پوسيدگي دندان چرا و چگونه ايجاد ميشود؟
براي پيشگيري از ايجاد هر بيماري بايد علل ايجاد كننده آن بيماري را بشناسيم . در مورد پوسيدگي دندان و پيشگيري از آن نيز لازم است ابتدا با عوامل ايجاد كننده آن آشنا شويم .
بسياري از افرادي كه براي درمانهاي دندان پزشكي مراجعه مي كنند، در پاسخ به اينكه چرا دندانهايشان خراب شده است به مسئله ارث و جنس دندان اشاره مي كنند. روشن است كه خوبي جنس دندان در دوام آن مؤثر است با اين حال عوامل ديگري هم دخالت دارند.
علل مختلفي براي ايجاد پوسيدگي مطرح شده است اما بطور كلي مي توان گفت چهار عامل اصلي در ايجاد پوسيدگي دندان نقش دارند .
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
1. ميكروب ها
2. مواد قندي
3. مقاومت شخص و دندان
4. زمان
اين چهار عامل همراه هم ايجاد پوسيدگي مي كنند و اگر هر كدام نباشد، دندان پوسيده نمي شود. بدون ميكروب پوسيدگي در دندان اتفاق نمي افتد. اگر ميكروب ها باشند و مواد قندي نباشد، شدت وقوع پوسيدگي به اين اندازه نخواهد بود . وجود ميكروب ها و مواد قندي نيز در اشخاصي كه مقاومت طبيعي نسبت به بيماري دارند نمي تواند پوسيدگي ايجاد كند. و بالاخره ميكروب ها و مواد قندي و كمبود مقاومت شخص و دندان نيز در يك لحظه و يك روز سبب خرابي دندان نمي شود، بلكه مدت زماني لازم است تا اينها بتوانند سطح سخت دندان را خراب كنند.
ميكروبهاي ايجاد كننده پوسيدگي دندان
در دهان هر فرد بطور طبيعي انواع و اقسام ميكروب ها وجود دارد ولي همه ميكروب هاي موجود در دهان پوسيدگي را به وجود نمي آورند. وقتي مدتي دندان تميز نشود. ميكروب ها در روي دندان لايه اي را تشكيل مي دهند كه پلاك ميكروبي نام دارد پلاك ميكروبي لايه نرم و غليظي است كه از مقدار زيادي باكتريهاي مختلف و سلولهاي موجود در در دهان تشكيل مي شود و چنان بر سطح دندان مي چسبد كه به آساني با آب شسته نمي شود. هر چه زمان بيشتر مي گذرد، انواع مختلفي از ميكروب ها وارد پلاك ميكروبي مي شوند و بيماري زايي آن را بيشتر مي كنند.
ذكر اين نكته لازم است كه پلاك ميكروبي با رسوب نرم سفيدي كه روي دندان مي نشيند و قابل ديدن مي باشد، متفاوت است . اين رسوبات سفيد رنگ به آساني با آب شسته مي شود. ولي پلاك ميكروبي قابل ديدن نيست و بي رنگ است .
پلاك ميكروبي در صورتي قابل مشاهده است كه آن را با مواد رنگي مخصوصي رنگ كنيم. براي نشان دادن پلاك ميكروبي از قرص هاي رنگي كه قرص آشكار كننده پلاك ميكروبي نام دارد استفاده مي شود. براي از بين بردن پلاك ميكروبي بايد با دقت و حوصله دندان را مسواك كرد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
پلاك ميكروبي چندين كار در دهان انجام مي دهد:
1. وقتي پلاك روي دندان تشكيل مي گردد، رنگ طبيعي و شفاف دندان عوض مي شود.
2. پلاك سبب پوسيدگي دندان مي شود.
3. پلاك باعث بيماري لثه و ساير بافت هاي نگهدارنده دندان مي شود.
4. پلاك تبديل به جرم سخت اطراف دندان مي گردد.
زمان و سرعت پوسيدگي دندان
پوسيدگي دندان در يك لحظه و يك روز انجام نمي شود، بلكه مدت زماني لازم است تا مينا حل شده و بافت نرم مينا از بين برود تحقيقات نشان داده است كه بعد از خوردن غذا و رسيدن مواد قندي به ميكروبهاي پلاك 2 تا 5 دقيقه طول مي كشد تا اسيد ايجاد شود . در طي مدت 10 دقيقه ميزان اسيد به حداكثر مقدار خود مي رسد سپس 20 تا 60 دقيقه در همان حال باقي مي ماند و بعد از آن به تدريج به حال عادي برمي گردد.
با هر بار خوردن، محيط پلاك ميكروبي اسيدي مي شود و تا اين محيط اسيدي به حالت عادي برگردد، با خوردن مجدد، محيط دهان دوباره اسيدي مي گردد. به اين ترتيب دندانها دچار پوسيدگي مي شود.
اگر كودكي 9 مرتبه در روز آشاميدني شيرين مصرف كند پس از مدتي لكه هاي بر روي دندانهايش پيدا مي شود كه نشانه شروع پوسيدگي است.
بطور كلي پوسيدگي دندان بيشتر بيماري جوانان است، يعني دندانها معمولاً بلافاصله بعد از بيرون آمدن بيشتر خراب مي شوند، تا در سنين بالاتر كه مدتي از حضورشان در دهان گذشته است.
بنابراين اهميت مراقبت و نگهداري از دندانها در اين سنين كاملا مشخص مي گردد.
دهان و دندان (دندانپزشكي)
جاش خالي بود
مطالب مرتبط با دنداپزشكي رو مونده بودم كجا بذارم
مشكلات دهان و دندان در ديابتيها
مشكلات ديابتي چيست؟
افزايش قند خون در طول زمان سبب عوارض ديابتي ميشود. افزايش قند خون مي‌تواند به قسمتهاي مختلف بدن مثل قلب، عروق، كليه و چشم صدماتي وارد سازد. ديابت سبب بروز عوارضي ميشود كه تعداد زيادي از آنها قابل پيشگيري بوده و يا لااقل روند آن را آهستهتر مي‌كند چيزهايي ياد بگيريد كه هر روز آنها را در زندگيتان به كار بگيريد تا سلامت دهان و دندان خود را حفظ نماييد.
براي اينكه يك بيمار ديابتي از سلامت بهتري برخوردار باشد هر روز چه اقداماتي بايد انجام دهد؟
از يك برنامه غذايي سالم و بهداشتي كه پزشك و يا كارشناس تغذيه براي شما طراحي كردهاند پيروي كنيد، همه وعده و ميان وعده ها را به موقع مصرف كنيد.
• حداقل ۵ روز در هفته روزي ۳۰ دقيقه ورزش كنيد و از پزشكتان بخواهيد كه به شما بگويد، چه ورزشهايي براي شما مناسبتر است.
• داوهاي مربوط به ديابت را هر روز، به موقع مصرف كنيد.
• در بعضي از روزهاي هفته قند خون خود را كنترل كرده و يادداشت كنيد. اگر قند خون شما در طي ۲ الي ۳ بار كنترل كردن خيلي زياد و يا خيلي كم بوده است با پزشكتان تماس بگيريد.
• پاها را روزانه از نظر قرمزي، ورم و… كنترل كنيد.
• هر روز دهان و دندان خود را شستشو كرده و مسواك بزنيد براي مسواك زدن وقت لازم صرف كنيد و با عجله مسواك نزنيد.
• سيگار نكشيد
ديابت چگونه به دهان و دندان صدمه ميرساند؟
مشكلات دهان و دندان ممكن است در هر شخصي ايجاد شود. يك لايه نازك چسبناك با ميكروبهاي زياد (بنام پلاك) روي سطح دندانها ساخته ميشود. قند خون بالا به رشد ميكروبها كمك بيشتري مي‌كند، و به دنبال آن لثهها، قرمز، ملتهب و متورم ميشود كه با وجود چنين وضعيتي وقتي به دندان مسواك ميزنيد دچار خونريزي ميشود.
در صورت قند خون بالا در افراد ديابتي مشكلات دهان و دندان بيشتر ميشود.
افزايش قند خون مي‌تواند باعث بدتر شدن مشكلات دهان و دندان شود. بطوريكه با ادامه اين وضعيت بيماران دندانهاي خود را از دست ميدهند.
سيگار كشيدن خصوصاً در افراد دبابتي بالاي ۴۵ سال مي‌تواند منجر به بيماريهاي لثه شود.
قرمزي و خونريزي در لثه بعنوان اولين نشانه بيماري لثه محسوب ميشود. كه اين مي‌تواند منجر به عفونت لثه و استخوانهاي نگهدارنده دندان شود، اگر التهاب پيشرفت نمايد لثه ممكن است از سطح دندانها دور شود و دندانها سست شوند.
جهت تعيين مشكلات دهان و دندان به دندانپزشكي مراجعه كنيد.دهان و دندان خود را از نظر علائم ناشي از ديابت كنترل كنيد.
چگونه ميتوان متوجه شد كه دهان و دندان صدمه ديده است؟
اگر يك يا چند علامت زير را داريد، بدانيد كه ممكن است ديابت سبب آسيب دهان و دندان شما شده باشد:
• قرمزي، تورم و التهاب لثه
• خونريزي از لثه
• لثه ها به طرف پايين كشيده مي‌شوند
• لق شدن و يا حساس شدن دندانها
• بوي بد دهان
• ضربان دار شدن لثه ها
• نامناسب قرار گرفتن دندان مصنوعي باعث آسيب به بافت لثه ميشود.
چگونه ميتوان سلامت دهان و دندان را حفظ نمود؟
• تا آنجا كه ممكن است سطح قند خون خود را در حد طبيعي نگهدايد.
• حداقل روزي يكبار از نخ دندان استفاده كنيد. نخ دندان به پيشگيري از تشكيل پلاك روي دندان كمك مي‌كند. پلاك ممكن است سخت شود و در زير لثه رشد كند و سبب ايجاد مشكلاتي شود. با استفاده از حركتي شبيه اره كردن، به آرامي نخ را بين دندانها بگذاريد و از عمق دندان به بالا چندين بار حركت دهيد.
• بعد از هر وعده غذايي مسواك بزنيد. از يك مسواك نرم استفاده كنيد. هنگام مسواك كردن، پرز مسواك را به آرامي روي سطح لثهها بكشيد. حركت مسواك بايد ملايم و چرخشي باشد و مسواك را قسمت جلو، عقب و بالاي هر دنداني بكشيد.
• اگر چيزي روي سطح دندان را پوشانده است آن را پاك كنيد.
• از شخصي كه دندانهايش را خيلي خوب تميز نگهداشته است
بخواهيد كه نحوه مسواكزدن و نخكشيدن را به شما نشان دهد و همچنين از او بپرسيد كه كدام خميردندان و مسواك مناسبتر است.
• اگر مشكلي در دندان يا دهان خود ملاحظه كرده ايد به دندانپزشك مراجعه كنيد.
• اگر در دهان خود زخم، قرمزي، خونريزي از لثه، يا پايين كشيده شدن و يا دور شدن لثه از دندان، يا زخم عفوني و يا زخم ناشي از دندان مصنوعي ملاحظه كردهايد به دندانپزشك مراجعه كنيد.
• دهان و دندان خود را تميز نگهداشته و سالي دو بار به دندانپزشكي مراجعه كنيد.
• اگر دندانپزشك در دهان و دندان شما مشكلي تشخيص داده است تا بهبود نهائي پيگيري نمائيد.
• به دندانپزشك بگوييد كه ديابت داريد.
• اگر سيگار ميكشيد از پزشكتان بخواهيد كه روشهاي ترك سيگار را به شما آموزش دهد.
دندانپزشك چگونه مي تواند از دهان و دندان شما مراقبت كند؟
• با جرمگيري و كنترل كردن وضعيت دهان و دندان (سالانه دو مرتبه)
• با آموزش نحوه مسواك كردن و نخزدن
• با اطمينان از اينكه دندانهاي مصنوعي در جاي مناسب قرار دارند.
برنامه درماني خود را در نظر داشته باشيد. ممكن است از داروهايي كه قند خون را پايين ميآورند استفاده كنيد در اين صورت بايد با پزشك و يا دندانپزشك خود صحبت كنيد و بهترين روش را براي مراقبت از شرايط هيپوگليسمي (افت قند خون) اختيار كنيد تا در طي كار دندانپزشكي با خود غذا يا دارو ببريد.
اگر دهان شما بعد از كار دندانپزشكي دچار زخمي شد ممكن است نتوانيد براي چند ساعت يا چند روزي غذا بخوريد، در اين صورت بايد با پزشكتان مشورت كنيد تا بدانيد كه:
• چه غذاهائي در شرايط فعلي براي شما مناسبتر است.
• اغلب در چه زمانهايي لازم است قند خون خود را كنترل كنيد.
افرادي كه دندانهاي عقل خود را كشيده‌اند مي‌دانند كه اين دندانها واقعا غير از مزاحمت اثري ندارند.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از لايوساينس، اكنون مطالعه‌اي كه جزئيات آن در شماره ۲۷سپتامبر مجله “نيچر” منتشر شده است، نشان مي‌دهد كه اين دندانهاي آزاردهنده احتمالا به تنها به دليل ضعف در يك مكانيسم تكاملي كه به آنها اجازه مي‌دهد به انتهاي فك راه پيدا كنند، وجود دارند.
دندانهاي آسيا عقب‌ترين دندانها در دهان بيشتر پستانداران هستند
انسان‌هاي بزرگسال ۱۲دندان آسيا دارند ( سه دندان آسيا در هر طرف فك بالا و پايين) و آخرين دندان هر گروه دندان عقل ناميده ميشود.
دندانهاي آسيا معمولا به ترتيب از جلو به عقب درمي‌آيند و دندان عقل آخرين دنداني است كه در سنين بين ۱۶تا ۲۴سالگي نمايان ميشود.
اگر به اندازه كافي در فك جايي براي رويش دندانهاي عقل نباشد و رويش آنها موجب بروز نامنظمي در دندانهاي ديگر شوند در آن موقع زمان انجام رويه دردناك دندانپزشكي كه همانا كشيدن دندان عقل است فرا مي‌رسد.
يك موضوع درباره دندانهاي آسياب كه دانشمندان را گيج و متحير كرده اين است كه چرا برخي افراد دندانهاي عقل بسيار بزرگي دارند درحاليكه ساير افراد (كه در واقع شانس آورده‌اند) ممكن است اصلا دندان عقلي نداشته باشند.
براي كمك به پاسخ به اين سوال، محققان در “دانشگاه هلسينكي” در فنلاند دندانهاي موش را در محيط آزمايشگاهي كشت دادند.
محققان دريافتند كه توازن ميان دو مكانيزم مولكولي يعني “فعال‌سازي” و “بازداري”، تعداد دندان‌هايي را كه از ريشه دندان (جوانه كوچكي از بافت كه بعدا به دندان تبديل ميشود) مي‌رويند و اندازه اين دندانها را كنترل مي‌كند.
زمانيكه اين دو مكانيزيم در توازن هستند هر سه اين دندانها درمي‌آيند و اندازه آنها تقريبا يكسان است.
اما اگر اين دو مكانيزم در توازن نباشند، اندازه اين دندانها متفاوت ميشود. اگر مكانيزم فعال‌سازي برنده شود، هر دندان به ترتيب بزرگتر ميشود بطوريكه دندان عقل، در نقش قلدر گروه عمل مي‌كند و دردي واقعي را در دهان ايجاد مي‌كند. در مواردي بسيار استثنايي نيز ممكن است كه سر و كله چهارمين دندان آسيا نيز پيدا شود.
از طرف ديگر اگر مكانيزم بازداري برنده شود، اين دندانها به ترتيب كوچكتر مي‌شوند بنابراين دندان عقل از همه آنها كوچكتر ميشود كه در نهايت اين وضعيت، ممكن است اصلا دندان عقلي نرويد.
“يوكا يرنوال” يكي از اعضاي گروه محققان گفت، بيشتر انسان‌هاي اوليه هر چهار دندان عقل خود را داشتند و همه آنها تقريبا به يك اندازه بودند بنابراين در آن زمان احتمالا اين دو نيرو در توازن بودند.
يرنوال به لايوساينس گفت، اما اكنون دندانهاي عقل ما معمولا كوچكتر از بقيه دندانهاي آسياب هستند كه اين بدين معناست كه نيروي بازداري احتمالا از نظر تكاملي برنده ميشود. هرچند در تمام اشخاص به اين صورت نيست.
يرنوال گفت، حتي با وجود اينكه دندانهاي عقل كوچكتر مي‌شوند اما هنوز مي‌توانند مشكلاتي بوجود آورند زيرا فك انسان نيز با گذشت زمان كوچكتر شده است كه اين موضوع مي‌تواند به اين دليل باشد كه انسان‌ها آشپزي ياد گرفته‌اند و غذاي ما اكنون نرمتر شده است و به نيروي كمتري براي جويدن نياز دارد.
بنابراين دندانپزشكان تا مدتها بعد كارشان همچنان رونق خواهد داشت
