نقد سریال سه در چهار/ يک گام به پيش
به قلم مهدي شکيبايي
ساخت سريال هاي طنز به مناسبت هاي مختلف در سيما به امري عادي تبديل گشته و سبب شده تا بسياري به توليد چنين سريال هايي روي آورند. مجيد صالحي يکي از آنهاست که کار را با نقش آفريني در همين کارهاي روتين طنزآغاز کرده بود. بعد از تجربه بازيگري در سينما به ساختن مجموعه هاي طنزروي آورد. مجموعه طنز سه در چهارکه جديدترين ساخته صالحي درمقام کارگردان، هم اکنون درحال پخش ازشبکه سوم سيماست که تفاوت هاي عمده اي با کارهاي پيشين وي دارد. از جمله حضور رضا عطاران درمقام مشاورکارگردان پروژه که گويا اين حضور تاثير زيادي بر شيوه کار ونگاه صالحي به مقوله طنزداشته است.
نويسنده: عليرضا مسعودي. کارگردان: مجيد صالحي. مشاورکارگردان: رضا عطاران. تهيه کننده: حسن روستايي. مجري طرح: بهرام بهراميان. تدوين: مريم نفريه، رضا مطهري. مديرتصويربرداري: مرتضي نجفي. طراح گريم: مهرداد ميرکياني. طراح صحنه و لباس: حسين عالي نژاد. موسيقي: اميد کرامتي. بازيگران: محمد کاسبي[رحمان]، مهران رجبي[سيروس]، علي صادقي[بيژن]، شهره لرستاني[حنا]، مريم سلطاني[طلا]، اشکان اشتياق[کيوان]، مجيد صالحي، مصطفي راد، مختارسائقي،. شمسي فضل الهي. محصول: شبکه سوم سيما
سه در چهار روايتگر زندگي دو خواهر و خانواده آنهاست که براي فراهم کردن زندگي بهتر تصميم مي گيرند که يک شرکت خدماتي تاسيس کنند. آنها به کمک يکديگرشرکت را در آپارتمان اجاره اي در برجي در بالاي شهر تهران به راه مي اندازند اما...
ژانر طنز و کمدي هميشه يکي از سخت ترين ژانرهاست و پرداختن به آن توانمندي هاي زيادي را از جانب سازندگان آن مي طلبد. چهارچوب داستان "سه درچهار" حول محور دو خانواده به سرپرستي آقا رحمان و آقا سيروس مي چرخد. اين دوخانواده که نسبت فاميلي با يکديگردارند تصميم مي گيرند تا تحولي درزندگي شان بوجود آورند. اين تصميم در ساختمان داستان تبديل به عنصري مي شود که خود زمينه ساز رويدادها و اتفاقات بيشمار و متنوعي است. در واقع با اين تصميم دو خانواده به بالاي شهر نقل مکان مي کنند و در يک خانه اجاره اي هم زندگي مي کنند و شرکتي را به طورغير قانوني به راه مي اندازند.
عنصري که نويسنده به خوبي ازآن درطراحي جهان داستاني خود سود مي جويد عامل وارونه سازي است. اين عامل هميشه يکي از اجزاء اصلي سازنده کمدي ست. خانه اي که دو خانواده همزمان درآن سکني گزيده اند و مدير برجي که بسيارکنجکاو است و به شدت رفت و آمد ساکنين برج را زير نظردارد. اين پازل ها به درستي از جانب نويسنده در کنارهم چيده شده اند. در واقع نويسنده علاوه بر به کارگيري اين عناصر در ساختار اثرش، از نحوه نگارش ديالوگ ها و طراحي موقعيت هايش استفاده فراواني جسته است. ديالوگ ها علاوه بر اين که سطحي از روزمره گي شخصيت ها در اجتماع را انتقال مي دهد، با به کارگيري عنصرتکرار باعث ايجاد طنز کلامي در گفتار شخصيت ها مي شود. نکته ديگر اينکه، مخاطب بيش از آنکه به طنزهاي کلامي و بداهه سازي هاي بازيگران بخندد به موقعيت هايي که شخصيت ها در آن گرفتارمي آيند، مي خندد. نمونه بارز آن سکانسي است که بيژن به همراه خواهرش مريم براي نظافت و کار به خانه پيرزني در بالاي شهرتهران مي روند. پيرزن که سال هاست تنهاست نيازبه کسي دارد که براي او حرف بزند. در مقابل مريم و بيژن وظيفه شان نظافت منزل است. اين تضاد در انگيزه شخصيت ها گروتسگ بي نظيري را براي مخاطب خلق مي کند. طوري که مخاطب همزمان با تنهايي پيرزن همدردي مي کند و هم به وضعيت مريم و بيژن که گرفتارشده اند، مي خندد.
در بخش کارگرداني، صالحي با انتخاب درست زواياي دوربين و دکوپاژي روان کمک شاياني به موقعيت ها وشخصيت ها مي کند. او در واقع با دکوپاژش فضايي رئاليستي و باورپذير براي مخاطب خلق مي کند. هدايت صحيح بازيگران – انتخاب درست بازيگران – ريتم مناسب داستان و... ازنکات برجسته کارگرداني اوست. اما تنها نکته اي که باقي مي ماند استفاده ازعناصري است که صالحي از کارهاي عطاران به عاريت گرفته است که تا حد زيادي با فضاها وموقعيت ها هماهنگ شده است. اتفاقي که اگرنمي افتاد ضربه بزرگي به مجموعه وارد مي شد.
بازيگران هم بازي قابل قبول وخوبي ازخود ارائه مي دهند. اما دراين ميان، مهران رجبي با نوع گويش خاص خود در ادا کردن ديالوگ ها وعلي صادقي با بداهه هايش جذابيت مضاعفي برخلق کردن لحظات طنزمي افزايد. به نظرمي رسد که سه در چهار گام رو به جلو و نقطه عطفي در کارنامه صالحي به حساب مي آيد.
