باز كردن راه هوايي Air way
اولين قدم باز كردن راه هوايي فرد است .در فرد بيهوش تمامي ماهيچه ها شل شده اند.عضلات زبان و گردن هم از اين قاعده مستثني نيستند و احتمال دارد كه زبان به طرف حلق بر گردد و راه هوايي را مسدود كند .
كف دست را روي پيشاني مصدوم گذاشته و سر او را به طرف عقب بر گردانيد . همزمان با اين كار دست ديگر را زير چانه او قرار داده و به سمت بالا فشار دهيدبه طوريكه دندانهاي فك بالا و پايين در مقابل هم قرار گيرند . در صورت انجام صحيح اين مراحل شما موفق به باز كردن را ه هوايي مصدوم خواهيد شد .
مراقب باشيد كه دهان فرد را بيش از حد باز نشود چون در اين صورت ممكن است زبان به عقب برگردد و راه هواي را مسدود كند .
دادن تنفس مصنوعي Breathing
پس از بازكردن راه هوايي بايد از وضعيت تنفس مصدوم أگاه باشيد.ابتدا قفسه سينه فرد را برهنه كنيد.
اگرصورت مصدوم كبود و رنگ پريده باشد .
نه جريان هوا از بيني و دهان فرد حس شو د و نه صدايي كه نشانگر جريان هوا باشد به گوش برسد.
قفسه سينه حركت نداشته باشد.
تنفس وي قطع شده است و بايد تنفس مصنوعي را آغاز كنيد حتي اگر نتوانستيد تشخيص دهيد كه فرد مذكورتنفس دارد يا نه نفس مصنوعي را آغاز كنيد چون اگر فرد تنفس داشته باشد شما در هنگام تنفس مصنوعي متوجه مي شويد.
تكنيك دادن تنفس مصنوعي
سررابه عقب متمايل كنيد به صورتيكه دهان كمي بازتر باشد ([نحوه باز كردن راه هوايي در مبحث قبل آمده است.)با انگشتان دستي كه روي پيشاني مصدوم است سوراخهاي بيني فرد را ببنديد .
دهان خود را روي دهان مصدوم بگذاريد بطوريكه , لبهاي شما كاملا اطراف دهان اورا بگيرد.با يك بازدم عميق هوارا وارد دهان فرد مصدوم كنيد.همزمان از گوشه چشم خودبه قفسه سينه فردنگاه كنيد وببينيد آيا هنگامي كه درون مجاري هوايي اومي دميد قفسه سينه بالا مي رود يا نه ؟
وقتي قفسه سينه فرد بالا مي آيد تنفس را قطع كنيد ودهان خود را از دهان فرد دا كرده و بيني اورا آزاد بگذاريد و خودتان برا ي تنفس بعدي نفس بگيريد.
هنگام تنفس موثر سينه وشكم مصدوم بالاو پايين مي آيد , احياگر حس مي كند كه بادكنكي را پر ميكند و پس از دميدن حجم معيني , مقابل ورود هواي اضافه تر مقاومت احساس ميكند .به تدريج رنگ پوست فرد از زردي و كبودي به صورتي تغيير مي يابد.
نحوه چرخاندن محل های تزریق انسولین جهت کاهش عوارض تزریق
نحوه چرخاندن محل تزريق انسولين چرخاندن محل های تزریق انسولین
اگر شما سه و یا چهار بار در روز انسولین تزریق می کنید یک ایده خوب این است که محلهای تزریق را بچرخانید(عوض کنید.)
تزریق به مکان قبلی به دفعات زیاد، می تواند باعث برآمدگی های سفت و یا تراکم چربی زیاد شود که پیشرفت می کند. این برآمدگی ها فقط ناصاف نیستند، همچنین می توانند روش جذب انسولین را جهت حفظ سطح هدف گلوکز خون تغییر دهند و تزریق را هم دردناک تر کنند.
دو روش برای چرخاندن مناسب محل تزریق:
۱: هر روز همان مکان قبلی در آن ساعت خاص
۲: چرخاندن با هر بار تزریق انسولین
۱: همان زمان – همان مکان قبلی:
انسولین با توجه به اینکه به کدام ناحیه تزریق میشود با سرعتهای متفاوت جذب میشود بنابراین بهتر است بطور پیوسته همان مکان بدن استفاده شود برای تزریق روزانه در هر بار. برای مثال: دوز وقت ناهار خود را تزریق نکنید به شکم روز دوشنبه و یا به ران روز سه شنبه. اگر شما ران را برای تزریق عصرانه انتخاب کرده اید سپس ادامه دهید به استفاده از ساق برای تزریق عصرانه
اکثر میزان انسولین وارد خون میشود
- سریعترین راه از راه شکم
- کمی آرام از راه بازوها
- حتی آرام تر از راه پاها
- آرامترین روش جذب انسولین باسن است
این یک ایده خوب است که دوز وقت ناهار و صبحانه به شکم تزریق شود مگر اینکه پزشک شما چیز دیگری بگوید
چون شما می خواهید طولانی اثر کنید تاثیر تدریجی را و تمام احتیاجات شبانه را پوشش دهید.
اگر شما دو نوع انسولین را با هم مخلوط می کنید می توانید به داخل شکم، بازو، ران و یا باتکس تزریق کنید.
۲: همان یک عمل تزریق را بچرخانید و یا تعویض کنید:
بمنظور جلوگیری از پدید آمدن و پیشرفت برآمدگی های سفت و تراکم چربی مهم است که به نقاط مختلف یک مکان رایج در بدن تزریق کنید. نقاط تزریقی داخل بازو را تغییر دهید. برای مثال اگر شما انسولین عصرتان را به ران تزریق می کنید سعی کنید از ران راست یک عصر استفاده کنید و از ران چپ عصر دیگر. ممکن است متوجه شوید که مفید است روی شکم خود عکس یک ساعت را بکشید که آن کمک می کند به حفظ تزریق به مکانی با حداقل پهنای یک انگشت.
اگر شما چهار بار در روز تزریق می کنید و تمام تزریق ها در شکم است به شکم تان نگاه کنید و تصویر ظهر زیر دکمه شکم (ناف) جای اولین تزریق ساعت دوازده ظهر – تزریق دوم ساعت یک ظهر – پس تزریق سوم ساعت دو بعداظهر و تزریق چهارم روی ساعت سه بعدازظهر. شما به ساعت ۱۲ ظهر بر نخواهید گشت مگر ۴ روز دیگر، طوریکه به مدت ۴ روز به آن مکان استراحت داده اید. (به آن نقطه)
نکات برجسته برای چرخاندن محلهای تزریق: با دکترتان مشورت کنید و سطح گلوکز خونتان را به دقت چک کنید. بار دیگر شما و پزشکتان یاد می گیرید که محلهای تزریق به شما بهترین سطح کنترل قندخون را می دهد در تعداد دفعات مختلف در روز. نزدیک به ناف تزریق نکنید بافت آنجا سفت است پس جذب انسولین پیوسته و یکنواخت نیست. به همین دلیل نزدیک محل زخم ها و اسکارهای قبلی هم تزریق نکنید. اگر شما بازو را جهت تزریق انتخاب کرده اید تزریق را فقط در ناحیه عقبی بیرونی آن انتخاب کنید (جایی که بیشترین چربی است)
وقتی که خودتان تزریق می کنید سخت است که بازو را به طرف بالا بکشید سعی کنید بازو را رو بروی در یا دیوار فشار دهید. اگر به ران تزریق می کنید به قسمت داخلی ران تزریق نکنید زیرا حین راه رفتن رانها به یکدیگر مالیده میشود و جای تزریق زخم میشود. به ناحیه ای تزریق نکنید که موقع ورزش از آن استفاده میکنید. چون ورزش جریان خون آن ناحیه را زیاد می کند و آن می تواند مدت زمان جذب انسولین را زیاد کند. بیشتر از آن مدتی که به آن نیاز دارید خلق عادت نکنید.
ممکن است بنظر آسان بیاید که یک محل را پیدا کنید که صدمه نبیند و همیشه تزریق را به آن قسمت انجام دهید. (این کار را نکنید) چون نتیجه می تواند تورم و برآمدگی ناخوشایند باشد. شما با انتخاب یک سرسوزن بلند می تواند درد را کاهش دهید و مقایسی که برای شما درست است هر هفته یا دو هفته محل جدید تزریق را پیدا کنید. از یک ناحیه برای حداقل یک هفته استفاده کند تا از تغییرات زیاد قند خون جلوگیری کند. محلهای راست به چپ بدنتان را جایی که به محلهای تزریق، تزریق می کند بچرخانید.
انتخاب محل تزریق: مهم ترین محل تزریق شکم است. عقب و بالای بازوها – بالای باتکس یا هیپ و قسمت بیرونی ران ها.
این مکانهای بهترین محلهای تزریق هستند به دو دلیل: - آنها یک لایه از چربی دارند که فقط زیر پوست است برای جذب انسولین. اعصاب زیادی ندارد به این معنی که تزریق را راحت تر میکند نسبت به دیگر جاهای بدن
آنها باعث میشوند که تزریق به بافت زیرجلدی راحت تر شود جایی که تزریق انسولین سفارش شده است. بسته به نوع بدن شما، خواهید یافت که محلهای تزریق مشخص بهتر از دیگر مکانها کار میکند.
بعضی از مردم تزریق به شکم را ترجیح می دهند چون بهتر جذب میشود. اما تزریق هر روز به شکم درست نیست بخصوص برای بچه های جوان و یا افراد خیلی لاغر و یا افرادی که ماهیچه های خیلی سفت دارند بطوریکه حتی نمی توانند نیم اینچ چربی را فشار دهند. جهت انتخاب محل تزریق با پزشک مشورت کنید زیرا این برای شما بهتر است. پزشک شما هر دو مورد را مد نظر دارد هم جذب انسولین را و هم چرخاندن محل را.
جذب انسولین و مشکلات یک تزریق معمولی،خونریزی در محل تزریق و رسیدن به یک تزریق راحت
جذب انسولین:
بدن شما بسته به محل تزریق بطور متفاوت انسولین را جذب میکند. انسولین وقتی که به داخل بافت زیر جلدی شکم تزریق میشود سریع جذب میشود و گاهی با سرعت کمتر در بالای بازوها و باتکس و هیپ
شما می توانید از اختلاف در میزانهای جذب انسولین برای طرح ریزی اینکه تصمیم بگیرید انسولین را به کجا تزریق کنید استفاده کنید.
برای مثال: در نخستین وهله انسولین سریع اثر میتواند درست قبل از صرف غذا و یا درست بعد از صرف غذا جهت سودمندی میزان جذب سریع، به شکم تزریق شود.
انسولین NPH می تواند تزریق شود به جاهای مختلف مثل بازوها، ران ها یا باتکس تا سودمندی میزان جذب آرام تر حفظ شود در حالیکه شما خوابیده اید. (تمرین و تحرک می تواند در میزان جذب تاثیر بگذارد).
اگر شما می خواهید بسکتبال بازی کنید یک ناحیه ای را انتخاب کنید بالاتر از جایی که می خواهید شوت یا دریبل را انجام دهید. زیرا تزریق به آن نواحی می توان میزان جذب را افزایش دهد.
اگر شما می خواهید ورزش کنید بعد از تزریق انسولین حداقل ۴۵ دقیقه صبر کنید سپس ورزش کنید.
مشکلات یک تزریق معمولی:
- خونریزی در محل تزریق
- نشت انسولین در محل تزریق
- سفت و چسبناک شدن وسیله یا ابزار تزریق
- صدمات پوست در محل تزریق
خونریزی در محل تزریق:
وقتی که شما انسولین را تزریق می کنید پدیدار شدن میزان کمی خون در محل تزریق ایرادی ندارد و این خونریزی بخاطر سرنگی است که یک رگ خونی را سوراخ می کند که این شکل با فشار دادن انگشت در محل تزریق یا گذاشتن گلوله پنبه ای بر طرف میشود.
همچنین محل تزریق را پس از تزریق مالش ندهید. فشار انگشت برای جلوگیری از گوفتگی (فشار آرام) حفظ کنید.
اگر کوفتگی ایجاد شد (کبودی) دوباره از آن محل تزریق استفاده نکنید تا کوفتگی از بین برود.
اگر شما بطور مکرر شاهد خونریزی بعد از تزریق هستید احتمالاً تزریق را نادرست انجام می دهید یا اینکه یک مشکل پزشکی دارید. با پزشک خود در این مورد مشورت کنید تا مدام شاهد خونریزی از محل تزریق هستید.
رسیدن به یک تزریق راحت:
اکثر تزریق ها صدمه ای نمی رسانند اما اگر بطور مداوم درد را تجربه می کنید سعی کنید:
۱) با پزشک خود مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که تکنیک تزریق تان درست است.
۲) منتظر بمانید تا الکل بطور کامل از سطح پوست خشک شود قبل از تزریق
۳) مطمئن باشید که نیدل بعد از برداشتن کادر خم شده است. کاور پایه با اولین حرکت برداشته شود.
۴) انسولین را تزریق کنید وقتی که اتاق است. انسولین سرد صدمه می زند
۵) سطول تزریق ماهیچه ها را شل و ریلکس نگه دارید.
۶) هرگز از یک نیدل بیش از یکبار استفاده نکنید. استفاده مجدد از یک نیدل می تواند نیدل را خم کند یا اینکه کند کند سرسوزن را در حالیکه درد را هم افزایش می دهد .
۷) از پزشک خود سوال کنید که آیا می توانید میزان کمتری انسولین تزریق کنید (با تعداد دفعات بیشتر)
۸) سریع پوستتان را سوراخ کنید اگر برایتان سخت است از یک تزریق کنند اتوماتیک که نیدل را در پوست وارد می کند استفاده کنید. مثل BD
۹) حین تزریق عضله را بالا نکشید و تزریق را به داخل پوست خم شده انجام ندهید.
۱۰) با پزشکتان مشورت کنید در مورد استفاده از یک نیدل متفاوت و در مورد تزریق به قسمتهای مختلف آن
۱۱) اگر شما از یک خودکار و یا انسولین استفاده می کنید بعد از اینکه آن را از محل تزریق برداشتید تمام دوز انسولین مورد نیاز را دریافت نکرده اید برای اطمینان از اینکه دوز کامل را دریافت کرده اید حداقل ۵ ثانیه بعد از تزریق منتظر بمانید قبل از اینکه نیدل را بردارید برای دوزهای ۲۵ واحد و یا بیشتر ۱۰ ثانیه منتظر بمانید یا وقتی که نیدل های شماره ۳۰ و یا ۳۱ را استفاده کنید همین کار را بکنید.
نشت یا لیک انسولین در محل تزریق،چسبندگی وسیله تزریق، تزریق در موارد صدمات بیناییومهمترين مورد
نشت یا لیک انسولین در محل تزریق:
اگر بعد از تزریق انسولین، شاهد نشت انسولین از محل تزریق هستید با پزشک مشورت کنید در مورد استفاده از یک نیدل بلندتر یا استفاده از محل تزریق متفاوت. شاید شما پوست تان را بطور مناسب بالا نکشیده اید. قبل از برداشتن نیدل از پوست اطمینان حاصل کنید که پوست را ول کرده اید (دیگر به آن فشار نیاورید)
نشت یا لیک انسولین در محل تزریق،چسبندگی وسیله تزریق، تزریق در موارد صدمات بیناییومهمترين مورد اين كه تزریق انسولين تان را بخاطر بياوريد
نشت یا لیک انسولین در محل تزریق:
اگر بعد از تزریق انسولین، شاهد نشت انسولین از محل تزریق هستید با پزشک مشورت کنید در مورد استفاده از یک نیدل بلندتر یا استفاده از محل تزریق متفاوت. شاید شما پوست تان را بطور مناسب بالا نکشیده اید. قبل از برداشتن نیدل از پوست اطمینان حاصل کنید که پوست را ول کرده اید (دیگر به آن فشار نیاورید)
چسبندگی وسیله تزریق:
اگر وسیله تزریق شما چسبیده شده است یا اینکه سفت است که به پیستون بی دریچه فشار آورید می تواند مربوط باشد به مقادیر کمی از انسولین که تزریق های قبلی مانده است. راه حل: هرگز از نیدل های تزریقی مجدد استفاده نکنید.
دشواری در تزریق انسولین راه حل: اگر شما از انسولین نیمه شکاف استفاده می کنید مطمئن باشید که بطور کامل تکان داده اید.
راه حل: انسولین را نزدیک به زمان تزریق بکشید.
صدمات پوست در محلهای تزریق: گاهی اوقات در محل های تزریق بخاطر تغییرات چربی زیر پوست بی نظمی در پوست رخ می دهد.
این تغییرات سه نوع هستند. ۱- هیپترتروفی چربی ۲- آتروفی چربی ۳- اسکار چربی
هیپروتروفی چربی: نام دیگرش لیپوهیرتروفی است یا هیپرتروفی انسولینی. ظاهر نرم اغلب برآمدگی هایی شبیه به انگور در محل های تزریق. این شرایط غیرمعمول می تواند ایجاد شود در بعضی افراد بخاطر تغییرات طبیعی انسولین (یکی از آنها رشد چربی است) یا بخاطر استفاده مجدد از نیدل مصرفی.
بمنظور جلوگیری از پیشرفته هیپرتروفی، محل های تزریق را عوض کنید و از نیدل مصرف شده قبلی دیگر استفاده نکنید.
آتروفی چربی: نام دیگرش لیپوآتروفی، کاهش چربی زیر پوست است. این شرایط نادر اتفاق می افتد، بصورت یک فرورفتگی در پوست و یک ترکیب سفت و محکم دارد.
اسکار چربی:
لیپوهیتروفی ایجاد میشود وقتی که به تعداد دفعات زیاد در یک محل تزریق می کنید یا وقتی که از نیدل قبلی استفاده می کنید. بمنظور جلوگیری از لیپواستیروفی:
۱- محل های ازریق را عوض کنید.
۲- جاهای تزریق به داخل یک مکان را عوض کنید.
۳- جاها را عوض کنید. (چپ ساعت) از بدنتان را جایی که تزریق می کنید به محل های تزریق هستید در دوبار تزریق از یک سرنگ جدید استفاده کنید. بعضی از مردم می فهمند که درد کمتری را تجربه می کنند وقتی که توصیف را به داخل برآمدگی ها یا فرورفتگی ها انجام می دهند. (که اغلب بر می گردد به لیپوس یا چربی) نسبت به زمانی که به بافت سالم تزریق می کنند. شما هرگز نباید به داخل چربی تزریق کنید چون انسولین بخوبی جذب نمی شود یا در واقع ممکن است احتیاج داشته باشید که دو برابر تزریق کنید به داخل چربی تا از یک بار تزریق به بافت سالم را داشته باشد. چربی ها اغلب آسانتر احساس می شوند (لمس می شوند) تا اینکه دیده شوند. بنابراین محل های تزریق را مرتب با دست لمس کنید. اگر به چیزی مثل برآمدگی، فرورفتگی یا حالت اندازه ای شده برخوردید به پزشکتان بگویید و محل تزریق را عوض کنید.
تزریق در موارد صدمات بینایی:
اگر شما یک شکل بینایی دارید با تزریق دوز صحیح انسولین می تواند تضاد داشته باشد. پیشنهادات زیر می تواند کمک کمتری باشد برای اطمینان از اینکه دوز مناسب تزریق شده است. اگر صدمه بینایی خفیف است، استفاده از یک خودکار تزریق برای شما آسانتر از استفاده از سرنگ است زیرا دوز سنجیده میشود به داخل خودکار و مقایسی برای خواند وجود ندارد. با پزشکتان صحبت کنید که آیا خودکار برای شما مناسب است یا سرنگ.
اجازه دهید به یکی از اعضای خانواده تان تا سرنگ را برای شما بکشد مطمئن باشید که آن فرد آموزش دیده است در مورد اینکه چگونه انسولین را بکشد از پرستار آموزش دهنده دیابت حتی اگر بینایی شما هنوز به حد کافی خوب هست. باز هم آنها را تشویق کنید که این آموزش ها را ببیند. یک مراقبت گر داشته باشید که از اعضای خانواده شما باشد که دوباره سرنگهای شماره قبل از تزریق چک کند تا مطمئن شود که به اندازه کافی انسولین کشیده اید.
تزریق انسولین تان را بخاطر بیاورید:
برای مردمی که تزریق روزانه انسولین انجام می دهند غیر معمول نیست که فراموش کنند که آیا یک دوز از تزریق شان را انجام داده اند. فراموش یک دوز میتواند روی سطح گلوکز خون و روی سلامتی فرد تاثیر بگذارد. جهت کمک به یادآوری، شما می توانید تزریق های انسولین تان را در یک دفتر ثبت کنید. شما می توانید زمان تزریق ها – مکان تزریق ها و نوع انسولین تزریقی را یادداشت کنید. شما می توانید برای خودتان یک یادداشت یا یک دفترچه جیبی سایز بندی شده به میزان گلوکز خون روزانه را طراحی کنید.
بیماری پسوریازیس خطر ابتلا به بیماری دیابت را در زنان افزایش می دهد
تورم همراه با شرایط مزمن پوست منجر به دیابت و فعالیت بیش فعال سیستم ایمنی بدن
می شود.
پسوریازیس یک بیماری مزمن پوستی است و در این بیماری ناحیهای از پوست، ملتهب شده و
برجسته میشود، که با قرمزی پوست و خارش همراه است و روی آن نیز پوستههای نقره ای رنگ
دیده می شود. پوست سر، آرنجها و پشت بدن بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.
این بیماری مسری نیست و از شخصی به شخص دیگر منتقل نمی شود ولی در افرادی که یکی از
اعضای خانواده آنها به این بیماری مبتلا است، بیشتر بروز می کند. شیوع این بیماری بین ۱ تا ۲
درصد کل جمعیت است.
مروری كلي بر دیابت،انواع وبررسي ومقايسه آنها
- فرق دیابت نوع ۱ و ۲ در چیست؟
به طور كلی دیابت به چهار گروه دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲، دیابت حاملگی و دیابت به علل متفرقه تقسیم‌بندی مي‌شود. در دیابت نوع۱ كه % ۱۵- ۱۰ كل موارد دیابت را تشكیل مي‌دهد تولید انسولین از پانكراس (لوزاالمعده) به علت از بین رفتن سلول‌های سازنده انسولین، متوقف مي‌شود به همین خاطر افراد مبتلا به ین نوع دیابت بید از بدو تشخیص، انسولین مورد نیاز بدن را به صورت تزریقات روزانه تأمین كنند. دیابت نوع۱ اغلب در سنین زیر ۳۰ سال به وجود ميا‌ید.
در دیابت نوع۲ كه بیشتر در بالغین بالای ۳۰ سال و چاق دیده مي‌شود و % ۹۰- ۸۵ كل موارد دیابت را شامل مي‌شود انسولین تولید شده از پانكراس به خوبی عمل نمي‌كند. در واقع یا پانكراس به اندازه كافی انسولین ترشح نمي‌كند و یااینكه انسولین ترشح شده، به علت وجود مقاومت به انسولین مخصوصاً در افراد چاق، فاقد كارایی لازم است.
دیابت حاملگی به دیابتی گفته مي‌شود كه برای اولین بار در طول حاملگی تشخیص داده شود. این نوع دیابت معمولاً گذرا است و بعد از اتمام حاملگی بهبود مي‌یابد خانم‌های مبتلا به دیابت حاملگی بعداً در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع۲ هستند.
از علل متفرقه دیابت مي‌توان به جراحی، داروها (مثل كورتیكواستروئیدها)، سوء تغذیه و عفونت اشاره كرد.
* دیابت چیست؟
دیابت یك اختلال در سوخت و ساز (متابولیسم) بدن است كه در آن یا انسولین به تعداد كافی در بدن وجود ندارد و یا انسولین موجود قادر نیست تا وظیفه خود را به درستی انجام دهد و در نتیجه به علت وجود مقاومت در برابر آن، قند خون بالا مي‌رود. انسولین هورمونی است كه توسط سلول‌هی “بتا”واقع در پانكراس ترشح مي‌شود و وظیفه اصلی آن كاهش قند خون است. پانكراس نیز یكی از غدد دستگاه گوارش است كه در پشت معده قرار دارد بالا بودن قند خون در دراز مدت باعث بروز عوارض در سیستم قلب و عروق، كلیه‌ها، چشم و سلسله اعصاب مي‌گردد.
*آیا دیابت درمان دارد؟
هنوز درمان قطعی بری دیابت پیدا نشده است، حتی روش‌های جدیدی مثل پیوند سلول‌های بتا به افراد مبتلا به دیابت نوع۱ نیز به علت ضرورت مصرف داروی ضد رد پیوند به صورت مادام‌العمر و عوارض احتمالی ناشی از آنها بری اكثریت افراد مناسب نمي‌باشد. با این وجود رعایت ۵ اصل كنترل دیابت كه در ادامه به آنها اشاره خواهد شد باعث مي‌شوند تا افراد دیابتی بتوانند یك زندگی سالم با افراد غیر دیابتی داشته باشند و از پیدایش عوارض دیابت جلوگیری كنند.این ۵ اصل عبارتند از: آموزش، كنترل روزانه، تغذیه صحیح، فعالیت جسمانی و مصرف منظم داروها (قرص یا انسولین) در صورتی كه هر یك از این پایه‌ها سست باشد تعادل و در واقع كنترل دیابت بر هم خواهد خورد.
*علائم اولیه دیابت چیست؟
دیابت نوع یك معمولاً شروع پر سر و صدایی دارد و با علائمی چون تشنگی، پرادراری، پرنوشی، كاهش وزن، گرسنگی و خستگی شدید تظاهر پیدا ميكند. دیابت نوع۲ شروع خیلی آهسته‌تری دارد و شایع‌ترین علامت اولیه آن در واقع “بی علامتی” است. درصد قابل توجهی از مبتلایان به دیابت نوع۲ (تقریباً ۵۰%) از بیماری خود اطلاعی ندارند و تنها با انجام آزمایش قند خون مي‌توان آنها را شناسایی كرد با این وجود در صورت عدم كنترل مطلوب ممكن است علائمی مشابه با دیابت نوع۱ نیز بروز كند. از دیگر علائم دیابت نوع۲ مي‌توان به عفونت‌هی مكرر مخصوصاً در دستگاه ادراری و پوست، تاری دید، بهبودی دیررس زخم‌ها و احساس سوزش و بي‌حسی در انگشتان پاها اشاره كرد.
*چه كسانی در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند؟
تمامی افراد بالای ۴۰ سال در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع۲ هستند و باید هر ۳ سال یكبار تحت آزمایش قند خون قرار بگیرند. افراد دچار اضافه وزنی كه حداقل یكی از شریط زیر را داشته باشند نیز در معرض ابتلا به دیابت نوع۲ هستند و انجام آزمایشات مكرر قند خون در آنها باید در سنین زیر ۴۰ سال یا با فواصل كوتاهتر (هر ۲- ۱ سال) انجام شود. این شریط عبارتند از: وجود سابقه ابتلا به دیابت در بستگان درجه اول، سابقه ابتلای فرد به دیابت پنهان (مرحله پیش از دیابت)، سابقه ابتلا به دیابت حاملگی، سابقه تولد نوزاد، وزن بیشتر از ۴ كیلوگرم یا تولد نوزاد با ناهنجاري‌های مادرزادی،
بالا بودن فشارخون (فشارخون ماكزیمم بیشتر از ۱۴۰ و یا مینیمم بیشتر از ۹۰ میلي‌متر جیوه)، وجود اختلالات چربی خون یعنی تري‌گلیسرید بالاتر از ۲۵۰ و یا كلسترول با دانسیته كم (HDL) كمتر از ۳۵ میلي‌گرم در دسي‌لیتر، سابقه ابتلا به كیست‌های متعدد تخمدان و یا بیماري‌های قلبی- عروقی (تنگی رگ‌های قلب، انفاركتوس قلبی یا سكته مغزی)
*آیا دیابت قابل پیشگیری است؟
در مورد دیابت نوع۱ با وجودی كه تحقیقات زیادی در مورد روش‌های مختلف پیشگیری از آن در حال انجام است، ولی هنوز راه حل قطعی برای پیشگیری از آن به دست نیامده است ولی در مورد دیابت نوع۲ تحقیقات به روشنی نشان داده‌اند كه رعایت تغذیه صحیح و كاهش وزن به میزان % ۷- ۵ وزن فعلی و نیز انجام مرتب فعالیت ورزشی (۱۵۰ دقیقه در طول هفته) در پیشگیری از ابتلای به دیابت در افراد در معرض خطر بسیار مؤثر است.
*دیابت پنهان چیست و چه اهمیتی دارد؟
دیابت پنهان به حالتی گفته مي‌شود كه در آن قند خون بین حد طبیعی و دیابتی قرار دارد. در مورد قند ناشتا مقادیر بین ۱۲۵- ۱۰۰ و در مورد قندخون ۲ ساعته در آزمون خوراكی تحمل گلوكز مقادیر بین ۱۹۹- ۱۴۰ به عنوان دیابت پنهان در نظر گرفته مي‌شوند. دیابت پنهان یكی از مهمترین عوامل خطرساز ابتلای به دیابت مي‌باشد و اهمیت آن در این است كه با تشخیص به موقع و انجام اقدامات لازم به صورت تغییر در روش زندگی می‌توان به نحو مؤثری از پیشرفت دیابت پنهان به سمت دیابت آشكار جلوگیری كرد.
بايد ها ونبايد ودانستني هايي ديگر از نگفتني هاي ديابت
*اهمیت اندازه‌گیری مرتب قند خون در منزل چیست؟
همان طور كه قبلاً گفته شد تغذیه صحیح، ورزش ، كنترل روزانه قندخون و مصرف داروها از اجزای اصلی درمان دیابت هستند دستگاه‌های اندازه‌گیری قندخون یا گلوكومترها به دیابتی و پزشكان آنها این امكان را مي‌دهند تا بتوانند به تنظیم این اجزا بپردازند شاید بتوان درمان دیابت بدون اندازه‌گیری مرتب قند خون را به رانندگی در جاده با چشمان بسته تشبیه كرد. اهمیت استفاده از گلوكومتر در پیشگیری از عوارض دیابت مخصوصاً در دیابت نوع۱ در تحقیقات متعددی به اثبات رسیده است. این تحقیقات نشان داده‌اند كه در افراد دیابتی كه قند خونشان را به طور مرتب اندازه مي‌گیرند و از نتیجه این آزمایشات برای تنظیم روش درمانی خود استفاده مي‌كنند. عوارض دیابت به نحو قابل ملاحظه‌ی كمتر دیده مي‌شود.
*كاهش وزن در افراد دیابتی چاق یا دچار اضافه وزن (دیابت نوع۲) چه اهمیتی دارد؟
در دیابت نوع۲ انسولین نمي‌تواند وظیفه خود در بدن را به درستی انجام دهد و در واقع یك حالت مقاومت به انسولین در بدن وجود دارد. بهترین عامل این افزایش مقاومت، چربي‌های اضافی بدن هستند. بنابرین با رعایت رژیم غذیی و فعالیت ورزشی منظم كه هر دو منجر به كاهش وزن و كمتر شدن چربي‌های اضافی بدن مي‌شوند مي‌توان مقاومت به انسولین را كاهش داد و بدینوسیله قند خون را بهتر كنترل كرد. اهمیت كاهش وزن در دیابتي‌های نوع۲ به حدی است كه مي‌تواند در مواقعی كه قند خون بالا نیست (زیر ۲۰۰ میلي‌گرم در دسي‌لیتر) به تنهایی و بدون مصرف دارو قند خون را به حد طبیعی برساند. حتی در مواقعی كه به طور همزمان دارو نیز مصرف مي‌شود. كاهش وزن اثر بخشی داروها را به نحو مؤثری بیشتر ميكند
* آزمایش هموگلوبین A۱C چیست و چه اهمیتی دارد؟
آزمایش هموگلوبین A۱C كه به صورت درصد بین مي‌شود نشان مي‌دهد كه در طول ۳- ۲ ماه گذشته چند درصد از هموگلوبین خون كه یكی از پروتئین‌های موجود در گلبول‌های قرمز است. با قند تركیب شده است هر چه این درصد بالاتر باشد بیانگر این است كه معدل قند خون طی ۳-۲ ماه پیش بالاتر از حد طبیعی بوده است این آزمایش وسیله بسیار خوبی بری تصمیم‌گیری در مورد موفقیت روش درمانی فعلی مي‌باشد. در واقع وقتی مي‌توان درمان یك دیابتی را موفق دانست كه درصد هموگلوبین A۱C او در حد قابل قبول باشد این حد قابل قبول مقدار هموگلوبینA۱C زیر ۸ و ترجیحاً زیر ۷ درصد است. مطالعات متعددی نشان داده‌اند كه نگه داشتن هموگلوبین A۱Cزیر ۷ درصد نه تنها از پیدایش عوارض دیابت در چشم‌ها، كلیه‌ها و اعصاب جلوگیری مي‌كنند بلكه حتی در صورت وجود این عوارض باعث برگشت آنها شده و از پیشرفتشان جلوگیری به عمل مي‌آورد. آزمایش هموگلوبین A۱Cرا باید ترجیحاً هر ۳ ماه یا حداكثر هر ۶ ماه یكبار انجام داد.
*آیا افراد دیابتی، مي‌توانند غذاهای شیرین هم بخورند؟
اصولاً غذاهای شیرین جزء یكی از گروه‌های اصلی غذایی هستند كه كربوهیدرات نامیده مي‌شوند، نان و غلات و میوه‌جات نیز جزء گروه كربوهیدرات‌ها هستند. تمامی غذاهای متعلق به گروه كربوهیدرات پس از گوارش و هضم در بدن به قند ساده (گلوكز) تبدیل مي‌شوند. پس افراد دیابتی مي‌توانند غذاهای شیرین حاوی شكر را جانشین غذاهای دیگر حاوی كربوهیدرات كنند. مثلاً این امكان وجود دارد تا با كم كردن از مقدار برنج یا نان در یك وعده غذیی امكان خوردن ژله به عنوان دسر بعد از غذا را فراهم كرد. نكته قابل ذكر دیگر در این مورد زیاد بودن انرژی (كالری) موجود در غذاهای شیرین مي‌باشد كه مي‌تواند در صورت عدم رعایت تعادل در مصرف آنها باعث اضافه وزن و چاقی گردد. از طرفی دیگر غذاهی شیرین گروه كربوهیدرات‌ها بر خلاف غذاهای دیگر فاقد ویتامین‌ها و املاح لازم برای بدن مي‌باشند. بنابراین مصرف این غذاها و جایگزین كردنشان با غذاهای دیگر حتماً با مشاوره متخصص تغذیه‌ی كه در زمینه تغذیه دیابتی اطلاعات كافی دارد انجام بپذیرد.
ولی بهتر ین است كه افراد دیابتی به طور كلی از مصرف كربوهیدرات‌های سریع‌الجذب مثل قند و شكر، خرما، عسل، توت خشك، كشمش و انجیر خشك تا حد امكان پرهیز نمایند.
*منظور از اصطلاحات “واحد كربوهیدرات” و “شمارش واحد كربوهیدارت” چیست؟
از آنجائیكه “مقدار” كربوهیدرات یك غذا مهمترین عامل تعیین كننده قند خون بعد از غذاست، تنظیم مقدار كربوهیدراتی كه یك فرد دیابتی در هر وعده غذایی مي‌خورد از اهمیت ویژه‌ی برخوردار است. مقدار كربوهیدرات موجود در غذاهای مختلف معمولاً به صورت گرم بیان مي‌شود. به مقداری از هر غذا كه حاوی ۱۲-۱۰ گرم كربوهیدرات باشد یك “واحد كربوهیدرات” یا به طور خلاصه “واك” گفته مي‌شود. منظور از “شمارش واحد كربوهیدرات” این است كه یك فرد دیابتی بتواند بعد از دیدن آموزش‌هی لازم تعداد واك موجود در هر وعده غذایی را محاسبه كند.این امر باعث مي‌شود تا او بتواند تعداد واك مصرفی در هر وعده غذایی را مطابق با دستورات متخصص تغذیه تنظیم كند و بدینوسیله قند خون بعد از غذای خود را به خوبی كنترل نماید. در افرادی كه انسولین مصرف مي‌كنند شمارش واك از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
*بهترین راه درمان حملات پایین افتادن قند خون (هیپوگلیسمی) چیست؟
درمان مناسب حملات هیپوگلیسمی مصرف كربوهیدرات‌های ساده و با جذب سریع است كه به سرعت تبدیل به قند (گلوكز) شده و جذب خون مي‌گردند. از جمله این انتخاب‌های مناسب مي‌توان به حبه قند، آب میوه و نوشابه گازدار اشاره كرد. مصرف شكلات یا بیسكویت مناسب نیست چون این غذاها حاوی چربی فراوان هستند كه باعث دیر جذب شدن قند خون موجود در آنها مي‌شود. نكته قابل ذكر دیگر رعایت تعادل در مصرف غذاهی شیرین هنگام هیپوگلیسمی است زیرا مصرف بیش از حد و پشت سرهم ین غذاها باعث بالا رفتن قند خون مي‌شود.
بهترین كار این است كه مقدار مناسبی از این غذاها (۵-۴ حبه قند و یا یك لیوان آب میوه یا نوشابه) خورده شود و اگر پس از گذشت ۱۵ دقیقه هنوز علائم هیپوگلیسمی باقی مانده بود همین تعداد دوباره مصرف شود.
*رعایت چه نكاتی قبل از شروع فعالیت ورزشی در افراد دیابتی لازم است؟
تمامی افراد دیابتی قبل از شروع فعالیت بدنی باید با پزشك معالجشان مشورت كنند تا در صورت لزوم بررسی‌های لازم از نظر وجود عوارض دیابت (مثلاً معاینه ته چشم و یا نوار قلبی) صورت بگیرد. از آنجائیكه ورزش باعث افزایش مصرف قند در بدن مي‌شود قند خون را پیین بیاورد بنابرین اگر فرد دیابتی از داروهای پیین‌آورنده قند خون (قرص یا انسولین) استفاده ميكند لازم است تا قند خون خود را قبل از شروع ورزش اندازه بگیرد و در صورتیكه مقدار آن كمتر از mg/dl ۱۰۰ باشد به علت احتمال افزایش بیشتر آن در طول فعالیت بدنی، باید ورزش كردن را تا زمان كنترل قند خون به تعویق انداخت. افرادی كه دیابت آن فقط با رژیم غذایی كنترل مي‌شوند نیازی به مصرف میان وعده قبل از ورزش ندارند.
*منظور از اصطلاح “كنترل سختگیرانه دیابت” چیست؟
كنترل سختگیرانه دیابت روشی است كه در آن ۵ پایه اصلی درمان دیابت یعنی آموزش، كنترل روزانه، تغذیه صحیح ، فعالیت جسمانی و داروها به طور همزمان مورد استفاده قرار مي‌گیرد و لازمه آن مشاركت فعال فرد دیابتی در طرح درمانی ارائه شده توسط “تیم مراقبت از دیابت” شامل پزشك معالج، پرستار آموزش دیده و متخصص تغذیه مي‌باشد. یكی از ملزومات ین روش انجام آزمایشات مكرر قند خون در منزل و بكارگیری نتایج آنها در تنظیم داروها و نحوه تغذیه و فعالیت بدنی مي‌باشد. با وجودی كه روش كنترل سختگیرانه دیابت ممكن است در ابتدا مشكل و پرهزینه به نظر برسد. ولی داری نتایج بسیار عالی در زمینه بهبود كیفیت زندگی افراد دیابتی و پیشگیری از عوارض دیابت (كه خود بسیار هزینه بر هستند) مي‌باشد. انجام تزریقات متعدد انسولین (حداقل ۴ بار در روز) یكی از روش‌های مشهور انسولین درمانی در كنترل سختگیرانه دیابت مخصوصاً دیابت نوع ۱ است.
*اهمیت كنترل فشار خون در افراد دیابتی چیست؟
تحقیقات جدید نشان داده‌اند كه اهمیت كنترل فشار خون بالا در افراد دیابتی به منظور پیشگیری از عوارض دیابت به اندازه اهمیت كنترل قند خون است. به همین خاطر دیابتي‌ها باید فشار خون خود را به دقت كنترل كنند (فشار خون ایده‌آل برای این افراد فشار ماكزیمم كمتر از ۱۳ و مینیمم كمتر از ۱۸ میلي‌متر جیوه است). عوامل دیگری به كنترل بهتر فشار خون كمك مي‌كنند عبارتند از: كاهش وزن (در صورت وجود چاقی)، كاهش مصرف نمك، ورزش مرتب، ترك سیگار و مصرف نكردن الكل
