سریال «شوخی کردم» ؛ سریال جدید «مهران مدیری»

نوشته سردبیر روزانه های سینمایی (نگاهش به سریال به نظرم منطقیه)
توزیع نخستین قسمت های مجموعه نمایشی “شوخی کردم” با بازتاب های متفاوتی روبرو بوده است. بخشی از این واکنش ها در شبکه های اجتماعی و برخی در وب سایت رسمی سریال انعکاس یافته است. تب اظهار نظر در این خصوص فعلاً بالا نرفته است و باید منتظر ماند تا شمار بیشتری از مخاطبان کار تازه مدیری را ببیند و آن را زیر ذره بین قرار دهند. در یک نگرش کلی عده ای با بخش های موسیقیایی کار راحت کنار نیامده و اجرای هر چند کوتاه قطعات را که عموماً انتخاب و اجرایی برگرفته از موسیقی غربی است، نپسندیده اند. در ادامه این یادداشت مروری اجمالی بر قسمت اول و دوم مجموعه خواهم داشت.
زنان معمولی
در ویدیوی پخش شده زنان بازیگر سهم و نقش پررنگ و برجسته ای ندارند. پس از تماشای مجموعه تیپ های موجود، اجرا و تیپ سازی متفاوتی از هیچیک از زنان از جمله خانم ها؛ اسکویی، بختیاری، رزاقی، امیر سلیمانی دیده نمی شود.
متن مجموعه
در بین مجموعه قطعات به نمایش درآمده بیش از نحوه اجرا و انتخاب بازیگر، متن آیتم نقش تعیین کننده ای دارد. انتخاب مضمون “دروغ” برای شروع سریال که رندانه با عنوان “خلاقیت” از آن یاد شده است، به عنوان یکی رذیله اخلاقی انتخاب خوبی به نظر می رسد. همانطور که قابل پیش بینی بود، تیم نویسندگان با کاستن از خطوط قرمز کاری، به طرح موضوع در دایره روابط فردی و خانوادگی بسنده نکرده و آن را به قلمرو مسائل اجتماعی و سیاسی امتداد داده اند. کاری که پیش از این در مجموعه خنده بازار، طنز نویسان آن نیز با شدت کمتری مورد توجه قرار دادند و آستانه تحمل مسئولان را محک زدند. اوج طنزهای سیاسی و اجتماعی “شوخی کردم” در آیتم های اخبار و گفتگو با یک مسئول امدادی و دیدار و گفتگوی یک خودرو ساز فرانسوی با همتای ایرانی اش جلوه گر است. البته اگر آیتم شوخی با مجلسیان برای پرهیز از حساسیت های احتمالی حذف نمی شد، ای بسا این نقطه عطف می توانست، بینندگان بیشتری را پای سریال بنشاند.
آیتم های برتر
در دو قسمت اول از حیث متن، انتخاب بازیگر و اجرا قسمت های بالنسبه جذاب تر عبارتند از: اخبار، بازجویی از یک زندانی خلاف کار، مطب روانشناس، دیدار و گفتگو با خودرو ساز و گفتگوی خبری.
بهترین بازیگران: جواد رضویان، مهران غفوریان
پلاتوها
پیش فرض مدیری آن است که بیننده تاب و تحمل شنیدن زیادی را ندارد. به همین خاطر پلاتوها را با سرعت و ریتمی تندتر از حد معمول اجرا می کند. اجرای مدیری در پلاتوها باری به هر جهت و رفع تکلیفی جلوه کرده و حاصل زحمات نویسندگان پلاتوها را کم ارج می کند. در مجموعه “شوخی کردم”اگر پلاتو کارکردی تعریف شده دارد و وجود آن ضروری احساس می شود، می توان به جای شتاب زدگی در اجرا به ایده های جایگزینی فکر کرد.

نگاهی به اولین قسمت مجموعه شوخی کردم
«خنده بازار» شوخی های مدیری را بیات کرد

خبرگزاری آنا: «شوخی کردم» پس از مجموعه های «قهوه تلخ»، «ویلای من» و «گنج مظفر» چهارمین حضور مهران مدیری در شبکه نمایش خانگی است اما آیا این مجموعه می تواند موفقیت این کارگردان در بازار پیچیده شبکه نمایش خانگی را تکرار کند؟
نسخه چاپی


به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، «مهران مدیری» از چهره هایی است که بیش از یک دهه در عرصه ساخت سریال های طنز تلویزیونی فعالیت داشته است. پس از توقف فعالیت این هنرمند در صدا و سیما، وی در شبکه نمایش خانگی با سریال «قهوه تلخ» حضور یافت و این حضور به دلیل تازگی آن، با استقبال خوبی از سوی مخاطبان مواجه شد.

«شوخی کردم» که قسمت اول آن این هفته توزیع شد، جدیدترین سریال مهران مدیری است. سریالی با حال و هوای سریال های آیتمی تلویزیون که سال ها قبل مدیری با ساخت آنها به شهرت رسید و بعدها این قالب توسط برنامه سازان قدیمی تکرار گردید.




البته مدیری در سریال جدید خود از نظر ساختار، به تقلید و دنباله روی از آیتم های پیشین بسنده نکرده و در خلق ساختاری جدید برای یک برنامه تلویزیونی و آیتمی، ابداع هایی را به کار گرفته است. «وله های موسیقیایی» بخشی از این ابداع است که طی آن به جای آنکه صرفا موسیقی پخش شود، صدا و تصویر نوازنده موسیقی نیز پخش می گردد. استفاده از بخش های کوتاه انیمیشنی نیز ویژگی دیگر این اثر است. مدیری در این برنامه نیز مانند دیگر ساخته هایش، خود محور ماجرا است و با پند و اندرزهای اخلاقی و نیز طرح نکاتی در فواصل میان آیتم ها، با مخاطب گفت و گو می کند و این مساله دقیقا به یکی از ضعف های این اثر تبدیل و آن را از یک اثر هنری که «غیر مستقیم گویی» می تواند ویژگی اصلی اش باشد دور کرده و گاهی به اثری مستقیم گو تبدیل می نماید.

دیر آمدی ای نگارِ سرمست!

اما آیا این ساختار برنامه سازی می تواند ذائقه مخاطبی که در شبکه نمایش خانگی به دنبال اثری متفاوت با تلویزیون است را برآورده کند؟ پاسخ این سوال «خیر» است. مهران مدیری کمی دیر به فکر ساخت یک مجموعه آیتمی افتاده و درست در زمانی که مخاطب علاقمند به چنین اثری از تماشای آثاری مانند «خنده بازار» اشباع شده، اثری را روانه شبکه نمایش خانگی کرده که در بهترین حالت از نظر ساختاری تقلیدی از ساختار خنده بازار است. ساختاری که حتی سازندگان مجموعه خنده بازار نیز آن را رها کرده و حاضر به تکرار آن نیستند. اینجاست که شعر «دیر آمدی ای نگارِ سرمست» معنا پیدا می کند! شاید به همین دلیل سازنده مجموعه «شوخی کردم»، نقطه ثقل مجموعه را بر روی محتوا گذاشته است.

«شوخی کردم» از نظر بسط، گسترش و پرداخت یک ایده اثر قابل تاملی است و برخی آیتم های آن رنگ و بو و ردپایی از هنرمندی های سابق مهران مدیری را با خود دارد. قرار است در هر قسمت از این مجموعه، یک موضوع مطرح شود و آیتم های طنز آن مجموعه به آن موضوع اختصاص یابد.

دروغ گوهای خلاق

موضوع اولین قسمت از مجموعه «شوخی کردم» خلاقیت و درغگویی است و این مضمون در قالب چندین اثر نمایشی به خوبی پرداخت شده است. برخی آیتم های این برنامه جذاب و تماشایی است و برخی ضعیف و سطحی. مشکل اصلی هم این است که تعداد آیتم های جذاب اندک و تعداد آیتم هایی که حتی برای پنج دقیقه نیز تحمل آن سخت است؛ زیاد است. اولین آیتم نمایشی که در آن مهران غفوریان نقش یکی از انسان های نخستین را ایفاء می کند، یکی از همان آیتم های غیر جذاب و تکراری است و از شدت به کارگیری در تلویزیون، به یک کلیشه آشنا تبدیل شده است.

در آیتم بعدی «محمد رضا هدایتی» را می بینیم که با لهجه خاص سریال های شب های برره، پاروچین و... سخن می گوید و این آیتم را خالی از هرنوع خلاقیتی می کند. اما آیتم خبرها که مدیری خود نیز در آن حضور دارد، جذاب و تماشایی است. این بخش هم از نظر فیلم نامه و هم از نظر اجرا جذاب است و به نوعی می توان آن را نقطه کلیدی این مجموعه دانست. مجموعه ای که با در نظر گرفتن شرایط سیاسی جدید حاکم بر جامعه امکان ساخت و عرضه پیدا کرده و به همین دلیل به هنرمندی مانند مهران مدیری این امکان را می دهد تا در قالب آیتم های مختلف، پدیده ای به نام «دروغ» را به نقد بکشد که تا چندی پیش، یک مفهوم سیاسی بود و پرداختن بیش از حد و هنرمندانه به آن در دایره خط قرمزهای هنری قرار می گرفت. در آیتم اخبار، مخاطب با اغراقی عجیب مواجه است که در آن به جای آنکه ایرانی ها علاقمند به مهاجرت به استرالیا نشان داده شوند، استرالیایی ها در نقطه ای فرض شده اند که علاقمند به سکونت در ایران هستند و حالا هر از چند گاهی کشتی آنها در آب های نیلگون خلیج فارس غرق می شود!

سازندگان اثر از قابلیت «طرح دروغ های شاخدار و عجیب» در آیتم های دیگر هم استفاده کرده اند و هرجا چنین فرمولی به کار گرفته شده، نتیجه خوبی حاصل شده است. مثلا در جایی که «مهران غفوریان» زندانی است، بیننده با فرد کلاهبرداری مواجه است که برای هرکار خلاف خود استدلال دارد، توقع دارد خیلی زود آزاد شود و حتی زمانی که موفق به تلکه کردن بازپرس خود نمی شود هم از لیوان آب موجود روی میز ـ به عنوان تنها گزینه قابل سوء استفاده ـ نمی گذرد.

آیتم های گفت و گو با یک مسوول سینمایی و گفت و گو با با یک مقام مسوول درخصوص زلزله ـ با بازی جواد رضویان ـ هم با به کارگیری این شیوه اغراق آمیز، تماشایی از کار درآمده اند اما آیتمی که مدیری در آن با استاد اللهی قمشه ای شوخی می کند، بی مزه و نامناسب است و بسیار دچار زیاده گویی شده است. این مشکل بی مزه گی در آیتم «سالی تاک» نیز هست و برخلاف این بخش ها، آیتم «آگهی ازدواج فریده هوشیار» به جهت ایجاز آن بسیار خوب از کار درآمده است.

در ادامه مجموعه اول، مدیری به شدت دچار شعار زدگی می شود که اوج آن بخش مربوط به «فیس بوک» است.

پناه آوردن از تلویزیون به شبکه نمایش خانگی

هنرمندانی مانند «مهران مدیری» برای فعالیت در شبکه نمایش خانگی خلق نشده اند و حضور آنها در این عرصه صرفا حاصل عدم وجود زمینه مناسب کاری برای آنها در شبکه های تلویزیونی است. به عبارتی آنها از تلویزیون به شبکه نمایش خانگی پناه آورده اند و حالا کاری که در تلویزیون امکان انجام آن ندارند را در این عرصه تجربه می کنند اما قالب و چهارچوب، همان چهارچوب تلویزیونی است. از تیپ سازی گرفته تا ضبط برنامه در فضای داخلی و بسته که ویژگی رایج چنین برنامه هایی است. البته مدیری در برخی آیتم ها به سراغ فضاهای آزاد هم رفته و برخی قسمت های نمایشی را در فضای باز ضبط کرده است. او تاکنون تجربه ساخت دو اثر سریالی را داشته و روی آوردن او به قطعات نمایشی کوتاه، شاید به دلیل تصورش از مخاطبی باشد که امروز بیش از هر دوره ای عجله دارد و کم حوصله است. چنین مخاطبی می تواند مجموعه ای مانند شوخی کردم را بر روی تلفن همراه و تبلت خود نیز تماشا کند و شاید همین دسترسی ساده و راحت الحلقوم بودن را بتوان یکی از مزیت های این اثر دانست اما واقعیت تلخ ماجرا این است که پخش چند ساله مجموعه خنده بازار، جایی برای درخشش سریال «شوخی کردم» باقی نگذاشته است و اگر اشاره ها و کنایه های سیاسی صریح مجموعه را حذف کنیم، شوخی کردم برای مخاطبی که قرار است برای هر قسمت از این مجموعه سه هزار تومان پول پرداخت کند؛ چیزی برای عرضه ندارد.

به نظرم مدیری با این وضعیت و با این نویسنده ها و بدون هیچ خلاقیت جدید بهتره که برنامه ای نسازه تا اون خاطرات خوب ما از بین نره.

این که مدیری طی یکی دو سال آینده واسه تلویزیون کار خواهد ساخت اجتناب ناپذیره ولی الان به خاطر شهرتش تو حصار محافظه کاری ش گیر کرده و حتی اون جسارت خنده بازاری ها رو تو شوخی های سیاسی نداره.
بعضی از تیم نویسندگی مدیری بعضا در روزنامه های اصلاح طلب ستون های طنز سیاسی می نویسن که اتفاقا اگه دقت کنین می بینین که تعدادی از آیتم ها رادیویی ه و اگه چشماتون رو ببندین و فقط صدا رو گوش بدین چیز خاصی رو از دست نمی دین. انگار دارین همون ستون روزنامه رو می خونی. حالا بعضیا بیان بگن این جا منظورش این بود و اون جا می خواست فلانی رو مسخره کنه. خب آخرش چی؟! رسانه های تصویری عرصه رقابته. سه تومن پولی نیست ولی باید چیزی رو که تماشا می کنی ارزشش رو داشته باشه.
مدیری قبل تر تو تلویزیون با ببخشید شما این نوع طنز رو به نوعی امتحان کرده ... تقریبا موفق هم بود. ولی حداقل الان اگه بخواد با اون شیوه پیش بره بعید می دونم موفق بشه. هر چند واسه قضاوت زوده ولی این مثل تلویزیون نیست که مدیری بخواد آزمون و خطا کنه و با بازخوردها جلو بره.

اقا اون هایی که هنوز این مجموعه رو تهیه نکردن فقط بهشون در همین حد بگم که ارزش دانلود هم نداره!

واقعا برگشتن به سال 73 و ساعت خوش الان جواب میده؟ چند وقت پیش داشتم چند تا قسمت ساعت خوش و میدیدم با خودم گفتم اون موقع ها چقدر میخندیدیم ولی الان چقدر یکنواخت و تکراریه و لوسه. در کمال تعجب دیدم شوخی کردم دوباره برگشته به همون ساعت خوش! به نظرم دیدگاه مهران مدیری بیشتر تجاری شده! خیلی دردناکه دیدن افول این هنرمند. در کل قسمت یک و دو در حد فاجعه بود! البته بخش هایی هم داشت که جالب بود مثل زلزله یا اخبار ولی باز به شدت حس تکراری و تو ذوق زدن به آدم دست میداد! گفتیم حالا با این همه بازیگر و مخصوصا برگشتن شفیعی جم چه شود! نگو شفیعی جم قرار بوده برگرده و جغد بشه واسه ما! یاد شخصیت های تکرار نشدنی و فوق العاده شفیعی جم در کار های زیبا و قدیمی مدیری بخیر!

دوستان ولی بنظرم برای سری اول بد نبود! البته خوب هم نبود! امیدوارم در قسمتهای بعدی بهتر بشه

بنظرم تنها آیتمی که ارزش دیدن داشت همین یکی بود. بقیه که...

هرچند اول کاره و یکم زوده واسه انتقاد از کل مجموعه.

  محتوای مخفی: آیتم 

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

قیافه بنفشه خواه که برای برنامه 90 مصاحبه میکرد خیلی خنده ار بود.:n09: قسمت اخبار هم خوب بود ولی بقیش کپی و مسخره بازی بود. :n22:

خود مدیری با ساختن اون برنامه شوخی با مجری های اون ور ابی نشون داد ایتم سازی هنوز هم میتونه جواب بده
خداییش اون تک قسمت اینقدر عالی کار شده بود که هنوز هم تو سیستم خود ومن و خیلی ها هست و هنوز هم بعد مدت ها با دیدنش ادم کلی میخنده

هم تو اون تک قسمت هم تو این مجموعه اول شوخی کردم اوجه کار مربوط به بازی سیامک انصاری بود که هر دو جا خداییش عالی بازی کرده بود