اهواز، شهر پل ها 1- پل سفید (معلق)
اهواز، شهر پل ها 1- پل سفید (معلق)
کمتر از پنجاه سال پس از احداث و افتتاح پل بروکلین (اولین پل فلزی جهان)، پایه های احداث چهارمین پل معلق دنیا در شهر اهواز گذاشته شد که امروز نماد و مظهر زیبایی شهر به شمار می رود. گفته می‌شود این پل نخستین بار توسط یک مهندس آلمانی طراحی شد که کار او به دلیل کارشکنی‌های انگلیسی‌ها بی نتیجه ماند. از نظر تاریخی قرارداد ساخت پل به دوره پهلوی اول باز می‌گردد.
در تاریخ 10 خرداد 1312، از طرف ریاست اداره بهره برداری راه آهن ناحیه جنوب اهواز (اریك كسوندسن) و معاونت فنی و مهندسی سیف الله خان مشاور پروژه ساختمان، گزارش یازده صفحه‌ای احداث یك پل جدید بر روی رود كارون جهت عبور و مرور اهالی شهر اهواز را به وزارت كل طرق و شوارع دادند. سه محل برای احداث پل پیشنهاد گردید. تا این زمان تنها پل معلق بر روی رودخانه كارون، پل فلزی راه آهن (پل سیاه) بود كه برای اتصال راه‌آهن سراسری به بندر امام خمینی در سال 1308 احداث شده بود.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
در تاریخ 17 خرداد 1313، قراردادی در 12 ماده بین میرزا علی‌خان منصور، وزیر طرق و شوارع ایران و اسكار لیندال نماینده شركت سوئدی سونسكاانتر پرناداكتی پولاكت منعقد و بر طبق آن، مسئولیت ساخت پل كارون اهواز و امتحان زمین و تهیه نقشه‌های اصلی به شركت مذكور كه به اختصار (سنتاب) نامیده می‌شد واگذار گردید.
كل هزینه عملیات مربوط به پل كارون كه بایستی به موجب قرارداد پرداخت می‌شد، مجموعا پنج میلیون و هفتصد و هشت هزار ریال (000/708/5 ریال) برآورد گردید كه پرداخت آن طی 12 فقره چك به عهده بانك ملی ایران گذاشته شد. فولاد مورد نیاز و سایر مصالح و لوازم ساختمان پل از طرف شركت سنتاب، پس از تایید رسمی سفارت ایران در استكلهم به كشور سوئد داده شد.
بر اساس ماده 3 این قرارداد، مدت زمان انجام كار بعد از تصویب نقشه‌های تفصیلی و امضاء قرارداد بیست ماه تعیین گردید و شركت سنتاب موظف شد تا طی شش ماه یك نفر نماینده با اختیارات تام برای مذاكرات و تصمیمات مربوط به امور ساختمان در محل كار تعیین نماید. در همین بند از قرارداد، اداره راه آهن جنوب نیز به عنوان ناظر و نماینده وزارت طرق و شوارع در اجرای عملیات ساختمانی طبق نقشه‌های مصوب، معرفی گردید. یك ماه بعد، از تاریخ 20 مرداد 1313، گونتربرگ از طرف شركت سنتاب به سمت ریاست ساختمان پل اهواز منصوب و بعنوان نماینده شركت مذكور به اهواز اعزام شد. مهندس سیف‌الله‌خان هم در سمت مشاور از طرف وزارت طرق و شوارع به نمایندگی انتخاب شد.
در اوایل مهرماه 1313، موقعیت خط وسط پل بر روی رود كارون تعیین و در دوم شهریور همان ماه به منظور افزایش استحكام زمین برای شالوده ریزی پایه‌های پل از شركت نفت درخواست وسایل حفاری شد كه در اواخر همین ماه، یعنی در 28 مهرماه 1314، اولین پی‌كنی آن آماده گردید. تا 20 بهمن‌ماه همان سال، پنج پایه از هفت پایه اصلی پل بر اساس طرح (ك. لوبرك استاد آكادمی استكهلم) پی‌كنی و بتون‌ریزی شد. در ماه های اردیبهشت و تیر ماه سال 1314 دو پایه باقیمانده آن نیز تكمیل شد. قطعات فلزی پل كه در كارخانه مولارك استاد سوئد ساخته شد، به هم متصل شد و سپس به وسیله جرثقیل كشتی فلورستان متعلق به كمپانی استریل در روز 18 مرداد 1314، اولین قطعه آهن پل فلزی اهواز بالا كشیده شد.
کمی بعد در 12 مرداد 1315، بتن‌ریزی سرتاسری پل به پایان رسید و سه روز بعد آسفالت ریزی سطح اتومبیل روی پل آغاز شد و 24 مرداد، ضمن شروع سیم كشی برق جهت روشنایی پل، از سوی شركت سنتاب اعلام شد كه پل اهواز، 14 روز دیگر برای تحویل حاضر می‌شود. آزمایش پل چهار ساعت و نیم به درازا کشید و سرانجام در ساعت ده و سی دقیقه ۳۰ شهریور سال ۱۳۱۵، با بیش از هفت ماه تاخیر و با ضمانت بیست و چهار ماهه و عمر مفید پنجاه ساله به ناحیه راه آهن جنوب تحویل داده شد. سپس در تاریخ ۱۵ آبان ماه ۱۳۱۵ افتتاح و ضمن تاکید بر رعایت موارد زیر مسیر ارتباطی اهواز قدیم و اهواز جدید را فراهم نمود:
۱- در موقع عبور و مرور بیش از یک ماشین روی پل در حرکت نباشد.
۲- چند درشکه پشت سر هم روی پل در حرکت نباشد.
۳- حداکثر سرعت حرکت اتومبیل بر روی پل ۵ کیلومتر در ساعت باشد
پل تمام فلزی سفید اکنون دارای 501/20 متر طول و 9/8 متر عرض، با دو پیاده رو، دارای دو دهانه بزرگ به طول های ۱۳۶ و ۱۳۰ متر و سه دهانه میانی ۴۹ متری و دو دهانه کناری به طول های ۱۲ و ۲۰ متر است و تمامی قطعات آن توسط پیچ و مهره به هم متصل شده اند. این پل بر روی پایه بتنی قرار دارد که درگذشته جهت عبور و مرور درشکه و وسایل نقلیه سبک، انسان، احشام و … مورد استفاده قرار می گرفت و در حال حاضر جهت عبور عابران و وسایل نقلیه به صورت یک طرفه مورد استفاده قرار می گیرد. پل سفید درسال ۱۳۷۸ به شماره ۲۴۹۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
اهواز، شهر پل ها 2- پل سیاه
در سال ۱۳۰۸ خورشیدی و همزمان با احداث راه‌آهن سراسری ایران، اولین پل شهر
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
که بعدها بدلیل رنگ سیاه بدنه و پایه‌های آن به پل سیاه شهرت یافت، به طول ۱۰۵۰ متر و عرض ۶ متر، تقریباً درست در محل احداث پل تاریخی اهواز (که دارای قدمت ساسانی بوده و به پل شادووان معروف بود)، بر روی رودخانه کارون ساخته شد. تا خط آهن
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
، در جنوب
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
و در ساحل خلیج فارس، را به راه‌آهن سراسری خرمشهر ـ تهرانـ شمال وصل نماید قدمت این پل به پهلوی اول بر می‌گردد.
پل سیاه از نوع فلزی با فونداسیون‌های بتنی بر روی بستر سنگی کف رودخانه کارون بنا شده‌است و با طول ۱۰۵۰ متر و عرض حدودی ۶ متر دارای ۵۲ پایه‌است.
در سطح پل دو خط رفت و برگشت برای عبور قطار وجود دارد و در طرفین آن پیاده‌روهایی به عرض حدوداً یک متری قرار گرفته‌است. این پل متعلق به اداره کل راه آهن جنوب است و در زمان
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
به عنوان مسیر حمل آذوقه، نیرو ومهمات ارتش روس مورد استفاده قرار می‌گرفت و به دلیل تاثیر زیادی که در پیروزی متفقین داشت به آن «لقب پل پیروزی» داده شد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این اثر در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۷۸ با
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
۲۵۹۹ به‌عنوان یکی از
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
به ثبت رسیده است.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
در تاریخ ۱۱ مرداد ۸۸ در محله عامری و زیر پل سیاه اهواز در کنار حرم علی ابن مهزیار اهواز بمب‌گذاری صورت گرفت و به یکی از پایه‌های این پل که محل عبور قطار است، آسیب جدی وارد شد.
همچنین مدیرعامل سازمان زیباسازی اهواز از نورپردازی پل سیاه، قدیمی‌ترین پل رودخانه کارون در آینده نزدیک خبر داده و گفته‌است این نور پردازی با هدف زیباسازی و ایجاد فضاهای مطلوب، به زودی اجرا می‌شود.
