اصطلاحات مفید پزشکی

کتواسيدوز زماني اتفاق مي افتد که در بدن شما انسولين کافي براي بردن قند به داخل سلولها جهت تبديل به انرژي وجود نداشته باشد.
وقتي که سلولهاي بدن شما نتوانند قندي را که نياز دارند از خون برداشت نمايند قند خونتان بسيار بالا خواهد رفت و بدنتان شروع به تجزيه چربي ها براي تامين انرژي خواهد نمود اين عمل باعث آزاد شدن کتون هاي سمي بداخل خونتان خواهد شد.
اگر براي درمان در اين حالت انسولين دريافت نکنيد سه وضعيـ اتفاق خواهد افتاد:
۱- قند خونتان همچنان افزايش خواهد يافت.
۲- ساخته شدن کتونها در خون شما ادامه خواهد يافت و مقداري از اين کتونها وارد ادرار شما خواهد شد. نشانه اي که از افزايش خطرناک قند خون شما حکايت مي کند.
۳- سلولهاي بدنتان به شدت آسيب خواهند ديد که مي تواند منجر به بيماري شديد يا حتي مرگ بشود. کتواسيدوز ميتواند به سرعت اتفاق بيافتد مخصوصا زماني که شما دچار بيماريهايي چون سرماخوردگي ، زکام ، عفونت و غيره هستيد.
دليل اینکه چرا لازم است هميشه در مواقع مبتلا شدن به بيماري يا ملاحظه کردن علامت هاي هشدار دهنده هيپرگليسمي (قند خون بالا) قندخون و کتون ادرار خود را اندازه به گيريد در همين نکته نهفته است. ما درباره نحوه آزمايش وجود کتون در ادرار صحبت کرديم. ممکن است لازم باشد شما دوباره به عقب برگرديد و آن فصل را مجددا مرور کنيد تا مطمئن شويد که نحوه آزمايش کتون در ادرار بدرستي ياد گرفته ايد.
علائم هشدار دهنده کتواسيدوز
علائم متعددي وجود دارند که مي توانند شما را از اتفاق افتادن کتواسيدوز آگاه کنند. زمانيکه شما علامت هاي زير را ملاحظه کرديد ادرار خود را آزمايش کنيد:
* احساس تشنگي خيلي زياد کنيد.
* دفعات ادرار کردنتان افزايش يابد.
* بطور ناگهاني وزنتان کاهش پيدا کند.
* احساس ناراحتي در معده خود داشته باشيد و استفراغ کنيد.
* درد معده ( دل درد ) داشته باشيد.
* از دهانتان بوي ميوه گنديده بيايد.
اگر قند خونتان خيلي بالا باشد ( بيشتر از ۲۴۰ ميلي گرم در سي ليتر ) و ادرارتان کتون وجود داشته باشد بلافاصله با دکتر خود تماس بگيريد. زمان از دست ندهيد. اگر دچار کاهش سطح هوشيار شويد بايستي شخص ديگري شما را به پزشک برساند.
کتواسيدوز چگونه درمان مي شود
بلافاصله با پزشک خود تماس بگيريد او تصميم خواهد گرفت که آيا شما بايد انسولين بيشتري تزريق کنيد و آب بنوشيد يا به بيمارستان برويد. اگر تنوانستيد با پزشک خود تماس بگيريد به اورژانس نزديک ترين بيمارستان مراجعه کنيد.
چگونه ميتوان از پيدايش کتواسيدوز پيشگيري کرد
برنامه غذائي خود را بطور دقيق رعايت کنيد.برنامه فعاليت بدني روزمره خود را بطور صحيح انجام دهيد و تمام احتياط هاي لازم را حين ورزش بکار ببنديد قند خون خود را قبل و بعد از ورزش يا آنچنانکه پزشک دستور داده اندازه گيري کنيد.
زمانيکه قند خونتان از ۲۴۰ ميلي گرم در دسي ليتر بيشتر است درباره اينکه آيا ورزش کردن کار درستي است يا نه با پزشک خود مشورت کنيد. ورزش باعث خواهد شد بدنتان چربي بيشتري تجزيه کنو و کتون بيشتري وارد جريان خونتان شود.
برنامه تزريق انسولين خود را بطور دقيق مراعات کنيد هميَه مقدار مناسب انسولين را طبق برنامه داده شده توسط پزشک تزريق کنيد. قند خونتان را طبق يک برنامه منظم خودتان اندازه گيري کنيد. تمام نتايج رايادداشت نموده الگوي قند خون هاي بالا را ملاحظه کنيد.
در موارد زير ادرار خود را از بابت وجود کتون آزمايش کنيد.
* زمانيکه بيمار هستيد.
* در صورتيکه قند خونتان بيشتر از ۲۴۰ ميلي گرم در دسي ليتر باشد.
* زمانيکه احساس مي کنيد علائم هشدار دهنده هيپر گليسمي و کتواسيدوز در شما وجود دارد.
* زمانيکه توسط پزشک توصيه مي شود انسولين بيشتري تزريق کنيد.
اگر بمدت بيش از دو روز قند خونتان بالا باشد و يا ادرارتان کتون وجود داشته باشد حتما با پزشک معالجتان تماس بگيريد.

جوانانی که مرحله عمیق خواب را ندارند، پس از سه شب موج آرامی را از مقاومت انسولینی در خود به وجود می‌آورند. همچنین می توان گفت که نداشتن خواب راحت و کافی، اختلالاتی را در متابولیسم گلوکز به وجود می‌آورد. داشتن خواب عمیق و راحت ممکن است برای بیماران دیابتی نوع ۲ دارای اهمیت باشد .
دیابت نوع ۲ با اضافه وزن بدن، رژیم غذایی غنی، زندگی پشت میزنشینی ارتباط دارد و مقدار کم خواب می تواند تغییراتی را در متابولیسم و اشتها به وجود بیاورد.
پس از سه شب اختلال در خواب، از هر ۹ نفر ۸ نفر حساسیت کمتری را به انسولین نشان می‌دهند و این امر بدون افزایش تولید انسولین می باشد.
کمبود خواب، اغلب ناشی از چاقی و افزایش وزن است و اکثر جوانان و بزرگسالان ۸۰ تا ۱۰۰ دقیقه در شب را در خوابی با موج آرام می گذرانند که با افزایش سن و پس از ۶۰ سالگی این زمان به ۲۰ دقیقه کاهش می‌یابد.

عدم مهار صحیح ديابت نوع دو می تواند تاثيرات طولانی مدت بر روی مغز بگذارد . هیپوگلایسمی (HYPOGLYCEMIA) یا کاهش قند خون مهم ترین مشكلی است كه در درمان دیابت بوجود می‌آید و اغلب در اثر درمان اشتباه رخ می‌دهد. هیپوگلیسمی عبارتست از قند خون زیر ۸۰ میلی گرم در دسی لیتر یا قند خون زیر ۹۰ میلی گرم در دسی

عدم مهار ديابت نوع دوم مي تواند تاثيرات طولاني مدت بر روي مغز بگذارد. هيپوگليسمي (HYPOGLYCEMIA) زماني روي مي دهد که ميزان قند خون به طور خطرناکي افت پيدا کند.
پژوهشگران دانشگاه ادينبورو دريافتند کاهش قند خون موجب تضعيف حافظه و کاهش توان مغزي مي شود. دانشمندان دراين مطالعه هزار و ۶۶ فرد ۶۰ تا ۷۵ ساله مبتلا به ديابت نوع دوم را مورد بررسي قرار دادند.
نتايج اين تحقيقات در کنفرانس بنياد خيريه ديابت انگليس ارائه شده است.
هيپوگليسمي در اثر نرسيدن قند (گلوکز) به مغز که از آن به عنوان سوخت استفاده مي شود، بروز مي کند.
داوطلبان در اين مطالعه، هفت آزمون ارزيابي توانايي‌هاي ذهني مانند حافظه، استدلال و تمرکز حواس را انجام دادند.
از اين تعداد ۱۱۳ نفر که سابقه افت شديد قند خون داشتند نسبت به سايرين از عملکرد ضعيف تري برخوردار بودند.
اين افراد در زمينه توانايي کلي ذهني و واژگان،‌ عملکرد ضعيفي داشتند.
دکتر “جکي پرايس” مجري اين تحقيقات گفت: هيپوگليسمي موجب کاهش قواي ادراکي مي شود يا آنکه کاهش قواي ادراکي باعث مي شود کنترل ديابت براي شخص دشوارتر شود که خود اين امر موارد افت قند خون را افزايش مي دهد.
توضيح سوم براي اين مشکل مي تواند اين باشد که يک عامل ناشناخته موجب بروز هيپوگليسمي و کاهش قواي ادراکي فرد مي شود.
دانشمندان در حال انجام تحقيقات بيشتري در اين زمينه هستند.
دکتر لين فريم مدير مرکز تحقيقات ديابت انگليس گفت: اين تحقيق شواهد پيشين را مبني بر اينکه کنترل نامطلوب ديابت مي تواند بر عملکرد مغز تاثير بگذارد تقويت مي کند.

نوروپاتي ديابتي
آسيب اعصاب يکي از عوارض شايع بيماري است که در اثر هيپرگليسمي ( بالا بودن قند خون )‌ ايجاد مي شود . * عوامل خطرساز :
هر چه مدت ابتلا به بيماري ديابت بيشتر باشد و هر چه بيماري ديابت ضعيفتر کنترل شود احتمال آسيب اعصاب و شدت آسيب بيشتر خواهد بود .
در اثر بيماري ديابت هر قسمتي از اعصاب محيطي و اعصاب خودکار ( سمپاتيک ها و پاراسمپاتيک ها ) مي تواند آسيب ببيند .
اعصاب خودکار به احشاء و عروق و غدد عصب دهي مي کنند و اعصاب محيطي وظيفه انتقال حس هاي پوستي را به عهده دارند و نيز باعث حرکت ارادي عضلات مي شوند . آسيب اعصاب بخاطر نارسايي در تغذيه رشته هاي عصبي توسط عروق ، آسيب ديده در اثر ديابت بوجود مي آيد . بعلاوه سطح بالاي گلوکز ( قند خون ) در آسيب اعصاب دخالت دارد .
به طور متوسط بيماران ديابتي طي ۲۰-۱۰ سال بعد از شروع بيماري دچار آسيب اعصاب مي شوند البته بعضي بيماران بسيار سريعتر دچار علائم عصبي مي شوند و بعضي ديگر اصلاً گرفتار نمي شوند .
آسيب اعصاب محيطي به اعصابي اطلاق مي شود که از جمجمه يا نخاع بيرون مي آيند . اعصابي که از جمجمه بيرون مي آيند به چشم ها ، زبان ، به صورت ، گوش ها و … مي روند ، و اعصابي که ازنخاع بيرون مي آيند به عضلات ارادي بدن شاخه هاي حرکتي مي دهند . اعصاب نخاعي شاخه هاي حسي نيز دارند که حس هاي لمس ، حرارت ، درد و … را انتقال مي دهند .
نوروپاتي ديابتي ( آسيب به اعصاب ) معمولاً مرحله به مرحله رخ مي دهد . در ابتدا بيشتر آسيب به شاخه هاي حسي اعصاب محيطي وارد مي شود . بيماران از سوزن سوزن شدن و گرفتگي در دست ها و پاها شکايت دارند که موقتي بوده و متناوباً رخ مي دهد . در مرحله بعدي دردها بيشتر و شديدتر و طولاني تر مي شود و در نهايت دچار فقدان حس مي شود . اين مسئله به طور شايعي در بيماران ديابتي رخ مي دهد . فقدان حس در پاها باعث مي شود فرد به طور مکرر به پاهايش آسيب و ضربه بزند و متوجه نشود و فرد دچار پاي ديابتي شود .
آسيب به اعصاب خودکار نيز به طور شايعي در بيماران ديابتي رخ مي دهد . اعصاب خودکار به جاهايي عصب دهي مي کنند که عملکرد غيرارادي دارند . مثل قلب -عضلات صاف احشاء و ارگانهاي داخلي و غدد .
شايعترين درگيري در دستگاه گوارشي روي مي دهد . معده دچار بي حرکتي و تأخير در تخليه شده و فرد دچار درد شکم و احساس سنگيني ، تهوع و استفراغ مي شود . يبوست يا اسهال در بيماران ديابتي شايع است .
ريتم طبيعي قلب مي تواند در بيماران ديابتي دچار اختلال شود و فرد دچار علائم قلبي شود . بدنبال آسيب اعصاب مثانه فرد مي تواند دچار بي اختياري يا احتباس ادراري شود .
در مردان اختلال نعوظي بدليل بيماري ديابت ممکن است رخ دهد .

* پيشگيري :
کاملاً مشخص است که کنترل دقيق قند خون از ايجاد آسيب اعصاب در بيماران ديابتي جلوگيري مي کند . مراقبت از پاها ( پوشيدن کفش هاي مناسب و راحت ، شستشوي مرتب پاها و جلوگيري از ضربه و آسيب به پاها و درمان مناسب زخم پاها ) از ايجاد پاي ديابتي و يا پيشرفت آن جلوگيري مي کند .

* علائم و نشانه ها :
باد کردن ( ورم کردن )‌ صورت ، اندام ها ( پاها )
اضافه وزن غيرارادي
کاهش اشتها
از دست دادن وزن غيرارادي ( بخاطر از دست دادن پروتئين بدن و مصرف پروتئين عضلات و … )
تهوع ،‌ استفراغ
خستگي ، حال عمومي بد ، سردرد ، سکسکه هاي مکرر ،‌ خارش بدن
فشار خون بالا
تشنگي ، پرنوشي ، زياد ادرار کردن ( در مراحل ابتدايي بيماري )
تشخيص :
آزمايش نمونه ادرار و بررسي پروتئين در آن مي بايد صورت بگيرد .
وجود پروتئين در ادرار نشانه آسيب کليوي در اثر ديابت مي باشد .
پروتئين دفع شده ، بيشتر اوقات آلبومين است .
گاه براي اندازه گيري مقدار پروتئين دفع شده ، نياز به جمع آوري ادرار ۲۴ ساعته است .
در آزمايش تجزيه ادرار علاوه بر پروتئين ، ممکن است قند نيز يافت شود که نشانه کنترل ضعيف قندخون توسط بيمار است .
اندازه گيري مقدار کراتينين سرم و نيتروژن اوره خون براي فهميدن ميزان آسيب کليوي و نارسايي کليوي صورت مي گيرد . با پيشرفت نارسايي کليوي مقدار کراتينين سرم و نيتروژن اوره خون بالا مي رود .

شوره سر


شوره سر یا سبوره pitiriasis capitis با پوسته‌ریزی پوست سر مشخص می‌شود که همراه با خارش و گاهی اوقات همراه با قرمزی ودلمه می‌باشد. شوره سر نوع خفیف درماتیت سبوروئیک می‌باشد. درماتیت سبوروئیک یا درماتیت‌ شوره‌ای‌ به ضایعات قرمز و پوسته‌دار پوست که باتولید سبوره (پوسته‌های‌ چرب‌ یا خشک‌ سفید رنگ)‌ و خارش همراه است، گفته می‌شود. این‌ بیماری‌ مسری‌ نیست‌.
مکانیسم ایجاد بیماری

پوست سر بطور طبیعی در اثر لایه لایه شدن طبقه شاخی آن لایه‌های شاخی قدیمی را ازدست داده و لایه‌های جدید جایگزین می‌گردند. این عمل آهنگ و ریتم طبیعی و مشخصی دارد اگر آهنگ و سرعت ریزش پوسته‌های طبقه شاخی مو از حالت طبیعی خارج شده و تشدید و تسریع شود حالتی به نام شوره سر ایجاد می‌گردد. شوره سر به حدی شایع است که برخی متخصصان آن را امری طبیعی می‌دانند. پس شوره سر در اثر جدا شدن سلول‌های خارجی پوست سر به وجود می‌آید و باید نسبت به درمان این عارضه اقدام کرد.
علل شوره سر

شوره سر بدلایل مختلفی از قبیل تغذیه نادرست ، هیجان و نگرانی و استرس ، هوای‌ گرم‌ و مرطوب‌ ، یا سرد و خشک‌ ، ، پوست‌ چرب ، تعریق زیاد ، عدم تعادل هورمونها بخصوص آندروژنها ، مصرف بی‌رویه مواد آرایشی مو و عدم رعایت نظافت مو (شامپو نزدن‌ مرتب‌ ، عدم شست‌و‌شوی کافی سر متعاقب استفاده از شامپو و یا باقی ماندن بقایای صابون در پوست سر) ظاهر می‌شود. همچنین شوره علت میکروارگانیسمی و نیز قارچی داشته و همچنین عوامل ذکر شده در بالا ، در ایجاد شوره سر موثرند.
آیا علت شوره قارچ است؟

قارچها روی پوست سر بسیاری افراد وجود دارند، اما همه این افراد به شوره سر مبتلا نیستند. شوره سر در افراد مختلف ، شدتهای مختلفی دارد و این هم دلیل دیگری است بر این که در سر بعضی از ما عاملی وجود دارد که باعث می‌شود یکی همیشه از شوره سر کلافه باشد و دیگری اصلا سرش شوره نزند. حتی در یک فرد هم این میزان شوره سر در زمانهای مختلف تفاوت دارد.
از قدیم ، دانشمندان عقیده داشتند پوسته‌های ریز روی سر یا همان شوره‌ها توسط قارچ کوچکی که روی پوست سر رشد می کند، ایجاد می‌شوند. امروزه ، وجود چنین قارچهایی اثبات شده است. التهاب پوست هم نکته ای مهم است. قارچها ابتدا روی پوست سر ساکن می‌شوند و بعد روی چربی موجود بر پوست سر. آنها این چربیها را به اسیدهای چرب دلخواه خودشان تجزیه می‌کنند و حتی موادی را که مانع و مزاحم رشد آنهاست از بین می‌برند. این التهاب باعث می‌شود سلولهای پوست سر سریعتر تقسیم شوند و بعد از آن ، محیط مناسبی برای رشد قارچها فراهم شود. همه اینها دست به دست هم می دهند و باعث تقسیم سریع تر سلولهای پوست سر و در نتیجه ایجاد شوره سر می شوند. هنوز هم کسی نمی‌داند علت چند میلیون پوسته سر که هر روزه روی لباس افراد مختلف می‌ریزد چیست. در شرکتهای سازنده شامپوهای ضد شوره ، میکروبیولوژیستها بدقت مشغول رشد دادن قارچهایی هستند که از پوسته‌های ریز سر به وجود آمده‌اند. هدف آنها این است که بفهمند این قارچها روی چه موادی بهتر رشد می‌کنند. اگر آنها این مطلب را بفهمند و بتوانند تغییر مختصری در این مواد که روی پوست سر وجود دارند، ایجاد کنند، درمان شوره سر را کشف کرده‌اند. دو گونه از قارچها هستند که باعث شوره سر می شوند: «مالاسزیا وستریکتا» و «مالاسزیا گلوبوسا». تنها علتی که باعث شده است همه فکر کنند «مالاسزیا فورفور» عامل شوره سر است ، این است که این قارچ روی محیطهای کشت رشد می‌کنند. اما دوگونه دیگر ، حساستر از آن هستند که روی چربیهای حیوانات یا گیاهی رشد کنند و برای رشد ، حتما نیاز به چربی پوست انسان دارند. در حال حاضر ، فقط قارچها مسوول ایجاد شوره سر به حساب نمی‌آیند.

درمان شوره و پیشگیری‌

نمی‌توان‌ از آن‌ پیشگیری‌ قطعی بعمل آورد. اما برای‌ به‌ حداقل‌ رساندن‌ شدت‌ یا دفعات‌ شعله‌ور شدن‌ بیماری می‌توانیم از روشهای زیر استفاده کنیم.
درمان ساده و غیر دارویی

• برس زدن مرتب موها در درمان شوره سر اهمیت زیادی دارد زیرا سبب می‌شود که جریان خون سریعتر شود و سلول‌ها تغذیه شوند. هر شب پیش از رفتن به رختخواب با یک برس مویی ،‌ موهای خود را از جهات مختلف برس بزنید، به طوری که در حدود صدبار برس روی سرتان حرکت کند و در تمام نقاط خون را به جریان بیندازد. شانه کردن مرتب موها بویزه در هوای آزاد و تمیز تاثیر بسیاری در درمان شوره سر دارد. زیرا این کار موجب افزایش جریان خون و سلولهای بافت پوست سر می‌شود.
• روزانه‌ یک‌ بار سر خود را به‌ خوبی‌ شامپو کنید. طریقه‌ شستن‌ سر با شامپو اهمیت‌ بیشتری‌ از نوع‌ شامپو دارد. هنگام‌ شامپو کردن‌، پوسته‌ها را با ناخن‌هایتان‌ سست‌ کنید و سرتان‌ را حداقل‌ 5 دقیقه‌ مالش‌ دهید. برای تمیز کردن موها ، ‌از شامپوی متناسب با جنس موهایتان استفاده کنید. می‌توانید به این شامپو بر حسب نوع موها مقداری مواد تقویت کننده گیاهی یا حیوانی بیفزایید.

رژیم غذایی

به گفته بعضی متخصصین علل اصلی شوره سر بر اثر بد غذایی است. درصورتی که شوره سر در اثر بدغذایی باشد رژیم غذایی مناسب برای آن توصیه می‌شود. پرهیز از خوردن چربی‌های حیوانی، پرهیز از زیاده‌روی در مصرف شیرینی‌ها ، شکلات ، ‌‌آجیل ، ‌غذاهای سرخ شده و پر ادویه سلامت را به موها باز می‌گرداند. برای کسانی که با مشکل شوره سر رو برو هستند،‌ خوردن سبزیها و میوه‌ها و مواد پروتئین‌دار به مقدار فراوان تجویز می‌شود. غذاهایی که ویتامینهای A ، E ، B و پروتئین به حد کافی دارند، از شوره سر جلوگیری می‌کنند.
درمان شوره بروش سنتی

بهترین درمان طبیعی برای شوره سر آب سیب است. برای معالجه موهایتان را با آب سیب ماساژ دهید. اسیدهای طبیعی موجود در این میوه سلولهای مرده را از سر جدا می‌کند. پس از چند دقیقه سرتان را با شامپو بشوئید. سرکه سیب همراه با آب گرم نیز می‌تواند بعنوان ضد شوره و ضد چربی عمل کند.
درمان شوره بروش دارویی

• برای‌ رفع‌ شوره‌ مختصر سر می‌توانید از شامپوهای‌ طبی ضدشوره‌ از جمله سلنیوم سولفید ، کتوکونازول ، پیریتنیوم زینک (پریتیون روی) و انواع شامپوهای پلی‌تار و شامپو های آنتی سپتیک مانند شامپو ستاولون و نیز لوسیون‌های‌ نرم‌کننده‌ پوست‌ استفاده‌ کنید.
• در موارد شدیدتر ، امکان‌ دارد شامپوهای‌ حاوی‌ قطران‌ یا کرم‌ پوست‌ سر حاوی‌ کورتیزون‌ تجویز شود. برای‌ مالیدن‌ دارو روی‌ پوست‌ سر ، موها را در قسمت‌ کوچکی‌ از سر هم‌ باز کنید و پماد یا لوسیون‌ را به‌ خوبی‌ روی‌ پوست‌ سر بمالید. این‌ کار را در سایر نقاط‌ مورد نظر تکرار کنید.
• در شوره شدید سر (با پوسته ریزی و دلمه) پماد 5 درصد اسید سالیسیلیک مفید است.

عواقب‌ بیماری

شوره سر یکی از بیماریهای شایع مو است که‌ یک‌ بیماری‌ مزمن‌ است‌، غالباً بیماری‌ مدت‌ها خاموش‌ باقی‌ می‌ماند. در هنگام‌ مرحله‌ فعال‌ بیماری‌، علایم‌ را می‌توان‌ با درمان‌ کنترل‌ کرد. این‌ بیماری‌ باعث‌ریزش‌ مو نمی‌شود و موی چرب و شوره نقشی در طاسی سر ندارند. ولی دست‌ پاچگی‌ و عدم‌ احساس‌ راحتی‌ در برخوردهای‌ اجتماعی‌ و عفونت‌ باکتریایی‌ ثانویه‌ در نواحی‌ درگیر از عوارض‌ آن هستند

خطر مبتلا شدن به سرطان مری در میان کودکانی که مواد سوزاننده خورده اند هزار برابر بیشتر است .

خوردن مواد سوزاننده یکی از شایع ترین مشکلاتی است که والدین،خصوصا در کودکان 1تا5سال خود با آن مواجه می شوند .این گونه صدمات اغلب به علت مواد پاک کننده قلیایی وبه میزان کمتر اسید ها بوده ودر بیشتر موارد باعث آسیب مری وبه ندرت معده واثنی عشر می شوند اگر این مواد به شکل پودر باشند،با تنفس به داخل دستگاه تنفس آسپیره شده وباعث آسیب حنجره و راههای هوایی می شوند که میزان صدمه مری کمتر خواهد بود .مواد قلیایی اغلب بی مزه وبدون بو بوده ودر حجم زیاد بلعیده شده و ضایعات عمیق تری ایجاد کرده وبا خطر سوراخ شدن مری همراه هستند .علائمی مانند استفراغ،درد قفسه سینه، اشکال در بلع،تنفس مشکل،خونریزی گوارشی وگریه بی صدا دال بر وخامت وشدت ضایعات است.

والدین در تمام موارد خوردن مواد سوزاننده باید به پزشک متخصص گوارش مراجعه کرده و درجه شدت سوختگی با دیدن مخاط دستگاه گوارش با آندوسکوپی تعیین شده ودر درمان وپیگیری های لازم برنامه ریزی شود .

سوختگی وزخم های سفید رنگ روی لب ها ودهان می تواند دال بر سوختگی باشد ولی نبودن این ضایعات دال بر عدم وجود ضایعات مری ومعده نیست .در این موارد استفراغ نباید تحریک شود چون خطر تشدید آسیب مری وهمچنین ورود ماده آسیب رسان به مجاری تنفسی وجود دارد.شتشوی معده با مواد خنثی کننده نباید انجام شود وبه علت احتمال تشدید آسیب،دادن نوشابه یا آب پرتغال یا سایر مواد خنثی کننده قد غن است .در همه موارد از دادن مواد خوراکی باید امتناع کرده وضمن بستری کردن در بیمارستان،شدت ضایعه با آندوسکوپی که طی 12تا48ساعت بعد از خوردن انجام می شود،تعیین شود.
از گذاشتن لوله های دهانی –معدی قبل از اقدام تشخیصی فوق به علت احتمال تشدید ضایعات وسوراخ کردن مری باید خودداری شود .دادن آب یا مواد خنثی کننده با ایجاد واکنش های شیمیایی وتولید حوادث ممکن است با عث تشدید آسیب شوند.بعد از 24تا48ساعت تحت نظربودن کودک،با نظر پزشک متخصص ودر صورتی که سوختگی خفیف باشد،تغذیه با مایعات شروع شده ولی در صورتی که سوختگی متوسط یا شدید باشد،درمان به مدت 3تا4هفته در بیمارستان ادامه می یابد.

یکی از عوارض این ضایعات تنگی مری بوده وبعد از چند هفته از بیمار عکس رنگی با باریم به عمل می آید تا از ایجاد تنگی اطمینان حاصل شود.در صورت بروز تنگی مری گشاد کردن با بالون توسط متخصص مربوطه در طی چند جلسه متوالی انجام می شود.در صورت بروز اشکال در بلع وخوردن غذا در طی ماههای آینده باید به فکر تنگی مری بوده وبا مراجعه به پزشک مربوطه وعکس برداری وجود آن بررسی واقدام درمانی به عمل آید .گاهی به ندرت به علت عمق وشدت خیلی زیاد ضایعات مانند سوراخ شدن مری یا کوتاهی مری ویا ....تنگی های سرتاسری وطولانی مری،انجام عمل جراحی ضرورت خواهد داشت .
اسیدها به علت بد مزه بودن معمولا به میزان زیاد خورده نشده وبه علت سرعت عبور زیادتر از مری اغلب باعث سوختگی معد ه خصوصا در حوالی دریچه خروجی آن می شوند .بعد از اقدامات اولیه تمام کودکانی که مواد سوزاننده خورده اند،باید به مدت طولانی هر سال یک تا دو بار به پزشک مراجعه کنند چون خطر سرطان مری در آنها هزار برابرافراد معمولی است.با توجه به بروز شیوع زیاد وعوارض زیاد،والدین باید تمام مواد شیمیایی را در ظروف مخصوص با درهایی که توسط کودکان قابل باز کردن نباشد،دور از دسترس آنان نگهداری شوند وتمام آنها بر چسب مخصوص داشته با شند.

سفید کننده ها خصوصا اگر به میزان کمتر از صد سی سی خورده شوند،چون رقیق شده هستند معمولا ضایعات شدیدی ایجاد نکرده و در صورتی که علامت نداشته باشند عارضه ای ایجاد نمی کنند ولی اقدامات احتیاطی در مورد آنها نیز ضرورت دارد.اشکال در خوردن معمولا در روزهای اول اغلب به علت التهاب وتورم ایجاد می شود وممکن است مرتفع شود .وجود تب وبی حالی ممکن است به علت سوراخ شدن مری وعفونت فضای قفسه سینه بوده ونیاز به بستری ودرمان با آنتی بیوتیک دارند.مشکلات تنفسی خصوصا تنفس صدا دار یا گریه بی صدا دال بر ضایعات مجاری تنفسی بوده ونیاز به مراقبتهای ویژه دارند.دادن مواد شیمیایی وحتی نوشابه ها توسط والدین در مواردی که لقمه غذا در مری گیر کرده باشد، باعث ضایعات مری شده وممنوع است.بعضی اجسام سخت مانند باطری دیسکی نیز حاوی مواد شیمیایی سمی بوده ودر طی 4ساعت ممکن است مری را سوراخ کنند وبا مراجعه اورژانسی به متخصص باید به خارج کردن آنها اقدام شود.

جسم خارجی در 90درصد موارد به دستگاه گوارش و بقیه موارد به دستگاه تنفسی وارد می شود وبروز این اتفاقات (بلعیدن اجسام خارجی) در سن یک تا 5سالگی و اغلب در پسرهاست....در بچه های کوچک ،اغلب سکه ،با طری دیسکی ودر بچه های بزرگتر استخوان ولقمه غذاست.
جسم خارجی اگر در مری گیر کند ،با شروع نا گهانی سختی بلع ،تنفس صدا دار ،اشکال تنفسی ،خشونت صدا ،آبریزش از دهان ،درد پشت جناغ ،استفراغ تظاهر کرده ولی ممکن است بی علامت با شد. در اغلب موارد، در ثلث فوقانی مری گیر می کند که با علائم تنفسی همراه بوده وباید به طور اورژانسی خارج شود.

اجسام خارجی در 80تا90درصد موارد از مری عبور می کند ولی اگر در مری گیر کند وبی علامت باشند معمولا تا 24ساعت عارضه ای ندارد و می توان به آنها فرصت عبور داد وسپس آن را خارج کرد ولی اگر علامت داشته با شند یا جسم نوک تیز ویا باطری باشد باید آن را به طور اورژانسی خارج کرد.اگر لقمه غذا گیر کرده با شد حتما مری از نظر تنگی واختلالات حرکتی باید بررسی شود واز خوردن نوشابه های گازدار وآنزیم ها باید خودداری شود.اگر جسم خارجی وارد معده شده باشد تا 48ساعت می توان صبر کرد واگر دفع نشد با ید توسط آندوسکوپی خارج شود.

برای مواد دیگر مثل سکه ها به مدت 6-4 هفته صبر می کنیم واگر از معده عبور نکرد توسط آندوسکوپی خارج می شوند ،اجسام بزرگتر با طول بزرگتر از5سانتیمتر وعرض بزرگتر از 2سانتیمتر معمولا از دریچه خروجی معده عبور نکرده ولازم است توسط آندوسکوپی خارج شوند.سکه ها در مری اگر علامت دار باشند فوری واگر بی علامت باشند بعد از 24ساعت توسط آندوسکوپی خارج شده وگاهی به داخل معده رانده می شوند.

باطری ساعت به علت جریان الکتریکی ضعیف ،اثر فشاری ،مواد قلیایی واثر سمی الکترولیت ها در طی 4ساعت باعث سوراخ شدن مری شده وباید به طور اورژانس خارج شوند ولی در معده تا48ساعت فرصت برای عبور دارند.اجسام نوک تیز در مری باید فوری خارج شوند ولی در معده اگر بی علامت باشند وبزرگ نباشند می توان با ملاحظه احتمال گیر کردن پی گیری شوند ولی بهتر است خارج شوند.

اجسام خارجی سربی به علت ایجاد سمیت با سرب خصوصا در تماس با اسید معده باید فوری خارج شوند. کیسه های حاوی مواد مخدر مانند هروئین با بسکت آندوسکوپی وگاهی جراحی باید فوری خارج شوند.

اگر جسم خارجی از دریچه خروجی معده عبور کرده ودر روده ها باشد تا زمان دفع آن باید پیگیری شود وبه طور هفتگی عکسبرداری برای تعیین محل آن انجام شود.والدین بایدآگاه باشند در صورت بروز هر گونه علامتی که دال بر انسداد یا سوراخ شدن روده ها با شد مانند استفراغ ودل درد واتساع شکم سریع به پزشک معالج کودک مراجعه کنند.

در صورت هر گونه شک تشخیصی به بلع جسم خارجی ویا بروز علائم آن بررسیهای تصویربرداری شامل گرافی گردن ،سینه ،شکم در نماهای قدامی وجانبی برای تعیین محل وتعداد آن ضرورت دارد تا براساس محل، تعداد ،اندازه ،جنس آن وعلائم بیمار تصمیم گیری شود.

گاهی برای بررسی اجسامی که با گرافی ساده نشان داده نمی شوند نیاز به عکس رنگی با ماده حاجب یا سونوگرافی خواهد بود.اگر جسم خارجی وارد روده شده است ،به طور هفتگی پی گیری شده ودر صورتی که جابجا نشده باشد یا باعث علائم انسداد یا سوراخ شدن شده باشد ،باید با عمل جراحی خارج شوند.

اجسامی که در روده هستند ،برای تسریع خروج نیاز به رژیم غذایی خاص یا داروها ی محرک روده یا مولد اسهال وضد اسیدها ندارند.اگر جسم خارجی در مری بیشتر از 24ساعت بماند،معمولا باعث پارگی جدار مری شده وعفونت قفسه سینه ،آبسه ریه ،دیور تیکول ،فیستول به آئورت ،آنوریسم آئورت و...ممکن است ایجاد شوند. در باطری ها ی دیسکی سوراخ شدن مری در زمانی کمتر از 4ساعت ممکن است حادث شود.اجسام نوک تیز خطر بیشتری داشته ودر صورت گیر کردن در قسمت فوقانی مری ممکن است باعث آبسه های اطراف حلق ،تورم اپی گلوت ،آبسه های مغزی علاوه بر مواردی که قبلا ذکر شد )شوند.

تمام موارد بلع جسم خارجی مستلزم مراجعه به پزشک متخصص یا مشاوره تلفنی با وی بوده وتصمیم نهایی بر حسب مورد وکلینیک بیمار در صلاحیت پزشک بیمار بوده وذکر مطالب فوق دال بر عدم مراجعه برای مراقبت های پزشکی در این موارد نیست.

تابلوی استفراغ دوره ای به صورت حملات راجعه استفراغ است که در فواصل آن فرد کاملا سالم و طبیعی است. این اختلال اغلب در کودکان رخ می دهد ولی در بالغین نیز دیده میشود .در کودکان سن متوسط شروع علائم حدود پنج سالگی وسن متوسط تشخیص در حدود ده سالگی است. در بالغین شیوع کمتری داشته و میزان شیوع آن در هر دو جنس برابر است.مدت حملات استفراق از یک تا بیست روز متغیر بوده ومتوسط سن شروع آن حدود ‎35 سالگی است ولی در تمام سنین هم مشاهده می شود.

زمان آن حدود 4.6 روز میباشد فواصل میان حملات فرد بدون علامت و از ‍15 روز تا 60 ماه متغیر و به طور متوسط سه ماه است .متوسط تعداد حملات در کودکان 12 بار در سال و در بالغین 4 بار در سال است. علت آسیب شناسی آن نا شناخته بوده ولی ممکن است تظاهری از یک گروه اختلالات مختلف باشد.
بیماری های دستگاه گوارش، بیماری های دستگاه ادراری وکلیه ها، سنگ های صفراوی و ناهنجاری های پانکراس ازعلل این اختلال است. ارتباط این اختلال با میگرن (میگرن شکمی وسردرد های میگرنی) شناخته شده است. استفراغ دوره ای ممکن است با آلرژی غذایی وبیماریهای متابولیک، اختلالات غدد درون ریزو بیماری های میتو کندریال در ارتباط باشد. استفراغ دوره ا ی در بعضی بیماران علامتی از میگرن بوده و در بعضی بیماران استفراغ دوره ای با گذشت سن به سردرد های میگرنی تبدیل می شود .در 80 درصد کودکانی که دارای خانواده هایی با سابقه میگرن میباشند، علائم استفراغ دوره ای مشاهده میشود. آلرژی های غذایی خصوصا حساسیت به شیر گاو، سویا و تخم مرغ، شکلات و پنیر گاهی باعث حملات دوره ای استفراغ درکودکان می شوند. اختلال غدد درون ریز که محور هیپوفیز فوق کلیه را درگیر کرده باشد ممکن است با استفراغ های دوره ای همراه باشد. در این موارد استفراغ با ضعف شدید و افزایش فشار خون همراه است و هورمونی بنامcrfباعث فلج معده شده است. دختران قبل از هر بار قاعدگی ممکن است حملات استفراغ یا حملات سردرد میگرنی داشته باشند.بیماریهای متابولیسم به خصوص اختلالات میتو کندریال در متابولیسم اسید های چرب و نقایص زنجیره تنفسی با حملات استفراغ واپیزودهای اختلال متابلیک همراه بوده و بروز آن با عفونت ها ونا شتایی طولانی مدت تحریک میشوند.

اپیزود های مکرر استفراغ با شروع حاد و طول کمتر از یک هفته که سه بار یا بیشترتکرارشده باشدودر بین حملات فردکاملا سالم باشد اختلال استفراغ دوره ای را مطرح می کند. این حملات خود به خود وبدون درمان نیز خوب شده ولی گاهی برای جبران آب واملاح، نیاز به مایع درمانی وریدی وجود دارد.شروع حملات بیشتر در صبح زود اتفاق می افتد و به طور متوسط 1تا4روز طول می کشد. در 75 درصد کودکان یک علت تحریک کننده برای شروع حملات مانند عفونت ها یا عوامل روانی وجود دارد.

*در کودکان مصرف محلول های قندی و غذای کم چرب باعث کوتاه شدن مدت وکم شدن تکرار حملات میشود.