علت بوی بد بدن و دهان و راه های مقابله با آن

مردم معمولا بوي بدن را در ارتباط با عرق مي‌دانند. اما عرق كردن به تنهايي نمي‌تواند بو توليد كند.

عرق چيزي جزب آب و نمك نيست كه از غده‌هاي تعرق براي كنترل دماي بدن ترشح مي‌شود. باكتريهاي روي پوست فرد مي‌توانند با عرق بدن تركيب شده و بوي نا مطبوع توليد كنند.

بوي بدن حتما گاهي اوقات مي‌تواند نشانه‌ مشكلات مهمتر پزشكي باشد. وقتي كسي از بوي بدن خود شكايت دارد، پزشك به اطلاعات بيشتري براي حل اين مشكل نياز دارد.

برخي از سوالاتي كه پزشك مربوطه ممكن است در اين موارد از شما بپرسد عبارتند از: چه وقت توليد بوي بدن شروع مي‌شود؟ آيا مي‌توانيد درباره آن توضيح دهيد؟ اين بو ظاهرا از كدام قسمت بدن ناشي مي‌شود؟

(مانند تمام بدن، تنفس، زير بغل، ادار يا اندامهاي تناسلي) آيا اين بو دائمي است يا در زمانهاي خاصي بروز مي‌كند؟ آيا عاملي وجود دارد كه توليد آن را كمتر يا تشديد كند؟ يا در خانواده سابقه اين مشكل را داريد؟ چه روشهاي طبي براي درمان آن به كار گرفته‌ايد؟ (اگر اينطور است) از چه داروهاي شيميايي، گياهي، يا روش ديگري براي معالجه‌ آن استفاده مي‌كنيد؟ آيا هيچ علائم ديگري نيز به همراه آن داريد؟

دلايل بروز بوي نامطبوع بدن شامل داروها، مواد سمي يا مواد گياهي از قبيل الكل، سم آرسنيك، سم كيانيد يا كشيدن سيگار، خوردن برخي مواد خاص مثل پياز باشد كه باعث بروز بوي بدن دهان مي‌شود و در متابوليسم اختلال ايجاد مي‌كند.

همچنين عفونتهايي از قبيل عفونتهاي ريوي، عفونتهاي پوستي، عفونتهاي مهبل، بيماريهاي مقاربتي يا عفونت مجاري اداري ميتوانند باعث بروز اين بوي نا مطبوع شوند.

به اين ترتيب در محل عفونت بوي بد توليد مي‌شود. براي مثال عفونت ريه باعث بوي بد دهان مي‌شود، نقص در فعاليت كبد و كليه‌ها، حالت‌هاي رواني خاص كه فرد تصور مي‌كند تمام بدنش بوي نامطبوع توليد مي‌كند در حالي كه اين گونه نيست، مشكلات دهان و دندان مانند، بيماريهاي لثه، دندان و پوسيدگي دنداني و يا عفونت و التهاب لثه‌ها همگي بوي نامطبوع دهان را ايجاد مي‌كنند.

از سوي ديگر تومورها و سرطان‌ها نيز ممكن است باعث بروز بوي نا مطبوع در اطراف تومور شوند. براي مثال، تومورهاي دهان يا معده باعث بوي بد دهان مي‌شوند. سرطان لوله رحم باعث ترشحات بد بو مي‌شوند.

نحوه‌ پيشگيري از بروز اين حالت مربوط به علت بروز آن است. براي مثال جلوگيري از مصرف داروها يا مواد سمي مي‌تواند از توليد بوي نا مطبوع پيشگيري كند.

مصرف داروهاي تجويز شده و كنترل ميزان قند خون در منزل يك روش پيشگيري به ويژه براي افراد مبتلا به ديابت غير قابل كنترل است.

مراجعه‌ منظم به دندانپزشك و مسواك كردن منظم دندانها با خمير دندان مناسب كه از بروز بيماريهاي دهان و دندان جلوگيري مي‌كند.

نقش پزشك در اين زمينه اطمينان از اين امر است كه فرد مشكل يا بيماري خاصي ندارد. تشخيص علت بروز بوي بدن با مراجعه به تاريخچه‌ پزشكي و آزمايشات فيزيكي صورت مي‌گيرد.

در برخي موارد خاص آزمايشات بيشتر مورد نياز خواهد بود. موارد ناشي از عفونتها معمولا با درمان آن عفونت برطرف مي‌شوند و معمولا اثرات جانبي بلند مدت ندارند.

بوي بد بدن مسري نيست و به ديگران منتقل نمي‌شود. البته اگر علت بروز اين حالت عفونت خاصي باشد آن عفونت مي‌تواند مسري باشد كه از آن جمله مي‌توان به عفونتهاي بيماريهاي مقاربتي اشاره كرد.

حالتهاي وراثتي نيز ممكن است به طور ژنتيكي از والدين به فرزندانشان منتقل شود. از مهمترين روشهاي درمان اين حالت شست‌وشوي روزانه با آب و صابون است.

گاهي اوقات ممكن است فرد از دئودورانت و اسپري خاص براي جلوگيري از تعرق استفاده كند. داشتن يك رژيم غذايي مناسب نيز در برخي موارد توصيه مي‌شود. در مورد بيماريهاي مولد بوي نامطبوع درمان بيماري تحت نظر پزشك توصيه مي‌شود.

در مورد اثرات جانبي بيماري بايد گفت، كه اين امر با نوع درمان در ارتباط است؛ براي مثال برخي افراد نسبت به برخي اسپريهاي بدن حساسيت پوستي دارند.

برخي آنتي بيوتيكها نيز ممكن است باعث بروز حساسيتهاي آلرژيك يا مشكلات معده شود. در موارد جراحي نيز خطر خونريزي و عفونت وجود دارد.

تمیزی فقط حمام کردن و عطر و ادکلن زدن نیست. شما ممکن است بسیاری از اصول اولیه بهداشتی را هم رعایت کنید اما فقط با چشم‌پوشی از چند نکته ظریف اما مهم، دچار بوی نامطبوع بدن شوید. در صفحه «پوست و مو»ی این هفته با برخی عواملی که انتظار ندارید باعث بو گرفتن بدن شوند آشنا می‌شوید...

۱) اگر بعد از دوش گرفتن خودتان را خوب خشک نمی‌کنید...

رطوبت بین چینه‌های پوست مثلا زیر سینه‌ها زیربغل، کشاله‌های ران و یا لای انگشتان پا محبوس می‌شود و چون در این قسمت‌ها راهی برای ورود هوا وجود ندارد، برای قارچ‌ها و باکتری‌ها فرصتی مناسب پیش می‌آید که به تولید مثل بپردازند و در نتیجه بوی بد و سوزش ایجاد شود.

▪ راه حل: بعد از اینکه از حمام بیرون آمدید و خودتان را خشک کردید، سشوار را روی درجه سرد تنظیم کنید و تمام قسمت‌هایی را که ممکن است خیس مانده باشند سشوار بکشید. همچنین می‌توانید از پودر‌های جاذب رطوبت حاوی عوامل ضدقارچ هم برای بدن و کفش‌هایتان استفاده کنید.

۲) اگر عاشق غذاهای تند و تیز هستید...

غذاهایی که کاری و سیر و دیگر ادویه‌های درست حسابی را دارند نه تنها دهان را بدبو می‌کنند بلکه روی بوی بدن شما هم تاثیر می‌گذارند. وقتی این غذاها صرف شد و به دستگاه گوارش رسیدند، چند نوع گاز بدبو حاوی سولفور تولید می‌کنند. بسیاری از این محصولات فرعی در روده‌ها و کبد متابولیزه می‌شوند اما بعضی از آنها مانند متیل سولفید جذب خون می‌شوند و به سمت شش‌ها و منافذ پوستتان می‌روند. این اثر ممکن است ساعت‌ها در بدن شما بماند.

▪ راه‌حل: با شستن دهان و یا جویدن مقداری جعفری می‌توان موقتا این بوهای زننده را برطرف کرد اما تا گوارش غذای تند و تیزی که میل کرده‌اید انجام نشود، این بوها با شما همراه‌اند. البته اگر شما و اطرافیانتان همه با هم یک نوع غذا را نوش جان کرده باشید، به سختی بوی بدی از یکدیگر حس می‌کنید اما دیگران به خوبی بوی شما را تشخیص می‌دهند.

۳) اگر فقط دندان‌هایتان را مسواک می‌زنید و به فکر زبانتان نیستید...

اگر هنگام مسواک زدن زبانتان را فراموش کنید نفس شما آن‌قدر که انتظار دارید تازه نخواهد بود. زبان پوشیده از هزاران پرز ریز است که می‌تواند جایگاه مناسبی برای لنگر انداختن ذره‌های غذایی باشد. پس حتی اگر مرتب مسواک بزنید و نخ دندان بکشید ذرات غذا بین پرزهای زبان شما جمع می‌شوند و باکتری‌ها را به خود جذب می‌کنند و این باکتری‌ها شروع به تولید سولفید هیدروژن کرده و بوی بد ایجاد می‌شود.

▪ راه‌حل: شستن دهان ممکن است به شما کمک کند اما بهترین راه برای زدودن این باکتری‌ها و سلول‌های مرده و ذرات غذایی استفاده از اسکریپر زبان است همچنین می‌توانید روی زبانتان را با مسواکی که موهای زبر و تیز دارد مسواک بزنید استفاده از خمیر دندان‌هایی که حاوی کلر دی‌اکسید هستند و یا روغن درخت چای (داروی ضدعفونی‌کننده با بویی خوش) هم تاثیر چشم‌گیری دارد.

۴) اگر وقتی خوابید دهانتان باز می‌ماند...

خوابیدن با دهان باز باعث می‌شود جدار داخلی دهان خشک شود و سلول‌های مرده بتوانند روی زبان، لب و لثه‌ها متراکم شده و سپس تجزیه شوند و فردا صبح دهان شما بو بگیرد.

▪ راه‌حل: صبح‌ها مسواک یزنید و نخ دندان بکشید و نصف فنجان آب لیموی تازه قرقره کنید تا باکتری‌های بوزا را از بین ببرد؛ سپس ماست ساده شیرین نشده میل کنید، زیرا حاوی باکتری‌های لاکتوباسیل است که با باکتری‌های بدبوی دهان وارد رقابت می‌شود و جای آنها را می‌گیرد. مخلوط ماست و آب‌لیمو هم بوی بد را خنثی می‌کند و اثر آن ۱۲ تا ۲۴ ساعت خواهد ماند.

۵) اگر فقط دئودورانت می‌زنید...

هنگام خرید دئودورانت‌های زیر بغل برچسب محصول را به دقت بخوانید و مطمئن شوید که ضدعرق هم دارد یاخیر. دئودورانت‌های معمولی تنها به‌طور موقت بوی بد را می‌پوشانند اما از عرق کردن جلوگیری نمی‌کنند.

▪ راه‌حل: راستش زیر بغل شما فقط به ضدعرق احتیاج دارد اما اگر دوست دارید بو‌های خنک اقیانوسی هم داشته باشید، محصولی را انتخاب کنید که هم دئودورانت و هم ضدعرق داشته باشد و اگر شما از آن دسته افراد هستید که زیاد عرق می‌کنند، به‌خصوص در روزهای تابستانی که دیگر پوست چسبناک می‌شود، ضدعرق را قبل از خواب استعمال کنید. در طول شب بدن کمتر عرق می‌کند در نتیجه مواد آلومینیومی ضدعرق شما وارد غدد عرق می‌شوند و به مدت ۲۴ ساعت اثر خود را بر جای می‌گذارند حتی اگر فردا صبح دوش بگیرید. همچنین می‌توانید به یک متخصص پوست و مو مراجعه کنید و از او بخواهید برایتان محلول‌های ضدعرق قوی حاوی آلومینیوم کلراید تجویز کند.

۶) اگر دارید دارو مصرف می‌کنید...

بسیاری از دارو‌ها ازضدآلرژی‌ها تا داروهای فشار خون می‌توانند سبب خشکی دهان - یکی از مهم‌ترین دلایل بوی بد دهان شوند و به علاوه، ممکن است از عمل استیل کولین (یکی از میانجی‌های شیمیایی در مغز) جلوگیری کنند.

▪ راه‌حل: از پزشک معالج‌تان بخواهید برایتان دارویی تجویز کند که خشکی دهان جزو عوارض جانبی آن نباشد. همچنین برای تحریک ترشح بزاق هرازگاهی در دهانتان آب بچرخانید. مصرف قهوه‌تان را محدود کنید و سعی کنید بیشتر از بینی‌تان نفس بکشید. از OTCهای حاوی کربوکسی متیل سلولوز یا هیدروکسی اتیل سلولز استفاده کنید تا بزاق شما غلیظ‌تر شود.

شما زمانی می توانید از بوی بد دهانتان جلوگیری کنید که علت انرا بدانید. در 90% موارد این بوی بد به علت الوده بودن محیط دهان است.
جرمهایی که به علت وجود باکتری در دهان شما نقش می بندد عمده علت بوی بد دهان است. گاهی اوقات وجود عفونت و یا اشکالی در ریه ها باعث این بو ها می شوند. سریع خوردن غذا یکی دیگر از علل این مشکل معرفی شده است.
بوی موادی همچون سیرها و یا پیاز می تواند از طریق خون وارد ریه ها شود و بوی بد دهان را پدید اورد. تنباکو نیز یکی دیگر از مقصران این ماجراست و چرک سینوسها و یا دیابت نیز مسبب بوی بد دهان شناخته شده اند.
چند راه برای جلوگیری از بوی بد دهان:

* دهان خود را تمیز نگه دارید. این به معنی دو بار مسواک زدن و استفاده از نخ دندان در شبانه روز است. باقیمانده غذا میان دندانهای شما که سبب تشکیل باکتریها می شود تنها با نخ دندان بیرون می اید.
* زبان خود را نیز تمیز نگه دارید. پس از هر بار مسواک زدن زبانتان را هم با مسواک بشویید که محل رشد باکتری ها نشود.

* دهانتان را مرطوب نگهدارید. بزاق دهان ضد عفونی کننده های خدادادی هستند و بوی بد دهان در اول صبح به علت کم شدن ترشح بزاق است.
* دهانتان را بشویید. پس از هر بار غذا دهانتان را اب بکشید زیرا گشتن اب در دهانتان می تواند غذاهای باقیمانده را از دهانتان خارج کند.
* نعناع بجوید. گر چه خشبو کننده های دهان سبب ریشه کن شدن بوی بد دهان نمی شوند اما برای دقایقی می توانند بوی غذایی که خورده اید را از بین ببرند.
* خوراکی هایی که از اجتماع باکتری جلوگیری می کنند همچون هویج و بادام زمینی یا پنیر کم چرب را برای عصرانه انتخاب کنید.
این روشها برای جلوگیری از بیشتر شدن بوی بد دهان موثرند اما بهترین راه رای از بین بردن ان پیدا کردن علت اصلی ان است.

بوی دهان علل و نحوه درمان

فکر ميکنم تاثير نامطلوبی که بوی بد دهان در شخصيت يک فرد ميگذارد با هيچ چيز قابل مقايسه نباشد . خاطره بدی که از فردی که بوی دهان بدی ازش ديديد شايد ماهها در ذهنتان بماند يا شده که احساس کنيد که خودتان دهانتان بو ميدهد آيا در اين صورت ميتوانيد با يک شخصيت معتدل و سالمی با اطرافيان ارتباط بر قرار کنيد .... مطمعناً پاسخ منفی است ..... اين مسائل باعث شد که در يک مقاله جداگانه به اين موضوع بپردازم
منشا بوی دهان که تحت هر شرايطی آزار دهنده است عبارتند از:
1. بوی موادی که احتمالا در طی روز مصرف کرده باشيم از قبيل سير، پياز، الکل ، سيگار و......
2. بوی نامطبوع ناشی از بهداشت دهان و دندان ضعيف .....
3. بوی ناشی از حلق و لوزه ها و سينوس های فکی که در کل تحت نام مجاورات دهان و دندان از آنها ياد ميشود ....
4. بوی ناشی از بيماريهای سيستميک از قبيل آبسه های ريه ، ديابت ،ناراحتی های گوارشی و غيره
در يک ديد کلی بوی دهان حتما يک علتی دارد و اينطور نيست که بگوئيم دهان فلانی بد بو است و نميشود کاری کرد؟! دهان هر فردی با هر نژاد و مليتی در شرايط سالم نبايد بوئی داشته باشد .آگر بوئی مشاهده ميشود صد در صد علتی دارد که خارج از اين چهار موردی که ذکر شد نميتواند باشد. اين اصل مهمی است که خيلی به آن بی توجه هستند (علی رغم سادگی موضوع) مثلا من افراد زيادی را ديده ام که در مطب به من ميگويد ... دکتر هر کاری ميکنم بوی دهانم خوب نميشود؟! مواردی هم که ميشود علت بوی دهان را تشخيص داد و عملا نميشود کاری کرد بسيار نادر است و تنها در يک مورد که بيماران ديابتی آن هم بعضی از موارد ممکن است دهانشان بوی استون مانندی بدهد که عملا نميشود کاری کرد.... بقيه قابل درمان هستند و حداقل قابل کنترل ......
حال به توضيح چهار مورد بالا میپردازيم

بوی موادی که احتمالا در طی روز مصرف کرده باشيم
بوی مواد مصرفی با کاهش مصرف و يا عدم مصرف برطرف شده و اثر پايداری ندارد حتی افراد سيگاری هم بعد از اينکه مدتی از ترک سيگارشان گذشته باشد بدون اينکه احتياج به کار خاصی داشته باشد بوی بد آن بمرور از بين ميرود مواد تندی مثل سير غير از اينکه در محيط دهان خورده ريزه های آن باقی ميماند از طريق سيستم گوارشی هم برای مدتی باعث انتشار بو ميشود .جويدن آدامس و خوب مسواک زدن در کاهش بو موثر خواهد بود .
بوی نامطبوع ناشی از بهداشت دهان و دندان ضعيف
بوی ناشی از عدم رعايت بهداشت دهان و دندان شايعترين نوع بوی بد دهان ميباشد .بخوبی ميدانيد که محيط دهان پر از ميکروارگانيزم های مختلف است که به طور طبيعی در محيط دهان بدون ايجاد مشکل خاصی وجود دارند .... مصرف مواد غذائی اگر منجر به اين شود که خرده ريزه های اين مواد مصرفی در محيط دهان باقی بمانند اين ميکروارگانيسم ها شروع به تجزيه اين مواد کرده و حاصل آن محصولات گازدار مختلف است که بسته به نوع مواد تجزيه شده دارای بوهای متفاوت ميباشد .رسالت اصلی مسواک زدن و استفاده از نخ دندان اين است که محيط دهان را از هر نوع مواد باقی مانده پاک کرده و اين روند را مختل سازد ( روند تجزيه مواد باقی مانده) حال به هر علتی نتوانيم در تميز کردن اين محيط موفق شويم غير از مشکلات دندانی و لثه ای که ممکن است بوجود آيد از عوارض طبيعی آن بوی بد دهان خواهد بود . نواحی که من به تجربه دريافته ام که شکست در تميز کردن آنها منجر به بو گرفتن محيط دهان ميشود را برای شما مطرح ميکنم:

1- دندانهای پوسيده : پوسيدگی دندانها با توجه به اينکه ايجاد حفره هائی را در داخل دندان ايجاد ميکند عملا مانع تميزکردن اين محيط توسط مسواک گشته علاوه بر اينکه روند پوسيدگی را تسريع ميکند باعث ايجاد محيطی برای رشد ميروارگانيسم هاشده و غذا های مصرفی هم که در اين حفره ها باقی ميماند دست به دست هم داده و باعث بوی دهان ميشود .... اين پوسيدگی ها ممکن است از بين دندانها باشد و يا احتمالا در زير پرگردگی های قبلی بوجود آيد . و شما با ديد مستقيم نبينيد ..... لذا معاينه توسط دندانپزشک و متعاقب آن پر کردن دندانهای پوسيده در رفع بوی دهان موثر خواهد بود
2- انواع بيماری های لثه : لثه هائی که ملتهب و متورم هستند محيط مناسبی برای تجمغ غذائی و ميکروارگانيسم ها هستند .در ضمن در يک لثه بيمار پاکت هائی بين لثه و دندان ايجاد ميشود که از يک ميليمتر تا چندين ميليمتر ممکن است که عمق داشته باشد و عملا مسواک قدرت تميز کردن اين فضا ها را ندارد و همين امر باعث ايجاد محيط های مناسبی برای توليد گاز های نامطبوع که حاصل عملکرد ميکروارگانيسم ها بر روی غذا های باقی مانده است ميشود ...... درمان بيماری های لثه در هر حدی که باشد صددرصد در رفع اين بوها موثر خواهد بود ..... در بعضی بيماری های پيشرفته لثه خود لثه عفونی هم بوی شديدی دارد و ميکروبها شروع به تخريب لثه ميکنند که همراه با بوی تعفن شديد است

3- نواحی که تميز کردن آن با مسواک و نخ دندان مشکل است: اين نواحی عبارت است از:
· ناحيه ديواره پشتی دندان عقل که به خاطر دسترسی مشکل .....تميز کردن آن خوب صورت نميگيرد و حالت تهوع و نبودن فضای کافی برای رشد دندان عقل هم اين وضعيت را تشديد ميکند و همين ناحيه محلی برای تجمع ميکروبی ميگردد
· ناحيه سطح زبان بخصوص قسمت خلفی آن که پرز های درازتر و بزرگتری دارد و بعد از غذا خودن در اين نواهی خورده غذائی مانده متعفن شده و باعث بوی دهان ميگردد. مسواک زدن سطح زبان در رفع بوهائی که از اين ناحيه منشا گرفته خيلی موثر خواهد بود
· زير پر کردگی های نامناسب و پروتز های ثابتی که در دهان داريد: پروتز هائی که در دهان داريد از هر نوعی که باشد نحوه تميز کردن خاص خودش را دارد که حتما بايد از دندانپزشک خو بپرسيد .پروتز های ثابت هم تکنيک های خاصی را برای تميز کردن لازم دارد که عدم تميز بودن زير آن باعث گير غذائی و آغاز ايجاد بوهای نامطبوع است . اگر پروتز ثابت به طور مناسب ساخته نشود به طوری که غير قابل تميز کردن باشد با هيچ راهی نميشود آنها را تميز کرد و بايد تعويض کردد. پر کردگی های نامناسب بخصوص پر کردگی هائی که با آمالگام صورت گرفته و از ديواره دندان بيرون زده تر پر ميشود را هم نميشود با مسواک و نخ دندان تميز کرد و بايستی تعويض گردد .
در صورتی که تمامی اين مشکلات در محيط دهان و دندان رفع شده باشد ديگر امکان اينکه بوی دهان داشته باشيم نخواهد بود به شرطی که اين بو از ناحيه دهان و دندان باشد .....اکثرا افرادی که از بهداشت خوبی برخوردارند و لی باز از بوی دهان رنج ميبرند به مجاورات دهان که عبارت است از چين های مختلفی که در حلق وجود دارد لوزه ها ،سينوسهای فکی .غافل هستند.