند و این اندام برای اره کردن ، خراشیدن یا نیش زدن می‌باشد. لاروها شبیه گرم درخشنده و گاهی فاقد پا هستند. شفیره‌ها معمولا در داخل پیله می‌باشند دگردیسی آنها کامل است. عده‌ای از این جانوران زندگی اجتماعی و بعضیها زندگی انفرادی دارند. بعضی لاروهای آنها به حالت انگلی زندگی می‌کنند.

دم درازان یا زنبورهای جنگلی
بدن آنها استوانه‌ای شکل است زنبورهای درشتی می‌باشند، شکم آنها خاردار است و ماده‌ها دارای اندام تخم ریز بلندی می‌باشند و لاروها در جنگلها و در روی درختان زندگی می‌کنند.
دله زنبوران
بلندی آنها از 4 تا 38 میلیمتر می‌رسد اندام تخم ریز در این جانوران بلند است در تالسا تا 150 میلیمتر می‌رسد لاروها انگل پروانه ها و سایر حشرات هستند و انگل داخلی یا خارجی می‌باشند بدن حیوان بالغ باریک و کشیده و رگبالهای آنها زیاد است شاخکهای آنها رشته‌ای و دارای مفصلهای زیاد است.
پشه زنبوران
شبیه دله زنبوران ولی کوچکتر از آنها می‌باشند عادات و طرز زندگی آنها نیز شبیه نمونه‌های قبلی و بزرگی آنها کمتر از 3 میلیمتر است. این جانوران معمولا در خارج از بدن میزبان به صورت شفیره درمی‌آیند تخم‌ریز آنها بلند یا کوتاه است مثال آپانتلس گنگرگاتوس

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

خلکی سیان
زنبورهای کوچک و متوسطی می‌باشند شاخکهای آنها زانودار و خمیده است رنگ آنها سیاه یا فلزیست. تعداد لاروها در دانه‌ها یا ساقه‌ها وجود دارند
مازو زنبوران
حشراتی کوچک و ریزند شکم آنها از طرفین فشرده است تخمها در بافتهای گیاهان مخصوصا در روی درخت بلوط گذاشته می‌شود و در اطراف لاروهای در حال رشد گالهای متورمی تولید می‌شود. حیوان نر آن کمیاب و تولید مثل بکرزایی در آنها زیاد است
سیه زنبوران
حشراتی بزرگ سیاه رنگ و مو دارند لاروهای آنها انگل حشرات دیگرند مانند تیفیا.
طلا زنبوران
پوست آنها رنگین است و دارای رنگهای مخصوص با جلای فلزی می‌باشد و سطح زیرین شکم آنها مسطح است. لاروهای آنها در حجره‌های لانه زنبورهای عسل و زنبورهای وحشی وجود دارند
زنبوران
این زنبورها نیش می‌زنند و نیش آنها دردناک است. ماده‌های جوان زمستان را در محل امنی می‌گذارنند و در فصل مساعد اقدام به تشکیل اجتماعی می‌کنند که یک فصل طول می‌کشد. لانه آنها از ماده‌ای شبیه کاغذ است که دارای شانه‌های افقی است و هر شانه شامل تعدادی حجره است که لاروها را دربر می‌گیرد. کارگرها زیادند و نرها در اواخر تابستان از تخمکهای لقاح نشده تولید می‌شوند. بالغها از نوش گلها یا شیره میوه‌ها تغذیه می‌کنند.
گل مالان
شکم در این زنبورها کشیده و طویل است و انتهای آن ستبر می‌باشد. لانه‌های خود را از گل بر روی زمین می‌سازند و در آن شکاری نیش خورده جهت تغذیه لاروها قرار می‌دهند
عسل زنبور نمایان
این زنبورها در لانه‌های جداگانه ولی نزدیک به یکدیگر زندگی می‌کنند لاروها در حجره‌های روبازند و هر روز حیوان بالغ به آنها غذا می‌دهد

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

تک عسل زنبوران
هر زنبور ماده یک لانه تهیه می‌کند و در آن تخم می‌گذارد و به لاروها نوش گلها و دانه های گرده می‌خوراند. لانه‌ها نزدیک یکدیگر قرار دارند. مدخل بعضی از لانه‌ها را یک زنبور نگهبان محافظت می‌کند.
کلان لبان
در این زنبورها دارای سر پهن ، زبان دراز و آرواره‌های زبرین آنها تیز است در ساقه گیاهان و یا در چوب یا در زمین لانه می‌سازند و لانه‌های آنها محتوی نوش گلها و دانه‌های گرده اس
درودگران
زنبورهای بزرگ و سیاه رنگ می‌باشند موهای روی بدن آنها کم است و آرواره‌های زبرین آنها قوی است و برای کندن حفره در چوبها جهت لانه سازی بکار می‌رود.
کلان عسلیان
دارای اندازه‌های متوسط تا بزرگند. روی بدن آنها موهای متراکم وجود دارد و زبان آنها طویل است و برای گرده افشانی شبدر و بسیاری از گیاهان خانواده غلات بکار می‌رود. ملکه‌های جوان که زمستان را گذرانیده‌اند اجتماعی را تولید می‌کنند که یک فصل طول می‌کشد و در این اجتماع ملکه تعدادی کارگر نرها وجود دارند. این افراد در لانه‌های موش یا سایر جوندگان لانه می‌سازند و در لانه آنها حجره‌های مومی برای دربرگرفتن لاروها و حجره‌های عسل جهت انبار کردن غذا وجود دارد.
عسل زنبوران
روی چشم این زنبورها کرک وجود دارد. کارگرها دارای سبد یا زنبیل گرده در پشت پاها می‌باشند. این زنبورها بومی دنیای قدیم‌اند و نمونه آنها آپیس ملیفرا یا زنبور عسل معمولی می‌باشد که یکی از حشرات مفید می‌باشد. زنبور عسل یکی از حشرات مفید می‌باشد که در تهیه عسل از آن استفاده می‌شود.

بیوتكنولوژی دانش و فناوری جدید است و با توجه به اینكه رشد این فن آوری به صورت تصاعدی است تاخیر در تعریف صحیح نیازهای كشاورزی كشور، ماهها و سالهای زیادی را برای جبران عقب ماندگی می طلبد .


[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

بیوتكنولوژی دانش و فناوری جدید است و با توجه به اینكه رشد این فن آوری به صورت تصاعدی است تاخیر در تعریف صحیح نیازهای كشاورزی كشور، ماهها و سالهای زیادی را برای جبران عقب ماندگی می طلبد و از سوی دیگر كشورهای بیگانه هرگز به طور اصولی با انتقال واقعی تكنولوژی به نحوی كه بتواند به طور مطبوع زیر ساختهای آن را فراهم نمود، موافقت نخواهند كرد .

در ذیل چند نمونه از نتایج تحقیقات كاربردی بیوتكنولوژی كشاورزی را كه در كشورهای مختلف صورت گرفته است و كشاورزی این كشورها را دچار سود كلان نموده توضیح داده می شود جالب اینجاست كه هیچ اثر و رد پایی را در اینترنت نمی توان از جزئیات مواد و روشهای این دستاوردهای نوین مشاهده كرد.

و این همان زنگ خطری است برای منتقدانی كه اعتقاد دارند كه باید نشست و فقط از نتایج و دستاوردهای كاربردی بیوتكنوژی الگو برداری كرد غافل از اینكه هیچ كشوری دستاوردی را كه با هزینه گزاف بدست آمده به آسانی در اختیار دیگران قرار نخواهد داد. در كشور ما ایران، رشته های دانشگاهی مختلفی با قدمت طولانی در زمینه كشاورزی و دام و آبزیان وجود دارد كه از دیدگاه تخصصی و به صورت جزء به جزء، مسائل و پارامترهای مختلف مرتبط با افزایش تولید را مطالعه می كنند. به عنوان مثال رشته زراعت و اصلاح نباتات، بیمارشناسی، حشره شناسی، خاكشناسی، آبیاری، جنگل و مرتع، علوم باغبانی، دامپروری و دامپزشكی مسائل علمی مربوط به خود را به طور جداگانه مورد بررسی قرار می دهند.

كلمه University از كلمه Unity به معنی اتحاد و همبستگی مشتق شده است. با این وجود اجتماعات مشترك بین متخصصان تغذیه گیاهی، فیزیولوژیستها، متخصصان حشره شناسی و آفات و بیماریها، متخصصان علوم دام و آبزیان و دامپزشكها در كشور بسیار محدود می باشد. اگر با یك دید كلی و منصفانه به مسائل و مشكلات موجود در كشور در زمینه بیوتكنولوژی كشاورزی و دام نگاه كنیم، بی تردید در كنار متخصصان علوم مختلف كشاورزی، جای خالی و نیاز انكار ناپذیر موجود مبنی بر همكاری و همفكری متخصصان علوم پایه ای همچون دانشمندان شیمی تجریه، میكروبیولوژیستها، متخصصان علم بیوشیمی، متخصصان آمار و ریاضیات، ژنتیك مولكولی، آنزیم شناسی و سایر علوم مربوطه احساس می شود كه امید این موانع نامریی موجود هر چه زودتر مرتفع شود.

۱) محصول تجاری Fruit Boost:

گرد افشانی عبارت است ازانتقال دانه های گرده پرچم یك گل به روی كلاله مادگی همان گل یا گل دیگری از همان گونه. گرده افشانی ممكن است به طور مستقیم یا غیر مستقیم انجام شود. در گرده افشانی مستقیم دانه های گرده یك گل به روی مادگی همان گیاه قرار می گیرد. این نوع گرده افشانی به طور معمول در یك گل هرمافرودیت(گلی كه هم پرچم و هم مادگی دارد) انجام می گیرد. همچنین در مواردی مانند گل نخود كه گلبرگها فضای مسدودی بوجود آورده و پرچمها و مادگی در آن جای می گیرند اجبارا گرده افشانی مستقیم انجام می گیرد. گرده افشانی غیر مستقیم حالتی است كه در آن گرده افشانی بین دو گل از یك گونه كه دارای دو گیاه مجزا قرار دارند انجام می گردد.

در این حالت دو والد در پیدایش نسل جدید شركت می كنند و در نتیجه نسل حاصل متنوعتر بوده و موقعیت مناسبتری برای سازش با محیط را دارا می شوند. گرده افشانی بوسیله حشرات در بین گیاهان بسیار رایجتر است گلهایی كه به كمك حشرات گرده افشانی می كندد سازگاریهای خاص حاصل كرده اند این گلها با رنگ، بو یا شهد خود حشرات را بسوی خود جلب می كنند. زنبور عسل یكی از مهمترین عوامل گرده افشانی در باغات میوه محسوب می شود و جایگاه ویژه ای را در افزایش كمی و كیفی تولیدات كشاورزی دارا می باشد.

موهای فراوان بدن زنبور عسل هنگام جمع آوری شهد با گرده های گل تماس پیدا كرده و تعداد زیادی به آنها می چسبند كه پس از پرواز روی گل مجاور چند عدد بر روی مادگی آن را بارور و تبدیل به میوه می كند.
باغ سیبی كه در آن تمام مراقبتهای لازم مانند شخم، كود و سمپاشی را انجام داده ولی زنبور عسل برای باروری گلها در نزدیكشان مستقر نشده هكتاری حدود ۵ تن محصول تولید می كند در حالی كه با استقرار ۳ كندو با جمعیتهای قوی در همین باغ می توان محصول را به ۵۰ تن سیب در هكتار و حتی بیشتر افزایش داد.
اخیرا یكی از شركتهای بیوتكنولوژی دنیا اقدام به تولید فرمون سنتیتیك غدد آواره ای ملكه زنبور عسل نموده است. كه از آن برای منظور زیر استفاده می كند:

▪ جذب توجه زنبوران به باغ میوه

▪ معرفی ملكه جدید بدون ایجاد بی نظمی در كندو

فرمون طبیعی در ملكه ترشح شده و باعث می شود كه زنبوران كارگر ضمن تحلیل تخمدانشان بتوان از طریق این فرمون ملكه خود را شناخته و با او همكاری نمایند. محصول تجاریی بر گرفته از تركیبات این فرمون به صورت اسپری بر روی درختان میوه پاشیده می شود و دو روز قدرت ماندگاری دارد و در نتیجه ضمن جلب زنبوران عسل زنبورستانهای مجاور باعث افزایش ۹۰ درصد گلدهی و باروری باغات میوه می گردد. به تازكی بعضی از شركتهای ایران برای نمایندگی محصولات اینچینی اعلام آمادگی نموده اند.

۲) محصول تجاری Swarm Catch:

یكی از مشكلات عمده زنبورداران فرار بچه كندو می باشد. كه سالانه ضررهای اقتصادی فراوانی را متحمل زنبورستان می كند. یكی از دلایل بارز و مشخص برای بچه دهی جمعیتها كمبود فضای كار در داخل كندو می باشد .
چند روز مانده به تولد ملكه جدید، ملكه قدیمی گروهیی از زنبوران را جمع كرده و از كندو كوچ كرده و به دنبال انتخاب محل جدیدی می روند. این كار بدین صورت انجام می شود كه ملكه از تخمگذاری خود می كاهد و كاهش وزن پیدا می كند تا قادر به پرواز باشد و زنبوران نیز مقداری عسل ذخیره می كنند و همراه ملكه برای ازدحام بیرون می آیند. در این حالت زنبور دار باتجربه باید پس از جمع كردن تمام زنبوران ازدحامی این بچه كندو را بگیرد و در داخل یك كندوی جدید نماید كه اكثرا این تلاش با عدم موفقیت همراه است.

اخیرا شركتهای بیوتكنولوژی اقدام به تولید محصول تجاری برگرفته از فرمون Nasonov زنبوران گرفته اند. این محصول با كارایی مناسب قادر به كنترل و تعیین محل قبلی تجمع زنبوران و گرفتن بچه كندو شده است.

۳) تولید فرمونهای جنسی حشرات و كنه ها:

لغت فرمون متشكل بر دو كلمه یونانی شامل Pherino به معنی انتقال دهنده و یا حمل كننده و Hormone به معنی ترشحات داخلی است. فرمونهای موادی غالبا فرار هستند كه توسط یك گونه ترشح می شوند و توسط افراد دیگر همان گونه دریافت می شوند. تاثیر این فرمونها از طریق سلسله اعصاب حشره گیرنده و یا از طریق گوارش و اعمال فیزیولوژیك حشره گیرنده می باشد. فرمونهای جنسی مواد فراری هستند كه عمدتا توسط افراد باكره ترشح شده و موجب جلب نظر و تحریك به جفت گیری حشرات نر می گردد.

در مواردی این مواد توسط افراد نر ترشح و موجب جلب افراد ماده می گردد. و در مواردی نیز فرمون جنسی توسط هر دو جنس ترشح می شود و دو طرف یكدیگر را جلب و جذب می كنند. امروزه در دنیا محققان با استفاده از شیوه های نوین کنترل آفات توانسته اند از مصرف مقدار قابل توجهی از سموم شیمیایی جلوگیری کنند. یکی از روشهای موفق در این زمینه به کارگیری فرمون های مصنوعی است. کشور ما نیز بتازگی توانسته جزو معدود کشورهایی باشد که فناوری تولید این فرمون ها را دارند.

امروزه بیش از ۵۰۰ نوع سم آفت کش با نامهای مختلف وجود دارند، که به عنوان مهمترین روش مبارزه با آفات عوامل بیماری زا و علفهای هرز به کار می روند و آثاری زیانبار بر حیات آدمی به بار می آورند.

این شیوه مبارزه باعث بروز پدیده زیانباری به نام باقیمانده سموم pesticides Residues در میوه ها و غذاهای انسان می شود. این باقیمانده ها روی سطوح محصولات و حتی در داخل بافت میوه ها، سبزی ها و حتی دانه غلات تجمع خواهند کرد. استفاده از سموم سنتیک علاوه بر مشکلات بهداشتی ، مسائل بسیار دیگری مانند آلودگی آب یا خاک ، محیط زیست و... را به بار می آورند. از جمله مواردی که در مصرف بی رویه سموم شیمیایی باید در نظر گرفته شوند، مقاومت حشرات و آفات در برابر میزان سم مصرفی است ، به گونه ای که با افزایش سم مقاومت به آن نیز پس از چند نسل افزایش می یابد و در نتیجه ، استفاده از سموم به حالت تصاعدی درمی آید.

همچنین بر اثر مصرف مواد شیمیایی حشرات مفید موجود در مزرعه که خود به عنوان دشمنان طبیعی آفات خسارت زا عمل می کنند از بین می روند، حال آن که در کشورهای پیشرفته کاهش مصرف سموم جزو برنامه های اصلی قرار دارد. آنها می کوشند با استفاده از روشهای بیولوژیک وضعیت مزارع را به تعامل برسانند.

با توجه به پیچیدگی ترکیب و مشکلات تولید این مواد در سالهای گذشته ، فرمون های مصنوعی به صورت محدود فقط برای انجام عملیات پیش آگاهی از خارج تهیه شده اند، ولی به لحاظ طولانی بودن زمان ترخیص و شرایط بد نگهداری و ناپایداری فرمول پیچیده این ترکیبات در کنار این که فرمون های وارداتی مخصوص آفات بومی کشور ساخته نشده بودند، عملا در استفاده کارآیی مناسب نداشته اند.

پیش آگاهی ، یکی از راههای استفاده از هورمون های جنسی مصنوعی است و به این وسیله می توان با برآورد سطح زیان اقتصادی در زمان مناسب اقدام به مبارزه کرد و در نتیجه تعداد و مقدار دفعات سم پاشی را کاهش داد. استفاده از فرمون های مصنوعی حشرات در پیش آگاهی و کنترل آفات در اکثر کشورهای جهان رایج است.
اخیرا دكترتبریزیان محقق بخش آفات و بیماریها تحقیقات گسترده ای را با همراهی سایر محققان در این زمینه آغاز كرده است ایشان در مصاحبه با مجله جام و جم چنین بیان نموده كه: از آنجایی که تحقیق و ارائه شیوه های نوین کنترل آفات از وظایف موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی است ، این مرکز با بهره گیری از محققان خود از سال ۷۹ تحقیق روی سنتز و تولید فرمون های مصنوعی را شروع کرده است.

معمولا در هر هکتار باغ یا مزرعه ۱۰۰عدد کپسول در کنار تله های در نظر گرفته شده با توجه به نوع آفت لازم است ، که هر عدد کپسول خارجی آن یک دلار و نمونه داخلی ۱۰۰ تومان است و مشخص است که در سطح وسیع از جنبه اقتصادی این دو نمونه غیرقابل مقایسه هستند، ضمن آن که با آزمایش های متعدد دوزهای متفاوت متوجه شدیم که نمونه های ساخت داخل حدود ۵ برابر بیشتر عمل می کنند. تلاشهای جهانی برای ساخت تله های فرمونی برای كنه واروا كه از جمله آفات عمده زنبور عسل محسوب می شود ادامه دارد.



منبع:
آرش جوانمرد
محمد حسین بنابازی
نعمت اله اسدی


پایگاه مقالات علمی پژوهشسرای دانش آموزی شهرستان مراغه

بررسی ساده آثار باستانی کشورهای مختلف نشان می دهد که زنبورداری از گذشته های دور وجود داشته و شاید قدیمی ترین نشانه ها را بتوان در آثار باستانی اسپانیا مشاهده کرد.

امروزه زنبور عسل که یکی از انواع بسیار گوناگون زنبورهاست ، در ۵قاره دنیا شناخته شده است و از آنجا که این حشره در محیط سربسته زندگی می کند ، آشنایی با زندگی پر رمز و رازش همیشه برای همگان شگفت آور بوده است.

تحقیقات نشان می دهد اگر زنبورها به طور کلی اعتصاب کنند و کار گرده افشانی را انجام ندهند ، در ابتدا ۶۰ درصد محصولات کشاورزی دیگر تولید نمی شود و در طول زمان کار طبیعت به کل مختل می شود. این نکته نقش بی نظیر این حشرات را در چرخه حیات به اثبات می رساند.

بتازگی در اخباری از امریکا شنیده می شود که زنبورها به دلیل نامعلومی از کندو فرار می کنند که این امر کشاورزی امریکا را امسال با مخاطره سنگینی روبه رو و این کشور را وادار کرده است برخی محصولات کشاورزی را از امریکای جنوبی وارد کند. این امر نشان می دهد گرده افشانی مهمترین بخش فعالیت زنبور است زیرا در زاد و ولد بسیاری از نباتات (غیر از سوزنی برگها) زنبورها موثرند و گرده افشانی زنبور عسل عامل بقای آنهاست.
در واقع زنبور عسل پیش از این که انسان موجودیت خود را در زمین تثبیت کند ، وجود داشته و انسان از بدو خلقت با استفاده از زنبورداری بومی از زنبور عسل استفاده کرده است.

در زنبورداری بومی ، مردم هر منطقه ای برحسب توانایی ها و امکانات خود به ساخت کندوهای بومی اقدام می کرده اند ، به طوری که در موزه ای از کندوهای بومی ، کندوهایی ساخته شده از کوزه ، نی ، شاخه های درخت ، سبد ، حصیر و جعبه های پیش ساخته مشاهده می شود. پس از آن که انسان زیرکی خود را در ساخت کندو به کار برد ، کندوهای مدرن ساخته شد که کارآیی بسیار بالایی در مقایسه با کندوهای بومی داشت و فناوری به کار رفته در کندوها بسیار نزدیک به رفتار زنبورها بود. این نوع زنبورداری کم کم به صورت صنعت درآمد و صنعت زنبورداری اشتغالی جهانی شد و انواع گروههای اجتماعی به این کار مشغول شدند. بررسی ها نشان می دهد زنبورداری در هر زمانی بویژه در زمان جنگ قابل انجام بوده است و در دوره جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و جنگ جهانی دوم بسیاری از مردم به انجام این کار روی آوردند.

● فرآورده های زنبور عسل

به طور کلی عسل بهاره به دلیل تهیه شدن از گلهای یکدست شفاف و عسل تابستانه تیره تر است. موم یکی دیگر از فرآورده های زنبور عسل است.

از موم در لوازم آرایشی ، جراحی و درمان های طبی بهره می گیرند. بره موم هم فرآورده دیگری است که بیشتر خود زنبورها به دلیل چسبندگی بالایش از آن استفاده می کنند. گرده گل نیز که از سوی زنبورها جمع آوری می شود ، برای انسان ها بسیار ارزشمند است و به صورت قرص درمی آید و تجارت می شود. بررسی ها نشان می دهد از یک کندو در روز نیم تا ۲۰ کیلو گرده استخراج می شود. از همین گرده برای لوازم آرایشی و نرم کردن و طراوت پوست استفاده می شود. استفاده از ژله سلطنتی یا شهد انگبین نیز برای انسان ها قابل توجه است ؛ چرا که باعث می شود عمر زنبور را از ۲ ماه تا ۶ سال برای ملکه افزایش دهد. پرورش ملکه نیز امروزه به صورت یک تجارت عظیم در جهان در آمده است.

از نظر پزشکی نیز زنبورها قابل توجه اند. برخی افراد در مقابل نیش زنبورها مقاومند و برخی دیگر آلرژی دارند ، به طوری که در دفعه اول نیش زدگی دچار تاولهای قرمز می شوند و در دفعه دوم این مساله شدت بیشتری دارد و دفعه سوم نیش زدگی در این افراد باعث مرگ می شود که در این خصوص گزارش هایی مبنی بر فوت وجود داشته است.

از طرف دیگر ، بتازگی رابطه درمانی ناشناخته ای میان نیش زنبور و درمان بیماری Ms که نوعی بیماری تحلیل رفتن اعصاب است ، شناخته شده که در دست مطالعه است.

● رقص زنبورها

داخل کندوها مهندسی ویژه ای دارد و در هر لحظه زنبورها با رقص مشخصی باید محل خورشید را در آسمان نشان دهند. همچنین زنبورها می توانند با رقصیدن های مشخصی منبع غذایی را به دیگران نشان دهند. اگر فاصله منبع غذایی تا ۵۰۰ متر باشد ، به صورت دایره ای دور خود می رقصد و اگر دورتر باشد ، با رقص پیچشی هشت مانندی ، شکم خود را تکان می دهند و با تعداد رقصها میزان غنی بودن غذا دیگر اطلاعات لازم را به بقیه می گویند.در این میان ، رفتارهایی منجر می شود که جهت یابی زنبورها دچار اشکال شود ، مثل وزش باد. در روزهایی که باد و جو ناآرامی در مزرعه قرار دارد ، زنبورها دچار اشتباه می شوند و مسیر برگشت خود را گم می کنند و وارد کندوهای مجاور می شوند و در نهایت تلفات بالا می رود. مستقر شدن کندوها در مکانهایی که علایم زمینی کافی وجود ندارد ، باعث می شود زنبورها نتوانند براحتی کندوی خود را بیابند و در نهایت تلفات بالا می رود ، همچنین مستقر کردن کندوی زنبورها درکنار یکدیگر باعث می شود زنبورها دچار سرگردانی شوند و به کندوهای مجاور وارد شوند.


● عوامل تهدید زنبورها

پرنده سبز قبا یکی از عوامل تهدید زنبورهاست ؛ چرا که ملکه را به عنوان طعمه شکار می کند. انسان ها نیز به طور مستقیم و غیرمستقیم می توانند بقای زنبور عسل را تهدید کنند ، به طوری که کشت یک دست گیاهان و محصولات کشاورزی غذای زنبورها را کاهش و آنها را در معرض خطر قرار می دهد. همچنین جابه جایی کندوها باعث نقل و انتقال آفات می شود و به طبیعت صدمات جبران ناپذیری وارد می کند. باید توجه کرد که سمپاشی محصولات کشاورزی نیر باعث نابودی زنبورها می شود و در هنگام سمپاشی باید حتما زنبورداران را مطلع کرد.

‌● اعضای کندو

بسیاری از نکات زندگی زنبور عسل تا سالهای سال مکتوم بود اما پس از آن که «فون فریش» اتریشی با ساخت یک کندوی شیشه ای به اکتشافات مهمی دست یافت ، بسیاری از امور زندگی زنبورها شناخته شد.
اجتماع زنبور عسل تشکیل شده از یک زنبور کمی درشت تر به نام ملکه ، تعداد محدودی نر که حدود ۳۰۰ زنبور است و بقیه زنبورهای ماده عقیم یا کارگر هستند.

جمعیت یک کندو بین ۱۰ تا ۷۰ هزار زنبور تخمین زده شده است. زنبور عسل خود از شهد و گرده گل استفاده می کند و بچه های خود را نیز از همین غذا تغذیه می کند و مابقی شهد و گرده گل را برای بچه ها ذخیره می کند.
ملکه زنبورها با رژیم غذایی خاصی تغذیه می شود که باعث می شود عمری میان ۳ تا ۶ سال داشته باشد. ملکه داخل کندو ۲ نوع تخم می گذارد که تخمها داخل حجره های شش گوشه قرار دارند و تخمهای ماده کوچک ترند. تخمهای ملکه از سوی زنبورهای کارگر پرورش داده می شود و هر ملکه در داخل کندو ۵ تا ۶ ملکه دیگر را می تواند تولید کند که تخم ملکه ها با دیگر تخم ها متفاوت است و به شکل کوزه واژگون مشاهده می شود. ملکه با ترشحات مخصوص از سوی کارگرها تغذیه می شوند که این ترشحات به ژله سلطنتی معروف است.

کارگرها در صورت نیاز مانند بروز حوادث ناگهانی و پیر شدن ملکه که به نابودی او منجر می شود ، می توانند تخمها را تغییر شکل دهند و با تغذیه مخصوص به ملکه تبدیل کنند. زاد و ولد زنبورها در داخل کندو در طول سال ادامه دارد. این زاد و ولد در زمستان به دلیل شرایط آب و هوایی کم می شود و در اوایل بهار تخم گذاری ملکه بشدت افزایش پیدا می کند.

کارگرها در داخل کندو تا ۲۱ روز می مانند و وظایف مخصوصی را انجام می دهند. ۳ تا ۴ روز اول تنها وظیفه تمیز کردن کندو و روز دوازدهم لانه سازی با بوم را به عهده دارند.

آنها با خوردن ۵ کیلو عسل ، یک کیلو موم تولید می کنند و پس از ۲۱ روز نیروی صحرایی می شوند شهد و گرده گل جمع آوری می کنند. طول عمر زنبورها در تابستان ۲ ماه و در زمستان ۵ تا ۹ ماه است.

از این رو باید بیشتر به سمت مبارزه بیولوژیک و کاهش سموم کشاورزی حرکت کرد. بررسی ها نشان می دهد تولید انبوه زنبورها به منظور مبارزه بیولوژیک و کاهش استفاده از سموم درکشاورزی در دست اقدام است.

زنبورهای کمر باریک به ۲ دسته تقسیم می شوند. در یکی از گونه ها زایده انتهای بدن قابلیت تخم گذاری دارد و در گونه دیگر زایده انتهای بدن قابلیت تخم گذاری ندارد و از آن برای نیش زدن استفاده می شود. تولید انبوه زنبورهای نوع اول برای کنترل آفات مناسب است ؛ چرا که این زنبورها تخم خود را روی تخم حشرات می گذارند.این زنبورها که جثه کوچکی دارند از ۳۰۰ میکرون تا یک سانتی متر مشاهده شده اند که امکان تولید انبوه آنها در آزمایشگاه های شخصی بویژه در شمال کشور وجود دارد. تولید انبوه این زنبورها این امکان را می دهد که وزارت بهداشت ، وزارت کشاورزی ، شهرداری ها و تشکلهای مردم نهاد به جای سموم از این زنبورها برای مبارزه بیولوژیک و کنترل آفات استفاده کنند.

● زنبوران مزرعه

وظیفه اصلی این زنبورها چرا در مزارع و باغات و صحرا برای جمع آوری شهد گرده گل ، آب و صمغ یا بره موم است. پس از گذشت ۳ هفته از عمر زنبوران عسل کارگر ابتدا پروازهای تمرینی شروع و سپس پرواز اصلی برای آوردن غذا آغاز می شود.

● انواع پرواز زنبوران کارگر

انواع پرواز زنبوران کارگر به پروازهای تمرینی ، پروازهای اصلی که شامل جهت یابی می شود ، تقسیم می شود. برای انجام پروازهای شناسایی ابتدا زنبورهای کارگر از کند و خارج می شوند و در اطراف آن به مدت ۵ دقیقه پرواز می کنند. این پرواز هنگام بعدازظهر انجام می شود و پس از عمل شناسایی زنبورها به کندو مراجعت می کنند. در این گونه پروازها ، زنبورها اختصاصا محل دقیق کندوی خود را شناسایی می کنند. در این پرواز زنبور روی هیچ گلی نمی نشیند ، چون هدفش حمل گرده و شهد نیست.

با این پرواز زنبور تنها وضع کندو و محیط اطرافش را شناسایی می کند و برای شناسایی دقیق محل کندو از علایم زمینی اطراف کندو مثل درختان ، بوته ها ، جویبارها و هر گونه علامتی که نزدیک کندو باشد ، بهره می گیرد. برای انجام پروازهای جهت یابی از سوی زنبوران کارگر مزرعه انجام می شود ، جمع آوری شهد ، گرده گل و آب تا شعاع ۶ تا ۷ کیلومتری از کندو انجام می شود لذا زنبورهایی که حدود ۶ کیلومتر از کندو فاصله گرفته اند ، باید هنگام برگشت راه خود را تشخیص دهند و ضمنا از کوتاه ترین راه به کندو بازگردند. در این پرواز زنبوران باید جهت و موقعیت کندو را تشخیص دهند و برای این تشخیص از فاکتورهای مختلفی مانند خورشید ، تحریکات نوری ، علایم زمینی ، تحریکات بویایی گلها و کلنی زنبور و رنگها استفاده کنند.

● استفاده از خورشید به عنوان یک قطب نما

زنبورهای کارگر از خورشید به عنوان یک قطب نما استفاده می کنند و قادرند شمال ، جنوب ، شرق و غرب را تشخیص دهند بنابراین ، زنبورها همواره وضع خورشید را در آسمان و در ساعت مختلف روز ارزیابی می کنند و به خاطر می سپارند و در جهت یابی از آنها استفاده می کنند. در زنبور عسل دو نوع چشم وجود دارد. چشم مرکب و چشم ساده.

چشمهای مرکب بزرگ و لوبیایی شکل در دو طرف و بالای سر قرار دارند و از تعداد زیادی سلولهای شش وجهی درست شده اند که هر کدام به عنوان یک واحد بینایی عمل می کند. هر چشم مرکب از چندین هزار چشم ساده تشکیل شده است.

چشمهای ساده موجود در چشم مرکب به عنوان شیشه پلاریزه عمل می کنند. درجه معینی از طیف نور را دریافت می کنند و زنبور در مراجعت به کندو فقط در جهتی حرکت می کند که همان طیف نوری را دریافت کرده است.
این عامل باعث می شود زنبور در مسیر بازگشت به کندو گم نشود و وارد کندوی خودش شود. همچنین زنبور عسل قادر است نور خورشید را در موقعیتی که آسمان کاملا ابری است ، در یافت کند و این موضوع به دلیل حساسیت زیاد چشمهای زنبور عسل به اشعه ماوراءبنفش است که از ابر عبور می کند بنابراین چمشهای زنبور عسل از نظر تشخیص رنگ و دریافت اشعه ماوراءبنفش قوی تر و کامل تر از چشمهای انسان است.





منبع:


حمیده سادات هاشمی


روزنامه جام‌جم

بيوگرافي زنبوران كارگر

به طور معمول در یک کلنی زنبور عسل یک ملکه ، چند صد زنبور نر و چندین هزار زنبور کارگر موجود می باشد . زنبوران کارگر ماده های عقیمی هستند که از بدو تولد تا هنگام مرگ با توجه به سن و تغییرات فیزیولوژیکی بدن فعالیتی خاص را انجام می دهند . فعالیت های متداوم زنبوران کارگر سبب کاهش عمر آنها از حدود 180 روز (در فصول پاییز و زمستان ) به 35 تا 40 روز (در بهار و تابستان ) می گردد . این فعالیت ها را می توان به فعالیت های داخل کندو (نظافت ، تغذیه لاروها و ملکه ، ساخت موم ، نگهبانی ، ذخیره و بسته بندی عسل و ..) و فعالیت های خارج از کندو (جمع آوری شهد ، آب ، صمغ و..) تقسیم نمود . معمولاً وظایف زنبوران اختصاصی و قابل برگشت نمی باشد اما در شرایط استثنایی و مواقع نیاز تغییرات در فعالیت ها را می توان مشاهده نمود

بررسي اثرات ضد باكتريايي بره موم زببور عسل روي باكتري پني باسيلوس لاروا عامل بيماري لوك امريكايي زنبور

دكتر مصطفي مرادي
عضو هيئت علمي موسسه رازي كرج بخش تحقيق و تشخيص بيماريهاي زنبورعسل و كرم ابريشم
بره موم زنبورعسل يا Propolis ماده اي مركب از صمغ انواع درختان و گياهان مختلف است كه كارگران زنبورعسل آنرا در سبد گرده هاي خود جمع آوري كرده و با ايجاد تغييراتي در آن , از آن به عنوان ماده اي درزگير, صيقل دهنده, ضدعفوني كننده داخل كندوها و سلولهاي مومي و موميائي نمودن لاشه حيوانات تلف شده در داخل كندوها استفاده مي نمايد. بره موم از تركيباتي از جمله صمغ, موم, روغنهاي فرار و گرده گل تشكيل شده است و با استفاده از آناليز بيوشيميائي از تركيبات متنوعي از جمله الكلها ,آلدئيدها, فلاونوئيدها, اسيدهاي آمينه, كالكونها, استرها, استونها, اسيدهاي چرب و ... تشكيل گرديده است كه هر از اين تركيبات در صنايع داروئي ارزش بالائي دارند.
بشر از قديم الايام متوجه اثرات درماني و ضد باكتريائي بره موم بوده است و در موارد بسياري از بيماريهاي انسان و حيوان مورد استفاده قرار داده و نتايج رضايت بخشي را كسب نموده است. در چند دهه اخير تحقيقات زيادي روي خواص درماني بره موم بخصوص اثرات ضد باكتريائي آن انجام گرفته و نتايج قابل توجهي كسب شده است و در برخي موارد از آنتي بيوتيكهاي صناعي هم موثرتر بوده است.
در اين بررسي ميزان حساسيت باكتري پني باسيلوس لاروا عامل بيماري لوك آمريكائي زنبورعسل كه خطرناكترين بيماري زنبورعسل است مورد بررسي قرار گرفت و از روشهاي رايج در بررسي اثرات آنتي باكتريائي مواد روي باكتريها از جمله روش رقت در براث و روشBaure – Kirby استفاده گرديد.
در روش رقت در براث باكتري مذكور را در محيط براث كشت داد و با استفاده از رقتهاي مختلف عصاره هاي اتانولي بره موم تحت تاثير قرار داديم . در روش Baure – Kirby از ديسكهاي كاغذ صافي آغشته به ميزانهاي مختلف عصاره هاي الكلي بره موم استفاده گرديد كه نتايج حاصله به شرح زير است:
در روش رقت در براث رقتهاي 32/ ميلي گرم در ميلي ليتر بره موم و بيشتر از آن باعث مهار رشد باكتري مذكور گرديدند و بدينصورت رقت 32/ ميلي گرم در ميلي ليتر بره موم به عنوان حداقل غلظت ممانعت كننده از رشد( MIC ) بره موم روي باكتري پني باسيلوس لاروا تعيين گرديد و در روش بائور كربي ديسكهاي كاغذ صافي حاوي 01/ تا 1/ ميلي گرم بره موم با ايجاد هاله هاي ممانعت از رشد باكتري به قطر 5 الي 18 ميلي متر در اطراف خود مانع از رشد باكتري مذكور گرديدند.
نتايج حاصل از اين بررسي نشان مي دهد كه بره موم زنبورعسل ايران در مقايسه با بره موم توليدي برخي از كشورهاي ديگر از خاصيت ضد باكتريائي نسبتاً بالائي برخوردار است و در صورت استفاده صحيح مي تواند در درمان بيماري لوك آمريكائي زنبور عسل مورد استفاده قرار گيرد. در رابطه با اثرات داروئي بره موم روي ساير عوامل بيماريزاي انسان و دام تحقيقات زيادي صورت گرفته است. از جمله بارزترين و خوشبينانه ترين اثرات بره موم اثر آن روي انواع ويروسها از جمله ويروس عامل بيماري مهلك ايدز و انواع سلولهاي سرطاني بوده است كه نويدهاي را در راه درمان اين بيماريها با استفاده از تركيبات مختلف بره موم ايجاد كرده است. با توجه به تنوع پوشش گياهي ايران

ابتدا بايد ملكه را در داخل لوله تلقيح ثابت نگه داشت تا آماده تلقيح شود . آنگاه با استفاده از پيپت تلقيح كه به اندازه 1 تا 2 ميلي متر وارد واژن مي شود عمل تلقيح را انجام داد .





هنگامي كه پيپت تلقيح وارد واژن مي شود بايد توجه داشت كه لايه هاي اطراف بافت واژن به سمت پايين برنگردد و اگر اين حالت رخ دهد نبايد خروج اسپرم صورت گيرد زيرا حالت قرار گرفتن لايه هاي اطراف بافت واژن باي انجام تلقيح مناسب نيست .






تعجب برانگيز است كه مگر داخل بدني به آن كوچكي چه اندامهايي وجود دارد كه اين چنين موجب ازدياد و افزايش تعداد زنبوران يك كندو مي شود .
شكل مقابل يك جفت تخمدان را در ملكه سالم و آماده جفت گيري نشان ميدهد . تخمدانهاي يك ملكه تخمگذار را مي توان از طريق لمس شكمش احساس نمود .
در انتهاي عكس نيز مي توان نيش ملكه را مشاهده نمود . درست بالاي نيش و زير تخمدانها نيز كيسه ذخيره اسپرم ديده مي شود .

كيسه ذخيره اسپرم يك ملكه پس از جفت گيري مي توان مشاهده نمود كه حاوي اسپرم است . در صورت كالبد شكافي ملكه اي كه جفت گيري كرده پس از 24 ساعت مي توان به اين نكته پي برد كه آيا لقاح با موفقيت انجام شده يا نه ؟
اين عكس نيز كيسه اسپرم يك ملكه قبل از جفت گيري را نشان مي دهد كه به وضوح مي توان عدم حضور اسپرم را در آن مشاهده كرد .

برخي پارامترهاي كيفي جمعيتهايي از زنبور Trichograma Brassicae Bezd شامل باروري ، درصد خروج از ميزبان جانشين ، نسبت جنسي نتايج ، طول عمر و درصد افراد ماده ناهنجار در دماي 1 25 درجه سانتي گراد، رطوبت نسبي 5 6% و نورهي L:D) 16:8 ) وروي تخمهاي پروانه Sitotroga Carealella Olivier ارزيابي شد. تفاوت هاي قابل ملاحظه اي از نظر اين پارامترها در ميان اين جمعيت ها مشاهده گرديد كه بيشترين آنها مربوط به ميزان باروري و طول عمر آنها بود كه دامنه اي بين ميانگين حداقل 30.41 تا حداكثر 71.88 تخم در طول عمر و 4.34 تا 7.6 روز طول عمر را شامل مي شد. نسبت جنسي نتايج زنبورها بين ميانگين 52.57 تا 72.76% افراد ماده و درصد خروج بين ميانگين 91.25 تا 96.72% در نوسان بود. ميانگين درصد افراد ناهنجار ماده در اين بررسي ها كمتر از يك درصد در تمامي جمعيت ها مشاهده گرديد. جمعيت رامسر، وازيوار (نور) و جمعيت و درصد خروج زنبورها تا حدودي با استانداردهاي سازمان جهاني كنترل بيولوژيك (IOBC) مطابقت داشت وليكن طول عمر زنبورها تفاوت قابل ملاحظه اي با اين استانداردها داشت كه مورد بحث قرار گرفته است.

راهنماي پرورش و نگهداري زنبور عسل


لوازم مورد نياز براي زنبورداري
كندو
خصوصيات يك كندو ازورود زنبورهاي مهاجم جلوگيري كند. مقاوم در برابر اثرات مخرب نور خورشيد و باران باشد. مانع از نفوذ موريانه ها گردد. اغلب كندوها چوبي هستند و رايج ترين آنها به نامهاي مدرن يا ملي هستند.
قسمتهاي مختلف يك كندو از پائين به با لا تخته تحتاني - طبقه - پنجره ملكه - قابها و زيرسازي آنها - صفحه جدا كننده - سرپوش
ابزارآلات زنبورداري لباس كار زنبورداري - يك جفت پوتين يا چكمه خوب - يك جفت دستكش - توري جهت پوشاندن صورت - دودي يا دودكن - كاردك زنبورداري - كلاه - برسي يا شاه پر- قفس ملكه - بچه گير - يك قوطي كبريت
دودي يا Smoker زنبوران عسل تندخو به سادگي به زنبوردار اجازه خارج كردن عسل از كندو را نخواهند داد. براي تخفيف دادن حملات آنها و يا اداره كردن زنبوران زماني كه كندو مورد بازديد قرار مي گيرد از وسيله اي بنام دودي يا دود كن استفاده ميشود. برخي از دودكن ها از قلع و برخي از مس يا استيل ضد زنگ ساخته شده اند ويك دودكن بايد دمنده قوي (ماق) و مخزن آتش مناسب داشته باشد. بسته هاي مقواي نازك ،گوني كنف خشك و بخصوص پوسيده ،تكه هاي پارچه يا لباس پشمي كهنه ،چوب پوسيده و پهن گاو بهترين سوختها براي دودكن به حساب مي آيند.
چند نكته راجع به زنبورداري 1-رنگ كندوها را اغلب به علت تشخيص بهتر آنها و انعكاس حرارت و جلوگيري از نفوذ گرما به داخل كندو سفيد انتخاب مي كنند. 2- فضاي مورد نياز براي فعاليت هر زنبور در كندو حدود 8 ميلي متر مي باشد. 3- زنبورها از رنگهاي سياه و قهوه اي خوششان نمي آيد و در هنگام كار از بكار بردن وسايل اين رنگي بايد خودداري كرد.
آناتومي وانواع زنبور عسل زنبور عسل موجودي است كه به صورت اجتماعي زندگي مي كند و به دو صورت نر و ماده مي باشد كه ماده ها شامل ملكه و زنبور كارگر مي باشند. قسمتهاي مختلف بدن يك زنبور سر: (چشمها- شاخك ها- ضمائم دهاني- مغز و غدد گوناگون ) سينه : ( بالها و پاها به آن اتصال دارند و مركز حركتي بدن زنبور است ) شكم: ( دستگاه گوارش – تنفس و گردش خون – نيش يا زوائد توليد مثلي است) چشمها: دوعدد چشم مركب با چندين عدسي در دو طرف سر و سه چشم بسيار ساده كوچك بر روي فرق سر
دستگاه گوارش شامل فك و خرطوم است .
كار فك يا مانديبول mandible گزش، جويدن ، مكش و عمل ليسيدن آلت چنگ زدن به منظور: جمع آوري گرده – موم كاري – تميز كردن كندو – جنگيدن – برداشت كردن و چيدن – كار با بره موم و تثبيت آن - پرستاري نوزادان
انواع زنبور: هر كلني شامل ملكه ، چند زنبور نر ، هزاران كارگر و نوزاد (تخم- لارو و شفيره مي باشد.)
ملكه:زنبور ملكه بزرگتر از زنبور كارگر و طويل تر از زنبور نر است و تنها يكبار جهت جفتگيري از كندو خارج مي شود.وظيفه عمده ملكه تخم گذاري بوده و در طول اوج فصل پرورش نوزادان بين 1500 تا 3000 تخم مي گذارند.
جفتگيري ملكه اصطلاحا اين عمل را پرواز عروسي (Neptune) مي گويند كه 5 روز پس از خروج ملكه از سلول نوزادي اتفاق مي افتد.ملكه به همراه بسياري از زنبور هاي نر به پرواز در مي آيد او در ارتفاعات بالا پرواز كرده و تنها چند نر از 500 نر موفق به جفتگيري مي شوند. ارگان نرينه زنبور نر موفق, پس از جفتگيري شكسته و در ارگانلهاي حياتي ملكه گير مي كند و باعث مرگ زنبور نر مي شود و ملكه 3 الي 4 روز بعد از جفتگيري تخمگذاري مي كند.
زنبورنر:تنبل ترين زنبورهاست و تنها وظيفه آنها جفتگيري با ملكه است.
زنبور كارگر:كوچكترين و پرجمعيت ترين زنبوران عسل هستند و 98 درصد جمعيت كلني را تشكيل مي دهند .
وظايف يك زنبور كارگر عمل پاكسازي و نظافت - تغذيه و مراقبت از نوزادان - شان سازي - كمك كردن به ملكه - پرواز جهت يابي - تهويه كندو - وظايف محافظتي - جاسازي عسل ، گرده ، شهد و آب در سلولها - جلوگيري از غارت
رقص زنبورچيست؟
رقص نيم دايره اي يا دم جنبان…: رقص نيم دايره كه جهت آن به سوي بالا باشد بدين معني است كه غذاي پيدا شده در جهت خورشيد است.رقص نيم دايره كه جهت آن به سوي پايين باشد بدين معني است كه غذاي پيدا شده در خلاف جهت خورشيد قرار دارد.رقص نيم دايره اي كه در زاويه 60 درجه به چپ نسبت به خط عمود انجام مي گيرد به كارگران مي گويد كه مسير خود رادر 60 درجه به چپ در مسير خورشيد به منظورپيدا كردن غذا قرار دهند.رقص در زاويه 120 درجه به سمت راست نسبت به خط عمود به آنها مي گويد راه خويش را در 120 درجه به سمت راست نسبت به خورشيد قرار دهند.
رقص دايره اي : يعني زنبور پيش آهنگ منبعي پيدا كرده و نياز به برداشت است و در دسترس است ، واين محل داراي بوي خاص مي باشد.


منبع:

کد:

---

http://herfehvafan.persianblog.com/1384_11_herfehvafan_archive.html#4669421

---

ميكربها در عسل :

عسل به خاطرداشتن Ph اسيدي ، تركيبات ويژه ضد ميكروب ،رطوبت پايين ، و آب فعال اندك براي فعاليتهاي ميكربي در برابررشد ميكروبها مقاوم است. با پاستوريزه كردن عسل قبل از بسته بندي‌‌ ميتوان مقاومت آنرا در برابر ميكرو ارگانيسمها افزايش داد.

دوستان عزيز كسي نرم افزاري جهت ثبت شناسنامه كندوها و ساير اطلاعات زنبورداري داره ؟

دوستان كسي در مورد فرمون مصنوعي اطلاعات بيشتري داره

هر کسی که درمورد داروهای زیر اطلاعات داره قرار بده. ضمنا اگه لینک سایت سازنده رو هم قرار بدین متشکر میشم:
1-آپی سان
2-آپی وار
3-آپی کات
4-بایوارول
5-کوماپوس

سلام
دوستان من میخوام برای تفریح و مصرف خانگی کندو بخرم
به نظرتون چند تا کندو و با چه جمعیتی زنبور بخرم ؟؟؟

یافته جدید محققان/ زنبورها شخصیت دارند مطالعه ای جدید نشان می دهد زنبورها دارای شخصیتهای مختلفی هستند و تعدادی از آنها شیفتگی زیادی برای ماجراجویی و هیجان دارند. به خبرگزاری مهر، محققان دریافتند که عشق به هیجان تنها مختص انسانها و دیگر مهره داران نیست، زنبورهای عسل نیز از این خصیصه برخوردارند و زنبورهایی که به نظر نسبت به دیگر زنبورها ماجراجوتر به نظر می آیند، از فعالیتهای ژنتیکی مجزایی مشابه فعالیتهای ژنتیکی انسانهای ماجراجو برخوردارند.
این یافته جدید دیدگاهی نوین را از زنبورها و جوامع زنبوری ارائه می کند. اکنون اینگونه به نظر می آید که زنبورهای عسل برای انجام وظایف مختلف سطوح متفاوتی از اشتیاق را نشان می دهند و این تفاوتها می تواند منجر به ایجاد شخصیت های متفاوت در میان زنبورها شود.
محققان موسسه بیولوژی ژنومیک بر روی 2 رفتار که به "تازه-خواهی" شباهت دارد، مطلعه کردند: پرسه زدن برای یافتن آشیانه های جدید و پرسه زدن برای یافتن غذا. زمانی که یک کلونی به اندازه ای رشد می کند که آشیانه اش برایش کوچک می شود، در این شرایط باید در جستجوی آشیانه جدید بود. در حدود پنج درصد از گروه زنبورها برای یافتن مکانی جدید برای ساخت کندو به تجسس و گشت زنی می پردازند. احتمال اینکه این زنبورهای جستجوگر نسبت به دیگر زنبورهای کندو در مسیر جستجو برای یافتن سکونتگاه جدید به دنبال غذا نیز بگردند 3.4 بار بیشتر است.
بر اساس گزارش تلگراف، محققان در راستای درک پایه های مولکولی این تغییرات از سیستم میکروآرایه ژنومی برای جستجوی تفاوتها در فعالیت هزاران ژن در مغز زنبورهای ماجراجو و غیر ماجراجو استفاده کرده و شاهد هزاران تفاوت بودند. در انسانها و حیوانات ماجراجویی به عملکرد سیستم پاداش مغز ارتباط دارد. در زنبورها محققان موفق به کشف ژنهای فعال متفاوتی شدند که با پروتئینها و هورمونهای مرتبط با تازه-خواهی در ارتباط بودند.

سلام من ابتدای راه هستم وخیلی دوست دارم که زنبورداری کنم اما نیاز به اطلاعات و بازدید از یک زنبورستان دارم در سایت شما عضو شده ام لطفا منابع اطلاعاتی و یک زنبورستان یا انجمن زنبورداری د ر تهران را به من معرفی کنید ممنون:)

سلام ...خسته نباشید من خودم زنبوردارم ..ولی تا به حال خیلی چیزها رو نمیدونستم که از اینجا یادگرفتم ..واقعا ممنونم
باید به اونایی که میخوان این کارو شروع کنن باید بگم فقط به این مطالب اکتفا نکنن ...باید یکی که اینکارس یه سالی کنارشون باشه
تا این کارو یاد بگیرید شاید در امد بدی نداشته باشه ولی کار سختیه ...اسون نگیرینش...

آفت‌كش‌ها به جمعيت زنبورها آسيب مي‌رسانند



[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
كارشناسان محيط زيستي در دو مطالعه اروپايي كه اخيرا به چاپ رسيده‌اند، هشدار دادند: استفاده از انواع معمول و پرمصرف آفت كش‌ها در كاهش جمعيت زنبورها و آسيب رساندن به اين حشرات حياتي و مهم براي اكوسيستم‌هاي طبيعي تاثير چشمگيري دارد.
به گزارش سرويس «محيط زيست» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، در اين مطالعات تاكيد شده است كه هرچه زودتر بايد جايگزين بي‌خطرتري براي اين سموم دفع آفات، توليد و بكار گرفته شوند. هر دو گروه از اين كارشناسان اروپايي روي حشره كش‌هاي «نئونيكوتينوئيد» متمركز شده‌اند كه از زمان توليدشان در دهه 1990 ميلادي تاكنون به طور گسترده براي محصولات سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
به گزارش خبرگزاري فرانسه، آزمايشات فوق كه به تفصيل در مجله آمريكايي ساينس شرح داده شده‌اند، حاكيست: اين سموم با هدف ايجاد اختلال در سيستم اعصاب مركزي آفات گياهي تهيه شده‌اند اما از سوي ديگر به گرده‌ها و شهدهاي گياهان و محصولات گلدار منتقل مي‌شوند و زيان ها و صدمات جبران ناپذيري به زنبورها وارد مي‌كنند.
انتهاي پيام

کد خبر: 91011502400

سلام
از همه ممنون
واقعا عالی بود
لذت بردم
یه سوال هم داشتم
من قصد دارم یه باغ گل درست کنم و برای شروع فعلا شش کندو بخرم، کسی میدونه حداقل چقدر زمین لازمه؟

دستور وزیر جهاد کشاورزی
ستاد گرده‌افشانی زنبور عسل راه‌اندازی می‌شود



رییس اتحادیه‌ی سراسری زنبورداران از احیا و راه‌اندازی ستاد گرده‌افشانی درآینده نزدیک با دستور وزیر جهاد کشاورزی خبر داد و گفت: براین اساس بخشی از سود حاصل از درآمد صادرات میوه و تره‌بار صرف تقویت زیرساخت‌های بخش کشاورزی از جمله این ستاد خواهد شد.



عفت رییسی سرحدی در گفت‌وگو با خبرنگار کشاورزی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) اظهار کرد: گرده‌افشانی در همه کشورهای جهان به عنوان یکی از بخش‌های مهم در زنبورداری مورد توجه ویژه است چراکه باعث جلوگیری از بیابان‌زایی، برهم زدن و از بین رفتن تنوع زیستی در مناطق مختلف و افزایش کیفیت محصولات کشاورزی می‌شود.



وی با اشاره به اینکه ستاد گرده‌افشانی 10 سال پیش فعال بوده است افزود: اخیرا در جلسه‌ای با وزیر جهاد کشاورزی احیای این ستاد مورد تأیید قرار گرفت.



رییس اتحادیه‌ی سراسری زنبورداران عنوان کرد: براساس جلسه‌ای که با وزیر جهاد کشاورزی برگزار شد، ستاد گرده‌افشانی در آینده نزدیک راه‌اندازی شده و بخشی از سود حاصل از درآمد صادرات میوه و تره‌بار صرف تقویت زیرساخت‌های بخش کشاورزی همچون این ستاد می‌شود.



رییسی سرحدی اظهار ابراز امیدواری کرد: ستاد گرده‌افشانی با عضویت جمعی از مسوولان وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست و دیگر سازمان‌های مرتبط بتواند از صنعت زنبورداری که آثار مطلوبی در بیابان‌زدایی و افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی دارد را بیش از پیش در کشور فعال کند.



انتهای پیام