علت دماي زياد تاج خورشيدي
در طی چند سال آینده تعداد شرارهها و فورانهای خورشیدی كه فورانهای تاج خورشیدی (CME)، خوانده میشوند افزایش یافته و در ۲۰۱۱ یا ۲۰۱۲ به حداكثر میرسد. این فورانها میتوانند به زمین برسند و در ارتباطات، فعالیت ماهوارهها و حتی شبكههای انتقال نیرو اختلال ایجاد كنند. دانشمندان سعی دارند با شناخت ساز و كارهای كنترل كننده فورانها، آنها را پیشبینی كنند. ستارهشناسان از زمانی كه گالیله، «فابریسیوس»(Fabricius) و «شینر» (Scheiner) در سال ۱۶۱۱ لكههای خورشیدی را كشف كردند، پیوسته سعی در مطالعه سطح خورشید داشتهاند اما همواره نوسانات جو زمین در طول روز مانع دیدن جزییات ریز سطح خورشید بوده است.
آخرین پیشرفتها در زمینه شناخت خورشید به كمك فضاپیمای «هینود»(Hinode) حاصل شده است. هینود یك فضاپیمای ژاپنی است كه از شهریور ۱۳۸۵ شروع به كار نموده است و با استفاده از سه تلسكوپ، در محدوده طول موجهای مریی، فرابنفش و x به تصویر برداری از سطح خورشید میپردازد.
یكی از مهمترین رازهای خورشید این است كه چگونه تاج خورشید داغ میشود و داغ میماند. تاج خورشید بیرونیترین لایه جو خورشید است كه حرارت آن میلیونها درجه است. درحالیكه حرارت نورسپهر (photosphere) تنها ۵۷۸۰ درجه كلوین است.
به گفته دانشمندان، امواج «آلفین» (Alfvén) و اتصال مجدد مغناطیسی دو سازوكار مهم در گرم كردن تاج خورشید هستند.
مشاهدات نشان میدهد كه گاهي میدانهای مغناطیسی همجوار، با یكدیگر آمیخته شده و در قالب تركیببندی جدیدی در میآیند. در این فرآیند كه اتصال مجدد مغناطیسی گفته میشود، خطوط نیرو با جهت متضاد با یكدیگر برخورد كرده و در قالب جتهای پرتو x و فورانهای خورشیدی انرژی آزاد میكنند.
جتهای پرتو x، انفجارهای كوچكی هستند كه نسبت به انواع قویترشان، CMEها، سطح انرژی كمتری دارند و تعدادشان بیشتر است. جتهای كوچك پرتو x انرژی معادل هزاران بمب اتمی دارند و میتوانند مواد را با سرعت ۲/۳ میلیون كیلومتر بر ساعت به فضا پرتاب كنند. انرژی CMEها هزار بار بیشتر است و میتوانند مواد را با سرعت ۶/۹ میلیون كیلومتر بر ساعت به فضا پرتاب كنند. این مواد ظرف تنها ۱۵ ساعت به زمین میرسند و زمین و میدان مغناطیسی آن را متاثر میكنند. دانشمندان یك مدل جدید اتصال مجدد مغناطیسی یافتهاند كه در طی آن، خطوط نیرو به جای شكستن و متصل شدن، در عرض یكدیگر میلغزند.
امواج آلفین، امواج خاصی در میدان مغناطیسی خورشید هستند كه باعث داغ شدن تاج خورشید میشوند. این امواج هنگامی كه حركات همرفتی و امواج فشاری، میدان مغناطیسی را به اطراف هل میدهند یا زمانی كه یك فرآیند دینامیكی سبب تغییر شكل یا اتصال مجدد میدانهای مغناطیسی شود، تولید میشوند. اگرچه شواهدی بر ضد ایده امواج آلفین وجود دارد اما دانشمندان با استفاده از دادههای هینود موفق شدند مستقیما آنها را در لایههای پایینی جو خورشید مشاهده كنند.
مطالعه دادههای پرتو x هینود نشان میدهد كه در امتداد خطوط نیروی میدان مغناطیسی باز در قسمتهای فوقانی تاج خورشید، پلاسمای (گاز باردار شده) داغ به بیرون جریان مییابد كه میتواند منبعی برای بادهای خورشیدی باشد. بادهای خورشیدی جریانی از پلاسما هستند كه در همه جهات از خورشید به بیرون جاری میشوند. اندازه گیری نرخ انتقال انرژی امواج آلفین نشان میدهد كه آنها برای پرتاب كردن ذرات باد خورشیدی به درون منظومه خورشیدی انرژی كافی دارند. همچنین، جتهای پرتو x نیز پلاسما را در درون فضا به پیش میرانند.
به گفتهي دانشمندان، رابطه روشنی میان اتصال مجدد مغناطیسی و تشكیل امواج آلفین در جتهای پرتو x وجود دارد. آنها با زیر نظر گرفتن قطبهای خورشید و مشاهده به طور متوسط ۲۴۰ جت پرتو x در روز به این نتیجه رسیدند كه اتصال مجدد مغناطیسی مكررا رخ میدهد و امواج آلفین تولید میكند و انرژی پلاسما را در جتهای پرتو x تقویت میكند. ارتباط تعداد زیاد جتها با سرعت پلاسمای جاری به درون منظومه خورشیدی این ایده را تقویت میكند كه جتهای پرتو x برای بادهای خورشیدی پر سرعت نقش نیروی پیشران را ایفا میكنند. دانشمندان امیدوارند با مطالعه جتهای پرتو x به درك بیشتری از انفجارهای خورشیدی و CMEها دست یابند.
منبع: مرکز اخترفيزيک هاروارد
مرگ با شکوه خورشید و سیارات ما !!!!
شب اول دی ماه یا شب یلدا زمانی است که به باور ایرانیان باستان (( میترا )) یا همان خورشید آشنای خودمون به دنیا اومده و بر تاریکی درازترین شب سال پیروز شده ما شب تولد خورشید رو جشن می گیریم اما هرگز عمرمون انقدر طولانی نخواهد شد که بتونیم مرگش رو به نظاره بشینیم :
*وقایعی که در 5/7 میلیارد سال پس از میلاد رخ خواهند داد :
در این هنگام انبساط لایه های بیرونی خورشید کامل شده و ستاره ی غول پیکر ما تبدیل به نمونه ای تورم یافته از آنچه که قبلا بوده می شود انبساط باعث می شود که دمای لایه های خارجی کمتر شود و در نتیجه خورشید نمودی سرخ فام وکدر پیدا کند که در این صورت غول سرخ نامیده می شود لازم به توضیح است که چگالی متوسط گاز در غول سرخ هزاران بار کمتر از چگالی آب است در این حالت انرژی دورانی سیاراتی که گرد خورشید می چرخند طی میلیونها سال به تدریج کاهش می یابد تا اینکه نهایتا در مسیری مارپیچ به سوی خورشید کشیده و توسط آن بلعیده می شوند .
*6/7 میلیارد سال پس از میلاد : سرنوشت سیارات
همچنان که خورشید انبساط می یابد پوشش خارجی آن سیارات داخلی منظومه شمسی را در بر خواهد گرفت نخستین سیاره ای که به دام خورشید می افتد عطارد است و طبق نظریه ی(( پی یر ماکستد )) این سرنوشت برای عطارد قطعی است .
زهره هم به دام خواهد افتاد ولی شاید زمین به کام خورشید نرود هر قدر که اندازه خورشید بزرگتر شود درخشندگی کلی آن نیز افزایش خواهد یافت ( تا پنج هزار برابر میزان فعلی ) در این صورت سیاره ی ما و حتی مریخ مثل چیپس سیب زمینی برشته می شود و قمرهای پر آب مشتری تبدیل به ستارگان دنباله داری می شوند که آبهای آنها طی یک میلیون سال یا بیشتر به سوی فضا گسیل خواهند شد اما زحل و قمرش تیتان که فاصله ی آنها از خورشید دو برابر مشتری است این افزایش گرما را مطلوب خواهند یافت در سال 2004 میلادی کاوشگر ((هویگنس)) مدارکی را به دست آورد که نشان می داد تیتان جهانی شبیه به ادوار اولیه ی زمین است شاید تزریق گرما از طرف خورشید منبسط شده بتواند این قمر مستعد را به جهانی زیستمند تبدیل کند ولی این دوران سرخوشی چندان به درازا نخواهد کشید و گرمای مطبوع غول سرخ خورشید تنها نیم میلیارد سال دوام خواهد آورد که این مدت تنها برای پیدایش میکروبها کفایت می کند اگر تا آن زمان انسانهایی در منظومه شمسی باقی مانده باشند که بخواهند از زمین ویران به جای دیگری پناه ببرند ممکن است آنان از این تحول تیتان (هرچند کوتاه مدت ) سپاس گذار باشند اما در هر حال ممکن است در مراحل نهایی مرگ خورشید این قمر نااستوار همراه با امواج خورشیدی به فضا پرتاب شود .
* 75/7 میلیارد سال پس از میلاد : مرگ تدریجی خورشید
غول سرخ ستاره ای ناپایدار است و چندان نخواهد گذشت که فرایند همجوشی بار دیگر آغاز خواهد شد و خورشید دوباره به یک ستاره عادی تر زرد رنگ با اندازه کوچکتر تبدیل می شود اما این بار به جای اینکه هیدروژن به هلیوم تبدیل شود اتم های هلیوم به یکدیگر جوش می خورند و هسته هایی سنگین تر نظیر اکسیژن و کربن را پدید می آورند زمانی که سوختن هلیوم هم تمام شود خورشید وارد دومین مرحله و تبدیل به غولی سرخ فام خواهد شد در این مرحله فعالیت هسته ای خورشید که آنرا فروزان نگه می دارد حالتی ضربان دار پیدا می کند و در نهایت همین ضربانها آن را به ویرانی خواهد کشاند و خورشید آنچنان درخشان خواهد شد که بالاخره منفجر و تکه تکه خواهد گردید این واقعه همانند انفجاری با سرعت آهسته روی خواهد داد و طی آن خورشید لایه های بیرونی خود را به فضای بیکران پرتاب خواهد کرد و بدین ترتیب از جرم خورشید کاسته خواهد شد پس نیروی گرانش حاصل از آن هم کم خواهد شد به دنبال این واقعه نیروی کششی که از سوی خورشید بر سیارات باقی مانده وارد می آید کم می شود و سرانجام گردش سیارات دچار آشفتگی خواهد شد در این هنگام ممکن است مدار سیارات گازی شکل بیرونی چنان دگرگون شود که مسیر حرکت آنها با هم تداخل کند با این رویداد نیروی جاذبه ی هریک از سیارات باعث می شود تا خط سیر سایر سیارات منظومه شمسی شدیدا تغییر کند برخی از سیارات به قلب خورشید فرو می افتند و برخی دیگر روانه ی فضای بیکران می شوند و آخرین کاری که خورشید انجام می دهد این است که به یک سحابی سیاره ای زیبا تبدیل خواهد شد و تا میلیاردها سال دیگر با نوری سفید خواهد درخشید وبالاخره این سحابی سیاره ای رنگارنگ آرامگاه پر شکوه خورشید ما خواهد بود .
_________________