شاهکار تازه هابل : آتش بازی کیهانی در کهکشان همسایه
تلسکوپ فضایی هابل در روز سالگرد استقلال آمریکا آتش بازی کیهانی را که حاصل از انفجار ستاره ای سنگین در کهکشان همسایه بود به تصویر کشید.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
هابل پنجره بشریت رو به جهان هستی در اواسط شانزدهمین سالگرد تولد خود نمایی زیبا را از انفجار ستاره ای بسیار سنگین که ما به آنها " ابرغول " می گوییم برای ما نمایش داد و با این کار خود به دانشمندان اثبات کرد که هرچند بیش از 16 سال در فضا کار کرده و 27 ترابایت اطلاعات را به زمین مخابره کرده ولی هنوز پیر نشده و می تواند مثل سابق کار کند. این آتش بازی که در تصویر به رنگ آبی متمایل به سبز دیده می شود. این ابرنواختربا قطری حدود 50 سال نوری واقع در صورت فلکی توکانا است که فقط در نیمرکره جنوبی زمین دیده می شود و فاصله ای در حدود 210000 سال نوری از ما. ابر نو اختری از" نوع دوم". حتما بعضی از شما اکنون در این فکر هستید که نوع دوم چه مفهومی دارد؟
انواع ابرنو اخترها :
ابر نواختر انفجار یک ستاره یا یک کوتوله سفید است. دانشمندان این مرحله از زندگی ستارگان را به دو نوع تقسیم کرده اند:
1- ابر نواختر نوع اول : کوتوله سفید( یا هسته تبهگن یک ستاره سنگین) یک حد بالا برای جرم خود (حد چاندراسکار) دارد که برابر 1.4 جرم خورشید است. اگر یک جسم فشرده تبهگن پا از این حد بگذارد در سکوت به سیاهچاله شدن نمی گراید بلکه به انفجار ابرنواختری می گراید. حال کوتوله سفیدی را در نظر بگیرید با 6 برابر جرم خورشید. وقتی که چنین کوتوله سفیدی در فضا تنها باشد موجودیتی پایدار و ملال آور را سپری می کند. اما اگر همین کوتوله سفید در یک دستگاه دوتائی نزدیک به هم باشد وضعیت فرق می کند. زوجه پر جرم این کوتوله سفید سریعا سوخت هسته ای خود را به پایان می رساند و به یک غول یا ابرغول تبدیل می شود. حال کوتوله سفید شروع به بلعیدن گاز از همدم غول مانند خود می کند. اگر این بلعیدن همین طور ادامه داشت جرم این کوتوله از حد چاندراسکار بیشتر می شود. در این موقع کوتوله کم شده و چگالی و دما افزایش می یابد. در این حالت کوتوله سفید به یک بمب همجوشی تبدیل می گردد و در اثر انفجار کاملا از هم می پاشد. به این نوع انفجار ابر نواختر نوع اول می گویند. اما ابر نواختر نوع دوم چیست ؟
2- ابر نواختر نوع دوم : یک ستاره ابر غول را در نظر بگیرید. او که در انتهای عمرش ستاره ای است توان گرفته از همجوشی دارای هسته تبهگنی آهن دارد. شعاع 3500 کیلومتر و چگالی 20 تن بر متر مکعب. هنگامی که هستهی تبهگنی آهنی پا از حد چاندراسکار می گذارد در کمتر از یک ثانیه می رمبد و شعاع آن 10 کیلومتر می شود. پس از آن چگالی هسته آهنی به چگالی هسته اتم می رسد و ناگهان ستاره وا می جهد و... حالا ما شاهد آتش بازی بزرگ کیهانی هستیم. اکنون دیگر با انواع ابرنواخترها آشنا شدیم. پس اگر جایی گفته شد ابرنواختر از نوع دوم است می دانیم که چگونه و چه بلایی سر ستاره آمده است. تصویر بالا را هابل با استفاده از دوربین پیشرفته خود و با گذراندن نور آن از چهار نوع فیلتر مختلف ( فرابنفش و مرئی و...) گرفته است.
صحبت از تلسکوپ فضایی هابل شد. موافق هستید که مروری بر فعالیتهای 16 ساله هابل داشته باشیم ؟ تلسکوپ فضایی هابل که از سال 1369 در مدار خود قرار گرفته است 95000 بار کره زمین را دور زده است یعنی به طور متوسط هر 100 دقیقه یکبار. تاکنون از 400000 جرم سماوی 750000 عکس تهیه کرده که حاصل آن فرستادن 28 ترابایت اطلاعات به زمین بود است. این حجم اطلاعتی را می توان بر روی تعداد زیادی سی دی ذخیره کرد. اگر همه این سی دی ها را روی هم بچینیم ارتفاعشان 2 برابر برج ایفل می شود. هابل نیز با استفاده از تجهیزات پیشرفته خود توانست به تحقیقات هشت ساله دانشمندان درباره اندازه گیری سرعت کهکشانها خاتمه دهد و همچنین اولین تلسکوپی بوده که توانسته دورترین کهکشانهای عالم را به تصویر بکشد.
جانشین تلسکوپ فضایی هابل تلسکوپی به نام جیمز وب خواهد بود. البته این تلسکوپ در طیف فروسرخ کار می کند و در حقیقت آن را باید جانشین تلسکوپ فضایی ایپیتزر دانست. قدرت شکار اجرام آن تقریبا به اندازه هابل است و قرار است در سال 2010 توسط موشک های آریان سازمان فضایی اروپا به مدار خود انتقال یابد.
parssky.com
شاهکار دیگر کاسینی : اختفای انسلاندوس و رها
فضاپیمای کاسینی در یکی از تصاویر ارسالی خود قمر" رها " را که در حال مخفی کردن "انسلاندوس " بود به نمایش کشید
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
فضاپیمای کاسینی که چندی پیش با پرتاب کردن فرزند خود " هویگنس " به تیتان باعث شد که ما شاهد یکی از بزرگترین نمایش های نجومی در فضا باشیم اینبار با توجه به اطلاعاتی که از قبل به این سفینه داده شده بود نمایش داغ نجومی را به راه انداخت. نمایشی که دیدن آن به اندازه ی مشاهده تصاویر هابل لذت دارد. این دفعه هدف دو قمر زحل بودند( تصویر بالا). رها با قطر 1528 کلیومتر و انسلاندوس با 505 کیلومتر تقریبا 3 برابر کوچکتر از رها است. کاسینی این تصویر را درست موقعی شکار کرد که رها در حال مخفی کردن انسلاندوس بود. در این زمان کاسینی در فاصله 800000 مایل از رها و 1200000 مایلی انسلاندوس بود. کاسینی در تمام عمر خود تنها می تواند 300000 عکس از زیبایی های زحل و قلمرو آن برای ما بگیرد در حالی که این مقدار یک سوم تصاویری است که هابل تا آخر عمر خود خواهد گرفت. بد نیست بدانید که فضاپیمای کاسینی طرح مشترک میان ناسا و اسا و سازمان فضایی ایتالیا است. اسا طراح هویگنس ( فضاپیمای کوچکی که چندی پیش برای مطالعات بیشتر توسط مادر خود کاسینی به سطح تیتان پرتاب شد) و سازمان فضایی آمریکا طراح بدنه و سایر لوازم و سازمان فضایی ایتالیا طراح دو دوربین پیشرفته این فضاپیمای کوچک بوده است.
parssky.com
جهان های بسیار در یک جهان
آغاز جستجو برای یافتن دیگر جهان ها توسط آلکس ویلنکین
کیهانشناس معروف، آلکس ویلنکین، کارگردان موسسه کیهان شناسی ماساچوست در آمریکا، در حال شناسایی تئوری هایی است که توصیف می کنند جهان چگونه از هیچ موجودیت گرفته؛ این که فضا خالی نیست و در عین حال خالص هم نیست.
کتاب او ابزاری است برای ترسیم عقاید و تصاویری کیهانشناختی؛ از این که جهان چگونه از مهبانگ زاده شده گرفته تا بررسی کیهانشناختی کوانتمی و این که جهان های متعددی وجود دارند.
چگونه می شود از این جهان بیکران که خود نتها یکی از جهان هایی است که در فضای نامتناهی وجود دارند، خارج شد. این سوال کوچک نگاهی است به خط سیر آینده و ما خواهیم توانست با نگاهی دقیق از اسرار کیهان پرده برداریم. این مسائلی است که این کتاب به آنها خواهد پرداخت.
تحولات پنهان در حلقه های زحل
کاسینی در یک نمای نزدیک از فاصله ی 285000 کیلومتری موفق به گرفتن تصویری نزدیک از حلقه ی A زحل شد که تغییرات عجیبی از میزان روشنایی حلقه ها را نشان میدهد
فضاپیمای کاسینی این نمای بسته از حلقه های زحل را با استفاده از دوربین زاویه بسته خود روز 26 جولای گرفته است. این اولین تصویری است که اختلاف روشنایی بین حلقه های زحل در تصاویر کاسینی را نشان میدهد. علت این اختلاف فاصله مداری حلقه ها از زحل است که نزدیک ترین حلقه ها روشنتر و دورترین آنها نیز تاریک تر به نظر میرسد. اما در مرکز تصویر حلقه ای دیده می شود که تعجب دانشمندان را برانگیخته است. این حلقه کمی قوس دار و مورب شکل بود و اختلاف روشنایی در آن واضح تر دیده می شود
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این نمای نزدیک از حلقه ی درونی A زحل تغییراتی موقتی را در روشنایی آن در سمت حرکت حلقه (از بالا به پایین ) نشان میدهد .مطالعات نزدیک تر ناحیه ای تیره را در این حلقه آشکار کرد که پهنای آن مدام تغییر میکند و این تغیرات باعث از ناپدید شدن ناحیه ی روشن بسیار کوچکی می شود .دانشمندان انتظار داشتند که با افزایش مختصات عمودی در حلقه ها میزان روشنایی در حلقه نیز تغییر کند اما به گفته ی آنها تغیرات روشنایی در راستای افقی بسیار غیر عادی به نظر میرسد هم اکنون دانشمندان در حال بررسی وضعیت حرکت خرده سنگها در حلقه های زحل می باشند تا بتوانند علت این تغییرات را بررسی کنند .
در حالی که بقیه حلقه ها تقریبا در صفحه ای صاف قرار دارند و بنابراین اختلاف روشنایی در بین آنها یکسان است. کاسینی این تصویر را هنگامی که در فاصله 285000 کیلومتری( 177000 مایل ) از زحل قرار داشته گرفته است. فضاپیمای کاسینی-هویگنس طرح مشترک میان سازمانهای فضایی آمریکا و اروپا و ایتالیا می باشد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
برای اطلاعات بیشتر از ماموریت کاسینی هویگنس
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
صفحه اصلی گروه سازندگان فضاپیمای کاسینی
parssky.com
میدان مغناطیس ستاره ای شبیه به ساعت شنی
میدان مغناطیس شبیه به ساعت شنی در ستاره ای درصورت فلکی برساوش توسط سه منجم اماتور کشف شد.
این سه ستاره شناس خوش شانس به نامهای جاسپ گیرارت( بنیانگذار کتابخانه نجومی اسپانیا و کالیفرنیا) و رامپراسد ریو( سرپرست انجمن اخترفیزیک کالیفرنیا ) و دن مارون ( استاد اخترفیزیک دانشگاه هاروارد) موفق به کشف چنین ستاره ای شدند. ستاره یافته شده در انبوه ابرهای گازی کشف شده و به راحتی می توان میدان مغناطیسی شبیه به ساعت شنی را از روی تصویر تشخیص داد.( در تصویری که مشاهده می کنید ستاره ی به وجود آورنده چنین شکلی با پیکان سفید رنگ مشخص شده است.)
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این ستاره که در فاصله 980 سال نوری از ما قرار دارد بسیار کم نورتر از آن است که با چشم غیر مسلح دیده شود. مارون در این باره می گوید :" ما مشغول بررسی بر روی این سحابی بودیم زیرا حدس می زدیم که چنین ستاره ای را در انبوه ابرهای این سحابی بیابیم. پس از عکسبرداری های متمادی و استفاده از اطاعات ماهواره ایراس چنین میدان مغناطیسی را مشاهده کردیم و فردای آن روز سریعا موضوع را به انجمن ثبت اکتشافات نجومی و سپس مجله علمی آمریکا گزارش دادیم."
اما براستی چنین منظره ای چگونه ممکن است ایجاد شود و دلیل ان چیست؟ جواب این است که اگر میدان مغناطیسی ستاره ای واقع در یک سحابی بسیار شدید باشد ابرهای پیرامون میدان خود را می رمباند و پس می زند. پس از آن ما شاهد اثر میدان مغناطیسی ستاره بر محیط اطراف که در اینجا ابرهای سحابی است خواهیم بود. این ستاره واقع در صورت فلکی برساوش قرار دارد. برای پیدا کردن سحابی که این ستاره در آن قرار دارد می توانید از ستاره امیکرون-برساوش کمک بگیرید. آن را در مرکز میدان دید چشمی قرار دهید. سپس 3 درجه به سمت شمال شرقی آن حرکت کنید. سحابی با قطر ظاهری هفت دقیقه قوسی در میدان دید شماست. البته بسیار کم نور است و شاید نتوانید آن را مشاهده کنید بنابراین برای رصد آن تلسکوپی با توان تفکیک متوسط یا بالا توصیه می شود
parssky.com
سریع‌ترین ستاره نوترونی، معادلات اخترفیزیکی را به‌هم ریخت
کشف سریع‌ترین ستاره نوترونی با سرعت 1500 کیلومتر بر ثانیه، باعث پیچیده تر شدن این موضوع شده است که چگونه اجساد چگال ستارگان به چنین سرعت‌های بالایی دست پیدا می‌کنند.
ستارگان نوترونی، باقی‌مانده ستارگان سنگینی هستند که درانفجارهای ابرنواختری نابود شده‌اند. آنها کره‌هایی در ابعاد یک شهر بزرگند و به شکلی باورنکردنی چگالند، به‌طوری‌که یک قاشق چای‌خوری از ماده این ستاره‌ها یک میلیارد تن وزن دارد. بسیاری از ستارگان نوترونی شناخته‌شده با سرعت صدها کیلومتر بر ثانیه حرکت می کنند. اما یکی از آنها که در سال 2005 شناسایی شد 1100 کیلومتر بر ثانیه سرعت داشت. تخمین زده می‌شود که برخی از این ستارگان سرعتی بیش از 1500 کیلومتر بر ثانیه داشته باشند. البته شاید این سرعت‌های بالا درمسیر غیرمستقیم اندازه گیری شده باشد، چراکه مشاهدات نشان میدهد این حرکت‌ها تاثیراتی بر گازهای اطراف داشته است.
اخترشناسان وقت زیادی را برای مطالعه چگونگی شتاب‌گیری ستارگان نوترونی و دست‌یابی آنها به این سرعت‌های زیاد صرف کرده‌اند. بر اساس مدل‌ها و تئوری‌های موجود، سرعت این ستارگان معمولا چند صدکیلومتر بر ثانیه است و به‌ندرت به 1000 کیلومتر بر ثانیه میرسد
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
اما ستاره‌ای نوترونی که به‌تازگی کشف‌شده، 1500 کیلومتر بر ثانیه سرعت دارد که مدل‌های قبلی را به مبارزه طلبیده است. این کشف توسط محققان سازمان فضایی ناسا و با استفاده از تلسکوپ فضایی چاندرا انجام شده است. چاندرا به‌مدت پنج‌سال از این ستاره نوترونی که RX J0822-4300 نام دارد، تصویر برداری نمود . این ستاره که در یک سحابی باقی‌مانده ابرنواختری در صورت فلکی کشتی‌دم قرار گرفته، هرسال 44 هزارم درجه در آسمان حرکت می کند و بر اساس تخمین هایی که زده شده، فاصله‌اش با ما 6500 سال نوری است.
parssky.com
جهان های بسیار در یک جهان
آغاز جستجو برای یافتن دیگر جهان ها توسط آلکس ویلنکین
کیهانشناس معروف، آلکس ویلنکین، کارگردان موسسه کیهان شناسی ماساچوست در آمریکا، در حال شناسایی تئوری هایی است که توصیف می کنند جهان چگونه از هیچ موجودیت گرفته؛ این که فضا خالی نیست و در عین حال خالص هم نیست.
کتاب او ابزاری است برای ترسیم عقاید و تصاویری کیهانشناختی؛ از این که جهان چگونه از مهبانگ زاده شده گرفته تا بررسی کیهانشناختی کوانتمی و این که جهان های متعددی وجود دارند.
چگونه می شود از این جهان بیکران که خود نتها یکی از جهان هایی است که در فضای نامتناهی وجود دارند، خارج شد. این سوال کوچک نگاهی است به خط سیر آینده و ما خواهیم توانست با نگاهی دقیق از اسرار کیهان پرده برداریم. این مسائلی است که این کتاب به آنها خواهد پرداخت.
تلسکوپ فضایی " سرنوشت " برای بررسی ماده تاریک
سازمان فضایی آمریکا برای بررسی بیشتر ماهیت انرژ ی تاریک شروع به ساخت تلسکوپ فضایی پیشرفته ای کرد که قرار است در سال 2013 در نقطه دوم لاگرانژی زمین قرار گیرد.
این تلسکوپ که مراحل ساختش در اواسط کار است به نام " تلسکوپ فضایی انرژی تاریک " نیز نامگذاری شده است. اکثر ابزارالات این تلسکوپ نظیر دوربین فروسرخ و دوربین سیاره ای آن شبیه به هابل ولی پیشرفته تر از آن ساخته خواهد شد. بر اساس اطلاعتی که به ان داده می شود به بررسی 3000 ابر نواختر در نزدیکی زمین می پردازد و سپس به کار اصلی خود یعنی تحقیق درباره شگفت انگیزترین موضوع کیهانی یعنی ماده تاریک خواهد پرداخت. آیا می دانستید همه اجرامی را که ما در کیهان مشاهده نظیر کهکشانها و سحابی ها تنها 5 درصد از جرم عالم را تشکیل می دهند و بقیه آن به طرز عجیبی دیده نمی شود؟ پس در ایجاست که جای خالی این تلسکوپ فضایی احساس می شود. نیمی از طراحان این تلسکوپ از سازندگان با تجربه تلسکوپ هابل هستند که در این طرح بزرگ ناسا را یاری می دهدند. اکنون ساخت تلسکوپ در اواسط کار به سر می برد و اگر همه چیز طبق پیش بینی ها درست انجام شود این تلسکوپ توسط موشکهای دلتا- 5 یا
اطلس- 4 به نقطه به نقطه دوم لاگرانژی زمین منتقل خواهد شد. هنگامی که این تلسکوپ شروع به کار می کند جیمز وب در اوایل کار خود قرار دارد و از مرگ تلسکوپ فضایی هابل هم که با سوختن در جو یک آتش بازی را بر فراز اقیانوس آرام به پا کرد چند ماهی می گذرد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
parssky.com
اولین مسابقه ستاره شناسی در اهواز
انجمن ستاره‌شناسی اهواز به‌منظور ایجاد انگیزه در بین علاقه‌مندان خوزستانی، اقدام به برگزاری اولین مسابقه ستاره‌شناسی استان خوزستان در تاریخ نهم و شانزدهم شهریورماه کرده است.
این مسابقه در دو مرحله تئوری و عملی برگزار خواهد شد و به افرادی که بیشترین امتیاز را کسب کنند، جوایزی مانند دوربین دوچشمی 60 x 20، دوربین عکاسی و ... اهدا خواهد شد. هدف از برپایی این مسابقه، آمادگی بیشتر ستاره شناسان و ایجاد انگیزه برای ادامه فعالیت در این زمینه است.
مرحله اول این مسابقه که نهم شهریورماه در محل دفتر انجمن برگزار می شود، به شکل کتبی است و سوالات آن از کتاب‌های آسمان شب و نجوم دینامیکی انتخاب خواهد شد. مرحله دوم که به شکل عملی در ساعت 19:45شانزدهم شهریور آغاز خواهد شد، شامل چگونگی کار با دوربین دوچشمی و تلسکوپ است.
علاقه مندان به شرکت در این مسابقه می‌توانند تا دوم شهریورماه به نشانی اهواز، کیانپارس، نبش خیابان 19 غربی، ساختمان رامین، طبقه دوم، انجمن ستاره‌شناسی اهواز مراجعه یا با شماره تلفن 3382961 0611 تماس بگیرند و فرم ثبت نام را دریافت نمایند. امیدواریم با برگزاری این‌گونه مسابقات بتوانیم گامی مفید درجهت گسترش علم ستاره‌شناسی در خوزستان برداریم.
جهت ثبت نام
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
را کلیک کنید
parssky.com
