-
مرور کلی
گر چه حشراتزیادی با گزش انسان برای او مشکل ایجاد می کنند ولی حشراتی که با احتمالبیشتری باعث مشکلات پزشکی می شوند شامل زنبور عسل(Bee )، زنبورهایمعمولی(Wasp) ،مورچه ها ( شامل مورچه آتشین یا (fire ant)است، که تماماینها مربوط به خانواده غشاء بالان(Hymenoptera) می باشند و بعلت اینکهحشرات بصورت دست جمعی زندگی می کنند، اگر یکی از آنها شما را نیش بزندممکن است شما توسط تعداد زیاد دیگری از این حشرات همزمان گزیده شوید و اینمشکل را شدیدتر می کند.
خطرات ناشی از زنبور گزیدگی
سم زنبور باعث آسیب به بدن انسان میشود که این آسیب اکثراً محدود به ناحیه نزدیک گزش می باشد و گاهی باعثعوارض خطرناکی می شود که می تواند تهدید کننده حیات باشد که واکنشهایحساسیتی و آلرژیک از جمله این موارد است .
۱.خطرات ناشی از زنبور گزیدگی
واکنشهای آلرژیک ( حساسیتی ): اینحالت باعث اکثر موارد مرگ و مشکلات وخیم در زنبور گزیدگی می شود و درافرادی رخ می دهد که سیستم ایمنی آنها به زهر زنبور حساس است و پس از گزشتوسط زنبور بدن آنها واکنش شدیدی را به آن از خود نشان می دهد. این افرادمکرراً واکنشهای حساسیتی را در گزش توسط نوع خاصی از حشرات در گذشته گزارشمی دهند .
- حداقل ۱۰۰ مورد مرگ در سال ناشی ازواکنشهای حساسیتی گزش حشرات در آمریکا رخ می دهد( مقایسه کنید با کمتر از۱۰مورد مرگ در سال در اثر مار گزیدگی ) و واکنشهای مرگبار حساسیتی اغلب ( و نه همیشه ) در کسانی رخ می دهند که سابقه قبلی حساسیت به نیش حشره ایخاص را داشته اند.
- اگر چه گزشهای چندگانه خطر بیشتریبرای واکنشهای آلرژیک تهدیدکننده حیات دارند ولی بیاد داشته باشید کهواکنش مرگبار آلرژیک و مرگ حتی با یک گزش زنبور در شخصی که هیچ سابقه قبلیواکنش حساسیتی ندارد نیز می تواند رخ دهد.
اکثریت واکنشهای حساسیتی خطرناک ومرگبار و همچنین اکثریت موارد مرگ در ساعت اول پس از گزش رخ می دهد و برایهمین مراقبتهای فردی و سریع پزشکی در فرد مشکوک به واکنشهای حساسیتی یکامر حیاتی است. در موارد نادری هم واکنشهای مرگبار و کشنده در ۴ ساعت اولپس از گزش اتفاق نمی افتد و با تاخیر خود را نشان می دهد پس در هر حالباید بیمار تحت مراقبت باشد.
۲.سایر عوارض:
در افراد غیر حساس به نیش زنبور، گرچهگزش زنبور دردناک است ولی باعث مسأله جدی نمی شود ولی در همین افراد نیزگزشهای چندگانه و زیاد باعث عوارض شدیدی مثل تخریب ماهیچه ای و یا نارسائیکلیوی و حتی در موارد نادر باعث مرگ می شود.
- این عوارض شدید خصوصاً در کودکان،افراد سالمند، بیمارانی که ضعیف هستند، بیشتر دیده می شود . این عوارضوخیم می تواند در چند ساعت اول پس از گزش دیده شود و یا چند روز تأخیر پساز گزش ایجاد شوند.
-توجه داشته باشید حتی یک گزش در ناحیه دهان یا گلو (خصوصاً در بچه ها)
می تواند ورمی ایجاد کند که باعث انسداد راه هوائی شود.
خطرات ناشی از زنبور گزیدگی
شدت علائم زنبور گزیدگی به چند عامل بستگی دارد که شامل: نوع زنبور، محل گزش، تعداد گزش، حساسیت فرد گزیده شده به سم حشره است.
مشکلات پزشکی ناشی از زنبور گزیدگی به دو دسته بزرگ تقسیم می شود.
الف - واکنشهای موضعی که ناحیه نزدیک به محل گزش را درگیر می کند:
- درد، قرمزی، تورم، خارش در محل گزش
- گاهی واکنشهای بزرگی (بزرگتر از cm۱۰) در طول ۳۶-۱۲ ساعت پس از گزش اتفاق
می افتد.
- عفونت باکتریائی پوست گر چه شایع است ولی در طول ۳۶-۱۲ساعت اول پس از گزش و گاهیحتی پس از چند روز اتفاق می افتد.
ب -واکنشهای حساسیتی و غیر موضعی ( که قسمتهایمختلف بدن را که دور از محل گزش قرار دارند، گرفتار می کند.)
- کهیر ( تورم خارش دار در روی سطح پوست )
- ورم در ناحیه گلو و دهان یا هر دو
-تنفس مشکل و صدا دار
- تهوع و استفراغ
-اضطراب
- درد در قفسه سینه
- کاهش فشار خون ( حالت ضعف و بی حالی)
- در موارد شدید کاهش هوشیاری فرد و تنفس بسیار مشکل و حتی مرگ.
· چه موقع باید به دنبال مراقبتهای پزشکی بود
همانطور که بعداً در قسمت درمان خواهیم گفت، اکثر موارد زنبور زدگی در منزل درمان
می شوند و فقط بعضی از آنها نیاز به مراقبتهای پزشکی دارند که این موارد شامل :
- وجود یک واکنش موضعی بزرگ ( بزرگتر از cm ۲۵ )
- وجود شواهد عفونت( افزایش درد، ورم، قرمزی و خروج چرک از محل و یا تب) در محل گزش.
- ادامه یافتن علائم برای بیش از ۲-۱ روز
- وجود شک به واکنشهای خطرناک حساسیتی که در این صورت باید سریعاً با اورژانس تماس گرفت تا فرد به مرکز اورژانس برده شود ( خود فرد نباید با وسیله نقلیه خود بطرف مرکز اورژانس برود زیرا اگر مبتلا به واکنشهای حساسیتی باشد ممکن است دچار کاهش هوشیاری شده و باعث تصادف شود.)
اما علائمی که در صورت وجود آنها باید به واکنشهای حساسیتی شک کرد شامل موارد زیر است:
-تنفس مشکل
- اختلال در تکلم
- التهاب دهان یا حلق
-بثورات و لکه های جوش مانند در سراسر بدن
-کاهش سطح هوشیاری و غش کردن (faintness)
-اگر بیش از ۲۰-۱۰ گزش خصوصاً توسط زنبورهای معمولی ( Wasp) و یا گزش در
بچه ها و یا سالمندان و یا بیمارانی که دچار یک بیماری زمینه ای دیگری بوده رخ داده باشد.
-اگر گزش در دهان یا حلق خصوصاً در کودکان رخ دهد و یا بیش از یک گزش در در این نواحی رخ دهد.
- اگر گزش مستقیماً کره چشم را درگیر کند.
- اگر بیمار گزیده شده توسط همان حشره ای که قبلاً گزیده شده واکنش حساسیتی داده است، مجدداً گزیده شود، حتی اگر در گزش فعلی علائم حساسیتی نداشته باشد بهتر است این بیمار در مرکز اورژانس درمان شود زیرا ممکن است این افراد بطور ناگهانی بطرف واکنشهای حساسیتی شدید سوق پیدا کنند.
- اگر یک واکنش موضعی بزرگ (بزرگتر از cm ۲۵)ایجاد شود و یا شواهد در محل گزش ایجاد شود. (مثل درد، ترشح چرک، تب و …) بهتر است به یک مرکز درمانی مراجعه کنید.
-
·چه موقع باید به دنبال مراقبتهای پزشکی بود
در درمان زنبور گزیدگی توجه به ایننکته ضروری است که هیچ پادزهر اختصاصی برای سم زنبور وجود ندارد و درمانبستگی به شدت علائم بیمار دارد و قسمت اصلی درمان، مقابله با واکنشهایحساسیتی و آلرژیک ناشی از گزش می باشد و اگر این درمانها به موقع صورتگیرند در بسیاری از موارد قادر به کنترل این واکنشهای حساسیتی می باشند.
۱. درمان در منزل
- خیلی از گزشهای ساده در یک بیمار غیرحساس، به چیزی بیشتر از مراقبتهای اولیه در خانه نیاز ندارند.
-با استفاده از لباس مناسب و استفادهاز اسپری های دافع حشرات و کلاً در صورت امکان اجتناب از رفتن به اینمناطق می توان از گزشهای بیشتر جلوگیری کرد.
-در صورت گزش در منزل بلافاصله نیشحشره ( که خصوصاً در مورد زنبور عسل معمولاً در پوست باقی می ماند ) رابیرون آورید، زیرا این نیش که به کیسه حاوی سم حیوان متصل است تا مدتی پساز گزش با انقباضات خود به تزریق سم زنبور بداخل بدن فرد ادامه می دهد ویک روش در آوردن آن، خاراندن محل گزش بوسیله یک کارت اعتباری است که البتهاصل مهم در آوردن سریع نیش از بدن می باشد و روش آن از اهمیت کمتریبرخوردار است.
- محل گزش را با آب و صابون شسته و روی آن را با پماد آنتی بیوتیک بپوشانید.
-قراردادن یخ روی محل گزش می توندباعث تخفیف درد شود که می توان در هر ساعت، ۲۰ دقیقه از یخ استفاده کرد. البته باید بین محل گزش و یخ یک پارچه تمیز قرار داد تا از سرمازدگی پوستاجتناب شود.
- در صورت نیاز از یک آنتی هیستامین مثل دیفن هیدرامین برای رفع خارش استفاده کنید.
-برای کاهش درد نیز از استامینوفن و یا ایبوبروفن می توان استفاده کرد.
-اگر بیش از ۱۰ سال از تزریق واکسنیادآور کزاز شما گذشته است با پزشک خود در مورد تجویز واکسن مشورت کنید ودر اکثر موارد زنبور گزیدگی همین توصیه ها کفایت می کند ولی اگر واکنشهایخطرناک مشاهده شد، اقدامات پزشکی پیشرفته تری مورد نیاز است.
اگر شخصی که توسط زنبور گزیده شد،قبلاً نیز در اثر گزش زنبور دچار واکنشهای خطرناک حساسیتی شده است، بایدسریعاً از یک آنتی هیستامین (مثل دیفن هیدارمین) استفاده کرد و اگر علائمحساسیتی در او ایجاد شد با مصرف اپی نفرین (که امروز بصورت کیتهای اورژانسبا دستور العمل ساده در دسترسی این افراد می باشد) که قبلاً توسط پزشکبرای آنها تجویز شده، به مقابله با این علائم رفته و باید سریعاً خود رابه یک مرکز مجهز برساند.
۲. اقدامات درمانی در بیمارستان
- اگر شما درچار گزش منفرد و بدون علائم آلرژیک باشید فقط به مراقبت از محل گزش
( مثل تمیز کردن محل گزش و پماد آنتی بیوتیک ) نیاز دارید. باقیمانده نیشباید بیرون آورده شود و برای درمان خارش از آنتی هیستامین و برای درماندرد از استامینوفن استفاده میشود و در صورت لزوم واکسن کزاز تزریق می گردد .
- اگر فرد دچار علائم خفیف آلرژیکباشد ( مثل ایجاد بثورات پوستی و خارش ولی بدون اختلال در تنفس و علائمحیاتی ) در این حالت از یک آنتی هیستامین و گاهی داروهای استروئیدیاستفاده میشود. همچنین در این حالت ممکن است از تزریق اپی نفرین نیزاستفاده شود. پس از این درمانها و طی زمانی که فرد تحت نظر در بیمارستانبوده، مرخص شده و به خانه باز میگردد.
- اگر فرد گزیده شده دچار علائم شدیدواکنشهای آلرژیک شود (مثل کاهش فشار خون، مشکلات شدید تنفسی و یا ورم شدیدناحیه دهان و گلو که را تنفسی را ببندد) آنوقت مبتلا به یک موقعیت تهدیدکننده حیات شده که سریعاً باید وارد عمل شد و درمان آن شامل جایگذاری لولهتنفسی در داخل نای بیمار و تزریق وریدی آنتی هیستامین، داروهای استروئیدیو اپی نفرین و همچنین تزریق مایعات وریدی برای مقابله با کاهش فشار خونبیمار می باشد. این بیماران باید برای مدتی در بیمارستان بستری بود و حتیگاهی نیاز به بستری در بخش مراقبتهای ویژه پیدا میکنند .
- اگر فرد دچار گزشهای چندگانه (پیشاز ۲۰-۱۰ گزش) بود ولی هیچ علامتی از واکنشهای حساسیتی نداشت باز نیاز بهتحت نظر گرفتن فرد بمدت طولانی حتی بستری در بیمارستان دارد ، زیرا در اینافراد احتمال اینکه واکنشهای خطرناک ایجاد شود، زیاد میباشد .
- اگر گزش در ناحیه دهان و یا حلق رخداده است باز بعلت خطر انسداد مسیر تنفسی باید تحت نظر باشند و در صورتایجات عوارض خطرناک مراقبتهای شدیدتری از آنها بعمل می آید .
-اگر کره چشم مورد گزش قرار گیرد حتماً باید با یک چشم پزشک در درمان این مورد مشورت شود .
اقدامات بعدی :
- پیگیری :
اگر شما از کیتهای اورژانس حاوی اپینفرین ( برای مثال EpipEn) برای مقابله با این وضعیت استفاده کرده ایدسریعاً این کیتها را جایگزین کنید تا برای موقعیتهای بعدی نیز این کیتهادر دسترس شما باشد .
- اگر پس از ترخیص دچار مشکلات تنفسشدید و یا تورم درگلو و دهان داشتید، سریعاً به مرکز اورژانس باز گردید. اگر پس از مراجعت به منزل با کاهش حجم ادرار یا تیره رنگ شدن آن مواجهشدید ( خصوصاً اگر دچار گزشهای چندگانه شده بودید ) سریعاً باید به پزشکخود اطلاع داده و دوباره به مرکز اورژانس بروید .
-اگر متوجه عفونی شدن محل گزش شدید باز باید برای درمان عفونت به پزشک مراجعه کنید .
- اگر شما پس از گزش مبتلا به یکواکنش آلرژیک شدید گشتید، باید با پزشک خود در مورد استفاده از کیتهایحاوی اپی نفرین که روش استفاده آسانی دارند، مشورت کرده و درصورت لزومآنرا تهیه کنید تا در موارد خطرناک از آن استفاده نمائید.
· پیشگیری :
استفاده از روشهای زیر میتواند در جلوگیری از زنبورگزیدگی مؤثرباشد .
- خصوصاً اگر جزء افرادی هستید که بهزنبور واکنش شدید حساسیتی نشان داده اید، باید از این حشره اجتناب کرد وخصوصاً به مناطقی که دارای کندوی زنبور میباشند نزدیک نشوید.
- به هیچ وجه کندوی زنبور را دستکاری نکرده و آنها را تحریک نکنید .
- در هنگام کار با وسائل موتوری مثل ماشین چمن زنی نیز مراقب باشید برای اینکه ، این وسائل هم حشرات را تحریک میکنند .
-اگر زنبورر را در نزدیکی خود دیدید بجای نابود کردن آن با وسائل مثل مگس کش موقتاً آن منطقه را ترک کنید .
-اگر در مناطقی از طبیعت که حشراتزیاد وجود دارد، حضور پیدا کردید سعی کنید از لباسهای بارنگ روشن ، عطرهایبسیار خوشبو و قوی و یا بردن نوشیدنیهای شیرین اجتناب کنید زیرا تمام اینموارد باعث جذب زنبورها بطرف شما میشوند.
-در هنگام حضور خود در طبیعت از پیراهنهای آستین بلندو شلوار و نه شلوارک استفاده کنید .
- اگر سابقه واکنشهای شدید آلرژیک بهنیش زنبور را دارید، باید استفاده از اپی نفرین را آموخته تا قبل از رسیدنبه مرکز اورژانس آنرا تزریق کنید. این اقدام می تواند نجات دهنده جان شماباشد. در ضمن باید شما این کیتها را در چند جا داشته باشید مثل داخلاتومبیل، منزل، محل کار، داخل کیف خود و … تا در همه موقعیتها در دسترسباشد .
- اگر فرد سابقه واکنشهای حساسیتیشدید به نیش زنبور دارد باید از پزشک خود در مورد مشاوره با یک متخصصآلرژی مشورت بخواهد . این متخصصان در روشی که بنام « ایمن درمانی » معروفاست با تزریق مقادیر بسیار کم سم زنبور به فرد بطور متوالی باعث حساسیتزدائی فرد به آن شده و احتمال ایجاد واکنشهای خطرناک در آینده را از ۶۰%تا ۵% کاهش می دهند.
·عاقبت بیماران زنبور گزیده :
در کل اکثر بیماران که یک یا تعدادمعدودی گزش دارند مشکل خاصی نخواهند داشت و درد و خارش هم فقط در طول روزاول پس از گزش آنها را آزار خواهد داد .
ولی در افرادی که گزشهای چندگانهدارند گاهی عوارض خطرناک تاخیری از خود نشان میدهند (حتی اگر افراد غیرحساس به نیش زنبور باشند) و بنابراین این باید با مراقبتهای پزشکی اولیهاز شدت این عوارض کاست .
مشکل اصلی در زنبورگزیدگی مربوط بهافرادی است که واکنش حساسیتی از خود نشان میدهند که نیاز به مرقبتهایپزشکی اورژانس برای کاهش بروز عوارض خطرناک و حتی مرگ دارند. هرگونه تاخیردر این مراقبتها میتواند به قیمت جان فرد زنبور گزیده تمام شود، اگر چهگاهی در این بیماران حتی با مراقبتهای اورژانس و به موقع نیز شاهد عوارضشدید و حتی گاهی مرگ نیز خواهیم بود .
-
مسمـوميتـها و نحوه برخورد با آنها
سـم
به ماده اي گفته مي شود كه پس از ورود مقادير نسبتا كمي از آن به بدن ، باعث اختلال در عملكرد طبيعي بدن شده يا باعث تخريب بافتهاي بدن و مرگ ميگردد .
راههاي ورود سم به بدن
عبارتند از
۱-گوارشي : زماني روي ميدهد كه سم از طريق دهان وارد شده و بوسيله دستگاه گوارش جذب شود .
۲-تنفسي : زماني كه سم از طريق دهان يا بيني وارد شده و بوسيله مخاط دستگاه تنفس جذب شود .
۳-تماسي : زماني روي ميدهد كه سم از طريق تماس با پوست سالم واردشده و بوسيله دستگاه گردش خون انتشار يابد .
۴-ترزيقي : زماني روي ميدهد كه سم از طريق پارگي در پوست وارد شده و بوسيله گردش خون در بدن انتشار يابد .
مسموميتهاي ترزيقي در نتيجه گزش حشرات ، مارگزيدگي يا ترزيق بوسيله سوزن روي مي دهد .
مسموميتهاي گوارشي
مسموميتهاي گوارشي شايع ترين نوع مسموميت هستند . اين مسموميت مي تواند ناشي از مصرف غذاي فاسد شده ، مصرف داروي اشتباه و يا زياد از حد خوردن دارو به قصد خودكشي و … مي باشد .
كودكان بيشتر از بزرگسالان در معرض خطر مسموميت اتفاقي قرار ميگيرند و مسموميت در كودكان بعلت مصرف مواد شيميايي خطرناك مانند نفت ، مواد پاك كننده ، دارو و … بيشتر است .
علائم كلي مسموميت گوارشي
۱- دردهاي شكمي
۲ - تهوع - استفراغ
۳- استنشاق بوي ماده مصرف شده از دهان
۴- خواب آلودگي
۵- اختلال و ضعف تنفس و گردش خون
۶- بيهوش
و بعضي از علائم بستگي به ماده مصرف شده و نحوه تاثير آن دارد . براي مثال استفاده از مواد مخدر كاهش و وقفه تنفس ، تنگي مردمك چشم و خشكي دهان را در پي دارد .
در حاليكه استفاده از داروهاي محرك باعث هيجان, توهم, تعريق فراوان ، افزايش تنفس و ضربان قلب و تشنج مي شود .
در مسموميت با الكل به علت مصرف بيش از حد ، علائمي چون استشمام بوي الكل از تنفس بيمار ، تهوع و استفراغ, تنفس عميق ، نبض پر درمراحل ابتدايي و تنفس كم عمق و نبض تند در مراحل پيشرفته ديده مي شود و حتي بعلت تاثير الكل در سيستم عصبي فرد ، تعادل رفتاري و شخصيتي و تفكر فرد از بين رفته و ممكن است به ديگران يا خود آسيب برساند .
در مسموميت با اسيد و قلياها كه بصورت تصادفي يا به قصد خودكشي استفاده ميشوند ، وجود نواحي سوخته در اطراف صورت ، دهان و حلق ، استفراغ و اسهال خوني ، درد وسوزش شديد در مجراي گوارش و يا مشكلات تنفس و انسداد راه هوايي از علائم اين مسموميت است .
اگر فرد مسموم هوشيار است, از او پرسش كنيد
۱-who نام ، سن ، جنس فرد ؟
۲-what نوع ماده سمي بلع شده ؟
۳- how much مقدار مصرف شده چه ميزان است ؟
۴-how شرايط مسموميت به چه صورت است ؟
۵-when زمان اتفاق افتادن مسموميت ؟
نكتـه
اگر لبهاي سوخته مشاهده شد ، احتمال مسموميت با مواد سوزاننده مي باشد كه چندين جرعه آب سرد يا شير به او بدهيد .
در صورتي كه لباسهاي فرد مسموم به وسيله مواد سوزاننده سوخته باشد .
اگر فرد مسموم بيهوش است ,او را ارزيابي كنيد هر ۲ تا ۳ دقيقه تنفس و نبض او را بررسي كنيد و ارجاع دهيد .
اقدامات كلي در برخورد با مسموميت گوارشي
در اين نوع مسموميت ها بعد از ارزيابي وضعيت فعاليت دستگاههاي حياتي ( تنفس وقلب ) ، اقدامات كلي سه مرحله است :
۱-تشخيص نوع سم
۲-رقيق كردن سم
۳-خارج كردن سم از معده
۴-تشخيص نوع سم : همانطور كه قبلا هم اشاره شد در صورت هوشيار بودن مسموم سوالاتي پرسيده ميشود و با بررسي محيط اطراف و علائم مشاهده شده نوع سم را تشخيص ميدهد .
۵-رقيق كردن سم : با رقيق كردن سم ميتوان از اثرات ناخواسته و سود بسياري از سموم جلوگيري كرد . چند ليوان آب نمك ولرم باعث به تعويق انداختن جذب سم از معده ميشود و در صورت موجود بودن شربت ايپكاك ipecac علاوه بر آب چند قاشق از اين شربت ميدهيم .
۶- خارج كردن سم از دستگاه گوارش: استفاده از محلول آب نمك ، يا آب به همراه چند قاشق شربت ايپكاك در مدت كوتاهي باعث ايجاد تهوع و استفراغ مي گردد .
براي تسريع در دفع مواد از معده در حاليكه مصدوم در حالت نشسته است و سرش به سمت جلو و پايين است با تحريك انتهاي گلو با انگشت ، وي را وادار به استفراغ مي كنيم و سپس با آرام كردن مصدوم او را به نزديكترين مركزدرماني ارجاع مي دهيم . ۰۰
نكات مهـم
۱-از دادن آب نمك براي كودكان بپرهيزيد ، زيرا اين عمل بسيار خطرناك بوده و باعث مرگ در كودكان در اثر خفگي ناشي از استفراغ ميشود .
۲-در صورتي كه مسموميت در اثر مصرف مواد اسيدي ، قليايي ، فراورده هاي نفتي يا مواد سوزاننده يا مواد پاك كننده و شوينده ها باشد به هيچ عنوان عمل رقيق كردن و واداركردن به استفراغ را انجام ندهيد .
چون در صورت استفراغ اين مواد ممكن است مري مجددا آسيب ببيند و يا با آسپيره شدن به داخل راه هوايي باعث آسيب مخاط ، تورم و انسداد راههايي هوايي گردد .
۳-در افراد بيهوش ، افرادي كه تشنج كرده ، بيماراني كه سابقه ناراحتي قلبي دارند و زنان باردار عمل وادار كردن به استفراغ را نبايد انجام دهيد .
-
مسموميت گوارش ميكروبي
بوتوليسم
تشخيص سريع اين بيماري و مراقبت لازم آن موجب حفظ حيات فرد مسموم خواهد شد هر چند اين نوع مسموميت نادر است اما در ۶۰ درصد موارد به مرگ مي انجامد .
اين سم كه از باكتري كلستريديوم بوتولوئيد ترشح مي شود ، مانع از ارسال پيامهاي عصبي از اعصاب محيطي به عضلات مي گردد و به ضعف شديد ، فلج و مرگ
مي انجامد . متاسفانه اين سم هيچ طعم و مزه اي ندارد .
نشانه هاي بيماري معمولا تا ۲۴ ساعت پس از مصرف سم ظاهر نمي شود
و پس از آن نشانه ها و علائم زير به ترتيب و بتدريج آغاز مي گردند :
۱- خشكي دهان ۳- عدم تطابق در چشم و دو بيني
۲- گلودرد ۴- خستگي شديد
۵- اشكال در صحبت كردن و بلع ۶- فلج عضلات تنفسي
۷- فلج ۸- از بين رفتن رفلكس هاي بدن
۹- محدوديت حركات چشم ۱۰- اختلال شديد تنفسي
۱۱- مردمك هاي گشاد
منبع اصلي سم برتوليسم ، غذاي كنسرو شده تاريخ گذشته است كه قبل از مصرف خوب حرارت نديده اند . اما به تازگي مشاهده شده كه ۲۴ درصد موارد گزارش شده ناشي از غذاهاي رستوراني بوده اند .
اقدامات و كمك هاي اوليه
۱-وادار كردن به استفراغ
۲-دادن اكسيژن با فشار زياد در صورت شك به فلج عضلات تنفسي
۳-دادن سفيده تخم مرغ
۴-رسانيدن بيمار به مركز درماني
۵-تجويز ضد سم توسط پزشك
مسموميت هاي تنفسي
سموم تنفسي موادي سمي هستند كه از طريق مجاري تنفسي وارد شده و از ريه ها جذب بدن مي شوند . بيشتر مسموميت هاي تنفسي ناشي از دود آتش سوزي ميباشد . سم به سرعت جذب بدن شده و معمولا عواقب خوبي ندارد .
منابع اصلي مسموميتهاي تنفسي عبارتند از :
۱-گازهاي منو اكسيد كربن co : گاز اصلي متصاعد شده از اگزوز اتومبيل وكرسي است ، در زنبورداري براي كشتن زنبور بكار مي رود
۲-گازهاي دي اكسيدكربن : در صنعت ايجاد ميشود و در عمق چاه وجود دارد . ۳- گاز كلر : در استخر ها بكار مي رود .
۴-گاز آمونياك : گازهاي صنعتي
۵-گازهاي بيهوشي ( اتر )
۶-گاز دي اكسيد سولفور ( ( : در صنايع يخ سازي بكار ميرود و در چاهها نيز وجود دارد .
علائم و نشانه هاي عمومي مسموميت تنفسي :
۱- سر درد شديد ۶- اشك ريزش و سوختگي چشم
۲- تهوع و استفراغ ۷- سوختگي گلو و سينه و پوست صورت
۳- سرفه ، تنفس صدادار ۸- سيانوز ( كبودي )
۴- تنگي نفس ۹- گيجي و منگي
۵- درد قفسه سينه ۱۰- اختلال در هوشياري و بيهوشي
اقدامات و كمك هاي اوليه
- شل نمودن يقه و كمربند و باز نگه داشتن راه هوايي
- در مسموميت هاي تنفسي ، بايد فوراً اكسيژن ۱۰۰درصد داده شود ( با توجه به دستورالعمل استفاده از كپسول اكسيژن )
- انتقال سريع مصدوم به مركز
مسموميت هاي تماسي
اين نوع مسموميت زماني روي مي دهد كه ماده سمي از طريق پوست وارد بدن شود و از طريق دستگاه گردش خون در سراسر بدن توزيع گردد . حشره كشها و سموم
صنعتي دو نوع شايع از سمومي هستند كه از طريق پوست قابل جذب مي باشند
همچنين گياهان بسياري وجود دارند ( نظير گزنه ، پيچك , سماق و غيره ) كه در صورت تماس با پوست واكنشهاي شديد حساسيتي ايجاد مي كنند كه اين واكنشها مي توانند در كل بدن نيزمنتشر شوند .
علائم و نشانه هاي عمومي مسموميت هاي تماسي
۱- التهاب يا قرمزي پوست ۶- گيجي و منگي
۲- سوختگي شيميايي ۷- شوك
۳- بثورات جلدي ۸- تجمع آب در پوست و ظهور تاول
۴- خارش ۹- ساير علائم و نشانه هاي عمومي مسموميتها
۵- تهوع و استفراغ
كه اين علائم و نشانه ها در مسموميت تماس گياهي سه دسته هستند
۱-علائم خفيف : خارش خفيف
۲-علائم خفيف تا متوسط : خارش و قرمزي
۳-علائم متوسط : خارش ، قرمزي ، تورم
۴-علائم شديد : خارش ، قرمزي ، تاول و تورم
اقدامات و كمكهاي اوليه در مسموميت تماسي
-شستشوي پوست با مقادير زياد آب حداقل به مدت ۲۰ دقيقه
-در حين شستشوي پوست ، لباس و يا جواهر آلات را در آوريد
- شستشوي محل با آب و صابون
- انتقال مصدوم با مركز درماني
مسموميت هاي تزريقي
پس از مسموميت هاي گوارشي ، مسموميتهاي ترزيقي دومين عامل مسموميتها به شمار مي آيند .
چهار عامل عمده براي آن وجود دارد
۱- مسموميت ترزيقي در اثر ترزيق دارو به بدن
۲- گاز گرفتگي حيوانات
۳- مار گزيدگي
۴- گزش حشرات
۱- مسموميت ترزيقي در اثر ترزيق دارو به بدن
ترزيق بعضي از داروها به طريق مختلف, خواه داخل وريدي IV، داخل عضلاني ( IM ) ، زير جلدي (SC) ، داخل جلدي (ID) , ميتواند علائم و واكنشهاي حساسيتي را ايجاد كند . همچنين برخي از افراد نيز به داروهاي خاصي حساسيت دارند .
نشانه ها و علائم اصلي به صورت شوك حساسيتي يا آنافيلاكتيك بروز مي كند .
علائم و نشانه هاي عمده شوك آنافيلاكتيك در اثرترزيق داروها
۱-خارش در سراسر بدن
۲-تورم
۳-ضعف عمومي
۴-بيهوشي
۵-نبض و تنفس نا منظم
اقدامات و كمك هاي اوليه در مسموميت ترزيقي داروها
مانند كمك هاي اوليه شوك آنافيلاكتيك بوده كه در فصل مربوطه توضيح داده شده است .
۲- گاز گرفتگي حيوانات
گاز گرفتن حيوانات يا انسان باعث دريدگي پوست و عفونت بسيار شديد ميشود . گاز گرفتگي حيوانات وحشي مثل روباه، گرگ ، سگ و راكون ميتواند باعث انتقال ويروس هاري گردد و در صورت عدم رسيدگي و مراقبت پزشكي به مرگ مي انجامد .
گاز گرفتگي انسان نيز باعث انتقال ميكروبهاي زيادي از دهان به پوست و همچنين انتقال كزاز مي شود .
اقدامات
۱- در صورت در دسترس بودن دستكش يكبار مصرف بپوشيد ، زخم را با دقت با صابون و آب گرم بشوئيد تا خطر عفونت به حداقل برسد
۲- با سواپ گازدار ، آهسته آهسته خشك كنيد و پانسمان چسب دار ( چسب زخم ) يا پوشش استريل كوچك زخم را بپوشانيد .
۳- جهت انجام اقدامات بعدي او را به مركز بهداشتي درماني ارجاع فوري دهيد و در صورت امكان تلفني پزشك و كاردان مركز را مطلع نمائيد .
نكتـه :در مورد سابقه واكسيناسيون كزاز سوال كنيد .
مورد خاص :زخم عمقي
در صورتي كه زخم عمقي بود و خونريزي داشت ، با فشار مستقيم و بلند كردن قسمت آسيب ديده خونريزي را كنترل كنيد. با يك بالشتك نرم يا پوشش استريل و باند, زخم را در جاي خود محكم ببنديد تا خونريزي كنترل شود و بعد شرايط ارجاع را فراهم آوريد .
-
۳- مارگزيدگي
ساليانه در جهان حدود ۵۰۰۰۰ نفر به دليل مار گزيدگي مي ميرند .
دو نوع مار اصلي سمي و غير سمي وجود دارد ، كه مارهاي سمي در نقاط مركزي وكويري ايران وجود دارد و بعضي از آنها بسيار خطرناك و سم آنها كشنده است .
مارهاي سمي چند خصيصه زير را دارند ( در صورت امكان سمي يا غير سمي بودن مار تشخيص داده شود ) .
۱- سر مثلثي شكل يا سر مسطحي كه از گردن پهن تر باشد .
۲- مردمكهاي باريك دراز ( مثل چشم گربه )
۳- لكه رنگي حساس به حرارت بين چشم و سوراخ دهان
۴- طول كوتاهتر
۵- رنگهاي متفاوت
مارهاي سمي از دندانهاي نيش خود براي ترزيق سم استفاده مي كنند .
داخل اين دندان مثل سر سوزن خالي بوده و مجراي داخل آن به كيسه زهر راهدارد . هر چند هفته يكبار اين دو دندان مي افتند و به وسيله دندان جديديجايگزين مي گردد .
كيسه زهر كه در سر مار و پشت گوش داخلي قرار دارد با انقباض و فشار واردآمده دراثر گزش ، فشرده شده و زهر از طريق مجراي داخل دندان نيش به داخلبدن مصدوم ترزيق مي شود .
علائم و نشانه هاي مار گزيدگي (با توجه به گونه مارها )
- يك جفت علامت سوراخ شدگي
- درد ، قرمزي و تورم شديد در محل نيش
- تهوع و استفراغ
- اختلال بينايي
- افزايش بزاق و عرق كردن
- تنفس سخت كه در موارد شديد ممكن است تنفس متوقف شود
اقدامات و كمك هاي اوليه در مار گزيدگي
۱- بيمار را آرام كنيد و كمك كنيد تا دراز بكشد .
۲- محل گزيدگي را با آب و صابون با ملايمت شستشو دهيد وبا سوپ هاي تميز آهسته آهسته خشك كنيد .
۳-استفاده از باند محدود كننده در ۳ سانتي متري بالاي محل گزش الزامي استو با استفاده از باند مثلثي ناحيه آسيب ديده را بيحركت كنيد .
نكتـه
هرگز از تورنيكه يا گارو براي بستن زخم استفاده نكنيد ، چون سرخرگها نيز بسته مي شوند و بافتهاي دورتر از محل گزش آسيب خواهند ديد .
باند محدود كننده
باندي است پهن كه بهحدي سفت بسته مي شود كه يك مداد يا انگشت بتواند به زير آن رفته و موجببستن سياهرگها شود . چون سياهرگها خون را به قلب برده و از آنجا سم درتمام بدن انتشار مي يابد .
تنها درمان موثر مارگزيدگي ، تجويز ضد سم آن در بيمارستا ن است.
در مارگزيدگي مي توان از روشهاي بستن باند محدود كننده , نيشتر زدن و ساكشن
(مكش سم) استفاده كرد مشروط بر اينكه از زمان مارگزيدگي بيش از يك ساعتنگذشته باشد و اين عمل مكش سم بيش از ۳۰ دقيقه به طول نيانجامد .
خط برش در حين نيشتر زدن بايد به صورت عرضي ( نه ضربدري ) و بر روي محلترزيق سم باشد .
عمق نيشتر نيز بايست با اندازه ثلث فاصله بين دو نيش مار باشد .
چون عموماً ضد سم در دسترس نيست ، ترزيق اين نفرين يك هزارم به مصدوم توصيه مي شود .
۴) گزش حشرات:
بيشترين گونه جانوري دنيا حشرات هستند و به همين ترتيب تعداد حشراتي كه انسان را مي گزند ، محدود نيست .
از جمله مهمترين اين حشرات ميتوان از زنبور عسل ، زنبور قرمز ، زنبور درشت، مورچه آتشين ، عنكبوت و عقرب نام برد . برخلاف مارگزيدگي در گزش حشراتمحل گزش تنها يك نقطه مي باشد .
نشانه ها و علائم گزش زنبور عسل ، زنبور قرمز ، زنبور درشت ، و مورچه آتشين :
۱- درد ناگهاني۶- خس خس سينه
۲- قرمزي۷- تغيير رنگ پوست
۳- خارش۸- اشكال تنفس
۴- كهير۹- بيهوش
۵- تورم۱۰- شوك آنافيلاكتيك
تنها عنكبوتي كه قادر به گزش است ، بيوه سياه ماده نام دارد . اين حشره بابدن سياه داراي يك لكه قرمز يا زرد رنگي روي شكمش مي باشد .
نشانه ها و علائم گزش عنكبوت سياهبيوه
۱-احساس درد شديد كه محل آن گنگ مي باشد .
۲- دو محل قرمز رنگ گزش كوچك و بسيار نزديك هم
۳-سفتي و گرفتگي عضلات خصوصاً در صورت گزش شكم يا پشت مصدوم
۴-سردرد ، لرز ، تب ، تعريق شديد ، تهوع و استفراغ .
اقدامات و كمك هاي اوليه
۱-ABC بررسي كرده و اقدام لازم را بعمل آوريد .
۲-در صورت بروز شوك را درمان كنيد .
۳-محل را با كيسه آب يخ سرد نمائيد . ( مراقب يخ زدگي پوست باشيد . )
۴-نيش حشره كه در پوست جا مانده را با انبرك نوك تيز خارج كنيد .
۵-از پماد كالامين استفاده كنيد و در صورت بروز علائم شديد شوك آنافيلاكتيك ، مصدوم را منتقل نمائيد .
عقرب
بيشتر عقربهاي سمي ايران در مناطق نزديك كوير نظير كاشان زندگي مي كنند . شدت گزيدگي بسته به ميزان سم تزريق شده دارد . بيش از ۹۰ درصد گزش عقرب دردست روي مي دهد و كودكان بيشترين افراد در معرض عقرب زدگي هستند .
نشانه ها و علا ئم عقرب زدگي
۱- درد سوزاننده محل گزيدگي۶- بيقراري و اضطراب
۲- تورم در حالت پيشرفت۷- آبريزش از دهان
۳- تغيير رنگ محل گزش۸- اختلال هوشياري
۴- تهوع و استفراغ۹- بي اختياري ادرار و مدفوع
۵- بي حسي و گزگز انگشتان۱۰- تشنج
اقدامات و كمك هاي اوليه
۱- مصدوم را به پشت بخوابانيد و تا سه سانتي متر بالاي محل گزش را با باند محدود كننده ببنديد .
۲- محل را با كيسه آب يخ سرد كنيد . هرگز يخ را روي پوست قرار ندهيد .
۳- در صورت بروز شوك را درمان كنيد .
۴- مصدوم را ارجاع دهيد .
-
ازحدود ۲۰۰ گونه متفاوت عقرب که درسراسر دنیا پراکنده می باشند فقط حدود ۲۰گونه آنها سمی هستند در بین آنها گونه Mesobuthus Tamulus ( که نوعی عقربقرمز هندی است) کشنده ترین گونه می باشد. که میزان کشندگی آن در ایالتهایهند بین ۴۰-۳۰ درصد گزارش شده است.
این جانور رنگهای مختلفی مثل زرد مایلبه قهوه ای، قهوه ای، خاکستری و سیاه دارد و اندازه بین ۱۸-۵/۱ سانتی متردارد ولی بواسطه شکل بدنی خود که حالت تخت و صاف است،
می تواند از شکافهائی به عرض ۳ میلی متر نیز عبور کند و خود را وارد خانه سازند.
در محیط خارج از خانه در شکاف و درزبین سنگها، زیر پوست درخت، بین هیزمها و … یافت شده و در محیط داخل خانهحمام، دستشوئی، آشپزخانه و محیطهای مرطوب یافت می شوند. این جانوران درطول روز در گوشه ای بی حرکت و پنهان بوده و در طی شب فعالیت خود را آغازمی کنند و بدنبال شکار خود می روند و سم خود را از طریق نیش که در انتهایدم آنها وجود دارد به شکار خود تزریق می کنند.
· سم عقرب و علائم آن :
زهر اکثر عقربهای سمی باعث نابودیگلبولهای قرمز خون می شود و در محل گزش نیز تغییر رنگ موضعی و تورم دردناکایجاد می کند، گر چه بطور متناقص سم بعضی از انواع کشنده مثلCentruroids باعث علائم موضعی و تورم زیاد نمی شود ولی حتماً باید توسط پزشک معاینهشده و با تزریق سرم ضد عقرب درمان شود، کودکان و افراد سالمند نیز نسبت بهسم عقرب آسیب پذیرتر بوده و نیازمند توجه بیشتری می باشند .
علاوه بر آسیب به گلوبولهای قرمز، زهر عقرب علائم عصبی نیز ایجاد می کند که شامل:
بی قراری، تشنج، راه رفتن نامتعادل، تکلم منقطع، آبریزش از دهان، حساسیتشدید پوست به لمس، انقباضات ماهیچه ای، درد شکم و کاهش کارکرد سیستم تنفسیاست.
البته در اکثر موارد این علائم در عرض ۴۸ ساعت فروکش می کنند.
· درمان عقرب گزیدگی:
در اکثر موارد درمان عقرب گزیدگیمشتمل بر اقداماتی است که باعث تخفیف درد می شوند و فقط در مواردی که بهگونه های خطرناک مشکوک می شویم ( توصیف بیمار از ظاهر عقرب و یا بدامافتادن عقرب توسط افراد دیگر و شناسائی گونه آن ) در صورت موجود بودن سرمعقرب از آن استفاده می کنیم. در هر صورت اقدامات زیر باید در مورد عقربگزیدگی مد نظر قرار گیرد:
۱. شستشوی محل زخم با آب و صابون و بیرون آوردن وسائل زینتی و جواهرات (مثل انگشترو … )
۲. استفاده از کمپرس سرد برای کاهش درد و تورم
برای این کار می توان از یک تکه یخ استفاده کرد ولی هرگز نباید اندام گرفتار را در آب یخ غوطه ور ساخت.
۳. برش محل زخم نیز فایده ای در بر ندارد و باید از آن پرهیز شود و همچنانکه استفاده از مکنده ( Suction ) نیز بی مورد است.
۴. برای کاهش درد نیز از قرص استامینوفن ( ۲-۱ قرص هر ۴ ساعت )می توان استفاده کرد ولی از آسپرین و ایبوبروفن باید پرهیز شود.
۵. آنتی بیوتیک نیز کمک کننده نمی باشد.
۶. فرد عقرب گزیده باید به آرامش و خونسردی دعوت شده و اضطراب را از وی دور کرد.
۷. فرد مصدوم به هیچ وجه در طول مدتیکه تحت نظر است نباید از مشروبات الکلی و یا داروهائی که فرد را گیج میکند ( مثل انواع خواب آورها) استفاده کند.
۸. در صورت امکان عقرب مسوؤل گزش فرد، باید بدام انداخته شود تا گونه آن مشخص گردد.
۹. تمام افراد عقرب گزیده حتی خفیف ترین انواع آن باید حداقل ۲۴ ساعت در بیمارستان تحت نظر باشند.
· اقدامات پیشگیرانه برای کنترل عقرب در محیط زندگی:
۱- هیزم ، الوار ، سنگ و هر گونه زباله از مجاورت محل زندگی باید زدوده شود.
۲- در هنگام تمیز کردن این مکانها باید از دستکش و وسائل حفاظتی دیگر استفاده کرد.
۳- درز درها و پنچره ها و هرگونه شکافی در ساختمان باید مسدود شده تا از ورود عقرب به داخل خانه جلوگیری شود.
۴- در آب و هوای خشک استفاده از کیسه و یا گونی های کرباسی خیس در اطراف خانه باعث بدام افتادن عقربها می شوند.
۵-استفاده از آفت کشها و حشره کشها کهبا نابود کردن جاندارانی که غذای عقرب محسوب می شوند. می تواند بصورتغیرمستقیم باعث کاهش تعداد عقربها در محل زندگی شود.
۶- استفاده از مواد شیمیائی عقرب کش نیز مستقیماً باعث نابود کردن عقربها می شود.
-
آسیب قفسه سینه
در اثر وارد شدن یک نیروی مستقیم به قفسه سینه در اثر یک ضربه یا سقوط یا در اثر آسیب لهشدگی ، ممکن است یک یا تعداد بیشتری از دندهها دچار شکستگی شوند. اگر جراحت باز در محل شکستگی وجود داشته باشد و یا یکی از دندههای شکسته شده، ریه را سوراخ کرده باشد، تنفس مصدوم ممکن است شدیداً مختل شود.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، وارد آمدن آسیب به قفسه سینه میتواند قسمتی از دندههای شکسته شده را از سایر قسمتهای قفسه سینه جدا کند و حالتی به نام «قفسه سینه مواج» ایجاد کند. این قسمت جدا شده، در زمان دم به داخل کشیده میشود و در بازدم، رو به خارج حرکت میکند. این تنفس «متناقض» باعث ایجاد مشکلات تنفسی شدید میشود. شکستگی دندههای پایینی میتواند به اعضای داخلی (مثل کبد و طحال) آسیب برساند و خونریزی داخلی ایجاد کند.
تشخیص
بسته به شدت آسیب، ممکن است موارد زیر وجود داشته باشند:
درد تیز (غیرگنگ) در محل شکستگی
درد در تنفس عمیق
تنفس کمعمق
یک جراحت باز روی محل شکستگی که احتمالاً صدای «مکش» هوا از طریق این جراحت به داخل حفره قفسه سینه را میشنوید.
تنفس «متناقض»
نشانههایی از خونریزی داخلی و شوک.
اهداف
نگه داشتن دیواره قفسه سینه
فراهم کردن شرایط انتقال به بیمارستان
۱) در مورد شکستگی دندهها، با استفاده از یک آویز اندام بالایی ، دست را ثابت نگه دارید و مصدوم را به بیمارستان منتقل کنید. اگر جراحت نافذ قفسه سینه وجود دارد، مصدوم را به سمت آسیبدیده خم کنید، روی زخم را بپوشانید و لایه پوششی را از ۳ طرف محکم بچسبانید .
احتیاط!
اگر مجبور هستید که مصدوم را در وضعیت بهبود بگذارید، وی را روی سمت آسیبدیده قرار دهید. این وضعیت به ریه سالم اجازه میدهد که با حداکثر ظرفیت کار کند.
۲) به مصدوم کمک کنید تا در یک وضعیت متمایل به سمت آسیبدیده که در آن احساس راحتی بیشتری میکند، قرار بگیرد. دست سمت آسیبدیده را با یک آویز بالا نگهدارنده ثابت نگه دارید. با مرکز اورژانس تماس بگیرید و آمبولانس درخواست کنید.
آسیب ستون فقرات
آسیبهای وارد بر ستون فقرات میتوانند یک یا چند قسمت از پشت و یا گردن استخوانها ( مهرهها ) ، دیسکهای جداکننده مهرهها، عضلات و رباطهای اطراف یا نخاع و شاخههای عصبی که از آن جدا میشوند را درگیر کنند. جدیترین خطر همراه با آسیب ستون فقرات، صدمه به نخاع است. چنین آسیبی ممکن است سبب از دست رفتن توان حرکتی و یا حس در نواحی پایینتر از قسمت آسیبدیده شود. نخاع یا ریشههای عصبی در صورتی که توسط دیسک دررفته یا جابهجا شده و یا در اثر قطعات استخوان شکسته شده، تحت فشار قرار گیرند، ممکن است دچار صدمات موقتی شوند. در صورتی که نخاع بهطور کامل یا ناکامل قطع شود، صدمات احتمالاً پایدار و دایمی خواهند بود.
چهوقت به آسیب ستونفقرات مشکوکمیشویم؟
روش ایجاد آسیب، مهمترین شاخص است. در صورتی که نیروهای غیرطبیعی به پشت یا گردن وارد شده باشند (به خصوص اگر مصدوم از اختلال حس یا حرکت شاکی باشد)، همواره به آسیب ستون فقرات مشکوک شوید. اگر در حادثه موردنظر، مصدوم شدیداً به جلو و عقب خم شده یا ستون فقرات دچار پیچش شده است، باید فرض کنید که او مبتلا به آسیب ستون فقرات است. خصوصاً باید دقت کنید که همواره از حرکت دادن غیرضروری سر و گردن، اجتناب کنید. اگرچه آسیب نخاع ممکن است در غیاب صدمه به مهرهها روی دهد، شکستگی ستون فقرات به شدت این خطر را افزایش میدهد. مناطقی که بیش از سایر نقاط آسیبپذیر هستند، عبارتند از استخوانهای گردن و کمر.
ساختار ستون فقرات نخاع توسط مهرهها (استخوانهای پشت) محافظت میشود. وارد آمدن آسیب به یک مهره یا یک دیسک بین مهرهای ممکن است به ریشههای عصبی که از نخاع خارج میشوند یا به خود طناب، صدمه برساند.
تشخیص
اگر مهرهها آسیب ببیند.
ممکن است موارد زیر وجود داشته باشند:
- درد در گردن یا پشت در محل آسیب؛ ممکن است سایر آسیبهای دردناکتر، این درد را مخفی کنند.
- وجود حالت پلکانی، نامنظمی یا انحراف در انحنای طبیعی ستون فقرات
- حساسیت در پوست روی ستون فقرات اگر نخاع آسیب ببیند، ممکن است موارد زیر وجود داشته باشند:
- از دست دادن حس یا حس غیرطبیعی (مثلاً احساس سوختن یا گزگز و مورمور). مصدوم ممکن است ذکر کند که اندامهایش خشک، سنگین یا فاقد مهارتهای گذشته هستند.
- از دست دادن کنترل مثانه و یا روده
- مشکلات تنفسی
برخی از علل آسیب ستون فقرات
هریک از شرایط زیر باید وجود آسیب احتمالی ستون فقرات را به شما هشدار دهد:
- سقوط از ارتفاع
- سقوط به دلیل عدم داشتن مهارت حین ورزشهایی مثل ژیمناستیک یا آکروبات
- شیرجه زدن به داخل یک استخر کمعمق و برخورد با کف آن
- پرتاب شدن از روی اسب یا موتورسیکلت
- کاهش ناگهانی سرعت در داخل یک وسیله نقلیه
- افتادن یک جسم سنگین به روی بدن
- آسیب به سر یا صورت
اهداف
پیشگیری از آسیبهای بیشتر
فراهم کردن شرایط انتقال فوری به بیمارستان
احتیاط!
موقعیت مصدوم را نسبت به حالتی که او را یافتید تغییر ندهید مگر آنکه در معرض خطر باشد.
اگر جابهجا کردن مصدوم ضروری است، از روش چرخاندن مثل الوار استفاده کنید. روش دیگر آن است که از بیماربر ارتوپدی استفاده کنید.
مصدوم هوشیار است
۱) به مصدوم اطمینان خاطر بدهید و به او توصیه کنید که حرکت نکند. با مرکز اورژانس تماس بگیرید و آمبولانس درخواست کنید.
۲) پشت سر مصدوم زانو بزنید. دو طرف سر مصدوم را محکم بگیرید به طوری که دستان شما روی گوشهای او قرار بگیرد. گوشها را کاملاً نپوشانید (مصدوم باید همچنان قادر به شنیدن سخنان شما باشد). سر مصدوم را در وضعیت خنثی (که در آن، سر، گردن و ستون فقرات همراستا هستند) ثابت کنید و نگه دارید. کمضررترین وضعیت سر در یک مصدوم مشکوک به آسیب ستون فقرات، همین حالت است.
هشدار!
اگر مشکوک به آسیب گردن هستید، از یک امدادگر بخواهید که در زمانی که شما سر مصدوم را در وضعیت خنثی نگه داشتهاید، چند پتو، حوله یا لباس لوله شده را در دو طرف سر او قرار دهد. تا زمانی که نیروهای خدمات پزشکی اورژانس مسؤولیت را بر عهده بگیرند، همچنان سر و گردن مصدوم را در تمام لحظات ثابت نگه دارید.
۳) همچنان سر مصدوم را تا رسیدن نیروهای خدمات پزشکی اورژانس و قبول مسؤولیت توسط آنها و بدون توجه به مدت زمانی که ممکن است این کار طول بکشد، در وضعیت خنثی نگه دارید. از یک امدادگر بخواهید که علایم حیاتی (سطح پاسخدهی، نبض و تنفس) را کنترل و ثبت کند.
اهداف
باز نگه داشتن راه تنفسی
در صورت لزوم، احیای مصدوم
پیشگیری از صدمات بیشتر نخاع
فراهم کردن شرایط انتقال فوری به بیمارستان
مصدوم بیهوش است
۱) پشت سر مصدوم زانو بزنید. با قرار دادن دستان خود روی گوشهای مصدوم، دو طرف سر او را محکم بگیرید. سر مصدوم را در وضعیت خنثی (که در آن، سر، گردن و ستون فقرات همراستا هستند) ثابت کنید و نگه دارید.
۲) در صورت لزوم، با استفاده از روش «بالا راندن فک» راه تنفسی مصدوم را باز کنید. دستان خود را در دو طرف سر طوری قرار دهید که نوک انگشتانتان روی زاویه فک قرار بگیرید. فک را به آرامی بالا بکشید تا راه تنفسی باز شود. دقت کنید که گردن مصدوم را جابهجا نکنید.
۳) تنفس مصدوم را کنترل کنید. اگر وی نفس میکشد، همچنان سر او را نگه دارید. از یک امدادگر بخواهید که با مرکز اورژانس تماس بگیرد و آمبولانس درخواست کند. اگر تنها هستید و مجبورید برای تماس با مرکز آمبولانس، مصدوم را ترک کنید و یا اگر امکان بازماندن راه تنفسی در مصدوم وجود ندارد، باید قبل از ترک مصدوم، وی را در وضعیت بهبود قرار دهید.
مورد خاص
روش چرخاندن مثل الوار
در صورتی که مجبور هستید مصدوم مبتلا به آسیب ستون فقرات را بچرخانید، باید از این روش استفاده کنید. بهترین حالت برای انجام این روش، حضور ۵ امدادگر است اما این حرکت را ۳ نفره هم میتوان انجام داد. در حالی که سر و گردن مصدوم را ثابت نگه داشتهاید، از امدادگران بخواهید که به آرامی اندامهای او را به حالت مستقیم درآورند. سپس، با اطمینان از اینکه همه (هماهنگ) با هم کار میکنند، امدادگران را هدایت کنید تا مصدوم را بچرخانند. در تمام لحظات، سر، تنه و انگشتان پای مصدوم را در یک خط مستقیم نگه دارید.
۴) اگر مصدوم نفس نمیکشد و نشانههای گردش خون وجود ندارند، احیای تنفسی و ماساژ قفسه سینه را آغاز کنید (مبحث « اقدامات نجاتدهنده حیات » را ببینید). اگر مجبور هستید که مصدوم را بچرخانید، از روش چرخاندن مثل الوار استفاده کنید.
۵) تا رسیدن نیروهای امداد پزشکی، علایم حیاتی (سطح پاسخدهی، نبض و تنفس) را کنترل و ثبت کنید.
-
درد پشت
درد ممکن است در خود ستون فقرات یا عضلات و رباطهای اطراف آنبروز کند. در اکثر موارد، درد پشت ناشی از یک مشکل جزیی است. بااین حال، درد میتواند نشانهای از یک بیماری زمینهای جدی باشد.
علت درد پشت
شایعترین علت درد پشت عبارت است از کشیدگی بیش از حد رباطها یاعضلات در نتیجه سقوط یا فعالیت طاقتفرسا. سایر علل شایع درد پشتعبارتند از: آسیبهای «شلاقی» (که منجر به درد گردن میشوند) وبارداری و عادت ماهیانه (که کمردرد ایجاد میکنند). علل خطرناکترعبارتند از: آسیب دیدن یک دیسک در ستون فقرات (که ممکن است نخاعیا اعصاب را تحت فشار قرار دهند یا آنها را تحریک کند) و بیماریکلیه. در صورتی که درد پشت با مواردی مثل گرفتگی عضلات، تب،سردرد، استفراغ، تهوع، اختلال هوشیاری، بیاختیاری (ادرار یا مدفوع) یا هرگونه از دست دادن حس یا حرکت همراه باشد، مراجعه به پزشکضرورت خواهد داشد.
تشخیص
ممکن است موارد زیر وجود داشته باشند:
درد مبهم تا شدید در پشت یا گردن که معمولاً با حرکت تشدید میشود.
دردی که به داخل اندامها منتشر میشود و احتمالاً با گزگز و مورمورو کرختی همراه است.
گرفتگی عضلات که سبب میشود گردن یا پشت به حالت سفت یا خمشده درآیند.
حساسیت در لمس عضلات
اهداف
تسکین دادن درد.
در صورت لزوم، درخواست کمک پزشکی.
احتیاط!
اگر مصدوم درد شدید در پشت دارد، به او کمک کنید تا دراز بکشد و بایک پزشک تماس بگیرید.
۱) به بیمار توصیه کنید که روی یک سطح مسطح (یا روی زمین یاروی یک تشک سفت) در راحتترین وضعیت ممکن دراز بکشد.
۲) به بیمار توصیه کنید که در حد توان، بیحرکت بماند تا درد تسکینپیدا کند. به بیمار کمک کنید تا قرصهای ضددرد خود را بخورد. اگرعلایم پایدار بودند، با پزشک خود تماس بگیرید و یا بیمار را بهبیمارستان منتقل کنید.
مورد خاص
درد گردن
شما میتوانید با استفاده از یک روزنامه تا شده که با یک باند یاروسری پوشیده شده باشد، یک گردنبند موقت بسازید و (به کمک آن) دردگردن را بهبود ببخشید. مرکز این گردنبند را در جلوی گردن بیمار و درزیر چانه قرار دهید. دو انتهای آزاد (گردنبند) را به دور گردن بیماربچرخانید و در جلو گره بزنید. مطمئن شوید که تنفس مختل نشده باشد.
-
در اکثر خانه ها جعبه ی کوچکی حاوی مواد و وسائل لازم برای درمان وکنترل دردها و جراحت های بدن وجود دارد، اما آیا تا کنون به این فکر بودهاید که در هنگام ایجاد یک دندان درد یا شکستن یک دندان یا سوختگی زبانناشی از نوشیدن چای داغ چه اقداماتی باید انجام دهید و به چه وسائلی نیازدارید؟
به گزارش خبرنگار سایت پزشکانبدون مرز به نقل از napteam.com ،جراحت ها و اورژانس های دهان و دندان در کودکان و بزرگسالان بسیار شایعند. شما می توانید با تهیه کردن چند وسیله و ماده ساده از داروخانه، به راحتییک “جعبه کمک های اولیه دهان و دندان” را فراهم کنید.
با وجود اینکهاین جعبه کمک های اولیه نمی تواند جایگزین درمان اصلی و تخصصی شود، ولی میتواند برای کنترل اورژانس های دهان و دندان جزئی و جلوگیری از پیشرفت آنها، تا دسترسی به دندانپزشک کارساز باشد.
برای جمع آوری و فراهم آوردن این جعبه کمک های اولیه در قدم اول تهیه موادزیر از داروخانه پیشنهاد می شود: نخ دندان، مسواک، باند استریل، گازاستریل، آسپیرین، سرم فیزیولوژی، پارافین(ترجیحا موم دندانپزشکی)، دستکشیک بار مصرف، یک محلول دهانشویه اکسیژنه و محلول Colgate Orabase Sothe-N-Seal. وجود وسائلی چون پنس و آینه یک بار مصرف دندانپزشکی در اینجعبه نیز در خیلی موارد کمک کننده و مفید است.
شایع ترین اورژانس های دندانپزشکی و روش درمان و کنترل موقتی آن ها درخانه:
دندان درد: چنانچه دندان شما فقط به غذاهای سرد یا داغ یا شیرین حساس است،با آب ولرم دهانتان را بشویید و با نخ دندان مواد غذایی بین دندان ها راپاک کنید و به آرامی دهانتان را با آب ولرم مسواک بزنید و در اولین فرصتبرای ترمیم(پر کردن) دندان تان به دندانپزشک مراجعه کنید.
اما اگر درد شما شدید است و یا همراه با تورم است، یک کیسه حاوی یخ(کمپرسسرد) را به مدت ۲۰ دقیقه روی گونه قرار دهید و به مدت ۲۰ دقیقه آن رابردارید. این کار را متناوبا تا رسیدن به دندانپزشک تکرار کنید. از گرمادادن موضع بپرهیزید. یک یا دو عدد آسپیرین بخورید. اگر نیمه شب است و بهاستراحت نیاز دارید، به هنگام خواب سعی کنید که سر شما بالاتر از بقیهبدنتان قرار گیرد و ترجیحا روی مبل یا صندلی به حالت نیمه نشسته بخوابید. قطعا نیازی به یادآوری بنده نیست و در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعهخواهید کرد!
فرو رفتن جسم خارجی در بین دندان ها: اگر جسم خارجی قابل رویت است آن رابا پنس دندانپزشکی بیرون بیاورید ولی اگر قادر به دیدن آن نیستید سعی کنیدکه آن را با نخ دندان بیرون بیاورید. پس از بیرون آوردن جسم خارجی حتما آبرا به شدت در دهانتان غرغره کنید تا باقیمانده اجسام خارج شوند. سعی نکنیدکه جسم خارجی را با جسم نوک تیز بیرون بیاورید. اگر عمق فرورفتگی جسم زیاداست و نمی توانید آن را خارج کنید به دندانپزشک مراجعه کنید.
زخم های سطحی دهان ناشی از تحریکات فیزیکی و شیمیایی: این زخم های سطحی درسطح داخلی گونه، لثه و زبان به وجود می آیند. ممکن است بر اثر گاز گرفتنگونه، مسواک زدن شدید، خوردن غذاهای داغ و یا تحریکات ناشی از براکت هایارتودنسی ایجاد شوند. یک محلول دهانشویه اکسیژنه با حباب هایی که ایجاد میکند باعث تمیز کردن زخم از خرده های مواد غذایی می شود. محلول Colgate Orabase Sothe-N-Seal نیز با پوشاندن سطح زخم باعث التیام و کاهش درد زخممی شود.
بیرون افتادن دندان از دهان: این اورژانس در کودکان بسیار شایع است. درصورت امکان دندان بیرون افتاده را پیدا کنید. آن را با سرم فیزیولوژیبشویید و آن را در یک لیوان شیر یا سرم فیزیولوژی یا بزاق خود بیمار قرارداده و سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید. به هیچ عنوان سعی در تمیز کردن ولمس کردن ریشه دندان نکنید و آن را از ناحیه تاج دندان بگیرید. یک قطعهگاز استریل بر روی محل دندان در دهان قرار دهید و به مدت ۵ دقیقه فشاردهید تا خون ریزی کاهش یابد. در بسیاری از موارد دندانپزشک با شستشویمناسب محل، دندان را دوباره در محلش می کارد و در طولانی مدت دندان قابلنگهداری است. نکته طلایی برای نجات دادن جان این دندان، زمان است. اگر شمابتوانید کودکتان را در کمتر از ۳۰ دقیقه به یک کلینیک دندانپزشکی برسانید،احتمال اینکه بتوان درمان موفقیت آمیزی برای این دندان انجام داد، بیش از۹۰درصد خواهد بود.
شکستن دندان: سریعا محل دندان مورد نظر را با سرم فیزیولوژی بشویید. یککیسه حاوی یخ را بر روی موضع قرار دهید. اگر دندان دارای یک لبه تیز شدهاست که باعث آزار گونه و زبان می شود، با پارافین یا در صورت امکان مومدندانپزشکی لبه تیز را بپوشانید و به دندانپزشک مراجعه کنید.
گاز گرفتن زبان یا گونه: یک گاز استریل را برای کنترل خونریزی به مدت ۱۵تا ۲۰ دقیقه با فشار نگه دارید. پس از قطع کامل خونریزی و ایجاد لخته، محلزخم را با سرم فیزیولوژی بشویید. اگر خونریزی کنترل نشد یک گاز استریل رابا سرم خیسانده و در محل برای مدت ۳۰ دقیقه نگه دارید. اگر خونریزی غیرقابل کنترل بود باید سریعا به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
-
کمکهای اولیه در آسیب های دستگاه اسکلتی – عضلانی
کمکهای اولیه برای تمام آسیب های اسکلتی ( شکستگی , دررفتگی و پیچ خوردگی ) یکسان است و شامل مراحل زیر می باشد:
۱- با حفظ خونسردی , صحنه حادثه را ارزیابی و درخواست کمک می کنید .
۲- وضعیت تنفسی و هوشیاری مصدوم را کنترل کنید .
۳- تمامی زخم های باز را با گاز استریل بپوشانید و خونریزی را کنترل کنید .
۴- اگر آسیب یا علامت واضحی وجود ندارد , ولی مصدوم از درد شکایت دارد, همیشه مبنا را بر وجود شدیدترین آسیب اسکلتی یعنی شکستگی بگذارید واقدامات لازم را انجام دهید .
۵- از اقدام برا ی جا انداختن موارد شکستگی یا در رفتگی به شدت پرهیز کنید . به علاوه اگر سر استخوان شکسته از زخم بیرون زده است , سعی در فرو بردنآن به درون زخم نداشته باشید , بلکه آن را با روش مناسب , پانسمان وبانداژ کنید و سپس عضو صدمه دیده را با روش صحیح آتل بندی و بی حرکت کنید .
معاینه دستگاه اسکلتی – عضلانی
علائم و نشانه های آسیب به دستگاه اسکلتی – عضلانی
۱- درد در محل آسیب۲- زخم باز یا بسته۳- تورم شدید
۴- تغییر شکل عضئ صدمه دیده۵- دردناک بودن محل آسیب هنگام لمس ( حساسیت به لمس )
۶- عدم توانایی یا عدم تمایل بیمار به حرکت دادن عضو
توجه : دربرخی موارد شکستگی که شدت ضربه باعث جداشدن دو قطعه استخوان ازیکدیگر می گردد , ممکن است علامت دیگری نیز علاوه بر علائم یاد شده وجودداشته باشد , که این علامت شنیدن صدای سائیده شدن دو انتهای شکسته یاستخوان به یکدیگر یا احساس این حالت توسط خود است . این علامت به هنگامحرکت دادن عضو صدمه دیده توسط خود مصدوم یا دیگران ایجاد می شود و به طورمعمول با درد بسیار شدیدی نیز همراه است . اما به هیچ وجه نباید از حرکتدادن عضو آسیب دیده و ایجاد چنین صدایی برای تأیید وجود شکستگی استفادهکرد .دراین حالت احتمال صدمه به عروق , اعصاب , ماهیچه و دیگر بافت هایاطراف استخوان شکسته بسیار زیاد می باشد و به همین علت باید عضو صدمه دیدهرا در اسرع وقت آتل بندی و بی حرکت کرد .
معاینه دستگاه اسکلتی – عضلانی
۱- معاینه ی عمومی بیمار از نظر آسیب سایر قسمتهای مهم بدن مطابق روش ارزیابی بیمار
۲- معاینه اندام آسیب دیده
۳- بررسی گردش خون و حس در اندام آسیب دیده ( پر شدگی مویرگی )
معاینه اندام آسیب دید ه:
امدادگر ابتدا باید اندام را به طور کامل مشاهده و بررسی و شکل آن را بااندام طرف مقابل مقایسه کند . برای این کار ابتدا لباس های روی اندام رااز محل درز لباس باز یا قیچی کنید و سپس آنها را از روی اندام صدمه دیدهکنار بزنید . به هیچ وجه سعی در خارج کردن یا در آوردن لباس مصدوم به روشمعمول را نداشته باشید زیرا ممکن است باعث تشدید صدمه به مصدوم شود .
در مشاهده به دنبال علائم و نشانه های زیر بگردید :
۱- زخم باز۲- زخم بسته یا کبودی۳- تغییر شکل۴- تورم
وجود هر کدام از این علائم را بعنوان آسیب قلمداد کنید و کمک های اولیهمناسب را انجام دهید . برای معاینه ی سایر قسمت های مشکوک , اندام را ازبالا تا پایین به صورت حلقوی و یا دو دست به ملایمت فشار دهید . احساسهرگونه درد به هنگام لمس , راهنمای مهمی جهت شک به امکان وجود آسیب است .
در مورد حس اندام از بیمارسئوال کنید . آیا احساس مورمور شدن یا کرختیدارد ؟ این علائم می تواند نشانه آسیب یا عصب خونرسانی اندام باشد . اگردر نهایت هیچ کدام از علائم یا شده مشاهده نشد , از بیمار بخواهید تااندام را به آرامی و با احتیاط حرکت دهد . بروز درد به هنگام حرکت دادنعضو نیز می تواند نشانه ی وجود صدمه و آسیب اسکلتی باشد .
توجه : در صورت وجود هر کدام از علائم یاد شده از تکان دادن عضو یا درخواست از مصدوم برای حرکت دادن عضو به شدت پرهیز کنید .
وضعیت گردش خون و حس اندام آسیب دیده بوسیله عوامل زیر بررسی می شود :
۱- نبض اندام۲- پرشدگی مجدد مویرگی۳- رنگ و حرارت اندام۴- حس اندام۵- حرکت اندام
انواع آسیب های وارده به دستگاه عضلانی
در مواردی که شک به دررفتگی یا پیچ خوردگی نیز وجود دارد , باید درست مثلموارد شکستگی عمل کنید و اقدامات لازم جهت بی حرکت کردن عضو را انجام دهید . استفاده از کمپرس آب سرد از تورم بیشتر و درد می کاهد . به یا داشتهباشید که در این موارد نیز آتل بندی و بی حرکت کردن عضو لازم است .
در کل بی حرکت کردن عضو آسیب دید هاصل مهم و اساسی در موارد شکستگی ها ودیگر آسیب های اسکلتی می باشد . برا یاین منظور از وسیله ای بنام آتلاستفاده می شود .
شکستگی جمجمه , دنده ها , ستون فقرات , لگن و ران شکستگی های خطرناکی هستند که به مراقبت های ویژه نیاز داند .
شکستگی جمجمه می تواند با خونریزی داخل جمجمه ای یا ضربه مغزی همراه باشد . بنابراین باید سطح هوشیاری مصدوم , وضعیت تنفس و گردش خون , واکنش تقارنمردمک ها و حس و حرکت اندام ها را بررسی کرد و در صورت لزوم و کمک هایاولیه مناسب را برا ی مصدوم انجام داد . در این موارد ثابت کردن سر و گردنرا فراموش نکنید .
شکستگی دنده ها گاهی با آسیب به ریه , قلب , کبد یا طحال همراه است . بهتنفس , نبض و فشارخون مصدوم توجه کنید و ه دنبال علائم خونریزی داخلیباشید .
شکستگی لگن و ران به علت مجاورت با رگ های خونی بزرگ همیشه با خطر خونریزیشدید داخلی و حتی مرگ مصدوم همراه هستند . همچنین خطر دیررس دیگر حرکتچربی در خون (آمبولی چربی) به دنبال این شکستگی ها ( به ویژه شکستگیاستخوان ران ) و انسداد رگ های ریه است که معمولاً در عرض ۲۴ تا ۷۲ ساعتبعد از شکستگی روی می دهد و با سرفه , تنگی نفس , احساس بی قراری و اضطراب , تند شدن تنفس و نبض مصدوم و علائم شوک همراه است . آتل بندی و ثابت کردنسریع شکستگی ران بلافاصله پس از وقوع حادثه , احتمال بروز این عارضه یخطرناک را تا حد زیادی کاهش می دهد .
لگن در برگیرنده اندام ها یادراری – تناسلی است و شکستن لگن خطر آسیب به این اندام ها را در بر دارد .
شکستگی مهره های ستون فقرات ( به ویژه مهره های گردنی ) از اهمیت بالاییبرخوردار است و نیاز به مراقبتهای خاص دارد . بنابراین به علائم و نشانههای آسیب به ستون فقرات (مثل زخم , کبودی یا سایر علائم ضربه به سر , گردنو ستون فقرات , دردناک بودن ستون فقرات هنگام لمس , ضعف , فلج یا عدمتوانایی در حرکت دادن اندام ها و از دست دادن حس یا مورمور شدن قسمتی ازبدن در زیر ناحیه صدمه دیده ) توجه کنید و در صورت لزوم کمک های اولیه زیررا برای مصدوم انجام دهید :
۱- مصدوم را در وضعیت ثابت نگه دارید و از هر گونه جابه جایی مصدوم به شدت پرهیز کنید .
۲- به سطح هوشیاری , راه هوایی , تنفس و گردش خون مصدوم توجه کنید . تنفساین بیماران ممکن است به صورت شکمی باشد (بالا و پایین آمدن شکم با هر بارتنفس )
۳- نبض , حس و حرکت اندام ها رابررسی کنید .
۴- کمکهای اولیه را برای سایر عوارض و صدمات جدی مصدوم را انجام دهید .
۵- جز برای انجام احیای قلبی –ریوی یا دور کردن مصدوم از محل ناامن و خطرناک , اقدام به جابجایی مصدوم نکنید .
۶- با کمک تخته کمری کوتاه یا بلند , ستون مهره های مصدوم را ثابت کنید .
۷- تا رسیدن نیروهای امدادی به محل , از هرگونه جابه جایی مصدوم به شدتخودداری کنید و به ارزیابی مداوم و یادداشت علائم حیاتی وی ادامه دهید
انواع آسیب های وارده به دستگاه اسکلتی
چگونه آسیب به استخوان ها ( دستگاه اسکلتی – عضلانی )
۱- ضربه مستقیم
۲- ضربه غیرمستقیم مانند افتادن روی بازو که باعث شکستگی ترقوه می شود .
۳- نیروی چرخشی : پیچ خوردن پا هنگام دویدن یا اسکی و آسیب به فاصل و شکستگی استخوان ها
انواع آسیب های وارده به دستگاه اسکلتی
۱- شکستگی۲- دررفتگی۳- پیچ خوردگی
انواع شکستگی
شکستگی باز : هرگاه در ناحیه ی دچار شکستگی زخمی وجود داشته باشد که بامحل شکستگی استخوان مرتبط باشد , بطوری که باعث شود تا محل شکستگی با محیطبیرون ارتباط داشته باشد , به آن شکستگی باز اطلاق می شود . این مسئلهباغث افزایش خطر عفونت در محل شکستگی می گردد .
شکستگی بسته : در این نوع شکستگی ها علی رغم شکسته شدن استخوان پوست سالم است ( زخم بسته ) و به این علت شکستگی بسته نام دارد .
در شکستگی باز به علت احتمال ورود میکروب امکان بروز عفونت های شدید بیشتر از شکستگی بسته می باشد .
دررفتگی :
هرگاه دو سطح استخوانی که در محل مفصل روبروی هم قرار می گیرند بطور کاملیا ناقص از محل خود جابجا می شوند به این حالت دررفتگی گفته می شود . اینحالت معمولاً با پارگی و آسیب به رباطهای نگه دارنده اطراف مفصل همراه است . حرکت دادن محل دررفتگی همانند شکستگی بسیار دردناک و گاهی غیر عملی است . برای پیشگیری از آسیب به اعصاب و رگهای خونی و همچنین کاهش درد مصدومباید مانع از حرکت مفصل شوید (آتل بندی) .
پیچ خوردگی :
آسیبی است که به علت کشیده شدن بیش از حد رباط های محافظ مفاصل به وجود میآید . در موارد پیچ خوردگی نیز برای کاهش درد مصدوم و جلوگیری ار ایجادآسیب بیشتر , باید در اسرع وقت اقدام به بی حرکت کردن عضو صدمه دیده کنید (اتل بندی ).
-
ما در يک فوريت پزشکی در خانه بيشتراز آنکه به داروهای گياهی فکر کنيم به سراغ ضد عفونی کننده ها و مسکن هایرايج ميرويم. اما گياهان را هنوز هم ميتوان جانشينی موثر برای بسياری ازداروهای بدون نسخه موجود دانست و در مواردی شاید دسترسی به آنها بسیارساده تر از دسترسی به جعبه کمکهای اولیه استاندارد باشد. مثلا در یک منطقهروستایی،برای استفاده در منزل،فراورده های تجارتی را میتوان جانشین گیاهتازه نمود.
داروی خريدنی:داروهایگیاهی را میتوان در اشکال گوناگون،شامل کرم،عصاره روغنی وکپسول،بصورتآماده خریداری کرد.در زیر تعدادی از مفید ترین گیاهان دارویی برای نگهداریدر جعبه کمکهای اولیه در منزل معرفی شده اند.
داروهای نجات بخش:داروهایحاصل از گل گنذم یا قنطوریون اثر زیادی بر احساسات و عواطف دارند.این داروکه به شکل کرم هم موجود میباشد،برای شوک ها و ناراحتی های عصبی مفید است.
کرم گل داوودی:اغلب آنرا بعنوان همیشه بهار میفروشند،یک ضد عفونی کننده و ضد قارچ است،برای انواع خراشیدگیها و بریدگیها مفید است.
پماد گوش خر: اینپماد با افزایش دادن رشد سلولها سرعت ترمیم زخم را بیشتر میکند: تنها درزخمهای تمیز بکار ببرید چون سرعت ترمیم پوست ممکن است باعث باقی ماندنکثافات در زخم شود.
کرم حشیشه القزاز:یک داروی با ارزش که برای بیرون کشیدن تراشه چوب و نیش حشرات حشرات و کورک یا برای سوختگی و تاول بکار میرود.
کرم آرنیکا:موثر برای کوفتگی و کشیدگی عضلات . در پوست مجروح بکار نبرید چون ممکن است تحریک کننده باشد.
قرصهای آرنیکا: برایشوکها یا حوادث خانگی لازم است،یکی از این قرصهای همئوپاتیک را میتوان تاهنگام ایجاد احساس آرامش ، هر 30 دقیقه یک بار مصرف کرد.
روغن اسطوخودوس: 2-3قطره ی آنرا به یک قاشق چایخوری روغن حامل اضافه کنید و انتهای گردن وشقیقه ها را ، با بروز اولین نشانه های سزدزد یا میگرن ،ماساژ دهید.ازهمین مخلوط برای درمان سوختگی،تاول و آفتاب سوختگی استفاده کنید.
روغن درخت چای:فوق العاده ضد عفونی کننده و ضد قارچ برای بریدگیها و خراشها و نیز زگیل و تبخال.
کپسول مغربی:درمان کننده مناسب حالت خماری است با مقدار دوز بالا (دو تا سه گرم) در صبح مصرف شود تا به آرامش و نشاط لازم برسید.
عصاره نارون کوهی:مناسببرای درمان سوختگی سطحی و سوختگی بر اثر آفتاب ، خیسانده ریشه های طنابینارون کوهی جریان خون را در محل زخمها و نیش حشرات تسهیل میکند و آنراتسکین میدهد برای کوفتگی و در رفتگی عصاره منجمد نارون کوهی که قبلا آمادهو با مشخصات در فریزر قرار داشته استفاده کنید.
داروهای خانگی:از مواد خامموجود در قفسه آشپز خانه ،مانند سیر،زنجبیل،چای های گیاهی،برخی از مفیدترین داروها بعنوان کمکهای اولیه ،به دست می آید،علاوه بر این،روغن دمکردهگیاهان تازه را میتوان با استفاده روشهای سرد و داغ تهیه ی دمکده فراهمآورد.
سیر: حبههای سیر را که فوق العاده ضد عفونی کننده اند ، روی جوشهای آکنه یا نقاطعفونی دیگر پوست بمالید و برای درمان میخچه از سیر له شده استفاده کنید.
صبر زرد:برایتسکین سوختگی خفیف، تاول یا آفتابسوختگی برگی از یک گیاه صبر زرد (aloe vera) بکنید ،آنرا بشکافید و ژل غلیظ درون آنرا فرا به ناحیه آسیب دیدهبمالید.
پیاز: برشها ی تازه پیاز را روی محل گزش حشرات قرار دهید تا فورا تسکین یابد. همچنین برای از بین بردن کهیر های ناشی از مواد غذایی میتوانید از آباستفاده نمائید.
زنجبیل: یک قطعه از زنجبیل را که حالت بلوری یافته است برای رفع تهوع و پیشگری از استفراغ بجوید.
در مزرعه (طبيعت بکر): دریک مورد فوری در منطقه ای روستایی میتوانید از بومادران برای جلوگیری ازخونریزی و زخم و بینی،از مینا چمنی (daisies)له شده برای کوفتگی و کشیدگیغضلات، از بارهنگ (plantain-plantago) تازه یا بادرنجبویه(lemon balm) برای گزیدگی حشرات ، و البته از dack leaves برای رفع خارشهای ناشی ازتماس با گزنه ، استفاده کرد.
گیاهان خشک شده:مجموعهای از گیاهان خشک شده ،به صورت باز یا کیسه ای را برای تهیه دمکرده ها یگیاهی در دسترس داشته باشید. دمکرده بابونه را برای ناراحتی ها و شوکهایعصبی ،رازیانه را (fennel) یا نعناع را برای سوء هاضمه و اسطخو دوس رابرای سردرد و میگرن مصرف کنيد.
روغنهای دمکرده:ازروغن هو فاریقون برای سوختگی ، از روغن گل قاصدک (marigold) برای کوفتگی وکشیدگی غضلات ، و از روغن بادرنجبویه (lemon balm) برای نیش حشرات وبعنوان دافع حشرات استفاده کنید.
-
سلامت-نميدانم چهطور بايد اين نکته مهم را به شمايادآوري کنم. اين نکته و يا شايد هشدار جدي که بارها و بارها تذکر دادهشده اما هنوز هم حادثهآفرين است. اجازه بدهيد از اينجا شروع کنم که نوروزشما پيشاپيش مبارک، تنتان سلامت و دلتان شاد و سفرهاي اين ايام بيخطر. اما با همه تمهيدات نيروهاي پليس، متاسفانه باز هم در ايام تعطيلات و سفر،شاهد تصادفات شديدي هستيم که باعث ميشوند شادي سال نو و تعطيلي به تلخيکشانده شود...
وقتي شما با صحنه تصادف يکي از هموطنان خود مواجهميشويد معمولا تمايل داريد از روي حس انسان دوستي و عشق که در همه ماايرانيها به وفور هست، به او کمک کنيد اما لطفا قبل از آن به من گوشکنيد. جابهجا کردن و نقل و انتقال مصدومان بعد از تصادف بسيار مهم و يککار تخصصي است. معمولا در تصادفات به ستون مهرهها که يکي از مهمترينقسمتهاي آن يعني گردن (چون قسمت متحرکتري در ستون فقرات است، در ثانيوزن سر ما را تحمل ميکند و سوم اينکه مهمترين قسمت نخاع که به دست و پاو احشاي داخلي و ريه و مثانه و غيره حس و عصب ميدهد در آن جاست و سرمنشاسلسله رشتههاي عصبي است) آسيب وارد ميشود. در اکثر مواقع با اين آسيب،مهره دچار ضربه ميشود و يا ميشکند اما نخاع که در آن محفوظ است دچارآسيب نميشود ولي در اثر جابهجايي مصدوم، استخوانهاي شکسته که ثباتاوليه را ندارند به شريانها و نخاع آسيب ميزنند و به له شدن آن و يا قطعکامل اين ارتباط منجر ميشوند لذا خواهش ميکنم اگر مهارت جابهجايي چنينمصدوماني و شيوه فيکس و ثابت کردن گردن يا ديگر استخوانهاي شکسته رانداريد، اجازه دهيد تيم نجات اين کار را بکند تا مبادا با يک آسيب ثانويه،بالاترين صدمه و حالتي، از مرگ بدتر را براي فرد به وجود آوريد. درآوردنکلاه ايمني بايد با مهارت و احتياط و فيکس کردن ناحيه گردن باشد. بسيارمهم است که راه هوايي باز بماند تا حتي لحظاتي مغز و نخاع بدون اکسيژننمانند چون اين سلولهاي حساس و بدون اکسيژن به زودي ميميرند.
به ياد داشته باشيد پاره يا له شدن نخاع در ناحيه مهرههاي گردني مساوياست با بيحرکتي و بيحسي شدن تمام بدن و من به اطرافيان اين بيمارانميگويم جوان شما که 70 کيلو بوده، حالا با اين آسيب تبديل شده به بچه 2يا سه ماههاي که 70 کيلوست و واقعا به ناتواني همان شيرخوار است و يکزندگي سخت در انتظار اوست. خواهش ميکنم بيشتر دقت کنيد. راستي به يادنمونه غمانگيز فوت مرحوم دکتر غرضي افتادم که در اثر همين جابهجاييغيراصولي (پاي ايشان شکسته بود و در جابهجايي به شريان پا آسيب رسيد وپاره شد و با خونريزي زياد فوت کردند) اتفاق افتاد. روحش شاد.
بدن در تماس با مايعات داغ درعرض سه ثانيه دچارسوختگي عميق مي شود همچنين اجسام داغ مي توانند در مدت سه ثانيه بدن را تاعمق بسوزانند و خنک کردن با آب سرد نيز موثر واقع نمي شود.
دکتر سيد حميد صالحي، رييس بيمارستان سوختگي شهيد مطهري در گفتوگو باخبرنگار بهداشت و درمان ايسنا واحد علوم پزشکي ايران گفت: در سوختگيهايشديد به هيچ وجه پوست سوخته را با آب سرد خنک نکنيد، چراکه درجه حرارت بدنرا پايين مي آورد و اين به نفع فرد سوخته نيست.
وي با تاکيد بر اينکه تنها اقدام موثر در سوختگي ، مراجعه فوري بهمراکز درماني سوختگي است؛ افزود : در صورتي که بيمارتان با آمبولانس منتقلمي شود درخواست وصل شدن سرم و اکسيژن کنيد. پوشاندن بدن با پارچه تميز وخنک نيز پيش از مراجعه به بيمارستان موثر است.
دکتر صالحي در ادامه با تاکيد بر اينکه وقت را براي مراجعه به مراکز تخصصيسوختگي از دست ندهيد؛ اضافه کرد: بيمارستانهاي شهيد مطهري در شمال تهران، يافت آباد در جنوب تهران و شهيد چمران ، بيمارستان هاي مجهز به بخش هايتخصصي سوختگي هستند.
وي همچنين با بيان اينکه 60 درصد سوختگي ها در اثر آتش گرفتگي و انفجاراست؛ گفت: هنوز هم سماورها و منابع آب جوش در خانه ها در دسترس کودکانقرار مي گيرند و کودکان بسياري با آب و شيرداغ مي سوزند.
صالحي افزود: سوختگي با شعله بيشتر از همه خانم هاي خانه دار را درگير مي کند و بيشترين سوختگي در کودکان با آب جوش ايجاد مي شود.
وي گفت: اگر يک بار بيمار سوخته و پانسمان هاي دردناک او را ببينيد هيچوقتحاضر نمي شويد خود يا کودکانتان را در معرض آب جوش قرار دهيد.
صالحي با بيان اين كه آب 60 درجه مي تواند دست را به طور عميق بسوزاند،گفت: بهترين راه جلوگيري از مرگ و مير ناشي از سوختگي، پيشگيري است.
,شکستگی در یک انگشت کوچک پا ممکن است، ممکن است درد فراوانی را ایجاد کند.
این توصیهها میتواند به شما کمک کند تا درد انگشتتان را تخفیف و سرعتبهبودی را افزایش دهید. البته هر شکستگی، ثابتشده یا احتمالی، بایدبوسیله پزشک مورد ارزیابی قرار گیرد.سعی نکنید روی پنجه پایتان راهبروید، وزنتان را حتیالامکان روی پای آسیب دیدهتان نیندازید.
یک کیسه یخ روی پنجه پایتان بگذارید تا تورم ودرد به حداقل برسد. ترتیبی دهید که یخ به طور مستقیم با پوست تماس نداشتهباشد، و کیسه یخ را هر بار بیش از 20 دقیقه در محل نگذارید.
برای تخفیف درد از مسکنهای معمولی مانند آسپیرین و ایبوپروفن استفاده کنید.
از کفش با پنجه پهن و دارای کف محکم و قوی استفاده کنید.
تا زمانی که انگشتان پایتان به بهبود پیدا کند، از تمرینهای وفعالیتهای جسمی یا ورزش، به خصوص فعالیتی که باعث شکستگی انگشتتان شدهاست، خودداری کنید.
شناکردن جایگزین خوبی برای سایر فعالیتهای جسمی تا زمانی است که انگشتان پایتان بهتر شود.
-
استفاده از پانسمان مرطوب بيش از 72 ساعت ممكن استباعث خشكي پوست شود، از اين رو مواد استفاده شده در پانسمان بايد هر 24ساعت تعويض شود.
دكتر جواهري متخصص پوست و مو،به خبرنگار باشگاه خبرنگاران گفت: پانسمانهاي مرطوب (كمپرس مرطوب پوست) براي ضايعات التهابي حاد و ترشحي پوستاستفاده مي شوند كه بر حسب شرايط بيماري ممكن است استريل يا غير استريلباشند.
وي ادامه داد:پانسمان مرطوب به منظور كاهش التهاب و كاهش جريان خون موضعالتهاب، پاك كردن پوست از نسوج مرده و تخليه ترشحات عفوني صورت مي گيرد،داروها را مي توان بعد از برداشتن پانسمان مرطوب به پوست ماليد.
دكتر جواهري در ادامه تصريح كرد: برخي از پانسمان هاي مرطوب براي جلوگيرياز تبخير رطوبت بكار مي روند، اما پانسمان هاي مرطوب عموماً بايد بازباشند تا از خطر چسبندگي پوست پيشگيري شود.
وي افزود:پانسمان هاي مرطوب و خنك را بايد در حرارت اتاق نگه داشت و هرپنج دقيقه بايد كمپرس را برداشته، در محلول خيس كنيم و مجدداً روي ضايعهپوستي قرار دهيم.
اين متخصص پوست و مو با بيان اينكه در صورت ضرورت استفاده از كمپرس آبگرم، بايد ناحيه تحت درمان را از نظر سوختگي به دقت بررسي نمود،اظهارداشت: در كمپرس هاي بسته بايد از حوله استريل و يك لايه پلاستيكي روي آناستفاده كرد تا در محل ثابت شود.
دكتر جواهري خاطرنشان كرد: پانسمان هاي مرطوب بايد هر 24 ساعت تميز شوند واز استفاده طولاني مدت پانسمان هاي مرطوب بايد خودداري كرد، چرا كه ميتواند باعث خشكي پوست شود
همشهری آنلاین-اگر شخصی دیگر دچار بریدگی عمیق شدهباشد، مهم است که آرام بمانید و کمکهای اولیه را به کار برید.اینتوصیهها برای درمان بریدگی عمیق به کار میرود:پارچه یا باند تمیزی راروی زخم بگذارید، و فشاری مداوم را بر روی آن اعمال کنید.در همین زمان،ناحیه زخمیشده را بالای قلبتان نگهدارید (مگر اینکه اندامتان شکستهباشد).
اگر بانداژ غرق خون شد، آن را به حال بگذارید، و یک باند تازه روی باند قبلی بگذارید.
سعی کنید که به آرامی تنها با آب شیر بریدگی را بشویید- از مواد ضدعفونیکننده یا صابون استفاده نکنید.
اگر پس از پنج دقیقه خونریزی از این بریدگی ادامه یافت، اگر بریدگی عمیقیا وسیع است، روی سرتان قرار دارد، یا اینکه وضعیت وخیمی دارد، فورا بهدنبال کمک پزشکی باشید.
سلامت-شايد شما هم واژه پيچخوردگي را شنيده باشيد. پيچخوردگي زماني روي ميدهد که ضربهاي مانند سقوط، لغزيدن يا تصادف روي دهد. در اين حالت مفصل بيش از حد حرکت ميکند و رباط کشيده يا پاره ميشود. براي آشنايي بيشتر با پيچخوردگي و افزايش اطلاعاتمان در اين خصوص پاي صبحت دکتر حميد بهتاش، متخصص ارتوپدي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي ايران نشستيم...
سلامت : پيچخوردگي چطور ايجاد و در کدام مفصل بيشتر مشاهده ميشود؟
بسياري از آسيبها تحت عنوان پيچخوردگي نام برده ميشوند ولي پيچخوردگي واقعي آسيب به ليگامانها است. ليگامانها يا رباطها، نوارهاي چربي از بافت همبند هستند که در داخل مفصل يک استخوان را به استخوان ديگر متصل ميکنند. پيچخوردگيها بيشتر در مفصل مچ پا و زانو روي ميدهد. علايم و نشانههاي پيچخوردگي عبارتاند از: تورم سريع، گاهي همراه با تغيير رنگ پوست، اختلال در عملکرد مفصل يا احساس ناپايداري، درد و حساسيت در ناحيه درگير و بروز مشکل در استفاده از مفصل.
سلامت : چطور ميتوانيم بفهميم که مچ پا يا زانويمان پيچ خورده است؟
هر مفصلي در بدن ميتواند دچار پيچخوردگي شود. در هنگام پيچخوردگي مفاصل ميتوانند فعاليت داشته باشد يا اينکه ناپايدار باشند. حرکات و فشار روي ليگامان يا رباط دردناک است. اگر مفصل قادر به حرکت نباشد ممکن است آسيب همراه شکستگي يا در رفتگي باشد. اگر شما به شکستگي يا آسيب جدي رباط در مفاصل مشکوک هستيد و يا درد و سختي در تکان دادن مفصل بعد از دو يا سه روز از بين نرود به پزشک مراجعه کنيد. پزشک ممکن است دستور تهيه عکس را به منظور کشف شکستگي احتمالي بدهد.
سلامت : آيا پيچخوردگيها با يکديگر تفاوت ميکنند؟
بهطور کلي هرچه درد شديدتر باشد آسيب شديدتر است. پيچخوردگيها از نظر شدت از خفيف تا شديد متغير است. پيچخوردگي خفيف زماني روي ميدهد که فيبرهاي داخل ليگامان بيش از حد کشيده شوند يا مختصري پاره شوند. ممکن است شما در هنگام حرکت دادن مفصل درد خفيف تا قابل توجهي داشته باشيد و هنگامي که به مفصل دست ميزنيد حساسيت و درد داشته باشد. تورم مختصري وجود دارد يا اصلا تورم وجود ندارد شما معمولا ميتوانيد وزن خود را روي مفصل وارد سازيد و عکسهاي راديولوژي طبيعي هستند. پيچخوردگيهاي خفيف تکرار شونده منجر به تضعيف مفصل ميگردند. در اغلب موارد مفصلي که دچار پيچخوردگي خفيف گرديده است قادر خواهد بود ظرف حدود 24 ساعت وزن را تحمل نمايد و در ظرف دو هفته کاملا التيام يابد.
سلامت : درباره نوع متوسط و شديد پيچخوردگي هم توضيح دهيد؟
هنگامي که فيبرهاي ليگاماني دچار پارگي ميشوند ولي رباط بهطور کامل پاره نميشود شما به پيچخوردگي متوسط گرفتار شدهايد. درد و حساسيت موضعي هنگام لمس متوسط هستند ولي ممکن است به علت احساس ناپايداري از استفاده بخش آسيبديده اکراه داشته باشيد. ممکن است شما کمي تورم داشته باشيد و دچار تغيير رنگ سياه، آبي و يا کبود شده باشيد. اگر هم يک يا چند رباط بهطور کامل پاره شوند شما به پيچخوردگي شديد گرفتار نشدهايد. ناحيه دردناک، متورم و کمبود شده است. شما نميتوانيد مفصلتان را بهطور طبيعي حرکت دهيد يا بر آن فشار وارد سازيد اگر سعي در استفاده از آن نماييد ممکن است احساس عدم تعادل کنيد.
سلامت : براي درمان پيچخوردگي چه اقداماتي ميتوانيم انجام دهيم؟
براي پيچخوردگي ساده از يخ به مدت 24 ساعت بعد از آسيب استفاده نماييد تا تورم را کاهش دهيد. مفصل را با پوششهاي محافظي نظير بانداژ الاستيک حمايت کنيد و آن را در وضعيت بالا نگه داريد، به آرامي فعاليت طبيعي را شروع کنيد. وقتي که يک روز يا بيشتر گذشت به تدريج مفصل گرفتار را آزمايش کنيد.
سلامت : اگر بخواهيم با استفاده از دارو، دردمان را ساکت کنيم چه کارهايي توصيه ميکنيد؟
ممکن است بخواهيد از استامينوفن براي کاهش درد استفاده کنيد يا از داروهايي نظير بروفن براي تسکين درد توام با تورم استفاده کنيد. دقت کنيد که مصرف آسپرين و برخي از مسکنهاي ديگر ممکن است خونريزي را افزايش دهند به اين دليل حتما سعي کنيد نظر پزشکان را جويا شويد.
سلامت : اگر پيچخوردگي به اندازهاي جدي باشد که مفصل را دچار ناپايداري کند نيز ميتوانيم آن را با دارو بهبود بخشيم؟
در اين حالت ممکن است شما به عمل جراحي براي ترميم رباطي که پيچ خورده يا از استخوان جدا شده نياز پيدا کنيد. همچنين ممکن است پزشک شما با گچ يا آتل ناحيه مفصل پيچ خورده را بيحرکت سازد. توصيههاي پزشک در مورد بازتواني را انجام دهيد. اين مرحله شامل برنامه درماني زير نظر فيزيوتراپ و برنامهاي ورزشي براي تقويت عضلاني اطراف مفصل پيچخورده است.
سلامت : برخي افراد بهطور مکرر دچار پيچخوردگي ميشوند، آيا اين افراد ميتوانند پيشگيري کنند؟
هنوز بهطور قطع نميتوان گفت با بانداژ، آتلگيري يا پوشاندن زانوها، مچ پا، مچ دست يا آرنج بتوان به طور موثري از پيچخوردگي جلوگيري کرد ولي اين وسايل ممکن است در بازتواني آسيبها کاربرد داشته باشد. ورزش کردن مخصوصا ورزشهاي استقامتي براي قوي کردن عضلاتي که به وسيله آسيبهاي مکرر ضعيف شدهاند و براي پايدار کردن مفصل به منظور کمک به پيشگيري از پيچخوردگيهاي مکرر لازم هستند.
-
PRICE را به خاطر بسپار!
اگر شما دچار يک آسيب جزيي بافت نرم شديد، مراحل زير را به خاطر بسپاريد. محافظت، استراحت، يخ، فشار، بالا بودن. (معادل انگليسي اين لغات دراصطلاح PRICE خلاصه شده است). رعايت مراحل ياد شده ميتواند روند بهبودشما را تسريع کند:
محافظت (Protection):ناحيه درگير را بيحرکت سازيد، التيام را تسريع کنيدو از آسيب بيشتر جلوگيري کنيد. در صورت لزوم از پوششهاي الاستيک، آتلها،چوب زير بغل يا عصا استفاده کنيد.
استراحت (Rest):از فعاليتهايي که موجب درد يا تورم ميشوند خوددارينماييد. استراحت براي تحريک التيام بافتي در عضو آسيبديده ضروري است. سعيکنيد قسمتهاي آسيب نديده بدن را متحرک و فعال نگه داريد تا از بد فرميشديد پيشگيري شود.
يخ (Ice): براي کاهش درد، تورم يا گرفتگي عضلات به سرعت روي ناحيه آسيبديده يخ قرار دهيد. استفاده از کيسه يخ، قرار دادن محل در خردههاي يخ وماساژ دادن با يخ همگي براي کوچک کردن ناحيه آسيب ديده مفيد هستند. يخ رابه طور دورهاي تا زماني که تورم ادامه دارد استفاده نماييد.
فشار(Compression): تورم ميتواند موجب از دست رفتن حرکت در مفصل آسيبديده شود. براي کنترل درد، ناحيه آسيب ديده را با پوششها و باندکشي فشردهسازيد تا اينکه تورم قطع شود.
بالا بردن (Elevation):دست يا پاي آسيب ديده را تا سطحي بالاتر از قلببالا ببريد تا تورم کاهش يابد. اين حرکت مخصوصا شبانگاهان اهميت دارد.
هموطن-در مواقع آسیب دیدگی و شکستگی استخوان حتیالمقدور از جابه جایی و حرکت دادن آن خوداری کنید و آنها را در حالتآویزان قرار ندهید.
دکتر محمد رضا اعتمادی فر اظهار داشت: لغزش و سقوط ناشی از یخ زدگی درزمستان که معمولا در اوایل صبح بیشتر اتفاق می افتد در افراد مسن بیشتر بهشکستگی لگن و اندام تحتانی و در افراد جوان بیشتر در اندام فوقانی به ویژهمچ دست دیده می شود.
وی گفت: شکستگی لگن بالقوه می توان خطرناک باشد وحتی در صورت عدم مراقبتهای لازم در افراد مسن به مرگ ومیر آنان منجر شود. لذا به این افراد توصیه می شود در زمان یخ بندان حتی المقدور از خانهبیرون نیایند یا از کفش های مناسب و غیر لغزنده استفاده کنند.
این متخصص اورتوپدی افزود: انتقال فرد آسیب دیده تا جایی که ممکن است بهوسیله پرسنل اورژانس انجام شود ،در غیر این صورت برای جلوگیری از حرکتدادن ناحیه آسیب دیده می توان از آتل های چوبی یا مقوایی استفاده کرد. همچنین استفاده از پماد های موضعی برای تسکین درد به ویژه در شکستگی هایاندام فوقانی می توان مفید باشد اما استفاده نادرست و غیر علمی از آنهاگاهی می تواند به التهاب های پوستی منجر شود که گچ گیری را دچار مشکل میکند.
وی خاطر نشان کرد: انجام اقدامات اورتوپدی و جراحی در افراد مسن به دلیلشکستگی مفاصل باید زودتر صورت بگیرد تا از بستری شدن طولانی آنها جلوگیریشود چرا که همین عامل ممکن است منجر به عوارض دیگری مثل عفونت مفصلی و زخمبستر شود. همچنین تغذیه ناکافی می تواند بهبود شکستگی را به تاخیربیندازد.
-
تنظيم حرارت بدن چند مکانيسم دارد که اغلب با ورودسرما، آدرنالين در بدن فعال ميشود و با افزايش ضربان قلب و جريان خون،گرمايش فعال ميشود. دکتر کيوان الچيان متخصص بيماريهاي داخلي در گفت وگوبا خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) واحد علومپزشکي ايران ضمن بيان اين مطلب افزود: دو حالت اورژانس سرمازدگي داريم کهشامل هايپوترمي موضعي و ديگري هايپوترمي سراسري يا عمومي بدن است.
وي افزود: حالت کاهش دماي عمومي، معمولا با افزايش از دست دادن حرارتبدن همراه است و گرما نيز توليد نميشود که اين حالت خطر آسيب سرمايي ومرگ و مير را بالا خواهد برد.
وي با بيان اين که کساني که در معرض آب سرد و باد خنک ميباشند مانندکوهنوردان، همچنين کودکان بيش از ديگران در خطر سرمازدگي قرار دارند؛ادامه داد: گاه اين مشکل در کساني که عفونتهايي خاص و کم کاري تيروئيددارند نيز ديده ميشود كه بسيار مرگ آفرين است.
وي در رابطه با سرمازدگي (هايپوترمي) موضعي نيز گفت: اين حالت اغلب در نوکبيني و گوش و در کساني که با تعريق زياد در معرض سرما قرار ميگيرند، ديدهميشود.
دکتر الچيان در رابطه با کمک به افرادي که دچار سرمازدگي شدهاند، گفت: بايد اين افراد را به آرامي گرم کرد و از در معرض حرارت مستقيم قرار دادنآنها خودداري نمود؛ چرا که موجب سوختگيهاي شديد در آنها ميشود. همچنينبايد سعي شود لباسهاي خيس و عوامل سرما زا را از آنها جدا کرده و لباسگرم به آنها پوشانيد.
وي در پايان از عوارض سرمازدگي به کاهش حس و فراموشي و سرگيجه و تغييرات نبض اشاره کرد.
همشهری آنلاین:هنگامی که میافتید ممکن است برایبلندشدن روی پاهایتان حتی بیشتر به خودتان صدمه بزنید.برای اینکه پس ازافتادن بدون خطر سرپا شوید، به این نکات توجه داشته باشید:
چند نفس عمیق بکشید و وحشتزده نشوید. اگر احساس درد شدید میکنید و فکرمیکنید آسیب دیدهاید، از کسی که نزدیک شماست بخواهید کمک خبر کند. در هرصورت تا زمانی که حالتان بهتر نشده است، سعی نکنید روی پا بایستید.
اگر احساس ميكنيد آسیب چندانی ندیدهاید، به یک پهلو بغلتید، و سرتان را در جهتی که غلتیدهاید، قرار دهید.
به سوی یک صندلی، کاناپه یا وسیله مشابه بخزید و به آرامی خود را بالا بکشید.
دستهایتان را باز کنید و روی مبل یا صندلی بگذارید. زانوی قویترتان راخم کنید و زانوی دیگر را روی زمین بگذارید، و به آرامی خود را بالا بکشید.
به آرامی خودتان را بپیچانید و روی صندلی یا کاناپه بنشینید. یکی از اعضای خانواده یا در صورت نیاز اورژانس را خبر کنید.
سلامت-فوريتهاي پزشکي هميشه روي نميدهند اما اگرخداي ناکرده روي دهند شما وقت کافي براي کسب اطلاعات در اين زمينه رانداريد. بنابراين مهارتهايي که از طريق آموزش به دست ميآوريد، روزي چنانبه کار شما خواهند آمد که تازه آن هنگام متوجه خواهيد شد که داشتن و يانداشتن برخي مهارتهاي پزشکي چقدر در کارايي انسانها تاثيرگذار است. يکياز اين مهارتها، مهارت برخورد با اورژانس خفگي است.
يکي از شايعترين مشکلاتي که ممکن است براي افرادبه وجود آيد خفگي است. خفگي در اثر انسداد مسير هوا در گلو يا ناي ايجادميشود به تعبيري جريان هوا به داخل ريهها مسدود ميشود. اين موضوع بهنوبه خود موجب قطع جريان خون غني از اکسيژن به مغز و ساير اعضا ميشود. درصورتي که به سرعت در جهت رفع اين مشکل اقدام نکنيم، ممکن است تبعاتمرگباري را در پي داشته باشد. خفگي اغلب به دليل گيرکردن يک تکه بزرگ ازغذاي خوب جويده نشده در حلق يا ناي ايجاد ميشود. غذاهاي جامد مانند گوشت،به طور معمول علت بروز اين مشکل هستند. اغلب افرادي که دچار خفگي ميشوندهنگام جويدن يک تکه بزرگ گوشت در حال حرفزدن بودهاند. دندانهاي مصنوعيهم ميتوانند خطر خفگي را افزايش دهند چون در اين حالت فرد غذا را کمتر دردهان احساس ميکند و در نتيجه درک اين موضوع که غذا خوب جويده شده يا نه،مشکلتر خواهد بود. به علاوه افرادي که دندان مصنوعي دارند نميتوانندمانند گذشتهها غذا را کاملا بجوند زيرا دندانهاي مصنوعي فشار کمتري برغذا اعمال ميکنند. از ديگر علل شايع خفگي ميتوان به تندتند غذاخوردن،خنديدن يا با عجله صحبت کردن هنگام غذاخوردن و غذاخوردن هنگام راه رفتناشاره کرد. يکي از نخستين واکنشهاي فردي که دچار خفگي ميشود وحشت زياداست. چهره فرد قرباني اغلب شبيه افراد هول زده ميشود و سپس با قطع تنفس،صورتش کبود يا خاکستري ميشود. همچنين ممکن است، خسخس داشته باشد و يابريده بريده نفس بکشد.
سرفههاي خفگي
چنانچه لقمه غذا راهش از مسير اشتباهي عبور کند يعني به جاي مري وارد نايشود، واکنش سرفه اغلب اوقات مشکل را به سرعت حل و فصل ميکند. در حقيقت،چنانچه فرد قادر است راحت سرفه کند و رنگ پوستش طبيعي است جاي نگراني نيستو او دچار خفگي نميشود اما اگر سرفه، بيشتر شبيه بريده بريده نفس کشيدناست احتمالا فرد دارد خفه ميشود و نيازمند کمک فوري است. اگر فرد قادر بهصحبتکردن هست يعني راه هوايي کاملا مسدود نشده و اکسيژن به ريهها واردميشود. براي اطمينان از اين امر از فرد بخواهيد تا چيزي بگويد.
بازکردن راه هوايي
حتما شما هم سريال زيباي پرستاران را تماشا کردهايد و بارها از طريقتکنسينهاي اورژانس نحوه بازکردن راه هوايي مسدود را مشاهده کردهايد. امدادرسانان سريال پرستاران اغلب اوقات روي فرد خفه شده مانوري را اجراميکنند که در پزشکي به آن مانور هايمليش ميگويند.
شايد بتوان ادعا کرد، مانور هايمليش بهترين روش شناخته شده براي بازکردنراه هوايي است. اين مانور بايد تنها روي فردي صورت پذيرد که دچار انسدادکامل يا تقريبا کامل راه هوايي شده است. اما از کجا بفهميم که فرد در چنينشرايطي است؟ فردي که در حال خفگي است قادر به صحبتکردن نيست، از حال رفتهيا با زور و تقلا صداهايي شبيه غرغرهکردن از خود درميآورد و صورت فردکبود، خاکستري يا آبي تيره ميشود. براي انجام مانور هايمليش بايد پشت فرددر حال خفه شدن بايستيد و دستهاي خود را دور کمر او قرار داده و کمي اورا به جلو خم کنيد. سپس يکي از دستهاي خود را مشت کرده و کمي بالاتر ازناف وي قرار دهيد، با دست ديگر مشت را بگيريد و با ايجاد فشاري محکم رويشکم، ضربه سريعي به سمت بالا وارد کنيد، به طوري که ميخواهيد فرد را ازسطح زمين بلند کنيد. اين کار موجب بالارفتن ديافراگم و در نتيجه اعمالفشار به ريهها و بيرون راندن هواي پرفشار از ريهها ميشود. اين عمل راآنقدر تکرار کنيد تا غذا يا هر شيء خارجي به انسداد راه هوايي پايان دهد. ساير شيوههاي بازکردن راه هوايي هم در شرايط خاص ممکن است مفيد واقع شونداما ابتدا اطمينان حاصل کنيد که فرد قادر به نفسکشيدن نيست.
بازکردن راه هوايي با انگشت
سادهترين راه براي بازکردن راه هوايي مسدود، بردن انگشت به پشت حلق وبيرونکشيدن عامل انسداد است. شيء اغلب آنقدر پايينتر از حلق است کهديده نميشود اما اگر ميتوانيد آن را ببينيد، انگشت خود را براي بازکردنراه هوايي به ته حلق فرد فرو کرده و شيء خارجي را بيرون بکشيد. اين روشتنها در مواردي موثر واقع ميشود که شيء خارجي در بالا يا پشت حلق گيرکرده باشد و تنها زماني بايد اقدام به چنين کاري کرد که شيء خارجي قابلمشاهده باشد. مواظب باشيد غذا يا شيء را بيشتر داخل راه هوايي فرو نکنيدکه اين امر در بچههاي کوچک به راحتي امکانپذير است.
بازکردن راه هوايي خودتان
اگر ناگهان دچار خفگي شديد و کسي هم براي کمک به شما دم دست نبود مانورهايمليش را به روش زير روي خودتان اجرا کنيد. ابتدا دست خود را مشت کرده وبالاي ناف قرار دهيد. سپس مشت را با دست ديگر گرفته و روي يک سطح صاف ومحکم خم شويد به طور مثال روي سکو يا صندلي، اکنون مشت خود را به سمت داخلو بالاي شکم فشار دهيد.
-
جام جم آنلاين: سوختگي نوعي جراحت پوست يا غشاهايمخاطي (مثل پوشش دهان، معده، ملتحمه و مجاري هوايي) است كه در اثر گرمايبيش از حد، سرماي بيش از حد، مواد شيميايي و جريان الكتريكي ايجادميشود.جراحت سوختگي ميتواند از اين فراتر رود و ساختمانهاي زير پوستمثل ماهيچهها، استخوانها، اعصاب و رگهاي خوني را نيز گرفتار كند. شرايطآسيب، علت سوختگي، محل و شكل سوختگي، وسعت، سن مصدوم، محل آن و وجودضايعات همراه از جمله معيارهايي هستند كه در تعيين شدت سوختگي بهكارميروند.
سوختگي سطحي: فقط سبب قرمزي، تورم و حساسيت پوست ميشود و به طورطبيعي بدون باقي گذاشتن اثري از خود، بهبود مييابد. اين سوختگي نيازچنداني به مراقبت پزشكي ندارد.
سوختگي متوسط: با ايجاد تاول مشخص ميشود و در صورت عدم رسيدگي دچار عفونت ميشود.
سوختگي عميق: محل سوختگي به رنگ خاكستري در ميآيد و با وجود وسعت سوختگي،دردي ندارد، زيرا اعصاب مربوط به درد نيز در محل سوختگي از بين ميروند. اين سوختگي نياز به بستري در بيمارستان و گاهي پيوند پوست دارد.
براي بهبود
صرفنظر از سوختگيهاي شديد كه نياز به مراقبتهاي دقيق پزشكي دارد برايهركس ممكن است سوختگيهاي خفيف رخ دهد. براي درمان اين قبيل سوختگيهااستفاده از كمپرس سرد روي محل سوختگي علائم درد و سوزش را تخفيف ميدهد. براي اين كار ميتوانيد گازاستريل را با آب يخ آغشته كرده و حدود 20-15دقيقه روي محل ضايعه بگذاريد. روزي 6-4 بار اين كار را انجام دهيد. آبتميز بهترين محلول براي شستشوي سوختگي است.
اگر پوست شما تاول زده است، قبل از لمس تاولها، دستها را با آب و صابونبشوييد چراكه اين تاولها به سادگي دچار عفونت ميشوند. براي پانسمانتاولهاي پاره شده يك باند استريل روي تاول بگذاريد، سپس آن را با پنبه وچسب بپوشانيد. بهتر است تاولها را نكنيد، چون عفونت ميكند.
به هيچوجه از محلولهاي يددار يا الكل در زير پانسمان استفاده نكنيدچراكه ترميم را به تاخير مياندازند. روزي يكبار پانسمان روي تاولها راتعويض كنيد. ميتوانيد قبل از تعويض با استفاده از كمي آب سرد جدا كردنباند را آسانتر كنيد.
مراقب باشيد كه بانداژ محكم و دوراني را انجام ندهيد چراكه در صورت تورمعضو مبتلا، جريان خون دچار مشكل ميشود. به همين خاطر در صورت بروز علايميمثل سوزنسوزن شدن، بيحسي، درد يا تورم و رنگپريدگي پوست بايد بانداژ راباز كرده و سريعا به پزشك مراجعه كنيد.
پمادهاي مختلفي از جمله سيلور سولفاديازين كه به صورت كرم يك درصد موجوداست، ممكن است براي درمان توسط پزشك تجويز شود. در استفاده از آن رويضايعات صورت محتاط باشيد.
10 فرمان براي كمك به سوختگان
تمام سوختگيها سطحي و آسان نيست. اگر با فردي كه لباسش آتش گرفته يا دچارسوختگي شده بود برخورد كرديد، اقدامات زير را انجام دهيد و مصدوم را بهسرعت به بيمارستان برسانيد.
1- فورا شعلههاي آتش لباس يا موي مصدوم را خاموش كنيد، براي اين منظورمصدوم را با يك پرده، پتو، كت يا گليم تنگ پوشانده و او را در كف زمين صافبخوابانيد.
2- اگر لباسهاي مصدوم در حال سوختن است، به او اجازه ندهيد تا بدود.
3- نبايد مصدوم را روي زمين بغلتانيد، اين كار باعث سوختن نواحي آسيب نديده ميشود.
4- مصدوم را از محوطهاي كه دود گرفته است، خارج كنيد.
5- سعي نكنيد كه قسمتهايي از لباس را كه به پوست چسبيدهاند، جدا كنيد.
6- اگر مصدوم بيهوش است با عقب دادن سر وي، هرگونه انسداد راه هوايي توسط زبان را رفع كنيد.
7- اگر نبضي وجود ندارد، ماساژهاي قلبي را شروع كنيد.
8- اگر خونريزي خارجي شديد وجود دارد، فورا آن را متوقف كنيد.
9- اگر مصدوم هشيار است براي جايگزيني مايعات از دست رفته به وي آب بدهيد.
10- با استفاده از باندهاي تميز محل سوختگي را بپوشانيد تا خطر ايجاد عفونت را كم كنيد.
:بخیههایی که برایبستن بریدگیهای عمیق در پوست مورد استفاده قرار میگیرند بايد به طورمناسب مورد مراقبت قرار گیرند.برای مراقبت از بخیهها به این نکات توجهداشته باشید:
بخیهها را تمیز و خشک نگهدارید. باید بتوانید ناحیه را سه روز پس از بخیهزدن بشویید.
اگر دکتر شما توصیه کرد، پس از 24 ساعت، زخم را به آرامی با آب پاک کنید، آن را کاملا خشک کنید، و دوباره آن را پانسمان کنید.
اگر مایع زرد روشنی از زخم بیرون بزند، ممکن است لازم باشد،زخم را پوشیده نگهدارید.
در صورت تایید دکتر از مقدار پماد آنتیبیوتیک روی زخم استفاده کنید تا خطر عفونت کاهش پیدا کنید.
برای کاهش درد و تورم، تا حداکثر دو روز پس از بخیهشدن، سعی کنید تا آنجا که ممکن است زخم را بالاتر از سطح قلب نگهدارید.
-
اگر مصدومي دچار جراحت سر شده است، دقت کنيد که ممکن است شکستگي جمجمه وجود داشته باشد.
مصدوم ممکن است اختلال هوشياري داشته باشد. شکستگي جمجمه يک آسيب جدي استچون خطر صدمه به بافت مغز، چه مستقيما به خاطر قطعات استخواني شکسته شدهاز جمجمه و چه در اثر خونريزي داخل جمجمه، وجود دارد. نشت مايع زلال (مايع مغزي- نخاعي) يا خونابه از گوش يا بيني، نشانه يک آسيب جدي است.
در هر مصدومي که دچار آسيب به سر و در نتيجه آن،اختلال هوشياري شده است، به شکستگي جمجمه مشکوک شويد. به خاطر داشته باشيدکه مصدومي که دچار شکستگي احتمالي جمجمه است، ميتواند آسيب گردني (نخاعي) هم داشته باشد.
روش کار
1) اگر مصدومهوشيار است، به او کمک کنيد تا دراز بکشد. در صورتي که آسيب گردني وجود دارد، از چرخاندن سر خودداري کنيد.
2) با وارد کردن فشار روي محل جراحت، خونريزي پوست سر را مهار کنيد. به دنبال آسيبهاي ديگر بگرديد و آنها را درمان کنيد.
3) اگر از يک گوش ترشح خارج ميشود، با يک پانسمان استريل يا لايه پوششيتميز، روي گوش را بپوشانيد و با ملايمت به کمک باند محکم کنيد.
4) تا رسيدن نيروهاي امداد پزشکي، علايم حياتي (سطح پاسخدهي، نبض و تنفس) را کنترل و ثبت کنيد.
طبق نتايج تحقيقات جديد؛ ژلها يا پمادهاي حاوي مسکن در درمان درد مزمن زانو بهتر از قرصها عمل ميکنند.
به گزارش سرويس بهداشت و درمان ايسنا منطقه علوم پزشکي تهران، مطالعه برروي 600 بيمار بالاي 50 سال نشان ميدهد؛ پمادهاي ضد التهاب به اندازهانواع خوراکي موثر هستند و عوارض جانبي کمتري نسبت به آنها دارند.
تخمين زده ميشود که درصد بسياري از افراد بالاي 50 سال از درد زانو رنجميبرند و در نيمي از آنان بيماري از نوع شديد محسوب ميشود.
شايعترين علت درد زانو استئوآرتريت است، بيماري که به علت فرسودگي غيرطبيعي غضروف ايجاد ميشود.
هر دو نوع داروي موضعي و خوراکي تاثير يکساني بر درد زانو دارند اما گروهيکه با انواع خوراکي درمان شدند بيشتر از گروه ديگر دچار عوارضي چون سوءهاضمه، فشارخون و تشديد آسم شده بودند.
گفتني است، اين تحقيقات در دانشگاه« Queen Mary University » لندن صورت گرفته است.
با توجه به افزايش سفرهاي تابستاني و حضور افراد درمناطق کويري و جنگلي، احتمال گزيدگيهاي متفاوت از جمله مار، عقرب وعنکبوت بيشتراست. دکتر کيوان ايلچيان، متخصص داخلي و عضو هيات علميدانشگاه علوم پزشکي ايران در گفتوگو با خبرنگار بهداشت و درمان ايسناواحد علوم پزشكي ايران با بيان اين مطلب افزود: دوسوم گزيدگيها در اندامفوقاني مثلا دست و صورت به وجود مي آيد و علت آسيب گزيدگيها مواد مختلفياست که طي گزش وارد بدن مي شود.
از جمله اين مواد ميتوان به آنزيمها و موادپروتئيني اشاره کرد که با رسوب اين مواد در ارگانهاي مختلف از جمله قلب،کليه و ريه منجر به مختل شدن اين ارگانها ميشود.
وي درباره اقدامات موثري كه بعد از گزش بايد صورت گيرد، گفت: مصدوم را دردرجه اول از محل گزش دور و در محلي آرام اسکان دهيد. بهتر است نوع جانوريرا که منجر به آسيب شده و شکل ظاهر آن از جمله شکل سر براي مثال مثلثي ياگرد بودن سر و يا حلقهاي بودن اندام آن به پزشک گزارش داده شود؛ چرا کهاين مساله در روند درمان موثر است.
دکتر ايلچيان افزود: بهتر است محل گزش را با يک آتل بيحرکت کرده و بالاي گزش را تا دو سانتيمتر بست تا گردش خون کند شود.
همچنيناز خوراندن آب يا ديگر مواد غذايي به مصدوم اجتناب کرد. همچنين محل گزش باآب و صابون شسته شده و با يک حوله خنک به کندتر شدن جريان خون منطقه گزشکمک کرد. در صورت رساندن بيمار تا 8 ساعت به مراکز درماني، نجات جان بيمارتا حد زيادي تضمين ميشود.
تحقيقات نشان ميدهد معمولا ميان خانوادههايفرانسوي كمتر خانوادهاي راجع به كمكهاي اوليه اطلاعاتي دارد، به همينمنظور متخصصان قصد دارند طي برنامههايي، يادگيري كمكهاي اوليه را عموميتدهند. به گزارش باشگاه خبرنگاران و به نقل از خبرگزاري فرانسه، آمارهانشان ميدهد كه تعداد بيشماري از اين افراد به دليل نداشتن آگاهي واطلاعات كافي در زمينه كمكهاي اوليه جان خود را از دست ميدهند.
بنابر اين گزارش، در اين برنامه كمكهاي ويژه در مورد افرادي كه دچار خونريزيو يا دچار تنگي نفس شده است در جايگاهي ويژه قرار دارد و اينكه چطورميتوان به افرادي كه دچار بيماريهاي قلبي هستند، تنفس دهان به دهانبدهند.
بر اساس اين گزارش، بنا به گفته محققان با ارايه اين مطالب جهت كمك رساني 20 درصد از افرادي كه دچار مشكلاتي شده بودند، نجات پيدا كردند و تنهاحدود 2 تا 3 درصد از اين افراد جان خود را از دست دادهاند.
يادآوري ميشود:مقامات فرانسه اميدوارند كه با انجام اين فعاليتها از ميزان زيادي از مرگ و مير هاي جادهاي بكاهند
-
گل مژه يکي از بيماريهاي تقريبا شايع چشمي است کهميتواند افراد را در سنين مختلف درگير کند. گل مژه به صورت يک توده حساس،دردناک و قرمز رنگ در لبه پلک ظاهر ميشود.
دکتر احمد شجاعي، متخصص چشم در گفتوگو با خبرنگار بهداشت و درمانخبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، گفت: غدد اشکي لبه پلکها در اثرعفونتها و عوامل مختلف متورم و بسته شده و گل مژه ايجاد ميکند.
اين متخصص چشم ادامه داد: گل مژه عمدتا در لبه بيروني پلکها ايجاد ميشودکه درمان اين نوع گل مژهها سريع و راحتتر است. اين در حالي است که برخيگل مژهها در لبه داخل پلک ايجاد شده که درمان اين نوع گل مژهها از نظرتخليه ترشحات چرکي طولاني و مشکلتر است.
دکتر شجاعي، رعايت مسايل بهداشتي را در پيشگيري و درمان گل مژه مهم دانست.
وي خاطرنشان کرد: تماس دست آلوده با چشم و التهاب لبه پلک از عوامل مهميهستند که باعث بروز گل مژه ميشوند. بيشتر گل مژه ها پس از چند روز بهتدريج بهبود مييابند.
مي در پايان توصيه کرد: استفاده از کمپرس آب گرم در تسکين درد ناشي از گلمژه موثر بوده و ميتواند به سرباز کردن گل مژه و تخليه ترشحات چرکي کمککند.
رييس اداره بيماريهاي قابل انتقال بين دام و انسانوزارت بهداشت، با اشاره به سردي هوا و حمله وحوش هار به روستاها و حاشيهشهرها و متعاقب آن افزايش احتمال گاز گرفتگي گفت: نخستين اقدام مناسب شستوشوي محل جراحت و گاز گرفتگي با آب و صابون به مدت20 دقيقه است. دكترمحمدرضا شيرزادي، در گفت وگو با خبرنگار «بهداشت و درمان» خبرگزاريدانشجويان ايران (ايسنا)، با اين توضيح كه شست وشو با آب و صابون، سببقليايي شدن محل جراحت و كاهش خطر انتقال هاري ميشود.
در ادامه از واكسيناسيون و تلقيح ايمونوگلبولين بهعنوان شيوههاي درماني و پيشگيرانه ياد و اظهار كرد: در گزيدگي توسطگربه، گاو، شتر و يا اسب نيز به اين شيوه برخورد ميشود.
رييساداره بيماريهاي قابل انتقال بين دام و انسان وزارت بهداشت، با بيان اينكه احتمال بروز هاري در گزيدگي هر پستانداري وجود دارد، يادآور شد: درصورت گزش توسط هر حيواني مراجعه به مراكز بهداشتي درماني و پيگيري درمانبراي دريافت دوره كامل واكسيناسيون (يك تا پنج نوبت) الزامي است.
وي،با بيان اين كه اكثر گاز گرفتگيها در مناطق روستايي به وقوع ميپيوندد،گفت: علت افزايش شيوع گاز گرفتگي در اين مناطق، نگهداري سگهاي نگهبان وگله، بعضا ولگرد هستند.
دكترشيرزادي، در ادامه افزود: چنانچه گرگ هاري گلهاي از گاو و گوسفند رامورد حمله قرار دهد آلودگي به دام منتقل و سبب انتقال آن به انسان ميشود.
رييس اداره بيماريهاي قابل انتقالبين دام و انسان وزارت بهداشت، يادآور شد: هر چند در فصول سرد سال احتمالبروز هاري افزايش مييابد اما دليلي براي ناديده گرفتن بروز اين واقعه درساير فصول سال وجود ندارد.
دكترشيرزادي، با بيان اين كه در صورت تظاهر علايم، هاري صد درصد كشنده است،افزود: اين در حاليست كه در صورت انجام اقدامات مناسب، هاري صد درصد قابلدرمان و پيشگيري است.
وي، با اشارهبه اين كه ساليانه 120 هزار گازگرفتگي غالبا توسط سگهاي صاحبدار در كشورگزارش ميشود، گفت: چنانچه خراشيدگي ناشي از گاز گرفتگي سطحي باشد تلقيحواكسن و در غير اين صورت تزريق واكسن و ايمونوگلبولين توصيه ميشود.
رييساداره بيماريهاي قابل انتقال بين دام و انسان وزارت بهداشت، ادامه داد: مرگ سگ ولگرد درظرف 10 روز پس از گاز گرفتگي حاكي از وجود هاري در حيواناست. اين در حاليست كه اين مدت براي حيواناتي نظير گاو، الاغ و اسب 30 روزاست.
دكتر شيرزادي، افزود: چنانچه فرد توسط حيواني غيرهار گزيده شده باشد، تزريق واكسن در سه نوبت صفر – سه و هفت روز توصيه ميشود.
وي،ادامه داد: اما تزريق پنج نوبت واكسن در روزهاي صفر – سه – هفت – چهارده وسي براي افرادي كه حيوان پس از گزش فرار كرده و يا هار و وحشي بودن آنمحرز شده توصيه ميشود.
-
رگبهرگشدگیها اغلب ناشی از پیچخوردگی،تحتفشار قرار گرفتن یا کشیدهشدن رباطهایی است که استخوانها را به هممتصل میکنند.
مناطقی از بدن که بیش از همه در معرض رگبهرگشدگی قرار دارند شامل قوزک پا،زانو و مچ دست است.
در مراقبت از رگبه رگشدگی این نکات را رعایت کنید:
به ناحیه رگبهرگشده استراحت بدهید.
روی ناحیه آسیبدیده کیسه یخ بگذارید.
ناحیه مبتلا را بانداژ کنید.
ناحیه آسیبدیده را بالا نگهدارید.
در صورت امکان تا زمانی که آسیبدیدگی بهبود پیدا کنید، ناحیه را با آتل ثابت نگهدارید.
:همانطور که سوختگیهای شدید نیاز به مراقبت دکتر دارند، سوختگیهای خفیف را هم باید باید به طور مناسب درمان کرد
برای کمک به بهبود سوختگیهای خفیف ميتوانيد به این توصیهها عمل کنید تااز وخيمتر شدن سوختگي جلوگيري كنيد:بلافاصله پس از آسیبدیدن، ناحیهسوختهشده را در آب سرد غوطهور کنید.
از ریختن موادی مانند روغن، کره یا آب یخ روی محل سوختگی خودداری کنید. این مواد ممکن است باعث آسیب زدن بیشتر به پوست شوند.
میتوانیددر محل سوختگی ازژل تسکینبخش "آلوئه ورا" یا یک آنتیبیوتیک موضعی استفاده کنید.
پوست سوخته را با یک گاز خشک پانسمان کنید.
در صورت لزوم برای تخفیف درد از مسکنهایی ماننداستامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید
:هنگامی که سر استخوان بازو از حفره واقع دراستخوان کتف در می رود، مفصل شانه در رفته است در موارد شدید رباطها،تاندونها و اعصاب نزدیک محل صدمه نیز ممکن است تحت تاثیر قرارگیرند.علائم این عارضه شامل بیحسی در شانه، بازو یا دست؛ درد هنگام حرکتشانه؛ و از دست رفتن حرکت طبیعی.در طول 30 دقیقه پس از جراحت، شانه ممکناست بسیار متورم و دردناک شود.
شانه دررفته با برگرداندن سر استخوان ران به درون حفره کتف جا انداخته میشود.
کیسههای یخ، کمپرس سرد و داروهای مسکن میتوانند به کاهش تورم و درد کمک کند.
بازوی آسیب دیده را باید برای یک تا دو هفته به شانه حمایل کرد.
-به گفته دبير انجمن جراحان عمومي ايران پايينآوردن زمان انتقال مصدومان از محل حادثه به مراكز درماني مهمترين عامل دركاهش آمار تلفات و مرگ و مير مصدومان و مجروحان ناشي از حوادث است.
دكتر "پرويز دريائي" روز سهشنبه در حاشيه برپايي دومين كنگره انجمن علميجراحان عمومي ايران گفت متاسفانه در كشور ما مدت زمان انتقال مصدومان ازمحل حادثه به بيمارستانها و مراكز درماني طولاني است كه اين امر باعث بالارفتن آمار تلفات ميشود.
دكتر دريائي اضافه كرد يكي از دلايل خودداري جراحاناز پذيرفتن مسئوليت برخي از مصدومان، عدم انجام اقدامات اوليه براي آنهادر جهت زنده ماندن در محل حادثه است.
ويگفت اگر بتوان اين بيماران را به سرعت به مراكز درماني انتقال داد ميتوانمرگ و مير ناشي از اين حوادث را به دو تا سه درصد كاهش داد مگر در موارديكه ضربات شكمي به چند نقطه از شكم اصابت كرده باشد.
دكتردريائي در خصوص برگزاري دومين كنگره انجمن علمي جراحان عمومي ايران گفتاين كنگره با هدف بررسي مشكلات و مسايل تروماهاي شكم و لگن و همچنين بحثاورژانسها و اولويتها در رسيدگي به بيماران ترومايي برگزار شده است.
اينكنگره طي سه روز و در شش پانل تخصصي به همراه كارگاههاي عملي شامللاپاراسكوپي و تصويربرداري در جراحي و ابزارهاي نوين در جراحي از اول تاسوم آبان ماه برپا است.
دكتردريائي گفت اين كنگره با هدف آشنايي و آمادگي جراحان جوان براي مقابله باحوادث غير مترقبه و مروري بر تمريناتي كه در مواجهه با حوادث غيرمترقبه وبخصوص ضربات شكمي و لگن بايد انجام داد برگزار شده است.
اينكنگره توسط انجمن جراحان عمومي ايران و با همكاري دانشگاه علوم پزشكيتهران، ايران و شهيد بهشتي به منظور اولويتها در رسيدگي به بيمارانترومايي از اول تا سوم آبان ماه در بيمارستان ميلاد برپا است.
-
وخیمترین سوختگیها باعث جاگذاری و ایجاد جوشگاه خواهند شد.
گرچه مقداری جاگذاری همیشه پس از سوختگیها قابل مشاهده است، راههاییوجود دارد که به شما کمک میکند تا این جاگذاری را در کودکتان به حداقلبرسانید.
برای کاهش جاگذاری سوختگی این نکات را رعایت کنید:
به دور محل سوختگیپانسمان فشاری قرار دهید.
برای جلوگیری از کنتراکتور یا جمع شدگی - یک عارضه وخیم سوختگی که باعث محدویت حرکتی میشود- از آتل استفاده کنید.
تمرینات توصیهشده بوسیله فیزیوتراپیست را که حرکت عضو را در محدوده حرکتی وسیعی تقویت میکند، انجام دهید.
کودکتان را تشویقکنید تا فعال بماند و این کارها را به طور مستقل انجام دهد.
فعالیتهای روزانه باعث خواهد شد ناحیه دارای اسکار (جوشگاه) را تحت کشش قرار خواهد داد و از عوارض جلوگیری خواهد کرد.
:بسيار مهم است يك جعبه كمكهاي اوليه در هنگام بروز بريدگيهاي كوچك، خراشها، سوختگيها و ساير جراحات داشته باشيد.
اين بسته كمكهاي اوليه بايد شامل فهرستي از اجزاي ضروري باشد از جمله:
دو جفت دستكش لاتكس استريل (يا دستكشهاي ساخته شده از ساير مواد در صورتي كه به لاتكس آلرژي وجود داشته باشد)
صابون ضدباكتري و پمادهاي آنتيبيوتيك.
پماد sسوختگي.
محلول شستشوي چشم.
مقداري از داروهاي معمول روزانه.
دماسنج.
وسائلپزشكي اندازهگيري فشار خون و قند خون.
گرم کردن و کشیدن عضلاتی که بر اثر تمرین کردن دچار در رفتگی و کشش شده اند روش مناسبی نیست.
به نقل از مجله Science پژوهشگران هنگامی که گرفتگی و کشش عضلات به وجودمی آید، نکات زیر را توصیه می کنند: هنگامی که احساس می کنید دوباره برایورزش کردن آماده هستید، با حرکات آرام شروع کنید تا دوباره به حالت اولباز گردید.
ورزش کردن را با تمرینات سبک مانند شنا کردن و یا پیاده روی شروع کنید.
قبل از ورزش و بازی کردن حرکات کششی را انجام دهید.
زیر نظر پزشک از باندهایی که عضلات و مفاصل را در بر می گیرند، استفاده کنید.
تا زمانی که در عضلات احساس درد می کنید به ورزش کردن ادامه ندهید.
مركز بهداشت استان خراسان رضوي اعلام كرد: هاري بيماري است كه پيشگيري دارد ولي درمان ندارد.
به گزارش سرويس بهداشت و درمان خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) منطقهخراسان، مركز بهداشت استان خراسان رضوي اعلام كرد: هاري يک بيماري ويروسيحاد قابل انتقال بين انسان و جانوران خونگرم است که آن را ميتوان صد درصدکشنده به شمار آورد.
مخزن اين بيماري کليه حيوانات خونگرم پستاندار چه اهلي و چه وحشي ميباشدو حتي حيوانات خانگي مانند سگ، گربه، گوسفند، گاو، الاغ، اسب و شتر همميتوانند باعث اين بيماري شوند. به عبارت ديگر، هر گونه حيوان گزيدگي رابايد مشکوک به هاري تلقي نمود، مگر خلاف آن ثابت شود.
بر اساس اين گزارش عمدهترين راههاي سرايت بيماري به وسيله گاز گرفتن ياپنجه کشيدن حيوانات هار و از طريق مخاط و پوست ميباشد ضمن اينكه سگها وگربههاي به ظاهر سالم که در اواخر دوره کمون بيماري هستند، ميتوانند ازطريق ليسيدن لب، چشم و بيني افرادي که با آنها بازي ميكنند، بيماري راانتقال دهند.
نكته مهم در خصوص هاري اين است كه شستشوي فوري زخم با آب فراوان و صابون بيشتر از 50 درصد در پيشگيري از بيماري هاري موثر است.
در اطلاعيه مركز بهداشت استان خراسان رضوي آمده است: علائم بيماري هاري بهسه دوره نهفتگي، مقدماتي بيماري و برانگيختگي يا ظهور علائم واقعي بيماريتقسيم ميشود كه مهمترين نشانههاي دوره مقدماتي بيماري، خستگي،بياشتهايي، افسردگي، بيقراري، سوزش و خارش در محل زخم، تف اندازي،بيخوابي و تحريک پذيري ميباشد.
مهمترين علائم دوره برانگيختگي يا ظهور علائم واقعي بيماري، تحريکپذيريشديد بيماري نسبت به کليه محرکها ميباشد. ترس از آب، جريان هوا، نور وساير محرکها، بيمار را به شدت متشنج کرده به طوري که دچار انقباضات شديدعضلاني شده و خود را به در و ديوار ميکوبد، کف اطراف دهان را ميپوشاندو بالاخره بيمار با افزايش انقباضات عضلاني، نخوردن غذا و نياشاميدن آب وبالاخره در اثر انقباض عضله قلب و فلج دستگاه تنفس فوت ميكند.
مراجعه فوري به مرکز درمان پييشگيري هاري به محض وقوع هر گونه گزش توسطحيوانات، شستشوي فوري محل زخم با آب فراوان و صابون حداقل به مدت 5 تا 10دقيقه، خارج کردن کف صابون از لابلاي زخم به وسيله شيلنگ آب يا پيستوله آبپاش، ضد عفوني زخم با الکل 70 درصد يا محلول بتادين يک درصد، تزريق واکسنهاري و در صورت نياز تزريق سرم بيماري، اقدامات پيشگيري جهت بيماري کزاز،از بين بردن حيوانات ولگرد و واکسيناسيون، قلاده گذاري و استفاده ازپوزهبند براي سگهاي صاحبدار از جمله راههاي پيشگيري از بيماري هاريميباشد.
-
ا: هنگامی که قسمتی از مفصل دایره ای شکل کتف جا به جا می شود دررفتگی کتف رخ می دهد.
به گزارش روز جمعه خبرنگار گروه علمی ایسکانیوز به نقل از پایگاه اینترنتیدانشگاه Michigan ، هنگامیکه دررفتگی کتف شدید باشد، رباط، زردپی و عصبهای نزدیک آسیب دیدگی نیز تحت تاثیر قرار می گیرند.
از علایم دررفتگی کتف می توان به بی حس شدن کتف، بازو و دستان، احساسدرد در هنگام حرکت دادن شانه و عدم حرکت های عادی دست اشاره کرد.
همچنین 30 دقیقه پس از آسیب دیدن، کتف ورم می کند و احساس درد ایجاد میشود. به عقیده پزشکان، کیسه های یخ و داروهای تسکین دهنده درد می توانددرد و ورم کتف را کاهش دهد و معمولاً بازوی آسیب دیده به مدت 2 الی 3 هفتهدر آتل باشد و از حرکت دادن آن خودداری کرد
هر زمانی یک حیوان خونگرم – از جمله سگ یا گربه – شخصی را گار بگیرد، این خطر وجود دارد که این حیوان به ویروس هاری مبتلاباشد، و آن شخص را نیز آلوده کند.
اگر آن حیوان را نمیشناسید، یا اگر حیوان وحشی یا ولگرد است، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
اگرمطمئن هستید که حیوان به هاری مبتلا نیست، اولین کاری که باید بکنید، این است که محل زخم را کاملا بشویید.
ناحیه زخمی را با صابون آنتیباکتریال(ضدعفونیکن��ده) و آب گرم محکمبشویید. پس از تمیزکردن زخم، یک محلول ضدعفونیکننده مانند بتادین بر رویآن بزنید. بعد پماد آنتیبیوتیک روی زخم بمالید و آن را پانسمان کنید.
ا:مراقبت از چشم در مقابل آسيبهاي شغلي مبحثي استكه متأسفانه كمتر به آن توجه شده است.دكتر مهدي حسيني تهراني مؤسس بخشقرنيه دانشگاه علوم پزشكي تهران گفت: حوادث ناشي از كار در رشته چشم پزشكيبسيار زياد است و متأسفانه بيشتر طبقه كارگر و جوان را شامل ميشود. افرادي كه در صنايع فعاليت ميكنند، جوشكارها و افرادي كه كارهاي ساختمانيانجام ميدهند
پيوسته در معرض آسيبهاي چشمي قرار دارند و گاهي اينآسيبها تغييراتي را در چشم ايجاد ميكند كه فرد آسيب ديده تا حد زياديديد خود را از دست ميدهد و يا اين كه به طور كلي نابينا ميشود.
وي گفت: افرادي كه با مواد قليايي همچون آهك كار ميكنند اين مواد در چشمباعث تغييرات نسجي ميشود. كارگراني كه در تعميرگاهها با مواد اسيدي تماسدارند نيز بايد بدانند كه اين مواد باعث آسيبديدگي سطح قرنيه ميشود. البته بعضي مواد مانند مواد قليايي اثراتش درازمدت است و بعد از گذشت چندماه و بر اثر آزاد شدن تدريجي مواد قليايي در چشم باعث آسيبهاي بعديميشود.
وي افزود: شايعترين آسيبديدگي ناشي از كار بروز جسم خارجي در چشم است كهمتأسفانه دستكاري آنها باعث ميشود تا آسيبهاي جديتري به چشم وارد شود. از جمله اين كه ممكن است لك بيشتري در قرنيه ايجاد كند و باعث كاهش ديدشود و يا اين كه به علت آلوده بودن دستها باعث ايجاد عفونت شود.
دكتر تهراني گفت: بهترين كار براي اين افراد پيشگيري از بروز حادثه است. مانند استفاده از عينكهاي محافظ چشم، مناسب شدن شرايط كارگاهها به نحويكه تماس افراد با مناطق خطر و مواد شيميايي كمتر باشد. در صورت تماس بامواد شيميايي نيز نخستين اقدام شستوشوي چشم با آب تميز است.
عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران گفت: در آسيبهاي چشمي، گاهياوقات تنها درمانهاي طبي ميتواند مناسب باشد اما اگر اين آسيبها از شدتزيادي برخوردار باشد استفاده از روشهاي ديگري همچون پيوند قرنيه، لنزهايتماسي، پرده جفت و يا سلولهاي بنيادين نيز مورد نياز است تا بيناييبيماران احياء شود.
دكتر تهراني گفت: دسته ديگري كه ممكن است دچار آسيبهاي چشمي ناشي از كارشوند افرادي هستند كه با اشعه مادون قرمز كار ميكنند مانند شيشهگراني كهدر پاي كورههاي حرارتي قرار ميگيرند اين افراد بيشتر از ديگران در معرضابتلا به آب مرواريد قرار دارند از طرف ديگر اشعه ماوراء بنفش نيزميتواند به چشم صدمه وارد كند اسكيبازان، كشاورزان و كوهنوردان كه بهطور دائم در فضاي باز قرار دارند و يا جوشكاران كه در معرض اين اشعه قرارميگيرند خصوصاً كودكان كه به دليل تماس با اشعه ماوراء بنفش به بيماريناخنك مبتلا ميشوند. از جمله افرادي هستند كه بيشترين صدمات را از ايناشعه ميبينند. به اين افراد نيز توصيه ميشود جهت جلوگيري از بروز صدماتاز كلاههاي مخصوص استفاده نمايند.