گياهان دارويي !!

صبر زرد
Aloe
Aloe Vera به عنوان يك گياه طبي سابقه طولاني دارد و قدمت استفاده از آن به سال 1750 قبل از ميلاد مسيح بر مي گردد. امروزه اين گياه در اغلب مناطق نيمه گرمسيري و گرمسيري از قبيل منطقه كاراييب، جنوب ايالات متحده، آمريكاي لاتين و خاور ميانه مي رويد. بسياري از مردم نيز اين گياه را در گلدانهاي كوچك در منازل خود به منظور درمان سوختگيها و بريدگيهاي جزئي پرورش مي دهند.
معرفي گياه
Aloe vera يك گياه بادوام با گلهاي زرد است. برگهاي سخت آبدار و نيزه اي اين گياه به طول 20 اينچ رشد مي كند و طول كل گياه تا 4 پا مي رسد. تنها برگهاي اين گياه ارزش دارويي دارند، اما بخشهاي مختلف برگها نيز براي اهداف گوناگوني مورد استفاده قرار مي گيرند. ژله شفاف و سفتي از قسمتهاي داخلي برگ تشرح ميشود. بين اين ژله و پوست بيروني برگ سلولهاي خاصي حاوي مايع زردرنگ تلخ قرار دارد. وقتي كه اين مايع خشك ميشود، سبب توليد شيرة Aloe ميشود.
تركيبات گياه
ژل Aloe حاوي گليكوپروتئين است كه از تورم و درد جلوگيري و روند بهبود را تسريع مي كند و همچنين حاوي پلي ساكاريد است كه رشد و ترميم پوست را تحريك مي كند. "آنتراكوئين" موجود در شيرة Aloe به عنوان مسهل مؤثر عمل مي كند. اين مواد شيميايي در مقادير كم، مي توانند از تشكيل سنگ كليه جلوگيري كنند.
از ژل Aloe براي درمان زخمهاي دروني و بيروني نيز مي تواند استفاده كرد. اين ماده روند درمان بسياري از جراحات پوستي از جمله زخمها، سوختگيها و يخ زدگي را تسريع مي كند. شيرة *اين گياه مسهل مفيدي است، اما چون مي تواند سبب گرفتگي دردناك عضلات شود، غالباً استفاده نميشود. با ميزان مصرف كمتر، شيرة Aloe مي تواند از سنگ كليه پيشگيري يا اندازة سنگ را كوچكتر كند. اين ماده به عنوان تسهيل كننده دفع مدفوع به ويژه در افرادي كه مبتلا به وبواسير هستند ماده مفيدي است.
عصارة Aloe شكل ژل اين گياه است كه مصارف داخلي دارد و چون داراي خواص ضد ميكروبي است، از آن براي درمان عفونتهاي ميكروبي مجاري معده اي-روده اي نيز مي توان استفاه كرد. چون اين ماده اسيدهاي معده را كه سبب تشديد زخمها ميشود كاهش مي دهد براي درمان زخمهاي معده نيز مؤثر است.
تحقيقات اخير نشان داده كه "مانوز استيله" به عنوان يك تركيب ضد ويروسي، داراي خواص درماني ضد ويروس ايدز است. مانور استيله خود ويروس را مورد حمله قرار مي دهد اما مهمتر اينكه، ميزان تأثير AZT را (يك داروي مؤثر در درمان عفونت ويروس HIV) تا حد زيادي بالا ميربرد. اگر اين تركيب دارويي با Aloe مصرف شود، ميزان AZT مورد استفاده براي HIV را مي توان تا 90% تقليل داد كه اين امر از هزينه ها و عوارض جانبي AZT تا حد زيادي خواهد كاست.
اشكال موجود
ژل Aloe به شكل تازه كه از گياه Aloe گرفته شده باشد بهترين ماده است، اما اين ماده به صورت تجاري در شكل ژله ثابت شده نيز موجود است. پودر شيرة Aloe نيز به شكل كپسولهاي 500 ميلي گرمي به عنوان داروي مسهل موجود است. عصاره Aloe در واقع شكل مايع ژل است.
نحوه مصرف
بهترين نوع ژل Aloe شكلي است كه تازه از گياه گرفته شده باشد. بسياري از افراد اين گياه را براي درمان سوختگيها و بريدگيهاي جزئي در آشپزخانه خود نگه مي دارند. اين گياه براي درمان كهير و پيچك سمي نيز مي تواند مؤثر واقع شود.
به منظور استفاده از ژل Aloe، برگ آنرا به صورت طولي برش دهيد و ژل داخل آنرا خارج سازيد. سپس آنرا به صورت آزاد روي قسمت آسيب ديده بماليد.
شيره Aloe از قديم به عنوان مسهل مورد استفاده بوده است، اما در ايالات متحده مصرف چنداني ندارد. چون اين ماده سبب بروز گرفتگيهاي دردناك عضلات مي گردد، لذا ابتدا مصرف ساير مسهل هاي گياهي نظير "كاسكارا و فلوس" توصيه ميشود.
براي درمان سنگهاي كليه و به عنوان مسهل شيرة Aloe خشك را كه در اندازه هاي 0/05 تا 0/2 گرم قابل دسترسي است، مصرف كنيد. براي درمان HIV، روزانه به ميزان 800 الي 1600 ميلي گرم مانوز استيله مصرف كنيد. اين ميزان از مادة مزبور، برابر با نيم تا يك ليتر آب Aloe است، هر چند ميزان مانوز استيله مي تواند در فرآورده هاي مختلف متفاوت باشد.
نكات احتياطي
ژل Aloe براي استعمال خارجي مادة بي خطري است، اما در موارد نادري سبب واكنش آلرژيك ميشود. اگر پوست شما تحريك مي شود مصرف آنرا ادامه ندهيد.
ژل Aloe براي درمان زخمهاي عميق مؤثر نيست. شيرة آن مي تواند سبب گرفتگي يا اسهال روده اي شديد گردد، زنان باردار يا شيرده نبايد اين ماده را مصرف كنند زيرا ممكن است سبب انقباضهاي رحمي گرديده و سقط جنين را تحريك كند. مصرف مسهل Aloe براي درمان بيماريهاي معده اي- روده اي، انسداد روده اي، آپانديسيت يا درد معده مبهم تجويز ميشود. اين ماده ممكن است سبب تشديد اولسرها، بواسير، ديورتيكولوز، التهاب ديورتيكول، كوليت يا سندرم روده تحريك پذير (IBS) گردد.
مصرف طولاني مدت اين ماده سبب وابستگي به آن ميشود يا تعادل الكتروليتي را مختل مي سازد. اين ماده ممكن است سبب تغيير رنگ ادرار به رنگ قرمز بي ضرر گردد. كودكان زير 12 سال نبايد گياه Aloe مصرف كنند.
تداخل هاي احتمالي
مصرف طولاني و مزمن شيرة Aloe مي تواند و مزمن شيرة Aloe مي تواند سبب كمبود پتاسيم گردد كه مي تواند با پاره اي معالجات قلبي تداخل كند. احتمال كمبود پتاسيم در بدن در صورتي كه شيرة Aloe را با ادرار آورهاي (مدرهاي) تيازيد، شيرين بيان يا كورتيكو استروئيد مصرف كنيد، بيشتر است

افسنطين


گياهي عفلي و پايا به ارتفاع 60-40 سانتيمتر، برگهاي متناوب با بريدگيهاي عميق و باريك و پوشيده از تارهاي فراوان و مجموعاً به رنگ خاكستري روشن با ظاهر كاملاً مشخص جلوه مي كند. گل ها تركيبي از لوله اي و زبانه اي، ميوه فندقه و از كليه قسمتهاي افسنطين بوي قوي استشمام مي شود. نوع وحشي افسنطين از لحاظ دارويي ارزش بيشتري دارد.

مواد مؤثره : اسانس (توژون، لاكتون، الكلهاي سزكويي ترپن)، گليكوزيد تلخ (آبسينطين)، آنتي بيوتيك

خواص درماني : ضد كرم قوي (بخصوص اسكاريس)، تقويت كننده معده و قلب، آرام بخش و تسكين دهنده دردهاي قاعدگي، ضد روماتيسم، تنظيم كننده قاعدگي، اشتها آور، درمان تنبلي دستگاه گوارش و كبد، رفع ريزش مو

روش استفاده : گلها به شكل دم كرده و يا تنتور

1– زنجبيل + افسنطين : تسكين دهنده دردهاي قاعدگي

2 – افسنطين + بابونه + بادرنجبوبه + سنبل الطيب : آرام بخش، درمان اضطراب و بي قراري، روان افزا، مقوي اعصاب، تنش هاي دوران يائسگي، افسردگي، ضد نفخ و ضد اسپاسم و ضد درد خفيف

عوارض جانبي :
به علت وجود توژون مصرف حتماً با انقطاع همراه باشد. (2 هفته درمان 1 هفته استراحت) در غير اينصورت يا ايجاد مسموميت مي كند و يا سيستم بدن با اين مواد سازگار شده و عادت مي كند. خانم هاي باردار، مبتلايان به هماتوري (كسانيكه خون در ادرار ديده شده)، مبتلايان به خونريزي هاي داخلي، خانم هاي شيرده، مبتلايان به بواسير و ناراحتي هاي مختلف دستگاه هاست

بومادران Achillea millefolium


بومادران متجاوز از 100 گونه متفاوت دارد. گياهی است پايا به ارتفاع 20 تا 90 سانتيمتر كه بيشتر به صورت خودرو در دشت ها، كنار جاده ها و نواحي كوهستاني مي رويد. وضع مجتمع گلها به صورت گل آذين ديهيم در قسمتهاي انتهايي ساقه و به رنگ هاي سفيد، زرد و ارغواني از مشخصات مهم اين گياه مي باشد. برگ*ها نيز حالت شويدي دارد. از كليه قسمتهاي اين گياه بوي قوي استشمام مي شود.

مواد مؤثره : گليكوزيد آلكالوئيدي (آكي لئين يا آچيلين يا آشيلين)، اسانس (توژون، كامازولن و پروكامازولن) اسيد سالي سيليك، اسيد ايزووالريانيك، تانن، فلاونوئيد (آپي ژنين)

خواص درماني : آرام بخش، قابض (بند آورنده خونريزي و التيام دهنده زخم ها)، ضد التهاب تب بر و مسكن، تحريك رشد مو، درمان ورم معده و روده، ضد اسپاسم، درمان زكام و آبريزش بيني، صفرآور

روش استفاده : سرشاخه گلدار به شكل دم كرده .

1 – روغن بومادران + روغن هوفاريقون : موضعي، تسكين دهنده دردهاي مفصلي و ملتهب

2 – بومادران + آويشن + سنبل الطيب : آرام بخش، درمان عرق كف دست، درمان اسهال

عوارض جانبي :

1 – مصرف بومادران باعث حساسيت پوست به نور مي شود.

2 – استفاده طولاني مدت باعث ايجاد يبوست مي شود.

3 – بعلت وجود توژون باعث ايجاد ابتلا به سردرد، تشنج و شروع حملات تشنجي و سردردهاي ميگرني مي*شود.
دارو : شيرينوش، درمان زخم معده و اثني عش

خواص درماني ختمي

ختمي گياهي است علفي و چند ساله كه ارتفاع آن به حدود 2 متر مي رسد و ساقه آن از كركهاي ريز خاكستري رنگ پوشيده شده است.
ختمي با نام علمي (Althaea of ficinalis) گياه بومي مناطق شرق مديترانه است و داراي برگهاي دندانه دار و پهن است. گلهاي آن درشت به رنگ سفيد مايل به قرمز يا ارغواني هستند كه به صورت دسته هاي سه تايي در اواخر تابستان ظاهر مي شود.
اين گياه به علت داشتن گلهاي زيبا به صورت گياه زينتي در باغچه ها كاشته مي شود.
پژوهشها نشان مي دهد ختمي از نظر طب قديم ايران سرد و تر است و به طور كلي روي تمام اعضاي بدون مخصوصا روده ها، ريه ها، معده، كليه ها و مثانه موثر است.
خواص درماني ختمي بيشتر در برگ و گل اين گياه است. گل اين گياه را به صورت درماني براي ناراحتي هاي تنفسي مثل آسم، برونشيت و سرفه به كار مي برند. در ناراحتيهاي نادر آسم پودر كرده اين گياه با عسل كاربرد موثري دارد. همچنين ختمي در عفونتهاي ريوي جوابگوي بسيار خوبي است.
اين گياه يكي از داروهايي است كه پوست اندازي را سريع و شادابي پوست را تضمين مي كند و ضدعفوني كننده بسيار خوب و ضدقارچ است.
همچنين از گياه ختمي در موارد ريزش مو، شوره و چربي سر استفاده مي شود و داروي خوبي براي لينت بخشيدن به دستگاه گوارشي است كه در موارد يبوست از آن استفاده مي شود. مي توان از اين گياه به صورت دم كرده استفاده كرد.

سنبل الطیب valeriana Officinalis

سنبل الطیب یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی در ایران است که از دیر باز از آن برای مصارف گوناگون درمانی استفاده شده است.نام علمی این گیاه valeriana Officinalis است .
سنبل الطيب گياهي است علفي و چند ساله كه ساقه آن به طور عمودي تا ارتفاع دو متر بالا مي رود . اين گياه به صورت وحشي در جنگل هاي كم درخت ، در حاشيه جويبارها و گودال ها در بيشتر مناطق آسيا و ايران مي رويد .
سنبل الطيب داراي بويي مطبوع است و گربه بوي اين گياه را از فاصله دور تشخيص داده ، به طرف آن می رود و به همین خاطر از قدیم به آن علف گربه نیز می گویند.
گلهاي سنبل الطيب به رنگ سفيد يا صورتي و به صورت خوشه اي است .قسمت مورد استفاده اين گياه ريشه آن است و معمولا از ريشه گياهي كه بيش از سه سال عمر دارد استفاده مي شود .سنبل الطيب پس از خشك شدن به رنگ قهوه اي در مي آيد . طعم آن تلخ ولي خوشبو و معطر است و عطر آن پس از خشك شدن بيشتر مي شود .
ريشه سنبل الطيب حاوي یک درصد اسانس است . اين اسانس درريشه تازه بيشتر است و به تدريج كه ريشه خشك مي شود مقدار اسانس آن كاهش يافته ولي بوي آن قوي تر مي شود . اسانس تازه به رنگ سبز مايل به زرد است ولي در اثر ماندن غليظ ميشود . تاثیر دارويي ريشه تازه این گیاه سه برابر خشك شده آن است.
سنبل الطيب بايد در حرارت كم خشك شود زیرا در حرارت بالا تمام اثر دارويي آن از بين مي رود.
خواص دارویی ریشه سنبل الطیب بسیار زیاد است. یکی از مهمترین خواص دارویی آن خاصیت ضد اسپاسم و آرام بخش بودن آن است. این گیاه با داشتن خاصیت ضد تشنجی، در رفع ناراحتي هاي عصبي وکاهش صرع مفید است. سنبل الطیب سردردهای میگرنی را برطرف می کند . استفاده از این گیاه برای رفع درد معده وگاز معده توصیه می شود. خوشبو کننده دهان است و ***كه مداوم را از بين مي برد .
برای تهیه گرد سنبل الطيب ريشه سنبل الطيب را خرد و بعد خشك می کنند . سپس آن را آسياب کرده و از الك ريز رد می كنند . این گرد در رفع تشنج به كار مي رود و مقدار مصرف آن 5-10 گرم در روز است

كاسنی Cichorium intybus

گياهی علفی و پايا داراي ساقه اي به ارتفاع 5/2 متر كه ريشه هاي قطور و درون آن شيرابه اي شيري رنگ جريان دارد. برگ هاي متناوب و پوشيده از تارهاي فراوان و گلهاي آن به رنگ آبي و در تابستان از تير تا شهريور ظاهر مي گردد. گلها با طلوع آفتاب باز مي شوند و در غروب يا هواي مه آلود به صورت ناشكفته جلوه مي*كنند. پرورش كاسنی احتياج به مراقبت زيادي ندارد و بيشتر بصورت وحشي مي رويد.

مواد مؤثره : گليكوزيد تلخ (شيكورين يا سيكورين) و املاح (سولفاتها، فسفاتهاي سديم، منيزيم، پتاسيم، نيترات پتاسيم)، انيولين، قندهاي مختلف، موسيلاژ، كمي تانن، ويتامين ث.

خواص درماني : مقوي معده، مفيد براي امراض كبدي (حرارت صفراوي، نوسازي ياخته هاي كبدي)، تقويت كننده عمومي بدن، تصفيه كننده خون، مفيد براي درد مفاصل، زيادكننده شير مادران، درمان يرقان، كاهش دهنده چربي خون.

روش استفاده : قسمت مورد استفاده : برگ، گل و ريشه به شكل دم كرد .

ريشه كاسنی + دانه و برگ شويد + شاهتره + ليمو عمانی : كاهش چربي خون

عوارض جانبي: در مورد مصرف كاسني عارضه جانبي علمي و مطالعه شده گزارش نشده اما استفاده طولاني مدت باعث كاهش فشار خون مي شود كه با قطع دارو برگشت پذير است و در منابع قديمي توصيه شده كه مصرف كاسنی از بين برنده پرز يا مخاط معده مي باشد.
داروها : پودرهاي تقويت كننده جنرال تونيك، قرص كاهش چربي خون (آنتوم)

گلرنگ (كاجيره) Carthamus tinctorius و C.lanatus


گياهي است يكساله يا دو ساله به ارتفاع 30 تا 60 سانتيمتر كه منشاء اوليه آن عربستان بوده است . برگها دندانه دار كه منتهي به خارهاي ظريف و نوك تيز مي شود . برگ ها عاري از تار و داراي شبكه اي از رگبرگهاي درشت و برجسته مي باشد . گل ها عموماً لوله اي و به رنگ زرد متمايل به قرمز است كه تدريجاً زرد نارنجي مي شود (معروف به زعفران قلابی). ميوه اش به صورت فندقه ، سفيد رنگ و داراي دسته تار نازك در قسمت انتهايي است .

مواد مؤثره: گلها (داراي كارتامين يا اسيد كارتاميك به رنگ نارنجي زيبا)

ميوه : داراي 30 تا 37 درصد پروتئين ، 45 تا 65 درصد مواد چرب

خواص درماني: گل : مسهل ، خلط آور ، قاعده آور . ميوه : نيرودهنده و قاعده آور ، ضد روماتيسم و فلج ، درمان تصلب شرائين .

روغن : مناسب براي بيماراني كه كلسترول بالا دارند ، ضد عفوني كننده و التيام دهنده زخم ها

روش استفاده: از ميوه آن روغني استخراج مي شود كه پس از تصفيه كامل مي تواند به مصارف تغذيه برسد ، اسيدهاي چرب اشباع شده آن 6 تا 9 درصد و اسيدهاي چرب اشباع نشده آن عبارتست از اسيد اولئيك (16 تا 25 درصد) اسيد لينولئيك (63 تا 72 درصد) و اسيد لينولنيك (1/0 تا 6 درصد)
روغن اين دانه اگر هيدروژنه شود مارگارين مرغوب ، فاقد بو و طعم از آن بدست مي آيد . اثر خشك شونده قوي دارد. در نقاشي براي رنگ كاري هاي روشن و سفيد بسيار خوب است زيرا در اثر كهنه شدن رنگ زرد پيدا نمي كند.

اسفرزه Plantago psyllium

مواد مؤثره : موسيلاژ ، فلاونوئيد آپي ژنين

خواص درماني : ملين ملايم (درمان يبوست) ، كاهش كلسترول خون ، ضد التهاب ، كمك به سرباز كردن بهتر زخم هاي چركين ، موسيلاژ آن محيط مناسب براي كشت بافت است .

روش استفاده : اسفرزه (1 قاشق سوپخوري) + 1 ليوان آب :ملين

عوارض جانبي:

1 – مبتلايان به نارسائي هاي و احتقان قلبي

2 – افراديكه ديابت دارند

3 – كودكان و خانم هاي باردار
دارو : پودر پسيليوم

زنجبيل
Ginger
زنجبيل اصالتاً يك گياه چيني و هندی است و در اين كشورها در طول بيشتر از 4000 سال در پخت و پز غذا مصرف شده است. از آنجا كه مردم علاقه وافري به طعم تند و بوي معطر آن داشته اند و نوعي خاصيت گرمايي داشته و براي درمان درد معده مؤثر بوده است، كاشفان و جهانگردان در سرتاسر نقاط گرمسيري آن را كشت داده اند. ريشه اين گياه در درمان سرگيجه، تعريق، تهوع و استفراغ ناشي از بيماريهاي حركتي يا دريازدگي مؤثر واقع ميشود. اين گياه همچنين گلودرد، سردردها، پاره اي از انواع دردهاي قاعدگي و آرتريت و تب و درد ناشي از انواع سرماخوردگيها و آنفلونزا را درمان مي كند.
معرفي گياه
ساقه هاي ريشه دار زنجبيل عبارت از دكمه اي به هم پيچيده، ضخيم و قهوه اي روشن است كه مي توانيد از بازار محلي نيز آنرا تهيه كنيد. از آنجا كه زنجبيل نوعي گياه زيرزميني است لذا ساقة ريشه دار اين گياه بخشي از ساقه اصلي است كه برحسب انفاق در زيرزمين رشد و نمو پيدا مي كند. ريشه اصلي اين گياه از گره هاي موجود روي ساقه هاي ريشه دار آن نمو مي كند. بالاي سطح زمين ساقه هاي 12 اينچي داراي برگهاي طولاني، باريك، كج و معوج و سبز با گلهاي سفيد و سبز مايل به زرد قرار دارد.
تركيبات گياه
فرآورده هاي حاصله از زنجبيل از ريشه تازه يا خشك آن يا از طريق تقطير روغن از ساقه آن تهيه ميشود.
اشكال موجود
پس از قطع ساقة ريشه دار اين گياه، مواد شيميايي فعال موجود در گياه از قبيل "زينجيبرن"، "بنزابولن"، "جينجرول"، "شوقول" خاصيت ذاتي خود را از دست مي دهند. شركتهاي دست اندركار و فعال در زمينه فرآورده هاي گياهي، زنجبيل را به صورت عصاره، تنتور، انواع كپسول يا روغن آن عرضه مي كنند تا از زايل شدن اين مواد شيميايي جلوگيري شود. بنابراين فرآورده هايي را مصرف كيند كه به وضوح در برچسب خودش ميزان زنجبيل مورد مصرف شما را ذكر كرده باشد.
مي توانيد ريشه زنجبيل تازه را نيز بخريد، و با دكم كردن تكه هاي آن به اندازه نصب كف دست يا با نصف قاشق چياخوري دكمه رنده شده، شسته شده و پوست دار در آب گرم يا با ريختن نيم ليتر آب جوش روي 30 گرم ساقه ريشه دار، چاي زنجبيل درست و مصرف كنيد. براي اينكار بگذاريد چاي مورد نظر به مدت 15 دقيقه دم بكشد و سپس روزانه دو ليوان از آنرا ميل كنيد. ديگر منبع مناسب تهيه زنجبيل همانا زنجبيل كريستال شده است. ليكن فريب لايه پوششي قندي آن را نخوريد. چون زنجبيل كريستال شده مزة تندي دارد.

نحوه مصرف
نحوه مصرف فرآورده هاي زنجبيل به سليقه شخصي شما و آنچه شما را آزار مي دهد، بستگي دارد. در كل، نبايد روزانه بيشتر از دو تا چهار گرم زنجبيل مصرف كنيد، چرا كه علاوه بر ميزان زنجبيلي كه مصرف مي كنيد ممكن است مقداري از اين ماده را نيز از طريق برنامه غذايي (يعني از موادي نظير آبجو زنجبيل، نان شيريني زنجبيل دار، نان زنجبيل دار يا مواد غذايي مخلوط و سرخ شده) جذب كنيد. اگر زنجبيل تازه مصرف مي كنيد، حتماً مقدار مصرفي را وزن كنيد تا تقريباً دريابيد كه چه حدي از آن معادل 2 تا 4 گرم است.
براي درمان، تهوع، گاز معده يا سوء هاضمه روزانه 2 تا 4 گرم ريشه تازه (معادل 0/25 تا 1 گرم پودر ريشه) يا 1/5 تا 3 ميلي ليتر تنتور آنرا مصرف كنيد.
براي پيشگيري از استفراغ، هر 4 ساعت يك گرم پودر زنجبيل (نصف قاشق چايخوري) يا معادل آن يا روزانه سه بار دو عدد كپسول زنجبيل(يك گرم) مصرف كنيد. البته مي توانيد يك تكه 8 گرمي زنجبيل تازه را نيز بجويد.
براي بيماريهاي ناشي از سرماخوردگي، تب ناشي از آنفلونزا، گلودرد، گرفتگيهاي ناشي از قاعدگي يا سردرد، دو قاشق غذاخوري از دم كرده زنجبيل يا چندين ورق از ساقه ريشه دار تازه آنرا بخور دهيد. براي درمان درد ورم مفاصل از آب، عصاره يا چاي زنجبيل تازه به ميزان روزانه 4 گرم مصرف كنيد يا روغن آنرا روي مفصل دردناك بماليد يا ريشه تازه آنرا در ضماد داغ يا گازهاي ضمادي قرار دهيد و روي نقاط داراي درد بگذاريد.
نكات احتياطي
انجمن فرآورده هاي گياهان دارويي آمريكا ريشه زنجبيل تازه را از نظر درجه بندي سلامتي و بي خطري در رديف اول قرار داده است لذا زنجبيل گياهي بي خطر و وسيع الطيف است. با اين وجود ميزان تجويزي آن بايد رعايت شود. انجمن آمريكايي مذكور ريشه زنجبيل خشك را در مرتبة دوم سلامتي و بي خطري قرار داده است و توصيه مي كند كه از مصرف آن در طول بارداري اجتناب گردد.
برخي از زنان براي رهايي از علايم بيماري صبح دم از زنجبيل استفاده مي كنند ليكن مصرف زنجبيل براي اين هدف بحث انگيز است. براي رعايت اصول ايمني و سلامتي هرگز نبايد بيش از ميزان معمولي آن مصرف گردد. زنجبيلي كه به عنوان بخشي معمولي از برنامه غذايي فرد مصرف مي شود بي خطر تلقي مي شود.
اگر از سنگ صفرا رنج مي بريد، از مصرف زنجبيل بپرهيزيد. هر چند كه مصرف زنجبيل معمولاً فاقد عوارض جانبي است، اما مصرف بيش از حد آن مي تواند سبب گرمازدگي جزيي گردد.
تداخل هاي احتمالي
اگر داروهاي تهيه شده از سير يا داروهاي ضد انعقادي نظير وارفارين يا داروهاي مربوط به درمان ديابت مصرف مي كنيد و مي خواهيد جهت پيشگيري از بيماري مسافرت، سرگيجه، ميگرن، گرفتگيهاي رحمي يا ورم مفاصل زنجبيل مصرف كنيد، ابتدا با پزشك خود مشورت كنيد. هر چند هيچ مطالعه اي تداخل اين گياه دارويي را با ساير داروها نشان نداده است، ليكن اين خطر وجود دارد كه زنجبيل اثرات برخي از اين داروها را خنثي و يا تشديد كند.

برای پیشگیری از بروز سرطان روده بزرگ، کلم مصرف کنید







نتایج بسیاری از تحقیقات نشان می دهند: سبزیجات از خانواده کلم خطر بروز سرطان کولون(روده بزرگ) را کاهش می دهد.
افراد می توانند جهت کاهش بروز سرطان کولون(روده بزرگ) به میزان فراوان از خانواده کلم شامل کلم، گل کلم، کلم دلمه ای، کلم صحرایی، کلم زمستانی، شلغم بیابانی و کلم پیچ استفاده نمایند.
متخصصان انجمن امداد به بیماران سرطانی، با اعلام این که مصرف این ماده غذایی خصوصا در افرادی که سابقه ابتلا به سرطان کولون در خانواده آنها وجود داشته ضروری است، اعلام می دارند: امروزه بسیاری از انواع این سبزیجات در دسترس هستند و بنابراین، این امکان وجود دارد که هر هفته از چند نوع از آنها استفاده کنیم.

كنجد باعث پايين آمدن فشارخون می شود و نرم كننده معده و روده است.
كنجد با نام علمي (Sesamusindicum) گياهی است يكساله با ارتفاع حدود يك متر كه قسمت انتهايي ساقه آن پوشيده از كرك است. برگهاي آن بيضي، باريك و نوك تيز است و گلهاي آن به رنگ سفيد و يا قرمز به طور تك تك در كناره برگهاي قسمت انتهايي ساقه ظاهر مي شود.
ميوه اين گياه به صورت كپسول و محتوي دانه هاي كوچك و مسطح و بيضوي است كه دانه كنجد ناميده مي شود و قسمت مورد استفاده اين گياه است.
كشور چين بزرگترين توليدكننده كنجد در دنيا است و بيشترين مقداركنجد توليد شده در ايران به مصرف تهيه روغن و حلوا ارده مي رسد.
روغن كنجد يكي از روغن هاي اشباع نشده و مفيد براي بدن است و در آمريكاي شمالي و كانادا به مقدار زياد مصرف مي شود.
كنجد بسيار مغذی است و در اكثر كشورهاي فقير به عنوان جانشين گوشت به كار مي رود و براي چاق شدن موثر است.
اين گياه گرفتگی صدا را از بين مي برد و ضدرماتيسم است همچنين دم كرده برگ كنجد اسهال خونی را برطرف مي كند.
روغن كنجد براي رفع تنگي نفس و سرفه خشك و زخم ريه مفيد است و سوزش ادرار را رفع
مي كند. از اين روغن مي توان به جاي روغن زيتون در سالاد استفاده كرد.
برگ كنجد را اگر به سر بماليد باعث رشد و سياهي موي سر مي شود.
براي رفع قولنج كنجد را آسياب كرده و با سركه مخلوط كنيد و به مقدار نصف وزن كنجد، مغز بادام پوست كنده را به آن اضافه كنيد آنها را پودر كرده و هر روز به مقدار يك قاشق سوپ خوري از آن بخوريد

صبر زرد

Aloe

Aloe Vera به عنوان يك گياه طبي سابقه طولاني دارد و قدمت استفاده از آن به سال 1750 قبل از ميلاد مسيح بر مي گردد. امروزه اين گياه در اغلب مناطق نيمه گرمسيري و گرمسيري از قبيل منطقه كاراييب، جنوب ايالات متحده، آمريكاي لاتين و خاور ميانه مي رويد. بسياري از مردم نيز اين گياه را در گلدانهاي كوچك در منازل خود به منظور درمان سوختگيها و بريدگيهاي جزئي پرورش مي دهند.

معرفي گياه

Aloe vera يك گياه بادوام با گلهاي زرد است. برگهاي سخت آبدار و نيزه اي اين گياه به طول 20 اينچ رشد مي كند و طول كل گياه تا 4 پا مي رسد. تنها برگهاي اين گياه ارزش دارويي دارند، اما بخشهاي مختلف برگها نيز براي اهداف گوناگوني مورد استفاده قرار مي گيرند. ژله شفاف و سفتي از قسمتهاي داخلي برگ تشرح ميشود. بين اين ژله و پوست بيروني برگ سلولهاي خاصي حاوي مايع زردرنگ تلخ قرار دارد. وقتي كه اين مايع خشك ميشود، سبب توليد شيرة Aloe ميشود.

تركيبات گياه

ژل Aloe حاوي گليكوپروتئين است كه از تورم و درد جلوگيري و روند بهبود را تسريع مي كند و همچنين حاوي پلي ساكاريد است كه رشد و ترميم پوست را تحريك مي كند. "آنتراكوئين" موجود در شيرة Aloe به عنوان مسهل مؤثر عمل مي كند. اين مواد شيميايي در مقادير كم، مي توانند از تشكيل سنگ كليه جلوگيري كنند.

از ژل Aloe براي درمان زخمهاي دروني و بيروني نيز مي تواند استفاده كرد. اين ماده روند درمان بسياري از جراحات پوستي از جمله زخمها، سوختگيها و يخ زدگي را تسريع مي كند. شيرة *اين گياه مسهل مفيدي است، اما چون مي تواند سبب گرفتگي دردناك عضلات شود، غالباً استفاده نميشود. با ميزان مصرف كمتر، شيرة Aloe مي تواند از سنگ كليه پيشگيري يا اندازة سنگ را كوچكتر كند. اين ماده به عنوان تسهيل كننده دفع مدفوع به ويژه در افرادي كه مبتلا به وبواسير هستند ماده مفيدي است.

عصارة Aloe شكل ژل اين گياه است كه مصارف داخلي دارد و چون داراي خواص ضد ميكروبي است، از آن براي درمان عفونتهاي ميكروبي مجاري معده اي-روده اي نيز مي توان استفاه كرد. چون اين ماده اسيدهاي معده را كه سبب تشديد زخمها ميشود كاهش مي دهد براي درمان زخمهاي معده نيز مؤثر است.

تحقيقات اخير نشان داده كه "مانوز استيله" به عنوان يك تركيب ضد ويروسي، داراي خواص درماني ضد ويروس ايدز است. مانور استيله خود ويروس را مورد حمله قرار مي دهد اما مهمتر اينكه، ميزان تأثير AZT را (يك داروي مؤثر در درمان عفونت ويروس HIV) تا حد زيادي بالا ميربرد. اگر اين تركيب دارويي با Aloe مصرف شود، ميزان AZT مورد استفاده براي HIV را مي توان تا 90% تقليل داد كه اين امر از هزينه ها و عوارض جانبي AZT تا حد زيادي خواهد كاست.

اشكال موجود

ژل Aloe به شكل تازه كه از گياه Aloe گرفته شده باشد بهترين ماده است، اما اين ماده به صورت تجاري در شكل ژله ثابت شده نيز موجود است. پودر شيرة Aloe نيز به شكل كپسولهاي 500 ميلي گرمي به عنوان داروي مسهل موجود است. عصاره Aloe در واقع شكل مايع ژل است.



نحوه مصرف

بهترين نوع ژل Aloe شكلي است كه تازه از گياه گرفته شده باشد. بسياري از افراد اين گياه را براي درمان سوختگيها و بريدگيهاي جزئي در آشپزخانه خود نگه مي دارند. اين گياه براي درمان كهير و پيچك سمي نيز مي تواند مؤثر واقع شود.

به منظور استفاده از ژل Aloe، برگ آنرا به صورت طولي برش دهيد و ژل داخل آنرا خارج سازيد. سپس آنرا به صورت آزاد روي قسمت آسيب ديده بماليد.

شيره Aloe از قديم به عنوان مسهل مورد استفاده بوده است، اما در ايالات متحده مصرف چنداني ندارد. چون اين ماده سبب بروز گرفتگيهاي دردناك عضلات مي گردد، لذا ابتدا مصرف ساير مسهل هاي گياهي نظير "كاسكارا و فلوس" توصيه ميشود.

براي درمان سنگهاي كليه و به عنوان مسهل شيرة Aloe خشك را كه در اندازه هاي 0/05 تا 0/2 گرم قابل دسترسي است، مصرف كنيد. براي درمان HIV، روزانه به ميزان 800 الي 1600 ميلي گرم مانوز استيله مصرف كنيد. اين ميزان از مادة مزبور، برابر با نيم تا يك ليتر آب Aloe است، هر چند ميزان مانوز استيله مي تواند در فرآورده هاي مختلف متفاوت باشد.

نكات احتياطي

ژل Aloe براي استعمال خارجي مادة بي خطري است، اما در موارد نادري سبب واكنش آلرژيك ميشود. اگر پوست شما تحريك مي شود مصرف آنرا ادامه ندهيد.

ژل Aloe براي درمان زخمهاي عميق مؤثر نيست. شيرة آن مي تواند سبب گرفتگي يا اسهال روده اي شديد گردد، زنان باردار يا شيرده نبايد اين ماده را مصرف كنند زيرا ممكن است سبب انقباضهاي رحمي گرديده و سقط جنين را تحريك كند. مصرف مسهل Aloe براي درمان بيماريهاي معده اي- روده اي، انسداد روده اي، آپانديسيت يا درد معده مبهم تجويز ميشود. اين ماده ممكن است سبب تشديد اولسرها، بواسير، ديورتيكولوز، التهاب ديورتيكول، كوليت يا سندرم روده تحريك پذير (IBS) گردد.

مصرف طولاني مدت اين ماده سبب وابستگي به آن ميشود يا تعادل الكتروليتي را مختل مي سازد. اين ماده ممكن است سبب تغيير رنگ ادرار به رنگ قرمز بي ضرر گردد. كودكان زير 12 سال نبايد گياه Aloe مصرف كنند.

تداخل هاي احتمالي

مصرف طولاني و مزمن شيرة Aloe مي تواند و مزمن شيرة Aloe مي تواند سبب كمبود پتاسيم گردد كه مي تواند با پاره اي معالجات قلبي تداخل كند. احتمال كمبود پتاسيم در بدن در صورتي كه شيرة Aloe را با ادرار آورهاي (مدرهاي) تيازيد، شيرين بيان يا كورتيكو استروئيد مصرف كنيد، بيشتر است.

با با ادم

گیاهي است علفي ، بزرگ ساقه هاي منشعب به طول 80 تا 5/1 سانتيمتر كه به حالت وحشي رويش دارد . ريشه هاي دراز و قطور با ظاهر دوكي و رنگ قهوه اي ، از مشخصات بارز اين گياه برگ هاي بسيار پهن و نسبتاً افتاده به روي ساقه است كه در قسمت فوقاني سبز تيره و سطح تحتاني پوشيده از تارهاي فراوان و به رنگ سبز روشن ، گل ها كوچك و ارغواني رنگ ، ميوه فندقه به شكل يك توپ خاردار است .
مواد مؤثره :
ريشه : اينولين (نوعي هيدرات كربن) (70-50 درصد) كربنات و نيترات پتاسيم ، گليكوزيد (لاپوزيد)
دانه : گليكوزيد آركتيوپيكرين (Arctio Picrin) ، 18 درصد روغن (اسيد لينولئيك ، اسيد اولئيك)
خواص درماني : ريشه : تقويت كننده و آنتي بيوتيك ، تصفيه كننده خون ، زياد كننده ترشحات صفرا ، معرق ، درمان نقرس و روماتيسم ، مدر (دفع كننده اسيد اوريك) ، كمك به دفع سنگ كليه ، پائين آورنده قند خون ، التيام سوختگي ها و التهابات مخاط دهان و گلو ، رفع جوش صورت ، تقويت پوست سر و جلوگيري از ريزش مو ، تسكين درد و ورم حاد مفاصل و رفع ناراحتي هاي بواسير
ضماد برگ : موجب اكسيده شدن و زائل شدن سم مار مي شود ، رفع كننده خارش و تحريكات جلدي
دانه : داراي روغن كه زود خشك مي شود و در اثر ماندن كهنه نمي شود.
روش استفاده : برگ و ريشه (دم كرده)
1– بابا آدم +گزنه + افسنطين + آرنيكا + مريم گلي : تحريك رشد مو ، تقويت موي سر و ضد ريزش مو
2 – بابا آدم + بارهنگ + بنفشه (روغن – موضعي) : رفع درماتيت گهواره و بثورات جلدي ناشي از ادرار
عوارض جانبي و منع مصرف : گزارش نشده است.

ریحان

دم كرده برگ ريحان معالج سردردهاي ميگرن و عصبی است و اثر ضدتشنج دارد.
ريحان با نام علمي (Ocimum basilicum) گياهي است علفي يكساله و معطر كه ارتفاع ساقه آن تا 60 سانتيمتر مي رسد.
برگهاي اين گياه به صورت متقابل بيضوی، نوك تيز با كناره های دندانه دار است و گلهای آن معطر و كوچك به رنگ سفيد، قرمز و گاهی بنفش مشاهده مي شود.
ريحان در ايران و افغانستان به صورت خودرو مي رويد و در اكثر نقاط دنيا كاشته مي شود.
از اين گياه اسانسي بنام بازيليك يا روغن ريحان كه بسيار معروف است تهيه مي شود. ريحان از لحاظ مردم قديم ايران كمي گرم و خشك است و چون بسيار معطر است براي معطر ساختن غذا از آن استفاده مي شود.
برگ ريحان درمان كننده ناراحتی هاي حاصل از نيش حشرات است، كافي است كه محل گزش حشرات را با برگ ريحان ماساژ دهيد خارش و درد را برطرف مي كند. تخم ريحان براي رفع دل درد مفيد است و اگر آن را بكوبيد و با صمغ عربي مخلوط كنيد داروي خوبي براي درمان اسهال است.
برگ ريحان اثر زيادكننده شير دارد و مادران شيرده حتما بايد از اين گياه استفاده كنند و خوردن آن به همراه غذا به هضم كمك مي كند.
مضرات خاصي براي اين گياه گفته نشده است.

گـزنه دوپايه
Stinging Nettle
ناراحتي پيشابراه و بيماريهي مفصل در قرون وسطي با استفاده از گزنه دوپايه درمان مي شدند. درانگران بومي آمريكا به دستها و پاهاي بيماران فلج با شاخه هاي اين گياه مي زدند تا عضلات آنها فعال شود. روش شلاقي كه شالق زني نيز ناميده ميشود، مي تواند اعضاي بدن را تحريك كند و سبب تسكين درد عضلات ملتهب و ساير اعضاي بدن گردد. گزنه دو پايه در طول قرنهاي متمادي بدين طريق مورد استفاده قرار گرفته است. كركهاي گزنده روي گزنه دو پايه شبيه غدد كوچكي است و در درون خود داراي عناصر شيميايي است كه سبب خارش پوست ميشود. تماس با كركهاي اين گياه دردناك است اما اگر سبب تحريك و بخشي از بدن كه قبلاً درد كرده است شود، عناصر شيميايي مزبور واقعاً درد اوليه را كمتر مي كند. اگر با گزش اين گياه مواجه شديد، مي توانيد گزشهاي دردناك اين گياه را با استفاده از مايع گزنه روي پوست بدنتان تسكين بخشيد.
معرفي گياه
گزنه دو پايه عنواني است كه به گزنه معمولي، گزنه باغي و تلقيح اين دو گونه اطلاق ميشود. اين گياه كه ابتدا در مناطق شمالي سردتر اروپا و آسيا مي روييد، امروزه به عنوان نوعي گياه طبي در تمامي نقاط دنيا رشد مي كند. گزنه دو پايه در خاكهاي غني از نيتروژن به خوبي رشد مي كند و بين ماههاي ژوئن و سپتامبر شكوفه باز مي كنند و طول آن به 3 پا مي رسد.
ساقه هاي شاخه دار اين گياه در زيرزمين تكثير مي يابد و داراي شاخ و برگ متعدد و چندگانه است. برگهاي اين گياه به شكل قلب، با دندانه هاي منظم است كه در قسمتهاي انتهايي باريكتر ميشوند. كل گياه پوشيده از كركهاي گزنده ريز است كه عمدتاً روي برگها و ساقه آن قرار دارد.
تركيبات گياه
فرآورده هاي گزنه دوپايه معمولاً از ريشه يا برگهاي آن تهيه ميشوند. در برخي موارد، تمامي بخشهاي گياه كه بالاتر از سطح زمين مي رويند در تهيه داروهاي گياهي مورد استفاده قرار
مي گيرند. داروهاي گياهي تهيه شده از برگ اين گياه در درمان ناراحتيهاي كليه و مجراي ادرار مفيد واقع ميشوند. فلاون و پتاسيم موجود در برگهاي گزنه دوپايه با احتمال زياد منشأ خاصيت پيشابزايي برگهاست.
فرآورده هاي دارويي تهيه شده در كاهش برخي از علايم هيپرپلازي خوش خيم پروستات (BPH) مؤثر واقع مي شوند اما روند رشد پروستات را كند نمي كنند.
اشكال موجود
گزنة دو پايه به صورت برگ خشكانده شده و همچنين تنتور ريشة اين گياه (تنتور عبارت از محلولي از گياه در الكل است) قابل دسترسي است.

نحوه مصرف
براي درمان التهاب جزئي مجراي ادرار و پيشگيري از درمان سنگهاي كليه مي توان از گزنه دوپا و فرآورده هي دارويي تهيه شده از برگ آن استفاده مي كرد. گزنه را اگر توأم با آب كافي مصرف كنيد نقش يك داروي پيشابزا را بازي مي كند. اگر در اثر پروستات بزرگ شده با مشكل ادراري مواجه هستيد، فرآورده دارويي تهيه شده از ريشه گزنه مي تواند در اين زمينه مفيد واقع شود.
براي درمان التهاب جزئي مجراي ادرار و انواع سنگهاي كليه به ميزان 8 تا 12 گرم چاي برگ اين گياه را توأم با آب زياد (روزانه حداقل دو ليتر) مي كنيد. براي درمان پروستات بزرگ شده از تنتور ريشه به مقدار روزانه 4 تا 6 گرم استفاده كنيد. قبل از مصرف ريشه گزنه دو پايه براي درمان BPH با پزشك معالج خود مشورت كنيد.
نكات احتياطي
گزنه دو پايه اگرطبق دستورالعمل مربوط مصرف شود،* گياه دارويي بي خطري است. اما در صورت ضرورت جابجايي اين گياه هميشه دقت كنيد. اگر اين گياه با پوست شما تماس گيرد، ممكن است كهير پيدا كنيد كه سبب سورش پوست بدن شما خواهد شد. اما اگر از ريشة گزنه دو پايه استفاده مي كنيد، ممكن است با پاره اي عوارض جانبي نظير ناراحتي معده اي - روده اي خفيف، مايعات اضافي يا دفع كم ادرار مواجه شويد.
اگر باردار هستيد، از مصرف هر نوع فرآورده حاصل از گزنه اجتناب ورزيد. اگر شير مي دهيد از مصرف اين گياه بپرهيزيد. گزنه دوپايه همچنين مي تواند سيكل دوره *قاعدگي را تغيير دهد. همواره سؤالات و نگرانيهاي خود را در اين باره با پزشك معالج خود در ميان بگذاريد.
تداخل هاي احتمالي
اگر داروي ضد افسردگي سيستم عصبي مركزي يا داروهاي ضد ديابت، ميزان قند خون بالا يا قند خون پايين مصرف مي كنيد، از مصرف ميزان بالاي گزنه دوپايه اجتناب ورزيد.

كاسنی Cichorium intybus
گياهی علفی و پايا داراي ساقه اي به ارتفاع 5/2 متر كه ريشه هاي قطور و درون آن شيرابه اي شيري رنگ جريان دارد. برگ هاي متناوب و پوشيده از تارهاي فراوان و گلهاي آن به رنگ آبي و در تابستان از تير تا شهريور ظاهر مي گردد. گلها با طلوع آفتاب باز مي شوند و در غروب يا هواي مه آلود به صورت ناشكفته جلوه مي*كنند. پرورش كاسنی احتياج به مراقبت زيادي ندارد و بيشتر بصورت وحشي مي رويد.
مواد مؤثره : گليكوزيد تلخ (شيكورين يا سيكورين) و املاح (سولفاتها، فسفاتهاي سديم، منيزيم، پتاسيم، نيترات پتاسيم)، انيولين، قندهاي مختلف، موسيلاژ، كمي تانن، ويتامين ث.
خواص درماني : مقوي معده، مفيد براي امراض كبدي (حرارت صفراوي، نوسازي ياخته هاي كبدي)، تقويت كننده عمومي بدن، تصفيه كننده خون، مفيد براي درد مفاصل، زيادكننده شير مادران، درمان يرقان، كاهش دهنده چربي خون.
روش استفاده : قسمت مورد استفاده : برگ، گل و ريشه به شكل دم كرد .
ريشه كاسنی + دانه و برگ شويد + شاهتره + ليمو عمانی : كاهش چربي خون
عوارض جانبي: در مورد مصرف كاسني عارضه جانبي علمي و مطالعه شده گزارش نشده اما استفاده طولاني مدت باعث كاهش فشار خون مي شود كه با قطع دارو برگشت پذير است و در منابع قديمي توصيه شده كه مصرف كاسنی از بين برنده پرز يا مخاط معده مي باشد.
داروها : پودرهاي تقويت كننده جنرال تونيك، قرص كاهش چربي خون (آنتوم)

ماريتيغال (خار مريم) Silybum marianum

گياهی است دو ساله، داراي ريشه ضخيم و ساقه به ارتفاع 80-5/1 سانتيمتر كه به حالت خودرو در كنار جاده هاي متروك مي رويد. برگ ها منقسم و دندانه دار، خاردار و به رنگ سبز شفاف، خارهاي ظريف رأس دندانه هاي برگ به رنگ زرد، ضمناً چون كنارهاي برگ و رگبرگها لكه هاي سفيد وجود دارد، باعث سهولت تشخيص اين گونه مي شود.
گل ها لوله اي و درشت و به رنگ ارغواني، ميوه سياهرنگ و شفاف و داراي تار است. لازم به ذكر است گياهی كه در ايران مي رويد از لحاظ ارزش ماده مؤثره بي اهميت تر از گونه هاي اروپائی خود است .
مواد مؤثره: فلاونوئيد سيلي مارين شامل سيلي بين، سيلي ديانين، سيلي كريستين
خواص درماني: در گذشته براي درمان بيماريهاي گوارشي و صفراوي استفاده شده است و امروزه : جلوگيري و درمان مسموميت هاي كبدي، درمان سيروز كبدي، پيشگيري و درمان سرطان كبد
روش استفاده: ميوه كه در ايران موجود نمي باشد و يا كمياب است .

كدوي تخمه كاغذی Cucurbita pepo
گياهي پيچيده يا بالا رونده ، برگ بزرگ و پوشيده از كرك ، ميوه نارنجي تيره ، به شكل كدوي تنبل اما گرد ، گل ها زرد رنگ ، تخم ميوه اين گياه بدون پوست مي باشد و غشاي نازكي اطراف مغز قرار گرفته است .
مواد مؤثره : گليكوزيد (پپونوزيد) ، پروستاليكوئيد ، گرونفينگ ، ويتامين E ، فيتوسترون
خواص درماني : مهمترين خاصيت درماني كه امروز بدان توجه مي شود درمان تورم پروستات ، سوزش مجاري ادراري ، درمان تصلب شرائين ، تقويت كننده عمومي بدن ، افزايش مقاومت بدن در مقابل عوامل بيماري زا ، ضد كرم (كرم كدو) ، آرام بخش و مسكن درد .
روش استفاده : قسمت مورد استفاده بذر اين گياه است كه متأسفانه بسيار كمياب است .
تخمه كدو + ريشه و اندام هوايي گزنه + ميوه خارخسك + بابونه : متوقف نمودن رشد غده پروستات ، درمان تورم پروستات ، ضد التهاب ، محرك سيستم ايمني بدن ، تسهيل جريان و خروج ادرار
مكانيسم اثر : اين دارو باعث مهار آنزيم تبديل ستوسترون به 5 - آلفا - دي هيدروتستوسترون در نتيجه باعث كاهش غلظت آن شده و رشد غده پروستات را متوقف مي كند .
عوارض جانبي :استفاده از اين دارو در اوايل ممكن است سبب مقداري حالت تهوع شود كه با ادامه درمان قطع مي شود . استفاده بيش از حد باعث تحريك معده مي شود .
دارو : قطره پروستاتان روزي سه بار 30 قطره در يك فنجان آب سرد بعد از غذا

نقل بادیان


گیاهیه که جزء گیاهان دارویی قرار داره و میتونه اوره رو پایین بیاره و ضد نفخ هم هست. این گیاه ساقه ای عمودی داره که ارتفاع شاخه های اون به 12 تا 14 اینچ هم میرسه این گیاه بومی مصر و سوریه است که البته در ناطق دیگه ای از جهان از جمله مناطقی شرقی مدیترانه نیز کشت میشه. گل هایی که داره سفید رنگن و از حدود قرن هفدهم استفاده از این گیاه به عنوان یک گیاه دارویی معمول بوده. بعضی از حشرات مثل پشه ها موجودات موذی هستن که میتونن آرامش را از ادم بگیرن و حسابی اذیت کنن اینجایه که این گیاه بازم یکی دگه از کاربردهای خودش رو نشون میده و اون اینه که از این گیاه پمادی ساخته میشه که برای محافظت از پوست در برابر نیش اثرات خیلی مفیده.

زردچوبه در معالجه بيماريهاى غيرقابل درمان نقش دارد

براساس يک تحقيق پزشکى گياه زردچوبه مى تواند بدون آنکه بر بيمار عوارض جانبى بگذارد ، در معالجه بسيارى از بيماريهاى غير قابل درمان و خطرناک نقش درمانى داشته باشد .
اين مطالعات نشان میدهد زردچوبه در درمان التهابات ويروسى کبد، تنظيم مقدار کلسترول خون ومعالجه بيماريهاى سرطان سينه وخون موثر است.
در اين گزارش پزشکى آمده است: مصرف روزانه يک قاشق مرباخورى زردچوبه در يک ليوان شير گرم میتواند مانع از ابتلا به سرطان شود.
مطالعات پزشکى نيز نشان میدهد، زردچوبه در درمان بيمارى قند باتوجه به نقش آن در افزايش ترشح انسولين میتواند موثر واقع شود.
زردچوبه مانع از غلظت خون مى شود و براى درمان دردهاى آنژين نيز مفيد است.
براساس اين گزارش، گياه مذکور در تنظيم هضم غذا ،درمان التهابات کولون ، بيماريهاى کليه، پوست، بويژه درمان عقرب گزيدگى ومارگزيدگى ودردهاى دندان ولثه موثر است.
همچنين زردچوبه در درمان بيمارىهاى انگلى ، سرفه ، سرماخوردگى وتنگى نفس نقش مهمى دارد.
محل اصلى پرورش اين گياه هند است وبه عنوان يک ماده رنگى غذايى از آن استفاده میشود در عين حال بخاطر مواد آنتى باکترى که دارد، نقش مهمى در نگهدارى مواد غذايى ايفا میکند.

گلرنگ (كاجيره) Carthamus tinctorius و C.lanatus
گياهي است يكساله يا دو ساله به ارتفاع 30 تا 60 سانتيمتر كه منشاء اوليه آن عربستان بوده است . برگها دندانه دار كه منتهي به خارهاي ظريف و نوك تيز مي شود . برگ ها عاري از تار و داراي شبكه اي از رگبرگهاي درشت و برجسته مي باشد . گل ها عموماً لوله اي و به رنگ زرد متمايل به قرمز است كه تدريجاً زرد نارنجي مي شود (معروف به زعفران قلابی). ميوه اش به صورت فندقه ، سفيد رنگ و داراي دسته تار نازك در قسمت انتهايي است .
مواد مؤثره: گلها (داراي كارتامين يا اسيد كارتاميك به رنگ نارنجي زيبا)
ميوه : داراي 30 تا 37 درصد پروتئين ، 45 تا 65 درصد مواد چرب
خواص درماني: گل : مسهل ، خلط آور ، قاعده آور . ميوه : نيرودهنده و قاعده آور ، ضد روماتيسم و فلج ، درمان تصلب شرائين .
روغن : مناسب براي بيماراني كه كلسترول بالا دارند ، ضد عفوني كننده و التيام دهنده زخم ها
روش استفاده: از ميوه آن روغني استخراج مي شود كه پس از تصفيه كامل مي تواند به مصارف تغذيه برسد ، اسيدهاي چرب اشباع شده آن 6 تا 9 درصد و اسيدهاي چرب اشباع نشده آن عبارتست از اسيد اولئيك (16 تا 25 درصد) اسيد لينولئيك (63 تا 72 درصد) و اسيد لينولنيك (1/0 تا 6 درصد)
روغن اين دانه اگر هيدروژنه شود مارگارين مرغوب ، فاقد بو و طعم از آن بدست مي آيد . اثر خشك شونده قوي دارد. در نقاشي براي رنگ كاري هاي روشن و سفيد بسيار خوب است زيرا در اثر كهنه شدن رنگ زرد پيدا نمي كند.

گنبو یک گیاه داروی است که به اسم فارسی

که در کوههای زاگرس به خصوص دنای خودمان به وفور یافت میشود.این گیاه به صورت درختی نسبتا بلند وباریک است و((تو مایه های سپیدار اما کوتاهتر))

وبیشتر از ان برای درمان سوهاضمه استفاده میشود .((نفخ معده))

به این صورت که دارای صمغی است که به ان در اصطلاح لری ((بر یز نخشو )) میگویند و به کسی که دارای ناراحتی معده است توصیه میشود که از این صمغ به اندازهی یک دانه ماش بدون جویدن قورت دهد. و این صمغ دارای بوی بسیار بدی است .


ونیز از برگهای این گیاه هم غذای تیلیت مانند درست میشود ((برگهای ان را همراه با یک پیاز داغ تفت داده وکمی اب به ان اضافه کرده وبا نان میخورند))که برای نفخ معده و زخم معده بسیار مفید است.و جالب اینکه مزه ی خیلی خوبی هم دارد.

ريحان گياهي است علفي يكساله و معطر كه ارتفاع ساقه آن تا 60 سانتيمتر مي رسد . برگهاي آن بصورت متقابل بيضوي و نوك تيز با كناره هاي دندانهدر مي باشد . گلهاي آن معطر و كوچك به رنگهاي سفيد، قرمز و گاهي بنفش مشاهده مي شود .
تخم آن سياه و ريز است . برگ ريحان و سرشاخه هاي جوان آن بمصرف تغذيه مي رسد ريحان در ايران و افغانستان بطور خودرو مي رويد در اكثر نقاط دنيا كاشته مي شود .
تركيبات شيميايي:
از ريحان اسانسي تهيه مي شود بنام اسانس بازيليك يا روغن ريحان كه معروف است و مصارف درماني مختلفي درد . اسانس ريحان شامل موادي مانند استراگول واوس من درد . دانه ريحان داراي ماده ر وغني است كه حالتي روان درد .
خواص داروئي:
چون ريحان بسيار معطر است بنبراين براي معطر ساختن غذاها از آن استفاده مي شود ريحان از لحاظ قديم ايران كمي گرم و خشك است .
)1دم كرده برگ ريحان اثر ضد تشنج درد مقوي و مدر است .
2)دم كرده برگ ريحان معالج سردردهاي ميگرن و عصبي است .
3)خوردن ريحان دستگاه هاضمه راتقويت مي كند .
4)نوشيدن يك فنجان دم كرده ريحان نفخ و گاز معده را از بين ميبرد .
5)برگ ريحان درمان كننده ناراحتي هاي حاصل از نيش حشرات است كافي است كه محل گزش حشرات را با برگ ريحان ماساژ دهيد خارش و درد را برطرف مي كند.
6)جويدن برگ ريحان براي زخم هاي دهان مفيد است .
7)جوشانده ريحان تب بر است .
8)دم كرده تخم ريحان مسكن است .
9)اگر تخم ريحان را بكوبيد و با صمغ عربي مخلوط كنيد داروي خوبي براي درمان اسهال است .
10)تخم ريحان براي رفع دل درد مفيد است .
11)برگ ريحان اثر زيا كننده شير دردو مادران شير ده حتما بايد از اين گياه استفاده كنند .
12)دم كرده دانه ريحان براي درمان ورم كليه و ترشحات زنانه بكار مي رود .
13)دم كرده برگ ريحان درمان كننده سرگيجه است .
14)برگ ريحان را همراه غذا بخوريد در هضم غذا موثر است .
15)اگر گلدان ريحان را جلوي پنجره بگذاريد حشرات و مگس را فراري مي دهد و آنها ودر خانه نخواهند شد .
طرز استفاده:
اسانس ريحان را مي توانيد از فروشگاههاي گياهان دارويي و يا Helath Food خريدري كنيد اين اسانس بنام Essential Oil Basil معروف است لطفا دقت كنيد كه اين اسانس بسيار قوي است و نبايد بيش از 2 تا 3 قطره آنرا مصرف كنيد و هميشه هم بايد آنرا با آب رقيق كنيد .

مریم نخودی :
بوته کوچکی است به ارتفاع 20-30 سانتی متر که به وسیله پاجوشهای زیر زمینی گسترده می شود . شاخه های آن گرد (در اکثر گیاهان تیره نعناع چهار گوش است ). کم وبیش کرکدارو اغلب به رنگ قرمز مایل بنفش است . برگهای آن به طول 2-4 سانتی متر ، متقابل ، بیضوی و کرکدار با حاشیه کنگره ای یا لب دار است. گلهای نسبتاً بزرگی تا 12 میلی متر دارد که به دسته های 1-6 تایی در محور برگهای بالایی قرار دارد . جام گل به رنگ بنفش مایل به صورتی و فاقد لب بالایی است که در گیاهان دیگر تیره نعناع وجود دارد . گلها در فاصله ماههای اردیبهشت تا مرداد ظاهر می شوند . تمام قسمتهای گیاه خوشبوست .
قسمت مورد استفاده : سر شاخه های گلدار گیاه .
ترکیبات و اثر: این گیاه حاوی اسانس فرار و تانن است . فعالیت معده را تحریک می کند و در روده خاصیت ضداسهالی دارد . به التیام زخم کمک می کند .
مصرف : معمولاً دم کرده آن را (نیم لیتر آب جوش را برروی دو قاشق غذا خوری پر از کیاه خرد شده بریزید و بگذارید سرد شود ) ربای ناراحتیهای معده ، بی اشتهایی وبندرت اسهال مصرف می شود . همچنین دم کرده این گیاه رابرروی زخم می مالند.

گل انگشتانهigitalis lanata

گل انگشتانه: Digitalis lanata
نام انگليسي: Grecian foxglove
خانواده : گل میمون Scrophulariaceae



گياهشناسي :
گياهي است زيبا، دوساله يا چند ساله و داراي ساقه اي راست بهارتفاع يک متر و حتي بيشتر که در نواحي کوهستاني مي رويد. ساقه بدون كرك و فقط ناحيهمجاور راس آن پوشيده از کرکهاي پنبه اي است. برگهاي بيضوي كشيده، نوک تيز و به رنگ سبز تيرهدارد. پهنک برگهايآن، به پهناي3 وبه طول27 تا30 سانتي متر ميباشد و در سطح آنها2 نوع كرك ترشحي و غير ترشحي ديده مي شود. کاسه گل به رنگ قرمز ديده مي شود.

خواص دارويي وموارد مصرف :
از اين گياه به علت سميت زياد استفاده هاي درماني زيادي نمي شود وفقط براي رفع بعضي از عوارض قلبي مشابه دريچه ميترال استفاده مي گردد. گلیکوزیدهای قلبی دیژیتالین ودیژیوتوکسین که از مهمترین گلیکوزیدهای تقویت کننده ی قلبی می باشند از همین گیاه گرفته می شوند .

پراکنش :
توليد کننده هاي عمدة آن كشورهاي آلمان، لهستان، هلند، مجارستان،انگلستان، روسيه و هندمي باشد.

نيازهاي اکولوژيکي :
اين گياه آب و هواي گرم وخشک را مي پسندد ولي زمستانهاي سخت رابدون اينکه خسارتي ببيند به خوبي تحمل مي کند. بذور در7 درجه سانتيگراد شروع به جواني زني ميکنند. ولي بهتريندرجه حرارت جوانه زني20-18 درجه سانتيگراد مي باشد. جهت ورود به مرحله گلدهي، نياز به نور و گرماي فراواندر طول دوره رويش خود دارد. اين گياه در صورتي که متوسط درجه حرارت روزانه کمتر از15 درجه سانتيگرادباشد رشد نخواهد کرد. به شرايط اسيدي مقاوم بوده ودر صورتي که ميزان بارندگي بيش از650 ميلي متر باشد بر روي رشد وميزان مواد موثره آن اثر سوء دارد. از لحاظ خاک نياز به خاکهايي با بافت متوسط و غني ازعناصرغذايي و نيز آهک دارد. خاکهاي کاملا" شني و نيزخاکهاي خيلي مرطوب براي کشت اين گياه مناسب نمي باشند

زعفران زینتی

Crocus




اندازه: ارتفاع 10 سانتیمتر – فاصله کاشت 10 سانتیمتر

محل : سایه و آفتاب

خاک : مرطوب

حساسیت :مقاوم به سرما

عمر گل : دو هفته برنگهای سفید - بنفش روشن و تیره دورنگ

قطر گلها 5 سانتیمتر


برگها : نازک و کشیده و باریک با راه راه سفید

کابرد : در حاشیه ها- باغچه های سنگی- میان چمن – بطور پراکنده و توده ای

ازدیاد : پیازها میتوانند بدون آنکه هر ساله نیاز به جابجائی داشته باشند در جای خود باقی بمانند. در ماه اردیبهشت پس از قهوه ای شدن برگها پیازهارا خارج نموده و تمیزکرده در مکان هواداری خشک کرده و در فصل کاشت مورد استفاده قرار گیرد

توصیه ها : از انجائیکه این گیاه دارای واریته های متعددی است بایستی در تنظیم و ترکیب رنگها دقت و توجه داشته و هنگام کاشت پیازها را در عمق 5 سانتیمتر بکارند

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

يکي از قديمي ترين گياهان مورد مصرف غذايي و دارويي گياه سير است. قديمي ترين اسناد به جاي مانده در مورد سير مربوط به کتيبه هاي سومريان است که از 2600 سال قبل از ميلاد مسيح به جاي مانده است.

همچنين سير يکي از مهمترين داروهاي مصر باستان است که حداقل 22 خاصيت درماني براي آن قائل بوده اند و در پاپيروس هاي به جاي مانده از 1550 سال قبل از ميلاد مسيح ثبت شده است.
هرودوت مورخ مشهور يونان که در 45 سال قبل از ميلاد مسيح به مصر سفر کرده اند و در تاريخ خود مي نويسد: کارگران که که ساخت اهرام مصر رابه عهده داشته اند از مقادير زيادي پياز، تربچه و سير استفاده مي کرده اند هرودرت همچنين اضافه مي کند که براي سيصد و شصت هزار کارگر سازنده اهرام مصر مقادير بسيار زيادي سير هر ساله جهت جلوگيري از امراض عفوني مورد نياز و مصرف بوده است.
اقوام يهود مصارف و فوائد سير را از مصريان آموخته و سپس اين تجربيات را به بيرون از مصر انتقال دادند. در بازار دارويي، اشکال مختلف فراوده هاي سير وجود دارد که بيش تر از همه به صورت تنطوره ، قرص و يا پرل هاي حاوي روغن هستند که توضيحات خلاصه اي درباره آنها داده مي شود.
تنطور سير شامل عصاره ي آبي الکلي مواد موجود در سير است که به طور تقريبي همان خاصيت سير را دارد ولي داراي بوي شديد بوده به همين دليل از آن کمتر جايي استفاده مي شود.
قرص سير حاوي پودر سير خشک شده است که بهترين شکل دارويي آن است و خواص آن تا حدودي شبيه سير تازه است و مواد موجود در ان نير حاوي اکثر موادي است که در سير تازه وجود دارد.
بيش ترين فراوردهاي سيردر جهان به اين شکل است، و از آن جا که اين قرص ها داراي روکش هستند، لذا داراي بوي سير نبوده ولي بعد از خوردن کمي بوي سير از دهان به مشام مي رسد.
سوال مهمي که اکثر افراد دارند اين است که آيا خواص سير به شکل ترشي و يا در غذاهاي پختني و يا سرخ کرده نيز مانند سير تازه است؟
از نظر علمي ، ترکيبات و مکانيسم اثر سير تا حد زيادي پيچيده است و به طور مثال ترکيبات موجود در سير تا زماني که پوست حبه ها جدا نشده باشد با زماني که سير پوست کنده و خرد شود کمي متفاوت است، يعني به محض له شدن سير و مجاور شدن آن با هوا تغييراتي در آن روي مي دهد.
چون مواد اصلي و موثر سير نسبت به هوا و به ويژه حرارت حساس هستند. هر چه سير بيش تر حرارت داده شود خواص آن کمتر مي شود.
بنابراين اثر سير در غذاهاي پخته و سرخ شده به مراتب کم تر از سير تازه است. همان بويي که در آشپزخانه از غذاهاي پختني و يا سرخ شده ي حاوي سير به مشام مي رسد مربوط به مواد گوگردي سير است که بالاتر از 60 درجه حرارت ، کم کم متصاعد مي شوند.
هم چنين سير وقتي به صورت ترشي در مي آيد دست خوش تغييراتي خواهد شد که به حرارات محيط ، سرکه زمان نگه داري و فاکتورهايي از اين قبيل بستگي دارد ولي در اکثر موراد داراي خواصي شبيه به سير است.

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

خواص مهم دارويي سير:

سير داراي خواص متعددي است که از زمان هاي قديم تا کنون براي آن قائل بوده اند اما خواص عمده و مهم آن که امروز از نظر داروسازي و پزشکي مورد توجه قرار گرفته و از نظر علمي و کلينيکي مورد تاييد قرار گرفته اند شامل اين موارد مي شود:
1- اثر پايين آوردنده چربي خون که باعث جلوگيري از تنگ شدن عروق قلبي و در نتيجه جلوگيري از بيماري هاي قلبي و سکته مي شود.


2- اثر کاهش کلسترول خون که اين اثر مانند اثر قلبي در جلوگيري از تنگ شدن عروق و مشکلات قلبي عروقي موثر است .
3- سير مي تواند به طور ضعيف قند خون را کاهش دهد، بنابراين مي تواند در رژيم افراد مبتلا به بيماري قند قرار گيرد.
4- سير هم چنين داراي اثر کاهش فشار خون است. البته بايد توجه کرد که سير نمي تواند فشار خون هاي بالا را مهار کند بلکه در صورت مصرف مداوم به خصوص فراورده هاي دارويي آن تا حدي فشار خون کاهش مي يابد .
5- ترکيبات سير مي توانند از چسبندگي پلاکت ها جلوگيري کرده و با اين اثر به اصطلاح عاميانه در کاهش غلظت خون و در جلوگيري از امراض قلبي و عروقي موثر باشد .
6- سير ميکروبها و ويروسهاي مضر بدن را از بين مي برد .به خصوص در مواقعي که سيستم دفاعي بدن دچار ضعف است ، استفاده از سير در معالجه عفونتها سودمند است وبرعکس آنتي بيوتيکها هيچ گونه عوارض جانبي ندارد؛ حتي موجب تقويت بدن نيز مي گردد از اين خاصيت در مدت جنگ جهاني دوم براي درمان عفونت هاي مجروحان استفاده مي کردند.
7- سير اعضاي داخلي و روده را پاک کرده ، به خصوص بر روي انگل هاي روده اي اثري قابل توجه دارد. استفاده آن براي اطفال مبتلا به کرم هاي کوچک روده اي ضروري مي باشد .
8- سير پاک کننده ي مناسبي براي دستگاه تنفسي است ونه تنها با ميکروبهاي موجود در آنها مبارزه مي کند ، بلکه باعث باز شدن مخاطها نيز مي گردد.
نکته بسيار مهم ديگري که مورد سوال بسياري از مصرف کنندگان سير است اين که بعضي افراد مي پرسند آيا مي توان حبه ي سير را بدون جويدن بلعيد تا هم بوي کم تري در دهان ايجاد کند و هم از خواص آن بهره مند شوند؟
بايد گفت که تمام مواد موجود در گياهان، در سلول هاي آن نگه داري شوند. شرط خروج اين مواد از سلول ها له شدن يا پاره شدن و يا شکستن ديواره ي سلول هاست بنابراين تا وقتي که گياهان به صورت له شده و يا پودر (خرد يا آسياب شده) مورد مصرف قرار نگيرند. مواد موثر آن ها در بدن استخراج نشده و قسمت اعظم آن دفع مي شود.
بنابراين هر چه سير بيش تر له شود مواد بيش تري از آن در بدن آزاد مي شود و در صورتي که به صورت حبه يا تکه هاي بزرگ مصرف شود، کمترين مقدار مواد موثر آن به بدن مي رسد .
نکته ي ديگر اين که براي از بين بردن کامل بوي سير از دهان راهي وجود ندارد چون ترکيبات گوگردي سير پس از وارد شدن به بدن و خون از راه ريه ها و پوست بدن دفع مي شود و ارتباطي به دهان ندارد.
يعني ترکيبات گوگردي که مسئول بوي سير هستند در بازدم از ريه و با عرق بدن خارج مي شوند لذا فقط بعضي مواد و يا خوش بو کننده ها مي توانند به طور موقت و جزئي بوي دهان را تغيير داده و يا کمي بوي سير را کاهش دهند

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

زنجبیل اصالتاً یک گیاه چینی و هندی است و در این کشورها در طول بیشتر از ۴۰۰۰ سال در پخت و پز غذا مصرف شده است. از آنجا که مردم علاقه وافری به طعم تند و بوی معطر آن داشته اند و نوعی خاصیت گرمایی داشته و برای درمان درد معده مؤثر بوده است، کاشفان و جهانگردان در سرتاسر نقاط گرمسیری آن را کشت داده اند. ریشه این گیاه در درمان سرگیجه، تعریق، تهوع و استفراغ ناشی از بیماریهای حرکتی یا دریازدگی مؤثر واقع میشود. این گیاه همچنین گلودرد، سردردها، پاره ای از انواع دردهای قاعدگی و آرتریت و تب و درد ناشی از انواع سرماخوردگیها و آنفلونزا را درمان می کند.

●معرفی گیاه

ساقه های ریشه دار زنجبیل عبارت از دکمه ای به هم پیچیده، ضخیم و قهوه ای روشن است که می توانید از بازار محلی نیز آنرا تهیه کنید. از آنجا که زنجبیل نوعی گیاه زیرزمینی است لذا ساقة ریشه دار این گیاه بخشی از ساقه اصلی است که برحسب انفاق در زیرزمین رشد و نمو پیدا می کند. ریشه اصلی این گیاه از گره های موجود روی ساقه های ریشه دار آن نمو می کند. بالای سطح زمین ساقه های ۱۲ اینچی دارای برگهای طولانی، باریک، کج و معوج و سبز با گلهای سفید و سبز مایل به زرد قرار دارد.

● ترکیبات گیاه

فرآورده های حاصله از زنجبیل از ریشه تازه یا خشک آن یا از طریق تقطیر روغن از ساقه آن تهیه میشود.

● اشکال موجود

پس از قطع ساقة ریشه دار این گیاه، مواد شیمیایی فعال موجود در گیاه از قبیل "زینجیبرن"، "بنزابولن"، "جینجرول"، "شوقول" خاصیت ذاتی خود را از دست می دهند. شرکتهای دست اندرکار و فعال در زمینه فرآورده های گیاهی، زنجبیل را به صورت عصاره، تنتور، انواع کپسول یا روغن آن عرضه می کنند تا از زایل شدن این مواد شیمیایی جلوگیری شود. بنابراین فرآورده هایی را مصرف کیند که به وضوح در برچسب خودش میزان زنجبیل مورد مصرف شما را ذکر کرده باشد.

می توانید ریشه زنجبیل تازه را نیز بخرید، و با دکم کردن تکه های آن به اندازه نصب کف دست یا با نصف قاشق چیاخوری دکمه رنده شده، شسته شده و پوست دار در آب گرم یا با ریختن نیم لیتر آب جوش روی ۳۰ گرم ساقه ریشه دار، چای زنجبیل درست و مصرف کنید. برای اینکار بگذارید چای مورد نظر به مدت ۱۵ دقیقه دم بکشد و سپس روزانه دو لیوان از آنرا میل کنید. دیگر منبع مناسب تهیه زنجبیل همانا زنجبیل کریستال شده است. لیکن فریب لایه پوششی قندی آن را نخورید. چون زنجبیل کریستال شده مزة تندی دارد.

● نحوه مصرف

نحوه مصرف فرآورده های زنجبیل به سلیقه شخصی شما و آنچه شما را آزار می دهد، بستگی دارد. در کل، نباید روزانه بیشتر از دو تا چهار گرم زنجبیل مصرف کنید، چرا که علاوه بر میزان زنجبیلی که مصرف می کنید ممکن است مقداری از این ماده را نیز از طریق برنامه غذایی (یعنی از موادی نظیر آبجو زنجبیل، نان شیرینی زنجبیل دار، نان زنجبیل دار یا مواد غذایی مخلوط و سرخ شده) جذب کنید. اگر زنجبیل تازه مصرف می کنید، حتماً مقدار مصرفی را وزن کنید تا تقریباً دریابید که چه حدی از آن معادل ۲ تا ۴ گرم است.

برای درمان، تهوع، گاز معده یا سوء هاضمه روزانه ۲ تا ۴ گرم ریشه تازه (معادل ۰/۲۵ تا ۱ گرم پودر ریشه) یا ۱/۵ تا ۳ میلی لیتر تنتور آنرا مصرف کنید.

برای پیشگیری از استفراغ، هر ۴ ساعت یک گرم پودر زنجبیل (نصف قاشق چایخوری) یا معادل آن یا روزانه سه بار دو عدد کپسول زنجبیل(یک گرم) مصرف کنید. البته می توانید یک تکه ۸ گرمی زنجبیل تازه را نیز بجوید.
برای بیماریهای ناشی از سرماخوردگی، تب ناشی از آنفلونزا، گلودرد، گرفتگیهای ناشی از قاعدگی یا سردرد، دو قاشق غذاخوری از دم کرده زنجبیل یا چندین ورق از ساقه ریشه دار تازه آنرا بخور دهید. برای درمان درد ورم مفاصل از آب، عصاره یا چای زنجبیل تازه به میزان روزانه ۴ گرم مصرف کنید یا روغن آنرا روی مفصل دردناک بمالید یا ریشه تازه آنرا در ضماد داغ یا گازهای ضمادی قرار دهید و روی نقاط دارای درد بگذارید.

● نکات احتیاطی

انجمن فرآورده های گیاهان دارویی آمریکا ریشه زنجبیل تازه را از نظر درجه بندی سلامتی و بی خطری در ردیف اول قرار داده است لذا زنجبیل گیاهی بی خطر و وسیع الطیف است. با این وجود میزان تجویزی آن باید رعایت شود. انجمن آمریکایی مذکور ریشه زنجبیل خشک را در مرتبة دوم سلامتی و بی خطری قرار داده است و توصیه می کند که از مصرف آن در طول بارداری اجتناب گردد.

برخی از زنان برای رهایی از علایم بیماری صبح دم از زنجبیل استفاده می کنند لیکن مصرف زنجبیل برای این هدف بحث انگیز است. برای رعایت اصول ایمنی و سلامتی هرگز نباید بیش از میزان معمولی آن مصرف گردد. زنجبیلی که به عنوان بخشی معمولی از برنامه غذایی فرد مصرف می شود بی خطر تلقی می شود.
اگر از سنگ صفرا رنج می برید، از مصرف زنجبیل بپرهیزید. هر چند که مصرف زنجبیل معمولاً فاقد عوارض جانبی است، اما مصرف بیش از حد آن می تواند سبب گرمازدگی جزیی گردد.

● تداخل های احتمالی

اگر داروهای تهیه شده از سیر یا داروهای ضد انعقادی نظیر وارفارین یا داروهای مربوط به درمان دیابت مصرف می کنید و می خواهید جهت پیشگیری از بیماری مسافرت، سرگیجه، میگرن، گرفتگیهای رحمی یا ورم مفاصل زنجبیل مصرف کنید، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. هر چند هیچ مطالعه ای تداخل این گیاه دارویی را با سایر داروها نشان نداده است، لیکن این خطر وجود دارد که زنجبیل اثرات برخی از این داروها را خنثی و یا تشدید کند.








گروه دانش آموزی IT دبیرستان شاهد ثارالله(گروه زیست شناسی)


سازمان آموزش و پرورش استان خراسان

تمام انواع چاي موجود در باز اعم از چاي سبز و چاي سياه و چاي Oolong از گياهي با نام كامليل سيننسيس Camellia Sinensis بدست مي‌ايند . تنها تفاوت اين چاي‌ها در فرآوري آنهاست.



چاي سبز بر خلاف دو نوع ديگر چاي هنگام فرآوري تخمير نمي‌گردد به همين علت بسياري از تركيبات اوليه چاي همچنان در برگ چاي باقي‌مانده و هنگام استفاده آزاد مي‌شود.

اگر چه هنوز شواهد علمي زيادي در زمينه اثرات مفيد چاي بدست نيامده است اما بعضي از تحقيقات نشان مي‌دهند كه چاي ميتواند در موارد زير مفيد باشد.

آترواسكلروز يا تصلب شرائين

ديسپلازي گردنه رحم

كاهش ريسك ابتلا به سرطان كولون

درمان كلسترول بالا

لوكوپني

پوسيدگي دندان

و كاهش وزن

همچنين اگر چه در زمينه‌هاي زير مدارك علمي چنداني وجود ندارد اما شركت‌هاي توليد كننده چاي سبز اعتقاد دارند چاي سبز داراي خواص زير نيز مي‌باشد.

كاهش ريسك ابتلا به سرطان پستان

بيماري كرون

هموكروماتوزيس

درمان تري‌گليسيريد بالا

درمان كهير

درمان عفونت‌ها

كاهش ريسك ابتلا به سرطان ريه

بهبود عملكرد سيستم ايمني

اخیراً از فواید بسیار چای سبز صحبت های زیادی می شود و حتی چای را بهترین نوشیدنی پس از آب می دانند . چای محتوی میزان کمی از رنگدانه ها ، مثل کافئین و ... است . چای سیاه و چای سبز هر دو از
گیاه واحدی به دست می آیند. تفاوت در این است که برای تهیه چای سبز برگها را بخار داده ، گرد می کنند و سپس آنرا خشک می نمایند . ولی برای تهیه چای سیاه برگها ، خشک شده ، تخمیر شده و برشته می شوند یعنی فرآیند بیشتری به روی چای صورت می گیرد.
هم چای سیاه و هم چای سبز دارای رنگدانه هایی می باشند که اثر کاهش ابتلا به سرطان های مختلف در آنها دیده شده است . زمانی که چای با غلظتی مناسب دم بکشد ، تنها محتوی نیمی از کافئین یک فنجان قهوه است . با اینحال چای بدون کافئین هم وجود دارد .
چای های گیاهی نیز دم کرده برگ گیاهان مختلف هستند و گفته می شود حاوی رنگدانه های چای، بدون وجود کافئین می باشند، که البته درست است ، اما رویه مصرف آنها بسیار مهم است ، چراکه ممکن است درمواردی نیز خطر زا بشوند . اگر مبتلا به بیماری تب یا به عبارتی حساسیت بهاره هستید، با مصرف اینگونه نوشیدنی ها بدنتان را تحریک نکنید .
مصرف چای تأمین کننده رنگدانه هایی است که شما به طریق دیگر دریافت نمی کنید، پس با مصرف متعادل این نوشیدنی مفید زمینه های سلامتی را درخود فراهم آورید .
● چای سبز و پیشگیری از آلزایم
یک ماده موجود در چای سبز - که ضدسرطانی شناخته شده است - از بروز بیماری مغزی آلزایمر نیز پیشگیری می کند.
دانشمندان یک ماده آنتی اکسیدان گرفته شده از چای سبز را با نام EGCG به موشها تزریق کردند و دریافتند این ماده تولید پروتئین بتا-آمیلوئید را کاهش می دهد. این پروتئین باعث تشکیل پلاکهایی می شود که در مغز مبتلایان آلزایمر انسداد ایجاد می کند. چند ماه بعد از تزریق ، تشکیل پلاک تا ۵۴درصد کاهش یافت.
البته از آنجا که عناصر دیگری در چای سبز موجود است که مانع از فواید EGCG می شود ، نوشیدن چای سبز میزان تشکیل پلاکها را در مغز کاهش نمی دهد ولی در عوض مصرف قرصهای مکمل حاوی EGCG می تواند مفید واقع شود. سایر تحقیقات نشان داده است این ماده از بروز برخی سرطان ها پیشگیری می کند و می تواند از گسترش ویروس عامل ایدز نیز جلوگیری کند.
● چای سبز Green Tea
چای سبز معمولاً برای معالجه بیماریها تجویز می شود. اما مردم در تمام نقاط جها ن پی برده اند که نوشیدن چای سبزبطور روزانه فواید سلامتی زیادی دارد. چای سبز ماده پیشگیری کننده مهمی در قبال سرطان، افزایش چربیهای خون، سفت شدن رگها و حفره های دندان تلقی میشود. این گیاه در قبال اسهال خونی ناشی از باکتری مصونیت ایجاد می کند. چای سبز در رفع پاره ای از عفونتهای قارچی، باکتری و حتی ویروسی (نظیر سرماخوردگی عادی) نیز مفید است. تفاوت بین چای سبزو سیاه در نحوه عمل آوری آنهاست. برگهای تازه چای کمی بخار داده میشود و سپس به سرعت در چای سبز خوشکانده میشود. این عمل از کنش آنزیمها در متلاشی کردن مواد غذایی و مغزی موجود در چای بنام "پلی فنول" که عناصر ضد سرطانی چای سبز محسوب میشوند، پیشگیری می کند. پلی فنول چای سبز حتی در مقایسه با ویتامین های C و E ضد اکسید کننده بهتری است. چای سبز برای سیستم هاضمه شما نیز مفید است. چای سبز سبب میشود که روشنتر فکر کنید و حتی قوه بینایی شما را نیز تقویت
می کند. این گیاه رگها را تقویت و از تجمع چربیهای زیاد در خون جلوگیری می کند. این گیاه خلط را از گلوی ملتهب پاک و اثر مواد سمی را خنثی می کند. "تانین" موجود در این گیاه می تواند از تداوم اسهال جلوگیری کند. اگر در صدد افزایش میزان تانین در چای هستید، بگذارید بیشتر دم بکشد.
▪ معرفی گیاه
گیاه چای، گل بزرگی است که دارای برگهای همیشه سبز است. چای سبز اثالتاً بومی چین است که در آن کشور بیش از پنج هزار سال مورد مصرف بوده است. امروزه چای در تمامی نقاط آسیا و بخشهایی از خاورمیانه و آفریقا نیز کشت میشود. چای سیاه در آمریکا بیشتر رایج است و تخمیر داده میشود و به اندازه چای سبز سالم نیست. چای سبز تخمیر داده نمیشود (چای اولانگ نیمه تخمیر شده است).
▪ ترکیبات گیاه
غنچه برگ و برگهای جوان بهترین بخش چای سبز هستند. چای حاوی کافئین آلکالوئیدهای پورین، تئوفیلین و تئوبرومین است. اما فعال ترین ترکیبات موجود در آن عبارت است از پلی فنولها که بسیاری از خواص درمانی و پیشگیرانه ناشی از وجود آنها است.
▪ اشکال موجود
اغلب فرآورده های چای سبز به صورت برگ خشک چای عرضه میشوند. البته عصاره های تهیه شده از برگها و غنچه برگ آن موجود است. چای سبز حاوی ۳۰۰ تا ۴۰۰ پلی فنول و ۵۰ تا ۱۰۰ میلی گرم کافئین در هر لیوان است. فرآورده های چای سبز عاری از کافئین دارای پلی فنولهای فشرده (۶۰ تا ۸۹ درصد کل پلی فنولها) است.
● نحوه ‌مصرف
یکی از عناصر فعال در چای سبز به اندازه آسپیرین ازتجمع پلاکتهای خونی جلوگیری می کند که این اثر جریان خون را بهبود می بخشد. چای سبز از سخت شدن رگها نیز جلوگیری می کند. تحقیقات مردمی نشان می دهد که در کشورهایی که مردم هر روز چای سبز مصرف می کنند موارد سرطانی کمتر بوده است، هر چند بین این دو هیچ رابطه علت و معلولی تایید نشده است. اما چای سیاه فاقد خاصیت مشابهی است. در واقع، اگر به مقدار زیادی چای سیاه مصرف کنید، ضریب خطر ابتلا به سرطان راست روده، کیسه صفرا و مخاط رحم را افزایش می دهید.
اثرات ضد سرطانی چای سبز در موارد سرطان مجرای معده- روده ای، سرطان ریه و پستان بیشتر نمایان است. چای سبز قویاً به عنوان جایگزینی برای چای سیاه و قهوه توصیه میشود. نوشیدن روزانه سه لیوان چای سبز (حاوی سه گرم مواد حل شدنی، یا ۲۴۰ تا ۳۲۰ گرم پلی فنولها) یا روزانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی گرم عصاره استاندارد چای سبز (عصاره ها باید حاوی ۸۰ درصد پلی فنولها و ۵۵ درصد اپی گالوکزچین) میزان مصرفی چای سبز است. انواع فرآورده های کپسولی و مایع چای سبز نیز قابل دسترسی است.
▪ تداخل های احتمالی
اگر داروهای الکالین (نسخه ای یا بدون نسخه) مصرف می کنید، بهتر است که از مصرف چای بپرهیزید. تانین موجود در چای با داروهای الکالین (قلیایی) تداخل پیدا می کند که این امر سبب میشود که داروها کم اثر باشند

من دارچين هستم وبه انگليسي مرا cinnamon نامند .





مرغوبترين نوع من دارچين سيلان است ، بخصوص شيرين آن كه عسلي مي نامند.دارچين ازنظر طبيعت طبق نظر حكماي طب سنتي ايران گرم وخشك است ونيروي دارويي آن تا 15 سال باقي مي ماند!!!



خواص وكاربرد :


1- اشتها آورم وغذاهاي سنگين را لطيف و چربي غذاهاي چرب را درهم مي شكنم!!.



طرزمصرف



طبق سنت مترقي ايرانيان:الف پاشيدن پودر دارچين روي غذاهايي مثل كله پاچه و...يا بصورت پاشيدن مخوط پودر شكردارچين، روي حليم و...



ب-نوشيدن دمكرده دارچين قبل يا بعد از غذا- كه به چاي دارچين معروف بوده است.



2-نشاط آورم



3-نفس را باز ميكنم



4-پادزهرخوبي براي سموم حيواني ونباتي هستم.



5-دلهره وترس را ازبين مي برم



6-كبد ومعده راتقويت ميكنم



7-ضدسكسكه هستم (پخته دارچين ،سركه ومصطكي با يكديگر)



8-رعشه را تسكين ميدهم-اگر مرادر روغن بجوشانيد وبه تنهايي يا با زرده تخم مرغ پخته ماليده كنيد، جهت رعشه وتسكين درد عضلات مفيدم!



9-ازبين برنده دلهره ووسواس .بازهم ازخواص اعجاب انگيز خود بگويم؟!!!!


10-جلادهنده قلب



11-ضد بوي بددهان ،ضعف آواز وسرفه هاي خلط آور



12-خشك كننده زخمها ي چركي وپاك كننده كك مك ميباشم-ماليدن پودرخمير مانند من با عسل به موضع، زخمهاي چركي را خشك وكك مك را پاك مي نمايد.

درصنعت داروسازي ازاسانس دارچين ودرطب سنتي ازعرق وعطردارچين استفاده مي شود.



اگرميخواهيد مرا بهتر بشناسيد كتابهاي مخزن الادويه ،معارف گياهي وزبان خوراكها و...را بخوانيد ومثل عطاروبالاترازاو،ازسنت و تجربيات گذشتگان براي شناخت ومعرفي من استفاده كنيد .

تاتوره (در اصطلاح بین المللی گیاه شناسی ، Datura L. spp. )، جنسی از تیرة بادنجانیان ، شامل

تقریباً پانزده نوع / گونه گیاه علفی یکساله ، چند ساله یا درختچه مانند ، کمابیش زهرناک ، دارای گُلهای پیوستهْ گلبرکِ شیپورآسا، بیشتر سفید یا بنفش ؛ بعض گونه ها خواصّ دارویی و (همچون افیون و بَنگ * ) تخدیری دارند، و بعض دیگر را به خاطر گلهای بزرگ اندکی خوشبوی آنها در خانه ها و باغها می پرورند. این مقاله به وصف سه گونة L. D. stramonium ، L. D. fastuosa و Mill. D. innoxia اختصاص دارد.

واژة فارسی تاتوره (یا، گاهی ، تاتوله ) و اسم جنس لاتینی این گیاهان ، داتورا (مذکور در بالا) از دهتورا یِ هندی و این از دَهتّورا یِ سانسکریت ، که ریشه یا مأخذش معلوم نیست ، گرفته شده اند.

تاریخچة شناخت . از گیاهان زهرناکی که تئوفراستوس / ثاوفرسطس (حکیم و قدیمترین گیاه شناس جهان غرب ؛ ح 371ـ 287 پیش از میلاد) زیر عنوان اعمِّ strykhnos ( ستریخنُس ) ذکر کرده (بی وصف ریخت شناختی آنها) آن یکی را که «سبب دیوانگی ] موقّت [ » و حدوث «توهّمات » و، درصورت زیاده روی درخوردن آن ، مورث «دیوانگی دایم » و، سرانجام ، مرگ می شود، آ. هرت ، ویراستار و ترجمان تألیف تئوفراستوس ، منطبق با L. D. metel (در نامگذاری جدید، مترادفِ هم innoxia D. و هم D. fastuosa ؛ رجوع کنید به شونبک ـ تمسی ، گیاه شناس اتریشی و کارشناس تیرة بادنجانیان ، ص 45ـ 48) پنداشته است (ج 2، مقالة 10، فصل 11، فقره های 5 ـ6، ص 270ـ273). همچنین گیاهی را که دیوسکوریدس (سدة اول میلادی ) در تألیف مشهور خود، > اندر هیولای طبّ < ، با نام اخصِّ strykhnon manikon (لفظاً، به معنای «ستریخنسِ جنون آور/ دیوانه کننده »؛ در ترجمة قدیم عربی اِصْطِفَن بن بَسیل ، ش 64، ص 337ـ 338 : «سطروخْنُن المُجَنِّن ») وصف کرده ، گونتر ، گیاه شناس انگلیسی و ویراستار ترجمه انگلیسی قدیم تألیف مزبور، برابرِ D. stramonium دانسته است (ش 74، ص 470). نظر به فقدان ریخت شناسی گیاه مذکور در تألیف تئوفراستوس و تفاوت ریخت شناسیِ «سطروخنن المجنّنِ» دیسکوریدس با ریخت شناسی D. stramonium به وصف دانشمندان جدید، شکّی نمی ماند که هر دو مترجم / ویراستار در تطبیق گیاه منظور با تاتوره اشتباه کرده اند. به عبارت دیگر، وصف هیچیک از انواع جنس تاتوره در آثار این دو یونانی بزرگوار نیست . لذا توضیح تاتوره و خواصّ آن را باید در آثار متقدّم داروشناسی دورة اسلامی جست وجو کرد (رجوع کنید به ادامة مقاله ).

گسترش جغرافیایی . شونبک ـ تمسی پراکنش سه گونة مذکور تاتوره را در حوزه گیاهْ جغرافیایی فلات ایران و بعض نواحی مجاور چنین گزارش کرده است (همانجا؛ نقل به اختصار): ـــ

1) D. stramonium (= D. tatula در نامگذاری قدیمتر لینّه ). گونه ای یکساله ، خودرو، به بلندی 30ـ120 (گاهی 150) سانتیمتر، دارای گلهای سفید و میوه ای جَوز (= گردو) مانند (رجوع کنید به «جوزِ ماثِل » در ادامة مقاله ) خارناک (همچون میوة کرچک ؛ برای ریخت شناسی مشروح آن به فارسی رجوع کنید به زرگری ، ج 3، ص 562 ـ564). پراکنش عمومی : در همة نواحی معتدل و گرم جهان ؛ در حوزة جغرافیایی منظور: عراق (کرکوک )، طالش (لنکران ، آستارا)؛ در ایران ، به مفهوم جغرافیایی اخصّ: آذربایجان ، گیلان ، مازندران ، گرگان ، اراک ، کرمان ، سیستان ؛ ترکمنستان ؛ افغانستان (هرات ، قندهار، کابل ، غزنه ، کُندوز، بَدَخشان ، بامیان ، و غیره )؛ پاکستان (نقاط مختلف ). دایماک و دیگران (ج 2، ص 584) نواحی معتدل کوهستان هیمالایا را نیز ذکر کرده اند.

2) D. fastuosa . از لحاظ ریخت شناسی ظاهری ، تقریباً همچون گونة پیشین است ، اما گلهای آن گاهی بنفش /

ارغوانی است . «جور» ی دارای گلهای سفید پُر پَر نیز یافت می شود. پراکنش عمومی : نواحی بَین المَدارَین یا مجاور اینها در آسیا و افریقا و امریکا ؛ نواحی حوزة دریای مدیترانه ؛ در منطقة منظور ما: افغانستان (ناحیة کابل )؛ پاکستان (ناحیة کویته ، مَکران و غیره ). دایماک و دیگران (ج 2، ص 585) آن را از «سراسر هندوستان » و D. metel را به عنوان گونه ای جداگانه از غرب هیمالایا و غرب شبه جزیرة دکّن ، و ثابتی (ص 310) یک «جورِ» وارداتی (غیربومی ) سفیدْگُل آن را، یعنی alba L. var. D. f. (= Nees D. alba ، لفظاً، «تاتورة سفید») از بندرعباس و با نام محلّی پَرِ مَنْگِناس ، گزارش کرده اند.

3) D. innoxia (لفظاً، «تاتورة بیضَرَر»)، یکساله ، به بلندی 60ـ200 سانتیمتر، دارای گلهای سفید.

پراکنش عمومی : امریکای مرکزی و شمالی ، حوزة دریای مدیترانه ؛ در منطقة منظور ما: ایران (نواحی مَکران و تهران )، افغانستان (نواحی کابل ، ننگرهار، جلال آباد، و غیره )، پاکستان (کویته ، بلوچستان ؛ برای تفصیلات ریخت شناسی و پراکنش رجوع کنید به شونبک ـ تمسی ، ص 48).

گذشته از این سه نوع ، ثابتی (ص 309) گونة درختچهْ مانند L. D. arborea (لفظاً، «تاتورة درختی ») را، که اصلش از امریکای جنوبی (پِرو، شیلی ) است ، با نام «تاتورة مُعطّر» گزارش کرده است : به بلندی 7ـ10 پا، دارای «گلهای ... سفید و معطّر و گاهی پُر پَر»، که «در باغهای جنوب ] ایران [ » کاشته می شود.

جَوزْ ماثِل (معرَّب گَوزِ ماثِل فارسی ). این اصطلاح در قدیمترین منبع فارسی داروشناسیِ موجود ما، کتاب الابنیة عَن حقایق الادویة ابومنصور موفّق هروی (سدة چهارم ؛ ص 94ـ 95) به کار رفته است . برای واژة ماثل صورتهای محرّفِ ماثن ، ماثم و ماثا در بعض منابع قدیم عربی (مثلاً، در تألیفِ گیاه شناس نامدار اندلُسی ، احمد غافقی ] متوفی ? 560 [ ، گ ] 115 [ ) و در نسخه های خطی هدایة المتعلّمین اَخَوَینی بخاری (سدة چهارم )، قدیمترین پزشکینامة بازمانده به فارسی ، صورتهای مهاثل / مهاتل و ماثله نیز یافت می شود (رجوع کنید به نسخة چاپی ، ص 630؛ نیز رجوع کنید به عیسی ، ش 11ـ14، ص 68 ، ش 2، ص 69). این واژه نیز از ماتل هندی ( > سانسکریت ماتله ) گرفته شده و از طریق فارسی به عربی راه یافته است (ابن میمون ، شرح مایرهوف ، ش 82، ص 44). «جوز ماثل » را قدما اصلاً به میوة گِردو مانندِ خارناکِ بعض گونه های تاتوره ، بویژه ، D. metel و fastuosa D. ، اطلاق کرده اند (همانجا) و سپس ، توسّعاً، به بوتة آنها، که شجرة المُرقِد/ المُرَقِّد (لفظاً، «بوتة خواب آور»؛ در اندَلُس ، به گزارش غافقی ، همانجا) یا، به اختصار، المُرقِد/ المُرَقِّد ( تحفة الاحباب ، ص 12، ش 100) نام داشت . در مورد ایران کنونی ، پارسا این نامهای محلی را برای تاتوره / جوز ماثل ضبط کرده است (ج 8، ص 63): بَچه قِزدِران (در اردبیل )، توخ (در بندر انزلی )، تاتوره (در ناحیة تهران )، داتورا و کَچَلا (ناحیة هریرود در شرق ایران )، مَرگِ موش (در بردسیر، کرمان ) و سینه اَزْغی (در بلوچستان ؛ شینَه اَزْغی به گزارش هوپر ، ص 112) برای گونة stramonium ، و تاتورة درختی (در ناحیة تهران )، کاسِه سَگ (در شاندیز، ناحیة مشهد) و پَرِمَنگِناس (در حوالی بندرعباس ) برای گونة fastuosa .

در منابع ما، قدیمترین ریخت شناسیِ جوز ماثل از آنِ احمد غافقی است (همانجا)، که ترجمة آن با وجودِ کوتاهی ، به سبب اهمیتش از حیث تاریخ گیاهداروشناسی ، در اینجا آورده می شود: «ثُمْنُشی ] بوته ای / درختچه ای [ است تقریباً به بلندی قدّ مَردی نشسته ، دارای برگهایی مانند برگهای بادنجان ولی از اینها کوچکتر، سخت تر و نرمتر، و گلهای سفید بزرگی به درازای کمتر از یک وَجَب و مانند دهانة شیپور در کاسبرگهای دراز سبز با دُمگُلهای دراز. میوة آن به اندازة گردو، دارای پوستی خشن که گویی خارناک است ، حاوی دانه هایی همچون دانه های مِهرْگیاه .»

خواصّ تاتوره . داروشناسان ـ پزشکان دورة اسلامی (احتمالاً تا روزگار داود انطاکی ، سدة دهم ) فقط عالم به زیانمندی تاتوره / جوز ماثل بودند. اینک نظرات چند تن از قدیمترینِ آنان در بارة این گیاه زهرناک (به ترتیب تاریخی ، با خودداری از ذکر مطالب مکرَّر):

1) عیسی بن علی (محتملاً همروزگار حُنَین بن اسحاق ، 194ـ 260): «جوز ماثا همانند جَوز القَی ء ] کُچوله * [ است ... مَزة ] دانه های [ چرب آن شیرین / مطبوع است . ] این دانه ها [ سرد در درجة چهارم است . خوردن آنها در نَبیذ ] خورنده را [ شدیداً مست می کند، و به قدر مثقالی فوراً می کُشد» (به نقل ابن بیطار ] ج 1، ص 175 [ ، که این مطالب را به عیسی بن ماسَّه ] متوفی ? 275 [ نسبت داده است ). 2) محمدِ زکریای رازی (251ـ 313): مُخدّر است و گاهی می کُشد؛ مستی ، سرگیجه ، غَثَیان ] دل آشوبه ، دل به هم خوردگی [ و قَی ء ] «استفراغ » در اصطلاح رایج فارسی [ می آورد (ص 169)؛ خوردن اندکی از آن ، تا نیم دِرْهَم ، فقط مستی سنگینی می آورد، و بیش از آن ، می کُشد؛ درمان ] مسمومیّت از جوز ماثل [ مانند درمان یَبْروح خوردگی است ] یبروح = ریشة مهرگیاه [ ، اما ] ضمناً [ باید ] به مسموم [ روغن گرم و کَرِه خورانید، دست و پای او را در آب گرم گذاشت و او را وادار به استفراغ کرد (همان ، ص 361). 3) ابن الجَزّار (متوفی 369): «عوارض ] خوردن تاتوره [ : زوال عقل ، سوزش معده ، نَفَس و عَرَق سرد، غَشی ، زردی چهره (یَرَقان )...» (به نقل ابن بیطار، ص 176). 4) اَخَوینی بخاری (متوفی ح 373) از «گَوز مُهاتُل » فقط به عنوان یکی از زهرهای «بِغایت سرد» یاد کرده است (همانجا؛ نیز رجوع کنید به پزشکینامة منظوم حکیم مَیْسَری ] سدة چهارم [ ، بیت 441: «و جوزِ/گوزِ ماثل آرَد کَس به مستی /به بیماری سپارد تندرستی »). 5) اما حکیم ایرانیِ همروزگار این دو، ابومنصور موفّق هروی (همانجا) مبسوط ترین نشانه شناسی و شیوة درمان تاتوره خوردگی را تا روزگار خود به دست داده است ، که می توان آنها را چنین تلخیص کرد: مخدّری است سرد در اول درجة چهارم و خشک در درجة سوم ، زیانمند برای مغز و دل ، که یک مثقال آن کُشنده است ؛ نشانه ها/ عوارض : خواب آلودگی ، «گوشاسب » (کابوس ، بَختک ؟)، «مَنِشْ گَردا» (تهوّع )، قی ء، «کالیوی » (هذیان ، بَلاهت ؟)، سرخی و خشکی و فرورفتگی چشمها، بسته شدن زبان ، دگرگونی رنگ ناخنها، بسیاریِ تعرّق سرد و، نزدیک مرگ ، تشنّج ؛ درمان : نخست واداشتن مسموم به استفراغ با خوراندن انگُبین ، شِوِد و بوره * آمیخته به آب گرم ؛ سپس گذاشتن دست و پای او در آب گرم ، مالیدن روغن گل سرخِ آمیخته به سرکه بر سر او، و خوراندن آمیزه ای از انگبین و سرکه و سَعْتَر * پس از رفع سرخی چشمها و فقط دوام خواب آلودگی ، خوراندن معجونی از سُعْد ، «تِریاق اربَعه » (رجوع کنید به پادزهر * )، جُندِ بیدَسْتَر (رجوع کنید به سگ آبی * )، اَنغوزه ، مغز دانة اَبْهَل * (از هر کدام به یک اندازه )، سیر، دارچین ، مغز کوفتة گردو، و انگبین ؛ سرانجام ، مالیدن روغن گرم سوسن * به تنِ او، تا به هوش آید. 6) ابن سینا (370ـ 428) در قانون خود (ج 1، کتاب دوم ، ص 465) چیز تازه ای در بارة جوز ماثل ندارد مگر این که می گوید دانه های آن شبیه دانه های تُرَنج (رجوع کنید به بادرنگ * ) و «دشمن قلب است ».

دستِ کم تا روزگار تألیف الجامع ابن بیطار (متوفی 646)، مؤلفان مذکور در الجامع و حکیمان فارسی نویس مذکور در بالا همه از مضرّات جوز ماثل سخن گفته اند، اما سپس خواصّی درمانی نیز برای آن یافته شد. در منابع ما، قدیمترین ذکر منافعی برای جوز ماثل در تذکرة داود انطاکی است (تألیف آن در 976)، که ، به نوشتة او، «در مصر داتوره نام دارد». وی ، علاوه بر زیانها، مصارفی درمانی هم برای تاتوره ذکر کرده است (ص 159): درمان بی خوابی مفرط ؛ خشکاندن رطوبتهای «غریبِ» بدن ؛ طِلای مطبوخ دانه های کوبیده و دیگر اجزای این گیاه با سرکه و انگبین برای تحلیل وَرَمها ] یِ گرم [ ، درمان استرخاء (سُستی ، شُلی ) عارضی اندامها و «استسقاء» (آماس ، وَرَم ؟ رجوع کنید به باد * ) و «قُشْعَریره » (لَرز ] ه [ ، لَرزش ؛ «خَدَر» (بی حسّی / کِرِخی اعضا)، و ریزش موی ] سر [ . بَدَل * آن در این افعال ، مهرگیاه است .

در بعض تألیفاتِ پس از تذکرة انطاکی ، بسط و شرح بیشتری در بارة خواصّ درمانی تاتوره یافت می شود. حکیم مؤمن در تُحفه خود (تألیف در 1080) چنین افزوده است (ص 258ـ 259): مسکّن صُداع (سَرْدرد) صفرایی و خونی ؛ ضماد آن یا روغن دانه های آن برای بواسیر و آماسهای «گرم » مقعده ، و خوردن آن برای سَردردِ مُزمن مجرَّب است ؛ «مُصلحِ» آن : فلفل و رازیانه و انگبین . عقیلی علوی خراسانی / شیرازی ، مؤلف مخزن الادویة ، که جامع آرا و نظرات بیشتر حکیمان پیشین تا زمان تألیف آن در هند (پس از 1185) است ، فقط چند مطلب جدید به نوشته های پیشینیان افزوده است (ص 324ـ 325): «بستن برگ گرم کردة آن بر چشمِ صاحبِ رَمَد ] چشمْ درد [ موجب تسکین اَلَم آن ، و بر سر جهت دردِسَر بارد و سَدّ نزولات بارده ، و بر اُنثیین جهت نزولِ آب ... مفید ] است [ .» عقیلی پزشکی را در هندوستان ، که استعمال اِسکاری و تخدیری تاتوره در آنجا بسیار رایج بوده است (رجوع کنید به ادامة مقاله )، آموخته بود؛ لذا وصف ظاهراً عینی او از حالات ناطبیعی تاتوره خورها جالب است . دیگر این که گونه ای از تاتوره را وصف کرده ، ظاهراً بومی هند، که ، علاوه بر گُلها، دیگر اجزای آن نیز بنفش بوده است ] کذا [ . می نویسد: « ] گُل تاتوره [ سفید یا بنفش می باشد اما بنفش آن کمتر ] = کمیاب تر [ و ] ازحیث خواصّ [ بهتر از سفیدِ آن ، خُصوص ] = خصوصاً [ بنفش مایل به سیاهی آن ] ... [ گل نوع بنفش آن ، مُضاعَف ] = پُر پَر [ و توبَر تو ] ... [ است » (رجوع کنید به نوعِ fastuosa ، مذکور در بالا).

خواصّ و مصارِف تاتوره در منابع غربی . طبق بررسیهای شیمیدانان و زهرشناسان غربی ، خواصّ مذکورِ تاتوره (چه تخدیری چه درمانی ) ناشی از وجود سه مادّة قَلیاسان سمّی ، یعنی اسکوپلامین ، هیوسیامین و آتروپین است (در بارة ساختار شیمیایی ، کُنشهای فیزیولوژیک ، مقادیر مُجاز استعمال این مواد رجوع کنید به زرگری ، ج 3، ص 557 ـ559، 574 ـ 577). سوءِاستفاده از خاصیّت تَنویمی و تخدیری تاتوره ظاهراً سابقه ای طولانی در شرق و غرب دارد. در قارّة امریکا، سرخپوستان مِکزیکی آن را در مراسم مذهبی خود به کار می بردند ( بریتانیکا ، مقالة "Datura" ). جادوگران و شیّادان آن را برای ایجاد توهّمات در ارباب رجوع به کار می بردند، و تبهکاران برای خوابانیدن قربانیانِ خود به قصد دزدیدن اموال آنان یا ارتکاب شنایع دیگر، دانه های کوبیدة تاتوره را به بعض آشامیدنیها یا خوراکها آمیخته به خورد قربانیان خود می دادند (قس لقبهای تاتوره در زبان فرانسه : «علف ساحران » ، «علف شیطان » و «علفِ دُزدان » ). دایماک و دیگران (ج 2، ص 585 ـ624) گزارش مشروحی (همراه با آمار بالینی مفصّل ) از مسمومیّتها (و گاهی مرگ ) ناشی از اَعمال تبهکارانه به وسیله دانه های تاتوره در نیمة دوم سدة نوزدهم در هند، که استعمال افیون هم در آنجا بسیار رایج بود، به دست داده اند. در اروپا، این بدنامی تاتوره تا سدة هجدهم که یک زهرشناس اُتریشی فوایدی برای تاتوره کشف کرد (برای درمان بعض اختلالات روانی )، دوام داشت (دوبوئینی ، ص 237).

مصارف تاتوره در روزگار ما. بجز استعمال درمانی مُجاز قلیاسانهای مذکور که باید با نظارت شدید پزشک متخصّص انجام گیرد، هنوز تاتوره جزو داروهای پزشکی سنّتی یا عامیانه در بعض کشورهاست . در اینجا اشارات موجود به این استعمال سنّتی را در بعض کشورهای اسلامی خاورمیانه و شمال افریقا ذکر می کنیم .

1) پاکستان : D. stramonium با نام «دَهتورا سیاه » و Nees alba var. D. fastuosa با نام «دهتورا سَفید» در فهرست داروهای بازاری کراچی مذکورند؛ ساقه ، برگها، گلها و دانه های اینها به کار می رود (رجوع کنید به مقصودعلی و دیگران ، ص 17؛ مقصودعلی و مهدی حسن ، ص 41؛ نیز رجوع کنید به عثمان غَنی و دیگران ، ص 6). 2) ایران : برای تخفیف درد (و کُشتن سَگ ) به کار می رود (هوپر، همانجا)؛ درد گوش ، دندان و چشم را آرام می کند (پارسا، همانجا). 3) ترکیه : گرچه دولت در 1985 فروش «گُل و برگِ» D. stramonium را در دکانهای عطّاری ممنوع کرده است ، مع ذلک ، این گیاه در فهرستهای داروهای موجود در بعض شهرهای ترکیه در 1986 دیده می شود ــ با نامهای بُرو چیچگی در اسکی شهر ، اَبوزَنْبَق و بُستانْ قَرَنْفیلی در غازی عِیْنتاب . برگها (و گلها)ی خشک را (به صورت سیگار) برای درمان آسْم (تنگی نَفَس ) و برای «پاک کردن برونشها (نایچه ها)ی سیگاریها» استعمال می کنند (باشر و دیگران ، ص 8، 13، 142، 156). 4) مصر: صلاح احمد و دیگران (ص 7) آن را با نام داتورَة جزو داروهای موجود در یک عطّاری قاهره در 1979 و به عنوان «منوّم » و «برای ] درمان [ لاغرشوندگی ] ؟ [ » (ص 72) ذکر کرده اند. 5) مَراکش : در فهرست یک عطّاری ، D. stramonium ، با نام شَدَق الجَمَل (تلفظ مراکشی : d q jm l §s ) آمده است ، با این توضیح : «گیاهی است مخدّر؛ به هیچ دردی نمی خورد» (جمال بن الاخضر و دیگران ، ص 16، 75).

منابع : ابن بیطار؛ ابن سینا، القانون فی الطب ، چاپ ادوار قش ، بیروت 1408/ 1987؛ اخوینی بخاری ؛ انطاکی ، تحفة الاحباب فی ماهیة النبات و الاعشاب ، مع ترجمة بالفرنساویة و حل مشکلاته لرنو و کلن ، پاریس 1934؛ حبیب اللّه ثابتی ، جنگلها، درختان و درختچه های ایران ، تهران 1355ش ؛ حکیم مؤمن ؛ حکیم مَیْسَری ، دانشنامه در علم پزشکی : کهن ترین مجموعة طبّی به شعر فارسی ، چاپ برات زنجانی ، تهران 1366ش ؛ دیوسکوریدس ، هیولی الطبّ فی الحشائش و السموم ، ترجمة اِصْطِفَن بن بَسیل و اصلاح حنین بن اسحاق ، چاپ سزار ا. دوبلر و الیاس تِرِس ، تطوان 1952؛ محمد بن زکریا رازی ، المنصوری فی الطب ، چاپ حازم بکری صدیقی ، کویت 1408/ 1987؛ علی زرگری ، گیاهان داروئی ، ج 3، تهران 1368ش ؛ عقیلی علوی شیرازی ؛ احمد بن محمد غافقی ، کتاب فی الادویة المفردة ، نسخه خطی نیمة اول کتاب ، کتابخانة اُزلر، دانشگاه مک گیل ، ش 7508؛ هروی ؛


Kemal Hدsnد Can Ba íer, Gisho Honda, and Wataru Miki, Herb drugs and herbalists in Turkey , Tokyo 1986; Jamal Bellakhdar, Gisho Honda, and Wataru Miki, Herb drugs and herbalists in the Maghrib , Tokyo 1982; Gإrard Debuigne, Larousse des plantes qui guإrissent , Paris 1974; Pedanius Dioscorides, The Greek herbal of Dioscoreides , tr. John Goodyer, 1655, ed. R.T. Gunther, Oxford 1934; William Dymock, C.J.H. Warden, and David Hooper, Pharmacographia Indica , London 1890-1893, repr. Karachi 1972; David Hooper, Useful plants and drugs of Iran and Iraq , with notes by Henry Field, ed. B.E. Dahlgren, Chicago 1937; Ahmed Issa, Dictionnaire des nomes des plantes en latin, franµais, anglais et arabe , Cairo 1930; Ma «âmonide, S §arh ¤asma ¦ Ýal- ـ uqqa ¦r شرح أسماءالعّار ) L'explication des noms de drogues ), un glossaire de matiةre mإdicale..., tr. & ed. Max Meyerhof, Cairo 1940; S. Asad Maqsood Ali and S. Mahdihassan, "Bazar medicines of Karachi: vegetable drugs in stock of herbalists", in Bazar drugs and folk medicine in Pakistan , ed. S. Mahdihassan, Karachi 1984; S. Asad Maqsood Ali et al. , "Bazar medicines of Karachi: fresh herbs", in Bazar drugs... ; The New Encyclopaedia Britannica , Chicago 1985, Micropaedia ; Ahmad Parsa, Flore de l'Iran , vol. 8, Tehran 1960; M. Salah Ahmed, Gisho Honda, and Wataru Miki, Herb drugs and herbalists in the Middle East , Tokyo 1979; E. Schخnbeck-Temesy, Solanaceae (= K.H. Rechinger, ed., Flora Iranica , no. 100), Graz 1972; Theophrastus, Peri phyt ) ik ) آn histor i ¨a , ed. &. tr. Arthur Hort, Enquiry into plants , London 1916, repr., 1948-1949; Khan Usmanghani, Gisho Honda, and Wataru Miki, Herb drugs and herbalists in Pakistan , Tokyo 1986.

/ هوشنگ اعلم /

نتيجه يك تحقيق نشان مي‌دهد گياه دارويي عدس تلخ كه نام ديگر آن “عدس‌الملك” است و در عطاري‌ها عرضه مي‌شود هيچ‌گونه اثر درماني بر قند خون بيماران ديابتي نوع دوم ندارد.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از ایرنا ، مجري اين طرح تحقيقي پيشنهاد كرد با توجه به يافته‌هاي اين پژوهش، گياهان دارويي بيشتري از لحاظ تاثير در درمان بيماري‌هاي مختلف مورد بررسي علمي قرار گيرند.

اين تحقيق توسط پژوهشكده گياهان دارويي جهاد دانشگاهي و با همكاري مركز تحقيقات غدد دانشگاه علوم پزشكي تهران به انجام رسيده است.

دكتر “حسن فلاح حسيني” مجري اين طرح تحقيقاتي گفت اين تحقيق با هدف تعيين اثرات درماني و سميت بذر گياه عدس تلخ با دوز ميانگين مصرف در طب سنتي بر بيماران ديابتي نوع دوم به انجام رسيد.

وي كه دكتري داروشناسي باليني است گفت نتايج اين تحقيق نشان داد كه ميزان قند خون ناشتا و در بيماران ديابتي نوع دوم تحت درمان با بذر گياه عدس تلخ به مدت دو ماه در مقايسه با گروه دارونما هيچ گونه تغيير معناداري نداشت.

دكتر فلاح حسيني افزود همچنين در اين تحقيق ميزان كلسترول تام، ‪،ldl‬ تري گليسريد و آنزيم‌هاي كبدي و كراتينين خون بيماران ديابتي كه داروي گياهي عدس تلخ يا عدس الملك مصرف كرده بودند در مقايسه با گروه دارونما از نظر آماري هيچ گونه تغيير معني داري نداشت.

وي افزود اين نتايج حاكي از آن است كه تجويز داروي گياهي عدس الملك با دوز ‪ ۱۵۰۰‬ميلي گرم روزانه به مدت دو ماه به بيماران ديابتي نوع دوم هيچ‌گونه تاثيري بر فاكتورهاي بيوشيميايي خون اين بيماران ندارد.

دكتر فلاح حسيني يادآور شد با توجه به نتايج حاصل شده از اين تحقيق آزمايش‌هاي باليني تكميلي نياز است و در صورت مشاهده عدم تاثير مطلوب، تجويز اين داروي گياهي توسط عطاران جهت درمان ديابت نوع دوم بايد منع شود.

وي گفت در اين تحقيق ‪ ۷۰‬بيمار مبتلا به ديابت نوع دوم مراجعه‌كننده به درمانگاه بيمارستان شريعتي انتخاب شدند و بطور تصادفي در دو گروه ‪۳۵‬ نفري تقسيم شدند.

به بيماران گروه اول روزانه ‪ ۳‬عدد كپسول ‪ ۵۰۰‬ميلي گرم پودر بذر گياه عدس‌الملك و به گروه دوم به طور مشابه كپسول دارونما تجويز شد همه بيماران داروهاي رايج خود را بدون تغيير مصرف مي‌كردند.

دكتر فلاح حسيني گفت در زمان شروع مطالعه و همچنين بعد از دو ماه مطالعه مجموعه‌اي از آزمايش‌هاي بيوشيميايي از جمله ميزان هموگلوبين خون و ميزان قند، كلسترول تام، ‪ ، Hdl ، Ldl‬تري گليسريد، آنزيم‌هاي كبدي و كراتينين خون در حالت ناشتا انجام شد.

تجويز بذر گياه عدس‌الملك كه در عطاري‌ها به عدس تلخ معروف است جهت كاهش قند خون بيماران ديابتي در طب سنتي ايران رواج دارد كه تا كنون هيچ گونه بررسي باليني علمي جهت بررسي اثرات درماني و يا سميت اين گياه در بيماران ديابتي گزارش نشده است
__________________

آویشن تقویت معده وکبد-نفخ شکم -عفونتهای روده-حالت تهوع واستفراغ-

استقدوس مقوی قلب واعصاب-آ سم-سرگیجه-میگرن-دردمفاصل-نقرس-نزله-

اسفرزه اسهال خونی وساده-التهاب کلیه ومثانه-خلط آور-یبوست های مقاوم-

افتیمون ارامبخش-سوداوبلغم-لرزش های عصبی-

افسنتین خلط آور-صفرا-پاک کننده سینه و ریه-مقوی بدن-معرق-مدربول وحیض -

انقوزه ضدقولنج-بادشکن-ضدتشنج-ضدآسم-

اکلیل کوهی طپش قلب -آسم-ورم کلیه-صفرا- یرقان-نارسایی کبد-

اکالیپتوس ضدعفونی کننده مجاری تنفسی -خلط آور-معالج زکام-

انیسون سو هاضمه-بازکننده برونشها-ضدخفقان-ضد نفخ-بیماریهای زنانگی-

بابونه سردردهای عصبی-اشتهاآور-صفرابر-ضدکرم-ضدعفونی روده-

بادرنجیوبه تقویت قلب واعصاب-نشاط آور-استفراغ دوره بارداری-چنگ زدگی معده-

بارهنگ نرم کننده سینه-بیماریهای کلیه ومثانه-تصفیه کننده خون-

سنا مسهل-ملین-تخلیه سموم روده-یبوست های حادومزمن-

مورد بیماریهای پوستی-شوره سر-رفع بدبویی عرق بدن-

بومادران مقوی قلب واعصاب-بواسیر خونی - نارا حتی های زنانگی-دل درد -

بهار نارنج اختلالات عصبی-طپش قلب-سردردوبیخوابی-

بهدانه درمان خشکی سینه وگلو-گرفتگی صدا-

ترنجبین زردی -گرمی-سرخک-مخملک-تسکین عطش-

تخم گشنیز سوهاضمه-مقوی معد ه-بوی بددهان-

تخم شنبلیله کم خونی-قند خون-چربی خون-محرک اشتها-

ثعلب تشنج-خلط آ ور-ورم کلیه-تورم روده ها -

چهارتخمه گلودردوسرفه-اسهال ساده کودکان-

چهارگل سرماخوردگی-برونشیت-زکام-ناراحتی های تنفسی-

خاکشیر اوریون-تب بر-ملین-صفرابر-اشتهاآور-رفع عطش-

خرفه خونریزی سینه-کرم کدو- دردمثانه-سنگ کلیه-زخم روده-

رازیانه اشتهاآور-ضدنفخ-ازدیاد شیر-تنظیم قاعدگی-

ریوند تقویت کبد-صفرا بر-درد کلیه-ضد تب-ضد نفخ-

زر شک صفرابر-تصفیه کننده خون-رفع فشا خون-تقویت کبد-

زوفا بادشکن- آسم-سرفه-ورم ریه-

سداب بواسیر-ضددردهای قولنجی وزنانه-

سعد اعصاب-حافظه- مقوی معده-تقویت لثه-

سماق صفرا بر-حالت تهوع-خونریزی سینه- اسهال مزمن-

سنبل الطیب تقویت قلب-اعصاب-بیخوابی-سردرد-سکسکه-

سیاهدانه ازدیاد شیر-بادشکن-نارسایی طحال-عطسه-

شاتره مقوی معده-مدر-صفرابر-محرک اشتها-

شیر خشت ملین-سرفه-سرخک-زردی-تب بر-

شیرین بیان زخم معده و اثنی عشر- ملین مزاج-تنگی نفس-سرما خوردگی-

شکر تغار ملین-سرفه-خشکی گلو-

عا قرقرها لکنت زبان-لغوه-فلج-رعشه-صرع-

عناب ملین-زکام-برونشیت-تصفیه خون-فشار خون- خنکی مزاج-

فوفل قابض-تقویت لثه- امراض دهان-سستی کمر-مقوی قلب-

فلوس ملین-پاک کننده سموم روده-برفک وافت دهان-

قراقات فشار خون-اوره-مرض قند-تصفیه خون-

قرنفل مقوی قلب-معده-اعصاب-گوا رش-وسواس-بد بویی دهان-

کاسنی تقویت کبد- پاک کننده مجاری ادراری-تب بر-

کاکل ذرت سنگ کلیه -مثانه-صفرا-التهابات نقرس ومفاصل-

کتیرا نرم کننده پوست دست وصورت-موخوره-

کندر مقوی قلب-حافظه-صاف شدن صدا-ضد خلط خونی-

گل بنفشه سینه درد- سرفه-تب بر-ملین-سرخک- حصبه-آرامبخش-

گل ختمی گرفتگی صدا-خلط آور-ورم حنجره-سرما خوردگی -

گل گاوزبان تقویت قلب-اعصاب-بیخوابی-نشاط آور-

گل همیشه بهار کشنده کرمهای دستگاه گوارش-غلظت خون-اسهال-صفرا-

مرزنجوش اعصاب-تنگی نفس- زکام-لرزش اعضا-دردشقیقه-میگرن-

مریم گلی دردمفاصل-تشنج-قند خون-چربی-فشارخون-بیماریهای زنانه-

نعنا مقوی معده واعصاب-ضد تهوع-سوهاضمه

عرق آویشن
مقوی بدن ومعده _تقویت بینایی _ ضد نفخ _ ضد تشنج _ ضد صرع _ رفع تشویش _ درمان سرفه _ تنگی تنفس _ درد مفاصل _ سیاتیک _ نقرس خونریزی های رحمی _ ترشحات رحمی _ کوفتگی عضلات _ رقیق کردن خون

عرق اسپست (یونجه )
اسپست سرشار از از ویتامین K,d,c,aمی باشد.تقویت اعصاب _ مقوی چاق کننده و تصفیه کننده خون

عرق اسطو خدوس ( لاوند )
مقوی اعصاب و خستگی های روحی _ درد عضلات _ سرفه وآسم

عرق بومادران
درمان ضعف عضله قلب ( میو کاردیت) احساس گرفتگی و درد ناحیهقلب (آنژین دوپوتارین ) _ خواب رفتن دست ها _ خون روی _اختلالات قاعدگی

عرق بید
اثر قاطع ولی کتد بر تب های مداوم دارد _ خواب آور _آرام بخش _تب بر _مدر

عرق بید مشک
تقویت قلب وملین و تقویت کننده معده واثر آرام بخش دارد .

عرق بابونه
مقوی معده _ باد شکن _ اشتها آور _ هضم کننده غذا _ صفرا بر _ قاعده آور و التیام دهنده_ آرام بخش اعصاب است واثر ضد تشنج و ضد عفونی کننده دارد .

عرق بادرنجویه
آرام بخش _ ضد تشنج _ مقوی قلب واعصاب _ ضد قولنج وهیستری

عرق پونه
بادشکن _ ضد نفخ _خلط آور _ مفید برای سیاه سرفه _ آسم _ سرفه را آرام وخروج خلط را تسهیل می کند .اثر محرک بر روی ترشحات معده دارد .

عرق تارونه
از غلاف پوستی خرما گرفته می شود . بسیار آرام بخش ومسکن اعصاب و خواب آور است. برای رماتیسم _ درد مفاصل بسیار مفید است .

عرق چهل گیاه
تقویت معده _هضم غذا _ تقویت اعصاب _ مسکن درد های ماهانه خانم ها ودارای اثر آرام بخش است .

عرق خارشتر
مدر قوی _ تصفیه خون وکبد _ شستشوی کلیه ها و مفید برای سنگ کلیه ومثانه

عرق رازیانه
زیاد کننده ی شیر مادران_ قاعده آور _ اشتها آور _ دافع سنگ کلیه _ مفید برای درد های پهلو تخلیه رحم

عرق زنیان
ضد نفخ و باد شکن بسیار قوی _رفع سموم بدن _ تب بر _ قاعده آور _ مفید برای هضم غذا _ درمان لاغری شدید

عرق زیره
ضد چاقی است _ هضم کننده غذا _ باد شکن _ زیاد کننده شیر مادران _ رفع ناراحتی های روده

عرق سیر
ضد عفونی کننده _ ضد باکتری _ هضم کننده غذا _ کم کننده فشار خون

عرق سنبل الطیب
رفع تشنج _ تحرکات عصبی _ اسپاسم _ دلهره _میگرن _ ورم طحال

عرق شاتره
تصفیه کننده خون _صفرابر _ اشتها آور _تصفیه کننده کبد وضد یرقان _ رفع خارش بدن

عرق شوید
پایین آورنده چربی خون ومقوی معده _هضم غذا

عرق شنبلیله
مفید برای بیماری های قند _مفید برای مسلولین واشخاص ضعیف ولاغر _پایین آورنده فشار خون _بادشکن

عرق کاسنی
تب بر _ بیماری های کبد وکلیوی _ بیماری های اعصاب _ ضد کلسترول _ تصفیه کننده خون _ ضد یرقان

عزیزانی آلرژی دارند:

گلها و قارچها داراي مقدار زيادي از مواد آنتي بيوتيك هستند بين سبزيهاي شفا بخش
سير بيش از هر سبزي ديگر مواد ميكروب كش و ضد عفوني كننده دارد.
سير داراي آنتي بيوتيك قوي است كه به نام آليسين و گارليسين معروف است.

گياهان شفابخش كه خاصيت ضد عفوني كننده دارند به واسطه بوي معطر خود شناخته مي شوند
و مي توان از آنها اسانس و يا عرق معطري استخراج كرد مثل: لاوند ( استوخدوس )- نعناع
سوسنبري- پونه- آويشن- اكليل كوهي- مريم گلي- اوكاليپتوس- مرزه- بادرنجوبه- ميخك-
دارچين و امثال اينها كه اگر از داخل و خارج بطور مستمر مصرف كنيم ميكروبها را از ما
دور خواهد كرد.

اگر بوي معطر اين گياهان در هوا منتشر شود و ما در مجاورت آن باشيم و آن هوا را تنفس
كنيم باز هم از مزايا و فوايد آن بهره مند خواهيم شد چنانكه در ناحيه رلاند فرانسه كه
درختان كاج انبوهي وجود دارد و از سقز اين درختان عطر مخصوصي در هوا پخش مي شود
استنشاق اين هوا براي سلامت ريه ها فوق العاده مفيد است و پزشكان زيادي اقامت در اين
ناحيه و استنشاق اين هوا را براي تقويت ريه ها توصيه مي كنند.

تا اولين آثار و علائم سرماخوردگي را در خود احساس كرديد به سوي گياهاني كه بدن را
گرم مي كند و توليد عرق مي كند روي آوريد زيرا وقتي خوب عرق كرديد سموم از بدن شما
به صورت عرق دفع مي شود.

جوشانده ها و دمكرده هاي عرق آور طبيعي عبارتند از: بابونه- لاوند- اكليل كوهي- آويشن
گل گاوزبان.

براي مداواي تب سير - ليمو ترش و شيرين - بابونه و اكاليپتوس را به كمك بطلبيد.

اگر عفونت در ناحيه گلو جمع شده و آنژين شده است و يا اينكه سرفه مي كنيد غرغره كردن
آنرا تسكين مي دهد و عفونت را از بين مي برد براي غرغره جوشانده غليظ برگهاي سرخ وليك
توت فرنگي و تمشك به از هر كدام به مقدار 50 گرم در يك ليتر آب كه با كمي عسل شيرين
شود تهيه كنيد.

جوشانده گل ختمي و پنيرك براي سينه و گلو نرم كننده است.

نسخه شفا بخش براي معالجه آنژين: مريم گلي - آويشن - گزنه از هر كدام پنج گرم را در
يك ليتر آب جوشانده و هر روز دوفنجان از آن مصرف شود.

در مجموع مطالعات و تحقيقاتي كه شده است به اين نتيجه رسيده اند كه آلودگي شيميايي
هوا و غذا و محيط زيست از علل اصلي امراض آلرژي زا هستند.

امراض آلرژي به صورت مختلف ظاهر مي شوند مثل پر تمام پرندگان پشم حيوانات اهلي
گرد و خاك- پارچه هاي مصنوعي, بسياري از اشخاص به علت وراثت استعداد آلرژي دارند.

سير - ماميران يا علف چلچله - گياه خبر آور - مريم گلي - سرخ وليك - از گياهان
شفابخش در درمان آلرژي هستند.

جعفري و آويشن را براي خلط آوردن در آسم هاي مرطوب مي توان مصرف كرد.

استوخدوس - مريم گلي - ماميران - ساقه هاي پيچك زميني براي عفونت هاي ريوي توصيه
مي شود.

نسخه اي براي معالجه آسم و عفونت ريه: سير - ليموي ترش - گل نعناع - مريم گلي از
هر كدام پنچ گرم را در يك ليتر آب جوشانده و هر روز دو فنجان از آن مصرف شود.

رزمــاری

رزماری، برگ و سرشاخه‌های گلدار خشک شدۀ گیاه Rosmarinus officinalis از خانوادۀ نعناعیان (Lamiaceae) است که حداقل دارای 1 درصد (حجم/وزن) روغن فرار می‌باشد (1و2).

نامهای گیاه:

لاتین: Rosmarinus officinalis

فارسی: رزماری، رومارن

عربی: اکلیل الجبل، حصالبان، حصالبان اکسیر

انگلیسی: Rosemary, Common Rosemary, Moorwort, Herb of memory

آلمانی: Echter Rosmarin, Anthoskraut, krankrautblatter, kranzenkrautblatter

فرانسه: Romarin, Rose marine, Herbe aux couronnes, Feuilles de Rosmarin

ریخت شناسی: گیاه معطر بوته‌ای و پایا، با شاخه‌های بالارونده، که ارتفاع آن به 2 متر می‌رسد. برگها باریک با انتهائی بدون نوک و سوزنی‌شکل (نازک)، گلها به رنگ سبز تیره و به ندرت صورتی یا سفیدرنگ می‌باشد (6و5).

اندام داروئی: برگ و سرشاخه‌های گلدار گیاه، اندام داروئی رزماری را تشکیل می‌دهد (1و2).

زمان جمع‌آوری: برگ و سرشاخه‌های گلدار گیاه رزماری هنگام شروع باز شدن گلها و در فصول بهار و تابستان جمع‌آوری می‌گردد (7).

دامنۀ انتشار: پرورش گیاه رزماری در بیشتر نواحی ایران معمول می‌باشد (1). پرورش‌دهندگان عمدۀ گیاه رزماری را در دنیا کشورهای شمال آفریقا خصوصاً مراکش و تونس و کشورهای جنوب اروپا خصوصاً اسپانیا، فرانسه، ایتالیا، یوگسلاوی و آمریکا تشکیل می‌دهند.

مواد متشکله: مادۀ متشکلۀ اصلی برگ و سرشاخه‌های گیاه رزماری را روغن فرار تشکیل می‌دهد فارماکوپۀ گیاهی بریتانیا میزان روغن فرار رزماری را 1% حجم در وزن ذکر کرده است، ولی میزان روغن فرار این گیاه در نقاط مختلف دنیا بین 5/0 تا 5/2 درصد گزارش شده است (2و8).

عمده‌ترین ترکیبات موجود در روغن فرار گیاه را 1و8 ـ سینئول (1,8 - cineol)، بورنئول (Borneol)، کامفر (Campher)، بورنیل استات (Bornyl acetate)، آلفاپی‌نن (α - pinene) و –B پینن تشکیل می‌دهند که بسته به شرایط جغرافیائی محل کشت گیاه، میزان و درصد هریک از این مواد متغیر می‌باشد (2و8).

سایر ترکیبات طبیعی موجود در برگ و سرشاخه‌های گلدار رزماری شامل این دسته‌ها می‌شود:

فلاونوئیدها مانند جنکوانین (Genkwanin) و لوتئولین (Luteolin)، اسیدهای فنلی مانند اسید رزمارینیک (Rosmarinic acid)، دی‌ترپن‌ها، تری‌ترپن‌ها، تانن‌ها، مواد تلخ، رزین، ساپونین، پروتئین، چربی، کربوهیدرات، فیبر، برخی املاح و ویتامینها.

موارد استعمال: از رزماری به صورت خوراکی در درمان اضطراب، سردرد، میگرن، فشار خون، نفخ و بی‌اشتهائی و به صورت موضعی بعنوان مسکن موضعی در درمان دردهای عضلانی و بیماریهای روماتیسمی استفاده می‌شود. همچنین بعلت عطر و طعم مناسب در صنایع آرایشی ـ بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد (2و9). روغن رزماری یک روغن محرک است و از نظر رایحه و اثر، گرم و نافذ می‌باشد. اثر محرک رزماری روی سیستم اعصاب مرکزی بسیار برجسته است. مصرف رزماری چون موجب سهولت ترشح و دفع صفرا می‌شود از این جهت از آن در بیماریهای یرقان و نارسائی اعمال کبد استفاده بعمل می‌آورند. مصرف رومارن در موارد ضعف عمومی، خستگی مفرط و بیحالی بیمار در دوران نقاهت مفید تشخیص داده شده است.

عوارض جانبی: مصرف داروئی موضعی گیاه و یا کاربرد فرآورده‌های آرایشی ـ بهداشتی حاوی رزماری در برخی از افراد حساس، گهگاه ایجاد قرمزی پوست، درماتیت، حساسیت پوستی و حساسیت به نور ایجاد می‌کند (11و10).

موارد احتیاط: رزماری در دوران بارداری، شیردهی و در بیماران صرعی و فشار خون بالا بهتر است بکار نرود (2و11). روغن رزماری دارای 20ـ10 درصد کافور می‌باشد که اگر به مقدار زیاد مصرف شود می‌تواند موجب تشنجات صرع‌مانند شود.

موارد استعمال در پزشکی گذشته: در طب گذشته از رزماری به صورت خوراکی بعنوان مدر و ضدنفخ و به صورت موضعی بعنوان ضد التهاب و ضد درد استفاده می‌کرده‌اند (1).

طی صدها سال از رزماری در مراقبت از پوست و مو استفاده شده و یکی از اجزاء ادکلن real و جزء اصلی آب تقطیری تهیه‌شده از الکل رقیق و گلهای رزماری است که نوعی مخلوط قابض گیاهی در حامل سرکۀ سیب می‌باشد و به پاکسازی، تقویت و سم‌زدائی پوست بویژه پوست‌های چرب و مستعد آکنه کمک نموده و به داشتن اثرات فوق‌العاده در ایجاد جوانی مشهور است. رزماری برای آبکشی موهای تیره و مالش‌دادن پوست سر مورد استفاده قرار می‌گیرد که برای تأمین سلامت موها و جلوگیری از ریزش بیش از حد آنها بویژه متعاقب بیماریها واقعاً ارزشمند است. رزماری به برگرداندن رنگ به موهای خاکستری و حتی درمان طاسی مشهور است.

آثار فارماکولوژیکی: آثار ضد میکروبی گیاه و روغن فرار رزماری و تعدادی از مواد مؤثره این گیاه علیه میکروبهای زیر تأیید گردیده است (11).

استافیلوکو****************** اورئوس، استافیلوکو****************** آلبوس، ویبریوکلرا، اشرشیاکلی، لاکتوباسیلوس برویس، پسودوموناس فلورسنس، رودوتورولا گلوتینیس، کورینه باکتریا.

آثار آنتی‌اکسیدانی فراکسیون‌های مختلفی از گیاه رزماری نیز در شرایط برون‌تنی و درون‌تنی بررسی و تأیید شده است. در برخی از این موارد، آثار فوق با آثار آنتی‌اکسیدان‌های شناخته شده‌ای نظیر (Botylated Hydroxyanisole) BHA و (Botylated Hydroxytoluene) BHT برابری می‌نماید (12و15).

روغن فرار رزماری اثر مشخصی بر روی عضلۀ صاف ایلئوم خوکچه هندی دارد که این اثر مربوط به بورنئول موجود در روغن فرار بوده که در شرایط آزمایشگاهی بعنوان یک آنتاگونیست استیل‌کولین عمل می‌نماید. همچنین در مطالعۀ دیگری اثر شل‌کنندگی روغن فرار رزماری بر روی اسفنکتر اودی (oddis sphincter) خوکچۀ هندی که قبلاً با مورفین منقبض شده بخوبی مشهود بوده است (13و11). آثار ضد التهاب، ضد کمپلمانی، آنتی‌اکسیدانی و آنتی‌گونادوتروپیک اسید رزمارینیک که یکی از مواد متشکلۀ اصلی گیاه رزماری می‌باشد نیز به اثبات رسیده است (11و4).

بر اثر مصرف خوراکی و یا استنشاق روغن فرار گیاه رزماری در موش، تحریک فعالیت لکوموتور دیده شده است که این اثر را به 1و8 ـ سینئول مربوط می‌دانند. اثر مهارکنندگی عصارۀ گیاه رزماری علیه فعالیت آنزیم اوره‌ آز و اثر فلاونوئید دیوسمین موجود در رزماری در کاهش شکنندگی مویرگی از سایر خصوصیات مهم فارماکولوژیک گیاه محسوب می‌شوند (11).


مــراجع:

1. زرگری ع. گیاهان داروئی. تهران، انتشارات دانشگاه، 1369 (ج 4): 6 ـ 71.
3. زاهدی.ا. واژه‌نامۀ گیاهی. تهران: انتشارات دانشگاه 1373 : 158.

حنــا

برگهای خشک شدۀ گیاه Lawsonia inermis L. از خانوادۀ حنا (Lythraceae) است (1)، که حداقل واجد 3/0 درصد لاوسون (Lawsone) می‌باشد. لاوسون دارای فرمول C10H6O3با وزن مولکولی 15/174 می‌باشد.

نامهای گیاه (2):

لاتین: Lawsonia inermis L.

Syn: Lawsonia spinosa L, Lawsonia alba lam.

فارسی: حنا

عربی: الحنا، القطب، ارقان

انگلیسی: Egyption privet, Cumphier, Hanna

آلمانی: Aegyptisches Faerberkraut, Henna strauch

فرانسه: Hinne, Henne

ریخت شناسی: گیاهی به صورت درختچه یا درختی با برگهای سبز متمایل به خاکستری، بیضوی و گلهائی به صورت خوشه گرزن بزرگ، به رنگ سفید یا زرد بسیار خوشبو، با میوه‌های خشک و شکوفا که حاوی دانه‌هائی خیلی کوچک است (3و5).

اندام داروئی: برگهای گیاه، بخش داروئی آن را تشکیل می‌دهد (3و5).

زمان جمع‌آوری: برداشت برگ حنا از سال دوم و سوم و کشت آن سالی دو بار صورت می‌گیرد. در اوایل تیرماه به نام حنای گرما و در اواخر آبان‌ماه به نام حنای قوس معروف است (4و2).

محل رویش: در مناطق جنوبی ایران، استان‌های کرمان، هرمزگان و بلوچستان کاشته می‌شود (6). انتشار عمومی این گیاه در مناطق حاره آفریقا و آسیاست. در شمال آفریقا از جمله مصر و همچنین در هندوستان و سیلان کشت می‌شود (1).

مواد متشکله: برگهای حنا حاوی ماده‌ای رنگی به نام لاوسون یا 1 ـ هیدروکسی نفتوکینون (4) (3/1 ـ 22/0 درصد)، گلیکوزیدهای فنلی متعدد کومارین (Coumarin)، گزانتون (Xanthone)، کینوئید (Quinoids)، گلیکوزید بتاسیتوسترول و فلاونوئیدهائی نظیر لوتئولین (Luteolin) و مشتق 7 ـ 5 ـ گلوکوزیدی آن، چربی، رزین و تانن می‌باشد (1). سایر مواد حاصل از برگها عبارتند از اسید گالیک، 1و4 ـ نفتوکینون، لاکسانتون 1و2، آکاستین گلیکوزیدی و مقدار کمی آلکالوئید (7).

حنا علاوه بر موارد مذکور دارای مانیتول و موسیلاژ است. وجود موسیلاژ باعث می‌گردد که برگ حنا به سهولت با آب به صورت خمیر درآید (2). حنا دارای 2/1% اسانس می‌باشد.

موارد استعمال: حنا به صورت موضعی در درمان بیماریهای قارچی پوستی بویژه در قارچ‌های عامل کچلی و تخفیف دردهای روماتیسمی بکار می‌رود. همچنین بعنوان رنگ کننده بویژه رنگ کردن پوست و مو کاربرد دارد (8و9). حنا از رنگ‌های طبیعی بی‌زیان است. قابض است و جوشاندۀ برگ آن برای درمان بیماریهای پوستی، گاهی اوقات تسکین سردرد و دهانشویه به کار می‌رود.

عصارۀ برگهای گیاه بعنوان ضد گرفتگی عضلانی دستگاه گوارشی به کار می‌رود (5و7). در بعضی نواحی، گرد برگ حنا، برگ هلو و برگ تانن‌دار گیاهان مختلف را مخلوط کرده و برای رفع اگزما و جلوگیری از تعریق دست و پا بدان می‌مالند.

عوارض جانبی: پودر حنا می‌تواند موجب تحریک پوست و درماتیت تماسی شود. برگهای حنا در موش مادۀ ناباروری ایجاد نموده است. بعنوان رنگ‌کنندۀ ابروها و مژه‌ها دقت شود، زیرا خطر آسیب رساندن به چشم وجود دارد (7). برگها دارای خاصیت مخدر است و مقادیر بالای آن باعث سردرد و مسمومیت می‌شود (10).

موارد استعمال در پزشکی گذشته: در طب گذشته حنا به صورت موضعی در درمان دردهای مفاصل، جوش و زخم بکار می‌رفته است و بعنوان عامل رنگ‌کنندۀ پوست و مو مصرف شده است (2).

آثار فارماکولوژیکی: به علت وجود تانن، اثرات قابض نشان می‌دهد (1). به طور کلی عمدۀ آثار رنگ‌کنندگی و درمانی حنا را ناشی از وجود مادۀ لاوسون می‌دانند (1و7)، اما این ماده به تنهائی عمل نمی‌کند و به خصوص خاصیت رنگ‌کنندگی آن به سایر مواد نیز بستگی دارد (2).

لاوسون سمیت بسیار کمی دارد و موجب کند شدن زودگذر ضربان قلب با افزایش دامنۀ انقباض آن می‌گردد. اثر ضد اسهالی آن را به علت کاهش تونوس و حرکات دودی شکل روده می‌دانند. اثرات ضد التهاب، ضد درد و ضد تب با مصرف 500 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن لاوسون (مادۀ مؤثر حنا) گزارش شده است (10). اثر ضد باکتری و ضد قارچی حنا را نیز به لاوسون نسبت می‌دهند (2).

حنا دارای اثر ضد باکتری خصوصاً در باکتریهای گرم مثبت می‌باشد؛ همچنین دارای اثر ضد قارچی در قارچ‌های مولد کچلی تریکوفایتون، اسپوروتریکوم و کریپتوکو****************** است. لاوسون با غلظت 2 تا 50 میکروگرم در میلی‌لیتر بر روی گونه‌های بروسلا و نایسریا کاتارهالیس مؤثر بوده، همچنین دارای اثر ضد توموری بر روی سارکوما ـ 180 در موش می‌باشد (12). مهار فعالیت مایکوباکتریوم توبرکولوز بوسیلۀ 006/0 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن گزارش شده است (11). عصارۀ گیاه به صورت برون‌تنی و درون‌تنی در موش‌ها اثر ضد درد نشان داده است. LD50عصارۀ الکلی حنا در موش mg/kg 665 گزارش شده است (13).



مــراجع:

1. Trease GE, Evans WC.Pharmacognosy,14 th ed. London:saunders company Ltd, 1996:248-98.

2. زرگری ع. گیاهان داروئی. تهران: انتشارات دانشگاه، 1375 (ج 2): 353.

کتیــرا

کتیرا تراوه‌های صمغی سخت شده بوسیله هوا که به طور طبیعی یا بوسیله ایجاد شکاف از تنه و شاخه‌های گیاه Astragalus gossypinus fisch و برخی گونه‌های جنس Astragalus از خانوادۀ نخود Leguminosae بدست می‌آید.

نامهای گیاه (4ـ1):

لاتین: Astragalus gossypinus fisch

Syn: A. Nosackioides benth

فارسي: گون سفید، گون پنبه‌ای

عربی: کثیراء، قتاد، کثیراء بیضاء، مغلب العقاب

انگلیسی: Locoweed, Milk-Vetch, Astragal, Crow-Toe, Feal broom, Gum-Tragacanth plant

آلمانی: Astragel, Tragant

فرانسه: Astragale, Tragacanthe

جنس گون Astragalus حدود 800 گونه علفی یکساله و چند ساله دارد که اغلب گونه‌های آن انحصاری ایران است.

ریخت شناسی: گیاه Astragalus gossypinus fisch گیاهی است بوته‌ای، کوتاه و بالشتکی به ارتفاع 15ـ10 سانتیمتر. محور میانی برگهای مرکب در انتها نوک‌تیز به طول 5/3ـ5/1 سانتیمتر و راست، برگچه‌ها کشیده تا تخم مرغی پهن دارای پوشش متراکم از کرکهای سفید ظریف و کوتاه، در انتها خاردار گوشوارکها سه گوش، تخم مرغی و پوشیده از کرکهای زبر کوتاه و متراکم، گلها بدون دمگل، گل آذین کروی، برگک‌های سرنیزه‌ای تا کشیده، در نیمه فوقانی پوشیده از موهای کوتاه و ظریف، برگکچه‌ها وجود ندارد. کاسه گل پوشیده از موهای سفید، ظریف و متراکم، لبهای کاسه تا قاعده منقسم گردیده و در رأس برگشت یافته‌اند و گلها (گلبرگها) صورتی رنگند (5و4).

فرآوردۀ داروئی: کتیرا به شکل نوارهای نازک پهن به طول mm10×30 و ضخامت تا mm1 می‌باشد. بر روی این نوارها کم و بیش خمیده شیارهای ظریف و برآمدگی‌های متقاطع و متحدالمرکز وجود دارد. کتیرا به رنگ سفید تا سفید مایل به زرد کمرنگ بدون بو، بدون طعم، در حرارت 50 درجه به راحتی به پودر تبدیل می‌شود و با افزودن آب به شکل ژل موسیلاژی در می‌آید (6).

زمان جمع‌آوری: کتیرا در نیمه دوم تابستان از گیاه 2 ساله بهره‌برداری می‌شود (3). خاک اطراف یقه گیاه را تا عمق cm5 خالی می‌کنند و در قسمت بدون حفاظ توسط یک چاقوی تیز، شکاف طولی ایجاد کرده سپس بوسیلۀ یک قطعه چوب شبیه گوه با فشار شکاف باز می‌کنند تا صمغ به راحتی تراوش شود به دو صورت عمده در بازار عرضه میگردد. یک نوع کتیرای زرد است که مانند تارها و یا نوارهای پیچیده و دودی‌شکل است و دیگری کتیرای سفید است که به شکل پارچه عریضی می‌باشد و اطراف یا وسط آنها برآمده است.

دامنۀ انتشار: گونه‌های کتیرا در اکثر نقاط ایران بویژه از ناحیه مرکزی به طرف غرب کشور پراکنده است، علاوه بر ایران در سوریه، عراق و ناحیۀ آناتولی گسترش دارد (6ـ1).

مواد متشکله: کتیرا از دو پلی‌ساکارید با سورین (Bassorin) و تراگاکانتین (Tragacanthin) تشکیل شده است. با سورین در آب متورم شده و به فرم محلول ویسکوز درمی‌آید. تراگاکانتین یک ترکیب محلول در آب است. وزن مولکولی کتیرا بالغ بر هشتصد هزار است.

موارد استعمال: کتیرا اثر درمانی معینی در پزشکی ندارد. در داروسازی به مصارف تهیه موسیلاژ و گرد کتیرا و همچنین تهیه قرص‌های مختلف می‌رسد. بعلاوه چون داروئی است امولسیون دهنده جهت معلق نگهداشتن گردهای داروئی غیرمحلول در آب به کار می‌رود. کتیرا ممکن است به فرآورده‌های داروئی کم کننده وزن بدن و یا به عنوان ملین‌های افزاینده حجم به فرآورده‌های داروئی ضد یبوست اضافه شود. همچنین به عنوان نرم‌کننده و تسکین دهنده در فرآورده‌های آرایشی ـ بهداشتی و به عنوان سوسپانسیون‌کننده و امولسیون کننده و به هم چسباننده در صنایع داروئی مورد مصرف قرار می‌گیرد (7و2). مصارف صنعتی کتیرا خیلی زیاد است.

موارد استعمال در پزشکی گذشته: در طب گذشته کتیرا جهت مداوای سرفه، برطرف کردن گرفتگی و خشونت صدا توصیه شده است. افزون بر آن مالیدن آن بر روی مو مانع شقه شدن آن می‌دانستند (6ـ1). کتیرا کمی ملین و مسهل نیز هست.

پاک کننده آرايشی باريج

پاك كننده آرايشي باريج فرآورده‎ايست گياهي كه در فرمولاسيون آن علاوه بر مواد پاك‎كننده از اسانسهاي طبيعي گل محمدي، ژرانيوم،‌ ليمو و بهار نارنج استفاده شده است كه اين مواد به حفظ طراوت و شادابي پوست، تعادل ترشح چربي و جوان نگاه داشتن پوست كمك ميكند. همچنين اين مواد با داشتن اثرات ضد ميكروبي، در بهبود جوشهاي پوستي نقش مؤثري دارند.


خواص ويژه:

پاك كننده آرايشي باريج ضمن محافظت از پوست صورت، پاك شدن مواد آرايشي مورد استفاده را به راحتي امكان‎پذير ساخته، از ايجاد لك و چين و چروك در صورت جلوگيري مي‎نمايد. اسانس گياهان مورد استفاده در اين فرآورده به شادابي پوست و حفظ طراوت آن كمك مي‎كنند.

طريقه مصرف:

كمي از پاك كننده آرايشي باريج را روي پنبه بريزيد تا پنبه نمناك شود و با آن بخشي از آرايش صورت را پاك كنيد. مواد آرايشي و گرد و غبار جذب شده، به پنبه منتقل مي‎شود. مجدداً اين عمل را تكرار نماييد تا همه صورت پاك گردد.

توجه فرماييد:
اين فرآورده را در دسترس اطفال قرار ندهيد.

اين فرآورده جهت مصرف خوراكي تهيه نشده است، از مصرف خوراكي آن جداً خودداري فرماييد.

جهت جلوگيري از آلوده شدن محتويات پاك كننده آرايشي، پس از مصرف درب شيشه را محكم ببنديد.

پس از استفاده از اين پاك كننده، نيازي به شستشوي صورت با آب و صابون نمي‎باشد.

اين فرآورده در شيشه‎هاي 30 ميلي‎ليتري در دسترس مي‎باشد.

لوسيون ضدجوش باريجه
دسته دارويي: ضد آكنه

فرمول تركيبي:

اين لوسيون از اسانس گياه باريجه با نام علمي Ferula gumosa از خانواده چتريان (Umbellferae) و اسانس گياه اسطوخدوس با نام علمي Lavandula stoechas از خانواده نعنائيان (Labiatae) تهيه شده است. بعضي از اجزاي مؤثر اين لوسيون عبارتند از: پينن، ليمونن، ژرانيل، ژرانيول و سينئول.

مكانيسم اثر:

اسانسهاي فوق‌الذكر داراي اثر باكتريسيدال روي ميكروارگانيزمهاي زير هستند:

پروپيوني باكتريوم آكنه، استافيلوكوكوس اپي درميديس، ديفتروئيدها و اشرشياكلي.

همچنين اسانس لاواند به تعادل ترشح غدد سباسه كمك كرده و رشد سلولهاي جديد را تحريك مي‌كند.

موارد مصرف:

آكنه ولگاريس بويژه انواع پاپول و پوستول

مقادير و نحوه مصرف:

ابتدا ناحيه مورد نظر را با آب ولرم و صابونهاي ضد آكنه نظير TCC شسته و خشك نمائيد. شيشه محتوي لوسيون را بخوبي تكان داده و 2 بار در روز هر بار تا 20 قطره از دارو را به كار بريد.

عوارض جانبي:

واكنشهاي حساسيتي پوستي در بعضی از افراد گزارش شده است. سوزش, قرمزی و خارش خفيف در ابتدای درمان طبيعی است و با ادامه مصرف دارو كاهش يافته و برطرف مي‌شود.

احتياطات و هشدارها:

الف) اين فرآورده براي مصارف خارجي بوده و خوراكي نيست.

ب) واكنشهاي حساسيتي پوستي نسبت به اسانس باريجه و لاوند ندرتاً گزارش شده است. بهرحال در صورت ايجاد قرمزي، خارش شديد و احساس سوزش و ... ناحيه را بشوئيد، مصرف لوسيون را قطع نموده و با پزشك خود مشورت كنيد.

نحوه نگهداري:

بين 30-15 درجه سانتيگراد نگهداري و بلافاصله پس از مصرف درب شيشه را محكم ببنديد.

محلول از نور محافظت شود. همانند ساير داروها از دسترس اطفال دور نگهداريد.

بسته بندي:

شيشه‌هاي ml15 داراي قطره‌چكان