آبسه مغزي يا اپي‌دورال
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
آبسه مغزي يا اپي‌دورال تجمع چرك ناشي از يك عفونت باكتريال در مغز يا خارجي‌ترين لايه از سه لايه غشايي كه مغز و نخاع را مي‌پوشانند.
علايم شايع
علايم زير به تدريج در عرض چند ساعت ظاهر مي‌شوند. اين علايم شبيه علايم تومور يا سكته مغزي هستند:
درد در پشت و كمر، در صورتي كه عفونت در غشاي پوشاننده نخاع باشد
سردرد
تهوع و استفراغ
ضعف، بي‌حسي يا فلج در يك طرف بدن
راه رفتن نامنظم
تشنج
تب
منگي، گيجي، يا حالت هذياني
مشكل در صحبت كردن
علل
منشأ اوليه عفونت باكتريايي كه موجب بروز آبسه مغزي يا اپي‌دورال مي‌شود را اغلب نمي‌توان پيدا كرد. اما سه منشأ زير شايع‌ترين هستند:
عفونتي كه از جمجمه به درون گسترش مي‌يابد، مثلاً استئوميليت (عفونت استخوان و مغز استخوان)، ماستوئيديت (عفونت زايده ماستوئيد در پشت گوش)، يا سينوزيت (عفونت سينوس‌ها)
عفونتي كه به دنبال شكستگي جمجمه آغاز و گسترش مي‌يابد.
عفونتي كه از ساير بخش‌هاي بدن كه دچار عفونت شدند، مثلاً ريه‌ها، پوست، يا دريچه‌هاي قلب، از راه خون گسترش مي‌يابد
عوامل افزايش دهنده خطر
صدمه به سر
وجود يك بيماري كه مقاومت بدن را كاهش داده باشد، به خصوص ديابت
بروز اخير يك عفونت، به خصوص در اطراف بيني، چشم‌ها و صورت
بيماري كه دستگاه ايمني‌اش به علت بيماري (مثلاً ايدز) يا داروها سركوب شده است.
تزريق وريدي مواد مخدر
پيشگيري
در صورت بروز هر گونه عفونت در بدن به پزشك مراجعه كنيد، به خصوص اگر عفونت در اطراف بيني يا صورت باشد (مثلاً عفونت گوش يا آبسه دندان). با مراجعه زود هنگام مي‌توان از گسترش عفونت جلوگيري كرد.
در هر گونه فعاليتي كه خطر صدمه به سر وجود دارد، از كلاه ايمني و ساير وسايل حفاظتي استفاده نماييد.
عواقب مورد انتظار
با تشخيص و درمان زودهنگام معمولاً خوب مي‌شود.
عوارض احتمالي
بروز حملات تشنج، اغماء و مرگ، در صورتي كه درمان انجام نشود.
آسيب دايمي به مغز
درمان
اصول كلي
آزمايشات تشخيصي ممكن است شامل موارد زير باشند: آزمايش خون، آزمايش مايع نخاع، نوار مغز، سي‌تي‌اسكن، عكس‌برداري از جمجمه
نياز به مراقبت ويژه وجود دارد.
درمان طبي يا جراحي بستگي به محل آبسه دارد. معمولاً احتياج به دادن آنتي‌بيوتيك و نيز جراحي براي تخليه آبسه است. ساير درمان‌هايي كه ممكن است لازم شوند عبارتند از مايعات داخل وريدي و تهويه مكانيكي
داروها
آنتي‌بيوتيك براي 6-4 هفته جهت مبارزه با عفونت
داروهاي ضد تشنج براي پيشگيري از بروز حملات تشنجي
كورتيكواستروييدها براي كاهش تورم مغزي پس از عمل جراحي
فعاليت
هنگامي كه در بيمارستان هستيد نياز به استراحت در تخت داريد. پس از طي دوران نقاهت 3-2 هفته‌اي، به هر اندازه كه قدرت بدني و احساس خوب بودن به شما اجازه مي‌دهد، فعاليت داشته باشيد.
رژيم غذايي
به هنگام بستري در بيمارستان، امكان دارد تزريق مايعات داخل وريدي ضروري باشد. پس از درمان، يك رژيم عادي و متعادل داشته باشيد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد:
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان يكي از علايم آبسه مغزي يا اپي‌دورال را داريد.
اگر تب به 3/38 درجه سانتيگراد يا بيشتر افزايش يابد.
اگر دچارعلايم جديد و غيرقابل كنترل شده ايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي به همراه داشته باشند.
آرتريت روماتوييد كودكان
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
آرتريت روماتوييد كودكان عبارت است از يك بيماري التهابي بافت همبند، عمدتاً بافت مفاصل، كه در كودكان رخ مي‌دهد. امكان دارد با آرتريت ناشي از بيماري لايم اشتباه شود. مفاصلي كه درگير مي‌شوند معمولاً عبارتند از زانو، آرنج، مچ پا، و گردن. التهاب مي‌تواند عضلات نزديك مفصل، غضروف، و غشاهاي پوشانندة مفصل را نيز متأثر سازد. اين بيماري بين سنين 5-2 سالگي آغاز مي‌شود، و اغلب تا جواني بهبود مي‌يابد. اين بيماري در دختران چهار برابر شايع‌تر از پسران است.
علايم شايع
درد، تورم، و خشكي در مفاصل انگشتان پا، زانو، مچ پا، آرنج، شانه، يا گردن. درد ممكن است به طور ناگهاني يا تدريجي آغاز شود و ممكن است در تنها يك، يا بسياري از مفاصل وجود داشته باشد. امكان دارد كودك بدون اين كه قادر به توضيح باشد، از راه‌رفتن امتناع كند.
دماي بدن هر روز و معمولاً در عصر تا حدود 4/39 درجة سانتيگراد بالا مي‌رود. تب به طور شايع با بثورات پوستي و لرز همراه است.
بي‌اشتهايي، كاهش وزن
كم‌خوني
تحريك‌پذيري، بي‌حالي
تورم گره‌هاي لنفاوي
درد و قرمزي چشم
درد قفسة صدري به قدري شديد است كه بر قلب تأثير مي‌گذارد.
علل
احتمالاً به علت اختلال خود ايمني است كه طي آن دستگاه ايمني بدن به بافت خودي حمله مي‌كند. بروز علايم براي اولين بار، اغلب باعث استرس جسماني يا عاطفي مي‌شود.
عوامل افزايش دهندة خطر
ارث
پيشگيري
در حال حاضر قابل پيشگيري نيست.
عواقب مورد انتظار
اين بيماري در حال حاضر غير قابل درمان است. اما در عين حال، در 80%- 75% موارد، به هنگام بلوغ يا اوايل جواني، بيماري به كلي فروكش كرده است.
هر حمله معمولاً چند هفته به طول مي‌انجامد و در طي دوران كودكي، بيماري هر از چندگاهي شعله‌ور مي‌شود و دوباره فروكش مي‌كند. علايم را معمولاً مي‌توان با درمان تحت كنترل درآورد.
عوارض احتمالي
متأثر شدن بافت‌هايي غير از مفاصل، مثلاً التهاب چشم، بزرگ شدن طحال، التهاب پردة دور قلب يا عضلة قلب.
تغيير شكل و به هم خوردن ساختمان مفصل به طور دايمي
درمان
اصول كلي
آزمايش خون، از جمله بررسي وضعيت خود ايمني
عكس برداري از مفاصل. البته تغييرات مفصل ممكن است تا مراحل انتهايي بيماري نيز خود را در عكس مفصل نشان ندهند.
روان درماني يا مشاوره براي كمك به خانوادة كودك، تا آنها بتوانند به خوبي از عهدة بيماري طولاني مدت كودك برآيند. شايد مهمترين عامل در درمان كودك حمايت عاطفي از وي باشد.
جراحي براي درست‌كردن مفصل تغيير شكل يافته (گاهي)
اگر تشك كودك سفت نيست، يك تختة ضخيم چندلا زير تشك قرار دهيد.
چشم كودك بايد حداقل 2 بار در سال معاينه شود تا اگر التهابي در چشم وجود دارد زود تشخيص داده شود.
بسيار مهم است كه كودك به مدرسه عادي به طور روزانه برود. هر جا كه لازم باشد، مدرسه بايد خدمات اضافي براي برآورده كردن نيازهاي كودك فراهم كند.
داروها
آسپرين يا ساير داروهاي ضد التهاب غير استروييدي، براي كاهش درد و التهاب
امكان دارد داروهاي ديگري چون كورتيكواستروييد، نمك طلا، يا يا ساير داروها تجويز شوند
فعاليت
به هنگام حمله، كودك بايد در تخت استراحت كند، مگر براي توالت، تا زماني كه تب و ساير علايم تخفيف يابند.
امكان دارد براي حفاظت و حمايت از مفصل ملتهب استفاده از آتل ضروري باشد.
پس از رفع حمله، كودك مي‌تواند به تدريج فعاليت‌هاي عادي را از سر بگيرد، البته بايد در طي روز ساعت‌هايي را به استراحت بپردازد. كودك نبايد زياد خسته شود و هر شب بايد حداقل 12-10 ساعت بخوابد.
فيزيوتراپي توصيه خواهد شد. بعضي از حركات را كودك خود مي‌تواند انجام دهد، و بعضي از آنها را والدين مي‌توانند براي كودك انجام دهند. انجام حركات توصيه شده مهم است زيرا كمك مي‌كند تا درد و اثرات ناتوان كنندة بيماري به حداقل برسند.
به دليل تغييرات دوره‌اي علايم، گاهي برنامه فيزيوتراپي نياز به بازبيني خواهد داشت.
به طور كلي از انجام ورزش‌هايي كه بدن كودك در معرض ضربه قرار مي‌گيرد بايد خودداري شود، اما كودك بايد تشويق شود تا در ديگر فعاليت‌هاي مدرسه، خانه يا اجتماع شركت كند.
رژيم غذايي
كودك بايد يك رژيم مغذي و متعادل داشته باشد، در عين حال وي را بايد تشويق به خوردن نمود.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
كودك شما علايم آرتريت روماتوييد كودكان را دارد.
علايم زير به هنگام درمان روي دهند:
ـ درد قفسة صدري يا تب
ـ علايم جديد و بدون توجيه. توجه داشته باشيد كه داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است با عوارض جانبي همراه باشند.
آرتريت مرتبط با پسوريازيس
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
آرتريت مرتبط با پسوريازيس التهاب مفاصل مجاور ضايعات پوستي و ناخني پسوريازيس. هر يك از مفاصل بدن ممكن است درگير شوند، ولي عمدتاً مفاصل انگشتان و مهره‌هاي كمري و گردني مبتلا مي‌شوند. اين اختلال معمولاً خفيف بوده و بيشتر بين سنين 35-30 سال شروع شده و در سراسر زندگي به طور متناوب ادامه مي‌يابد.
علايم شايع
درد، تورم، محدوديت حركت، احساس درد هنگام لمس و گرمي مفاصل مبتلا
پوسته‌ريزي پوست
ناخن‌هاي چاله‌دار، برجسته و زرد رنگ
خستگي و تب (گاهي)
علل
استعداد ابتلا به آرتريت مرتبط با پسوريازيس ممكن است ارثي باشد.
واكنش ايمني نسبت به يك عفونت استرپتوكوكي
ناشناخته (علت اين اختلال معمولاً ناشناخته است)
صدمات جسمي يا روحي (به ندرت)
عوامل افزايش دهنده خطر
عفونت‌هاي استرپتوكوكي (به ندرت)
سابقه خانوادگي آرتريت روماتوييد يا پسوريازيس
پيشگيري
اقدام فوري براي درمان آنتي‌بيوتيكي عفونت‌هاي استرپتوكوكي
عواقب مورد انتظار
اين اختلال در حال حاضر غير قابل علاج محسوب مي‌گردد. مشخصه اين بيماري دوره‌هاي مكرر فروكش و شعله‌ور شدن به طور حاد است. البته علايم بيماري با درمان قابل تسكين يا كنترل بوده و موارد معدودي از بهبود خودبه‌خود بيماري در مقالات پزشكي گزارش شده است. تحقيقات علمي درباره علل و درمان اين بيماري ادامه داشته و اين اميد وجود دارد كه درمان‌هايي مؤثرتر و در نهايت علاج‌بخش عرضه گردد.
عوارض احتمالي
پيشرفت به سوي آرتريت مزمن و ناتواني شديد در حركت ممكن است رخ دهد (به ندرت).
درمان
اصول كلي
بررسي‌هاي تشخيصي ممكن است شامل آزمايش‌هاي خون از نظر عامل روماتوييد و پادتن‌هاي ضد هسته (ana) ، و راديوگرافي مفاصل باشد.
هدف درماني عبارتست:
از كنترل ضايعات پوستي و التهاب مفصلي
بي‌حركت كردن مفاصل مبتلا با آتل ممكن است انجام شود.
براي تخفيف درد مفصلي از گرم كردن مفصل استفاده كنيد. براي اين منظور استفاده از آب داغ، جريان‌هاي گردابي، لامپ‌هاي گرمايي، امواج ماوراء صورت يا دياترمي همگي مؤثرند.
برنامه‌ريزي دوره‌هاي منظم آفتاب گرفتن در حد متوسط كمك كننده است. اگر گرم كردن مفاصل باعث تسكين درد نشد، كمپرس سرد را امتحان كنيد.
اشعه درماني Puva (تاباندن اشعه ماوراءبنفش پر شدت پس از تجويز داروي پسوراني) براي ضايعات پوستي مؤثر است.
داروها
براي ناراحتي خفيف، استفاده از داروهاي بدون نسخه نظير آسپيرين ممكن است كافي باشد.
براي كاهش التهاب مفصلي از داروهاي ضدالتهابي غيراستروييدي، تزريق كورتون به داخل مفاصل مبتلا (گاهي) و داروهاي سركوبگر دستگاه ايمني نظير متوتركسات ممكن است استفاده شود.
فعاليت
در طي دوره شعله‌وري بيماري استراحت نماييد و پس از آن فعاليت‌هاي طبيعي خود را به تدريج از سر بگيريد. سعي كنيد فعاليت‌هاي بيرون از خانه در تماس با آفتاب را افزايش دهيد.
رژيم غذايي
رژيم خاصي نياز نيست.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان داراي علايم آرتريت مرتبط با پسوريازيس باشيد.
اگر دچارعلايم جديد و غير قابل توجيه شده ايد. داروهاي تجويزي ممكن است با عوارض جانبي همراه باشند.
آسيب به گوش مياني در اثر تغييرات فشاري
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
آسيب به گوش مياني در اثر تغييرات فشاري در اين نوع آسيب، گوش مياني، شيپور اُستاش(مجرايي كه محفظه گوش مياني را به حلق وصل مي‌كند) و انتهاي اعصابي كه در گوش وجود دارند متأثر مي‌شوند.
علايم شايع
ناشنوايي (به درجات مختلف)
احساس گرفتگي در گوش
درد خفيف تا شديد در گوش، يا در ناحيه فك و پيشاني
گيجي و منگي
وزوز گوش
گريه در شيرخواران و خردسالان
علل
آسيب ناشي از افزايش ناگهاني فشار محيط اطراف، مثلاً به هنگام ارتفاع كم‌كردن سريع هواپيما يا به هنگام غواصي. در اين شرايط، هوا از راه بيني و حلق به محفظه گوش مياني مي‌رود تا فشار در دوطرف پرده گوش متعادل شود. اگر مجرايي كه از حلق به محفظه گوش مياني كشيده شده است (شيپور اُستاش) درست عمل نكند، فشار در محفظه گوش مياني كمتر از فشار محيط خواهد بود. اين فشار منفي در گوش مياني باعث مي‌شود پردة گوش به درون گوش كشيده شود. بعداً ممكن است خون و مخاط در گوش مياني ظاهر شود. احتمال بروز اين آسيب وقتي كه فرد سرماخوردگي دارد و به غواصي مي‌پردازد يا با هواپيما سفر مي‌كند، بيشتر است.
آسيب در اثر ضربه به گوش خارجي يا مياني (بوكس، اسكي روي آب، تصادفات، و غيره).
عوامل افزايش‌دهنده خطر
عفونت تنفسي اخير
پرواز با هواپيما
غواصي
سقوط با چتر نجات
كوهنوردي در ارتفاعات بالا
ورزش‌هاي مستلزم برخورد فيزيكي
كم بودن سن (شيرخواران و خردسالان). در اين حالت گشادكردن شيپور اُستاش (با قورت دادن آن دهان) دشوار است.
پيشگيري
وقتي كه سرماخوردگي داريد، غواصي نكنيد. اگر مجبور به مسافرت با هواپيما هستيد، از قرص‌ها يا اسپري‌هاي تخفيف‌دهنده تورم مخاط حلق و بيني استفاده كنيد. دستور دارويي را رعايت كنيد.
به هنگام پرواز، زماني كه هواپيما در حال ارتفاع گرفتن است يا از ارتفاع خود كم مي‌كند، يك شيريني سفت يا آدامس را در دهان بجويد تا به اين ترتيب مجبور به قورت دادن آب دهان خود به دفعات باشيد.
يك نفس متوسط بكشيد، بيني خود را با دست بگيريد و دهان خود را ببنديد و سعي كنيد با راندن آهسته هوا به لُپ‌ها، هوا را به داخل شيپور اُستاش برانيد (مانوور والسالوا).
به هنگام ارتفاع گرفتن و كم‌كردن ارتفاع، به شيرخوار يك شيشه آب يا آب ميوه بدهيد.
عواقب مورد انتظار
اغلب موارد با درمان قابل برگشت هستند، بدون اينكه آسيب يا ناشنوايي دايمي رخ دهد.
عوارض احتمالي
ناشنوايي دايمي
پاره شدن پرده گوش
عفونت گوش مياني
درمان
اصول كلي
در اغلب موارد، هيچ درماني لازم نيست و علايم در عرض چند ساعت يا چند روز برطرف مي‌شوند.
اگر گوش ترشح دارد، يك تكه كوچك پنبه را در كانال گوش خارجي بگذاريد تا ترشح را جذب كند.
ندرتاً لازم مي‌شود كه براي آزاد كردن مايع محبوس شده در گوش مياني، پرده گوش با جراحي باز شود. گاهي يك لوله كوچك پلاستيكي نيز در پرده گوش تعبيه مي‌شود تا فشار در دو طرف پرده گوش متعادل باقي بماند. اين لوله در عرض 12-9 ماه خود به خود بيرون مي‌افتد.
داروها
براي رفع درد و ناراحتي خفيف، مي‌توان از داروهاي كاهنده تورم مخاط بيني و حلق، و داروهاي ضددرد مثل استامينوفن استفاده كرد.
امكان دارد براي شما قرص‌ها و اسپري‌هاي قوي‌تر تخفيف دهنده تورم مخاط بيني و حلق تجويز شود. اين داروها بايد حداقل به مدت دو هفته پس از آسيب مصرف شوند.
اگر عفونت وجود داشته باشد، آنتي‌بيوتيك تجويز مي‌شود.
فعاليت
با شروع بهبودي علايم، فعاليت‌هاي عادي خود را از سر گيريد.
رژيم غذايي
هيچ رژيم خاصي توصيه نمي‌شود.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم آسيب به گوش مياني در اثر تغييرات فشاري را داريد.
اگر يكي از مشكلات زير در هنگام درمان روي دهد: تب ـ سرگيجه ـ سردرد شديد ـ درد شديد ـ گيجي
اگر دچار علايم جديد غيرقابل كنترل شده ايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي به همراه داشته باشند.
آميبياز (اسهال خوني آميبي)
اطلاعات اوليه
توضيح كلي
آميبياز (اسهال خوني آميبي) عبارت است از يك عفونت انگلي روده بزرگ و گاهي كبد. اسهال آميبي در تمام دنيا وجود دارد اما در كشورهاي در حال توسعه شايع‌تر است. بسياري از افراد، خصوصاً كساني كه در آب و هواي معتدل زندگي مي‌كنند، اين انگل را دارند بدون اين كه علامتي داشته باشند. علايم وقتي ظاهر مي‌شوند كه انگل بافت روده بزرگ را مورد تهاجم قرار دهد. علايم ممكن است خيلي مبهم باشند.
علايم شايع
گاهي هيچ علامتي وجود ندارد.
اسهال متناوب همراه با اجابت مزاج بد بو. در مراحل اوليه، غالباً قبل از اسهال يبوست وجود دارد.
گاز و نفخ شكم
دل پيچه و حساسيت شكم به لمس
تب
گاهي مخاط و خون در اجابت مزاج
خستگي
دردهاي عضلاني اگر كبد گرفتار شده باشد:
درد در ناحيه كبد و سمت راست شكم
گاهي زرد شدن چشم‌ها و پوست
لرز شديد
كاهش وزن
علل
يك انگل ميكروسكپي به نام آنتاموبا هيستوليتيكا ، كه توسط پشه، سوسك حمام، و تماس مستقيم با دستمال يا غذاي آلوده به مدفوع انتقال مي‌يابد. شايع‌ترين منابع عفونت عبارتند از:
آلودگي در افرادي كه با غذا سروكار دارند.
معيوب بودن لوله‌كشي هتل يا كارخانه
سبزيجات يا ميوه‌هاي خامي كه با كود انساني پرورش يافته‌اند يا در آب آلوده شسته شده‌اند.
عوامل افزايش دهنده خطر
محيط زندگي شلوغ و غيربهداشتي
مسافرت به مناطق با زيرساخت‌هاي بهداشتي نامطلوب
زندگي در مؤسسات نگهداري مختلف مثل خانه سالمندان و غيره
پيشگيري
دستان خود را به طور مرتب بشوييد، خصوصاً قبل از غذا خوردن اگر در منطقه‌اي هستيد كه غذا و آب ممكن است در آنجا آلوده باشد، اقدامات زير ضروري هستند: ـ آب آشاميدني را 5 دقيقه بجوشانيد. ـ براي مسواك كردن و شستن دندان‌ها از آب شير استفاده نكنيد و مراقب باشيد هنگام حمام كردن آب قورت ندهيد. ـ از خوردن ميوه با پوست يا سبزيجات، ماهي يا صدف خام، يا هرگونه محصول لبني مشكوك (بستني، شير، كره و غير) خودداري كنيد.
عواقب مورد انتظار
در اكثر موارد بدن عارضه، اسهال آميبي در عرض 3 هفته با درمان خوب مي‌شود. در مواردي كه فرد به صورت حامل بيماري در آمده است، هيچ علامتي ممكن است وجود نداشته باشد. در موارد شديد، امكان دارد اسهال خوني شديد بروز كند كه نياز به درمان در بيمارستان وجود دارد.
عوارض احتمالي
پريتونيت (التهاب پرده صفاق كه سطح حفره شكم را مي‌پوشاند).
هپاتيت يا آبسه كبد
آبسه ريه
عفونت پرده دور قلب
آبسه مغز
درمان
اصول كلي
اقدامات تشخيصي ممكن است عبارت باشند از آزمايش مدفوع و خون؛ سي‌تي اسكن در موارد شك به گرفتاري كبد و در صورت لزوم، نمونه‌برداري
در مورد بهداشت شخصي بسيار مراقب باشيد. مرتب حمام كنيد و پس از اجابت مزاج و قبل از دست زدن به غذا يا مواد غذايي دستان خود را با آب گرم و صابون بشوييد.
در مواردي كه آبسه كبد وجود دارد، جراحي ممكن است ضروري باشد.
داروها
امكان دارد مترونيدازول يا يدوكينول (يا هر دو)، پارومومايسين، يا ديلوكسانيد تجويز شوند.
امكان دارد جايگزيني مايعات از دست رفته براي درمان اختلال آب و الكتروليت به وجود آمده در اثر اسهال ضروري باشد.
فعاليت
به هنگام حمله حاد اسهال در رختخواب استراحت كنيد. فعاليت‌هاي عادي خود را وقتي آغاز كنيد كه تب رفع شود و اسهال رو به بهبود گذارد.
رژيم غذايي
رژيم غذايي شامل غذاهاي نرم و تدريجاً از سر گرفتن رژيم غذايي عادي.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان علايم اسهال آميبي را داريد.
اگر يكي از موارد زير هنگام درمان رخ دهد: ـ دل‌پيچه بيش از 24 ساعت طول بكشد. ـ اسهال يا خون در اجابت مزاج بيشتر شود. ـ استفراغ آغاز شود. ـ درد در ناحيه كبد آغاز شود يا زردي به وجود آيد (زردي پوست يا چشم‌ها) ـ بثور پوستي ظاهر شود. ـ تحريك‌پذيري يا سردرد شديد رخ دهد.
