خواص خوراكیها

منگـنز

منگنز فلزي است كه به طور گسترده اي در بافت هاي بدن گياهان و حيوانات وجود دارد. اين فلز يك مادة معدني كمياب ناميده ميشود زيرا به مقدار بسيار كم در بدن انسان يافت ميشود.

بدن ما تقريباً حدود 20 ميلي گرم منگنز، به طور عمده در استخوان ها، ذخيره دارد. منگنز در تشكيل بافت همبند چربي و كلسترول، استخوان،‌عوامل انعقاد خون و پروتئين نقش دارد. اين ماده همچنين براي عملكرد طبيعي مغز ضروري است.

منگنز جزئي از تركيب منگنز سوپر اكسيد ديسموآت (MnSaD) است. اين تركيب يك ضد اكسيدان است كه بدن را از مواد سمي حفظ مي كند. به دست آوردن مقدار كافي منگنز از رژيم غذايي، كار ساده اي است.

موارد استفاده

بيماريهاي زير به وسيله مصرف منگنز بهبود مي يابد.
ديابت: افراد مبتلا به ديابت در مقايسه با اشخاص سالم به طور قابل ملاحظه اي منگنز كمتري دارند. منگنز سطح قند خون را در افراد ديابتي كاهش مي دهد.

روماتيسم مفصلي: افراد مبتلا به روماتيسم مفصلي (التهاب مفاصل) سطح پاييني از MnSaD دارند (اين ماده از آسيب مفاصل در حين التهاب جلوگيري مي كند) مكمل هاي منگنز فعاليت MnSaD را افزايش مي دهند.

صرع: يك مطالعه مهم در اوايل سال 1960 نشان داده است موش هايي كه دچار كمبود منگنز بوده اند بيشتر مستعد ابتلا به تشنج هستند و نوار مغزي آنها (EEG) حاوي فعاليتهاي تشنجي است.

اسكيزوفرني: افراد اسكيزوفرن به مكمل هاي منگنز به خوبي پاسخ مي دهند.

پوكي استخوان: از دست رفتن تودة استخواني بعد از يائسگي به سرعت شروع مي شود و مي تواند منجر به پوكي استخوان (نازك و شكننده شدن) گردد. منگنز و ديگر عناصر كمياب استحكام استخوان را در زنان بعد از يائسگي افزايش مي دهند.

بيمايهاي ديگر: منگنز همچنين در دمان تصلب شرايين (سخت شدن ديوارة عروق)، كلسترول بالاي خون، سرگيجه و كاهش شنوايي مؤثر و مفيد است.

منابع غذايي

آجيل (مخصوصاً گرد و بادام) ، سبوس گندم و همة غلات، حبوبات تغيير نيافته،برگ سبزيجات، كبد، كليه، بادام زميني، لوبيا (از خانوادة نيامداران)، ميوه هاي خشك، غلات به عمل آمده (تغيير يافته)، گوشت و محصولات خشك داراي ميزان خيلي كمي از منگنز هستند. غذاهاي تغيير شكل نيافته نظير نان غلات و حبوبات داراي ميزان زيادي منگنز هستند.

اشكال ديگر

منگنز به اشكال مختلفي در دسترس است: نمك (سولفات و گلوكونات) كلوئيد، آسپارات، پيكولينات، فومارات، سوكسينات و آمينواسيد كلات). اين ماده به صورت قرص يا كپسول معمولاً به همراه ساير ويتامين ها و موادمعدني قابل دسترسي است.

نحوة مصرف

در مورد منگنز مقدار مجاز توصيه شده در رژيم غذايي (RDA) وجود ندارد. رژيم توصيه شده براساس جذب از طريق رژيم تيپيك است و مقداري است كه از بروز نشانه هاي كمبود منگنز جلوگيري كند.
متوسط جذب منگنز 2 تا 9 ميلي گرم در روز است. در بعضي موارد افراد به ميزان بيشتري (10 ميلي گرم در روز) منگنز نياز دارند.

ميزان كافي و مطمئن مصرف روزانة منگنز 2 تا 5 ميلي گرم براي بزرگسالان. 1 تا 3 ميلي گرم براي بچه ها و نوجوانان و 0.3 تا 1 ميلي گرم براي شيرخواران است.

موارد احتياط

جذب بيش از حد منگنز مي تواند منجر به توليد اثرات سمي شود. شما نبايد به طور مرتب، بيش از حد مطمئن و كافي (كه در بالا توضيح داده شد) مصرف منگنز داشته باشيد.

تداخل هاي احتمالي

كلسيم، مس، آهن، منيزيوم و روي بر سر جذب در رودة كوچك با منگنز رقابت مي كنند. جذب بيش از حد هر كدام از اينها مي تواند باعث كاهش جذب بقيه شود. مصرف بيش از حد منگنز مي تواند باعث كم خوني فقر آهن شود.

آهن
تحقيقات نشان مي دهد استفاده از صبحانه و ناهار يا ميان وعده در مدارس ، نقش بسزايي در بالا بردن توان يادگيري دانش آموزان دارد. يافته هاي علمي ناشي از تحقيقات روي حيوانات و انسان ها تاثير مستقيم


آهن و روي بر قوه ادراک را تاييد مي کنند. کمبود آهن زودرس در دوران نوزادي ، اختلالات رفتاري در بزرگسالي را ناشي مي شود و رسيدن مواد مغذي کافي به بدن بزرگسالان نيز مي تواند ظهور اختلالات عصبي را به تاخير بيندازد.

فراموش کردن زودهنگام مطالب ، از دست دادن حافظه کوتاه مدت و ناتواني در به خاطر سپردن خلاصه مطالب از اثرات کمبود مواد مغذي به شمار مي آيند. اگر اين عدم دريافت مواد مغذي در سالهاي رشد سيستم مغزي عصبي و شکل گيري و تکميل قواي حافظه و درک باشد تاثيرات خطرناک تري را نيز به دنبال دارد.

آيا گرسنگي بر شما تاثير بدي دارد؟ آيا حذف يک وعده غذايي مشکل آفرين است؟ براي فهم اين نکته که سوء تغذيه ، گرسنگي و حتي حذف يک وعده غذايي قادر به توليد اختلالات رفتاري است ، آزمايش هاي بسياري صورت گرفته است.

دريافت گوشت قرمز به عنوان منبعي براي آهن و روي در منابع زيستي بسيار موثر است و بر قوه درک اثرات شگرفي دارد. کمبود آهن يک مشکل متداول در موادمغذي است که بيش از 2 ميليارد نفر يا بيشتر از يک سوم جمعيت جهان ، با آن درگيرند. نوزادان ، کودکان در سنين بلوغ و خانمها از زمان کودکي بزرگترين گروه در معرض خطر کمبود آهن هستند.

در امريکا کمبود آهن ، 9 درصد از کودکان سنين 12 تا 35 ماهه ، 1 درصد از کودکان بالاي 3 سال و 9 درصد تا 11 درصد از دختران جوان و خانمهاي 12 تا 49 ساله را در برمي گيرد که اين آمار در رابطه با ايران بسيار چشمگيرتر است.

آنومي فقر آهن (کم خوني ناشي از کمبود آهن) شايع ترين مشکل کمبود آهن است که 3 درصد از کودکان امريکايي 12 تا 35 ماهه و 3 تا 5 درصد دختران جوان و خانمها را درگير کرده است.
در دختران جوان و زنان بزرگسال ، رژيم غذايي کم آهن ، استفاده از غذاهاي مانع جذب آهن ، قاعدگي (خونريزي ماهيانه) و مصرف بسياري از داروها امکان ابتلا به آنومي فقر آهن را بالا مي برد.


چطور قوه ادراک تحت تاثير آهن قرار مي گيرد؟

کمبود آهن هم به طور مستقيم و هم به صورت غيرمستقيم بر رفتار و قواي درک انسان تاثيرگذار است. اثر مستقيم آن زماني است که کمبود آهن به طور مستقيم بر سنتز ميلين که پوشاننده سلولهاي عصبي است يا بر نوروترانسميترها که در واقع نقش آنها در انتقال پيامهاي عصبي


بوضوح روشن است و همين طور در توليد دوپامين که در واقع نوعي کاتکول آمين است تاثير بگذارد. تغييرات به وجود آمده بر اثر کمبود آهن قادر به ايجاد اختلال در روند تکميل و بالغ شدن سيستم اعصاب خواهد بود.

به طور غيرمستقيم کمبود آهن مي تواند باعث ايجاد رفتارهاي عصبي و کاهش درک به وسيله کاهش قدرت تمايز در مغز و ممانعت از توليد حسهاي گوناگون تاثيرگذار و در نتيجه باعث کاهش در توان يادگيري و کاهش توان مغز در جمع آوري اطلاعات بشود.

نقش روي در گستردگي درک و فهم کمبود روي غيرمتداول نيست. کمبودهاي شديد روي ، نسبتا نادر است ؛ اما کمبود خفيف روي يکي از مشکلات مردم جهان است ، که ايران را هم شامل مي شود. تشخيص کلينيکي کمبود خفيف روي ، دشوار است ولي با يک تاريخچه غذايي قابل بررسي است و حتي ممکن است در يک جمعيت با تغذيه کافي نيز ظهور کند.

چه چيز سبب کمبود روي مي شود؟ فرآيندهاي فيزيولوژيکال مثل افزايش رشد احتياج به روي دارند؛ بنابراين نوجوانان و خانمهاي باردار بيشتر ممکن است در محدوده خطر ابتلا به کمبود روي باشند. بررسي هاي Data بر اين دلالت دارد که بسياري از نوزادان ، کودکان و خانمهاي جوان و بزرگسالان ، روي کمتري در مقايسه با مقدار توصيه شده مصرف مي کنند.

در حقيقت دسترسي زيستي به روي ، همان دريافت غذاهاي حاوي روي است که شامل غذاهايي با منابع حيواني و گياهي است ؛ براي مثال فيتات موجود در غلات و بنشن دسترسي زيستي به روي را محدود مي کند، همچنين کمبود دسترسي به غذاهايي که حاوي مقدار خوبي روي هستند مثل گوشت قرمز مي تواند از عوامل کمبود روي باشد.

منيزيم

منيزيم معدني براي قلب، عضله و كليه مهم و مفيد است. اين ماده قسمتي از دندان و استخوان شما را مي سازد. مهمتر از همه، اين ماده آنزيم ها را فعال مي كند، به شما انرژي مي دهد و به كاركردن بهتر بدن كمك مي كند.

اين ماده همچنين استرس، افسردگي و بيخوابي را كاهش مي دهد. ويتامين "ب-6" به جذب منيزيوم مورد نياز كمك مي كند و با منيزيوم در بسياري از كارها همكاري مي كند.

منيزيم در بسياري از غذاها قابل دسترس است. اگرچه بسياري از مردم در ايالات متحده منيزيم كافي از رژيم غذايي شان دريافت نمي كنند. قرص هاي مغذي تنها مي تواند به شما مقدار منيزيم دريافتي را نشان دهد.

دانشمندان روشهاي مختلفي براي مشخص كردن ميزان منيزيم غذاهاي متفاوت پيدا كرده اند. علاوه بر اين بسياري از غذاها به طور كامل تجزيه نشده اند. بيماريهاي طبي مشخصي تعادل منيزيم بدن را بهم مي زند. براي مثال همراه با استفراغ يا اسهال مي تواند منجر به كمبود منيزيم به طور موقتي شود.

بيماريهاي معده و روده، ديابت. التهاب پانكراس، عملكرد بد كليه و داروهاي ديورتيك (ادرار آور) مي تواند باعث كمبود طولاني مدت منيزيم شود. اگر مبتلا به يكي از بيماريهاي ذكر شده هستيد براي منيزيم مورد نياز مصرفي تان، با پزشك معالج مشورت كنيد.

موارد استفاده

مصرف كافي منيزيم مي تواند در موارد زير به شما كمك كند

جلوگيري از سخت شدن شريان ها (تصلب شرايي)

جلوگيري از حمله و سكته قلبي

كاهش فشار خون

كاهش سطح كلسترول و تري كليسريد خون

تصحيح بي نظمي هاي ضربان قلب

توقف حملة حاد آسم

كاهش ميزان نياز به انسولين در صورت ديابتي بودن

جلوگيري از تشكيل سنگ كليه

درمان بيماري كرون

درمان سر و صداي ناشي از كاهش شنوايي

بهبود بينايي در صورت داشتن گلوكوما

كاهش گرفتگي عضله، تحريك پذيري، خستگي، افسردگي و احتباس مايع مرتبط باقاعدگي

جلوگيري از عوارض جدي حاملگي نظير پره اكلامپسي و اكلامپسي

نگهداري و تجديد سطح انرژي طبيعي بدن

بهبود وضعيت خواب

كاهش اضطراب و افسردگي

كاهش عوارض و اثرات استرس


منابع غذايي
غني ترين منبع منيزيم شامل (tofu)، آجيل (بادام، پسته، گردوي سياه، ...) تخم كدو، بادام زميني، برگ سبر سبزيجات، غلات، گندم، آرد سويا و ملاس .... منابع خوب ديگر براي منيزيم آرد گندم، آرد جو، چغندر سبز، اسفناج، خرده گندم، حبوبات، جودوسر، موز، سيب زميني (با پوست)، پسته.

همچنين مي توانيد منيزيم را از بسياري گياهان گونه هاي علف ها و جلبك ها به دست آوري. براي مثال: جلبك آگار، گشنيز، شويد، دانه غلات، شاه پسند، خردل خشك، ريحان، پودر كاكائو، تخم رازيانه، مرزه، تخم زيره، تخم ترخون، تخم مرزنجوش و تخم خشخاش.

اشكال ديگر

منيزيم به اشكال مختلف در دسترس است. بهترين فرم آن به صورت "قابل حل" عرضه ميشود، كه بدن راحتتر منيزيم اين تركيب را جذب مي كند.

اين تركيبات قابل حل به صورت كپسول ژلاتيني است. مكمل هاي توصيه شده منيزيم شامل سيترات منيزيم، گلوكونات منيزيم و لاكتات منيزيم است.

ديگر منابع هم خانوادة منيزيم شامل شير منيزيم (هيدروكيد منيزيم) كه اغلب به عنوان يك ملين يا آنتي اسيد استفاده ميشود، نمكهاي "ايپوم" (سولفات منيزيم) كه به عنوان يك ملين يا تقويت كننده استفاده مي شود و يا به وان حمام اضافه ميشود. بعضي از اشكال منيزيم از طريق پوست قابل جذب است.

نحوة مصرف

شما بايد مقدار كمي از منيزيم را در روز با يك ليوان پر از آب مصرف كنيد (تا باعث اسهال نشود) مقادير توصيه شده روزانه به شرح زير است:

مردان بزرگسال بين 19 تا 34 سالگي: 400 ميلي گرم بعد از 30 سالگي: 420 ميلي گرم

زنان بزرگسال بين 19 تا 34 سال: 310 ميلي گرم بالاتر از 30 سال 320 ميلي گرم

پسران در سن 14 تا 18 سال: 410 ميلي گرم

دختران در سن 14 تا 18 سال: 360 ميلي گرم

بچه ها در سن 9 تا 13 سال: 240 ميل گرم، بچه ها در سن 4 تا 8 سال 130 ميلي گرم و بچه هاي سن 1 تا 3 سال: 80 ميلي گرم.

موارد احتياط

اگر بيماري شديد كليوي يا قلبي داريد بدون مشورت پزشك از مكمل هاي منيزيم استفاده نكنيد.
مصرف بيش از حد شير منيزيم (به عنوان مسهل يا آنتي اسيد) يا نمكهاي ايپسوم (به عنوان مسهل يا تقويت كننده) باعث مي شود كه شما مقادير زيادي منيزيم هضم كنيد، مخصوصاً اگر مشكل كليوي داشته باشيد. مصرف زياد منيزيم باعث ايجاد مشكلات جدي براي سلامتي و حتي مرگ مي شود.

تداخل هاي احتمالي

بعضي از غذاها، نوشيدني ها و داروها، باعث از دست دادن منيزيم توسط بدن ميشود. سديم (نمك)، كافئين، الكل، فيبر، ريبوفلاوين به ميزان زياد، انسولين ديورتيك ها (ادرارآور) و ديجيتال ها ميباشد.

بعضي از غذاها، نوشيدني ها و داروها، بدن را براي مصرف منيزيم مورد نياز با مشكل و سختي روبرو مي كند. اينها شامل كلسيم، آهن، منگنز، فسفر. روي و چربي است.

ويتامين A

ويتامين A در حفظ بينايی خوب، سلامت پوست و غشاهای مخاطی مهم و مفيد است. همچنين تحقيقات نشان می دهد كه اين ويتامين برای عملكرد سيستم ايمنی بدن ضروری است. ويتامين A همچنين برای رشد، تشكيل استخوان، توليد مثل و بهبود زخمها مؤثر و مفيد است. كبد می تواند نياز يكسالة بدن به اين ويتامين را به صورت ذخيره در خود نگه دارد.

اگر فرد بيمار شود يا دچار عفونتی شود، اين ذخيره سريعاً قابل استفاده است.

موارد استفاده

آكنه و پسوريازيس: داروهای شامل ويتامين A در از بين بردن آكنه و پسوريازيس موفق بوده اند. اخيراً داروی جديد ديگری از ويتامين A ساخته شده است كه باعث كمتر شدن چروك و آثار زخم پوست شده و آنها را كوچك و ناچيز می كند همچنين از تشكيل چروك جديد نيز جلوگيری می كند.

سيستم ايمنی: تحقيقات نشان می دهد كه ويتامين A به عنوان يادآور سيستم ايمنی عمل كرده،‌ بدن را در مقابل بيماريها و عفونتها، مخصوصاً عفونتهای ويروسی حمايت می كند.

بهبود زخم: وقتی كه بافت و پوست جديد در حال تشكيل است، بدن در كنار ساير مواد مغذی نياز به ويتامين A نيز دارد.

سرخك: مرگ و مير ناشی از اين بيماری را در بين شيرخواران كاهش می دهد. همچنين در درمان شب كوری و هيپركراتوزيز استفاده می شود.

منابع غذايی

شما می توانيد مكمل ويتامين A طبيعی را كه به صورت رتينول يا رتينيل پالميتات است خريداری كنيد. همه اشكال ويتامين A به راحتي قابل جذب هستند. قرصها و كپسولهای موجود 10000، 25000 و 50000واحد هستند.

پزشك در انتخاب ميزان ويتامين A مصرفی به شما كمك می كند. بيشتر مولتی ويتامينها حاوی ميزان مجاز توصيه شده برای ويتامين A هستند. اگر شما از مولتی ويتامين استفاده می كنيد، احتمالاً بيشتر از ميزان توسط مورد نياز، ويتامين A دريافت كرده ايد.

بدون مشورت با پزشك هرگز بيشتر از 25000 واحد روزانه (10000 واحد برای بچه ها) مصرف نكنيد.در بيشتر موارد استفاده از بتاكاروتن كه پيش ساز ويتامين A است، جايگزين مطمئني براي ويتامين A ميباشد.

بر خلاف ويتامين A، بتاكاروتن محلول در آب است و در بدن ساخته نمی شود، بنابراين مصرف مقدار زياد آن بدون خطر است. بتاكاروتن جايگزين خوبی برای ويتامين A در بچه ها و بزرگسالانی که دچار بيماری كبدی و كليوی هستند و زنان حامله است.

نحوه مصرف

ويتامين A محلول در چربی است و برای جذب نياز به رژيم غذايی حاوی چربی دارد. مكملهای ويتامين A بايد همراه با غذا و يا با فاصله كوتاهی بعد از غذا مصرف شود.

موارد احتياط

خانمهای حامله نبايد از مكملهای ويتامين A استفاده كنند زيرا باعث نقايص مادرزادی در جنين ميشود. همة‌ ويتامينهايی كه در اين دوره استفاده می شوند حاوی مقداری ويتامين A هستند و مصرف هر مقدار بيشتری برای جنين خطرناك است.

مصرف زياد ويتامين A براي بدن سمي و حتي كشنده است. معمولاً ميزان ويتامين A دريافتي از رژيم غذايي آنقدر زياد نيست كه باعث مسمويت شود، اما مصرف مكملهاي ويتامين A بدون نظر پزشك توصيه نمی شود.

ويتامين A در انواع مختلفی از فرمولهای ويتامينی يافت می شود. برای مثال مكملهايی كه با نامهای "فرمول سيستم ايمني"، "فرمول سرماخوردگي"، "فرمول چشمي"، "فرمول پوستي" يا "فرمول آكنه" موجود هستند همگي حاوي ويتامين A هستند. اگر شما از انواع مختلف فرمولي ويتامين A استفاده كنيد خود را در معرض خطر مسموميت با اين ويتامين قرار داده ايد.

بعضي از نشانه های مسموميت با ويتامين A شامل سردرد، خستگی، درد مفاصل و عضلات، خشك شدن و ترك لبها و پوست، چشمهای خشك و تحريك پذير، تهوع يا اسهال و ريزش مو است.

مصرف الكل، احتمال مسموميت با ويتامين A را افزايش می دهد. مصرف بيش از 25000 واحد از ويتامين A روزانه در بزرگسال و 10000 واحد روزانه در بچه ها، چه از غذا و چه از مكملهای اين ويتامين می تواند باعث مسموميت شود. در صورتي كه از آكوتان، رتين - آيا هر داروی مشتق شده از ويتامين A برای درمان آكنه، پسوريازيس يا ديگر مشكلات پوستي استفاده می كنيد، مكمل های ويتامين A را مصرف نكنيد.

تداخلهای احتمالی

- مصرف زياد ويتامين E باعث می شود كه بدن از ويتامين A بيشتری استفاده كند.

- براي استفاده از ويتامين A بدن نيازمند به «روی» است.

-كمبود روی می تواند علايمی مشابه با كمبود ويتامين A در بدن ايجاد كند، زيرا بدون حضور روی بدن قادر به استفاده از ويتامين A نيست.

- بدن شما برای استفاده از ويتامين A نيازی به مقدار كافی پروتئين دارد. يك فرد بزرگسال بايد روزانه حدود 7 از پروتئين و بچه ها حداقل 4از مصرف كنند.

- بعضی از داروها نظير استروژن و قرصهای خوراکی ضدحاملگی سطح رتينول را در خون افزايش می دهند. اگر شما به طور مرتب از دارويی استفاده می كنيد، قبل از مصرف مكمل ويتامين A با پزشك مشورت كنيد.

ويتامين ب-1 (تيامين)

ويتامين "ب-1" تيامين نيز خوانده ميشود. شما براي شكستن كربوهيدرات هاي بدنتان نياز روزانه به اين ويتامين داريد.

انرژي آزاد شده از اين سوخت و ساز صرف فعاليتهاي تنفسي و حركتي بدن ميشود. ناكافي بودن ويتامين "ب-1" در رژيم غذايي منجر به بيماري «بربري» ميشود. در اين بيماري سيستم عصبي و قلب گرفتار هستند. الكلي ها در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به اين بيماري هستند زيرا مصرف زياد الكل ذخائر ويتامين "ب-1" بدن را كاهش مي دهد.

موارد استفاده
استفاده مهم ويتامين "ب-1" در بهبود علايم بيماري "بربري" است. اين علايم شامل درد، ورم، قرمزي دست ها و پاها و احساس سوزن سوزن شدن و مورمور شدن در دستها و پاهاست. گيجي و از دست دادن حافظه نيز از علايم بالقوه اين بيماري هستند.

علايم ديگر "بربري" شامل اشكال در نفس كشيدن، ورم پاها و افزايش ضربان قلب است. بعضي از ديورتيك ها (ادرارآور) باعث از دست دادن اين ويتامين از طريق ادرار شده باعث كمبود آن ميشوند.

تحقيقات اخير نشان مي دهد كه ويتامين "ب-1" در درمان نارسايي احتقاني قلب مؤثر است. ويتامين "ب-1" همچنين در شيمي درماني سرطان نقش منفي بازي مي كند. تحقيقات نشان مي دهد كه مصرف زياد اين ويتامين در طي شيمي درماني باعث رشد سريع تومور ميشود.

منابع غذايي
حبوبات و گوشت خوك منابع غني از ويتامين "ب-1" هستند. ديگر منابع خوب براي اين ويتامين شامل برنج پرقوت سفيد، دانه هاي گل آفتابگردان، بادام زميني، سبوس گندم، مخمر آبجو، شير سويا، لوبيا و .... شير، ميوه جات و سبزيجات اگر به ميزان كافي مصرف شوند منابع خوبي براي ويتامين "ب-1" هستند.

اشكال ديگر
ويتامين "ب-1" به نام هاي "تيامين هيدروكلريد" و "تيامين مونونيترات" وجود دارد. اين ماده به صورت قرص يا كپسول در فرم مولتي ويتامين شامل قابل جويدني براي بچه ها و شكل مايع، به صورت تركيب ب- كمپلكس و يا به تنهايي قابل دسترس است.

نحوة مصرف
براي جلوگيري از بيماري كمبود ويتامين "ب-1" بزرگسالان بين 1.1تا 1.5 ميلي گرم از اين ويتامين را همراه با آب ترجيحاً بعد از غذا، روزانه مصرف كنند. خانم هاي حامله روزانه 1.5 ميلي گرم و زنان شيرده 1.6ميلي گرم از اين ويتامين در روز استفاده كنند.

قبل از دادن مكمل ويتامين "ب-1" به بچه ها با پزشك مشورت كنيد. در صورتي كه خانم حامله بخواهد از اين ويتامين استفاده كند نيز بايد قبل از مصرف با پزشك مشورت كند.

تداخل هاي احتمالي
ميزان جذب ويتامين ب-1 در افرادي كه الكل زياد مصرف مي كنند، كاهش مي يابد. براي اطلاعات بيشتر در مورد ويتامين "ب-1" با پزشك مشورت كنيد.

ويتامين ب-2 (ريبوفلاوين)

ريبوفلاوين كه به نام ويتامين "ب-2" نيز شناخته ميشود باعث آزاد سازي انرژي از كربوهيدراتها، پروتئين و چربي مي شود. ريبوفلاوين براي تكثير، رشد و ترميم پوست، مو، ناخن و مفاصل ضروري است.

همچنين براي سيستم ايمني كه بدن را در مقابل بيماريها حفاظت مي كند، لازم و مهم است.


موارد استفاده

ريبوفلاوين در پيشگيري و درمان بيماريهاي زير مؤثر و مفيد است:
سردرد ميگرني: ريبوفلاوين در پيشگيري از سردرد ميگرني مؤثر است. مطالعات نشان مي دهد كه مكمل هايي كه حاوي ريبوفلاوين هستند بيشتر از آسپيرين در پيشگيري از سردردهاي شديد مؤثرند.


آب مرواريد: كمبود ريبوفلاوين مي تواند باعث آب مرواريد شود. ريبوفلاوين براي فعاليت آنزيم هايي كه باعث تقويت بينايي شما ميشود ضروري و حياتي است. كمبود ريبوفلاوين در افراد مسن نسبتاً شايع است. قبل از مصرف بيش از حد مجاز توصيه شده (rda) براي پيشگيري از آب مرواريد، با پزشك مشورت كنيد.


كم خوني: مكمل هاي ريبوفلاوين در درمان «كم خوني داسي شكل» مؤثرند. اين ماده همچنين اثر مكمل هاي آهن را در درمان كم خوني، افزايش مي دهد.


روماتيسم مفصلي: مقدار خيلي كم ريبوفلاوين در رژيم غذايي مي تواند فرد را در معرض خطر ابتلا به روماتيسم مفصلي قرار دهد. مكمل هاي حاوي ريبوفلاوين مي تواند از پيشرفت علايم جلوگيري كند.

ريبوفلاوين در موارد زير نيز مفيد و مؤثر است:

نشانه هاي "سندرم تونل كارپال" را بهبود مي بخشد.


كاهندة اثرات استرس.


مشكلات پوستي از قبيل آكنه (مخصوصاً آكنه روزاسه)، ورم پوست، اگزما، و زخم ها با مصرف مكمل هاي ريبوفلاوين بهبود مي يابد.


گرفتگي عضلاني را بهبود مي بخشد.


بدن را در مقابل انواع مشخصي از آسيب سلولي در طي حمله يا سكته قلبي ايجاد ميشود، حمايت مي كند.


عملكرد سيستم ايمني را افزايش مي دهد.

منابع غذايي
بهترين منابع ريبوفلاوين شامل مخمر آبجو، بادام، گوشت، غلات، سبوس گندم، چمن برنجي، قارچ، سويا، شير و اسفناج.

ريبوفلاوين به آرد و حبوبات اضافه ميشود. ريبوفلاوين در اثر نور و قليا نظير جوش شيرين از بين مي رود.

اين ماده توسط حرارت از بين نمي رود. اگرچه در داخل آبي كه در حال پختن است، نفوذ مي كند. براي حفظ محتوي ريبوفلاوين غذاها آنها را بايد دور از نور قرار داد.

اشكال ديگر
مكمل هاي ريبوفلاوين به 2 صورت قابل دسترسي هستند: ساده و فعال شده. اين ماده همچنين در مولتي ويتامين ها و ويتامين هاي ب - كمپلكس نيز به صورت قرص هاي 25، 50 و 100 ميلي گرمي يافت ميشود.

نحوة مصرف
ميزان مجاز توصيه شده در رژيم غذايي شامل موارد زير است:

بچه هاي 1 تا 3 سال0.5 ميلي گرم در روز.


بچه هاي 4 تا 8 سال: 0.6 ميلي گرم در روز.


بچه هاي 9 تا 13 سال: 0.9 ميلي گرم در روز.


پسران 14 سال: 1.3 ميلي گرم در روز.


دختران 14 تا 19 سال: 1 ميلي گرم در روز.


زنان حامله: 1.4 ميلي گرم در روز.


زنان شيرده1.6 ميلي گرم در روز.

قبل از دادن ريبوفلاوين به بچه ها با پزشك مشورت كنيد.

موارد احتياط
مسمويت با ريبوفلاوين بندرت اتفاق مي افتد. واكنش هاي ايجاد شده ناشي از مصرف ميزان زياد اين ماده شامل خارش، بي حسي و كرختي، احساس سوزن سوزن شدن و حساسيت به نور است. مصرف ميزان زياد ريبوفلاوين مي تواند بر روي نتايج آزمايشات تجزيه ادرار اثر بگذارد.

تداخل هاي احتمالي
- داروهاي سولفا، داروهاي ضد مالاريا، مسهل ها و الكل مي تواند مانع از تأثير مفيد ريبوفلاوين شود.
- مصرف زياد ريبوفلاوين از باربيتورات ها باعث كاهش اثر ريبوفلاوين ميشود.
- بيماريهاي مشخص كبدي مي تواند برروي عمي ريبوفلاوين اثر بگذارد.
- ريبوفلاوين براي فعال شدن ويتامين "ب-6" ضروري است.

ويتامين ب-6 (پيريدوكسين)

ويتامين ب-6 يك ويتامين محلول در آب است. بدن شما از 3 شكل ويتامين ب-6 استفاده مي كند. پيريدوكسين (pn)، پيرويدوكسال (pl) و پيريدوكسامين (pm). بيشتر مواقع منظور از ويتامين ب-6 پيريدوكسين است.
ويتامين ب-6 عملكرد هاي متفاوتي در بدن دارد كه عبارت است از: شكستن


كربوهيدراتها براي ايجاد انرژي، تشكيل هموگلوبين و ديگر موادي كه بدن به آن نياز دارد.

موارد استفاده

*

بهبود علايم ناشي از كمبود ويتامين ب-6: اين علايم شامل التهاب (قرمزي، ورم، درد)، دهان، ترك و خشك شدن لبها، تحريك پذيري، افسردگي و گيجي است.

*

درمان كم خوني و اختلالات سيستم عصبي ناشي از داروهاي ضد سل.

*

درمان بيماراني كه ميزان زيادي ايزونيازيد (داروي ضد سل) مصرف كرده اند.

*

كاهش علايم سندرم پيش از قاعدگي (pms).

*

كاهش تهوع و استفراغ د طي حاملگي.

*

جلوگيري از بيماريهاي قلبي. مطالعات اخير نشان مي دهد كه ويتامين ب-6، ويتامين ب-12 و فولات مي تواند باعث كاهش سطح هوموسيستين خون (ماده اي كه خطر بيماريهاي قلبي را افزايش مي دهد) شود.

منابع غذايي
مرغ، ماهي، كليه، كبد، تخم مرغ و گوشت خوك غني ترين منابع غذايي ويتامين ب-6 هستند. موارد زير نيز منابع خوبي براي اين ويتامين هستند:
مخمر، سبوس گندم، غلات، سيب زميني، موز و جو دوسر.
ويتامين ب-6 در غذاهاي فريزشده يا فرآورده هاي غذايي (مانند گوشت) از بين ميرود.

اشكال ديگر
ويتامين ب-6 به صورت پيريدوكسين هيدروكلريد قابل دسترسي است. اين تركيب به صورت قرص در شكل مولتي ويتامين (قابل جويدن براي بچه ها) در دسترس است.

شكل ب-كمپكس يا به تنهايي به مقدارهاي 1 تا 150 ميلي گرمي وجود دارد. ويتامين ب-6 همچنين در مولتي ويتامين هايي كه به صورت قطره و مايع هستند و بچه ها استفاده مي كنند نيز وجود دارد.

نحوة مصرف
براي جلوگيري از كمبود ويتامين ب-6 مردان بايد روزانه 2 ميلي گرم و زنان 1.5 ميلي گرم از اين ويتامين استفاده كنند.

زنان حامله نياز به 2.2 ميلي گرم ويتامين ب-6 روزانه و زنان شيرده 2.1 ميلي گرم نياز دارند. افرادي كه رژيم غذايي متعادل شامل منابع ويتامين ب-6 مصرف مي كنند نياز روزانه شان به اين ويتامين مرتفع شده و نيازي به مكمل هاي اضافي اين ويتامين ندارند.

اگر در مورد نياز روزانه به ويتامين ب-6 سؤالي داريد مي توانيد با پزشكتان مشورت كنيد. مكمل هاي ويتاميني را هميشه همراه با آب، ترجيحاً بعد از غذا مصرف كنيد.

موارد احتياط
ويتامين ب-6 وقتي به مقدار زياد (200 ميلي گرم يا بيشتر در روز) و به مدت طولاني مصرف شود مي تواند باعث مشكلات عصبي شود. قطع مصرف آن باعث بهبودي مشكلات ميشود.

تداخل هاي احتمالي
ويتامين ب-6 اثر لوودوپا داروي بيماري پاركينسون را مهار مي كند براي اطلاعات بيشتر در مورد ويتامين ب-6 با پزشك صحبت كنيد.

ويتامين ب-5 (اسيد پانتوتنيك)

همه سلولهاي بدن نياز به ويتامين "ب-5" يا اسيد پانتوتنيك دارند. اين ويتامين "ب" محلول در آب است و در بدن تبديل به تركيبي به نام «كوآنزيم-آ» مي شود كه وجود اين ماده در بدن براي تبديل غذا به انرژي لازم است. ويتامين «ب-5» به عنوان ويتامين « ضد استرس» نيز شناخته شده است. زيرا عملكرد غذة آدرنال را تقويت كرده و بهبود مي بخشد.


(غده آدرنال عضوي است كه بدن را در مقابل انواع استرس ها حمايت مي كند). ويتامين ب-5 براي عمل عضلات و اعصاب ضروري است و براي حفظ سلامتي سيستم ايمني بدن، حياتي است. اين ويتامين همچنين در كاهش علايم دردناك روماتيسم مفصلي مؤثر است.

موارد استفاده
بعضي از پزشكان براي خستگي، آلرژي، آسم، پسوريازيس يا ديگر بيماري هاي مزمن يا براي زندگي هاي بسيار فعال و پراسترس، ويتامين "ب-5" را توصيه مي كنند. ثابت نشده است كه ويتامين "ب-5" براي اين بيماريها مفيد بوده باشد.

مصرف ويتامين "ب-5" به كاهش درد، تورم و خشكي صبگاهي بيماري روماتيسم مفصلي كمك مي كند و بهبودي زخم را مخصوصاً بعد از جراحي، تسريع مي كند.

اسيد پانتوتنيك به كاهش ليپيد خون (چربي، كلسترول، تري گليسريدها) كمك كرده و پديدة سميت زدايي را تسريع مي كند.

منابع غذايي
اسيد پانتوتنيك از ريشة يوناني پانتوز (Pantos) به معني «هركجا» گرفته شده است و اين نام به خاطر اين است كه اين ماده در انواع مختلف مواد غذايي يافت ميشود.

سديم

همه به خوبي نمك را مي شناسيم و آن را براي طعم بخشيدن به غذاهايمان به كار مي بريم. ولي آيا نمك فايده اي هم براي بدن دارد؟ ضرر چه طور؟ دراين مطلب در مورد خواص سديم و نقش آن در بدن صحبت خواهيم كرد. دانشمندان از سال 1937 دريافتند كه سديم يك عنصر ضروري براي بدن است .


سديم مهمترين الكتروليت موجود در بدن مي باشد . الكتروليت ها عناصري هستند كه در بدن وظيفه تنظيم غلظت آب بدن، ثبات اسيديته بدن و بسياري از اعمال ديگر را بر عهده دارند. سديم بيشتر در مايعي كه اطراف سلول هاي بدن را فراگرفته، موجود است.

با مصرف نمك كه از دو جزء كلر و سديم تشكيل شده است، سديم وارد بدن شده و به راحتي ازطريق دستگاه گوارش جذب مي شود.

اغلب سديم مصرف شده ( 95 درصد) بيشترازنياز بدن است كه از طريق كليه ها دفع مي شود. تنظيم ميزان سديم موجود در بدن توسط سيستم دقيقي انجام مي شود. اين سيستم به وسيله يك هورمون به نام آلدوسترون كنترل مي شود. اين هورمون ازغدد فوق كليوي ترشح مي شود.

با كاهش ميزان سديم در بدن، ترشح آلدوسترون افزايش مي يابد كه باعث جذب بيشتر سديم از روده ها ومانع دفع سديم از كليه مي شود. در صورتيكه با مصرف زياد نمك ميزان سديم در بدن بالا برود، بخش مربوط به تشنگي در مغز تحريك شده ، فرمان تشنگي را صادر مي كند. در اين صورت فرد احساس نياز به آب پيدا كرده و با مصرف آب غلظت سديم بدن كم مي شود.

نقش سديم در بدن

- آب بدن را تنظيم مي كند، در نتيجه با افزايش يا كاهش مصرف آب ، بدن دچار تورم يا خشكي نمي شود.

- به هدايت امواج عصبي كمك مي كند.

- در منقبض شدن عضلات مؤثر است.

- با وجود سديم ميزان ثبات اسيدي - بازي بدن حفظ مي شود يا به عبارتي سديم در تنظيم Ph بدن مؤثر است.

- يك نقش جالب سديم اين است كه موجب جذب بهتر قندهاي ساده و اسيدهاي آمينه كه اجزاء تشكيل دهنده مواد نشاسته اي و پروتئين ها هستند، مي شود.

- سديم در شيره هاي گوارشي كه موجب هضم غذا مي شوند، وجود دارد.

- سديم در استخوان ها نيز موجود است.

ميزان نياز به سديم

روزانه 200 ميلي گرم سديم، حداقل نياز يك فرد بالغ را برآورده مي كند. معمولاً افراد خيلي بيشترازاين ميزان و به طور متوسط 7 تا 11 گرم در روز ، نمك مصرف مي كنند كه از اين طريق 4 گرم سديم روزانه دريافت مي شود.

مهمترين منبع دريافت سديم، نمك است، ولي به طور طبيعي در بعضي از مواد غذايي مثل گوشت ها و سبزيجات نيزموجود است.

غذاهاي آماده و كنسرو شده، مقدار زيادي نمك دارند. از اينرو به افراد دچار فشارخون بالا توصيه مي شود، مواد غذايي كنسرو و فرآيند شده را مصرف نكنند.

كاهش و افزايش مصرف سديم

مقدار نرمال سديم خون ، 136 تا 145 ميلي اكي والان در ليتر است. اگر ميزان سديم خون كمتر از اين مقدار شود فرد دچار عارضه اي بنام هيپوناتريومي مي شود و اگر بيشتر از اين مقدار شود دچار هيپرناتريومي خواهد شد.

علائم كمبود سديم در بدن سستي، انقباض عضلاني ، خستگي و گيجي و افت فشار خون است. با افزايش مقدار سديم خون، فشار خون بالا رفته ، خطر بيماري هاي قلبي-عروقي، سكته و آسيبهاي قلبي وجود دارد. براي كاهش احتمال بروز اين عوارض به افراد توصيه مي شود منابع پتاسيم، كلسيم و منيزيم را بيشتر دريافت كنند.

در مواردي چون استفراغ پياپي، اسهال و يا تعرق بيش از حد ، دفع سديم افزايش يافته در نتيجه نياز به مصرف سديم نيز بيشترميشود. افرادي كه براي درمان افسردگي ، ليتيم مصرف مي كنند نبايد رژيم محدود از سديم بگيرند.

توانايي بدن دردفع سديم از كليه ها محدود است. بنابراين مصرف زياد و طولاني مدت سديم ، موجب تجمع ميزان اضافي آن در بدن شده و در سنين بالاتر، فرد دچار عارضه فشار خون خواهد شد. پس بهتراست قبل از مصرف يك ماده غذايي ، بر چسب آن را مطالعه كنيد تا مطمئن شويد سديم زيادي ندارد.

دکتر رضا آمری نيا: بخش دوم:تمايز بين مواد پوسيدگى زا، متوقف كننده پوسيدگى و ضدپوسيدگى بسيار بااهميت است. نتايج مطالعات نشان داده است كه ميزان اسيدى كه از تخمير مواد غذايى توسط باكترى ها ايجاد مى شود به اندازه قندى كه در آن ماده وجود دارد بستگى دارد. پوسيدگى زايى همچنين مى تواند تحت تاثير عوامل ديگرى مانند حجم و ميزان بزاق توليد شده در فرد، تعداد وعده هاى مصرف غذا، تركيبات مواد غذايى مورد استفاده، ميزان تشكيل پلاك ميكروبى و ميزان استعداد ژنتيكى فرد قرار گيرد. مواد غذايى متوقف كننده پوسيدگى يا آن دسته كه توسط ميكروب هاى پلاك قابل سوخت و ساز نيستند Ph بزاق را به پايين تر از ۵/۵ كاهش نمى دهند اين مواد شامل پروتئين هايى چون تخم مرغ، ماهى، گوشت، بعضى سبزيجات و آدامس هاى بدون قند هستند. شيرين كننده هاى غيركربوهيدراتى از قبيل ساخارين، سيكلامات ها و اسپارتام نيز جزء اين گروه هستند. بعضى از شواهد دال بر اين است كه گروه اخير به علت اينكه مواد مورد نياز را در اختيار استرپتوكوك قرار نمى دهند متوقف كننده پوسيدگى هستند.مواد غذايى ضدپوسيدگى، موادى هستند كه هنگام استفاده از آنها جذب غذا هاى اسيد و ژنتيك توسط باكترى ها مختل مى شود. الكل هاى پنج قندى جزء اين دسته محسوب مى شوندزيرا توسط آميلاز بزاق تجزيه نمى شوند. مكانيسم عمل آنها شامل فعاليت هاى ضدميكروبى عليه استرپتوكوك موتان است. تاثير آدامس از طريق ترشح بزاق است كه منجر به افزايش فعاليت خنثى سازى بزاق و در پى آن افزايش زدودن كربوهيدرات هاى تخمير شونده از سطح دندان مى شود. آدامس هاى بدون قند از طريق افزايش جريان بزاق در كاهش پوسيدگى موثر هستند. توصيه مى شود پس از غذا هاى حاضرى يا وعده هاى غذايى مورد استفاده قرار گيرند تا احتمال پوسيدگى را كاهش دهند در عين حال امكان معدنى شدن مجدد بخش هاى تخريب شده دندان نيز افزايش مى يابد. در واقع مكانيسم ضدپوسيدگى گزيليتول موجود در آدامس جايگزين شدن آن به جاى كربو هيدرات هاى تخميرشونده رژيم غذايى است. استرپتوكوك موتان قادر به متابوليزه كردن گزيليتول نيست. از ديگر مواد ضدپوسيدگى پنيرها مى توان از پنيرچدار و سوئيسى نام برد.• عوامل موثر بر پوسيدگى زايى مواد غذايى مواد حاوى كربوهيدرات هاى تخمير شونده نقش عمده اى در عمليات تخريبى باكترى ها در توليد پوسيدگى دارند. پوسيدگى زايى به اجزاى تشكيل دهنده ماده غذايى وابسته است به عبارتى به شكل تركيبات ماده غذايى و اينكه همراه با چه ماده ديگرى مورد استفاده قرارگيرد و مدت زمان تماس آن با دندان و تعداد دفعات مورد استفاده بستگى دارد.شكل و فرم ماده غذايى و پايدارى آن نقش مهمى در ميزان پوسيدگى و كاهش Ph دارد. شكل و فرم ماده غذايى مشخص كننده مدت زمان تماس آن در دهان با دندان ها است كه تاثيرگذار بر مدت كاهش Ph يا روند توليد اسيد است. مايعات به سرعت از دهان شسته مى شوند و قابليت چسبندگى كمترى دارند و بالعكس مواد غذايى جامد مانند كراكر، چيپس، شيرينى ها و دانه هاى خوشبو كننده دهان كه حاوى قند هستند موجب افزايش زمان تماس دهان با قند مى شود. قوام ماده غذايى بر چسبندگى آن موثر است. مواد جويدنى مانند آدامس گرچه حاوى ميران قند بالايى است ولى تحريك توليد بزاق، چسبندگى كم نسبت به مواد جامد يا غذا هاى چسبنده مثل اسنك ها و كراكرها و چيپس ها كه ساكاروز كمى دارند، از ضرر كمترى برخوردارند. مواد غذايى حاوى درصد فيبر بالا به علت اينكه كربوهيدرات تخمير شونده كمى دارند نيز متوقف كننده پوسيدگى هستند مانند پاپ كورن (ذرت بوداده) و سبزيجات خام. مواد نشاسته اى كه توسط آميلاز بزاق قابل تخمير هستند هرچه مدت ماندگاريشان در دهان بيشتر شود ميزان پوسيدگى زايى آنها افزايش مى يابد. هنگامى كه اين مواد بين دندان ها گير مى كنند فرصت بيشترى دارند تا توسط آميلاز بزاق هيدروليز شوند. تكنيك هاى بررسى شده بيانگر آن است كه برخى از باكترى ها نشاسته ها را سريعاً تخمير مى كنند و از طريق هيدروليز ناقص يا با كوچك كردن اندازه قطعات آنها باعث ايجاد پوسيدگى مى شوند. اگر چه آب نبات هاى حاوى قند باعث افزايش سريع در ميزان قند حفره دهانى مى شود كه توسط باكترى ها هيدروليز مى شود، ولى اثر اينها كوتاه مدت است. مواد غذايى حاوى كربوهيدرات ساده و دسرها (مانند چيپس سيب زمينى، نان خشك، شيرينى، كيك، نان روغنى شيرين )براى مدت طولانى غلظت قند دهان را به مرور افزايش مى دهند زيرا اين غذاها اغلب به سطوح دندان ها مى چسبند و نسبت به آب نبات ها مدت طولانى ترى دردهان باقى مى مانند. در تركيبات غذايى محصولات لبنى به خاطر كلسيم، فسفر، قابليت پوسيدگى پايينى دارند. مطالعات نشان داده است كه پنير و شير وقتى با موادپوسيدگى زا مصرف مى شود به بافر كردن Ph اسيد كمك مى كند. پنير بخصوص پنير چدار خصوصيات ضد پوسيدگى زايى دارد و ترشح بزاق را تحريك مى كند كه پلاك راكم كند. خوردن پنير با كربوهيدرات هاى قابل تخمير مثل دسر در انتهاى يك وعده غذا ممكن است پوسيدگى زايى غذا را كم كند. حبوبات كه مقدار قابل ملاحظه اى كربوهيدرات قابل تخمير ندارند و چربى و فيبر آنها زياد است پوسيدگى را متوقف مى كنند. غذا هاى پروتئينى مثل غذا هاى دريايى ماهى، گوشت و تخم مرغ و مرغ، همچنين چربى هايى مثل روغن مارگارين و كره نباتى پوسيدگى را متوقف مى كنند. ترتيب خوردن و تركيبات غذايى روى پتانسيل ايجاد پوسيدگى موثر است. موز به علت اينكه حاوى كربوهيدرات قابل تخمير است با توجه به چسبنده بودن آن پوسيدگى زا است ولى وقتى با غلات و شير خورده مى شود كمتر ايجاد پوسيدگى مى كند. شير قابليت چسبندگى ميوه را كمتر مى كند. كلوچه خشك وقتى با پنير خورده مى شود كمتر پوسيدگى زا است تا زمانى كه به تنهايى خورده مى شود. مصرف پنير و شير در انتهاى وعده غذايى و يا چنانچه توام باكربوهيدرات استفاده شود به علت قابليت بافرى آنها ضمن مطبوع كردن غذا موجب كاهش پوسيدگى مى شود. مصرف مواد غذايى پوسيدگى زا توام با نوشابه احتمال توليد اسيد را افزايش مى دهد. زمانى كه يك كربوهيدرات قابل تخمير مصرف مى شود كاهش Ph باعث تسريع در فعاليت تخريبى مى شود كه در ظرف ۱۵-۵ دقيقه شروع شده و تا ۳۰دقيقه اثر آن باقى مى ماند. وعده هاى خوراكى بين غذايى عمدتاً حاوى كربوهيدرات هاى قابل تخمير بالايى است كه اين امر احتمال ميزان پوسيدگى زايى آنها را به مراتب بيشتر از وعده هاى اصلى غذا در بردارد. خوردن چندين شيرينى در يك زمان كه به دنبالش مسواك بزنيد و دهان را با آب شست وشو دهيد كمتر پوسيدگى زاست تا اين كه در طول روز چندين بار و هر بار يك شيرينى بخوريد.