-
جزیره ها
جزيرهٔ ابوموسى، ابوموسى
جنوبىترين جزيرهٔ ايرانى آبهاى خليجفارس، جزيرهٔ ابوموسى است. اين جزيره در ۲۲۲ کيلومترى بندرعباس و همچنين در ۷۵ کيلومترى بندر لنگه واقع شده است. جزيرهٔ ابوموسى يکى از چهارده جزيرهٔ استان هرمزگان است که بيشترين فاصله از سواحل ايرانى خليجفارس را دارد و طول و عرض آن در حدود ۴/۵ کيلومتر است. شهر ابوموسى مرکز شهرستان ابوموسى مىباشد. ارتفاع آن از سطح دريا ۴۶ متر و مساحت آن ۲/۲ کيلومترمربع است. جزيرهٔ ابوموسى نزديکترين پهنهٔ خشکى از خاک ايران به خط استوا است که آب و هواى مرطوب و گرمترى دارد. اين جزيره فاقد آب و اراضى مناسب کشاورزى است؛ ولى کشت و زرع محدودى در آن صورت مىگيرد و بيشتر مردم بومى محل به صيد ماهى اشتغال دارند. اين جزيره يکى از مراکز صدور نفت خام کشور است که با ظرفيتى قابل توجه فعاليت مىکند. وسعت شهرستان ابوموسى ۶۸/۸ کيلومترمربع است که مشتمل بر جزاير ابوموسى (با ۱۲ کيلومترمربع)، جزيرهٔ تنب بزرگ (با ۱۰/۳ کيلومترمربع)، تنب کوچک ( با ۱/۵ کيلومترمربع)، سيرى (با ۱۷/۳ کيلومترمربع)، فرور بزرگ (با ۲۶/۲ کيلومترمربع) و فرور کوچک (با ۱/۵ کيلومترمربع) مىباشد.
جزيرهٔ آرزو، درياچه اروميه، بناب
اين جزيرهٔ نيمه جنگلى با مساحتى حدود ۵۴۲ هکتار در غرب جزيره کبودان قرار گرفته است و ۱۲۷۰ متر از سطح دريا ارتفاع دارد. اين جزيره نيز پذيراى پرندگانى نظير فلامينگو، کاکايى و غاز است.
جزيرهٔ آرزو، كبودان، اروميه
اين جزيرهٔ نيمهجنگلى که در غرب کبودان قرار گرفته و ۵۴۲ هکتار مساحت دارد، پذيراى پرندگانى نظير فلامينگو، پليکان، کاکايى و غاز است .
-
جزاير اسپير، بندر گلمانخانه، اروميه
اين جزيره در غرب کبودان و در ۲۷ کيلومترى بندر گلمانخانه واقع است و ۱۱۵۱ هکتار وسعت دارد. اين جزيره همه ساله پذيراى پرندگانى همچون فلامينگو، پليکانها، کاکايىها و غازهاست. امکانات و تأسيسات جزيره محدود به يک اسکله مىباشد. جزاير کبودان، اشک، اسپير، آرزو و جزاير نه گانه از امکانات مناسب براى شنا و ورزشهاى آبى برخوردار است. در ضمن در جزيرهٔ اسپير اسکلهاى نيز براى پهلو گرفتن قايقها وجود دارد.
جزيرهٔ اسپير، درياچه اروميه، بناب
اين جزيره با مساحتى معادل ۱۱۵۱ هکتار در غرب کبودان و ۲۷ کيلومترى بندر گلمانخانه واقع شده است. ارتفاع آن از سطح دريا ۱۲۷۰ متر است و همه ساله پذيراى پرندگانى چون فلامينگوها، پليکانها، کاکايىها و غازهاست. امکانات و تأسيسات جزيره محدود به يک اسکلهٔ کوچک است.
جزيرهٔ اسلامى، درياچه اروميه
جزيرهٔ اسلامى در ساحل شرقى درياچهٔ اروميه است. توان بسيار بالاى زيستگاهى حياتوحش و مرتبط با پارک ملى اين جزيره، درياچهٔ اروميه را از اهميت زيست محيطى ويژهاى برخوردار کرده است.
-
جزيرهٔ اسلامى (شاهى)، تبريز
جزيرهٔ اسلامى تنها جزيره مسکونى و آباد درياچهٔ اروميه است که در اثر کمى بارندگى و تبخير آب درياچه در تابستان به صورت شبهجزيره در مىآيد و روستاييان اين جزيره از راه خشکى به تبريز، آذرشهر، گوگان و شبستر رفت و آمد مىکنند. در حال حاضر يک رشته جادهٔ خاکى فرعى از جاده آسفالته تبريز - آذرشهر از کنار ايستگاه دامپرورى خاصبان به سوى جزيره کشيده شده است. طول جزيره ۲۴ و عرضا آن ۱۵ کيومتر است. وجود اين جزيره سرسبز و خرم با آب شيرين و گوارا (جزيره ۵۴ چشمه دارد) در دريايى شور و تلخ از عجايب و بدايع طبيعت و خلقت است. پرندگانى مانند پليکان، آنقوت، فلامينگو و ساير پرندگان مهاجر در قسمتهاى باتلاقى جزيره و سواحل نيزارى آن زندگى مىکنند. در جزيره اسلامى هفت روستا به اسامى سراى، آقگنبد، گميچى، تيمورلو، قبچاق، بوراچارلو و بهرامآباد (ورالو) با حدود ۸ هزار نفر جمعيت وجود دارد. شغل عمدهٔ مردم آن، کشاورزى، گلهدارى، باغدارى و کار در کشتىهاى درياچه است. محصولات عمدهٔ جزيره را غلات، حبوبات، صيفىجات و خشکبار تشکيل مىدهند. در اين جزيره بنادر آقگنبد و گميچى براى پهلو گرفتن کشتىهاى باربرى و مسافربرى در مسير شرفخانه به گلمانخانه اسکله دارند. در حال حاضر از دو سوى جزيرهٔ اسلامى و اروميه بزرگراه شهيد کلانترى در دست ساختمان است؛ از طريق اين بزرگراه، دو استان آذربايجان شرقى و غربى به هم مربوط خواهند شد. از نظر تقسيمات کشورى جزيرهٔ اسلامى تابع شهرستان شبستر است.
جزيرهٔ اشك، بندر گلمانخانه، كبودان، اروميه
اين جزيره در قسمت جنوبى کبودان، در ۴۰ کيلومترى بندر گلمانخانه قرار دارد و وسعت آن معادل ۲۱۱۵ هکتار است. اين جزيره يک چشمهٔ آب شيرين دارد و يکى از جالبترين زيستگاههاى پرندگان بومى و مهاجر از جمله فلامينگو و تنجه به حساب مىآيد. جزيرهٔ اشک از نظر پوشش گياهى شبيه جزيرهٔ کبودان است و گوزن زرد ايرانى که يکى از نادرترين گوزنهاى جهان است در آن زندگى مىکند.
جزيرهٔ اشك، درياچه اروميه، بناب
اين جزيره در قسمت جنوبى کبودان، در ۴۰ کيلومترى بندر گلمانخانه قرار دارد. داراى وسعتى معادل ۲۱۱۵ هکتار و ارتفاعى در حدود ۱۲۷۰ متر از سطح درياست. اين جزيره يک چشمه آب شيرين دارد و يکى از جالبترين زيستگاههاى پرندگان بومى و مهاجر از جمله فلامينگو و تنجه است. از نظر پوشش گياهى شبيه جزيره کبودان است. گوزن زرد ايرانى نيز در آن زندگى مىکند.
-
جزيرهٔ امالكرم و نخيلو، بوشهر
اين دو جزيره خالى از سکنه در حدود ناحيهٔ بردخون در سواحل جنوبى استان بوشهر و در فاصلهٔ کمى نسبت به يکديگر قرار گرفتهاند. جزيرهٔ نخيلو در حال حاضر بيش از هر چيز محل زيست لاکپشتان خليجفارس است و از اين نظر اهميت زيست محيطى قابلتوجهى دارد.
جزيرهٔ تنب بزرگ، قشم
اين جزيره در فاصلهٔ ۱۴ مايل دريايى از جنوب غربى جزيرهٔ قشم، در فاصلهٔ ۹۷ مايل دريايى از بندرعباس و در فاصلهٔ ۲۷ مايل دريايى از شمال شرقى ابوموسى واقع شده است. طول و عرض آن ۳/۹ در ۳/۷۵ کيلومتر، و مساحت آن ۱۰/۳ کيلومترمربع مىباشد. مرتفعترين نقطهٔ جزيرهٔ تنب ۵۳ متر از سطح دريا ارتفاع دارد. در قسمتهاى جنوب غربى اين جزيره و در نزديکى سواحل آن، خانههاى مسکونى از راه چندين خيابان و جاده به هم پيوستهاند. اين جزيره داراى موجشکن و لنگرگاه است. مردم بومى اين جزيره از صيد ماهى و مرواريد امرار معاش مىکنند. در اين جزيره معدن خاک سرخ نيز وجود دارد.
جزيرهٔ تنب كوچك، قشم
اين جزيرهٔ مثلث شکل در ۶ ميلى غرب جزيرهٔ تنب بزرگ قرار دارد. فاصلهٔ آن تا مرکز استان، از طريق دريا، حدود ۱۰۵ مايل دريايى مىباشد. بزرگترين قطر جزيره ۱/۹ کيلومتر و مساحت آن حدود ۲ کيلومتر مربع است. اين جزيره غيرمسکونى است و مرتفعترين نقطهٔ آن از سطح دريا، ۲۱ متر ارتفاع دارد.
-
جزيرهٔ خارك، بوشهر
اين جزيره در فاصلهٔ ۵۷ کيلومترى شمال غربى بوشهر و ۳۸ کيلومترى بندر گناوه قرار دارد. طول تقريبى آن ۸ کيلومتر و عرض آن ۴ تا ۵ کيلومتر و جزيرهاى مرجانى است. جزيرهٔ خارک به واسطهٔ سواحل عميق براى ايجاد لنگرگاه از مزيتهاى نسبى ويژهاى بهرهمند است. امروزه کارشناسان اين جزيره را به عنوان مرکز تأسيسات عظيم نفت برگزيدهاند. حزيرهٔ خارک عملاً زمين بارورى ندارد. بيشتر سطح جزيره را قشر سنگى از جنس مرجان پوشانيده است. با اين حال خرما، موز و مرکبات به مقدار کم کشت مىشود و درختان کُنار و ليل در اين جزيره به فراوانى يافت مىشود. جزيرهٔ خارک يکى از بخشهاى شهرستان بوشهر است و طبق آمار اخير بيش از ده هزار نفر جمعيت دارد. از مشاغل مهم مردم اين جزيره صيد ماهى و کار در تأسيسات نفتى و معدن سنگ است. اين جزيره از مناطق بسيار قديمى استان است که آثار تاريخى متعددى دارد.
جزيرهٔ خاركو، بوشهر
اين جزيره در شمال شرقى جزيرهٔ خارک قرار دارد. در اين جزيره نيز تأسيسات عظيمى جهت بارگيرى نفت خام ايجاد شده است و اهميت اقتصادى، نظامى و تدارکاتى خاصى دارد.
جزيرهٔ سيرى، ابوموسى
اين جزيره در قلب آبهاى خليج فارس قرار دارد. فاصله آن تا مرکز شهرستان ابوموسى که در قسمت شرقى جزيرهٔ سيرى واقع شده، در حدود ۲۷ کيلومتر است. همچنين فاصلهٔ دريايى آن تا مرکز استان، در حدود ۱۵۲ مايل دريايى است. وسعت جزيرهٔ سيرى ۱۷/۳ کيلومترمربع مىباشد. اين جزيره فاقد پستى و بلندى بوده، و نسبتاً مسطح است. مرتفعترين نقطهٔ آن ۲۴ متر از سطح دريا ارتفاع دارد و بزرگترين ابعاد طولى و عرضى جزيره، ۶/۱ و ۴/۶ کيلومتر است. در قسمتهاى شمالى و نزديک سواحل جزيره، مناطق مسکونى همراه با ساير تأسيسات جاى گرفتهاند. اهالى بومى جزيره از طريق ماهيگيرى و صيد ميگو و کشاورزى محدود، زندگى و امرار معاش مىکنند و همچنين عدهاى از مردم جزيره در تأسيسات نفتى کار مىکنند. در اين جزيره تعداد قابل توجهى نخل خرما به طور پراکنده وجود دارد که محصول آن فقط مصرف محلى دارد. اين منطقه پوشش گياهى فقيرى دارد. در اين جزيره معدن خاک سرخ نيز موجود است.
-
جزيرهٔ شتور، بندرلنگه
جزيرهٔ شتور در فاصلهٔ حدود ۱/۵ کيلومترى جنوب شرقى جزيرهٔ لاوان قرار دارد. طول جزيره ۱/۷ کيلومتر و عرض آن ۸۰۰ متر است. جزيرهٔ شتور غيرمسکونى است و هيچگونه فعاليتى در آن ديده نمىشود. اين جزيره از باارزشترين و مهمترين پناهگاههاى حياتوحش (پرندگان، لاکپشتهاى دريايى، ماهىها و دلفينها) در خليجفارس است و جزءِ مناطق حفاظت شدهٔ کشور مىباشد.
جزيرهٔ عباسك، بوشهر
اين جزيره بين بندر بوشهر و جزيرهٔ شيف قرار دارد و خالى از سکنه است.
جزيرهٔ فرور بزرگ، ابوموسى
يکى ديگر از جزاير قلمرو استان هرمزگان، جزيره فرور بزرگ است که در فاصلهٔ ۳۶ ميلى شهر ابوموسى، و در فاصلهٔ حدود ۱۴۱ ميلى از بندرعباس قرار دارد. بزرگترين ابعاد طولى و عرضى جزيره ۷/۵ و ۴/۵ کيلومتر مىباشد. فاصلهٔ آن تا نزديکترين نقطهٔ سواحل ايران، در حدود ۲۰ کيلومتر و مساحت آن ۲۶/۲ کيلومترمربع و ارتفاع بلندترين نقطهٔ آن از سطح دريا ۱۴۵ متر است. سطح جزيره از تپهماهورهاى کوچک تشکيل شده است. اين جزيره بر روى يکى از کمربندهاى زلزلهخيز جهان قرار دارد. رنگ آب در نزديکى جزيره سياه است. جزيره شيبهاى تند و پرتگاههايى دارد که گاهى ارتفاع آنها از ۱۰ متر بيشتر است. بقاياى ساختمانهاى مخروبه و اراضى کشاورزى باير و چاههاى آب نشانهٔ مسکونى بودن جزيره در زمانهاى گذشته است؛ ولى در حال حاضر، جزيره غيرمسکونى است و تنها تعدادى مأمور دولتى در آن حضور دارند. در آبهاى اين جزيره ماهى فراوان وجود دارد و به همين خاطر صيادان در اطراف آن فعاليت زيادى دارند. از کانسارهاى مهمى که در اين جزيره وجود دارد، معدن آهن است که از يک لايهٔ رسوبى تشکيل شده و ذخيرهٔ آن حدود ۰۰۰‚۵۰۰ تن برآورد شده است. در اين جزيره يک چراغ دريايى نيز وجود دارد. جزيرهٔ فرور بزرگ يکى از کانونهاى زيست حياتوحش است و تعداد بىشمارى از پرندگان از قبيل : عقاب ماهيگير، طوطى، چکچک، قمرى خانگى، چکاوک کاکلى، پرستو، بلبل خرما، چاخلق، هدهد، دمجنبانک زرد، دو سرخ معمولى، چکچک سرسياه، زنبورخور معمولى، ياکريم و غيره، همچنين پستاندارانى از قبيل جبير و جانورانى همچون يک نوع خارپشت، مارمولک، مار جعفرى و عقرب در آن زندگى مىکنند .
-
. جزيرهٔ فرور كوچك، ابوموسى
اين جزيره در قسمت شمال غربى جزيرهٔ ابوموسى واقع شده است و حدود ۳۶ مايل دريايى تا شهر ابوموسى و ۱۴۹ مايل دريايى تا بندرعباس فاصله دارد. مساحت اين جزيره ۱/۵ کيلومتر مربع و بلندى مرتفعترين نقطهٔ آن از سطح دريا ۳۶ متر است. بزرگترين ابعاد طولى و عرضى جزيره، ۱/۴ در ۱/۱ کيلومتر مىباشد. جزيرهٔ فرور کوچک و سواحل آن، به علت موقعيت اقليمى و استقرار در مسير مهاجرت پرندگان دريايى، زيستگاه گونههاى متنوع پرندگان مهاجر و بومى است. اين جزيره غيرمسکونى مىباشد.
جزيرهٔ قشم، قشم
جزيرهٔ قشم بزرگترين جزيرهٔ ايران است که در شمال غربى تنگهٔ هرمز قرار دارد. طول آن ۱۱۵ کيلومتر و عرض آن از ۱۰ تا ۳۵ کيلومتر متغير است. شهر قشم - مرکز اين جزيره - در شمال شرقى جزيره واقع شده و وسعت آن ۳ کيلومترمربع و ارتفاع آن از سطح دريا ۱۰ متر است. بندرعباس با ۱۲ مايل دريايى فاصله، نزديکترين شهر به قشم است. قشم تا تهران ۱۳۵۳ کيلومتر فاصله دارد که ۱۲ مايل آن راه آبى و بقيه از طريق خشکى است. يک فصل گرم و مرطوب و طولانى و يک فصل کوتاه و معتدل، از ويژگىهاى آب و هوايى جزيرهٔ قشم است. شهر قشم در حال حاضر به شکل نيمدايرهاى در گوشهٔ شمال شرقى جزيره با بافت سنتى و نخلستانهاى انبوه و با مناظر طبيعى بسيار زيبايى قرار گرفته است. معمارى سنتيِ سازگار با شرايط اقليمى و بادگيرهاى بلند و قديمى خانههاى مسکونى آن، نماى اصلى شهر را به وجود آوردهاند. صخرههاى سواحل بندر قشم که محل تجمع خرچنگهاى دريايىاند، از نقاط بسيار ديدنى آن به شمار مىروند (معمولاً در بعدازظهرها خرچنگها به سواحل بندر قشم پناه مىآورند). يکى از نقاط بسيار ديدنى جزيره، جنگلهاى حرا است که بين شمال جزيره تا بندر خمير را فرا گرفته و منظرهٔ بسيار جالبى را در ميان دريا پديد آورده است. جنگلهاى حرا در بين بندر خمير و در اطراف جزيرهٔ قشم در سطح وسيعى پراکنده شدهاند که بخشى از آن (حدود ۳۵۰۰ هکتار) در محدودهٔ قشم قرار گرفته است. نام علمى درختان جنگلهاى حرا به افتخار دانشمند مشهور ايران - ابوعلىسينا - که آن را حرا ناميده است، نامگذارى شده است. درختان حرا با قطر ۳۰ سانتىمتر و ارتفاع ۴ متر از ميان آبهاى خليج فارس سر بر آوردهاند و سبب جلب پرندگان مهاجر و بومى شده و گروهى از پرندگان هم در ميان آنها و آشيانه ساختهاند. درخت حرا هميشه سرسبز و زيباست. هرچه سرشاخههاى درخت حرا را قطع کنند، رشد بهترى مىکند و سرسبزتر مىشود. جنگل حرا به طور دائم در معرض جزر و مد منظم آب دريا قرار دارد؛ به طورى که در زمان جزر درختان و بستر لجنى آن از آب بيرون مىماند و به صورت جزايرى پراکنده نمايان مىشوند و در موقع مد، تمامى جنگل زير آب رفته و ناپديد مىشود. اصولاً اين درختچهها در مکانهايى مىرويند که در مواقع مد دريا به زير آب بروند. در نقاط مرتفعتر اثرى از اين گونه گياهان مشاهده نمىشود. جزيرهٔ قشم دومين بندر آزاد تجارى ايران است و همين ويژگى، اهميت توريستى آن را دو چندان ساخته است. به عبارت ديگر، سفر به جزيرهٔ قشم صرفنظر از استفادههاى گوناگون، مانند بازديد از آثار تاريخى و استفاده از سواحل خليجفارس، از نظر اقتصادى نيز مقرون به صرفه است و هزينههاى گمرکى و مقررات دست و پاگير تجارى شامل آن نمىشود.
جزيرهٔ قويون داغى (كبودان)، عجب شير، بناب
جزيرهٔ قويون داغى يکى از بزرگترين و زيباترين جزاير مسکونى درياچهٔ اروميه است که در فاصله ۱۲ کيلومترى بندر رحمانلو در قسمت جنوب شرقى درياچه اروميه قرار گرفته است. طول جزيره ۹ کيلومتر، عرض آن ۴ کيلومتر و مساحت آن ۳۱۷۵ هکتار است و از سطح درياى آزاد ۱۵۲۱ متر ارتفاع دارد. جزيرهٔ قويون داغى زيستگاه قوچ و ميش ارمنى و گوزن زرد ايرانى است. اين گوزن يکى از نادرترين گونههاى گوزن جهان است. قويون داغى تنها جزيرهٔ درياچهٔ اروميه است که در تمام سال داراى آب شيرين است. آب شيرين جزيره براى مصرف حيوانات وحشى از دو چشمهاى که در جنوب آن قرار دارد تأمين مىشود. هر قسمت جزيره، زيبايى دلپذيرى دارد. وجود پرندگان بزرگى چون عقاب طلايى و لاشخور مصرى نيز دخالت خاصى به آن داده است. از ديگر پرندگان اين جزيره مىتوان به مرغ کفل سفيد، مرغ سنگ، پرى شاهرخ، سبزه قبا، کاکايى، هدهد، کبک و پرندگان آبزى چون فلامينگو، آنقوت نوک قرمز و بعضى از انواع مرغابى اشاره کرد. فلامينگوها، گوشهٔ شمال غربى جزيره، آبهاى ميان قويونداغى و جزاير آرزو و اسپير را انتخاب کردهاند که منطقهٔ نسبتاً آرامى است؛ غذاى اصلى آنها انواع جلبکها و سختپوستان موجود در آب درياچه به نام آرتمياسالينا است. قوچ و ميشهاى جزيره از سال ۱۳۴۰ تحت حفاظت قرار دارند و تعداد آنها امروزه به بيش از ۳۵۰۰ رأس رسيده است. بهترين زيستگاههاى قوچ و ميش ارمنى و گوزن زرد ايرانى در جزيرهٔ کبودان عبارتاند از : قوچ درهسى، جن درهسى، گوله درهسى، حسنآقا درهسى، زرزا، شکارگاه، قرهداغ بزرگ و کوچک که تمامى قوچها و ميشها در اين مناطق زندگى مىکنند. اين مجموعه از طرف يونسکو به عنوان يکى از ۵۹ منطقهٔ حفاظت شده که داراى گونههاى کمياب گياهى و حيوانى است به ثبت رسيده است.
-
جزيرهٔ كبودان، اروميه (درياچه اروميه)
يکى از بزرگترين جزاير درياچهٔ اروميه جزيرهٔ کبودان است که يک چشمه و يک قنات کوچک دارد. قسمت اعظم پوشش گياهى آن را علفهاى کوتاه، درختان پستهٔ وحشى، سرو کوهى، بادام وحشى، شيرخشت و گوجهفرنگى تشکيل مىدهد. اين جزيره در شرق اروميه با وسعت ۳۱۷۵ هکتار و در ارتفاع ۱۵۲۱ مترى قرار دارد. نوع ساحل آن سنگى و ماسهاى است و براى شنا و ورزشهاى آبى امکانات مناسبى دارد.
در جزيرهٔ کبودان هزاران حيوان از انواع مختلف زيست مىکنند که عمدهترين آنها قوچ و ميش مىباشد. تعداد اين حيوانات در حدود ۳۵۰۰ رأس است و اخيراً از سوى سازمان محيط زيست جهت تعادل لازم حياتوحش تعدادى پلنگ نر و ماده به جمع حيوانات آن اضافه شده است.
جزيرهٔ كيش، بندرعباس
اين جزيرهٔ بيضى شکل با مساحت ۸۹/۷ کيلومترمربع و با طول ۱۵/۶ و عرض ۷ کيلومتر، در جنوب غربى بندرعباس و در ميان آبهاى نيلگون خليجفارس واقع شده است. فاصلهٔ دريايى اين جزيره تا بندر لنگه ۵۰ مايل دريايى است. جزيرهٔ کيش از نظر محيط زيست طبيعى، يکى از بکرترين مناطق خليجفارس است. استعدادهاى طبيعى و موقعيت جغرافيايى ويژهٔ آن زمينهٔ بهرهبردارى جهانگردى و تجارى از آن را در حد قابل توجهى فراهم ساخته است. سواحل کمنظير اين جزيرهٔ مرجانى، نه تنها در فصول گوناگون سال، بلکه در طول يک روز، در ساعات مختلف جلوههاى بديع و گونهگون و بسيار زيبايى از طبيعت را به تماشا مىگذارند. سواحل کيش در شرق و شمال شرقى و جنوب از زيباترين سواحل جهان است. در سواحل جنوب غربى آن زيباترين منظرهٔ غروب خورشيد را مىتوان ديد. از جمله نقاط ديدنى جزيرهٔ کيش آکواريوم بزرگ آن است که در گوشهٔ شرقى جزيره، با معمارى زيبا قرار دارد و گونههاى مختلف ماهيان و آبزيان اطراف جزيره در آن به تماشا گذارده شده است. قريب ۷۰ نوع ماهىهاى تزئينى در اين آکواريوم وجود دارد که از نظر شکل و رنگ پولکها و زيبايى ظاهرى، کمنظير و برخى از آنها نيز بسيار کمياب هستند. علاوه بر اين، مرکز پرورش و کشت مرواريد کيش يکى از جذابترين ديدنىهاى جزيره است. اسکلهٔ تفريحى جزيرهٔ کيش با امکانات مفيد و مختصر در بخش جنوبى جزيره از ديگر جاذبههاى کيش است. در اين اسکله سرگرمىهايى از قبيل گردش در روى آب با قايق کفشيشهاى که از بالاى آن مىتوان عبور گروهى ماهىها و زيبايىهاى دنياى زير آب را مشاهده کرد، همچنين امکانات ورزش اسکى روى آب براى علاقهمندان فراهم شده است. تفريح غواصى نيز از جمله تفريحات به يادماندنى است که در آبهاى گرم خليجفارس همراه راهنمايان مجرب امکانپذير است. در کنار اسکلهٔ تفريحى، پيست دوچرخهسوارى نيز در پيرامون جزيره احداث شده است. در اين مجموعه (اسکلهٔ تفريحي) امکان بازديد از هتل بزرگ کيش و ساختمان ساحلى کازينوى سابق وجود دارد. همچنين در اطراف يکى از کهنسالترين درختان جزيره، مجموعهاى تفريحى و ديدنى ايجاد شده که به مجموعهٔ درخت سبز معروف است و از جمله مراکز زيبا و جذاب جزيرهٔ کيش مىباشد و مسافران بسيارى را به خود جذب مىکند. جزيرهٔ کيش همچنين معمارى خاصى را به نمايش گذاشته است که براى هر تازهواردى جالب و درخور تحسين است. معمارى کيش دو شکل متمايز دارد: يکى معمارى سنتى و ديگرى معمارى مدرن. معمارى سنتى جالبتوجه است و مصالح آن غالباً از سنگهاى مرجانى موجود در جزيره تشکيل شده است. معمارى جديد و مدرن جزيره نيز تقليدى از معمارى بومى و سنتى آن است که نمونهٔ آن در «صفين» ديده مىشود. تنها تفاوتى که ميان خانههاى جديد و قديم وجود دارد، پراکندگى نسبى و تنوع ارتفاع آنها است. علاوه بر آن، معابر عمومى جديد نيز به نسبت وسيعتر از معابر بخش قديمى هستند. وسيلهٔ رفتوآمد به کيش، کشتى و هواپيما است که از طريق پرواز از تهران يا شيراز يا بندرعباس صورت مىگيرد. از جمله امکانات موجود در اين جزيره مىتوان به هتل سه طبقه، هتل کيش، کلبههاى ويلايى، چهار کاخ از مجموعهٔ کاخها، يک رستوران ساحلى همراه با يک سلسله ويلاهاى خصوصى و توريستى مدرن و غيره اشاره کرد. افزون بر اين، جزيرهٔ کيش داراى امکاناتى از قبيل قايقرانى، شهربازى، بازارها، مراکز عمدهٔ خريد و فروش نيز مىباشد. جزيرهٔ کيش همچنين اولين بندر آزاد تجارى ايران است که امروزه به طور روزانه هزاران نفر جهت خريد و ديدار از زيبايىهاى طبيعى آن به اين جزيره مسافرت مىکنند.
جزيرهٔ گرم، بوشهر
اين جزيره مقابل بردخون و دَيِّر در خليج فارس واقع شده و به علت وجود انبوه درختان جنگلى (به نام گرم) به همين نام نيز مشهور شده است. جزاير متاف، مرغى، ته ماد و چراغى که در مقابل ناحيهٔ بردخون قرار دارند و خالى از سکنهاند از ديگر جزاير استان بوشهر هستند.
-
جزيرهٔ لارك، قشم
جزيرهٔ لارک با ۴۸/۷ کيلومترمربع مساحت، در فاصلهٔ ۱۸ مايل دريايى از بندرعباس و ۶ مايل دريايى از شهر قشم و در جنوب شرقى اين شهر، در تنگهٔ هرمز قرار دارد. اين جزيره از کوههاى آتشفشانى مخروطىشکل تشکيل شده است. بلندترين نقطهٔ آن ۱۳۸ متر از سطح دريا ارتفاع دارد و بزرگترين قطر آن ۱۰/۶ کيلومتر مىباشد. در اين جزيره فعاليت کشاورزى وجود ندارد و تنها فعاليت اقتصادى اکثر اهالى لارک، صيد و غواصى است. آب آشاميدنى مردم اين جزيره بيشتر از طريق بندرعباس به آن حمل مىشود و همچنين آب برکهها و چاههاى آن نيز مورد استفاده قرار مىگيرد.
جزيرهٔ هرمز، بندرعباس
جزيرهٔ هرمز مانند صدفى با ۴۱/۹ کيلومترمربع وسعت در فاصلهٔ ۱۰ ميلى جنوب شرقى بندرعباس و در ميان آبهاى خليجفارس قرار گرفته است. سطح جزيرهٔ هرمز را طبقات سازندهاى رسوبى و آتشفشانى تشکيل داده است و طبقات نمکى نيز به صورت تپههايى، قسمت اعظم جزيره را پوشاندهاند و اکثراً از جنس نمک طعام مىباشند. بلندترين نقطهٔ آن ۱۸۶ متر از سطح دريا ارتفاع دارد و بزرگترين قطر آن ۸ کيلومتر است. به دليل بارشهاى اندک جوى و نمکى بودن خاک و شور بودن آب، هيچ نوع مرتع و گياه در جزيره وجود ندارد. استخراج و صدور خاک سرخ جزيرهٔ هرمز يکى از مهمترين منابع درآمد اهالى است. نمک آبى و سنگ لاشه از ديگر معادن اين جزيره است. شهر هرمز مرکز جزيرهٔ هرمز است. اين جزيره فاقد آب شيرين است و بدين لحاظ آب آشاميدنى آن از بندرعباس تأمين مىشود.
جزيرهٔ هندورابى، بندرلنگه
جزيرهٔ هندورابى با ۲۲/۸ کيلومترمربع مساحت، در فاصلهٔ ۳۲۵ کيلومترى بندرعباس و ۱۳۳ کيلومترى بندر لنگه و در حد فاصل بين دو جزيرهٔ کيش و لاوان قرار گرفته است. اين جزيره سرزمينى هموار و تقريباً بدون عارضهٔ طبيعى است. بلندترين نقطهٔ آن ۲۹ متر و بزرگترين قطر آن ۷/۵ کيلومتر است. اين جزيره از يک رشته ارتفاعات کوتاه پوشيده شده است و کرانههاى آن با شيب ملايمى به دريا منتهى مىشوند. مجاورت با دريا، اغلب موجب بالا رفتن ميزان بارش و رطوبت مىشود. با اين حال در تمام کرانههاى خليجفارس، همجوارى با دريا، تأثير چندانى بر ميزان بارش اين نواحى ندارد. فعاليت اقتصادى اکثر اهالى در جزيره هندورابى، صيد و غواصى است. فعاليتهاى صنعتى يا بهرهبردارى از معادن و منابع زيرزمينى و حتى صنايع دستى در هندورابى وجود ندارد. محيط زيست جزيره به دليل بسته بودن آن محدود است و موجوداتى از قبيل انواع پرندگان کوچک، پرندگان مهاجرى نظير باز و شاهين و انواع کمى از خزندگان و موش صحرايى در آنجا يافت مىشود. منابع تأمين آب جزيره بسيار محدود و کم است و آب مصرفى آن از طريق چاه يا آبانبار تأمين مىشود. اين جزيره از نظر سياحت و ايرانگردى از زيرمجموعههاى کيش است که با توجه به امکانات و استعداد طبيعى جزيره از نظر آب، خاک، هوا و شرايط خاص تجارى جزيرهٔ کيش، و همچنين برخوردارى از زيبايىهاى طبيعى، قادر است بخشى از نيازهاى سياحتى و گردشگرى ايرانگردان را تأمين کند.
-
جزيرهٔ هنگام، قشم
اين جزيره ۳۳/۶ کيلومترمربع مساحت دارد و به شکل مخروط ناقصى است که در کرانههاى جنوبى جزيرهٔ قشم واقع شده است. فاصلهٔ آن تا بندرعباس حدود ۴۳ مايل دريايى و تا شهر قشم حدود ۲۹ مايل دريايى مىباشد. اين جزيره ارتفاعات پست آهکى دارد و بلندترين نقطهٔ آن کوه ناکس با ۱۰۶ متر ارتفاع است. بزرگترين قطر آن از روستاى هنگام کهنه تا روستاى هنگام جديد ۹ کيلومتر است. تنها فعاليت اقتصادى در جزيرهٔ هنگام که اکثر اهالى به آن مشغولاند، ماهيگيرى و صيادى است. از نقاط ديدنى جزيره تأسيسات بندرى انگليسىها است. صيد کوسه در اطراف جزيره يکى از ديدنىهاى اين جزيره به شمار مىرود.
جزيرهٔ شيف، بوشهر
اين جزيره در شمال بندر بوشهر قرار دارد و جزيرهاى ماسهاى است.
جزيرهٔ لاوان، بندرلنگه
اين جزيره از شمال شرقى به بندر مقام، از شرق به جزيرهٔ شتور و از جنوب به حوزههاى نفتى رسالت، رشادت و سلمان محدود مىشود. وسعت اين جزيره ۷۶ کيلومترمربع است و پس از قشم و کيش بزرگترين جزيرهٔ ايران در آبهاى خليج فارس است. فاصلهٔ اين جزيره تا بندر لنگه ۹۱ و تا بندرعباس حدود ۱۹۸ مايل دريايى است. جزيرهٔ لاوان دورترين جزيره نسبت به مرکز استان هرمزگان است. آب و هواى آن گرم و مرطوب و دماى آن در تابستان به حدود ۵۰ درجهٔ سانتىگراد مىرسد، و رطوبت هواى آن نيز بسيار زياد است. ذخاير نفتى آبهاى نزديک جزيرهٔ لاوان بسيار قابل توجه است. در حال حاضر صنايع جزيره منحصر به تأسيسات نفتى است که با نام «مجتمع پالايشى لاوان» فعاليت دارد. يکى از شگفتىهاى اين جزيره وجود کندوهاى عسل در کنار تأسيسات نفتى و مخازن آنها است که عسل آنها به رنگ سبز تيره است و بوى نفت مىدهد، اما طعم آن مشابه عسلهاى معمولى است. اهالى جزيره در فصل معينى از سال به صيد مرواريد مىپردازند و تنها کالاى صادراتى جزيره، مرواريد آن است. اين جزيره يک بندرگاه مناسب براى صدور فرآوردههاى نفتى و يک اسکلهٔ فلزى جهت حمل و نقل دريايى دارد.
