آپوفيس: سياركي كه زمين را تهديد مي كند.
اين سيارك كه عرض آن 390 متر است آپوفيس (Apophis) نام دارد و ممكن است طي 31 سال آينده به زمين برخورد كند. دانشمندان طراحي نقشه اي براي تغيير مسير اين سيارك را ضروري مي دانند.
اختر شناسان استدلال مي كنند اين اسم مناسب تهديدي است كه اكنون از فضاي خارج با سرعت خطرناكي به سوي زمين مي شتابد. دانشمندان پيشروي اين سيارك 390 متري كه سال گذشته كشف شد را تحت نظر دارند. اين سيارك بطور بالقوه در مسير برخورد به زمين است. اين دانشمندان از دولتها درخواست مي كنند كه بر روي يك استراتژي جهت مقابله با اين سيارك تصميم گيري كنند. سازمان هوا و فضا آمريكا (ناسا) برآورد كرده كه برخورد آپوفيس كه احتمال دارد در سال 2036 اتفاق بيافتد انرژي را آزاد خواهد كرد كه 100.000 برابر انفجار اتمي در هيروشيما است. هزاران متر مربع بطور مستقيم از اين انفجار متاثر مي شوند ، اما تمام كره زمين تحت تاثير گرد و غباري كه به درون جو پرتاب مي شود قرار خواهد گرفت. دانشمندان همچنين اصرار دارند كه در واقع زمان كمي براي تصميم گيري باقيمانده است. طي جلسه متخصصين "اجسام نزديك به زمين" در لندن ، دانشمندان گفتند كه سالها طول خواهد كشيد تا فن آوري لازم براي منحرف كردن اين سيارك طراحي ، آزمايش و ايجاد شود. مونيكا گرادي ، متخصص شهابسنگها از دانشگاه آزاد گفت" موضوع" زمان" برخورد يك جسم به كره زمين است ، نه "اگر" يك جسم به كره زمين اصابت كند. بسياري از اجسام كوچك در زمان رسيدن به جو زمين متلاشي مي شوند و تاثيري ندارند. اما هر چند هزار سال يكبار يك جسم نزديك به كره زمين با بيش از يك كيلومتر پهنا به زمين برخورد مي كند. هر چند صد ميليون سال هم يك جسم نزديك به زمين كه اندازه آن بزرگتر از 6 كيلومتر است و مي تواند انقراض انبوه را بدنبال داشته باشد به كره ما برخورد مي كند.
در اسطوره هاي باستاني مصر ، آپوفيس روح پليدي و نابودي بود ؛ شيطاني كه مصمم بود تا جهان را در تاريكي ابدي فرو برد.
موعد برخورد يك جسم بزرگ تاخير داشته است".آپوفيس تا زمان كشف آن در ماه ژوئن سال گذشته بطور متناوب ردگيري مي شد. اما در ماه دسامبر شروع به ايجاد نگراني هاي جدي كرد. رصدهاي بيشتر از اين سيارك توسط اخترشناسان احتمال برخورد آن به زمين در سال 2029 را بيشتر مي كند. بنظر مي رسد كه 20 سال تا برخورد بالقوه زماني بسيار طولاني باشد. اما آندريا كاروسي در جلسه هفته گذشته بنياد Spaceguard گفت كه زمان تصميم گيري دولتها براي روشي جهت مقابله با آن همين حالا است تا به دانشمندان فرصت داده شود ماموريتي بازدارنده را مهيا كنند. اوج نگراني زماني بود كه آپوفيس رقم چهار از ده در مقياس تورينو (Torino) را به خود اختصاص داد. تورينو واحد و درجه تهديدي است كه يك جسم نزديك به زمين ايجاد مي كند. در اين مقياس رقم 10 بيانگر يك برخورد قطعي است كه مي تواند فاجعه اي جهاني را باعث شود. اين بالاترين رقم براي يك سيارك طي تاريخ مدون است و احتمال برخورد آن به زمين 1 در 37 بود. در نهايت ، در پايان سال گذشته احتمال برخورد در سال 2029 نفي شد. آلن فيتسي مانس (Alan Fitzsimmons) ، اختر شناس دانشگاه كوين بلفاست گفت" زمانيكه اين سيارك در تاريخ 13 آوريل سال 2029 از نزديكي ما عبور كند ، زمين آن را منحرف و مدارش را تغيير مي دهد. احتمال كمي وجود دارد كه اگر اين سيارك از ميان يك نقطه خاص (keyhole) در فضا بگذرد ، گرانش زمين شرايط را تغيير خواهد داد بگونه اي كه وقتي اين سيارك دوباره در حدود سال 2036 برمي گردد با كره زمين برخورد خواهد كرد. بر اساس آخرين اطلاعات ، شانس عبور آپوفيس از ميان اين نقطه (keyhole) 1 در 5.500 مي باشد. اين نقطه يك قسمت 600 متري از فضاست.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
براي چگونگي منحرف كردن سياركها كمبود ايده وجود ندارد. گروه ايده هاي پيشرفته (Advanced Concepts Team) در آژانس فضائي اروپا با طراحي برخي ماهواره ها و موشكها براي "هل دادن" سياركها به يك مدار ديگر پيشرو در اين ايده ها بوده است. همه فن آوريها - حتي ايده هائي با خطرات بالقوه مانند سفينه هائي با سوخت هسته اي- براي انحراف سياركها مورد بررسي و مطالعه قرار گرفتند. پروفسور فيتسي مانس گفت " مزيت پيش رانش هسته اي قدرت زياد آن است. اما نكته منفي اين است كه ما هنوز آن را تجربه نكرده و انجام نداديم. اما تعداد متعددي فضا پيما وجود دارند كه از فن آوري پيش رانش الكتريكي خورشيدي بهره مي برند و ما به خوبي اطمينان داريم كه اين فن آوري كارائي دارد."شيوه ارجح تر ساده ترين نيز مي باشد: يك فضا پيما به طرف سيارك پرتاب مي شود تا مسير آن را تغيير دهد. آژانس فضائي اروپا در نظر دارد كه اين ايده را با ماموريت دون كيشوت آزمايش كند. در اين ماموريت دو ماهواره به طرف يك سيارك فرستاده مي شوند. يكي از آنها (Hidalgo) با سرعت زياد به سيارك برخورد مي كند در حاليكه ديگري (Sancho) تغيير در مدار آن را اندازه گيري خواهد كرد. تصميم در خصوص طراحي واقعي اين كاوشگران در ماه هاي آينده گرفته خواهد شد و پرتاب آنها زماني در دهه آينده صورت مي گيرد. يك ايده ديگر كه بنظر مي رسد دانشمندان از آن حمايت نمي كنند استفاده از مواد منفجره است. پروفسور فيتسي مانس مي گويد" اگر انفجار بسيار نزديك به برخورد باشد ، آنگاه تكه هاي متعددي به زمين برخورد مي كنند كه دامنه آسيب را گسترش مي دهد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
در ماه سپتامبر ، دانشمندان دانشگاه گلاسكو و Strathclyde شبيه سازي هاي رايانه اي را آغاز كردند تا عملي بودن تغيير مسير سياركها را مورد تحقيق قرار دهند. در بهار سال آينده نيز فرصتي ديگر براي رصد هاي راداري آپوفيس خواهد بود. اين رصد ها به اختر شناسان كمك مي كنند تا مدارهاي آينده احتمالي اين سيارك را بطور دقيقتر بررسي و محاسبه كنند. اگر دانشمندان طي رصد هاي بهار آينده نتوانند برخورد به زمين در سال 2036 را نفي كنند ، شانس بعدي براي رصدهاي بهتر تا سال 2013 ميسر نخواهد شد. ناسا استدلال مي كند كه تصميم نهائي در مورد چگونگي مقابله با آپوفيس مي بايد در اين مرحله از رصدها صورت بگيرد. پروفسور فيتسي مانس مي گويد" ممكن است تصميم در مورد اينكه آيا يك ماموريت تمام عيار براي جلوگيري از برخورد مي بايد ادامه پيدا كند يا خير در سال 2013 گرفته شود. اختر شناسان در سال 2029 مطمئن خواهند شد كه آيا آپوفيس تهديدي براي سال 2036 خواهد بود يا خير. اگر مشخص شود كه بدترين حالت حقيقت دارد و زمين براي آن آماده نباشد ، ديگر بسيار دير خواهد شد. يتس (Yates) يكي ديگر از دانشمندان مي گويد " اگر ما تا سال 2029 منتظر بمانيم ، بعيد است كه بتوانيم در سال 2036 در مورد آن اقدام كنيم."
ستاره راهنماي ليزري نويد بخش تصاوير شفاف تر از مركز كهكشان شيري
رصد خانه غول پيكر W.M. Keck در هاوائي با استفاده از ليزر يك ستاره مجازي درخشان در آسمان ايجاد مي كند تا اختر شناسان بتوانند اثر واپيچشي جو زمين را محاسبه و حذف كنند.
جو يكي از مشكلات بزرگي است كه رصد خانه هاي مستقر در زمين با آن مواجه هستند. جو زمين نور اجرام دوردست را واپيچش مي كند و همواره باعث كدر شدن آنها مي گردد. رصد خانه غول پيكر W.M. Keck در هاوائي با استفاده از ليزر يك ستاره مجازي درخشان در آسمان ايجاد مي كند تا اختر شناسان بتوانند اين واپيچش را محاسبه و حذف كنند. بدين ترتيب تصاويرو منظرهائي با وضوح خارق العاده از آسمان شب تهيه خواهند شد. تازه ترين هدف اين فن آوري كه اپتيكهاي سازگار " ستاره راهنمائي ليزري (Laser Guide Star)" نام دارد مركز كهكشان راه شيري است كه تصور مي شود يك سياهچاله بسيار حجيم است.
محققين دانشگاه سانفرانسيكو و لس آنجلس وهمكاران آنها با استفاده از اين ستاره مجازي اولين تصوير شفاف از مركز كهكشان راه شيري شامل ناحيه اطراف سياهچاله حجيم را تهيه كرده اند. آندريا گز پرفسور فيزيك و اختر شناسي دانشگاه سانفرانسيكو و لس آنجلس كه اين گروه را سرپرستي مي كند مي گويد" اكنون همه چيز بسيار واضح تر است. ما با استفاده از ليزر ديد تلسكوپ را بهتر كرديم. اين يك دست آورد خيره كننده است كه به ما كمك مي كند ماهيت و محيط سياهچاله را بهتر بشناسيم و فعاليت ما در حيطه اختر شناسي را متحول خواهد كرد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
وي مي گويد" ما سالها روشهائي را مورد مطالعه قرار داديم تا " واپيچشهاي جو زمين را شكست دهيم" و تصاويري با وضوح بالا تهيه كنيم. اكنون خوشحاليم كه اولين رصدها از مركز كهكشان خودمان را با استفاده از اوپتيكهاي سازگار "ستاره راهنماي ليزري" گزارش كنيم.گز و همكاران وي "تصاويري" از مركز كهكشان را با طول موجهاي مختلف گرفته اند كه هدف آن سياهچاله حجيمي است كه در فاصله 26.000 سال نوري زمين قرار دارد. اين راهكار به آنها اجازه داد تا نور فروسرخ ناشي از مواد بسيار داغ كه درست خارج از "افق رويداد" سياهچاله هستند و به زودي به داخل كشيده مي شوند را مورد مطالعه قرار دهند.
گز مي گويد" ما در حال يادگيري در مورد شرايط مواد در حال فروريزي و اينكه آيا اين مواد در رشد اين سياهچاله بسيار حجيم نقش دارند هستيم. نور فروسرخ بطور چشمگيري هفته به هفته و روز به روز و حتي طي يك ساعت در حال تغيير است."اين تحقيق با استفاده از تلسكوپ ده متري Keck II كه اولين تلسكوپ ده متري مجهز به ليزر است انجام شد. ستاره راهنماي ليزري به اختر شناسان اين توانائي را مي دهد تا " يك ستاره مصنوعي و درخشان " را دقيقا در ناحيه اي كه به آن نياز دارند ايجاد كنند. اين ستاره اثر واپيچشي جو را آشكار مي كند.گز مي گويد كه اين فن آوري جديد به پيشرفتهاي مهمي در زمينه مطالعه سيارات در منظومه خورشيدي ما و خارج از آن ، سياهچاله ها و چگونگي شكل گيري و تكامل كيهان منجر خواهد شد.
پژواك ضعيف ابرنواخترهاي باستاني
اختر شناسان بقاياي سه ابرنواختر كه صدها سال پيش و براي يك لحظه نور درخشاني در آسمانها انتشار دادند را مشاهده كردند. تجزيه و تحليل دقيق تصوير نشان دهنده قوسهاي هم مركزي از نور است كه از محل انفجار ابرنواخترها به بيرون در حال حركت است.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
اگر چه ابرنواخترها در يك لحظه كوتاه منفجر مي شوند ، اما اثرات بعدي آنها صدها سال بعد قابل مشاهده هستند. اختر شناسان بقاياي سه ابرنواختر كه صدها سال پيش و براي يك لحظه نور درخشاني در آسمانها انتشار دادند را مشاهده كردند. تجزيه و تحليل دقيق تصوير نشان دهنده قوسهاي هم مركزي از نور است كه از محل انفجار ابرنواخترها به بيرون در حال حركت است. نور حاصل از اين انفجارات از روي ابرهاي گازي بين ستاره اي منعكس شده و اكنون براي اختر شناسان قابل روئيت است. اين نور مانند صداي منعكس و شنيده شده از روي يك جسم دور دست است.
عناصر اساسي حيات در صفحه زاينده سياره ها
اختر شناسان براي نخستين بار برخي از تركيبات اساسي كه براي ايجاد مولكولهاي آلي ضروري مي باشند و همچنين پروتئين هاي موجود در DNA را در محل زايش سياره است كشف كردند
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
مولكولهاي اساسي حيات در سرتاسر كيهان پراكنده هستند. اين مولكولها در ابرهاي كهكشاني دوردست ، دنباله دارها و سياركهاي در حال عبور و سياره هاي منظومه خورشيدي ما جمع شده اند. اما دانشمندان هنوز نمي دانند اين مولكولها چگونه در ابتدا گرد هم آمده تا حيات را شكل دهند. اختر شناسان اكنون براي نخستين بار برخي از تركيبات اساسي كه براي ايجاد مولكولهاي آلي ضروري مي باشند و همچنين پروتئين هاي موجود در DNA را در نواحي دروني يك صفحه كه محل زايش سياره است كشف كردند. مارك كاسيس از رصد خانه W. M. Keck مي گويد" ما مولكولهاي آلي را در دنباله دارها و سياره هاي گازي غول آساي موجود در منظومه خورشيدي خودمان مشاهده مي كنيم اما منشا اين مواد شيميائي براي ما ناشناخته است. اكنون تلسكوپ فضائي اسپيتزر به ما اجازه مي دهد كه اين اجرام ستاره اي جوان را به شيوه اي نوين و آشكار كننده مورد مطالعه قرار دهيم و بدين ترتيب سر نخهاي مهيجي در مورد محل تولد حيات در كيهان در اختيار ما قرار مي دهد.
جرم جوان مورد نظر - IRS 46 - در كهكشان راه شيري و در فاصله حدود 375 سال نوري از زمين در صورت فلكي Ophiuchus واقع است. محققين دو تركيب آلي -استيلن و سيانيد هيدروژن- را در اين جرم رديابي كرده اند كه مقدار آنها حدودا ده هزار برابر بيشتر از مقدار يافت شده در گازهاي سرد بين ستاره اي است كه ستارها در آنجا متولد مي شوند. اين تركيبات معمولا در جو سياره هاي گازي بزرگ موجود در منظومه خورشيدي ما ، سطوح يخي دنباله دارها و همچنين جو بزرگترين قمر زحل - تايتان- يافت مي شوند. اين محققين همچنين دي اكسيد كربن را مشاهده كردند كه در جو زهره ، زمين و مريخ فراوان يافت مي شود. وجود صفحات مملو از گاز در اطراف ستاره هاي جوان موضوعي كاملا شناخته شده است. اما در مورد ساختار شيميائي آنها اطلاعات كمي موجود مي باشد. كشف استيلن و سيانيد هيدروژن در يكي از اين صفحات به اختر شناسان كمك خواهد كرد تا اين صفحات را بهتر بشناسند و درك بهتري از مناطقي كه ممكن است روزي منظومه هاي خورشيدي آينده در آنجا شكل بگيرند و حيات در آنها متولد شود را حاصل كنند.
جفري بليك از موسسه فناوري كاليفرنيا مي گويد" اگر شما سيانيد هيدروژن ، استيلن و آب را در يك لوله آزمايشگاهي قرار دهيد و براي آنها سطح مناسبي ايجاد كنيد كه بتوانند روي آن تجمع كرده و واكنش نشان دهند ، مقدار زيادي تركيبات آلي شامل آمينو اسيدها و باز پورين DNA بنام آدنين به دست خواهيد آورد. اكنون ، ما همين مولكولها را در ناحيه سياره اي يك ستاره كه صدها سال نوري از زمين فاصله دارد مشاهده مي كنيم."گاز و غبار اطراف يك ستاره جوان نور مرئي را متوقف مي كند ولي به طول موجهاي بلند تر مانند نور فرو سرخ اجازه عبور مي دهد. اختر شناسان با تجزيه نور به طول موجهاي تشكيل دهنده آن مي توانند اجزا سازنده اين گاز و غبار را مشخص كنند. اختر شناسان از اين شيوه براي مطالعه تركيبات مولكولي در صفحات سياره اي اوليه استفاده كردند. تلسكوپ اسپيتزر بيش از صد منبع را در پنج زايشگاه ستاره اي بررسي كرد. از ميان آنها فقط IRS 46 شواهد مشخص و شفافي مبني بر وجود تركيبات آلي در نواحي گرم نزديك به ستاره را نشان مي داد. در اين ناحيه گرن سياره ها زايش مي شوند. نتايج همچنين وجود يك جريان باد ستار هاي را نشان مي دهند كه منشا آن ناحيه داخلي صفحه اي است كه به دور IRS 46 مي چرخد. نهايتا ممكن است اين باد خرده هاي غبار موجود در صفحه را دور كند و شايد در چندي ميليون سال آينده وجود سياره هاي صخره اي شبيه زمين را آشكار نمايد.فرد لاهيوس مسئول ارشد اين تحقيق از رصد خانه Leiden هلند و موسسه پژوهشهاي فضائي مي گويد " احتمال دارد كه اين منظومه نوزاد شبيه منظومه خورشيدي ما در چند بيليون سال گذشته و قبل از آغاز حيات در زمين باشد."
اين يافته ها در نسخه آينده " Astrophysical Journal Letters " منتشر خواهد شد.
هابل جزئيات ماده تاريك را آشكار كرد.
اخترشناسان در آمريكا و اروپا دريك كار بي نظيرموقعيت ماده تاريك نامرئي را نقشه برداري كردند.
تصاوير شبيه سازي كامپيوتري كه توسط jeeMyungkook james ازدانشگاه جان هاپكينز وهمكاري انستيتو علمي تلسكوپ فضايي در بالتيمور ، دانشگاه كاليفرنيا و انستيتو اخترشناسي ETH زوريخ تهيه شد انبوه ماده تاريك را كه بيش از دو خوشه كهكشاني را احاطه كرده بود نشان ميداد نتايج حاصل وزن بيشتري را براي ماده تاريك نسبت به آنچه تئوري كه ماده مرئي و ماده تاريك را با همديگر محاسبه مي نمود در نظر مي گرفت.
تصوير ماده تاريك در خوشه0152-1357CL با انتقال به قرمز بالا را نشان مي دهد.آناليز عدسي گرانشي كه توسط دوربين پيشرفته جهت نقشه برداري (asc)صورت گرفته است به صورت بي سابقه اي نشان داد هنگامي كه جهان تنها نصف عمر كنونيش را داشت توزيع ماده تاريك بسيار پيچيده تر از امروز بود (رنگ ارغواني ) كهكشانهاي زرد رنگ خوشه هاي مرئي هستند
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
هاله هایی داغ و پر جرمهاله هایی داغ و پر جرم
اخترشناسان در اطراف اکثر کهکشان های مارپیچی هاله هایی داغ و پر جرم یافتند.
اخترشناسان با استفاده از رصدخانه XMM-NEWTONمتعلق به سازمان فضایی اروپا ( اسا )، هاله هایی بسیار داغ و گازی را اطراف گروه بسیاری از کهکشان های مارپیچی همانند کهکشان راه شیری خودمان،یافتند.هاله هاي اطراف اين کهکشان اغلب در میان ستاره های انفجاری آن کهکشان شکل میگیرند و دیده میشوند. اما محل آن ها در میان متمرکز شده شکل گیری ستارگان است،با اینکه آنها در دمای بسیار بالا کشف شده اند اما در کهکشان هایی با ستارگان انفجاری نیستند،و دیده شدن آنها در اطراف کهکشان های مارپیچی راه هاي جدیدی را به سوی محاسباتی تازه تر باز میکند.
در ده سال اخیر گمان میرفت که چنین اجرامی وجود داشته باشند اما مانند روح ماهیتشان از ما پنهان بود تا امروز.برای مثال دانشمندان با استفاده از آنها می توانند مدل هایی از سیر تکاملی کهکشان را تائید کنند،به نحوه آرایش ستارگان در کهکشان پی ببرند یا با محاسبه ازریابی کنند که چه میزان ابرنواختر لازم است تا هاله ( حلقه نورانی) اطراف آن قابل مشاهده باشند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
