20 نکته براي مراقبت از دستگاه گوارش
گوناگون- با توجه به اعمال دستگاه گوارش، هيچکس نمي‌تواند اهميت لزوم برخورداري از يک دستگاه هاضمه خوب و سالم را انکار کند. لذت زندگي بستگي به وجود دستگاه گوارشي سالم دارد. در حاليکه يک هاضمه بد و بروز عوارضي نظير اسهال، يبوست، زخم‌معده و زخم اثني‌عشر، کوليت «آماس يا التهاب کولون» آپانديسيت، هپاتيت «آماس بافت کبد» آرامش را از زندگي شخص سلب مي‌نمايد. هرگاه به عللي وضع جهاز هاضمه شما خوب نبوده و تحت شرايطي بکار خود ادامه مي‌دهد همواره به وظايف آن و مراقبت‌هايي که بايستي انجام شود مي‌انديشيد. به همين خاطر در مطلب امروز 20 نکته که براي حفظ سلامت و بهداشت دستگاه هاضمه شما ضروري مي‌باشد را بازگو مي‌کنيم:
1- رعايت کامل بهداشت شخصي بويژه دهان و دندان
2- مصرف غذاهاي متوازن و سالم و خودداري از مصرف غذاهائي که احتمال فاسد شدنشان مي‌رود.
3- رعايت نظم و ترتيب در صرف غذا، اين موضوع کاملا به ثبوت رسيده که بهتر است براي صرف سه وعده غذاي اصلي صبحانه، ناهار و شام ساعت معيني در نظر گرفته شود و در فاصله بين دو غذا از خوراکي‌هائي استفاده شود که موجب سلب اشتها نگردد.
4-جويدن کامل غذا؛ در يکسري آزمايشات که بر روي 3 دسته از افراد براي نشان دادن تأثير عمل جويدن در گوارش مواد غذائي انجام گرفت از دسته اول که غذاي کاملي به آنها داده شده بود خواسته شد که غذا را با حالت معمولي و يا تندتر از معمول بخورند. به دسته دوم و سوم به ترتيب به ميزان يک دوم و يک سوم غذاي دسته اول داده شد و از آنها خواسته شد که غذاي خود را در نهايت آرامي صرف کنند. پس از يک ماه مشاهده شد که دسته دوم و سوم يعني آنها که غذاي کمتري مصرف کرده ولي خوب جويده بودند به مراتب قوي‌تر و شاداب‌تر از دسته اول بودند.
5-غذاهاي روزانه هر کس متناسب با وضع شخص و ساير شرايط جسماني او تعيين شود و از پرخوري پرهيز گردد. بيماري‌‌هائي که در نتيجه کم غذاخوردن پيدا مي‌شود پس از تقويت مزاج بهبود مي‌يابند، در صورتي‌که عوارض پرخوري به مراتب بيشتر و عواقب آن سخت و خطرناک مي‌باشد و اصلاح ضايعاتي که پرخوري پس از چندي در اعضاي مهم بدن توليد مي‌کند دشوارتر است. در اشخاصي که پرخوري مي‌کنند مقدار انرژي لازم براي هضم مواد غذايي به مراتب بيشتر از مقدار انرژي است که براي هضم غذاي متعادل ضرورت دارد. بنابراين آنهائي که غذاي متعادل مصرف مي‌کنند قوي‌تر از اشخاص پرخور هستند زيرا قواي خود را صرف هضم مواد غذائي فوق‌العاده نمي‌کنند. اغلب اشخاص پرخور اگر مدتي از وقت غذاخوردن آنها بگذرد احساس مي‌کنند که ضعيف و ناتوان شده‌اند و وقتي هم که از سر ميز يا سفره برمي‌خيزند تازه مدتي مجبورند از انجام هر کاري دست بکشند و استراحت کنند. علت اين امر اينست که تمام انرژي بدن آنها صرف گوارش غذاهاي زياده از حد که خورده‌اند مي‌شود و همين که غذاي آنها از قسمت‌هاي اوليه دستگاه گوارش گذشت تازه خستگي هضم غذاها آنها را فرامي‌گيرد. بنابراين خودداري از پرخوري و مصرف غذاهاي متوازن و سالم بهترين راه کمک به درمان بسياري از بيماري‌هاي دستگاه گوارش مي‌باشد.
6-پرهيز از مصرف غذاهايي که به تجربه دريافته‌ايد مصرف آن غذاها ناراحتي‌هايي در اعمال گوارشي‌تان بوجود مي‌آورد يعني به اصطلاح عاميانه آن غذاها به شما نمي‌سازد.
7-دوري جستن از عصبانيت و اضطراب هنگام غذاخوردن و صرف غذا در محيط شاد و بانشاط، بطورکلي بايد توجه داشت که هنگام صرف غذا هيچگونه اضطراب، نگراني يا عصبانيتي در کار نباشد در غير اينصورت سبب کند شدن عمل هضم و ايجاد سوء‌هاضمه و کاهش قدرت بدني و کارآئي شخص مي‌گردد و اين عارضه نيز به نوبه خود ايجاد اضطراب و هيجان بيشتري مي‌نمايد. خشم و ترس شديد علاوه بر آنکه روي ترشح معده اثر مي‌گذارد، ترشح صفرا و شيره‌هاي لوزالمعدي را نيز دچار اختلال مي‌سازد. در اينگونه موارد ممکن است حرکات دودي معمولي روده و معده را نيز متوقف سازد. يکي از محققين به نام پروفسور «کانون» با مطالعاتي که در اين زمينه انجام داده نشان داده که هرگاه سگي را در اطاق گربه‌اي که در حال صرف غذا است وارد کنند کليه انقباضات معدي و حرکات دودي روده‌اي حيوان بلافاصله متوقف مي‌گردد.
8-تنوع در نوع غذاهاي مصرفي، اين عمل باعث جلب اشتها و هضم آسان و سريع غذا مي‌گردد. هر گاه رنگ و طعم و بو و منظره غذا جالب باشد هضم آن آسانتر و سريع تر انجام خواهد پذيرفت. براي کسانيکه به سبب بيماري يا علت ديگري اشتهاي خود را از دست داده‌اند بهتر است غذاهاي کمتر و خوش منظره‌تري در نظر گرفته شود تا باعث جلب اشتهاي آنان گردد.
9-صبحانه بايستي شامل يک سوم تا يک چهارم غذاي روزانه باشد. بنابراين بايد سعي نمود شب قبل به اندازه‌اي غذا ميل شود که صبح روز بعد اشتهاي کافي براي صرف صبحانه موجود باشد.
10-از مصرف آب آشاميدني غيرتصفيه و سبزيجات و ميوه‌جات نشسته خودداري شود.
11-حتي‌المقدور از مصرف غذاهاي زياد برشته و سرخ کرده اجتناب شود.
12-اجتناب از نوشيدن مايعات زياد سرد يا گرم.
13- اجتناب از مصرف مشروبات الکلي،سيگار، مواد مخدر و محرک.
14-بهتر است بعد از صرف غذا حداقل تا حدود نيم ساعت از انجام هرگونه تمرينات ورزشي و کارهاي فکري خودداري نمائيد زيرا در اين حالت دستگاه هاضمه چنانکه شايد و بايد کار خود را نمي‌تواند انجام دهد و در نتيجه ناراحتي و درد معده و سوء‌هاضمه پيش مي‌آيد.
15-استحمام در آبي که حرارت آن کمتر يا زيادتر از گرماي بدن شخص باشد سبب انحراف خون از جهاز هاضمه به ساير قسمت‌هاي بدن مي‌گردد. بنابراين بايد از استحمام کردن در ساعت اول بعد از خوردن غذا امتناع ورزيد و به هيچ وجه توصيه نمي‌شود.
16-مصرف دارو تنها در صورت تجويز پزشک مجاز بوده و از استفاده خودسرانه دارو در مواقع ناراحتي‌هاي گوارشي بايد خودداري شود.
17-خودداري از وادار کردن کودکان به خوردن غذا يا خوراندن اجباري غذا به آنان که سبب بي‌علاقگي بيشتر آنان به خوردن مي‌گردد و همچنين اجتناب از تنبيه کردن آنان بعلت بي‌اشتهايي و يا وادار کردن آنان به خوردن پس از يک ناراحتي رواني.
18-در مواقع مقتضي به ورزش و تفريح پرداخته و از تمريناتي که موجب تعديل کار دستگاه گوارش مي‌شود استفاده نمائيد.
19-بهتر است غذا را از رقيق‌ترين آن شروع کنيم و در خوردن آب افراط ننمائيم.
20-محيطي که در آن غذا صرف مي‌کنيم بايد روشن، تميز و فاقد بوي نامطبوع باشد. اگر ميز غذا را با دسته گلي بيارائيم و نيز محل آن طوري باشد که منظره خوشايندي داشته باشد در هضم غذا کمک مؤثري مي‌نمايد.
به نقل از روزنامه ابتکار
