کامل ترین تصویر از کهکشان مارپیچی
تصویر مقابل بزرگترن و مفصل ترین تصویری محسوب می شود که هابل طی این سالها از کهکشان بزرگ مارپیچی تهیه کرده است .
این تصویر تلفیقی از 51 تصویر تهیه شده توسط هابل بعلاوه ی داده های بدست آمده از پایگاه های زمینی می باشد . این صفحه ی غول آسای مارپیچی 170000 سال نوری قطر دارد که تقریبا دو برابر کهکشان ما می باشد . این کهکشان میزبان کمتر از یک تریلیون ستاره است که حدود 100 بیلیون از این ستاره ها دما و سنی مشابه خورشید ما دارد . بازو های مارپیچ این کهکشان سراسر پوشیده از مناطق وسیع تشکیل ستاره ها، سحابی هایی با ابر های هیدروژن مولکولی بزرگ می باشد و لبه های آن ، خارج از بازوهای مارپیچی از ستاره های جوان ، داغ و تازه متولد شده پر شده است .
مهمترین تصاویری که با این تصویر جدید ترکیب شده است تصویر هایی است که هابل در مارس 1994 ، سپتامبر 1994 ، ژون 1999 ، نوامبر 2002 و ژانویه 2003 از این کهکشان تهیه کرده است .
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
كشف دهانه ناشي از برخوردي باستاني
دانشمندان يك دهانه بسيار بزرگ را در صحراي صاحران مصر كشف كردند كه بزرگترين دهانه يافت شده تا بحال مي باشد.
اين دهانه نويافته حدود 15 مايل (31 كيلومتر) عرض دارد و احتمالا توسط يك سنگ اسماني كه حدود 0.75 مايل بود بوجود آمده است. اين برخورد كه يك ضربه شوك مانند بود همه چيز را در شعاع صدها مايلي نابود كرد.
اين دهانه در تصاوير ماهواره اي و توسط محققين دانشگاه بوستن ، فاروغ ال باز و امان غونين ؛ كشف شد. ال باز اين دهانه را "كبيرا" كه در عربي بمعني "بزرگ" و همچنين مربوط به محل يافتن آن نيز است نامگذاري كرد.
ال باز مي گويد" ممكن است كبيرا به اين دليل تا بحال شناسائي نشد زيرا بسيار بزرگ است ؛ حتي بزرگتر از 125 ميدان فوتبال. يك دليل ديگر اين است كه معمولا جستجوهاي ما بر روي يافتن ويژگيهاي كوچكتر متمركز است يعني آنهائي را كه مي توان از زمين شناسائي كرد. مزيت مشاهده از فضا اين است كه ما مي توانيم الگوهاي ناحيه اي و تصاويري با ديد بزرگتري را ببينيم. اين دهانه دو حلقه دارد كه شكلي معمولي است. طي گذشت زمان توسط باد و آب فرسايش يافت بطوري كه چشمان غير حرفه اي قادر به شناسائي آن نبودند. غنيم مي گويد" مسير دو رودخانه باستاني از شرق به غرب از ميان آن مي گذرد.
محققين مي گويند برخوردي كه باعث ايجاد كبيرا شد احتمالا يك ناحيه وسيع از تكه هاي سيليكات سبز-زرد ( سنگ چخماق) را بوجود آورد كه بعنوان شيشه صحرائي شناخته مي شوند. اين تكه ها روي سطح زمين بين رمل هاي بسيار بزرگ ماسه اي بزرگ جنوب غربي مصر ديده مي شوند.
ابر نواختر جدید در کهکشاني مارپیچی
اگر کهکشان راه شیری ما در آیینه دیده شود احتمالا چیزی مانند کهکشان مارپیچی M100 خواهد بود که 60 میلیون سال نوری از ما فاصله دارد.
این تصویر از کهکشان مارپیچی M100 شاید بسیار شبیه به کهکشان ما باشد ، یک ساختمان پیچیده ، هسته ای روشن ، دو بازوی مارپیچ برجسته و نواحی گداخته ی H II . دو بازوی کوچک نیز قابل مشاهده می باشند که از بخش درونی شروع و در حال رسیدن به بازو های بزرگتر می باشند .این کهکشان که فاصله ی 60 میلیون سال نوری از ما قرار دارد ، کمی ازکهکشلن ما بزرگتر است و قطر آن به 120000 سال نوری می رسد. این کهکشان هدف چند دانشمند آمریکایی به نام های Dietrich Baade و Ferdinando Patat برای مطالعه بر روی ابر نواختر تازه کشف شده در این کهکشان " SN 2006X " بود .
SN 2006X در 24 فبریه توسط دو منجم آماتور ژاپنی و ایتالیایی کشف شده بود و به عنوان بیست و چهارمین ابرنواختر سال شناخته شد . این ابرنواختر از نوع Ia می باشد و 100 مرتبه از کهکشان خود کم نور تر است (قدر 17). این ابر نواختر از آن جهت اهمیت دارد که یکی از گزینه های اندازه گیری نرخ انبساط عالم محسوب می شود .
SN 2006X نخستین ابر نواختر کشف شده در این کهکشان نمی باشد و این کهکشان هم مانند دیگر کهکشان ها میزبان بسیاری ازابرنواخترها بوده است و پیش از این ابر نواختر های دیگری در چون SN 1901B, SN 1914A, SN 1959E و SN 1979C در کهکشان مارپیچی M100 شناسایی و کشف شده بودند . و حتی SN 1979C هم اکنون نیز به عنوان درخشان ترین منبع در اشعه ایکس طی 25 سال گذشته محسوب می شود .
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
ستارشنان دسته جديدي از ستارگان را كشف كردن
اخترشناسان انگليسي وابسته به دانشگاه منچستر در رصد خانه Jodrell Bank دسته جديدي از ستارگان را كشف كرده اند.
اين دسته از ستارگان به تپ اختر ها شبيه هستند اما اين ستارگان پرتودهي كوتاهي از خود توليد مي كنند كه اين پرتودهي بسيار كوتاه و در بازه زماني ميلي ثانيه است. اين تيم با استفاده از تلسكوپ راديويي، ستاره اي را كشف كردند كه پرتودهي آن به صورت فلاش هاي كوتاه مدت و سريع مي باشد(حدود يك صدم ثانيه). و تمام مدتي كه اين ستاره قابل ديدن است حدود يك دهم ثانيه در روز مي باشد.
تقريب به 11 منبع از نوع پرتودهي تپ اختري در نقاط مختلف راه شيري كشف شده است كه تپ(پالس) هاي منظمي را در طي چرخش اين ستارگان به دور خود، توليد مي كنند. و اكنون دانشمندان در حال توسعه تكنيكي براي دستيابي به پرتوزايي حاصل از انفجار هاي لحظه اي مي باشند.
دكتر مورا مكلاگلين( Dr Maura McLaughlin) مي گويد:"اعتقاد به اينكه اين پرتوزايي هاي لحظه اي(فلاش ها) از فضاي خارجي مي باشند، بسيار دشوار است. زيرا اين پرتوزايي ها شبيه به دخالت هاي ساختگي بشر است". همانطور كه اشاره شد پرتوزايي اين دسته از ستارگان بسيار كوتاه است و در مدت زماني كه از انتشار پرتو متوقف مي شوند و ساكت باقي مي مانند از بازه زماني 3 دقيقه تا 4 ساعت تغيير مي كنند و در اين بازه زماني پرتويي منتشر نمي كنند. پس از تاييد اين پديده سماوي، مطالعات نشان دادند كه 10 منبع از 11 منابعي كه اين گونه پرتوزايي مي كنند، در بازه زماني بين چهار دهم ثانيه تا 7 ثانيه پرتو دهي مي كنند. اخترشناسان معتقدند كه اين اجرام سماوي در بيش از 100 چرخش به دور خود مقادير عظيمي از انرژي را در خورد توليد و ذخيره و سپس آن را به صورت تك پالس منتشر مي كنند و اين روند همچنان ادامه پيدا مي كنند و به همين خاطر ما پرتو دهي اين ستارگان را در مدت زمان كوتاهي و به طور مكرر مشاهده مي كنيم.
اين كشف جديد در مجله Nature همين هفته چاپ شد. كه اهميت اين اكتشاف را نشان مي دهد.
حباب آتشین، مصالح کیهانی را به بزرگ‌ترین ساختارهای عالم می‌رساند
گروهی بین‌المللی از اخترشناسان موفق شده‌اند با استفاده از داده‌های ارسالی ماهواره تابش‌ایکس نیوتون (XMM-Newton)، حباب دنباله‌داری از گاز را بیابند که یک‌میلیارد بار سنگین‌تر از خورشید است و با سرعت 750 کیلومتر بر ثانیه در میان یک خوشه کهکشانی سنگین گسترده می‌شود. اندازه‌گیری‌ها نشان می‌دهد این توده ابر، سه‌میلیون سال‌نوری پهنا دارد و هزاران کهکشان در ابعاد راه‌شیری را درخود جای می‌دهد. در نور ایکس، این ابر به‌شکل کره‌ای دنباله‌دار و درخشان دیده می‌شود که بزرگی‌اش به‌اندازه نصف ماه بدر است.این توپ آتشین ، بزرگ‌ترین جسم در نوع خود است که تاکنون دیده شده است.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این تصویر پرتو ایکس، حباب دنباله‌دار گاز را نشان می‌دهد که پنج میلیون سال‌نوری درازا دارد و با سرعت 750 کیلومتر بر ثانیه در خوشه کهکشانی آبل3266 گسترده می‌شود. نواحی نارنجی‌رنگ مرکز تصویر، حباب را نشان می‌دهد. سر حباب در سمت راست-پایین قرار دارد و بخش‌های قرمزرنگی نیز دربر دارد. دنباله در جهت مخالف خارج شده‌است، زیرا فشار محصورکننده گاز در آنجا کمتر است. نواحی قرمزرنگ، انتروپی پایین‌تر را نشان می‌دهند که متناظر با بی‌نظمی کمتر است؛ درحالی‌که مناطق نارنجی‌رنگ نواحی با انتروپی بالاتر را نشان می دهد
دکتر الکسیس فینوگونف، استادیار فیزیک دانشگاه مریلند و از همکاران موسسه فیزیک غیرزمینی ماکس‌پلانک در آلمان می‌گوید: بزرگی و سرعت این ابر گاز بسیار حیرت‌انگیز است. ما شاهد رسیدن سنگین‌ترین مصالح کیهانی به یکی از بزرگ‌ترین ساختارهای کهکشانی هستیم.
این توپ آتشین در یک خوشه کهکشانی به‌نام آبل3266 کشف شده است که دویست‌وپنجاه میلیون سال‌نوری با زمین فاصله دارد. این خوشه کهکشانی صدها کهکشان و مقادیر عظیمی گاز داغ به‌دمای یکصدمیلیون درجه‌کلوین درخود جای داده‌است و تنها گرانش قوی ماده‌تاریک درون آن است که این‌همه را درکنارهم نگاه داشته‌است. این خوشه، بخشی از ابرخوشه شبکه‌ساعتی (Horologium-Reticulum) و یکی از سنگین‌ترین خوشه‌های کهکشانی نیم‌کره جنوبی آسمان است. کشف این توپ گاز آتشین نشان می‌دهد این خوشه فعال است و روزبه‌روز بزرگتر می‌شود. دانشمندان انتظار دارند آبل3266 در آینده نزدیک (به مقیاس کیهانی!) به یکی‌از بزرگ‌ترین جرم‌های متمرکز جهان بدل شود
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
خوشه کهکشانی آبل3266
اخترشناسان با استفاده از داده‌های طیف‌نگاری تابش‌ایکس ماهواره نیوتون، نقشه انتروپی این خوشه کهکشانی را رسم‌کرده‌اند. انتروپی، یک خاصیت ترمودینامیکی است که مقیاسی از بی‌نظمی سیستم را بدست می‌دهد. این نقشه می‌تواند بین گاز سرد و فشرده حباب دنباله‌دار و گازهای رقیق و داغ درون خوشه تمایز ایجادکند. این داده‌ها چگونگی خارج‌شدن گاز از مرکز حباب‌دنباله‌دار و تشکیل دنباله مملو از توده‌های سرد و فشرده را با جزئیات فراوانی نشان می‌دهند. اخترشناسان تخمین می‌زنند در هرساعت، جرمی برابر جرم خورشید از حباب خارج می‌شود!
پروفسور مارک هنریکسن، استاد دانشگاه مریلند در مورد این کشف می‌گوید: در این خوشه کهکشانی می‌توانیم فرآیندهای عملی تشکیل‌ساختار را به‌چشم ببینیم. گرانش ماده‌تاریک هم‌چون یک چسب‌کیهانی این حباب را پیوسته نگاه داشته‌است. اما این توده گاز درون فضای خوشه کهکشانی به‌پیش می‌تازد، بنابراین گرانش خوشه موجب می‌شود بخشی از گازها به‌دنبال حباب کشیده‌شود و دنباله تشکیل شود. این توده‌های سرد و فشرده روزی به ستارگان یا کهکشان‌های درون خوشه تبدیل خواهند شد.
ماهواره ایکس‌ام‌ام نیوتون، یکی از موفق‌ترین ماموریت‌های آژانس فضایی اروپا است که در پاییز سال 78 / 99 پرتاب شد. آینه‌های قدرتمند این تلسکوپ فضایی برای رصد پرتوهای ایکس به‌کار می‌روند و تاکنون توانسته‌اند اسرار فراوانی را درمورد پرانرژی‌ترین رویدادهای جهان اطراف برملا کنند.
هلال ماهی که آتشفشان‌هایش فعال است
انکلادوس یکی از قمرهای کوچک زحل است که تنها 505 کیلومتر قطر دارد؛ با این حال فعالیت‌های شدید زمین‌شناختی این قمر، آن‌را در فهرست فعال‌ترین قمرهای منظومه شمسی قرار داده است
فضاپیمای کاسینی توانسته‌است در تازه‌ترین ملاقات خود با انکلادوس، فوران ذرات یخ را از سطح این قمر به‌تصویر بکشد. نیروی گرانشی زحل در مدار بسیار کشیده این قمر تغییرات شدیدی دارد و نیروهای جذرومدی حاصل، درون قمر را به‌شدت گرم می‌کنند؛ به‌طوری که یخ به آب تبدیل می‌شود و فوران می‌کند.
کاسینی برای تصویربرداری از این فوران‌های یخی مجبور بود زمان نوردهی را بیشتر کند، ازاین‌رو منتظر ماند تا انکلادوس از مقابل ناحیه تاریک زحل عبورکند. اما این نوردهی بلندمدت سبب‌شد نیم‌کره جنوبی سیاره‌زحل که با نور حلقه‌ها روشن شده‌بود، بیش‌از اندازه روشن دیده‌شود.
کاسینی این تصویر را با دوربین زاویه‌بسته خود از فاصله 2.1 میلیون کیلومتری انکلادوس و 2.3 میلیون کیلومتری زحل تهیه کرده‌است. کوچک‌ترین جزئیات روی انکلادوس 13 کیلومتر درازا دارند.
قمر سوم زمین، سیاره مادر را ترک کرد
هفت سال پیش قمر جدیدی به منظومه سیاره‌ای زمین و ماه افزوده شد، یک سیارک بیست‌متری که بعدها 2003YN107 نام گرفت. از آن زمان تاکنون این قمر هرسال یک‌بار به‌دور زمین می‌گشت، تا این‌که دو روز پیش تصمیم گرفت زمین را ترک کند. به گفته پل خداس، از کارشناسان برنامه اجرام نزدیک زمین در JPL، این سیارک رفتار بسیار عجیبی نسبت به دیگر سیارک‌ها دارد
بسیاری از سیارک‌های نزدیک زمین وقتی به سیاره‌مان نزدیک می‌شوند، به سادگی از کنارش عبور می‌کنند. سالها است این سیارات می‌آیند و می‌روند و تنها اثرشان بر زمین، حضور در تیتر روزنامه‌ها است که احتمال برخوردشان با زمین چقدر است! اما سیارک 2003YN107 با تمام این سیارک‌ها تفاوت داشت. این سیاره آمد و ماند! کارشناسان، این سیارک را جزو سیارک‌های هم‌مدار با زمین طبقه‌بندی می‌کنند، سیارک‌هایی که در نزدیکی زمین توقف می‌کنند، چند سالی به دور آن گردش می‌کنند و در نهایت زمین را ترک کرده، به حرکت خود ادامه می‌دهند. این سیارک‌ها در واقع در مدار زمین شریکند و تقریبا در یک‌سال به‌دور خورشید گردش می‌کنند. معمولا این سیارک‌های هم‌مدار از پشت به زمین می‌رسند و رقص مداری خود را آغاز می‌کنند: سیارک درحالی‌که هنوز به‌دور خورشید گردش می‌کند، آرام آرام نیز به‌دور زمین می‌گردد. البته این سیارک‌ها هیچ‌گاه در دام گرانش زمین گرفتار نمی‌شوند.
سیاره‌شناسان تاکنون چهار سیارک هم‌مدار زمین را شناسایی کرده‌اند: 2003YN107، 2002AA29، 2004GU9 و 2001GO2. ممکن‌است تعداد این سیارک‌ها بیش‌از این باشد که برای شناسایی آن باید حساسیت و وسعت نقشه‌برداری سیارک‌ها را بیشتر کرد. درحال حاضر، تنها 2003YN107 و 2004GU9 به‌دور زمین گردش می‌کنند و دو سیارک دیگر از زمین جدا شده‌اند. در این میان، سیارک 2004GU9 شاید جذاب‌ترین آنها باشد. این سیارک دویست متر بزرگی دارد و پانصدسال است به‌دور زمین گردش می‌کند. محاسبات نشان می‌دهد این سیارک احتمالا برای پانصدسال دیگر هم میهمان منظومه سیاره‌ای زمین و ماه است، چرا که مدار نسبتا پایداری دارد.
اما سیارک 2003YN107 این روزها توجه همه را به خود جلب کرده‌است. دو روز پیش، سیارک به فاصله 3.4 میلیون کیلومتری از زمین رسید که نزدیک‌تر از فاصله معمولش به زمین بود. گرانش زمین، ضربه لازم را برای خروج سیارک از مدار زمین وارد کرد و قمر سوم زمین که در مدار مارپیچی بازی گردش می‌کرد، از منظومه سیاره‌ای خارج شد. شصت سال دیگر، این سیارک دوباره به منظومه سیاره‌ای زمین و ماه وارد خواهد شد. در آن زمان فضاپیماهای پیشرفته‌تری به ملاقات قمر جدید زمین خواهند رفت و ساختار آن را بررسی خواهند کرد. اما شاید فعالیت‌های خصوصی فضایی پیش‌دستی کند و این سیارک تازه‌ازراه‌رسیده را به هتلی برای اقامت جهانگردان فضایی تبدیل کند
